Gulating lagmannsrett årsmelding 2009

Transkript

1 Gulating lagmannsrett årsmelding 2009

2 Stavanger Tinghus. G u l a t i n g l a g m a n n s r e t t INNHALDSLISTE 1. Førstelagmannen har ordet 2. Organisasjon økonomi 3. Kompetanseutvikling 4. Arbeidsmiljøet 5. Kvalitetsutvikling 6. Saksavviklinga 7. Nytt Gulatinghus VEDLEGG Framsidebiletet viser inngangspartiet til Bergen tinghus Foto: Helge Skodvin G u l a t i n g l a g m a n n s r e t t Postadresse: Postboks 7414, N-5020 Bergen Besøksadresse: Bergen Tinghus, Tårnplass 2 Telefon sentralbord: Telefaks: Heimeside: E-post: gula@domstol.no 2

3 2 0 0 i n g å r s m e l d 9 1. Førstelagmannen har ordet: Året 2009 blei eit merkeår i lagmannsretten si historie. I nærvær av ei lang rekke gjestar la justisminister Knut Storberget 28. august ned grunnsteinen til det nye tinghuset vårt. Eit monumentalt og moderne bygg, midt i Bergen sentrum. Det monumentale symboliserer domstolane si grunnleggande rolle i samfunnet. Den moderne utforminga viser at domstolane skal tene samfunnet i notida. Det nye tinghuset tek etter kvart form, og vi er no i ferd med å førebu flytteprosessen. Prosessen vil heilt sikkert gå greit, men han kan og gi oss nokre utfordringar. Samtlege tilsette vil bli lokalisert annleis enn no, alle saksbehandlarar i ein etasje og samtlige dommarar i ein annan etasje. Rettssalane vil få ei utforming som i nokon mon skil seg frå det tradisjonelle, og det blir ei heilt anna teknologisk verd, forutan mykje betong og glas. Dette er vi no i ferd med å førebu oss på, og vi forstår at det nye huset gjer det naudsynt å tenkje nytt når det gjeld organisering. Utfordringane er ikkje større enn at dei sikkert vil bli løyst, og vi er alle entusiastiske i høve til å ta det nye huset i bruk! Ein levande organisasjon må alltid være innstilt på endringsprosessar. Slik også med Gulating lagmannsrett. Svært viktig i denne samanheng er kompetanseutviklingsarbeidet, med fagdagar dei fleste månader i året. Tema er forskjellig frå gong til gong, men siktemålet er heile tida å utvikla organisasjonen. I 2009 gjennomførte vi ei CAF- undersøking. CAF står for Common Assessment Framework, og er ein sams europeisk standard for vurdering av offentleg verksemd. Opplegget for undersøkinga er komplisert, men vi hadde ei dyktig arbeidsgruppe som i løpet av kort tid leverte resultat. Rapporten blei presentert på Gulatingseminaret i Flåm i oktober Gjennom bearbeiding i arbeidsgrupper og plenumsdiskusjon fekk han brei tilslutning frå dei tilsette. Vi er no i gong med å setje tilrådingane frå gruppa ut i livet. Det er ikkje nokon løyndom at den største utfordringa vår er saksavviklinga. Bortsett frå dei sivile ankene, kor vi enn so lenge held normen, har vi for alle dei andre sakstypane for store behaldningar og for lang saksbehandlingstid. Vi søkjer støtt etter tiltak som kan betra situasjonen, men hovedårsaka 3

4 G u l a t i n g l a g m a n n s r e t t Foto: Tage Borøchstein til den eksisterende stoda er eit gap mellom oppgåver og tildelte ressursar. På driftssida har vi vore underbudsjettert, og har difor gjennom året fått ein rad tilleggsløyvingar. Trass dette har rekneskapen dei to siste åra vore gjort opp med driftsunderskot. I tildelinga for 2010 blei ramma noko styrka. Vi må likevel segja frå om at dersom det ikkje skjer noko med ressurstildelinga, og tilfanget av saker holder seg som tidlegare, så er resultatet gitt. Det blir lengre saksbehandlingstid. Ved grunnsteinsnedlegginga tillot eg meg å komme med to ønske. Det eine var at plassen foran bygget skulle få navnet Gulating plass. Det er det opp til Bergen sine kommunale styresmakter å bestemme, men navnet ville knytte byen og institusjonen nærare saman. Det andre var at eit av dei originale eksemplara av Gulatingslova, som no er i København, kunne komme attende til Bergen og bli permanent utstilt i publikumsarealet i tinghuset. Eit gammalt dokument i eit nytt hus vil minna oss om at rettsstaten sin idé har vore bærande i samfunnet vårt i 1000 år. Eg nytter høvet til å takka samtlege tilsette i Gulating lagmannsrett for ansvarsmedviten og dyktig innsats i Bjørn Solbakken Førstelagmann 4

5 2 0 0 i n g å r s m e l d 9 2. Organisasjon økonomi Organisasjon Gulating lagmannsrett blir leia av ein førstelagmann, som saman med administrasjonssjefen har ansvar for utvikling og drift av domstolen. Domstolen er organisert i to avdelingar og ei fellesteneste. Kvar avdeling blir leia av ein lagmann. Leiargruppa i Gulating har vore: Førstelagmann Bjørn Solbakken, adm.sjef Arne Støle, avdelingslagmann Martin Tenold og avdelingslagmann Arne Henriksen. I første halvår av 2009, var lagmann Jan Erik Erstad konstituert som avdelingsleiar for avd. 1. Dei tilsette i 2009: Avd. 1 Avd. 2 Dommarar: Dommarar: Martin Tenold Arne Henriksen Jan Erik Erstad Steinar Magnus Trovåg Hanne Sophie Greve Rune Voll Stig Sjong Ørnulf Jacobsen Rannveig Sjøvoll Daniel Lunde Nils Skaar Håvard Romarheim Ove Midttun Ellen Midtgaard Carl Petter Martinsen Arne Fanebust Fredrik Staff Jon Atle Njøsen Rolf Strøm Guri Elisabeth Molven Haakon Meyer Wiggo Storhaug Larssen Berit Moldskred Mo Kjell Frønsdal Bjørn Lillebergen Margareth Christophersen Ole-Arne Linga Nina C. Noss Jarle Golten Smørdal Birger A. Stedal Bjørnar Borvik (kst) Magni Elsheim Ingrid Kjeldstad Gullaksen (kst) Sekretariata i dei to avdelingane blir leia av to avdelingskonsulentar, Gunvor Knudsen og Inger Røyrbotn Låstad. Administrasjonssjefen leiar fellestenesta. 5

6 G u l a t i n g l a g m a n n s r e t t Saksbehandlarar: Gunvor Knudsen Sigrun Fimreite Signy Larsen Wibecke Onarheim Linda M. Moen Marith Karin Andersen Saksbehandlarar: Inger Røyrbotn Låstad Hjørdis Skogen Wenche Lund Marit T. Hansen Arnhild Bø Janicke K. Vognstølen Fellestjenesten: Ekspedisjon: Line L. Steffensen Randi Holmås Eva Fauskanger Anne Vedvik (rådgjevar) Rekneskap: Lise Rådal Jostein Hordvik Ragnhild Bull Wenche Endregaard Stavanger-kontoret: Hildur Engeland Staalesen Rettsbetjentar Bergen: Terje Fossedal, Bjørn Norbeck og Ole Karl Husa Rettsbetjentar Stavanger: Karl Fagerlund og Terje Olav Høiland I tillegg til faste og konstituerte dommarar nyttar lagmannsretten ekstraordinære dommarar. Oppnemninga deira gjeld for eitt år om gongen. I 2009 har desse ekstraordinære dommarane gjort teneste: Alf Bruland, Ivar Drevland, Bjarte Eikeset og Lidvard Faaberg. Lagmannsretten tilkallar òg dommarar frå første instans. Desse gjer normalt teneste ei veke vår og haust. Gulating har òg hatt stor nytte av dommarar frå ei såkalla ressursgruppe av tidlegare sorenskrivarar. Nytilsette i 2009 Bjørnar Borvik tok til som konstituert lagdommar 1. september, hans konstitusjon er forlenga inn i Tingrettsdommar Per Jordal vart av Kongen i statsråd utnemnd som lagdommar Han tiltredde stillinga etter nyttår. 6

7 2 0 0 i n g å r s m e l d 9 Slutta i 2009 Ingrid Kjeldstad Gullaksen slutta som konstituert lagdommar 31. desember. Ho har vore i Gulating i nesten to år. Økonomi Gulating lagmannsrett fekk i 2009 tildelt NOK inklusive tilleggsløyvingar. Av dette beløpet gjekk ca 83 % med til å dekkja lønsutgifter, medrekna arbeidsgjevaravgift. I 2009 brukte vi NOK til reiseutgifter i samband med avvikling av sakene. Kostnadene til reise utgjer ca 61% av totalkostnaden til drift og investeringer. Dommarane våre reiser mykje, særleg til Stavanger, men òg mykje til Haugesund, Førde, Nordfjordeid og andre plassar i distriktet. Også i 2009 måtte Gulating leige lokale utanfor tinghusa i Bergen og Stavanger. Årsforbruket til slik ekstern leige blei NOK Av dette er nærare ein halv million kostnader til leige av rettslokale utanfor tinghusa. Gulating har i mange år hatt ei budsjettramme som ikkje strekk til i høve til driftskostnadene knytta til saksavvikling. Sjølv om domstolen i 2009 iverksette fleire sparetiltak knytta til reiseverksemda, blei rekneskapen gjort opp med budsjettoverskriding. Det er grunn til von om betre økonomi i I tillegg til dei beløpa som går med til domstolen si eiga drift, vert det frå domstolen betalt for eksterne tenester i samband med saksavviklinga. Til illustrasjon kan nemnast at det i 2009 vart utbetalt ca. kr. 30 mill. til straffesaker, der ca 23 mill. gjaldt salær til forsvararar og bistandsadvokatar. 3. Kompetanseutvikling Kompetanseutval Gulating lagmannsrett har sidan 2007/2008 arbeidd systematisk med kompetanseutvikling og har eit kompetanseutval samansett av representantar for saksbehandlarane, dommarane og leiinga. Rettesnora for kompetansearbeidet i 2009 har vore kompetanseplanen for interne opplæringstiltak som vart vedteken i Satsingsområda har vore service og samhandling og IKT-verktøy. Ekstern kompetanseheving Også i 2009 har mange av dommarane våre nytta det allsidige kompetansetilbodet i regi 7

8 G u l a t i n g l a g m a n n s r e t t av Kompetanseutvalet for dommarar (KFD) - kurs eller studieturar samt andre eksterne kurs. Leiinga gjennomførde kurs i leiarutviking i regi av AFF. I 2009 tok tre saksbehandlarar Justin@-kurs i regi av DA. Ein saksbehandlar tok kurs i organisasjonsteori og personaladministrasjon/ kompetanseutvikling i regi av NHH. Både dommarar og saksbehandlarar har gjennomført ulike IKT- og Lovdata-kurs med innleigde eksterne kurshaldarar. Studiepermisjonar Lagmann Martin Tenold hadde eit halvt års studiepermisjon frå januar Lagdommar Rannveig Sjøvoll hadde studiepermisjon hausten for folk. Lagdommar Rolf Strøm tok for seg spørsmålsskrivet og lagdommar Daniel Lunde rettsutgreiinga. Saksbehandlarane samla seg i lagrettesalen der rettsbetjent Terje Fossedal gjekk gjennom rettsbetjenten sine oppgåver i lagrettesakene. I samarbeid med saksbehandlar Wibecke Onarheim leia han eit rollespel der saksbehandlarane fekk prøve seg som rettsbetjentar. Onarheim og Fossedal hadde óg utarbeidd Rettsbetjentens lille håndbok med oversikt over rettsbetjenten sine arbeidsoppgåver i lagrettesakene. Handboka ligg no elektronisk tilgjengeleg for alle tilsette i Gulating. Fagdagar Lagmannsretten arrangerte ein intern fagdag i månaden i Her følgjer nokre smakebitar frå fagdagane: Lagrettesaker På fagdagen i januar var det fokus på lagrettesaker og dommarar og saksbehandlarar skilde lag. Dommarane hadde invitert førstestatsadvokat Walter Wangberg frå påtalemakta og advokat Jostein Alvheim frå forsvararane for å få røynsler og synspunkt på korleis partar og vitne opplever møtet med domstolen. Dei fekk òg innspel som kan gjera dette møtet enklare 8

9 2 0 0 i n g å r s m e l d 9 Service og samhandling I mars samla dommarar og saksbehandlarar seg på hotell Norge, for å utveksle erfaringar, forslag og synspunkt på lagmannsretten sitt servicetilbod, og på samhandlinga vår internt. Kurset var støtta av DA si eining for Service og avdelingsdirektør Kersti Fjørstad var med oss denne dagen. Kursleiar var mediamann og fjellklatrar Jon Gangdal. Det innleiande foredraget hans var slentrande og poengtert, engasjerende og mangfaldig. Gangdal var både høgt og lågt - teambygging, motivasjon, viljestyrke og pågangsmot blei rikt illustrert av episoder frå Himalaya. Gruppediskusjonane etterpå gjekk engasjert om ulike sider av servicebegrepet. Kva er best practise, og korleis ligg vi an? Ved fullført seminar demra det for oss at det er no arbeidet startar: Utstyrt med felles forståing for verdien av service og samhandling i kvardagen, må vi staka ut kursen i fortsetjinga gjennom interne prosessar. Kva tiltak skal vi prioritera? Kva serviceprinsipp skal vi blankpussa? Korleis realiserer vi dei? MEN, vi kom nesten i mål med serviceerklæring og samhandlingsprinsipp som skal liggje til grunn i vår domstol! Førstelagmann Solbakken overrekk Gulatingkruset til avdelingsdirektør Fjørstad, foto Janicke Vognstølen 9

10 G u l a t i n g l a g m a n n s r e t t Fleirkulturell forståing Fredag 20. november hadde lagmannsretten seminar med tittelen Det fleirkulturelle samfunn utfordringar for rettsvesenet. Også denne dagen henta vi inn ekspertise frå Austlandet. Første foredragshaldar var advokat Mette Y. Larsen frå advokatfirma Stabell & Co med foredraget Barnevern og barnefordeling utfordringer i et flerkulturelt perspektiv. Ho tok opp spørsmålet om normar frå andre kulturar kan bli rettsleg relevante i Norge, og dersom dei ikkje kan bli det, kan dei likevel være relevante? Deretter følgde sosialantropolog Anne Lise Lien frå Nasjonalt kunnskapssenter. Ho snakka om gjengar, æreskodeks og kultur forståing, og påpeikte at Norge historisk har gått frå æreskodeks til velferdskodeks. Æres kodeksar skapar meir vald i eit samfunn. Til slutt var temaet sharia. Prosjektleiar i Liberalt Laboratorium, Sead Zimeri snakka om Sharia in a multicultural Norway. Sharia har stor symbolverdi for muslimar, men fungerer i dag berre på familieretten sitt område, hevda han. Foredraga ga Gulating sine engasjerte dommarar og saksbehandlarar eit godt innblikk i samfunnsspørsmål som blir stadig meir aktuelle i vår tid. 4. Arbeidsmiljøet Gulating lagmannsrett har eit eige AMU som har møte kvart kvartal. I 2003 gjekk embetet inn på Avtale om eit meir inkluderande arbeidsliv og vart såkalle IA-bedrift. Vi har utarbeidd retningsliner og rutinar for oppfølging av sjukmelde arbeidstakarar. Retningslinene tek sikte på raskare og meir aktiv kontakt mellom sjukmelde og arbeidsgjevar, auka bruk av aktiv og gradert sjukmelding og innhenting av bistand frå Arbeidslivssenteret og trygdekontor for tilrettelegging av arbeidsplassar. Den viktigaste saka AMU har jobba med i 2009 er den såkalla muggsoppsaka. I åtte rom som høyrer til lagmannsretten er det påvist særs høge tal på muggsoppsporar. Desse romma vil bli sanerte, men som mellombels løysing er det installert luftreinsarar som syter for filtrering av lufta. I samarbeid med Statsbygg vart alle ansatte i Bergen tinghus invitert til allmannamøte på Hotell Norge der dei fekk informasjon om saka. Diverre er det grunn til å tru at medarbeidarar som har blitt eksponert for muggsoppen over tid, kan ha fått helseplagar. Medarbeidarane blir følgd opp frå Arsana bedriftshelseteneste og ingen av dei er sjukmelde. Hausten 2009 var mykje prega av svineinfluensaepidemien som vitja Norge. I Gulating fokuserte AMU på handhygiene og det vart kjøpt inn og plassert handdesifiseringsmidlar på alle kontor og 10

11 2 0 0 i n g å r s m e l d 9 møterom. Vi hadde nokre få sjukdomstilfelle, men epidemien tok lett på Gulating. Sjukefråveret var i 2009 særs lågt dei tre første kvartala, mellom 1 og 2,5 %. For siste kvartal gjekk tala monaleg opp, då vi fekk fleire tilfelle av langtidssjukmelding samstundes. Det er ikkje grunn til å tru at desse har med arbeidsmiljø eller arbeidsplassen å gjera. Sjukefråværet for heile året overstig ikkje 4 %. Gulating til Gulatinget I lokalavisa Firda kunne ein torsdag 18. juni lese følgjande: Gulating lagmannsrett har vore på gjesting til Gulatinget, tusenårsstaden, i Gulen. Det var ein fin dag med godt vêr. Følgjet kom via Mongstad, der dei hadde omvisning. Etter ferjeturen over frå Leirvåg, bar det vidare til Flolid og seinare til Eivindvik. Begge stader tok prosjektleiar for tuensårsstaden, Anne-Karin Misje, seg av omvising og orientering... Det var også tid til eit rettshistorisk foredrag ved Nordtveit, før følgjet tok gamle Oster tilbake frå Gulen. Gulatingseminaret Gulatingseminaret 2009 gjekk til Flåm. Seminaret starta tidleg torsdag 22. oktober med ei flott togtur frå Bergen. Etter lunsj på gamle ærverdige Fretheim hotell, fekk vi ein grundig gjennomgang av CAF-prosjektet i Gulating v/lagdommar Magni Elsheim. Deretter var det gruppearbeid, sjå nærare om prosjektet under pkt. 5. Resultata av gruppearbeidet vart gjennomgått etter frukost fredag morgon. Leiinga fekk mange gode innspel for det vidare arbeidet med kvalitetsutvikling i domstolen. Etter gjennomgongen bar det ut i ventande buss som tok oss til bygda Undredal. Vi vitja verdas minste stavkyrkje i bruk, og på opplevingssenteret Eldhuset fekk vi innføring i levevis og gamle tradisjonar i den vesle bygda. M.a. fekk vi høyre om den lokale geitosttradisjonen med innlagt smaksmeny. Undredal landhandel hadde høg omsetnad denne dagen, og mykje god ost vart med Gulatingsfolket heim. Undredal stavkyrkje, foto Rolf Strøm Turen gjekk føre seg fredag 5. juni, der vi som nemnt først vitja Mongstad og det norske månelandingsprosjektet, før vi søkte dei historiske røtene våre på den gamle tingstaden. Returen tok vi med Gamle Dampen, det restaurerte dampskipet Oster. Det vart eit forsommareventyr i den flotte vestlandsskjærgarden og ein triveleg maritim sommarfest for alle tilsette i Gulating. 11

12 G u l a t i n g l a g m a n n s r e t t 5. Kvalitetsutvikling Lagdommar Magni Elsheim leia CAF-prosjektet, foto Line L. Steffensen CAF I forlenginga av fagdagen om Service- og samhandling, utpeika førstelagmannen i mai ei prosjektgruppe som skulle legga fram ei CAF-evaluering. Prosjektgruppa var samansett av saksbehandlarar og dommarar frå dei ulike avdelingane i lagmannsretten. Lagdommar Magni Elsheim leia arbeidet. Utvalet starta sitt arbeid i august, og rapporten blei presentert på Gulatingseminaret i oktober. 12

13 2 0 0 i n g å r s m e l d 9 Gulating på Gulatinget, foto Rolf Strøm Prosjektgruppa gjorde eit framifrå arbeid, og peika ut 7 forbetringsområde. Mellom desse er å ta i bruk brukarundersøkingar og å etablera eit dialogforum med advokatane i lagdømet. Vitnestøtte Gulating lagmannsrett i samarbeid med Bergen tingrett og Nordhordland tingrett etablerte hausten 2008 vitnestøtte i Bergen tinghus. Koordinator for prosjektet er rådgjevar Anne Vedvik. Røynslene er gode. I 2009 hadde vitnestøttene kontakt med nærare 900 vitne i Bergen tinghus. Det er arrangert 2 kurs for nye vitnestøtter. Røde Kors Hordaland er samarbeidspartnar. Foto Tage Borøchstein 13

14 G u l a t i n g l a g m a n n s r e t t 6. Saksavviklinga Innkomne saker Talet på nye ankar over dom i sivile saker auka med 10% i høve til For anke over ordskurd/vedtak i sivile saker var auken heile 45 % i høve til året før. Talet på nye straffesaker har berre i liten grad auka frå 2008, den største auken har vore på ankeprøvingssakene, her er auken på 5 % Anke over dom i sivil sak Anke over ordskurd/vedtak i sivil sak Overskjønn Lagrettesaker Meddomsrett Fagdommarsaker Ankeprøving Anke over ordskurd/vedtak i straffesak Avgjorte saker Vi noterer kraftig auke for sivile kjæremål og for meddomsrettssaker. Saksavviklinga for dei sivile ankesakene gjekk ned i høve til tidlegare år Anke over dom i sivil sak Anke over ordskurd/vedtak i sivil sak Overskjønn Lagrettesaker Meddomsrett Fagdommarsaker Ankeprøving Anke over ordskurd/vedtak i straffesak

15 2 0 0 i n g å r s m e l d 9 Behaldning For dei sivile ankesakene er det klår auke i behaldninga, noko som gjer grunn til uro med tanke på at nye restansar kan byggje seg opp. Vi er óg uroa over utsiktene for lagrettesakene. Vi har ikkje råd til å leige rettslokale i Stavanger i 2010, og dette vil gå utover saksavviklinga. Vi har og store problem når det gjeld meddomsrettssakene, ikkje minst bevisankene. Av dei 83 sakene er 68 bevisanker, og behaldninga aukar kvar månad Anke over dom i sivil sak Anke over ordskurd/vedtak i sivil sak Lagrettesaker Meddomsrett Fagdommarsaker Ankeprøving Anke over ordskurd/vedtak i straffesak Behandlingstida Behandlingstida for sivile ankesaker ligg framleis på eit tilfredsstillande nivå, 185 dagar i snitt. For lagrettesakene og meddomsrettssakene registrerar vi til dels sterk auke. Dette har si årsak i ressurssituasjonen: Anke over dom i sivil sak Anke over ordskurd/vedtak i sivil sak Lagrettesaker Meddomsrettssaker Fagdommarsaker Anke over ordskurd/vedtak i straffesak Ankeprøvingssaker

16 G u l a t i n g l a g m a n n s r e t t Grunnsteinsnedlegging v/forsvarsminister Anne-Grethe Strøm-Erichsen og justisminister Knut Storberget, foto Tage Borøchstein 7. Nytt Gulatinghus Fredag 28. august kl gjekk startskotet for ei spennande tid prega av optimisme og framtidstru i Gulating. Då la justisminister Knut Storberget og forsvarsminister Anne- Grete Strøm-Erichsen ned grunnsteinen for det nye Gulatingbygget. Ein ti års lang prosess er til endes! Alle i Gulating gledde seg, og Vårherre let det regne store mengder lykkedroper over seremonien som naturleg nok måtte gå føre seg utandørs på tomten. Bergen Brandkorps Musikkorps spelte og det var mange helsingstalar. Justisminister Knut Storberget sa i si tale at bygget skal signalisere openheit, tilgjengelegheit og tryggleik, men at samfunnsutviklinga syner oss at vi må kombinere opne domstolar med indre og ytre sonar som tek i vare tryggleiken til dei tilsette. Ordføraren i Bergen, Gunnar Bakke, la på si side ikkje skjul på at det har vore ein stor diskusjon i media og blant politikarane i byen om plasseringa av det nye bygget. Bakke roste innbyggjarane for eit stort engasjement i saka og påpeika at Bergen ikkje er Bergen utan offentleg debatt om korleis byen skal utvikle seg vidare. Etter seremonien kunne alle tilsette og innbedne gjester trekkje innandørs på Hotel Norge, der det var duka for festmåltid. Fleire helsingstalar og vakker song ved Marianne Juvik Sæbø sette ein fin og høgtidleg rame rundt den store dagen. 16

17 2 0 0 i n g å r s m e l d 9 Vakker song v/marianne Juvik Sæbø, foto Tage Borøchstein Bergen er ikkje Bergen utan offentleg debatt saksa frå pressa: Rådhusplassen Bergen går glipp av No kan Bergen få den rådhusplassen byen manglar. Men då må nybygget til Gulating flyttast litt Her bør det tenkjast nytt, planane for dette nybygget bør endrast. I staden for å plassera bygget der det no er planlagt, midt framføre rådhuset, bør Gulating få eit nytt langt og smalt bygg Bergens Tidende Meiner Gulating hamnar på feil plass Politikarane i Bergen har tabba seg ut. Dei har plassert nye Gulating på feil plass. Det meiner Ruth Grung (Ap). Byråd Henning Warloe (H) er langt på veg samd med henne. Diskusjonen går høgt om kva som bør skje på den nyrydda plassen framføre Rådhuset mange har signalisert sterk støtte til arkitekt Tor Helge Valen som meiner det vil vera ein byplanmessig tabbe å lata Gulating byggja som planlagt, midt på denne plassen byen bør bruka denne sjansen til å skaffa seg ein rådhusplass her i enden av Rådhusgaten. Gulating bør heller byggja nytt langs Kaigaten, meiner dei. Bergens Tidende Vil flytte Gulating «Det ville være en forbrytelse å fylle igjen dette praktfulle byrommet med en arkitektonisk sett fullstendig likegyldig bygning», skriver Erling Gjelsvik. BA

18 G u l a t i n g l a g m a n n s r e t t VEDLEGG Historie Domstolane våre har røtene sine i dei tinga som vart etablerte før rikssamlinga omkring år 900, nærast som ei form for allmøte som hadde både lovgjevande og dømmande makt. Innanfor dette systemet hadde ein lokale bygdeting, organiserte som allting, og regionale ting eller lagting. Heller tidleg var det etablert fem slike lagting. Gulating er det eldste av desse. Tingstaden låg i Eivindvik i noverande Gulen kommune frå om lag år 800 til rundt år I tilknytning til lagtinga hadde ein rettskunnige tillitsmenn, kalla lagmenn, som hadde til oppgåve å forklara tingmennene korleis lovene var å forstå. Etter kvart vart lovene nedskrevne. Handskriftene av Gulatingslova frå rundt år 1150 er dei eldste og best bevarte av dei nordiske landskapslovene. Ordninga med lagting stod ved lag i denne forma fram til Då vart ho avløyst av ei ordning med fire stiftsoverrettar. Den eine av desse var Bergen stiftsoverrett, som behandla apellsaker, ikkje berre frå dei tre vestlandsfylka, men òg frå Agderfylka og delar av Telemark. Ved straffeprosesslova av 1887 vart lagretteordninga innført i Noreg. Straffesakene vart deretter behandla av seks nyoppretta lagmannsrettar, anten som ankesaker eller i første instans. Gulating lagmannsrett var Gulatingseglet etter dette, frå straffeprosesslova vart sett i kraft i 1890, ein domstol for straffesaker. Lagdømmet omfatta lagsokna Stavanger, Bergen, Bergenhus og Romsdal, og domstolen hadde berre ein fagdommar. Denne var felles med Frostating og hadde stort sett sin faste bustad i Trondheim. I 1915 vart det vedteke ei ny prosessordning, som vart sett i kraft frå Bergen overrett og Gulating lagmannsrett vart då slått saman under namnet Gulating lagmannsrett. Embetskrinsen omfatta dei tre vestlandsfylka, slik tilfellet òg er i dag. Den første lagmann etter samanslåinga var A. E. Soelseth, og domstolen fekk i tillegg tre faste dommarar og ein hjelpedommar. 18

19 2 0 0 i n g å r s m e l d 9 Seinare har domstolen vakse, og tel i dag 32 dommarar og 19 saksbehandlarar. Med eit så langstrakt embetsdistrikt har arbeidet i Gulating lagmannsrett alltid ført med seg mykje reiseverksemd. Talet på reisedagar ligg i underkant av 40 i gjennomsnitt per dommar kvart år, medan det tidlegare låg ein god del høgare. Tidlegare var saksbehandlarane òg mykje på reise, men for deira del er det no langt på veg slutt med reiseverksemda. Dette heng saman med at det i 1999 vart oppretta ei stilling som saksbehandlar med kontorstad i Stavanger. Jurisdiksjon Gulating lagmannsrett er ein av seks lagmannsrettar i Norge. Vi held til i lokale i Tinghuset i Bergen, men har òg kontor og rettslokale i Tinghuset i Stavanger, Haugesund, Førde og i Nordfjordeid. I embetskrinsen var det pr 1 januar 2009 tilsaman innbyggjarar, som fordelte seg slik på dei tre fylka: Rogaland Hordaland Sogn og Fjordane Førsteinstansdomstolane innanfor embetskrinsen var i 2009: Stavanger tingrett Bergen tingrett Dalane tingrett Jæren tingrett Haugaland tingrett Hardanger tingrett Sunnhordland tingrett Nordhordland tingrett Sogn tingrett Fjordane tingrett I tillegg kjem følgjande : Nord og Midhordland jordskifterett Sunnhordland jordskifterett Hardanger jordskifterett Voss jordskifterett Sunnfjord og Ytre Sogn jordskifterett Indre Sogn jordskifterett Nordfjord jordskifterett Nord Rogaland jordskifterett Sør Rogaland jordskifterett Agder og Rogaland jordskifteoverrett Gulating jordskifteoverrett I dei tre fylka er det til saman 86 kommunar, med ulik busetjing og næringsgrunnlag. Dette speglar seg i dei saker vi får til behandling. Det finst 10 førsteinstansdomstolar/tingrettar innanfor embetskrinsen. 19

20 Produksjon: Molvik Grafisk AS Modell av det nye tinghuset for Gulating, Terje Grønmo Arkitekter AS Gulating lagmannsrett Postadresse: Postboks 7414, N-5020 Bergen Besøksadresse: Bergen Tinghus, Tårnplass 2 Telefon sentralbord: Telefaks: