Gulating lagmannsrett årsmelding 2007

Transkript

1 Gulating lagmannsrett årsmelding 2007

2 Stavanger Tinghus. G u l a t i n g l a g m a n n s r e t t INNHALDSLISTE 1. Førstelagmannen har ordet 2. Organisasjon - økonomi 3. Kompetanseutvikling 4. Arbeidsmiljøet 5. Gulating i media 6. Saksavviklinga 7. Anke og kjæremål til høgare instans 8. Historikk og jurisdiksjon Framsidebiletet viser inngangspartiet til Bergen tinghus Foto: Helge Skodvin G u l a t i n g l a g m a n n s r e t t Postadresse: Postboks 7414, N-5020 Bergen Besøksadresse: Bergen Tinghus, Tårnplass 2 Telefon sentralbord: Telefaks: Heimeside: E-post: gulating@domstol.no 2

3 å r s m e l d 2 0 i n g Førstelagmannen har ordet Gulating er den nest største lagmannsretten i Norge, målt i saksmengde og i tilsette. Domstolen har sete i Bergen og har eit variert tilfang av saker frå by og bygd. Vi er ein reisande domstol. Stavanger er domstolen sin andre heim - meir enn ein tredel av sakene blir gjennomførde der. Gulating lagmannsrett er ein domstol med engasjerte og dyktige medarbeidarar med omtanke for kvarandre. Vi har som mål at arbeidet skal verka til at tilliten til domstolen vert styrka. Høg kvalitet, vektlegging av brukarane sine behov, god service og effektiv ressursutnytting står i fokus. Det er rett mykje å sjå attende på når ein tel verksemda til lagmannsretten gjennom eit heilt år. For meg er 2007 fyrst og fremst året då lagmannsretten vart à jour med dei sivile ankesakene - etter fleire års intenst og målretta arbeid for å få ned restansane. Med hjelp av noko ekstra bemanning, offensiv satsing på rettsmekling, eit auka fokus på saksførebuing og på ei rasjonell bruk av ressursane, stod lagmannsretten ved inngangen til rettsferien 2007 attende med knapt 200 sivile ankesaker. Det er mindre enn det halve av kva lagmannsretten hadde å stri med tre år tidlegare. Med ei behaldning tilpassa lagmannsretten sin kapasitet, blei òg tida det tok å få saka løyst ved lagmannsretten etter kvart kraftig redusert. Tvisteløysing i rett og rimeleg tid er grunnleggjande for den einskilde sin rettstryggleik, for ei truverdig handheving av retten og for tilliten til domstolane. Ei monaleg raskare saksbehandling måtte òg til om lagmannsretten skulle vera budd på den nye tvistelova sine mange og høge krav til sakstilpassa behandling, til aktiv saksstyring og til ankeforhandling innan seks månader etter at ankesaka kjem til lagmannsretten. Tvistelova har prega Vi måtte modernisere og tilpasse saksbehandlingsrutinane våre til den nye lova. Ei arbeidsgruppe la frem forslag til heilt ny organisering av arbeidet med dei sivile sakene - forslag som fekk tilslutning frå dommarar, saksbehandlarar og leiinga. Heilt sentralt for den nye innretninga er å prioritera det saksførebuande arbeidet med sakene, med det siktemålet å få ein konsentrert og sakstilpassa behandling. Lagmannsretten har i 2007 óg satsa på opplæring i tvistelova, utover dei sentrale opplæringstiltaka i regi av Domstoladministrasjonen. I det heile har lagmannsretten gjennom 2007 styrka kompetansearbeidet. Dette har vore viktig for å sikra kvaliteten i arbeidet, for å gjera lagmannsretten til ein god arbeidsplass og for å gi den enkelte medarbeidar rom for utvikling. Talet på dagar utan rettsmøte er auka gjennom 2007, mellom anna for å gi betre rom til nettopp 3

4 G u l a t i n g l a g m a n n s r e t t dette. Eigne, permanente kompetanseutval for dommarane og saksbehandlarane er etablerte og komne i arbeid. Dei har utvikla ein langsiktig kompetanseplan for domstolen, og følgjer - i samarbeid med leiinga - opp det praktiske kompetansearbeidet. Det har og vore eit mål i 2007 å få fleire tilsette med på eksterne opplegg, innanfor dei grenser omsynet til saksavviklinga har satt. Etter ein lang periode med tvistelova som naturleg ramme om det interne kompetansearbeidet, låg tilhøva til rette for å utvida perspektivet til andre felt. Lagmannsretten sin studietur til Berlin hausten 2007 er eit godt og minnerikt døme på det. Studieturen hadde og til føremål å styrka samhaldet og arbeidsmiljøet i domstolen. I ein travel kvardag med terping på saksavvikling og effektivitet er det lett å gløyme slikt. Lagmannsretten har i 2007 difor sett spesielt fokus på arbeidsmiljøet, til dømes gjennom kartlegging, ved innføring av utviklingssamtalar for alle tilsette og etablering av felles arenaer av ymse slag. Leiinga har lagt stor vekt på samarbeidet med dei tillitsvalte og på verksemda til Arbeidsmiljøutvalet. Eit for lite og avleggs tinghus gir heller skrøpelege kår for trivsel og arbeidsglede: Gulating lagmannsrett har og i 2007 hatt kontorlokalitetar heile fem ulike stader i tinghuset - forutan i ein satellitt i nabobygget. Det er for få rettssalar, og dei som er har ikkje det naudsynte utstyret. Tryggleiken er særs dårleg. Enkelt sagt har det lagmannsretten byr tilsette og brukarar av husrom vore heilt utilfredsstillande på alle vis - og er det i fortvilande grad enno. Det er eit nedslåande sprik mellom behov, verdiar og mål på den eine sida, og dei praktiske realitetar på den andre. Etter meir enn ti års arbeid for nytt tinghus for Gulating lagmannsrett, set vi for 2008 på nytt lit til at Regjering og Storting endeleg gir dei løyvingar som trengst for at bygginga kan starta - slik at Gulating lagmannsrett som den siste av våre seks lagmannsrettar i Norge, får lokalar som gir tenlege, tidsmessige, trygge og verdige rammer om verksemda. Det er dei tilsette sin solide arbeidsinnsats som er grunnen til at Gulating lagmannsrett kan visa til særs gode resultat i 2007, på tross av dei kummerlege lokala. Dommarar og saksbehandlarar har vore opne for endring, og tatt i ekstra når det har vore naudsynt. Eg takkar kvar og ein for framifrå innsats! Rune Fjeld var domstolens leiar til utgongen av Då gjekk han over i anna stilling utanfor domstolane, etter tjue år som dommar og etter kvart embetsleiar. Han var førstelagmann i Gulating lagmannsrett i ei tid med reform og høge mål. Eg takker på vegne av heile lagmannsretten for Rune Fjeld sin leiarskap i denne tida. Han har sett spor etter seg. Dei som kjem etter har mykje å bygge på, og viktige prosessar å føre vidare. Arnfinn Bårdsen Kst. førstelagmann 4

5 å r s m e l d 2 0 i n g 0 7 Avtroppande førstelagmann Rune Fjeld i samtale med påtroppande kst. førstelagmann Arnfinn Bårdsen. Foto: Janicke K. K. Vognstølen. 5

6 G u l a t i n g l a g m a n n s r e t t 2. Organisasjon - økonomi Organisasjon Gulating lagmannsrett blir leia av ein førstelagmann, som saman med administrasjonssjefen har ansvar for den daglege drifta av domstolen. Domstolen er organisert i to avdelingar og ei fellestjeneste. Kvar avdeling blir leia av ein lagmann. Leiargruppa i Gulating i 2007 har vore: Førstelagmann Rune Fjeld, administrasjonssjef Arne Støle, lagmann Arfinn Bårdsen og lagmann Martin Tenold. Sekretariata i dei to avdelingane blir leia to avdelingskonsulentar, Gunvor Knudsen og Inger Røyrbotn Låstad. Dei tilsette i 2007: Avd. 1 Avd. 2 Dommarar: Dommarar: Martin Tenold Arnfinn Bårdsen Hanne Sophie Greve Steinar Magnus Trovåg Ørnulf Henrik Jacobsen Jan Erik Erstad Daniel Lunde Rune Voll Ellen Midtgaard Håvard Romarheim Stig Sjong Arne Fanebust Rannveig Sjøvoll Jon Atle Njøsen Ove Midttun Nils Skaar Wiggo Storhaug Larssen Guri Elisabeth Molven Fredrik Staff Kjell Frønsdal Rolf Strøm Margareth Christophersen Haakon Meyer Carl Petter Martinsen Lars Frønsdal Terje Einarsen Bjørn Lillebergen Berit Moldskred Mo Magni Elsheim Arne Henriksen Ole-Arne Linga Birger A. Stedal Per J. Jordal (kst) Morten Gran (kst) 6

7 2 0 i n g å r s m e l d 0 7 Saksbehandlarar: Gunvor Knudsen Sigrun Fimreite Signy Larsen Annbjørg Aasebø Wibecke Onarheim Linda M. Moen Marith Karin Andersen Randi Holmås (vikar) Saksbehandlarar: Inger Røyrbotn Låstad Hjørdis Skogen Wenche Lund Marit T. Hansen Arnhild Bø Janicke K. Vognstølen Solveig Andresen (vikar) Fellestjenesten: Ekspedisjon: Line L. Steffensen Eva Fauskanger Kjersti H. Hauge (engasjement) Anne Vedvik (rådgjevar) Rekneskap: Lise Rådal Jostein Hordvik Ragnhild Bull Wenche Endregaard (vikar) Stavanger-kontoret: Kirsti Dahle Vedholm Rettsbetjentar Bergen: Torbjørn Ofte og Terje Fossedal. Rettsbetjentar Stavanger: Karl Fagerlund og Terje Olav Høiland. I tillegg til faste og konstituerte dommarar nyttar lagmannsretten ekstraordinære dommarar, som er pensjonerte dommarar, oppnemde av Domstoladministrasjonen. Oppnemninga gjeld for eitt år om gongen. I 2007 har desse ekstraordinære dommarane gjort teneste: Alf Bruland, Ivar Drevland, Bjarte Eikeset, Lidvard Faaberg, Eivind Danbolt og Erik Elstad. Lagmannsretten tilkallar òg dommarar frå første instans. Desse gjer normalt teneste ei veke vår og haust. I gruppa med tilkalte dommarar inngår òg overtallige embetsleiarar i førsteinstansdomstolar, som utgjer ei ressursgruppe for dommarar. Nytilsette i mai byrja Anne Vedvik som rådgjevar i Gulating lagmannsrett. Ho kom frå stilling som universitetslektor ved Universitetet i Bergen. 7

8 G u l a t i n g l a g m a n n s r e t t Litt av Gulating i Landgericht Berlin. Foto: Janicke K. Vognstølen. Slutta i 2007 I tillegg til førstelagmann Rune Fjeld, forlet òg to saksbehandlarar og tre lagdommarar Gulating lagmannsrett i Saksbehandlar Kjersti Hofland Hauge og dei to konstituerte lagdommararane Morten Gran og Per Jordal takka for seg den 30. juni. Dei var alle tre ein del av lagmannsretten sitt vellukka restansenedbyggingsprosjektet som blei avslutta 30. juni. Den 1. desember gjekk lagdommar Lars Frønsdal av med pensjon etter sju år i Gulating. Saksbehandlar Annbjørg Aasebø gjekk av med pensjon etter heile tjue år i lagmannsretten den 31. desember. Økonomi Gulating lagmannsrett fekk i 2007 tildelt NOK inklusive tilleggsbevilg- ingar. Av dette beløpet gjekk ca 81 % med til å dekkja lønsutgifter, medrekna arbeidsgjevaravgift, og ca 19 % til driftsutgifter/ investeringskostnader. I 2007 brukte vi ca NOK til reiseutgifter i samband med avvikling av sakene. I tillegg til dei beløpa som går med til domstolen si eiga drift, vert det over domstolen sin rekneskap betalt for eksterne tenester i samband med saksavviklinga. Til illustrasjon kan nemnast at det i 2007 vart utbetalt ca. kr. 42,5 mill. til straffesaker, der vel 30 mill. gjaldt salær til forsvararar og bistandsadvokatar. Den store auken i utbetalingar til straffesaker samanlikna med åra før, skuldast i hovudsak utbetalingar i samband med den såkalla Nokas-saka. 8

9 å r s m e l d i n g Arbeidsgruppa frå venstre Sigrun Fimreite, Line L. Steffensen, Arnfinn Bårdsen, Martin Tenold, Wiggo Storhaug Larssen, Inger R. Låstad. (Fredrik Staff var ikkje til stades då biletet var tatt). Foto: Janicke K. Vognstølen. 3. Kompetanseutvikling Ny tvistelov Det er førebuing for innføring av ny tvistelov som har sett sitt preg på kompetansearbeidet i domstolen i I tillegg til dei sentralt organiserte opplæringsdagane i oktober, skipa lagmannsretten til interne samlingar i april, september, november og desember, på såkalla berammingsfrie dagar. Den nye tvistelova er ein av dei største prosesuelle lovreformane på nærare 100 år. Den representerer ei rekkje viktige nyskapingar og kursendringar. For å sikre at lovreformen blei best mogeleg følgt opp frå årsskiftet, var det difor naudsynt å endre dei interne rutinane for behandling av saker etter den nye tvistelova. Ei intern arbeidsgruppe med representantar får leiinga, dommarane og saksbehandlarane utarbeidde forslag til nye rutinar for saksflyt og organisering. Desse blei sett i kraft samstundes med den nye lova. Kompetanseutval Som lekk i oppfølging av arbeidsmiljøundersøkinga i 2006 har det vore arbeidd med ei meir systematisk handtering av kompetansetiltak internt i lagmanns- 9

10 G u l a t i n g l a g m a n n s r e t t retten. To utval blei sett ned, og deira arbeid resulterte i ein kompetanseplan for interne opplæringstiltak hausten 2007 og for Det er sett av ein berammingsfri dag i månaden for å gje rom for slike tiltak i Mange dommararar gjorde bruk av det allsidige kompetansetilbodet i regi av Kompetanseutvalet for dommarar (KFD) - kurs eller studieturar. Rettsmeklarane våre har vore aktive på opplæringssida i høve til andre domstolar. Både dei og andre av dommarane våre har vore nytta på opplæringstiltak i regi av KFD. For saksbehandlarane var det - i tillegg til ny tvistelov - Ju tin@ som var det viktigaste kompetansetilbodet, og Gulating hadde to deltakarar med på det nye studietilbodet Ju tin@ anke. Modulopplegget som Kompetanseutvalet for saksbehandlarar no har iverksett verkar lovande. Vi vonar på fleire tilbod såvel på fagkursfeltet som meir omfattande kompetansetilbod med studiepoeng. 4. Arbeidsmiljøet Arbeidsmiljøutvalet (AMU) vedtok våren 2007 ein handlingsplan for arbeidsmiljøet med utgangspunkt i arbeidsmiljøundersøkjinga frå Planen vektlegg kompetanseutvikling, utviklingssamtalar og felles møtearenaer. Hausten 2007 blei det gjennomført utviklingssamtalar, samstundes blei arbeidsmiljøundersøkjinga gjennomført på ny. Jamstelling Som i mange andre domstolar, er det ei ujamn kjønnsfordeling også i lagmannsretten. Dette gjeld både blant dommarar og saksbehandlarar. Medan berre 8 av 35 dommarar er kvinner, er berre 2 av om lag 20 saksbehandlarar menn. Det vert arbeidd aktivt med rekruttering av kvinner til nye lagdommarstillingar. På saksbehandlarsida er det ønskjeleg med fleire menn. Sjukefråveret Sjukefråveret har dei siste åra gått ned til under 5 %. Diverre gjekk sjukefråveret noko opp i AMU og leiinga i lagmannsretten følgjer utviklinga nøye. 10

11 å r s m e l d 2 0 i n g 0 7 Førstelagmann Rune Fjeld takkar for omvisning i Den norske ambassade. Foto: Janicke K. K. Vognstølen. Brennpunkt Berlin Ein dag i oktober sette lagmannsretten seg på flyet til Berlin. Frå flyplassen i Berlin gjekk turen direkte til Landgericht Berlin, ein førsteinstans domstol for sivile saker. Der var det omvising og føredrag om tysk rettssystem. Etterpå var det sightseeing med buss og norsk guide rundt i byen, der vi m.a. vitja det store Holocaustmonumentet. Utforma som ein enorm samling sarkofagar, gjorde det sterkt inntrykk. Dag to vitja vi STASI-arkiva i Aust-Berlin. Før vi reiste til Berlin såg vi spelefilmen Das Leben der Anderen i lag. Filmen handlar om STASI sine metodar og korleis det opplevast å bli overvaka. Det var skremmande å sjå kor godt filmen stemte med dei fakta vi fekk presentert i arkiva. Etter det dystre møte med DDR-fortida, gjekk turen attende til Vest-Berlin og dei fellesnordiske ambassadane. Vi fekk lunsj i den norske ambassaden og omvisning på ambassadeområdet. Utover det oppsette programmet, var det m.a. tid til konsert med Berlinerfilharmonikarane, tur til konsentrasjonsleiren Sachsenhausen, elvecruise på elva Spree, vitjing i kyrkjer og musé, shopping og sjølvsagt spasertur på Unter den Linden. Vi avslutta turen med felles middag på den kjende spisestaden Zur Letzten Instanz, der vi smaka på tyske spesialitetar. Turen hadde både faglege og sosiale kvalitetar. Det er lærerikt å sjå og høyre korleis andre arbeider og tenkjer i høve til rettstryggleik og rettssystem, samstundes er det fint å oppleve kvarandre i framande omgjevnader og dele nye inntrykk. 11

12 G u l a t i n g l a g m a n n s r e t t STASI-arkivar Foto: Anne Vedvik Holocaustmonumentet Foto: Anne Vedvik 12

13 å r s m e l d 2 0 i n g Gulating i media Pressa omtalar ofte rettsmøte og avgjerder frå Gulating lagmannsrett. Straffesakene er særleg i fokus, men óg sivile saker blir omtala. Her kjem smakebitar av omtalen Gulating fekk i lokalpressa på Vestlandet i 2007: I januar blei ein 36-åring i NOKAS-saka frikjent i 35 minutt då lagretten svara nei på skuldspørsmålet, men fagdommarane sette avgjerda til side. Saka måtte opp til ny behandling i lagmannsretten, denne gong utan lagrette. Dommen blei på 14 års fengsel. Medhaug vant i lagmannsretten kunngjorde BA i mars, då dom fall i ankesaka mot den tidlegare KrF-politikaren. Saka gjaldt sivilt søksmål om oppreising og erstatning etter påstand om valdtekt. Lagmannsretten stadfesta tingretten sin frifinnande dom. Børs Café kastes ut skreiv BA i april, då Gulating lagmannsrett forkasta kjæremål frå Børs Café AS. Huseigar Kløver Eiendom AS fekk dermed stadfesta sin rett til ikkje å fornye leigeavtalen med den kjende brune kafeen, på folkemunne kalla Børsen. Solariumbrannen i Lille Øvregate i Bergen fekk strafferettsleg etterspel. To unge jenter som sola seg, slapp så vidt frå brannen med livet i behald. I lagmansretten blei huseigaren dømd til 30 dagar fengsel og til å betale erstatning til dei to jentene grunna manglande brannteknisk tryggleik i huset. I det såkalla Halsnøy-drapet var far, son og ein kamerat av sonen dømt for drap i tingretten. I ankesaka fann lagretten faren skuldig, men frikjende sonen og kameraten. Etter ein halv time sette fagdommarane lagretten si frifinning til side i høve til sonen og kameraten. Saka mot dei to måtte derfor opp att til ny behandling med meddomsrett. Kameraten blei i desember dømd for å ha etterlete person i hjelpelaus tilstand, medan saka mot sonen først kjem opp i Millionar for øyresus. Ein 57 år gamal tidlegare helikopterpilot fekk 2,8 millionar kroner i erstatning etter at han fekk nedsett hørsel og øyresus på grunn av yrket. 57-åringen tapte saka mot If Skadeforsikring i Jæren tingrett, men anka vidare til Gulating lagmannsrett der han vann fram. 162 tidlegare Statoil-tilsette vann fram i pensjonssaka mot selskapet. Pensjonistane meinte at selskapet ikkje oppfylte pensjons- 13

14 G u l a t i n g l a g m a n n s r e t t avtalane. Statoil slutta med automatisk oppregulering i 2003, men pensjonistane meinte at tjenestepensjonen skulle regulerast på same måte som i Statens Pensjonskasse. Dei fekk medhald i lagmannsretten. Dømd for valdtekt til julesong skreiv Bergens Tidende i desember. Denne absurde situasjonen i Gulating lagmannsrett oppsto på grunn av den prekære plassmangelen domstolen lid under. Det er blitt så trongt i Tinghuset at lagmannsretten må søkje naudløysingar og leite etter ledige lokale på byen for å avvikle til dels kompliserte saker. Lagmann Hanne Sophie Greve fortalde om ein episode: Jeg hadde en trist opplevelse nå før jul da jeg administrerte en sak der to utlendinger var anklaget for en meget grov voldtekt. Lokalet var pyntet med juledekorasjoner, fordi det ble brukt til selskapeligheter om kvelden. Men i et tilstøtende rom var det samtidig med rettssaken et pensjonistmøte med sang og lukten av deilig julemat. Midt under forklaringen fra en av de tiltalte, ljomet plutselig «Deilig er jorden» med full styrke fra pensjonistene! Det var en hjerteskjærende kontrast som nesten ikke er mulig å beskrive. 6. Saksavviklinga Innkomne saker Talet på nye sivile saker har vore jamt fallande dei siste åra, men i 2007 snudde denne trenden og talet på nye sivile ankesaker gjekk opp. For straffesakene noterte vi auke i lagrettesakene, men reduksjon for dei øvrige sakstypene i høve til 2006: Sivile ankesaker Sivile kjæremål Overskjønn Lagrettesaker Meddomsrett Fagdommarsaker Ankeprøving Straffekjæremål

15 å r s m e l d 2 0 i n g 0 7 Avgjorte saker Saksavviklinga gjekk noko ned med omsyn til dei sivile ankesakene i Dette skuldast at vi no er á jour med behaldninga, og difor ikkje treng å avvikle fleire saker enn dei som kjem inn. Straffesaksavviklinga har stort sett halde tritt med talet på nye saker: Sivile ankesaker Sivile kjæremål Overskjønn Lagrettesaker Meddomsrett Fagdommersaker Ankeprøving Straffekjæremål Behaldning Gulating lagmannsrett har sidan 1. juli 2004 gjennomført eit treårig restansenedarbeidingsprosjekt for å fjerne restansane på sakstypen sivile ankesaker. Til dette prosjektet fekk vi tilført fire ekstra dommarstillingar og to saksbehandlarengasjement. Prosjektet blei avslutta 30. juni Målet var å nedarbeide behaldninga frå 458 ankesaker då prosjektet starta, til 200 saker ved prosjektslutt. Vi nådde målet og vel så det! Behaldninga var 194 saker den 30. juni Når det gjeld straffesakene avvikla vi i 2007 fleire saker enn det kom til nye. Behaldninga gjekk ned med fire saker, men framleis er behaldninga så høg at vi ikkje nådde målet for gjennomsnittleg behandlingstid Sivile ankesaker Sivile kjæremål Lagrettesaker Meddomsrett Fagdommersaker Ankeprøving Straffekjæremål

16 G u l a t i n g l a g m a n n s r e t t Behandlingstida Behandlingstida for sivile ankesaker har gått kraftig ned frå dei føregåande åra, og var i 2007 på 213 dagar. Samanlikna med talet for 2004 då restanseprosjektet starta, er dette ein reduksjon på 176 dagar, eller 43 %. Ventetida for å få opp nye saker er blitt halvert i denne perioden. Også for straffesakene er behandlingstida redusert, og dette gjeld for alle sakstypene. Gjennomsnittleg behandlingstid for alle henviste straffesaker i 2007 var 129 dagar. Målet på 90 dagar er imidlertid ikkje nådd, men dette skuldast hovudsakleg tilhøve utanfor lagmannsretten sin kontroll. Dels har våre samhandlingspartnarar, forsvararar og påtalemakt problem med å kunne møte i retten innan dei tidsfristar som gjeld. Og når det gjeld lagrettesakene skuldast den lange behandlingstida lokalproblema i Bergen tinghus Sivile ankesaker Sivile kjæremål Lagrettesaker Meddomsrettssaker Fagdommersaker Straffekjæremål Ankeprøvingssaker Anke og kjæremål til høgare instans Eit grunnleggjande krav til arbeidet i domstolen er at det skal halde høg kvalitet, men korleis målar ein det? Eit tenkjeleg måleinstrument kan vere endringsprosent etter anke eller kjæremål til Høgsterett. For 2007 ligg følgjande tal føre: Sivile saker anke: Sivile saker, kjæremål: Endra/oppheva dom 7 av 98 (7 %) Oppheva/endra 5 av 76 (7 %) Straffesaker, anke: Straffesaker, kjæremål: Endra/oppheva 9 av 98 (9 %) Endra /oppheva 5 av 97 (5 %) 16

17 å r s m e l d 2 0 i n g 0 7 VEDLEGG Historie Domstolane våre har røtene sine i dei tinga som vart etablerte før rikssamlinga omkring år 900, nærast som ei form for allmøte som hadde både lovgjevande og dømmande makt. Innanfor dette systemet hadde ein lokale bygdeting, organiserte som allting, og regionale ting eller lagting. Heller tidleg var det etablert fem slike lagting. Gulating er det eldste av desse. Tingstaden låg i Eivindvik i noverande Gulen kommune frå om lag år 800 til rundt år I tilknytning til lagtinga hadde ein rettskunnige tillitsmenn, kalla lagmenn, som hadde til oppgåve å forklara tingmennene korleis lovene var å forstå. Etter kvart vart lovene nedskrevne. Handskriftene av Gulatingslova frå rundt år 1150 er dei eldste og best bevarte av dei nordiske landskapslovene. Ordninga med lagting stod ved lag i denne forma fram til Då vart ho avløyst av ei ordning med fire stiftsoverrettar. Den eine av desse var Bergen stiftsoverrett, som behandla appellsaker, ikkje berre frå dei tre vestlandsfylka, men òg frå Agderfylka og delar av Telemark. Ved straffeprosesslova av 1887 vart lagretteordninga innført i Noreg. Straffesakene vart deretter behandla av Gulatingseglet seks nyoppretta lagmannsrettar, anten som ankesaker eller i første instans. Gulating lagmannsrett var etter dette, frå straffeprosesslova vart sett i kraft i 1890, ein domstol for straffesaker. Lagdømmet omfatta lagsokna Stavanger, Bergen, Bergenhus og Romsdal, og domstolen hadde berre ein fagdommar. Denne var felles med Frostating og hadde stort sett sin faste bustad i Trondheim. I 1915 vart det vedteke ei ny prosessordning, som vart sett i kraft frå Bergen overrett og Gulating lagmannsrett vart då slått saman under namnet Gulating lagmannsrett. Embetskrinsen omfatta dei tre vestlandsfylka, slik tilfellet òg er i dag. Den første lagmann etter samanslåinga var A. E. Soelseth, og domstolen fekk i tillegg tre faste dommarar og ein hjelpedommar. 17

18 G u l a t i n g l a g m a n n s r e t t Seinare har domstolen vakse, og tel i dag 35 dommarar og 19 saksbehandlarar. Med eit så langstrakt embetsdistrikt har arbeidet i Gulating lagmannsrett alltid ført med seg mykje reiseverksemd. Talet på reisedagar ligg i underkant av 40 i gjennomsnitt pr dommar kvart år, medan det tidlegare låg ein god del høgare. Tidlegare var saksbehandlarane òg mykje på reise, men for deira del er det no langt på veg slutt på reiseverksemda. Dette heng saman med at det i 1999 vart oppretta ei stilling som saksbehandlar med kontorstad i Stavanger. Jurisdiksjon Gulating lagmannsrett er ein av seks lagmannsrettar i Norge. Vi held til i lokale i Tinghuset i Bergen, men har òg kontor og rettslokale i Tinghuset i Stavanger, Haugesund, Førde og i Nordfjordeid. I embetskrinsen var det pr 1 januar 2007 tilsaman innbyggjarar, som fordelte seg slik på dei tre fylka: Rogaland Hordaland Sogn og Fjordane I dei tre fylka er det til saman 86 kommunar, med ulik busetjing og næringsgrunnlag. Dette speglar seg i dei saker vi får til behandling. Det finst 12 førsteinstansdomstolar/tingrettar innanfor embetskrinsen. Førsteinstansdomstolane innanfor embetskrinsen var i 2007: Stavanger tingrett Bergen tingrett Dalane tingrett Jæren tingrett Karmsund tingrett Haugesund tingrett Hardanger tingrett Sunnhordland tingrett Nordhordland tingrett Sogn tingrett Fjordane tingrett I tillegg kjem følgjande jordskifterettar: Nord og Midhordland jordskifterett Sunnhordland jordskifterett Hardanger jordskifterett Voss jordskifterett Sunnfjord og Ytre Sogn jordskifterett Indre Sogn jordskifterett Nordfjord jordskifterett Nord Rogaland jordskifterett Sør Rogaland jordskifterett Agder og Rogaland jordskifteoverrett Gulating jordskifteoverrett (Førde) Gulating jordskifteoverrett (Nyborg). 18

19 å r s m e l d 2 0 i n g 0 7 Frå hallen i Bergen tinghus. Foto: Helge Skodvin 19

20 G u l a t i n g l a g m a n n s r e t t Produksjon: Molvik Grafisk AS Postadresse: Postboks 7414, N-5020 Bergen Besøksadresse: Bergen Tinghus, Tårnplass 2 Telefon sentralbord: Telefaks: