GULATING LAGMANNSRETT Å R S M E L D I N G

Transkript

1 GULATING LAGMANNSRETT Å R S M E L D I N G

2 Stavanger Tinghus. G U L A T I N G L A G M A N N S R E T T INNHALDSLISTE 1. Førstelagmannen har ordet 2. Organisasjon - økonomi 3. Kompetanseutvikling 4. Arbeidsmiljøet 5. Serviceutvikling - nytt vitnestøtteprosjekt 6. Saksavviklinga 7. Anke og kjæremål til høgare instans 8. Gulating gjennom året 9. Tillegg Framsidebiletet viser inngangspartiet til Bergen tinghus Foto: Helge Skodvin G U L A T I N G L A G M A N N S R E T T Postadresse: Postboks 7414, N-5020 Bergen Besøksadresse: Bergen Tinghus, Tårnplass 2 Telefon sentralbord: Telefaks: Heimeside: E-post: gula@domstol.no 2

3 2 0 0 I N G Å R S M E L D 8 1. FØRSTELAGMANNEN HAR ORDET: ENDELEG! I Gulating lagmannsrett vil nok året 2008 i første rekkje bli hugsa som året då vi fekk nybygget inn på statsbudsjettet. Endeleg klarsignal for nytt bygg! Saka har ei lang historie, for det meste vonbrot og tilbakeslag. I 2008 var vi komne til eit punkt der vi måtte seia no eller aldri. Heldigvis vart det no. Vi fekk hyggeleg besøk av både justisminister Storberget, forsvarsminister Strøm-Erichsen og statsminister Stoltenberg. Vi er utålmodige når det gjeld byggeprosessen. Som organisasjon står vi framfor krevjande, men sikkert òg interessante prosessar. Utforminga av bygget kan kome til å verka inn på den interne organiseringa, og vi vil gå inn i ein heilt annan teknologisk tidsalder med moderne hjelpemidlar i rettssalar og på kontora. Gulating har mykje å gle seg til! I 2008 blei det satsa betydeleg på kompetanseutvikling for samtlege ansatte. Lagmannsretten har eit eige kompetanseutval som er felles for dommarar og saksbehandlarar. Det blir sett av eigne fagdagar for kompetanseutviklingstiltak. På desse dagane er det ikkje beramming av saker, og slik får alle høve til å vere med. Kompetanseutviklingsarbeidet var høgt prioritert i 2008 og vil vere det framover. Gulating lagmannsrett forsvara i 2008 den tidlegare innsatsen med nedarbeiding av restansar på sivile saker. Vårt strategiske mål er no å halde denne skansen. Utfordringa er avviklinga av straffesaker. 3

4 G U L A T I N G L A G M A N N S R E T T For å makte avviklinga av lagrettesakene, må vi leige lokale både i Bergen og Stavanger. Når nybygget i Bergen står ferdig får vi ein heilt annan situasjon der. Budsjettsituasjonen er særs vanskeleg. I 2008 hadde vi ikkje naudsynte midlar for å avvikla normal drift. Vi vurderte å innstilla reiseverksemda for siste del av året. Kan hende vert 2009 det året vi må gjere det. Einkvar reduksjon av drifta vil umiddelbart gå ut over saksavviklinga. Vi har gjennomført ein stor tvistelovsreform. Det ser ut til at domstolane har tilpassa seg den nye lova og dei mogelegheiter som ligg i lova på ein god måte. No er det spede politiske signal på at den såkalla juryordninga vil bli oppheva og erstatta med meddomsrett. Det er berre eit fåtall saker som blir avgjort av lagrette. Slik sett er det ingen stor sak, men lagrettesakene er ressurskrevjande og tidkrevjande, og involverar mange menneske. Det skal derfor bli spanande å sjå om dei to store lagrettesalane i nybygget skal bli innreidde som lagrettesalar eller som salar for meddomsrett. Til slutt: For min eigen del innebar 2008 óg første halvår som førstelagmann. Eg visste eg ville treffe kjekke menneske, og det har slått til! Ein takk til samtlege i Gulating lagmannsrett for godt samarbeid. Bjørn Solbakken Førstelagmann 4

5 2 0 0 I N G Å R S M E L D 8 Førstelagmann Bjørn Solbakken. Foto: Janicke K. Vognstølen. 5

6 G U L A T I N G L A G M A N N S R E T T 2. ORGANISASJON - ØKONOMI ORGANISASJON Gulating lagmannsrett blir leia av ein førstelagmann, som saman med administrasjonssjefen har ansvar for utvikling og drift av domstolen. Domstolen er organisert i to avdelingar og ei fellesteneste. Kvar avdeling blir leia av ein lagmann. Frå 1. januar til 30. juni 2008 var lagmann Arnfinn Bårdsen konstituert som førstelagmann samstundes som han var avdelingslagmann. Leiargruppa i Gulating har frå 1. juli 2008 vore: Førstelagmann Bjørn Solbakken, adm. sjef Arne Støle, avdelingslagmann Martin Tenold og avdelingslagmann Arne Henriksen. Sekretariata i dei to avdelingane blir leia av to avdelingskonsulentar, Gunvor Knudsen og Inger Røyrbotn Låstad. Administrasjonssjefen er leiar av fellestenesta. DEI TILSETTE I 2008: Avd. 1 Avd. 2 Dommarar: Dommarar: Martin Tenold Arnfinn Bårdsen/Arne Henriksen Hanne Sophie Greve Steinar Magnus Trovåg Ørnulf Henrik Jacobsen Jan Erik Erstad Daniel Lunde Rune Voll Ellen Midtgaard Håvard Romarheim Stig Sjong Arne Fanebust Rannveig Sjøvoll Jon Atle Njøsen Ove Midttun Nils Skaar Wiggo Storhaug Larssen Guri Elisabeth Molven Fredrik Staff Kjell Frønsdal Rolf Strøm Margareth Christophersen Haakon Meyer Nina Cathrine Noss Bjørn Lillebergen Carl Petter Martinsen Magni Elsheim Berit Moldskred Mo Ole-Arne Linga Birger A. Stedal Berte-Elen Konow (kst) Jarle Golten Smørdal Torstein Frantzen (kst) Ingrid Kjeldstad Gullaksen (kst) 6

7 Å R S M E L D I N G 8 Saksbehandlarar: Gunvor Knudsen Sigrun Fimreite Signy Larsen Wibecke Onarheim Linda M. Moen Marith Karin Andersen Saksbehandlarar: Inger Røyrbotn Låstad Hjørdis Skogen Wenche Lund Marit T. Hansen Arnhild Bø Janicke K. Vognstølen Solveig Andresen (vikar) Fellestjenesten: Ekspedisjon: Line L. Steffensen Randi Holmås Eva Fauskanger Anne Vedvik (rådgjevar) Rekneskap: Lise Rådal Jostein Hordvik Ragnhild Bull Wenche Endregaard (vikar) Stavanger-kontoret: Kirsti Dahle Vedholm/Hildur Engeland Staalesen Rettsbetjentar Bergen: Torbjørn Ofte, Terje Fossedal/Bjørn Norbeck. Rettsbetjentar Stavanger: Karl Fagerlund og Terje Olav Høiland. I tillegg til faste og konstituerte dommarar nyttar lagmannsretten ekstraordinære dommarar, som er pensjonerte, oppnemde av Domstoladministrasjonen. Oppnemninga gjeld for eitt år om gongen. I 2008 har desse ekstraordinære dommarane gjort teneste: Alf Bruland, Ivar Drevland, Bjarte Eikeset og Lidvard Faaberg. Lagmannsretten tilkallar òg dommarar frå første instans. Desse gjer normalt teneste ei veke vår og haust. Gulating har og hatt stor nytte av dommarar frå ei såkalla ressursgruppe av tidlegare sorenskrivarar. NYTILSETTE I 2008 Jarle Golten Smørdal byrja som lagdommer i Gulating den 1. august. Han kom frå Stats-advokatane i Hordaland. Hildur Engeland Staalesen tok til som saksbehandlar på Stavangerkontoret den 9. oktober. Ho kom frå Stavanger tingrett. Ingrid Kjeldstad Gullaksen tok til som 7

8 G U L A T I N G L A G M A N N S R E T T konstituert lagdommar den 4. februar. Hennar konstitusjon er forlenga inn i Berte-Elen Konow og Torstein Franzen hadde konstitusjon som lagdommarar i tre månader frå 8. september. SLUTTA I 2007 Lagmann og kst førstelagmann Arnfinn Bårdsen slutta i Gulating den 30. juni 2008 for å ta til som dommar i Høgsterett. Rettsbetjent Torbjørn Ofte slutta i lagmannsretten den 12. september for å bli pensjonist på heiltid. Saksbehandlar Kirsti Dale Vedholm slutta ved Stavanger-kontoret den 15. august og saksbehandlar Solveig Andresen slutta 31. oktober då vikariatet hennar var ute. ØKONOMI Gulating lagmannsrett fekk i 2008 tildelt NOK inklusive tilleggsbevilgningar. Av dette beløpet gjekk ca 82 % med til å dekkja lønsutgifter, medrekna arbeidsgjevaravgift. I 2008 brukte vi NOK til reiseutgifter i samband med avvikling av sakene. Kostnadene til reise utgjer heile 54% av totalkostnaden til drift og investeringar, og auka kraftig i Dommarane våre reiser mykje, og då særleg til Stavanger. 46% av straffesakene og 31% av dei sivile sakene våre i 2008 blei avvikla i Stavanger tinghus. Likeeins auka kostnadene til leige av rettslokale utanfor tinghusa i Bergen og Stavanger monaleg i Dette har samanheng med den elendige lokalstoda for lagmannsretten, særleg i Bergen. Vi har altfor liten rettssalskapasitet, og må avvikla lagrettesaker i selskapslokale og forsamlingshus. Den samla kostnadsauken i fjor var så stor at budsjettet blei gjort opp med eit underskot, for første gong. Den tildelte budsjettramma er med andre ord ikkje tilstrekkeleg til å dekkja kostnadene som saksavviklinga vår fører med seg. I tillegg til dei beløpa som går med til domstolen si eiga drift, vert det frå domstolen betalt for eksterne tenester i samband med saksavviklinga. Til illustrasjon kan nemnast at det i 2008 vart utbetalt ca. kr. 18,5 mill. til straffesaker, der ca 15 mill. gjaldt salær til forsvararar og bistandsadvokatar. 3. KOMPETANSEUTVIKLING KOMPETANSEUTVAL I 2007 vart det sett ned to kompetanseutval, eitt for dommarar og eitt for saksbehandlarar. Dei to utvala vart i 2008 koordinert med felles møteplan for å arbeide meir heilskapleg med kompetanseutviklinga i domstolen. Kompetanseutvalet har arbeidd etter kompetanseplanen for interne opplæringstiltak som vart vedteken i I 2009 vil dei to kompetanseutvala bli slått saman til eitt utval som m.a. skal utarbeide ny kompetanseplan. Også i 2008 har mange av dommarane våre nytta det allsidige kompetansetilbodet i regi av 8

9 2 0 0 I N G Å R S M E L D 8 God kommunikasjon på infoseminaret. Foto Janicke K. Vognstølen Kompetanseutvalet for dommarar (KFD) - kurs eller studieturar. To saksbehandlarar starta i 2008 på den nye studiemodulen Ju tin@anke, medan ein saksbehandlar gjekk i gang med studiemodulen Ju tina@basis NY TVISTELOV For å sikre at den nye lovreforma blei best mogeleg følgt opp har Gulating lagmannsrett i 2008 lagt om behandlinga av sivile saker. Vi har innført eit eige sivilutval, der dommarane gjer teneste i 8-10 samanhengande veker i året. Innføringa av sivilutvalet er hovudsakleg for å få større fokus på saksførebuinga i tråd med den nye lova. Endringa har óg gjeve dommarane høve til å setje seg betre inn i lova, ved at dei i den perioden dei sit i sivilutvalet kan konsentrere seg om dei sivile sakene. FAGDAGAR Lagmannsretten har arrangert ein intern fagdag i månaden i Ein del emne har vore retta mot særskilde grupper i lagmannsretten, medan dei fleste har vore for alle tilsette. Under følgjer eit par smakebitar frå fagdagene 2008: Infoseminar for saksbehandlarar hjå tingrettane, statsadvokatembeta og advokatkontor 9. mai inviterte Gulating lagmannsrett saksbehandlarar hjå tingrettane i Hordaland, hjå dei tre statsadvokatembeta og hjå dei største advokatkontora i Bergen til informasjonsseminar. Målet var å betre kommunikasjonen med våre samhandlingspartnarar og auke forståinga for lagmannsretten sitt arbeid, i tråd med domstolane sitt idé- og verdigrunnlag som byggjer på verdiane kvalitet, integritet, respekt, service, openheit og effektivitet. 9

10 G U L A T I N G L A G M A N N S R E T T Vardagens dramatik. Foto Janicke K. Vognstølen Lagmannsretten sine eigne saksbehandlarar stod for utarbeiding og gjennomføring av kurset. Interessa for seminaret var svært stor. Førti engasjerte deltakarar fekk ny kunnskap om lagmannsretten sin organisasjon, innregistrering av saker, saksbehandling og saksgang i lagmannsretten m.m. Deltakarane kom med mange interessante innspel som òg ga saksbehandlarane i lagmannsretten verdfull innsikt. Kurset vart avslutta med felles lunsj og omvisning på tinghuset. Tilbakemeldingane i etterkant har vore så positive, at kompetanseutvalet planlegg eit liknande seminar i Rogaland i Dommaretikk i kvardagen Fredag 13. juni kom teaterforetaket Vardagens Dramatik frå Stockholm til Gulating. Gjennom eit interaktivt seminar vart vi ført inn i ulike etiske dilemma og problemstillingar, til dømes: På kva måte tek retten imot fornærma og vitne, og korleis bør retten gjere dette? Korleis ser dommaren på si eiga rolle i høve til medarbeidarar, i høve til andre aktørar i retten og i høve til samfunnet utanfor? Kva for ein tone nyttar ein i samtaler med andre medarbeidarargruppar? Er dommaren éin person privat og ein annan person i retten? Er skiljet offentleg/privat reelt? Kva gjev retten legitimitet? Svenskane omskapte oss frå passive tilskodarar til aktive deltakarar i dramaet dei spelte, og utfordra oss med problemstillingane vi vart konfrontert med. Dei sette i gang andre tankeprosessar ein dei juridiske. Endelege svar på spørsmåla finnast ikkje, dessto viktigare er det at dei blir stilt. Dommaretikk er kvardagsetikk! Administrasjon av ankeforhandling etter ny tvistelov Med utgangspunkt i ei konkret, men 10

11 2 0 0 I N G Å R S M E L D 8 anonymisert barnefordelingssak, gjennomførde nokre av medarbeidarane i lagmannsretten eit rollespel i lagrettesalen på fagdagen 28. november. Resten av lagmannsretten var tilskodarar og debattantar. Rollespelet som tok for seg ulike sekvensar frå ei ankeforhandling, var utarbeidd av lagdommar Magni Elsheim. Magni sjølv administrerte retten denne dagen. Ho heldt eit innleiingsforedrag etter tvistelova 9-15 som inviterte til ein engasjert debatt om korleis ein bør og ikkje bør innleie rettsmøte. Deretter fekk vi mellom anna døme på styring av ankeforhandling, fremlegging av skriftlege erklæringar og bevisavskjæring. Rollespelet var lagt opp med ein del feilskjær i ankeforhandlinga. Dermed blei debatten både humoristisk og engasjerande. 4. ARBEIDSMILJØET Gulating lagmannsrett har hatt eige AMU sidan Utvalet har møte kvart kvartal. Med verknad frå 1. februar 2003 gjekk embetet inn på Avtale om eit meir inkluderande arbeidsliv og blei såkalle IA-bedrift. Vi har utarbeidd retningsliner og rutinar for oppfølging av sjukmelde arbeidstakarar. Retningslinene tek sikte på raskare og meir aktiv kontakt mellom sjukmelde og arbeidsgjevar, auka bruk av aktiv og gradert sjukmelding og innhenting av bistand frå Arbeidslivssenteret og trygdekontor for tilrettelegging av arbeidsplassar. Sjukefråveret var i 2008 gledeleg lågt. Gjennomsnittstalet for dette året blei under 4 %. GULATINGSEMINARET 2008 Gulatingseminaret er ei årviss hending i oktober. Det er både eit seminar for fagleg fordjuping og ein sosial happening. Med års mellomrom dreg vi til utlandet, men elles søkjer Gulating lagmannsrett å vitja ulike stader i lagsognet. I 2008 bar det til Lofthus og Ullensvang hotell for eit todagars seminar. Den svært gode sommaren hadde sytt for at Hardanger møtte oss i usedvanleg haustprakt, og då Sørfjorden spegla flammande fjellsider med snødekte toppar, var det berre å gje seg over til nasjonalromantikken. Sidan både Gulating lagmannsrett og Domstoladministrasjonen har fått nye sjefar, var det naturleg at førstelagmann Bjørn Solbakken og administrerande direktør Tor Langbach stod for den faglege delen. Dei delte sine tankar og visjonar for domstolen(e) si framtid. Planane for det nye tinghuset for Gulating vart friska oppatt, og det nye vitnestøtteprosjektet i Bergen tinghus vart også presentert. I høve Geirr Tveit-året 2008 fekk vi den unge pianisten Torgeir Kinne Solsvik frå Hardanger til å halde konsert for oss. Geirr Tveit er verdsberømd i Hardanger, men lite kjend i verda. Synd for verda, for Tveit-konserten var melankolsk og vakker! Etter konserten var det bowlingturnering, dernest samling i sorenskrivargarden. Sorenskrivar Klaus Skjeldal og staben hans inviterte til synfaring i Hardanger 11

12 G U L A T I N G L A G M A N N S R E T T Frå bowlingturneringa. Foto Janicke K. Vognstølen Gulatingfolk til fjells. Foto Janicke K. Vognstølen. 12

13 Å R S M E L D I N G 8 tingrett, og til kulturell appetittvekkjar før middag. Dette sette lagmannsretten stor pris på. Neste dag gjekk halve Gulating turstigen frå Lofthus til Nosi, ein av innfallsportane til Hardangervidda. Målet var munketreppene som ligg på m høgd. Dette er steinar lagt som trapper i terrenget, truleg av munkar på talet. M.a.o. ein opptur med historisk sus. Dei som ikkje fór til fjells, tok eit djupdykk i industrialiseringa i Hardanger. Vi veit alle at dette er historia om bygginga av det moderne Norge, men på Norsk Vasskraft og industristadmuseum i Tyssedal vart kunnskapen om dette høgspente og raudglødande drama frå vår nære fortid grundig utvida! 5. SERVICEUTVIKLING NYTT VITNESTØTTEPROSJEKT Gulating lagmannsrett i samarbeid med Bergen tingrett og Nordhordland tingrett etablerte hausten 2008 vitnestøtte i Bergen tinghus. Lagmannsretten har stilt kontor og datautstyr til rådvelde og rådgjevar Anne Vedvik er koordinator for prosjektet. Dei tre domstolane har i samarbeid med Røde Kors Hordaland rekruttert og kursa omlag 40 frivillege hovudsakleg studentar og pensjonistar. Vitnestøttene gir vitna medmenneskeleg støtte og praktisk informasjon i samband med rettssaker. Det er dagleg vitnestøtter til stades på tinghuset. Målet med ordninga er å bidra til at vitna i større grad enn tidlegare kan kjenne tryggleik og kontroll over situasjonen. Eit trygt vitne er eit godt vitne, noko som bidreg til auka rettstryggleik! Nye vitnestøtter. Foto Janicke K. Vognstølen 13

14 G U L A T I N G L A G M A N N S R E T T 6. SAKSAVVIKLINGA INNKOMNE SAKER Talet på nye sivile saker gjekk ned att i Også talet på straffesaker gjekk ned etter oppgongen året før Anke over dom i sivil sak Anke over ordskurd/vedtak i sivil sak Overskjønn Lagrettesaker Meddomsrett Fagdommarsaker Ankeprøving Anke over ordskurd/vedtak i straffesak AVGJORTE SAKER Saksaviklinga for dei sivile ankesakene auka med 10% i høve til Avviklinga var høgare i åra , men dette skuldast det særskilde restansenedarbeidingsprosjektet som gjekk då. For straffesakene er det slik at avviklinga har halde tritt med tilfanget av nye saker for lagrettesaker og fagdommarsaker, medan det har vore ein auke for meddomsrettssakene Anke over dom i sivil sak Anke over ordskurd/vedtak i sivil sak Overskjønn Lagrettesaker Meddomsrett Fagdommersaker Ankeprøving Straffekjæremål

15 2 0 0 I N G Å R S M E L D 8 BEHALDNING Behaldninga for sivile ankesaker ligg på det nivået som tillet ei avviklingstid rundt 180 dagar. Med omsyn til straffesakene er behaldninga for stor, og ho auka ytterlegare i Med eit årleg tilfang rundt 250 straffesaker, bør haldninga ligga rundt 65. Talet pr 31. desem- beber 2008 var 120. Dette skuldast dei små økonomiske rammene embetet rår over, og det er diverre grunn til å frykte at utviklinga på dette feltet ikkje vil gå i ynskja retning Anke over dom i sivil sak Anke over ordskurd/vedtak i sivil sak Lagrettesaker Meddomsrett Fagdommersaker Ankeprøving Anke over ordskurd/vedtak i straffesak BEHANDLINGSTIDA Behandlingstida for sivile ankesaker har gått kraftig ned, frå 389 dagar i 2004 til 182 dagar i Vi er no der vi skal vera i høve til dei sivile ankesakene:behandlingstida for straffesakene har derimot gått opp for alle sakstypane i Gjennomsnittleg behandlingstid for lagrettesaker var 178 dagar, eller det dobbelte av målsetjinga. Vi slit òg med å halde målet for fristsakene. Dette skuldast dels mangel på høvelege rettslokale, dels at aktørane (statsadvokatar og forsvararar) ikkje maktar å stilla innan så korte tidsfristar. Vi er redde at denne stoda vil halde fram til vi kan flytte inn i nytt tinghus. 15

16 G U L A T I N G L A G M A N N S R E T T Anke over dom i sivil sak Anke over ordskurd/vedtak i sivil sak Lagrettesaker Meddomsrettssaker Fagdommersaker Straffekjæremål Ankeprøvingssaker ANKE OG KJÆREMÅL TIL HØGARE INSTANS Eit grunnleggjande krav til arbeidet i domstolen er at det skal halde høg kvalitet, men korleis målar ein det? Eit tenkjeleg måle- instrument kan vere endringsprosent etter anke eller kjæremål til Høgsterett. For 2007 ligg følgjande tal føre: Sivile saker anke: Sivile saker, kjæremål: Endra/oppheva dom 1 av 82 (1 %) Oppheva/endra 8 av 64 (13 %) Straffesaker, anke: Straffesaker, kjæremål: Endra/oppheva 5 av 80 (6 %) Endra /oppheva 10 av 113 (9 %) 16

17 Å R S M E L D I N G Gjesting frå norsk og slovensk høgsterett. Foto: Janicke K. Vognstølen GULATING GJENNOM ÅRET Kven blir vår nye førstelagmann? 25. februar kom innstillinga: Bjørn Solbakken er innstilt som nr. 1. Utnemninga kom 24. april og 1. juli var vår nye førstelagmann på plass! Japanske dommarar til Gulating. Japan skal innføre lekdommarsystem i strafferettspleien og i høve dette kom to utsende japanske dommarar til Norge for å sjå nærare på det norske lekdommarsystemet. Gulating var ein av domstolane dei vitja. 25. og 26. februar var dei med på avviklinga av to bevisankesaker. Gjesting frå Norges Høgsterett, Slovenias Høgsterett og Slovenias konstitusjonsdomstol Gulating lagmannsrett fekk gjesting av ein felles delegasjon 23. april Den slovenske delegasjonen var samansett av Vice-President Ciril Ribicic, Judge Miroslav Mozetic, samt Director Ivan Bišcak fra The Constitutional Court of the Republic of Slovenia. The Supreme Court of the Republic of Slovenia var representert ved President Franc Testen og Judge Branko Masleša. Frå Norges Høgsterett deltok høgsterettsjustitiarius Tore Schei, høgsterettsdommar Liv Gjølstad, ass. direktør Cecilie Østensen Noss og nestleiar i juridisk sekretariat Kjersti Buun Nygaard. Kst. førstelagmann Arnfinn Bårdsen var vert. Tema for samtalane var domstolane og media. Ny avdelingslagmann. Arne Henriksen vart utnemnd som ny avdelingslagmann i statsråd 15. mai. Han tok over leiinga av avd. 02 den 20. mai. Tinghuset holder ikke lenger mål skreiv førstelagmann Bjørn Solbakken i ein kronikk 17

18 G U L A T I N G L A G M A N N S R E T T Forsvarsminister Anne-Grete Strøm-Erichsen, førstelagmann Bjørn Solbakken og justisminister Knut Storberget,Foto: Janicke K. Vognstølen. Bergens Tidende 5. juli, der han argumenterte for at det nå er på høg tid at Gulating lagmannsrett får nytt hus: Justisministaren til Gulating mandag 6. oktober. Justisminister Knut Storberget ville møte medarbeidarane i Gulating, og tema skulle vere saksavvikling. Då vi hadde mykje å vere nøgd med på det feltet, rekna vi med ros og tinga kake! Kaka passa bra for statsråden hadde fødselsdag, dessutan kom han med gladmelding om at det endeleg er sett av midlar til nytt tinghus for Gulating på statsbudsjettet. Dermed blei det lite saksavvikling, men mykje hus og kake. Statsministeren til Gulating tirsdag 21. oktober. Kl møtte store delar av lagmannsretten opp på tinghustrappa og helste på Jens Stoltenberg. Saman med førstelagmannen og representantar for byggekomiteen spaserte han deretter ned til byggetomten, kor han fekk sjå modell og plansjer av bygget. 18

19 2 0 0 I N G Å R S M E L D 8 Åpningskake. Foto: Janicke K. Vognstølen. Åpning av vitnestøtteprosjektet i Bergen tinghus Fredag 14. november var det høgtidleg åpning av prosjektet der alle vitnestøttane og pressa var invitert. Førstelagmann Bjørn Solbakken leia markeringa. Det var helsingar frå sorenskriver Bernt Bahr - som er tilknytta Vitnestøtteprosjektet i DA, og frå Røde Kors Hordaland v/distriktsleiar Audun Ingvartsen. Alle fekk forfriskingar, kake og kaffe og vitnestøtteordninga fekk god pressedekning, både på radio, lokal-tv, nettavis og papiravisene. 19

20 G U L A T I N G L A G M A N N S R E T T TILLEGG Torbjørn Ofte, vår trufaste rettsbetjent gjennom 14 år, slutta i Gulating lagmannsrett 12. september. BA skreiv følgjande onsdag : Torbjørn Ofte drømte om å bli tannlege, men valgte politiyrket på grunn av tidlig pensjonsalder. Nå takker han av etter nesten 53 år med lov, orden og forbrytere. Nærmest ironisk, sier 73-årige Ofte og smiler. Fredag har han sin siste arbeidsdag som rettsbetjent i Gulating lagmannsrett. Han trivdes så godt med lov og orden at han fortsatte i samme gate etter at han gikk av for aldersgrensen i politiet i I 39 år jobbet han som politimann i Bergen, de fleste som etterforsker på person- voldsavsnittet, hvor han gikk gradene opp til førstebetjent og avdelingssjef. TRAGEDIER: En av byens dyktigste drapsetterforskere, skryter tidligere kolleger. Men den opprinnelige sørlendingen synes lite om å utbrodere sine egne bedrifter, som det fortsatt går gjetord om lenge etter at han leverte inn politiskiltet. Jeg liker ikke å rippe opp i gamle saker. Jeg har sett så mange tragedier på begge sider av en straffesak; familier som har følt skam og havnet i vanære. Det er ikke nødvendig å pirke i gamle sår, understreker Ofte. Han kunne ha trukket seg tilbake til en rolig tilværelse som pensjonist, men følte at han fortsatt var ung og sprek og hadde noe å gi. I 14 år har han holdt orden i lagmannsrettssalen i Tinghuset. Men nå er det ugjenkallelig slutt. Han har funnet ut at det er på tide å pensjonere seg for godt. Vemodig? Ja, den som synes det er gøy å slutte i en jobb kan ikke være vel bevart. Jeg har alltid gledet meg til å gå i arbeid og har hatt mange hyggelige år. Men de har gått utrolig fort, sier den vordende pensjonisten. DNA: Etter at han ga seg i politiet har de tekniske bevisene som DNA og mobiltelefonspor gjort sitt inntog i enhver alvorlig straffesak. Det har vært en voldsom utvikling. Tidligere forholdt vi oss til fingeravtrykk. Gode avhør var av avgjørende betydning, sier Ofte. Han var viden kjent som avhørsekspert. Ifølge kolleger BA har snakket med hadde han en helt egen evne til å få gjerningsmenn og vitner i tale. Hvordan gikk du frem? Jeg så viktigheten av å snakke med dem på forhånd og gå gjennom tingene før vi satte oss til ved skrivemaskinen. En politimann skal ikke fortelle alt han vet i avhørssituasjoner. Men aldri bløffe eller lyve. Gjør han det, er han raskt ferdig som etterforsker, sier Ofte. KRIMBØKER: Nå ser han frem til å snekre i kjelleren og putle med bil, båt og hagearbeid. Og å lese. Det sies at politifolk ikke leser kriminalromaner, men Ofte har stor sans for de bergenske forfatterne Gunnar Staalelsen og Chris Tvedt. Jeg kjenner forfatterne og synes de skriver godt og nokså realistisk på hver sin måte. Tvedt med bakgrunn fra advokatyrket og 20

21 2 0 0 I N G Å R S M E L D 8 Torbjørn Ofte rydder kontoret. Foto Arne Ristesund Staalelsen med sine flotte bergensskildringer. Da Staalelsen skrev politithrilleren om Dumbo og Maskefjes, som senere ble filmatisert, hospiterte forfatteren på voldsavsnittet i Allehelgens gate. Ryktene ville ha det til at Ofte var en av karakterene i boken. Jeg har hørt snakk om dette selv, men vet ikke om det er noe hold i det. Jeg har imidlertid kjent meg igjen ved et par anledninger. Selv om Torbjørn Ofte denne uken har ryddet og pakket ned sakene sine, er det neppe siste gang han oppsøker lagmannsretten. Jeg kommer ikke til å reke i korridorene her. Men er det en spesiell kriminalsak jeg fatter interesse for, kan det hende at jeg stikker innom som tilhører, sier Ofte. Når BA kommer på besøk midt under oppryddingen er rettsbetjentuniformen allerede kastet. Fotografen vil ha et bilde av ham inne i den ærverdige rettssalen, men den alltid lojale og korrekte 73-åringen takker høflig nei. Jeg synes ikke det passer seg å posere i sivilt inne i retten. Tror heller ikke ledelsen synes noe om det heller. OLAV SUNDVOR olav.sundvor@ba.no 21

22 G U L A T I N G L A G M A N N S R E T T HISTORIE Etter kvart vart lovene nedskrevne. Handskriftene av Gulatingslova frå rundt år 1150 er dei eldste og best bevarte av dei nordiske landskapslovene. Gulatingseglet Domstolane våre har røtene sine i dei tinga som vart etablerte før rikssamlinga omkring år 900, nærast som ei form for allmøte som hadde både lovgjevande og dømmande makt. Innanfor dette systemet hadde ein lokale bygdeting, organiserte som allting, og regionale ting eller lagting. Heller tidleg var det etablert fem slike lagting. Gulating er det eldste av desse. Tingstaden låg i Eivindvik i noverande Gulen kommune frå om lag år 800 til rundt år I tilknytning til lagtinga hadde ein rettskunnige tillitsmenn, kalla lagmenn, som hadde til oppgåve å forklara tingmennene korleis lovene var å forstå. Ordninga med lagting stod ved lag i denne forma fram til Då vart ho avløyst av ei ordning med fire stiftsoverrettar. Den eine av desse var Bergen stiftsoverrett, som behandla apellsaker, ikkje berre frå dei tre vestlandsfylka, men òg frå Agderfylka og delar av Telemark. Ved straffeprosesslova av 1887 vart lagretteordninga innført i Noreg. Straffesakene vart deretter behandla av seks nyoppretta lagmannsrettar, anten som ankesaker eller i første instans. Gulating lagmannsrett var etter dette, frå straffeprosesslova vart sett i kraft i 1890, ein domstol for straffesaker. Lagdømmet omfatta lagsokna Stavanger, Bergen, Bergenhus og Romsdal, og domstolen hadde berre ein fagdommar. Denne var felles med Frostating og hadde stort sett sin faste bustad i Trondheim. I 1915 vart det vedteke ei ny prosessordning, som vart sett i kraft frå Bergen overrett og Gulating lagmannsrett vart då slått saman under namnet Gulating lagmannsrett. Embetskrinsen omfatta dei tre vestlandsfylka, slik tilfellet òg er i dag. Den første lagmann etter samanslåinga var A. E. Soelseth, og domstolen fekk i tillegg tre faste dommarar og ein hjelpedommar. 22

23 2 0 0 I N G Å R S M E L D 8 Seinare har domstolen vakse, og tel i dag 32 dommarar og 19 saksbehandlarar. Med eit så langstrakt embetsdistrikt har arbeidet i Gulating lagmannsrett alltid ført med seg mykje reiseverksemd. Talet på reisedagar ligg i underkant av 40 i gjennomsnitt pr dommar kvart år, medan det tidlegare låg ein god del høgare. Tidlegare var saksbehandlarane òg mykje på reise, men for deira del er det no langt på veg slutt på reiseverksemda. Dette heng saman med at det i 1999 vart oppretta ei stilling som saksbehandlar med kontorstad i Stavanger. JURISDIKSJON Gulating lagmannsrett er ein av seks lagmannsrettar i Norge. Vi held til i lokale i Tinghuset i Bergen, men har òg kontor og rettslokale i Tinghuset i Stavanger, Haugesund, Florø og i Nordfjordeid. I embetskrinsen var det pr 1 januar 2008 tilsaman innbyggjarar, som fordelte seg slik på dei tre fylka: Rogaland Hordaland Sogn og Fjordane I dei tre fylka er det til saman 86 kommunar, med ulik busetjing og næringsgrunnlag. Dette speglar seg i dei saker vi får til behandling. Det finst 10 førsteinstansdomstolar/tingrettar innanfor embetskrinsen. FØRSTEINSTANSDOMSTOLANE INNANFOR EMBETSKRINSEN VAR I 2008: Dalane tingrett Jæren tingrett Stavanger tingrett Haugaland tingrett Sunnhordland tingrett Hardanger tingrett Bergen tingrett Nordhordland tingrett Sogn tingrett Fjordane tingrett I TILLEGG KJEM FØLGJANDE JORDSKIFTERETTAR: Sør Rogaland jordskifterett Nord Rogaland jordskifterett Sunnhordland jordskifterett Hardanger jordskifterett Nord og Midhordland jordskifterett Voss jordskifterett Indre Sogn jordskifterett Sunnfjord og Ytre Sogn jordskifterett Nordfjord jordskifterett Agder og Rogaland jordskifteoverrett Gulating jordskifteoverrett (Nyborg) Gulating jordskifteoverrett (Førde) 23

24 G U L A T I N G L A G M A N N S R E T TT Frå hallen i Bergen tinghus. Foto: Helge Skodvin Produksjon: Molvik Grafisk AS 24 Postadresse: Postboks 7414, N-5020 Bergen Besøksadresse: Bergen Tinghus, Tårnplass 2 Telefon sentralbord: Telefaks: