E 39 BJØRSET SKEI Reguleringsplan med konsekvensutgreiing DELRAPPORT Landskapsbilete

Transkript

1 E 39 BJØRSET SKEI Reguleringsplan med konsekvensutgreiing DELRAPPORT Landskapsbilete Statens vegvesen Region vest Avdeling Sogn og Fjordane Dato:

2 R a p p o r t Oppdrag: Emne: Rapport: E39 Bjørset - Skei Reguleringsplan med konsekvensutredning Deltema landskapsbilete Oppdragsgjevar: Dato: Oppdrag / Rapportnr / Tilgjengelighet Statens vegvesen Region vest Utarbeidet av: Anne Siri Lingaas Fag/Fagområde: Landskap Kontrollert av: Åsta Midtbø Ansvarlig enhet: Landskapsseksjonen Godkjent av: Toril Austbø Grande Emneord: Utg Dato Tekst Ant sider Utarb av Kontr av Godkj Av Bergen Fortunen Bergen Tel: Faks: wwwmulticonsultno

3 Side 3 (30) 1 FØREORD E 39 mellom Bjørset og Skei er ein del av stamvegen mellom Bergen og Ålesund Strekninga har til dels svært dårleg standard og er prioritert i Nasjonal transportplan Statens vegvesen har i utarbeidd framlegg til reguleringsplan med konsekvensutgreiing for E39 Bjørset Skei i Jølster kommune Statens vegvesen står som tiltakshavar og er ansvarlig for utføring av arbeidet, Jølster kommune er planmynde og Multiconsult AS er utførande konsulent Deltemarapport kulturminne er utarbeidd av NIKU Plan- og utgreiingsarbeidet byggjer på Planprogrammet vedteke av Jølster kommune Planprogrammet gjev oversikt over kva for tema som skal konsekvensutgreiast for å klargjere vesentlege verknader av tiltaket, samt kva for alternativ som skal utgreiast Forslaget til reguleringsplan med hovudrapport, teikningshefte og underlagsrapportar skal leggast ut til offentleg ettersyn i minimum seks veker Høyringsfristen går fram av oversendingsbrev og annonsar i pressa Både privatpersonar, lag og foreiningar og offentleg organ kan kome med merknader til planen På grunnlag av konsekvensutgreiinga og innkomne høyringsuttaler vil Jølster kommune avgjere om utgreiingsplikta er oppfylt, noko som er ein føresetnad for vedtak av reguleringsplanen Denne rapporten gjeld fagtema landskapsbilete Utgreiinga skal bidra til best mogleg utforming av vegtiltaket, og gje planstyresmaktene grunnlag for å handsame planane Oppdraget er gjennomført i tidsrommet juni 2011 februar 2013 Hovudrapporten inneheld samandrag av deltema-rapportene og samanstilling av konsekvensane Multiconsult AS Februar 2013

4 Side 4 (30) 2 TILTAKET 21 Bakgrunn E 39 mellom Bjørset og Skei er ein del av stamvegrute 4a E39 Stavanger Ålesund og rute 5c Sandvika Bergen med tilknyting Statens vegvesen har i forkant av planarbeidet utarbeidd ein konseptvalutgreiing for E39 Lavik Skei Konseptvalutgreiinga har vurdert fleire aktuelle konsept for utbetringa av heile strekninga Lavik Skei For delstrekninga Vassenden Skei anbefalar KVU en at konsept C Utbetring av eksisterande veg vert nytta KVU en peiker på at det er viktig med eit raskt miljøvenleg og sikkert samband som knyter Vestlandet saman Hovudmålet for utbetringa av E 39 er: betre framkomst og reduserte avstandskostnader for gods og persontransport på strekninga Lavik Skei Formålet med planarbeidet er å: fastsetje vegtraseen i detalj og få eit formelt grunnlag for erverv av vegareal gje grunnlag for å utarbeide kostnadsoverslag med 10 % nøyaktighet gje grunnlag for byggeplan med tanke på anleggstart ved årsskiftet 2013/14

5 Side 5 (30) 22 Plan og influensområdet Planområdet for konsekvensutgreiinga er vist på figuren under Figur 1 Planområdet E39 Bjørset - Skei

6 Side 6 (30) 23 Skildring av tiltaket Det er eitt hovudalternativ som skal utgreiast: Ny veg langs eksisterande trase Tidleg i reguleringsplanprosessen vart det gjennomført ein analyse for å avgjere kva for tilbod som skulle regulerast for mjuke trafikantar Analysen tok for seg 6 ulike tverrsnitt over ei prøvestrekning (Indre Årdal Slåttene) og vurderte korleis desse påverka områda langs vegen Samstundes vart det gjort ei behovsvurdering av G/S-veg mellom Bjørset og Skei Alternativet er optimalisert i løpet av planprosessen Alternativ 0 er dagens løysing Dette alternativet er referansealternativet i konsekvensutgreiinga og effekten av andre alternativ vert målt i forhold til dette Dagens E 39 gjennom planområdet er smal og med krapp horisontalkurvatur Breidda på vegen tillater ikkje etablering av gul midtstripe Fleire stader er det så smalt at større køyretøy må redusere farta for å kunne passere kvarandre Det er ein smal eller inga skulder på strekninga Det er skilta 70 km/t fartsgrense på hovuddelar av strekninga For strekninga Bjørset Årdal er fartsgrensa 80 km/t Det er ikkje noko separat tilbod for mjuke trafikantar langs strekninga, med unntak av ca 100 m med G/S-veg ved Skei Busshaldeplassane er utforma som avkøyringslommer, men det er ikkje etablert eige areal kor passasjerar kan vente på bussen, eller stige av bussen Alternativ 1 langs eksisterande veg Heile strekninga Bjørset Skei vert regulert med full standard standardklasse S2 Delstrekninga Bjørset Indre Årdal vert regulert med normalprofil 9,5 m, inklusiv utvida skulder, som eit tilbod til mjuke trafikantar Delstrekninga Indre Årdal Skei vert regulert med normalprofil 8,5 m og separat g/sveg med standardbredde 3m Busshaldeplassar er i hovudsak regulert inn der dei ligg i dag Nokre justeringar er gjort for å tilpasse plasseringa til terrenget Vegstrekninga i er stor grad prega av spreidd busetnad, som igjen gir mange avkøyringar langs strekninga Avkøyringar er oppretthaldt der det er naudsynt, men der kor det ligg til rette for det er avkøyringar sanert og samla Avkøyringar til gardar er dimensjonert for Lastebil, avkøyringar til bustadhus er dimensjonert for Personbil Parkeringsplassar og avkøyringar til naust er i hovudsak sanert Fleire nye stopplassar, rasteplassar og parkeringsplassar er regulert inn Ved Haugen camping er vegen lagt på oversida av campinghyttene

7 Side 7 (30) INNHALD 1 FØREORD 3 2 TILTAKET 4 21 BAKGRUNN 4 22 PLAN OG INFLUENSOMRÅDET 5 23 SKILDRING AV TILTAKET 6 3 SAMANDRAG 8 4 METODE 9 41 PLANPROGRAMMET 9 42 HANDBOK Overordna prosedyre 9 43 AVGRENSING AV TEMA INFLUENSOMRÅDE KRITERIUM FOR VERDIVURDERING KRITERIUM FOR OMFANG KONSEKVENS AVBØTANDE TILTAK 16 5 KONSEKVENSANALYSE OMRÅDESKILDRING VERDIVURDERING OMFANG OG KONSEKVENS Omfang AVBØTANDE TILTAK 28 6 KJELDER 30

8 Side 8 (30) 3 SAMANDRAG Denne rapporten gjeld fagtema landskapsbilete og omhandlar korleis estetiske verdiar i landskapet og den visuelle opplevinga av omgjevnadene vert endra som fylgje av forslag til vegutviding mellom Bjørset og Skei og framføring av gang- sykkelveg mellom Årdal og Skei Influensområdet for fagtema landskapsbilete ligg i den austlege delen av landskapsrommet rundt Jølstravatnet Dette rommet er i rapporten delt inn i 7 mindre einingar som opplevast som delrom når ein ferdast på strekninga mellom Bjørset og Skei Med unnatak av landskapet ved Runnheim er landskapet mellom Bjørset og Skei vurdert til å ha middels positiv landskapsverdi Det er vurdert til å være et flott landskap som er representativt for regionen eit «B1 landskap» Ved Runnheim har landskapet meir inntrykkstyrke og mangfald med høgare fjell på motsett side av Jølstravatnet, bratte fjellsider langs vegen, glimt inn Kjøsnesfjorden og karakteristiske naust langs vatnet Dette landskapet er vurdert til å ligge i overgangen mellom et «A2 landskap» med høg inntrykkstyrke og mangfald og eit «B1 landskap» som er representativt for regionen og er vurdert til å ha middels til stor verdi På strekninga Bjørset Helgheim er tiltaket på dei tre delstrekningane 1-Bjørset Sandneset, 2- Årdal og 3 Årdalsstranda - Helgheim vurdert til å ha middels til lite omfang på landskapsbiletet Konsekvensen er vurdert til å være liten til middels negativ På strekninga Helgheim Hus (strekning 4) og strekning 6- Husslåttane er tiltaket vurdert til å ha middels omfang og middels negativ konsekvens På strekning 5- Runnheim og strekning 7- Fygla er tiltaket vurdert til å ha middels til stort omfang På Runheim er konsekvensen vurdert til å være stor negativ, mens den på Fygla er vurdert til å være middels negativ

9 Side 9 (30) 4 METODE 41 Planprogrammet Planprogrammet datert februar 2011 tek utgangspunkt i handbok 140 og definerer deltema landskapsbilete slik: Temaet landskap omhandlar estetiske verdiar i landskapet, den visuelle opplevinga av omgjevnadene, og korleis dei visuelle aspekta vert endra som fylgje av dei ulike alternativa Temaet omfattar både opplevinga av landskapet sett frå omgjevnadene og frå vegen (reiseoppleving) Utgreiingsbehov Skildring av den visuelle verknaden av tiltaket Utarbeiding av ei romleg analyse og realistiske illustrasjonar som viser tiltaket sin innverknad på omgjevnadane Vise tydelege topografiske skilje i landskapet, utsiktspunkt, landemerke og viktige element som bind landskapet saman til ein heilskap Verknader av skjeringar, fyllingar og eventuelle bruer, samt utforming av støyskjermar skal vurderast særskilt 42 Handbok 140 Overordna prosedyre Handbok 140 legg opp til at konsekvensutgreiingar skal utformast etter ein tretrinns prosedyre som er felles for alle fagtema Trinn 1: Registrering og vurdering av verdi Her blir området sine karaktertrekk og verdiar innan kvart enkelt fagområde skildra og vurdert så objektivt som mogleg Verdien blir fastsett langs ein skala som spenner frå liten verdi til stor verdi: Liten Stor For landskapsbilete vert og landskapsområdets sårbarheit for det tiltaket som vert konsekvensvurdert vurdert Inndeling i landskapsrom For deltema landskapsbilete vert landskapet delt inn i heilskaplege landskapsområde etter metode utvikla ved Norsk institutt for jord- og skogkartlegging (NIJOS) NIJOS har gjennom fleire år arbeidt med eit nasjonalt referansesystem for landskap Referansesystemet deler det norske landskapet inn i regionar etter karakteriserande landskapstrekk, og er hierarkisk oppbygd frå nasjonalt til regionalt og underregionalt nivå

10 Side 10 (30) NIJOS sin metode for landskapskartlegging er ei romleg inndeling av landskap i 3 hierarkisk ordna nivå Landskapsregionen er det øvste og nasjonale nivået I alt har NIJOS definert 45 landskapsregionar, som er store einingar delt inn etter hovudlandformer Landskapsunderregionen er ein del av ein region som skil seg frå resten av regionen gjennom lokalt særpreg Landskapsområdet er den minste eininga i kartleggingssystemet til NIJOS Det føreligg per i dag ikkje inndeling i landskapsområde gjort av NIJOS i analyseområdet Inndelinga i landskapsområde er derfor gjort i denne analysen Landskapsområdet er ei visuell, romleg eining i landskapet, der området vert skildra med utgangspunkt i lågareliggande delar av området og i kartmålestokk 1: Eininga vil oftast vere for stor til at det er visuell kontakt med alle delar av landskapsområdet samstundes Til bruk i konsekvensvurderinga er det derfor i analysen gått vidare med den romlege inndelinga til eit fjerde nivå, landskapsrommet Landskapsrommet er i landskapsanalysen definert som ei romleg og lokal eining, oftast klart avgrensa av terrengformer eller vegetasjon Det vil i utgangspunktet vere visuell kontakt med alle delar av rommet samstundes Nivå Romleg inndeling Merknad 1 Nasjonalt Region Hovudlandform 2 Regionalt Underregion Har regionen sine hovudtrekk, men med lokalt særpreg 3 Lokalt Landskapsområde Visuell romleg eining med eitt eller fleire visuelt avgrensa landskapsrom med felles karaktertrekk 4 Lokalt Landskapsrom Ikkje del av NIJOS-metoden sitt hierarki Visuell romleg eining innanfor eit landskapsområde Referansesystem for landskap Inndeling i nivå Landskapsskildring Vurdering av verdi og sårbarheit Landskapsområda og landskapsromma sine typiske trekk og særeigne element er skildra i ord og bilete som grunnlag for vurdering av landskapsverdi Landskapsskildringane er gjort med utgangspunkt i dei 6 hovudkomponentane hovudform, geologiske trekk, vegetasjon, vatn/vassdrag/sjø, kulturmark og busetnad Verdiar knytte til dei visuelle kvalitetane i landskapet (opplevingskvalitetar) er klassifiserte i samsvar med Håndbok 140, som igjen byggjer på evalueringsmetoden utvikla ved NIJOS Overordna kriteria for verdiklassifisering av landskap er: Mangfald/variasjon o Samansett landskap med mangfald i form, farge, tekstur og landskapselement Heilskap/kontinuitet o Landskapskapselement i innbyrdes balanse og harmoni, utan at strukturar vert brotne eller skjemma av framandarta inngrep Inntrykksstyrke/intensitet o Landskap med kontrast mellom landskapskomponentar, dramatikk og sterke inntrykk Dei enkelte landskapsområda og landskapsromma er i analysen verdisett etter skalaen liten middels stor i samsvar med dei overordna kriteria og tabellen nedanfor Vurderinga er gjort i eit landskapsregionalt perspektiv

11 Side 11 (30) Landskapsklasse (Referansesystem for landskap, NIJOS) A Særprega og variert landskap B Typisk landskap C Lite særprega og variert landskap A1 Landskap som er eineståande for regionen A2 Landskap med høg inntrykksstyrke og mangfald B1 Landskap representativt for landskapstypen i regionen B2 Typisk landskap, men med mindre mangfald og/eller uheldige inngrep Inntrykkssvakt landskap med liten formrikdom og / eller landskap dominert av uheldige inngrep Verdi (SVV handbok 140) Stor verdi verdi Liten verdi Tabell 1: Verdisetting av landskap Det er gjort ei vurdering av landskapet sin sårbarhet, i analysen definert som sårbarheit for det tiltaket som vert konsekvensvurdert Det vil i dette tilfelle seie sårbarheit for bygging av dei tiltaka som reguleringsplanen tilrår Sårbarheiten vert skildra som dei enkelte landskapsområda og -romma si evne til å ta opp i seg tiltaka, utan at landskapet endrar karakter eller vert forringa gjennom inngrep som reduserer opplevingskvalitetane Sårbarheiten er uavhengig av landskapet sin verdi Sårbarhet er klassifisert etter skalaen liten middels stor: Liten sårbarhet o Landskapet vert i liten grad endra og/eller forringa sårbarhet o Enkelte landskapskvalitetar kan verte forringa /øydelagt, men utan at landskapet endrar vesentleg karakter Stor sårbarhet o Tiltaket vil øydelegge kvalitetar og gjer dominerande og uheldige inngrep Landskapskarakteren vert vesentleg endra Trinn 2: Tiltaket sitt omfang Med omfang meiner ein ei vurdering av kva endringar ein reknar med tiltaket vil føre til for dei ulike deltema, og graden av desse endringane For landskapsbilete vil omfanget av tiltaket seie kor store endringar tiltaket medfører eller kan medføre for mangfald, heilskap og inntrykksstyrke i landskapet, det vil seie i det enkelte landskapsområdet og landskapsrommet Omfanget kan vere både og, i teorien kan tiltaket medføre positive endringar eller forbetringar i landskapet Omfanget blir vurdert langs ein skala frå stor negativ verknad til stor positiv verknad: Verdi Omfang Konsekvens Lite el negativ (--)

12 Side 12 (30) Trinn 3: Samla konsekvensvurdering Her kombinerer ein trinn 1 (verdivurdering) og trinn 2 (verknad) for å få fram den samla konsekvensen av tiltaket Samanstillinga skal visast på ein nidelt skala frå svært stor negativ konsekvens til svært stor positiv konsekvens Konsekvensen blir funnen ved hjelp av ein matrise (den såkalla konsekvensvifta): Konsekvensvifta Konsekvensen for eit tema kjem fram ved å samanhalde området sin verdi for temaet og tiltaket sin verknad Konsekvensen blir vist til høgre, på ein skala frå særs stor positiv konsekvens ( ) til særs stor negativ konsekvens ( ) Etter Statens vegvesen (2006) 43 Avgrensing av tema Tema landskapsbilete skal vise kva for estetiske verdiar landskapet har og kor sårbart det er for inngrep Analysen av landskapsbilete skal vurdere korleis tiltaket endrar den visuelle opplevinga av landskapet i tiltaksområdet både sett frå vegen og frå landskapet tiltaket ligg i

13 Side 13 (30) 44 Influensområde Utbetring av vegen har innverknad på eit større område enn sjølve arealbeslaget Det samla området der ein kan forvente verknader av prosjektet vert kalla influensområdet Storleiken på influensområdet varierer frå fagtema til fagtema For deltema landskapsbilete er influensområdet særs stort fordi heile strekninga som skal vurderast ligg innafor det store landskapsrommet rundt austlege del av Jølstravatnet Sjølv om influensområdet strekkjer seg til sørsida av Jølstravatnet vil tiltaket ha mindre innverknad her fordi avstanden til tiltaket dempar verknaden Avgrensing av influensområde

14 Side 14 (30) 45 Kriterium for verdivurdering Kriterium for verdivurdering av landskapsbilete følgjer Statens vegvesens handbok 140 om konsekvensanalysar Verdien av ulike deltema blir vurdert etter ein tredelt skala (liten-, middels-, og stor verdi) Verdisetting av landskapsbilete etter handbok 140 (Statens vegvesen 2006)

15 Side 15 (30) 46 Kriterium for omfang Kriterium for vurdering av omfang for landskapsbilete følgjer òg Statens vegvesens handbok 140 Omfanget følgjer ein femdelt skala frå stort omfang til stort omfang Oversikt over kriterium for vurdering av omfang er vist i tabellen under Kriterium for vurdering av omfang etter handbok 140 (Statens vegvesen 2006)

16 Side 16 (30) 47 Konsekvens Konsekvensen blir funnen ved hjelp av ein matrise ( konsekvensvifta sjå kap 32) der ein saman held verdi og omfang Konsekvensen er inndelt i ein nidelt skala frå svært stor negativ konsekvens til svært stor positiv konsekvens Særs stor positiv konsekvens ++++ Ingen til liten negativ 0/- Stor til særs stor positiv +++/++++ konsekvens Liten negativ konsekvens - Stor positiv konsekvens +++ Liten / middels negativ -/-- til stor positiv konsekvens ++/+++ negativ konsekvens -- positiv konsekvens ++ / stor negativ --/--- Liten / middels positiv konsekvens +/++ Stor negativ konsekvens --- Liten positiv konsekvens + Stor / særs stor negativ ---/---- Ingen / liten positiv konsekvens 0/+ Særs stor negativ konsekvens ---- Ubetydelig konsekvens 0 Ubetydelig konsekvens 0 Karakteristikkar og symbolbruk for konsekvens 48 Avbøtande tiltak Tiltak som blir tilrådd eller føreslege for å redusere negative verknader skal omtalast som avbøtande tiltak Moglege avbøtande tiltak er skildra for kvart delområde Slike tiltak kan vere justering av fysiske tiltak, eller miljøtiltak som kan dempe tiltaket sitt visuelle omfang

17 Side 17 (30) 5 KONSEKVENSANALYSE 51 Områdeskildring Overordna landskapstrekk Analyseområdet tilhøyrar stort sett landskapsregion 22, Midtre fjordbygder på Vestlandet medan ein liten del tilhøyrar landskapsregion 23 Indre bygder på Vestlandet Analyseområdet er ein del av underregion 2215 Jølster og underregion 2315 Indre Breim Illustrasjon frå Skog og Landskap Farge på områda skil regionane Kvit grense skil underregionane I landskapsregion 22 inngår områda mellom fjordmunningane og de indre bygdene på Vestlandet U- daler og avrunda fjellformer er her vanlege i mosaikk med større åsar og typiske glasiale fjellformer Det er generelt lite lausmasser, med blokkmark i fjellet og morenar i dalane Store fjordlaup, lange og smale fjordsjøar og korte vassdrag er karakteristisk Lauv og blandingsskog, samt grasmark dominerer vegetasjonen Landskapsregion 23 Indre bygder på Vestlandet er kjenneteikna ved at alle underregionene har ein tydelig ned skåren hovudform som strekk seg djupt inn i landet Botnen i hovudforma er som oftast ein fjord eller ein fjorsjø omkransa av åsar eller høge fjell Det er lite lausmassar med morene og vitringsjord og sand/grus i dalbotn Her er fjordar og fjordsjøar med nedbygde deltaer, korte vassdrag og strie elver i dalane Vegetasjon av lauvskog (bjørkelier), edellauvskog og grasmark Furuskog i indre strøk Inndeling i landskapsrom Av di planområdet ligg langs nordsida av Jølstravatnet ligg heile planområdet i same hovudrom i landskapet Hovudrommet strekkjer seg frå Bjørset i vest til Skei i aust og er avgrensa mot nord og sør av fjella sør og nord for vatnet Tiltaksområdet er ca 11 km langt

18 Side 18 (30) Avgrensing av hovudlandskapsrom Når ein køyrer langs vegen vil berre delar av hovudrommet vere synleg av gangen på grunn av framstikkande terrengformer og vegetasjon Hovudrommet er difor delt opp i mindre einingar som opplevast som eigne rom innafor hovudrommet For å unngå å få mange små rom med lik karakter har vi ved inndelinga sett vekk frå at det skal vere visuell kontakt med alle delar av rommet samstundes Delromma er skildra og verdivurdert Landskapets sårbarheit innafor delromma er og vurdert

19 Side 19 (30) Inndeling i landskapsrom Bilete teke mot Sandnes

20 Side 20 (30) 52 Verdivurdering 2 Verdisetting av influensområdet Generelt om området Hovudinntrykket er at planområdet ligg i eit heilskapleg landskap med få skjemmande og framandarta inngrep Jølstravatnet med sin storleik og avgrensing av fjell rundt heile vatnet gjev ein einsarta oppleving av området og eit mangfald som gjer området tiltalande Inntrykkstyrken er størst i aust kor fjella er høgast og nærast innpå vegen Landskapet er vurdert til liggje i overgangen mellom eit B1 landskap som er eit landskap som er representativt for landskapstypen i regionen og eit A2 landskap som er eit landskap med høg inntrykksstyrke og mangfald Ut frå kriteriene i handbok 140 har slike landskap middels til stor verdi På grunn av at tiltaksområdet ligg langs eit vatn vil inngrepa vere synlege over store område, men verknaden av inngrepet vil avtaka med avstanden til inngrepet I og med at hovudrommet er stort har det potensiale til å ta opp i seg inngrepa utan at landskapet endrar vesentleg karakter Området som heilskap er vurdert til å ha middels sårbarheit 1 - Bjørset Sandneset Tema Skildring Verdi Samla verdi for landskapsbilete Planområdet ligg på ein smal, skrånande brem langs nordsida av Jølstravatnet, omtrent midtveges mellom Vassenden og Skei Nord for området stig terrenget bratt til fjells Vassflata og fjella rundt vatnet gir rommet ein heilskapleg karakter og dominerer opplevinga av området I planområdet er eit beltet med dyrka mark og gardsbruk på oppsida av dagens veg Kulturlandskapet i denne sona dannar ein god overgang mellom vatnet og fjellet Dagens veg ligg godt terrengtilpassa i dette området Det er ikkje mange murar og store terrenginngrep langs dagens veg Heilskapen i området er vurdert til å vere høg, mens mangfaldet og inntrykkstyrken er vurdert til å vere middels Verdi: middels Sårbarheit: liten til middels Liten Stor

21 Side 21 (30) Tunet på Sandnes sett i retning Bjørset(Foto: Statens vegvesen ) Indre Årdal (Foto Statens vegvesen ) Indre Årdal(foto Multiconsult AS) 2 Årdal Tema Skildring Verdi Vest og aust i dette landskapsrommet ligg fjellsida nær vatnet, med ein smal brem av slakare terreng langsetter vasskanten På Årdal møter ein dal frå nord vatnet og gjer at det flatare området blir utvida frå ein smal brem til ein stor skrånande dalbotn Det gjev dette landskapsrommet eit ope preg Vegen gjennom området vekslar mellom å liggje heil i vasskanta og eit godt stykke frå vatnet Samla verdi for landskapsbilete Vassflata og fjella rundt Jølstravatnet påverkar landskapsbilete i stor grad, men dominerer ikkje på same måte som i områda der fjella ligg heilt inn til planområdet Landskapsrommet må reknast som heilskapleg sjølv om nokre enkeltbygningar langs dagens veg skjemmer området på grunn av manglande vedlikehald Det opne landskapet gjev noko lågare inntrykksstyrke og meir mangfald enn strekninga vestafor Området er vurdert il å ha middels verdi Sårbarheit: Liten til middels Liten Stor

22 Side 22 (30) 3 Årdalsstranda-Helgheim Tema Skildring Verdi Samla verdi for landskapsbilete I dette landskapsrommet ligg fjella på nordsida av Jølstravatnet noko lenger frå vatnet enn på strekninga Bjørset - Sandnes Det breiare området med dyrka mark og skog mellom fjellet og vatnet gjev eit «lettare» visuelt inntrykk enn der fjella ligg nærare vatnet Tangar med vegetasjon og hytteeigedomar på nedsida av vegen gjev området mangfald og variasjon Nokre stader finns det fine natursteinsmurar langs dagens veg og også der elvelaup kryssar under vegen er det bygt vakre landkar i samband med brua Kyrkja på Helgheim står fram som eit landemerke i området Landskapet er vurdert til å ha høg heilskap og middels inntrykksstyrke og middels intensitet Landskapsverdien er middels Sårbarheten i området er liten til middels Liten Stor Helgheim kyrkje ( Foto: Statens vegvesen) Strandsona og elveosen ved Helgheim kyrkje ( foto: Multiconsult AS)

23 Side 23 (30) 4 Helgheim -Hus Tema Skildring Verdi Samla verdi for landskapsbilete Ein dal frå nord har også her sitt møte med Jølstravatnet og gjev eit bredt område med kulturmark på oppsida av planområdet Denne dalen er grunnare og mindre markert enn dalen som kjem ut på Årdal, men gjev ein fin variasjon til det jambreie beltet med kulturmark ein elles finn langs vegen Landskapsrommet verkar ope og har ein stor heilskap, middels mangfald og middels intensitet Landskapsverdi: Sårbarheit: Liten Liten Stor 5 Runnheim Tema Skildring Verdi Samla verdi for landskapsbilete I dette området ligg fjellet nær Jølstravatnet og sjølv om det også her er kulturlandskap på oppsida av vegen nokre stader er denne brattare enn i området lenger vest Fjellet på oppsida av vegen trer fram som ein loddrett vegg og fører all merksemd mot vassflata og fjella rundt Jølstravatnet Dei inntrykkssterke fjella ved inngangen til Kjøsnesfjorden og gløttet inn fjorden, skapar mangfald og intensitet til området Langs vasskanten ligg karakteristiske naust som hevar landskapsopplevinga Både heilskap, mangfald og intensitet er vurdert til å vere middels til stor Verdi: til stor Sårbarheit: til stor Liten Stor Glimt inn Kjøsnesfjorden

24 Side 24 (30) 6 Husslåttane Tema Skildring Verdi Samla verdi for landskapsbilete Terrenget skrår bratt i overgang mellom vatn og fjell, men det er igjen litt avstand mellom fjellet og vatnet Fjella ved inngangen til Kjøsnesfjorden verkar mindre dramatiske sett frå dette området Heilskapen i området er vurdert til å vere høg, mens intensiteten og mangfaldet er vurdert til å vere middels Verdi: Sårbarheit : middels Liten Stor Typisk naust eksempel frå Runnheim (Foto: Statens vegvesen) Strandsona ved Runnheim (Foto: Multiconsult AS) 7 Fygla Tema Skildring Verdi Samla verdi for landskapsbilete Landskapsbilete er vurdert til å ha middels verdi Vassflata med avgrensing av fjell og få skjemmande inngrep gjev området ein stor heilskap Inntrykkstyrken er vurdert til å vere middels fordi fjella ligg noko trekt tilbake i forhold til planområdet og har ein avrunda form sett frå dette landskapsrommet Campingplassen med sine gamle små hytter merker seg ut i landskapet og minner om ein tid der campingvognene ikkje dominerte campingplassane Verdi: Sårbarhet: Liten Liten Stor 8 Jølstravatnet Tema Skildring Verdi Samla verdi for landskapsbilete Landskapsrommet kring Jølstravatnet er omkransa av fjellformasjonar med ulik høgd og form Nokre stader stuper fjella nesten rett i Jølstravatnet medan dei andre stader har ein flatare brem med dyrka mark langs vatnet Det er få skjemmande inntrykk sett frå vatnet Landskapsbilete er vurdert til å ha middels verdi Verdi: Sårbarhet: Stor Liten Stor

25 Side 25 (30) 53 Omfang og konsekvens 431 Omfang Dagens veg ligg i eit terreng som skrånar sideveis på vegen Ny veg skal stort sett gå i eksisterande trase, men blir langt breiare enn dagens veg Omfanget av tiltaket for landskapsbilete vil avhenge av kor bratt sideterrenget til vegen er og om det er mange bratte avkøyrslar til vegen Omfanget er og avhengig av om utviding av vegen vert lagt på oppsida eller nedsida av vegen eller fordelt på båe sider 1 - Bjørset Sandneset Sideterrenget langs vegen har i hovudsak ei helling på frå 1:3 til 1:6 Dagens veg er ca 6m bred og er stort sett tilpassa landskapet utan bruk av murar og bratte skråningar Ny veg har ein breidde på ca 10 m inklusiv skulder og rekkverksrom Det meste av utvidinga vert teken på oppsida av dagens veg Det blir då ei bratt skråning i overgangen melom utvida veg og eksisterande terreng Nokre stader er vegen skjøve ut mot Jølstravatnet med ny fylling i vatnet Strandkanten er ei tidlegare vegfylling utan stor verdi Dagens veg langs Jølstravatnet har ei veksling mellom veg heilt i vasskanten og store og små areal mellom vatnet og vegen Ved fylling i vatnet vert desse framstikkande areala grunnare og gjer mindre av seg Ved nokre av avkøyrslane blir det store terreng inngrep ved at sidevegane trenger seg djupt inn i terrenget Bruk av mur eller mur i kombinasjon med bratt skråning gjev mindre terrenginngrep enn berre bratt skråning Utviding av vegen gjev brattare fyllingar langs med vegen, noko utfylling i vatnet og større inngrep i samband med avkøyrsler Omfanget vert vurdert som lite - middels Verdien er sett til middels Konsekvensen vert Liten /middels negativ (-/--) Verdi Omfang Konsekvens Lite el Liten-middels negativ (-/--) 2 Årdal Sideterrenget er brattast nær Sandnes i vest og i Årdalsstranda i aust og mindre bratt frå 1:6 til flatmark i Årdal Fram til Årdal ligg vegen nær Jølstravatnet Utvidinga av vegen er lagt på båe sider av eksisterande veg Delar av dei små vegetasjonsdekte areala som ligg på utsida av dagens veg vil kome inn i ny veggrunn og forsvinne Frå Sandneset til Årdalsbakken vert det ei strekkje på 250 m med ny strandline På oppsida av vegen kjem dei største inngrepa i samband med omlegging av avkøyrslene I samband med bruene over Årdalselva ligg dagens veg høgt i terrenget og vegarealet vest for bruene blir utvida med avkøyrselsveger på båe sider av vegen Det vert og midlertidige inngrep ved bruk av landbruksareal til riggområde og massedeponi på både sider av vegen aust for Årdalselva Frå Indre Årdal til Skei er tverrsnittet på vegutvidinga auka fordi det i staden for utvida skulder som på strekninga Bjørset Indre Årdal er sett av areal til gong- og sykkelveg Utvidinga gjev dei største inngrepa i samband med avkøyrsler og midlertidige anlegg Ny strandline på 250 m vil og skilje seg ut sett frå vegen og frå sjøen Omfanget vert vurdert som lite - middels

26 Side 26 (30) Verdien er sett til middels Konsekvensen vert Liten /middels negativ (-/--) Verdi Omfang Konsekvens Lite el Liten-middels negativ (-/--) 3-Årdalsstranda - Helgheim Vegen ligg litt frå strandkanten og det vert berre utfylling i Jølstravatnet på mindre strekningar Vegen er utvida på begge sider av dagens veg Busetnad nær vegen på oppsida og hytter nær vegen på nedsida i sidebratt terreng gjer det naudsynt med oppsetting av murar for å få terrenget til å gå opp På nedsida av dagens veg fins det mange tre som set preg på området Mange av desse står nær vegkanten og vil mest sannsynleg forsvinne ved utviding av vegen Nye avkøyrsler skjer seg inn i terrenget og treng murar for at terrenginngrepa ikkje skal bli for store Nær Helgheim har dagens veg murar på oppsida av vegen og med utviding av vegen vil desse murane verte mykje høgare Brua over elva ved Helgheim Kyrkje går skrått over elva og vert mykje breiare Dagens bru har flotte landkar av naturstein som står i fare for å måtte erstattas ved vegutvidinga Utvidinga gjev dei største inngrepa i samband med avkøyrsler og tilpassing til hytteeigedomar På Helgheim vil det bli store inngrep i samband med tilpassing av vegen og utviding av brua Omfanget vert vurdert som lite - middels Verdien er sett til middels Konsekvensen vert Liten /middels negativ (-/--) Verdi Omfang Konsekvens Lite el Liten-middels negativ (-/--) 4- Helgheim - Hus Vegen er utvida på begge sider av dagens veg Dagens veg ligg på høg, bratt fylling i Jølstravatnet aust for Helgheim Her er utvida veg lagt lenger ut i vatnet På oppsida av vegen går terrenginngrepa godt oppover i skråninga På Hatleneset er vegen trekt langt inn i forhold til dagens veg og ligg i 2-sidig skjering gjennom neset Her vil skalken mellom ny og eksisterande veg bli fjerna for å gje meir samanheng i landskapet Utvidinga gjev dei største inngrepa på Hatleneset der vegen vert lagt i ny trase og ved utfylling i strandsona Omfanget vert vurdert som middels Verdien er sett til middels Konsekvensen vert middels negativ (--) Verdi Omfang Konsekvens Lite el negativ (--)

27 Side 27 (30) 5 Runnheim Terrenget her er sidebratt og dagens veg ligg høgare over vatnet enn lenger vest Det er busetnad og hytter på oppsida av vegen Desse ligg nær vegen På nedsida av vegen er det nokre hytte og ei rekkje karakteristiske naust som ikkje må øydeleggjast Vegutvidinga er dels lagt på båe sider av vegen og dels berre på oppsida eller nedsida På oppsida av vegen er det store skråningsutslag på grunn av vegutvidinga og også i samband med avkøyrsler Grunna det bratte terrenget er det lagt inn mange murar både på oppsida og nedsida av vegen Vegen er retta ut i aust Her ligg heile vegen på fylling i vatnet over ei lengde på 200 m Dagens bukt forsvinn ved vegomlegginga og etterlet seg ein strandline med mindre variert form Utvidinga gjev dei største inngrepa ved utfylling i vatnet og murar og skråningsutslag båe på oppsida og nedsida av vegen Omfanget vert vurdert som middels - stort Verdien er sett til middels Konsekvensen vert stor negativ (---) Verdi Omfang Konsekvens - Lite el Stor negativ (---) 6 Husslåttane Også her er vegen retta ut og ligg difor stort sett utafor dagens trase, mest på oppsida, men og på nedsida med fylling ut i vatnet Strandlina vert med dette retta ut og vert mindre variert enn dagens strandkant Dette vil både påverke opplevinga av strandkanten sett frå vegen og frå Jølstravatnet På oppsida av ny veg vert det tydelege inngrep i samband med avkøyrsler Utvidinga gjev dei største inngrepa ved utretting i forhold til dagens veg og føljande fylling i to bukter i Jølstravatnet Omfanget vert vurdert som middels Verdien er sett til middels Konsekvensen vert middels negativ (--) Verdi Omfang Konsekvens Lite el negativ (--) 7 Fygla Ved Haugen camping er vegen flytta bak campingplassen og ligg i ein djup tosidig skjering nord for campingområdet 250 m aust for campingplassen fylgjer ny veg eksisterande trase Det er planlagt ein fiskesti på nedsida av vegen mellom Haugen camping og eksisterande fiskesti på Skei Dette gjer vegen ekstra brei på denne strekninga Vegen ligg med ny fylling i vatnet over ei strekning på 450m På oppsida av vegen fører vegutvidinga til terrenginngrep i samband med nye avkøyrsler og utviding av vegen Det er kort avstand til vegen på andre sida av vatnet slik at inngrepa har påverknad også der Utvidinga gjev dei største inngrepa ved vegomlegginga bak Haugen camping, men sidan vegen ligg i tosidig skjering påverkar det i mindre grad landskapsbiletet Den lange strekninga med utfylling i

28 Side 28 (30) vatnet vil vere tydeleg dei fyrste åra før steinen langs strandkanten mørknar og glir betre inn i omgjevnaden Omfanget vert vurdert som middels - stort Verdien er sett til middels Konsekvensen vert middels negativ (-) Verdi Omfang Konsekvens Lite el negativ (--) 8 Jølstravatnet Alle inngrep langs vegen, der vegen ligg nær Jølstravatnet, vil vere synlege frå vatnet Jo nærare ein er vegstrekninga Bjørset Skei, jo meir tydeleg vil ein oppleve inngrepa På motsett side av vatnet vil ein sjå inngrepa utan at dei vil verke overveldane Når veganlegget er ferdigstilt er det mest ny strandline som vil stå fram som sår i terrenget dersom det er nytta lys stein eller plastring Jølstrvatnet er stort og inngrepa vil ikkje endre landskapsbilete vesentleg Omfanget vert vurdert som lite - middels Verdien er sett til middels Konsekvensen vert Liten /middels negativ (-/--) Verdi Omfang Konsekvens Lite el Liten-middels negativ (-/--) 54 Avbøtande tiltak Tiltak ved vegfylling i Jølstravatnet Dagens strandline er påverka av inngrep på det meste av strekninga Bjørset Skei Likevel er den særs verdfull for landskapsopplevinga fordi den er variert og har ulik avstand og utforming mellom vatnet og vegen Dei fleste opplever landskapet sett frå vegen Vekslinga mellom å køyre på ein veg som stadvis ligg heilt i vasskanten, stadvis har tunger med vegetasjon mellom vatnet og vegen, stadvis ikkje sjå vatnet i det heile teke, stadvis har bukta strandline og stadvis strømlineforma vegfylling gjev mangfald og variasjon til reiseopplevinga Ved utfylling i Jølstravatnet må ein i samband med byggjing av ny veg sjå til å skape liknande variasjon langs vasskanten og hindre berre ein strømlineforma fylling langs vegen Plastring langs vatnet bør om mogeleg ikkje tillatast Tiltak ved einskilde punkt: Leggje inn mur på oppsida av busstopp ved p 825 for å minimere terrenginngrep Leggje inn murar på oppsida vegen p 7270 og p 7360 for å minimere terrenginngrep Leggje inn murar på oppsida vegen p 8130 og p 8430 for å minimere terrenginngrep Leggje inn mur på nedsida av vegen ved p 8740 til p 8800 av omsyn til naust Vurdere om fylling kan erstattast av mur / fylling + mur frå p p 8950av omsyn til naust ved p 8910

29 Side 29 (30) 55 Samla vurdering av konsekvens for landskapsbilete Landskapsrom/lok Verdi Omfang Konsekvens 1 Bjørset _Sandnes 2 Årdal 3 Årdalsstranda- Helgheim 4 Helgheim - Hatleneset 5 Runnheim 6 Husslåttane 7 Fygla 8 Jølstravatnet /stor Lite el Lite el Lite el Lite el Lite el Lite el Lite el Lite el Liten-middels negativ (-/--) Liten-middels negativ (-/--) Liten-middels negativ (-/--) negativ (---) Stor negativ (---) negativ (--) negativ (--) Liten-middels negativ (-/--) Samla negativ (---) Samla vurdering av omfang og konsekvensar av tiltaket for tema landskapsbilete Eksisterande strandline har uregelmessig og lite stiv avslutning mot vatnet

30 Side 30 (30) 6 KJELDER Konsekvensanalyser, Håndbok 140 Statens vegvesen 2006 Jølster kommune v/ Klakegg og Anne Grete Nøttingnes Kommunedelplan Skei Jølster kommune 1999 Haugen camping Reguleringsplan Jølster kommune 2003 og 2008 NIJOS rapport 10/2005 Nasjonslat referansesystem for landskap v/ Oskar Puschmann