Learning activity: History of Photography Malin E. Bjørgen Question 1: Timeline of photography The pinhole camera Det første «kameraet» var det såkalla camera obscura, eller hull-kamera. Dei første slike reiskapa blei oppfunnen allereie for over 2000 år sidan, då Aristoteles og andre greske filosofar skreiv om det. På denne tida såg ein camera obscura som eit reiskap til å hjelpe til med teikning, då dei brukte ideen som ein «prosjektor» ned på pergament eller lerret. Denne bruksmetoden blei verande fram til vår tid. Til høgre ser ein dette illustrert. Teiknaren bruker eit camera obscura til å teikne eit nøyaktig bilde av motivet han ser på (Kjelde: Wikimedia Commons). Etter at kjemikalier og fotopapir gjorde det mogleg å ta faktiske fotografi, vart camera obscura nytta også til dette, og var svært viktige i starten av fotografiets historie. I dag er slike kamera framleis nytta aktivt av interesserte og hobbyfotografar, ofte saman med fotografisk papir. Bilde 1 - Camera obscura som tegneredskap (ill.) Til høgre er eit eksempel på foto med slikt kamera og fotografisk papir. Her er det brukt negativt papir, som er digitalt omgjort til positivt foto. (Kjelde: Wikipedia/Wikimedia Commons). Bilde 2 - Bilde tatt med camera obscura
Colour photographs Fargefoto blei standardtypen foto etter 1935, då Kodak lanserte «Kodachrome», den første fargefilmen til kamera. Men fargefoto blei brukt før denne tid. Allereie i 1861 blei dei første eksperimenta med å ta opp farge gjennomført, ved hjelp av fargeseparasjon (colour separation), kor tre kamera tok tre bilder samtidig, med rødt, grønt og blått fargefilter. Dei tre bilda blei deretter projektert på lerret gjennom dei same fargefiltera oppå kverandre, og det danna eit kunstig fargefoto som ganske korrekt viste fargane. Medan dei første eksperimenta ikkje var særlig vellykka, var det ein russisk fotograf mange år seinare som meistra metoden, Sergei Prokudin-Gorskii. Han nytte fargeseparasjonsmetoden og reiste rundt i Russland frå 1909 til 1915, kor han tok bilder av landet, folka og mykje anna, på oppdrag frå tsaren. Medan teknologien gjorde at bileta hans kun kunne visast på lerret og ikkje trykkast, blei alle negativa hans tatt vare på, og ein har i moderne tid kunne gjenskapt alle dei originale bileta slik dei såg ut opprinneleg. Her er eit døme. Bilda er tekne i 1911 og viser emiren av Bukhara, i dag del av Uzbekistan:
Blde 3 og 4. Øvst: originalbiletet slik det såg ut projektert, med negativa til høgre. Nederst: moderne, digital rekonstruksjon. (Kjelde: Wikimedia Commons, begge bileta). Flexible roll film I 1889 lanserte Eastman Kodak den første filmrullen, som nytta fleksibelt materiell som var kledd i kjemikalier og husa i ein plastikkcontainer. Det som var spesielt med denne typen film var at i tillegg til å vere kompakt og enkel å nytte i eit lite kamera, slik at «Ola Nordmann» kunne bruke det, hadde ein mange eksponeringar i ein enkelt rull, i motsetning til dei tidlegare kamera-modellane som hadde enkelt-plater eller enkelt-papir som måtte skiftast mellom kver eksponering. Den nye filmtypen gjorde det enklare for folk flest å nytte kamera, og det vart enklare å sende ting til framkalling, sidan rullane var lystette og dermed kunne takast ut av kameraet og sendast utan å vere i eit Bilde 5 - Ulike typar rullfilm, f.v. 35mm film, 127 film og 120 film.
mørkerom. I tillegg var det billigare. I 1934 blei 35mm filmen lansert, og den skulle forbli den mest brukte filmtypen heilt fram til digitalkameraet kom, sjølv om det var mange andre format som òg var populære, både blant ungdom og andre fotoentusiastar. Felles for dei fleste rullfilmar var at bildene blei eksponert rett på rullen, som ved framkalling gav negativer. Desse blei som regel trykt over til 10x15 cm eller liknande format etter framkalling, og du fekk ein typisk «fotokonvolutt» i posten, med bilder og negativer i retur. Bilde 6 - Eksempel på negativ frå ein filmrull, i dette tilfellet 126 film av Kodak, produsert 1963-2007 (Kjelde: sundgren.se)
Question 2: Think piece, photo from before 1900. Den andre oppgåve gjekk på at eg skulle velge ut eit foto tatt før 1900 og skrive litt om det. Her valde eg eit bilete frå 1838, eit av dei første bileta tekne, av Louis Daguerre i Paris. Deretter tok eg utgangspunkt i nokre av «hjelpespørsmåla» i oppgåva: What does the photograph tell you about the photographer? Fotografiet fortel i mi meining at fotografen ville vise heimbyen sin, han ville at det første skikkelige fotografiet skulle vise plassen har var stolt av. Det fortel meg at Daguerre var stolt over Paris. What does it tell you about the subject of the image? Biletet er med å vise Paris i 1838, og syner ein stor, flott by, med høge bygningar, og han ville truleg òg vise det yrande folkelivet i gata under. Does the technical quality of the image (or lack thereof) help or hinder the success of the photograph? Den høge eksponeringstida på biletet (over 10 minutt) var med å øydelegge motivet litt i mine auger. Medan biletet viser den ein av dei mest folkerike gatene i Paris, med konstant trafikk, gjorde den lange eksponeringstida at ingen av desse blei med på biletet, sjølv om ein kan sjå enkelte «skyggar» rundt om kring. Den einaste personen synleg står på gatehjørnet, og blei kun med ettersom han sto i ro under heile eksponeringa og fekk skoa sine pussa.
Where did the photographer stand when he or she took this picture? Daguerre tok bilete frå taket på laboratoriet sitt, som låg ganske sentralt i Paris, med utsyn mot Boulevard du Temple. How does his or her camera position or angle affect the outcome of the image? Det at Daguerre tok biletet frå terrassen sin på taket er med å gi eit inntrykk av kor stor byen var, sidan du får stort utstyn. Samstundes er det litt motsigande, ettersom eit bilete i «froskeperspektiv» kanskje hadde forsterka dette meir. Truleg var litt av Daguerre sitt mål å fange det yrande folkelivet, noko eksponeringstida gjorde umogleg, men som ihvertfall hadde vore umogleg frå bakkenivå. Why does this picture interest you? Eg synes dette bildet er interessant både fordi det viser ei verd som for lengst er borte, før teknologi og moderne liv tok over, men òg fordi det er ein av dei første bileta tekne, og viser både styrkane og svakheitane ved det «nye» formatet. Malin Ersland Bjørgen