Makrorapport November 2017 Side 1
Makrobiletet November starta med rentemøte i Storbritannia. Sentralbanken heva styringsrenta frå 0,25 til 0,5 prosent. Dette var fyste gong styringsrenta vart heva på 10 år. Samstundes viste dei ingen intensjonar om å heve den jamleg framover, og slik det ser ut no så vil ikkje neste heving skje før hausten neste år. EU og Storbritannia er einige om rammene for Brexit. Begge partar understrekar at dei har fira på krava. Pundet har styrka seg etter kvart som det har blitt tydlegare at ei løysing har vært i emning. Det er framleis eit godt stykke arbeid før den endelege avtala er klar. Oljeprisen har prega marknaden og har i løpet av november heva seg betrakteleg. Du kan lese meir om dette under «Olje og råvarer». BNP veksten for Fastland-Norge viste ei auke på 0,6 prosent i tredje kvartal. Det var noko høgare enn venta (0,5), men litt ned frå førre kvartal (0,7). Dette er på linje med Norges Bank sine estimat. Førre kvartal vart samstundes revidert ned med 0,1 pp. Både NAV sine registrerte arbeidsløysetal og SSB målingar visar til nedgang i arbeidsløysa i Norge. NAV sine tal viser ei arbeidsløyse på 2,3 prosent, noko som er det lågaste sidan oktober 2013. Arbeidsløyse har utvikla seg i tråd med Norges Bank sine prognoser. I starten av desember kom Norges Bank med Regionalt Nettverk. Bedriftene melder om ein moderat produksjonsvekst siste tre månader. Det er første gong sidan 2015 at oljeindustrien ventar produksjonsvekst. I bygg- og anleggssektoren trekker bygg for det offentlege opp, mens bustadbygging trekker ned. Tradisjonell eksportindustri melder om markert vekst i produksjonen. Det rapporterast og om fleire bedrifter som vil få kapasitetsproblem med auka etterspurnad. Side 2
Valutamarknaden Den historiske samanhengen mellom oljeprisen og den norske krona har vore fråverande sidan sumaren. Vi observerer no ei svak krone samstundes som oljeprisen har styrka seg kraftig. Den mest sannsynlege forklaringa til den svekka krona er nok at utlendingane er usikker på norsk økonomi med bakgrunn i utviklinga i bustadprisar, og den tilhøyrande nedgangen i nybygging. Det er bygg og anlegg som har vært bærebjelken i den forsiktige framgangen i norsk økonomi i perioden oljeprisen har vært svak og oljebransjen har møtt motbør. Med dei nye bustadlånføreskriftene har veksten i bygg og anlegg bremsa opp. Vi har også sett ein negativ smitteeffekt på krona frå dei fallande bustadprisane i Sverige. Ein anna grunn som blir nemnd som årsak til den svekka krona er ein forventa brems i kinesisk økonomi. Det slår ut i «råvarevalutaer». Dette er land som Norge, Canada, Australia og New Zealand. Måler vi krona mot desse valutaene ser vi at krona ikkje har svekka seg på langt nær så mykje. Mot slutten av året brukar volumet i den norske krona være tynnare enn resten av året. Eit negativt sentiment vil då forsterke den negative bevegelsen. Gjennom heile året har vi vært vitne til ein styrka Euro. Mot CHF og USD har den styrka seg ni og tretten prosent mot dei nemnde valuta. Det er ein refleksjon av betringa som er i landa i EU, der positiviteten er på veg tilbake, etter mange magre år. Side 3
Renter 13. og 14. desember er det ei rekke med sentralbankar som skal ha rentemøte. Først ut er FED i USA. Slik det ser ut no prisar marknaden i eit sannsyn på 96 prosent at renta blir satt opp. Samstundes er et prisa inn ytterlegare to rentehevingar i 2018, i mars og i desember. Dagen etter er det rentemøte i både Norge, Storbritannia, Sveits og ECB. Det er ikkje venta renteoppgong i nokon av dei rentemøta. Mest spaning er det nok knytt til rentemøtet i Norges Bank. Sidan rentemøtet i september har det vært endringar i ein del faktorar. Særskilt har endringane vært store i oljeprisen og på kronesida. Oljeprisen er i dag 6-7 dollar høgare. Det spesielle er at den auka oljeprisen ikkje har gitt utslag i sterkare krone. Derimot har krona svekka seg kraftig sidan møtet i september. Handelsvekta har den norske krona svekka seg med om lag fire prosent i nemnde periode. Som nemnd trur vi ikkje renteoppgang i Norges Bank ved dette høvet, men med bakgrunn i dei faktorar som spelar inn på vurderinga av rentesettinga, trur vi kanskje at rentebana vil blir tatt opp noko. Regionalt Nettverk indikerer at norske bedrifter er i betring, om så moderat. Vi trur Norges Bank vil halde renta uendra fram våren/sommaren 2019, før den så starter å heve renta. Norges Bank kjem ikkje berre til å sjå på innanlandske faktorar, men vil og følgje med på kva som skjer i dei andre sentralbankane. Alt anna likt, vil ei renteheving føre med seg ei sterkare krone, og Norges Bank vil ikkje risikere at norsk eksportindustri skal bli hemma av kroneutviklinga. Side 4
Olje og råvarer Oljeprisen har steget jamt sidan sommaren, og fekk seg eit skikkeleg løft i starten av november. Dette hadde bakgrunn i at arvtakaren til trona i Saudi-Arabia har satt i gang ein massearrestasjon med bakgrunn i korrupsjonsanklagar. Frå prosessen starta første helga i november steig oljeprisen med $4 fatet på nokre få dagar. Dette skjedde utan at det hadde noko kroneeffekt. Det internasjonale energibyrået (IEA) kom i midten av november med ein rapport der dei anslo at verdens oljeetterspurnad kjem til å auke fram til 2040. IEA anslår at etterspurnaden vil auke frå dagens nivå på 98 millionar til 105 millionar fat. Samstundes ser dei for seg at auka i etterspurnaden etter gass kjem til å auke meir enn etterspurnaden etter olje, og anslår ei auke på 45 prosent. I tillegg ser dei føre seg ei auke i etterspurnaden etter fornybar energi på 30 prosent fram mot 2040. Den største veksten i etterspurnad kjem til å kome frå India. Uroa i Venezuela legg dempar på oljeprisen. Dei står for eksport av 2 millionar fat dagleg, og det er lite aktivitet der i seinare tid. I følgje undersøkinga til SSB for oljeinvesteringar blir det lågare investeringar for 2017 enn venta ved førre kvartal. Samstundes vart tala for 2018 tatt opp noko. Fram mot neste telling i februar er det rekna med at det kjem søknad på ytterlegare 8 felt som ikkje er tatt med i tala. På OPEC-møtet i slutten av november vart det bestemt at produksjonskuttet skulle gjelde ut 2018, ei forlenging av det kuttet som var gjeldande ut mars. Det kom ingen reaksjon på oljeprisen. Kontaktinfo Jan Arne Aasen T: 5782 9747 E: jan.arne.aasen@ssf.no Torgeir Strandenes T: 5782 9793 E: torgeir.strandenes@ssf.no Sivert Roti T: 5782 9769 E: sivert.roti@ssf.no Andreas Campbell Pedersen T: 5782 9768 E: andreas.campbell.pedersen@ssf.no Meklarbordet T: 5782 9640 E: valuta@ssf.no Side 5
DISCLAIMER Rapporten må sjåast på som marknadsføringsmateriale med mindre den er utarbeidd i samsvar til krav for investeringsanalyse, jfr. Forskrift til verdipapirhandellova 2007/06/29 nr. 876. Rapporten er utarbeidd av Sparebanken Sogn og Fjordane (SSF). Denne baserer seg på kjelder som vert vurdert som truverdige, men SSF garanterer ikkje at informasjonen er presis, eller fullstendig. Uttalelsane i rapporten reflekterer SSF si oppfatning på det tidspunktet rapporten vart utarbeidd, og SSF tar atterhald om retten til å endre oppfatning utan varsel. Rapporten skal ikkje sjåast som eit tilbod, eller tilråding om kjøp, eller sal av finansielle instrument, eller deltaking i nokon form for investeringsstrategi. SSF tar ikkje på seg ansvar for verken direkte, eller indirekte tap, eller utgifter som skuldast forståinga av og/eller bruken av denne rapport. Informasjon om SSF sine Alminnelege forretningsvilkår er tilgjengeleg på vår heimeside www.ssf.no. Denne rapporten er berre meint å være til bruk for våre klientar, ikkje for offentleg publikasjon. SSF har org.nr 946670081 i Føretaksregisteret, er medlem av Norges Fondsmeglerforbund og underlagt tilsyn av Finanstilsynet i Noreg. Ytterlegare informasjon om SSF finn ein på www.ssf.no. Side 6