Hjartdal kommune Arkivsaksnr: 2017/1681-1 Saksbehandler:Rådmann Kommuneplanen sin handlingsdel/økonomiplan 2018-2021 med årsbudsjett 2018 Saksnr Utvalg Møtedato Formannskapet Kommunestyret Rådmannens innstilling: Formannskapet vedtek med heimel i plan- og bygningslova 11-1 og 11-4, samt kommunelova 44-45 å leggje følgjande tilråding ut til offentleg ettersyn: Kommunestyret vedtek: 1. Kommuneplanen sin handlingsdel og økonomiplan 2018-2021, med årsbudsjett 2018, inklusiv budsjettskjema 1A, 1B, 2A og 2B, vedlegg 3 økonomisk oversikt drift og vedlegg 4 økonomisk oversikt investering, slik dei ligg føre i formannskapet si tilråding. 2. Skatt på inntekt og formue blir utlikna med dei maksimalsatsar Stortinget vedtek. 3. Med heimel i eigedomsskattelova 2 og 3 skal følgjande utskrivingsalternativ nyttast for skatteåret 2018: Den generelle skattesatsen som skal gjelde for skattepliktige eigedomar blir sett til 7 promille. Med heimel i eigedomsskattelova 12 bokstav a) differensierast satsane ved at den skattesats som skal gjelde for bustader og fritidseigedomar blir sett til 5,9 promille. Det blir ikkje gjeve botnfrådrag. Det blir gjeve fritak etter eigedomsskattelova 7 bokstav a) for eigedomar tilhøyrande stiftingar eller institusjonar som tek sikte på å gagne ein kommune, eit fylke eller staten, jamfør eigen sak. Det blir ikkje gjeve fritak etter eigedomsskattelova 7 bokstav c) for nyoppført bygning som blir heilt eller delvis brukt til bustad. Ved taksering og utskriving av eigedomsskatt nyttar kommunen rammer og retningsliner for forvaltning av eigedomsskattelova vedteke 30.06.14 Eigedomsskatten skal betalast i fire terminar, jf eigedomsskattelova 25, 1. ledd. 4. Låneopptak i samsvar med finansreglementet og finansieringsplan (budsjettskjema 2A). Lån blir nedbetalt i medhald av kommunelova 50 pkt. 7 om minste lovlege avdrag.
5. Gebyr og betalingssatsar slik det går fram av vedlagte forslag. 6. Kontrollutvalet får ein budsjettramme på kr 657.000,- til sitt arbeid med tilsyn og kontroll. 7. Hjartdal sokneråd blir gitt eit tilskot på kr 2.200.000,- for 2018. 8. Hjartdal kommune deltar i interkommunale tiltak slik det går fram av vedlagte budsjettforslag frå Kongsbergregionen. 9. Kommunestyret vedtek prioritert handlingsplan for idrett og fysisk aktivitet slik det går fram av Kommuneplanen sin handlingsdel/økonomiplan 2018-2021 pkt. 2.5. 10. Kommunestyret viser til søknad frå Sauland Bygdelag om kommunalt tilskot til spillemiddelsøknad til Saulandstunet aktivitetspark. Søknaden blir imøtekome med eit tilskot på kr 20.000,-. Tilskotet blir finansiert frå disposisjonsfondet og belasta budsjettkonto 1.4700.210.3800. 11. Kommunestyret viser til søknad frå Sauland Bygdelag om kommunalt tilskot til spillemiddelsøknad til Saulandstunet sandvolleyballbane. Søknaden blir imøtekome med eit tilskot på kr 20.000,-. Tilskotet blir finansiert frå disposisjonsfondet og belasta budsjettkonto 1.4700.210.3800. 12. Kommunestyret viser til søknad frå Vinje kommune om deltaking i finansiering av museum for nynorsk dikting og journalistikk. Søknaden blir ikkje imøtekome. 13. Hjartdal kommune inngår 4-årig avtale om driftstilskot til Senter for incest og seksuelle overgrep i Telemark slik det går fram av forslag til tilsendt avtale. 30.10.2017 Formannskapet Handsaming: Nils Olav Hovde fremma følgjande forslag: Saka utsetjast. VOTERING: Utsettingsforslaget frå Nils Olav Hovde blei samrøystes vedteke. FOR-044/17 TILRÅDING: Saka utsetjast. Saksopplysninger: I medhald av plan- og bygningslova skal kommuneplanen ha ein handlingsdel som viser korleis planen vil bli fylgt opp dei komande fire åra. Handlingsdelen skal bli rullert årleg. I samband med rullering av handlingsdelen skal kommunen innhente synspunkt frå statlege og regionale organ og andre som har ansvar for gjennomføring av tiltak i handlingsdelen. Forslag til vedtak i kommunestyret skal vere offentleg kjent i minst 30 dagar før kommunestyret sin handsaming.
I medhald av kommunelova skal kommunen ha ein økonomiplan. Det er opp til kommunen å avgjere om økonomiplanen skal vere ein integrert del av kommuneplanen sin handlingsdel. Økonomiplanen skal òg bli rullert kvart år. Økonomiplanen skal omfatte heile den kommunale verksemda, og gi eit realistisk oversyn over trulege inntekter, forventa utgifter og prioriterte oppgåver i planperioden. I økonomiplanen skal det for kvart enkelt år vere dekning for dei utgifter og oppgåver som er ført opp. Forslaget frå formannskapet skal vere offentleg kjent i minst 14 dagar før kommunestyret si handsaming. Når økonomiplanen blir integrert med kommuneplanen sin handlingsdel, er det plan- og bygningslova sine reglar om at forslaget skal vere offentleg kjent i minst 30 dagar frå formannskapet si tilråding er klar før kommunestyret gjer sitt vedtak, som gjeld. Årsbudsjettet er ein bindande plan for kommunen sine midlar og bruken av desse i budsjettåret. Årsbudsjettet skal vere realistisk. Det skal fastsetjast på grunnlag av dei inntekter og utgifter som kommunen kan forvente i budsjettåret. Arbeidet med handlingsdel, økonomiplan og budsjett starta med kommunestyret sin strategikonferanse 20.06.17. Kommunestyret blei da presentert for årsmeldinga for 2016 og utviklingstrekk og utfordringar. Rådmannen legg nå fram ein konkret tiltakskatalog med fleire tiltak enn det som er nødvendig for å vedta ein økonomiplan og eit budsjett i balanse slik kommunelova krev. Tiltakskatalogen inneheld tiltak som både aukar og reduserer kommunen sine nettoutgifter. Rådmannen kjem, etter vedtak i formannskapet knytt til økonomiplanprosessen, denne gang med ei konkret tilråding til økonomiplan og årsbudsjett. Det er formannskapet som etter kommunelova har ansvar for å fremme ei tilråding til økonomiplan/budsjett overfor kommunestyret. Kommunestyret vedtek som regel fleire verbalpunkt i samband med handsaming av handlingsplan/økonomiplan og budsjett. Slike verbalpunkt er ei bestilling til administrasjonen om å gjennomføre tiltak og utgreiingar. Rådmannen ber kommunestyret vurdere omfanget av verbalpunkt opp mot tilgjengeleg kapasitet. Verbalpunkta bør ha som formål å betre den økonomiske situasjonen og vere dei første signala til rådmannen kva som bør prioriterast ved framlegging av neste økonomiplan. Vurdering: Overordna Kommunebarometeret (utgitt av avisa Kommunal Rapport) er ei rangering av norske kommunar basert på økonomiske og kvalitative nøkkeltal. Hjartdal kommune blir rangert som nr 367 av 428 kommunar. Dette er ein tilbakegang på tolv plassar samanlikna med året før. Det er store skilnadar mellom dei ulike delområda. Hjartdal er rangert som nr 17 på helse, men som nr 373 på kostnadsnivå (forbetring på 16 plassar). Rangeringa viser at Hjartdal har potensial til å drifte sine tenester rimelegare. Det er òg rom for kvalitetsforbetringar. Hjartdal kommune kom ut som ein tapar da Statsbudsjettet for 2018 blei lagt fram 12.10.17. Hjartdal kommune sto oppført med ein vekst i dei frie inntektene på 1,7 prosent. På grunn av nedgang i folketalet i 2017 er utgangspunktet for berekning av frie inntekter redusert slik at veksten i frie inntekter i realiteten er om lag 0,5 prosent. Pris- og lønsveksten i kommunal sektor er forventa å bli på 2,6 prosent. Det inneber at Hjartdal kommune har ein reell nedgang i dei frie inntektene på omlag 2 prosent. Hjartdal
kommune har, med unntak av 2016, vore blant dei tre kommunane i Telemark som har kome dårlegast ut i veksten i fri inntekter dei åtte siste åra. Dette er eit svært tydeleg signal om at det er nødvendig å gjere økonomiske grep. Jo tidlegare slike grep blir tatt, desto enklare vil det vere. Å skuve problema føre seg kan bli krevjande i neste runde. Kommunestyret tok eit slikt økonomisk grep ved å innføre eigedomsskatt på hus og hytter frå 2014. Effekten av dette er nå spist opp av fallande kraftrelaterte inntekter. Kommunen sin økonomiske utfordring er etter rådmannen si meining større nå, enn før vedtaket om eigedomsskatt på hus og hytter. Statsbudsjettet er eit anslag - og ingen fasit over korleis inntektene blir det neste året. Hjartdal kommune har eit inntektsnivå inklusiv eigedomsskatt og konsesjonskraft per innbyggjar som ligg 23,9 prosent (+1,5 samanlikna med året før) over landsgjennomsnittet. Befolkningssamansetninga gjer at vi har eit utgiftsbehov som er 26,3 prosent over landsgjennomsnittet. Rådmannen presenterte for kommunestyret i juni 2017 resultat frå eit forprosjekt knytt har ressursbruk og tenestekvalitet. Forprosjektet peika ikkje på nokre opplagte område der kommunen kan gjere grep som inneber innsparing utan at det går ut over tenestekvaliteten. Kostnadsnivået i Hjartdal ligg, med den struktur og den tenestekvalitet vi har i dag på eit nøkternt nivå. Den einaste måten, slik rådmannen ser det, å redusere kostnadsnivået på, er å endre struktur og redusere tenestenivået. Konsekvensjustert økonomiplan/budsjett Rådmannen legg i sitt arbeid med økonomiplanen til grunn at dagens drift skal vidareførast utan endra politikk. Ei vidareføring av dagens drift inneber likevel ei endring av budsjettet og økonomiplanen. Rådmannen har lagt inn forventa pris- og lønsvekst i 2018, prognose for pensjonsutgifter, dei forslaga som er kome i statsbudsjett, og konsesjonskraftstyret sine prognosar for kraftinntekter. I tillegg kjem dei økonomiske konsekvensane av vedtak i løpet av siste år og sist vedtekne økonomiplan. Når dette er gjort kjem det fram eit forventa utgiftsnivå og eit forventa inntektsnivå. Det er dette grunnlaget, - omtalt som konsekvensjustert budsjett, som blir lagt fram for økonomiutvalet (formannskapet). Det konsekvensjusterte budsjettet viser om det er rom for nye tiltak eller om det må gjerast grep for å avstemme aktivitetsnivå med inntektene. Ingen nye investeringar er lagt inn i konsekvensjustert budsjett, men finanskostnadar til tidlegare opptatt lån er tatt med. Låneopptak og finansiering av Sauland nye skule og sosiale bustader under oppføring i 2017 er innarbeidd i konsekvensjustert budsjett/økonomiplan. Kommunestyret har tidlegare vedteke ei målsetting om eit netto driftsresultat på 1,75 prosent. Dette er i tråd med dei nasjonale tilrådingane om ein sunn kommuneøkonomi. Det kan vere variasjonar i driftsresultatet frå år til år. Målsettinga bør derfor vere knytt til eit gjennomsnittsresultat. Resultatet for 2017 er ikkje kjent ennå, men vil ligge om lag null. Sjølv om netto driftsresultat var over målsettinga i 2014 og 2015 så var det tilsvarande dårlege resultat i 2013 og 2016. Snittet for 2013-2016 er 0,9 prosent. På grunn av dei store endringane i inntektene er det vanskeleg å budsjettere med stort nok netto driftsresultat. Rådmannen si tilråding innfrir ikkje målet om netto driftsresultat. Det konsekvensjusterte budsjettet viser at det manglar 2-18 millionar kroner per år for å vidareføre dagens drift. Kostnadsnivået må reduserast og/eller inntektene må aukast.
Kommunen har allereie eit høgt nivå på ein del kommunale avgifter. Ei nødvendig kostnadsreduksjon får store konsekvensar for det kommunale tenestetilbodet. Søknadar og innspel utafrå Kontrollutvalet har kome med sitt forslag til budsjett for kontroll, tilsyn og revisjon. I følgje lova skal kontrollutvalet sitt budsjettforslag følgje saka til kommunestyret. Rådmannen har innarbeidd kontrollutvalet sitt budsjettforslag i det konsekvensjusterte grunnlaget. Hjartdal sokneråd har kome med sitt budsjettinnspel. Dei har bede om ei auke på kr 50.000,- til å dekkje lønsveksten. Rådmannen har innarbeidd dette i det konsekvensjusterte grunnlaget. Hjartdal kommune har motteke budsjettforslag for Kongsbergregionen. Budsjettforslaget inneber ei vidareføring og sluttføring av tiltak som er sett i gang tidlegare. Det er lagt inn midlar til regionalt personvernombod som det er lovkrav om at alle kommunar skal ha frå 2018. Det er òg innarbeid eit eingongsbeløp på 20 kroner per innbyggjar til eit IT-fond etter oppmoding frå KS. Staten har invitert til eit spleiselag med kommunane får å finansiere fellesløysingar innan IKT som alle kommunar kan ta i bruk uavhengig av kva for kommune som utviklar løysingane. Nærmare beskriving av dei regionale tiltaka går fram av vedlagte budsjettforslag frå Kongsbergregionen. Rådmannen gjer merksam på at det regionale budsjettet i mange samanhengar erstattar utgifter som tidlegare blei belasta den einskilde kommune direkte frå leverandør. Når fleire kommunar går saman blir kostnaden lågare. Det har kome fleire søknadar og innspel som kommunestyret må vurdere i samband med handsaminga av økonomiplan og budsjett; Det har kome inn søknad frå Sauland bygdelag om kommunalt tilskot til to spillemiddelanlegg. I kommunedelplan for idrett og fysisk aktivitet heiter det at kommunen kan gi inntil 33% tilskot til slike prosjekt. Kommunen er ikkje forplikta til å gi tilskot, men eit kommunalt tilskot vil ofte vere utløysande for at tiltaket kan bli realisert. Kommunale midlar og lokal dugnadsinnsats er utløysande for å få statlege tilskot til vårt lokalsamfunn. Eit spleiselag mellom frivillige organisasjonar og kommunen gir derfor ein meirverdi. Kommunestyret bør gjennom det prioriterte handlingsprogrammet til kommunedelplanen foreta ein realistisk prioritering av anlegga gjennom heile planperioden. Rådmannen meiner at kommunalt tilskot til spillemiddelprosjekt er eit godt døme på varierande kostnadar som med fordel kan finansierast frå disposisjonsfondet. Føresetnaden for dette er at kommunestyret vedtek ein økonomiplan som tek høgde for avsetning til disposisjonsfond. Det enkelte prosjekt er omtalt nærmare i vedlagte tiltakskatalog og søknadar. Prioritert handlingsprogram knytt til kommunedelplan for idrett og fysisk aktivitet er innarbeid som kapittel 2.5 i Kommuneplanen sin handlingsdel og økonomiplan 2018-2021. Rådmannen tilrår at kommunen gir tilskot til prosjekta. Vinje kommune har søkt om eit uspesifisert beløp til realisering av Vinjesenteret - eit museum for nynorsk dikting og journalistikk. Søknaden er lagt inn som tiltak utan beløp i tiltakskatalogen. I den økonomiske situasjonen Hjartdal kommune er, vil rådmannen ikkje tilrå støtte til realiseringa. Senter for incest og seksuelle ivergrep i Telemark har søkt om å få inngå ein fireårig avtale om tilskot til drift av senteret. Formannskapet blei orientert om senteret sin drift i møte 29.05.2017. Kommunen har tidlegare gitt årlege tilskot. Søknadssummen er fordobla i forhold til tidlegare år. Søknaden er lagt inn som tiltak i tiltakskatalogen. Rådmannen har ikkje lagt tiltaket inn i sin tilråding.
Eigedomsskatt Kommunestyret skal vedta eigedomsskattesatsen kvart år. Den alminnelege skattesatsen er i dag 7 promille, med ein differensiert skattesats for hus og fritidshus på 4,9 promille. I tråd med vedteken økonomiplan er det i konsekvensjustert budsjett lagt opp til ein auke til 5,9 promille i 2018. Eigedomsskattetaksten kan både aukast og reduserast. Ei auke kan maksimalt utgjere 2 promille per år, opp til makssatsen på 7 promille. I statsbudsjettet er det foreslått at årleg oppjustering kan vere maksimalt 1 promille. Ei auke/reduksjon på 0,1 promille utgjer 175 000 kroner. Kommunestyret skal i tillegg årleg fatte vedtak om kor mange terminar eigedomsskatten skal bli betalt. Kommunestyret skal òg ta stilling til om det skal vere fritak for nybygg og om det skal bli gitt botnfrådrag. Kommunestyret kan òg ta stilling til om fritidsbustader skal vere omfatta av eigedomsskatten. Dersom det blir innført botnfrådrag kan promillesatsen samtidig bli auka med 3 promille. I statsbudsjettet er det foreslått at oppjustering samtidig med at det blir innført botnfrådrag kan vere maksimalt 2 promille. Dersom botnfrådraget blir fjerna kan ikkje promillesatsen bli auka samtidig. Rådmannen tilrår ingen endring av desse forholda samanlikna med tidlegare. Ein Høgsterettsdom tidlegare i år fører til at ei rekkje kommunar, mellom anna Hjartdal, må endre praksis for taksering av linjenett. Dette vil gi ein redusert eigedomsskatt på 112 000 kroner per år. Rådmannen har innarbeidd dette i konsekvensjustert budsjett. I statsbudsjettet blir det foreslått fleire endringar i eigedomsskattelova som inneber vesentlege endringar i kommunen sine inntekter: Omgrepet Verk og bruk blir borte. Dette tyder at alle bedrifter blir næring. Vindkraft, vasskraft og petroleumsanlegg blir ikkje omfatta av denne endringa. Forslaget inneber at alle næringseigedomar må bli taksert og produksjonsutstyr/produksjonsinstallasjonar blir fritatt. Vidare blir kraftliner, nettanlegg og teleanlegg heilt fritatt for skatt. For Hjartdal inneber dette eit inntektsbortfall på totalt 1,4 millionar kroner. Det er foreslått av overgangsordning på fem år. Rådmannen legg til grunn ein reduksjon på 20 prosent per år. Rådmannen har innarbeidd dette i konsekvensjustert budsjett. Produksjonsrelaterte nett skal ikkje bli sett på som eigne skatteobjekt, men inngå i kraftanlegget. For store vasskraftanlegg gir det redusert takstgrunnlag, medan det gir auka takstgrunnlag for småkraftverka. For Hjartdal kommune har dette truleg liten tyding, men dette er ikkje endeleg avklart. Kapitaliseringsrenta blir ikkje endra slik Landssamanslutninga av vasskraftkommunar (LVK) har argumentert for. Den forventa nedgangen i eigedomsskatten på kraftverka som følgje av låg kraftpris vil derfor fortsette utover i planperioden. I konsekvensjustert budsjett er det lagt inn ein forventa nedgang i eigedomsskatten på 1,5 millionar kroner i 2018, ein halv million kroner i 2019 og 400 000 kroner i 2020. Gebyr og betalingssatsar Det er generelt foreslått ei auke av gebyr og betalingssatsar innafor oppvekst og helse/omsorg på 5%. Dette er noko høgare enn pris- og lønsvekst, men Hjartdal kommune har generelt noko lågare betalingssatsar enn samanliknbare kommunar. Søskenmoderasjonen er foreslått vidareført som i dag. Statlege reglar sikrar dei med låg
inntekt enten gratis kjernetid eller lågare makspris i barnehage. Den ordinære brukarbetalinga i barnehage følgjer den statlege maksprisen fastsett i Statsbudsjettet. Innafor sjølvkostområda er det ikkje foreslått nokon endringar av gebyr og betalingssatsar, med unntak av avgift for tømming av tett tank frå bustadar. Denne avgifta er foreslått auka med 10%. Slamtømming er ei teneste der kommunen er pålagt sjølvkost. Det vil si at kommunen sine utgifter skal bli dekt inn av abonnentane. Rådmannen har i eiga sak om vassforsyning i Kovstulheia-Russmarken tilrådd at samla tilknytingsavgift for vatn og avløp blir sett til 260 000 kroner, og at samla årsavgift for vatn og avløp blir sett til 12 000 kroner. I saka heiter det at prinsippvedtaka knytt til desse avgiftene vil bli nærmare spesifisert i samband med fastsetting av gebyr og betalingssatar i budsjettet. I og med at Hjartdal kommune ikkje vil kunne levere vatn før vassverket er bygd, så blir ikkje vassavgiftene nærmare spesifisert for 2018. Avgiftsnivået for avløp blir inntil vidare foreslått vidareført på dagens nivå. Ein del av kommunen sin inntekter er avhengig av ein marknad. Slike inntekter er derfor vurdert grundig og nøkternt i rådmannen sitt forslag. Andre inntekter Rådmannen vil ikkje tilrå at det blir budsjettert med auka innbyggjartal og skatteinntekter før dette er dokumentert. I gjeldande økonomiplan vedtok kommunestyret mellom anna å saldere økonomiplanen med auka innbyggjartal. Det blei lagt ein inntektsauke på 455 000 i 2017 aukande til 1,5 millionar i 2020. I realiteten har innbyggjartalet gått ned. Rådmannen har derfor tatt denne forventa inntekta ut av konsekvensjustert budsjett/økonomiplan. Det same gjeld forventningane om auka kraftpriser. Rådmannen har lagt prognosane frå konsesjonskraftstyret til grunn. Dersom det kjem auka inntekter som ikkje er budsjettert vil det vere ein kjærkomen meirinntekt som vil skape rom i neste økonomiplanperiode. Vurdering av tiltak Struktur oppvekst Barnehage- og skulestruktur har vore tema i fleire år. Rådmannen har oppfatta klare politiske signal om at det er ønskeleg å oppretthalde dagens struktur. Rådmannen har gjennom fleire år peika på at strukturen er dyr. Kommunen har likevel hatt økonomiske føresetnadar som har gjort det mogeleg å oppretthalde strukturen. Endringane i inntektssystemet, reduserte kraftrelaterte inntekter og nedgang i folketalet gjer situasjonen vesentleg verre. Ulempa med endra struktur er i hovudsak knytt til reiseveg. Dette gjeld særleg dei yngste skulebarna. Rådmannen har forståing for at mange foreldre ønskjer å behalde skule og barnehage i sitt nærmiljø. Fordelane ved å oppretthalde dagens struktur vil ha ein kostnad det ikkje er mogeleg å dekkje inn via andre sektorar. Rådmannen tilrår ein skule (1.-10. trinn for heile kommunen) frå 2018 og barnehage i Sauland og Hjartdal frå 2020. Helse og omsorg Kommunestyret vedtok i økonomiplan 2017-2020 store rammereduksjonar innafor helse og omsorg. Rådmannen presenterer tiltak som konkretiserer desse rammekutta. Realisering av nytt omsorgssenter er ein del av ei slik totalpakke. Det er gode tilskotordningar for bygging og vi veit at behovet for omsorgsplassar vil auke når tal på innbyggjarar over 80 år veks kraftig frå 2026. For ei effektiv ressursutnytting er det viktig at brukarane bur mest mogeleg samla, samtidig som dei får mogelegheit til å bu i eigen bustad så lenge dei kan klare det. I fjor var det lagt inn ei bemanningsauke som del av investeringstiltaket. Etter nye vurderingar er det det nå lagt til grunn at drift av nytt omsorgssenter skal skje innanfor dagens bemanningsnivå.
Utgiftene til legevakt auka kraftig i 2017 som følgje av ny avtale om interkommunal legevakt. Rådmannen har fylgt opp bestilling frå kommunestyret om å sjå på alternative løysingar. Rådmannen tilrår ikkje å endre legevaktsamarbeid ut frå ei risikovurdering. Det er usikkert om det er mogeleg å oppnå den økonomiske effekten av tiltaket i kombinasjon med fare for ustabilt fastelegetilbod. Fellesutgifter, administrasjon og samfunnsutvikling Kommunestyret vedtok i økonomiplan 2017-2020 store rammereduksjonar innafor sentraladministrasjon og samfunnsutvikling. Rådmannen presenterer tiltak som delvis konkretiserer desse rammekutta. Fleire av desse tiltaka er knytt til forventning om interkommunalt samarbeid utan at det er spesifisert. Dersom andre kommunar ikkje er interessert i samarbeid eller det ikkje er mogeleg å hente ut stordriftsfordeler vil det vere utfordrande å redusere drifta i så stort omfang som rådmannen tilrår. Konklusjon: Konsekvensar, gevinstar og risiko for kvart enkelt tiltak går fram av vedlagte tiltakskatalog. Rådmannen beklagar at tiltakskatalogen inneheld færre valmogelegheiter for kommunestyret enn tidlegare. Det skuldast kombinasjonen av den økonomiske situasjonen og kva som er realistisk å gjennomføre. Rådmannen har i si samla tilråding vektlagt varige og berekraftige grep for å sikre kommunen ein sunn økonomi i kombinasjon med tenester av god nok kvalitet. Vedlegg: 1 Kommuneplanen sin handlingsdel og økonomiplan 2018-2021 2 Tiltakskatalog 2018-2021 3 Gebyr og betalingssatsar 2018 4 Kontrollutvalet - Budsjett for kontroll, tilsyn og revisjon 2018 5 Hjartdal sokneråd - innspel til budsjett og økonomiplan 6 Hjartdal sokneråd - økonomiplanforslag 7 Kongsbergregionen - sekretariatets budsjettforslag 8 Legevakt - vurdering av alternativ 9 Notat om Responssenter velferdsteknologi 10 Vedlegg til notat om Responssenter velferdsteknologi 11 Saulandtunet nærmiljøanlegg - søknad om tilskot 12 Avtale - Senter mot incest og seksuelle overgrep 13 Vinje-senteret - søknad om støtte 14 Vi fritid