SAKSFRAMLEGG Sakshandsamar: Arne Abrahamsen Arkiv: 142 Arkivsaksnr.: 15/874 Klage på vedtak om dispensasjon frå kommuneplan - Akvakulturanlegg i sjø Vedlegg: Klage på vedtak i sak 15/847 akvakulturanlegg i sjø, 19.04.2016 Uttale til melding om politisk vedtak, fiskeridirektoratet, 21.04.2016 Brev med melding om vedtak i sak 20/16, 29.03.2016 Saksframlegg og saksprotokoll frå formannskapet sak 20/16, 17.03.2016 Søknad om dispensasjon frå kommuneplanen, 07.10.15 Oversending med høve til uttale, 02.12.15 Uttale frå Kystverket, 09.12.15 Fiskeridirektoratet, 19.01.16 Fylkesmannen i Sogn og Fjordane, 01.02.16 Sogn Villaksråd, 18.01.16 Balestrand Jeger og fiskarlag, Høyanger Jakt og fiskelag og Nesse grendalag, 31.01.16 Laila Sæter Sørebø og Birger Olav Sørebø, 26.01.16 Ole Birger Granum, 29.01.16 Norodd Baug, 31.01.16 Bakgrunn: Kommuneplan, arealdel 25.03.10 Lovheimel: Plan og bygningsloven 1-9, Forvaltningslova 27 SAKSOPPLYSNINGAR Balestrand kommune har motteke klage frå Osland havbruk på vedtak i formannskapssak 20/16 «Søknad om dispensasjon frå kommuneplan - Akvakultur i flytande anlegg ved Lånefjorden». I saka vart dispensasjonssøknaden ikkje imøtekomen og det vart gjort slikt vedtak: Vedtak: Balestrand kommune gjev ikkje Osland Havbruk AS dispensasjon med heimel i Plan og bygningslova 19-2 frå Kommuneplan, arealdelen for Balestrand kommune 2010-20120 til bruk av areal i sjø ved Lånefjorden til flytande oppdrettsanlegg som omsøkt i søknad 07.10.15. Dette vert grunngjeve med at ein frå kommunen si side ynskjer ei planmessig handsaming av oppdrettsanlegg med omsyn på lokalitetar og også føresegner knytt til desse for å kunne gje rammer og vilkår for slike anlegg i kommunen. Vidare vurderer Balestrand kommune det førebels er slik at ulempene ved tiltaket er større enn føremonene.
Samrøystes. Brev med melding om vedtak vart sendt 29.03.16. Klage er datert 19.04.16. Fiskeridirektoratet har sendt uttale til vedtaket 21.04.16. I klagen vert kommunen oppmoda om å omgjere sitt vedtak, eventuelt i motsett fall sende klagen til fylkesmannen til endelig avgjerd. I klagen vert nytta to hovudmoment som grunngjeving for omgjering av vedtaket: 1. Søknaden er i ikkje i strid med kommuneplanen sin arealdel og treng ikkje dispensasjon frå denne. 2. Lokaliteten inneberer ikkje uakseptable negative konsekvensar for miljø og villfisk, men vil betre fiskehelse og forhold til smitte og lusespreiing gjennom vekselbruk. Konsekvensar påpeikt av fylkesmannen, og med det faktum lagt til grunn for vedtaket, er feil. Desse momenta vert vurdert nærare under punktet vurdering. Klage og uttale er lagt ved saka og det vert vist til desse dokumenta i heilskap. Opprinneleg søknad, saksframlegg og saksprotokoll samt uttaler i opprinneleg sak er også lagt ved saka. For klager etter Plan- og bygningslova skal instansen som har gjort vedtaket vurdere klagen i første instans, dvs. formannskapet i Balestrand kommune i denne saka. Dersom klagen ikkje vert imøtekomen vert saka sendt Fylkesmannen til endeleg avgjerd. VURDERING Det vert først gjort vurdering ved formelle sider ved klagen. Etter dette er det gjort ei vurdering av dei momenta som Osland Havbruk AS meiner må bli lagt til grunn for å omgjere vedtaket: Framsetting av klage formelle forhold med klagen Vedtaket er eit einskildvedtak som det er høve å klage på i medhald av Forvaltningslova 27, jf. Plan og bygningsloven 1-9. Klagen er skriftleg og sendt kommunen innan fristen på tre veker etter at melding om vedtaket er motteke. Klagen er rett framsett, og vert å handsame som klagesak. Moment 1 Søknaden er i ikkje i strid med kommuneplanen sin arealdel og treng ikkje dispensasjon frå denne. Klagar meiner at arealkategorien i gjeldande kommuneplan er ein overordna arealkategori som ikkje spesifiserer arealbruken nærare, og at det i denne også er høve til tiltak og bruk akvakulturføremål utan vidare planavklaring eller dispensasjon frå plan for det omsøkte tiltaket. Også fiskeridirektoratet har ein uttale vedtaket der dette vert hevda. Sjølv om søkjar framheld at dispensasjon ikkje er nødvendig ber ein om at vedtaket vert oppheva. I kommuneplanen er i «Områder for særskilt bruk eller vern av sjø og vassdrag ( 20-4, 5)» avsett særskilde omåde til anna spesifikk vern og bruk. For akvakultur er spesifikke område avsett (kommuneplanen side 10):
Område til oppdrett Det er sett av sjøområde som kan egne seg for oppdrett av skjel og på følgjande stader Mellom Koldingsnes og Eitreneset Lånefjorden Mellom Fureneset og Haslevika Desse områda er vidare sett av på plankartet som eigne område med klar avgrensing. Det er i tillegg sett av andre område med konkret avgrensing til særskild bruk og vern, som småbåthamn, låssetjngsplassar, friluftsliv og ferdsel på plankartet, jf. teiknforklaring: Resten av sjøareala på plankartet koda med LNF-område (kode 540) i sjø i planen sin digitale versjon, som er ein generell kategori på line med LNF-område på land. Dette kunne ha vore framstilt tydelegare på plankartet si teiknforklaring! Det framgår at teiknforklaringa derimot heller ikkje at arealet er uavklart sjøareal som i digital versjon ville ha hatt ein overordna kode (kode 500). I Veileder for Kommuneplanens arealdel T/1225 er det vidare gjeve føring om at forhold til akvakultur skal gå klart fram i kommuneplanen, også om ein ikkje ynskjer å ta stilling til dette i planen (s.50): I kommuneplan for Balestrand er det openbart at arealkategorien «akvakultur» er konkretisert, og vidare avgrensa til lokalitetar vist på plankartet I Veileder for Kommuneplanens arealdel T/1225 står vidare står vidare for areal LNF-område sett i høve akvakultur. knytt følgjande (utdrag frå T/1225 Veileder kommuneplanens arealdel): Dette gjev at tiltak knytt til akvakultur må handsamast med planendring eller dispensasjon i område med LNF.
Samla sett finn ein det klart at kommuneplanen sin arealdel ikkje opnar generelt for akvakultur i sjøområda, men at tiltak/bruk til akvakulturføremål ut over dei konkrete avsette lokalitetane i kommuneplanen, må handsamast som dispensasjonssak eventuelt som planendring. Ein vil ut i frå dette tilrå at kommunen held fast på at krav om dispensasjon/planendring står fast. Moment 2 Akvakulturlokaliteten er miljømessig forsvarleg Klagar at lokaliteten er miljømessig forsvarleg, og nytter to hovudargument a) Nærleik til grense til Nasjonal laksefjord er ikkje avslagsgrunn Meiner Fylkesmannen si uttale om at nærleiken til grense for «nasjonal laksefjord» er lagt til grunn for kommunen sitt vedtak. Det vert vist til klagen. Fylkesmannen si uttale er vedlagt og kort gjengjeve som del av saksutgreiing. Problemstillinga knytt til nasjonal laksefjord er ikkje trekt fram eller problematisert nærare i vurdering av denne uttalen. Det er frå kommunen si side derimot konstatert at tiltaket ligg utom grensene for dette verneområdet med omsyn på denne type oppdrettsanlegg, jf. saksframlegg til handsaming av dispensasjonssøknaden: «Lokaliteten ligg utom grensa for Sognefjorden som nasjonal laksefjord, og kjem ikkje i direkte konflikt med vernebestemmingane for dette området». «Andre verne- eller brukarinteresser Ein kan ikkje sjå at tiltaket får vesentlege negative konsekvensar for ander verne eller bruksinteresser». Det er med andre ord frå kommunen si side, korkje i vurdering eller grunngjeving, lagt til grunn at tiltaket ligg nær grense til «nasjonal laksefjord». Ein kan ikkje sjå at dette momentet har vore tillagt særskild vekt i den skjønsmessige vurdering som ligg til grunn for vedtaket i saka. b) Ein spreidd lokaliseringsstruktur er fiskehelsemessig og miljømessig det beste alternativ. Meiner at ein spreidd lokalitetsstruktur med vekselbruk mellom artar og tidvis brakklegging for den konsesjonsbiomasse selskapet/datterselskap har gjev, betre mulegheit til lusebekjemping og effektivt smittevern. Meiner også her at Fylkesmannen sine uttaler i saka gjev eit feil og motsett bilete av faktum i saken. Det vert vist til klagen for nærare argumentasjon kring dette punktet. I saksframstilling frå kommunen er dette momentet klargjort fleire stader: Innleiingsvis i gjennomgang av søknaden: Osland Havbruk opplyste i møte i formannskapet at dette vert ein konsesjon nytta i vekselbruk og har i e-post 15.02.16 presisert følgjande: Fiskeoppdrettsnæringa ynskjer å utvikle seg og det same gjer Osland Havbruk. Eit bredt Stortings fleirtall og Fiskeriminister er derimot heilt tydeleg på at vekst kommer ikkje før ein har bedre løysningar på utfordring med lus og rømming. Evt. framtid vekst blir sjølvsagt også nytta på lokalitet i Lånefjorden gjennom vekselbruk og god driftsplan til beste for fiskehelse og miljø. Lokalitet som vi søker om i Lånefjorden vil inngå i vekselbruk som selskapet har med adskilte generasjonar og type fisk (laks og aure) med dagens totale konsesjonsvolum.
Vidare i vurdering av Fylkesmannen si uttale: «Dette er i første rekke ein lokalitet for vekselbruk som i seg sjølv ikkje vil auke den totale produksjonen i fjordområdet, men fordele dei biologiske påverknadene på fjordsystemet på same vis gamaldags vekselbruk i landbruket. Dette betyr at oppdrettslokalitetar tidvis vil vere i utan oppdrettsfisk, slik at området kring lokaliteten i denne perioden ikkje vert påverka av drift. Slik vil det isolert sett truleg ikkje vere ei ulempe for det samla miljøet i fjorden å få spreidd produksjonen på fleire geografiske lokalitetar» I punktet om vurdering av planmessige tema; naturmangfald: «Naturmangfald I dei fleste utalene der kommunen vert frårådd å gje dispensasjon vert forhold til villaks og sjøaure, og også påverknad av annan fisk og krepsdyr trekt fram. Det er openbart at fiskeoppdrett påverker naturmiljøet og andre artar. Stor djupne og straumtilhøve gjer at dei lokale påverknadene av naturmiljøet kring lokaliteten er avgrensa. Utfordringa ligg i stor grad i det samla produksjonsvolumet og den samla påverknaden alle oppdrettsanlegga har i eit større fjordsystem som Ytre del av Sognefjorden. Ein lokalitet for vekselbruk kan for det samla systemet vere positivt føresett at produksjonen ikkje aukar. Slik søknaden er framstilt vil det her ikkje bli auke i produksjonsvolumet som følgje av at denne lokaliteten vert godkjent, og den samla påverknadene på fjordbassenget vil ut i frå dette ikkje bli endra. Det samla produksjonsvolumet i anlegga må vere ein forvaltingsmessig problemstilling som vert løyst gjennom andre lovverk enn plan og bygningslova. Konsekvensar med godkjenning av lokaliteten i seg sjølv er ut i frå dette rimeleg godt kjente, og ein vurderer ut i frå dette at kravet i Naturmangfaldslova 8-12 er oppfylte.» Og til slutt i samla vurdering: «I desse sakene, og også i denne saka, vert det i tillegg spørsmål om omfang av produksjon, produksjonsmåtar/anleggstypar, bruk av medisinar m.v. med omsyn på verknadene oppdrett har på miljøet. Det vert då i første rekke peikt på konsekvensar for artar som villaks og sjøaure. Det er då oftast ikkje konsekvensar av ein einskild lokalitet, men påverknaden av alle anlegg i eit samla fjordsystem som t.d. her i Ytre Sognefjorden som er avgjerande. I eit slikt perspektiv vil heller ikkje ein lokalitet nytta til vekselbruk i seg sjølv ikkje føre til auka press i eit større område. Tvert i mot er system med vekselbruk og at lokalitetar tidvis ligg brakk eit system for å redusere den lokale miljøbelastninga. Spørsmål knytt til produksjonsvolum og produksjonsmåtar vert då også løyst i form av konsesjonar og løyve og eventuelt etter meir overordna regionale planar/rammeverk. Dette er i hovudsak forvaltingsmessige spørsmål på line med fastsetjing av fiskekvoter, bestandsregulering av hjortedyr, og som må regulerast gjennom andre lovverk enn etter ved bruk av plan og bygningslova og i ein arealbrukssamanheng.» Det er slik ein vurderer det i saksutgreiinga som vart lagt fram som grunnlag for handsaming av dispensasjonssaka tydeleg påpeikt momentet med vekselbruk, og at dette er eit tiltak for å betre fiskehelse i eit større område. Dette er difor ikkje eit nytt moment som ikkje var vektlagt, og som låg til grunn for den samla skjønsmessige vurderinga av dispensasjonssaka. Samla vurdering
Frå administrasjonen si side vil ein ikkje komme inn på det politiske skjønn som låg til grunn for opprinneleg vedtak med avslag på dispensasjon, men vurdere om det er kome inn nye moment i klagen som ikkje kom fram i opprinneleg sak, og som kan gje grunnlag for å endre vedtaket. Først vert det vurdert at at tiltaket ikkje er i samsvar med kommuneplanen og difor må ha dispensasjon, ev. planendring, før tiltak og endra bruk til akvakulturføremål kan setjast i verk som omsøkt. Moment som er trekt fram i klagen om at nærleik til «nasjonal laksefjord» har vore grunn for avslag kan ein ikkje sjå er rett. På same måte har momentet om vekselbruk for å betre fiskehelse vore godt utgreidd, og har lege til grunn i den skjønsmessige vurdering i opprinneleg handsaming av dispensasjonssøknaden. Ein vurderer det difor slik at det gjennom klagen ikkje er kome fram nye moment som i seg sjølv gjev grunnlag for å omgjere vedtaket. I ein klagehandsaming som denne er det derimot sjølvsagt fritt for å gjennomgå alle moment, og ut i frå dette gjere ei ny skjønsmessig vurdering av saka. Vedtaket vart gjort samrøystes med grunngjeving om ynskje om ei planmessig handsaming av oppdrettsanlegg med omsyn på lokalitetar og også føresegner knytt til desse for å kunne gje rammer og vilkår for slike anlegg i kommunen, samt at det førebels er slik at ulempene ved tiltaket er vurdert større enn føremonene. Også fiskeridirektoratet som tilrådde dispensasjon, og har kome med uttale til klagen, påpeikte akkurat dette med planmessig avklaring som hovudregelen i sin opprinneleg uttale: Frå administrasjonen si side ser ein ikkje at det er kome nye moment som i seg sjølv gjev grunnlag til å endre på vedtaket, eller som ikkje har vore kjende og lege til grunn for det politiske skjøn som ligg til grunn for vedtaket i saka. Ein vil med bakgrunn i det tilrå at klagen ikkje vert imøtekome. Rådmannen tilrår: Balestrand kommune imøtekjem ikkje klage på vedtak i formannskapssak 20/16 «Søknad om dispensasjon frå kommuneplan - Akvakultur i flytande anlegg ved Lånefjorden» framsett av Osland Havbruk AS 19.04.16. Dette vert grunngjeve med at det vert lagt til grunn at tiltaket treng dispensasjon frå gjeldande kommuneplan, og at det i klagen heller ikkje er framsett nye moment som ikkje tidlegare har vore kjende, og allereie har lege til grunn for den skjønsmessige vurdering som ligg til grunn for vedtaket.