Økonomiplan

0 Økonomiplan 2008 2011 Rådmannen sitt forslag

INNHALDSLISTE 1. INNLEIING... 4 LOVMESSIG GRUNNLAG... 4 2. VISJON, MÅL OG STRATEGIAR FOR SKODJE KOMMUNE... 4 3. ØKONOMISK STATUS SKODJE KOMMUNE... 5 REKNESKAPSRESULTAT... 5 4. DRIFTSSITUASJONEN... 5 5. ARBEIDSKAPITAL... 6 6. LÅNEGJELD OG KAPITALUTGIFTER... 6 RENTEKOSTNADER... 7 RENTE- OG FINANSINNTEKTER... 7 7. KOSTRA... 7 8. UTVIKLING I FOLKETAL I PLANPERIODEN... 9 9. STATLIGE RAMMEBETINGELSER SENTRALE FØRESETNADER... 9 STATSBUDSJETTET... 9 ENDRING I INNTEKTSSYSTEMET... 9 LØNSOPPGJERET... 10 10. RAMMEBETINGELSER FOR SKODJE KOMMUNE... 10 RAMMER FOR SKODJE KOMMUNE... 10 11. DRIFTSBALANSE OG UTFORDRINGER I PLANPERIODEN... 11 12. DRIFTSEININGANE... 11 POLITISK STYRING... 12 SENTRALADMINISTRASJONEN... 12 KULTUR... 13 LANDBRUK... 13 KIRKELEGE FORMÅL... 13 PROSJEKT / AVSETNADER... 13 PPT... 13 FELLES GRUNNSKULE OG BARNEHAGE... 13 SKODJE UNGDOMSSKULE... 13 VAKSENOPPLÆRING... 13 SKODJE BARNESKULE... 13 BIBLIOTEK... 13 MUSIKK- OG KULTURSKULE... 13 STETTE SKULE OG BARNEHAGE... 13 VALLE SKULE OG BARNEHAGE... 14 SKODJE OG PRESTEMARKA BARNEHAGE... 14 HELSESENTERET... 14 SOSIAL- BARNEVERN OG FLYKTNING... 14 HEIMETENESTENE... 14 SKODJE OMSORGSSENTER... 14 PRESTEMARKA PRODUKT... 14 BUTILBOD PU... 14 TEKNISKE TENESTER... 14 13. INVESTERINGSBUDSJETTET... 15 INVESTERINGSREKNESKAPEN... 15 VEDLIKEHALD KVA ER DRIFT OG KVA ER INVESTERING... 16 INVESTERINGSTILTAK I ØKONOMIPLAN 2008-2011... 16

4 1. Innleiing Lovmessig grunnlag Kommunelova har reglar om økonomiplan, årsbudsjett, årsrekneskap og rapportering i kapittel 8 der 44 omtaler krava til økonomiplan slik: 1. Kommunestyret og fylkestinget skal en gang i året vedta en rullerende økonomiplan. 2. Økonomiplanen skal omfatte minst de fire neste budsjettår. 3. Økonomiplanen skal omfatte hele kommunens eller fylkeskommunens virksomhet og gi en realistisk oversikt over sannsynlige inntekter, forventede utgifter og prioriterte oppgaver i planperioden. Planen skal være satt opp på en oversiktlig måte. 4. I økonomiplanen skal det for hvert enkelt år økonomiplanen omfatter anvises dekning for de utgifter og oppgaver som er ført opp, jf. 46 nr. 6. 5. Planer som omfatter avgrensede deler av kommunens eller fylkeskommunens virksomhet, skal integreres i økonomiplanleggingen og bruken av midler innarbeides i planen. 6. Kommunestyret og fylkestinget vedtar selv økonomiplanen og endringer i denne. Vedtaket treffes på grunnlag av innstilling fra formannskapet eller fylkesutvalget. Ved parlamentarisk styreform, skal rådet avgi innstilling som nevnt. 7. Innstillingen til økonomiplan, med de forslag til vedtak som foreligger, skal legges ut til alminnelig ettersyn minst 14 dager før den behandles i kommunestyret eller fylkestinget. Dette gjelder likevel ikke ved innstilling som gjelder endringer i økonomiplanen. 8. Økonomiplanen og endringer i denne oversendes departementet til orientering. Økonomiplanen skal synleggjere økonomiske konsekvensar av tiltak i årsbudsjettet dei påfølgjande åra. Vidare skal den uttrykkje kommunestyret sine mål og strategiar dei næraste åra basert på kommuneplanen sin langsiktige del og andre fagplanar som omfattar delar av den kommunale verksemda skal integrerast i økonomiplanen. Økonomiplanen må vere i balanse alle åra i perioden. Ut frå økonomireglementet for Skodje kommune skal økonomiplanen handsamast om våren og leggje premissane for budsjettprosessen om hausten. 2. Visjon, mål og strategiar for Skodje kommune Skodje den gode bukommunen med mangfald, utfordringar og trivsel Dette er den overordna visjonen for Skodje kommune. Målet er å utnytte den sentrale plasseringa i ein region i vekst, dei fantastiske naturgitte forholda og det rike og aktive kultur- og idrettslivet til å skape ein god og attraktiv stad å bu for alle. Vegane fram til den gode bukommunen kan vere fleire. Skodje kommune har for å nå målet med den gode bukommunen definert følgjande satsingsområde: Oppvekst og bumiljø. Kultur, idrett og friluftsliv Infrastruktur (i vid forstand) Offentleg service Dei overordna måla for tenesteytinga i kommunen er at tenestene skal bidra til å skape eit trygt og utviklande oppvekst og bumiljø der alle kjenner ansvar for seg sjølv og andre. Vi ønskjer å utvikle eit fleirkulturelt fellesskap som skal bidra til levevilkår som er basert på tryggleik, tilhørigheit og eigenaktivitet.

5 Barn og unge skal vekse opp i trygge omgjevnader som stimulerer dei til sjølvstendig individ, og styrkar deira identitet. Ein skal tilby framtidsretta tenester med høg kvalitet av personale med høg kompetanse, slik at innbyggjarane har tilgang på eit likeverdig tilbod, og at dei kjenner seg trygge på at rettigheiter vert tekne vare på. 3. Økonomisk status Skodje kommune Rekneskapsresultat Skodje kommune omdefinerte i 2004 delar av kraftfondet til å vere disposisjonsfond. Dette har gjort kommunen i stand til å dekke underskotet for åra 2003, 2004 og 2005 etter kvart som dei har oppstått. Overskotet i rekneskapen for 2006 har gjort kommunen i stand til å tilbakeføre kraftfondet til sitt opphavlege nivå samt å indeksregulere fondet for perioden slik som finansreglementet legg opp til. I tillegg har kommunen vel 2,6 millionar av overskotet for 2006 på bufferfond. Ved inngangen til planperioden er difor den økonomiske stoda i Skodje kommune god. Men ein kan ikkje forvente liknande overskot i 2007 som i 2006. Ved utgangen av april ser det ut som Skodje kommune vil gå ut omtrent på budsjett for 2007. Rekneskapsresultat 15 000 11 360 Kr. i heile 1000 10 000 5 000 0-5 000-10 000-723 -4 295 1-659 År 2003 2004 2005 2006 4. Driftssituasjonen Skodje kommune er inne i ein periode med store investeringar og dette gjeld spesielt utbygging av barnehagar og satsing på idrettshall/kulturhus. Dette medfører store låneopptak som kjem til syne i driftsbudsjettet i økte driftog kapitalkostnader i planperioden. Noreg har dei siste åra hatt ei historisk lav rente, men Skodje kommune har bare delvis hatt glede av dette da delar av kommunen sine innlån har vore knytt opp i dyre renteavtalar. Den siste renteavtalen går ut i oktober 2007 slik at ved inngangen til planperioden har alle kommunale innlån ei flytande rente. I 2006 og 2007 er renta igjen stigande, men ein forventar at rentenivået vil stabilisere seg i 2008/2009. Økonomiplanen tar høgde for forventa renteutvikling, men kommunen sitt driftsbudsjett er eksponert for svingingar i rentenivået. Kommunen sine pensjonskostnader blei noko lavare enn budsjettert i 2006, noko som skuldast god avkastning på kommunen sine pensjonsmidlar. Veldig forenkla vert pensjonskostnaden i kommunen i stor grad risikofri rente minus lønsauke/g-regulering. Jo nærare null dette reknestykket kjem, jo større blir kostnaden. Sagt på ein annan måte vil lønsauke/g-regulering gje kommunenen auka pensjonskostnader, medan avkastninga på kommunen sine pensjonsmidlar delfinansierer pensjonskostnaden. Høgare levealder, auka uttak av AFP m.m. vil kunne gje auka pensjonskostnad i åra som kjem.

6 5. Arbeidskapital Endring i arbeidskapitalen seier noko om kommunen si betalingsevne har betra eller forverra seg i løpet av året. Skodje kommune sin arbeidskapital er rekna som differansen mellom omløpsmidlar og kortsiktig gjeld. Auke i arbeidskapitalen er ein indikator som syner betring i kommunen sin likviditet. Arbeidskapitalen hadde i 2006 ein svært positiv utvikling. Dette har hovudsakleg sin årsak i at drifta har tilført kommunen meir midlar enn det som er forbrukt samt ein auke i ubrukte lånemidlar. Dette vil ein sjå igjen i kommunen sin årsrekneskap for 2006. Endring arbeidskapital 20 000 16 470 Kr. i heile 1000 15 000 10 000 5 000 0-5 000-10 000-904 -4 622 1-127 År 2003 2004 2005 2006 6. Lånegjeld og kapitalutgifter Langsiktig lånegjeld har auka dei seinare åra. Ved utgangen av 2006 har Skodje kommune ei langsiktig lånegjeld på kr. 159.432.000,-. Dette blir ca. kr. 43.500,- pr. innbyggar, noko som er litt høgare enn gjennomsnittet i fylket. Kommunen sine innlån gjeld ordinære lån til investeringsformål og til vidare utlån i form av startlån (kommunen tar opp lån i Husbanken og fortar vidare utlån til kommunen sine innbyggjarar). Ca. 30% av kommunen sine innlån er sjølvfinansierande. Dette gjeld lån innan VAR-området, startlån og lån til andre investeringsprosjekt med kompensasjon for kapitalkostnader frå Husbanken. Utviklinga i planperioden syner ein vesentleg auke i lånegjelda. Dette er i samsvar med investeringsplanen som er omtalt i kapittel 14. Langsiktig lånegjeld 250 000 Kr. i heile 1000 200 000 150 000 100 000 50 000 0 År 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

7 Rentekostnader Det er venta relativt stabile forhold i rentemarknaden i økonomiplanperioden. Vi er inne i ein periode med moderat stigande renter i både Noreg og i EU. Kronekursen mot hindrar stor renteauke i Noreg. Men den sterke private kredittveksten og temperaturen i norsk økonomi taler for ein noko større renteauke i Noreg i høve EU. Vi opplever ein noko raskare renteoppgang i 2007 enn vi la til grunn i budsjettet, men vi trur framleis på ei utflating av rentenivået i løpet av 2008 eller tidleg i 2009. Den flytande p.t. renta på kommunen sine lån blir da i økonomiplanperioden : 2008 5,50% 2009 5,75% 2010 5,75% 2011 5,75% Renterisiko ved auka rente. Tabellen syner auka rentekostnader dersom vi får ei rente auke utover den prognose som det er teke høgde for i økonomiplanen. Ein renteoppgang tidleg i perioden vil forsterke seg i følgjande år ved at renta etablerer seg på eit høgare nivå med full årseffekt. Tabellen syner difor bare kostnaden for det året som den ekstra renteauken inntreffe. År 2008 2009 2010 2011 Renteauke på 1% 1 009 1 086 1 093 1 087 Renteauke på 2% 2 019 2 172 2 186 2 174 Rente- og finansinntekter Avkastning på kraftfondet i 2007 er budsjettert med 6 prosent. Vi har som mål at avkastninga bør ligge 2,25 prosent over kommunen si p.t. rente på lån. Dette vert lagt til grunn i planperioden. Renter på ansvarleg lån i Ørskog Energi AS vert i budsjettet lagt inn med 12 mnd. NIBOR pr. september foregåande år med eit tillegg på 2%. Aksjeutbytte frå Ørskog Energi AS er i økonomiplanen auka noko i høve budsjettet for 2007. Dette er gjort ut frå dei signal som eigarane av selskapet har sendt om at dei vil ha eit meir aktivt forhold til avkastninga av den kapitalen som er plassert i selskapet. Posten for kompensasjon for renter og avdrag, gjeld Husbanken si kompensasjonsordning for renter og avdrag for bygging av omsorgsboliger og sjukeheimsplasser og investeringar knytt til 6-års reforma. I tillegg til kompensasjonsordning for renter knytt til vedlikehald på skulebygg og kirkebygg. 7. KOSTRA KOSTRA (Kommune Stat Rapportering) er eit nasjonalt informasjonssystem som gjev styringsdata om kommunal verksemd. Informasjonen om kommunale tenester og bruk av ressursar på ulike tenesteområder vert registrert og stilt saman for å gje relevant informasjon til beslutningstakarar både nasjonalt og lokalt. Informasjonen skal gje betre grunnlag for analyse, planlegging og styring, og gje grunnlag for å vurdere om nasjonale mål vert nådd. Statistisk sentralbyrå har gruppert kommunane i grupper. Dei viktigaste kriteria for grupperinga er: Folketal Bundne kostnader pr. innbyggjar Frie disponible inntekter per. Innbyggjar Skodje kommune er gruppert i KOSTRA-gruppe 1, som består av 46 små kommunar med middels bundne kostnader og lave frie disponible inntekter. Skodje kommune er den einaste vertskommunen i gruppa. I Møre og Romsdal er Vanylven, Hareid, Eide, Aukra, Tingvoll og Skodje med i gruppe 1. KOSTRA er ein statistisk tilnærming som gjev oss ei god samanlikning med andre kommunar, men det kan være gode grunnar for at ein på einskilde områder kan ha avvik i forhold til ei gjennomsnittleg samanstilling. Det må og være lov å ha politiske prioriteringar som skil seg frå gjennomsnittskommunen. Det vil her bli presentert eit lite utval av nokre sentrale samanstillingar frå KOSTRA analyse 2006.

8 KOSTRA: Finansielle nøkkeltall - nivå 2 1529 Skodje Gj.snitt Kommun e gruppe 01 Gj.snitt Møre og Romsdal Netto driftsutgifter pr. funksjon i % av totale netto driftsutgifter 2006 2006 2006 Adm, styring og fellesutg. 10,50 11,60 9,90 Barnehage 2,40 1,90 1,40 Grunnskoleopplæring 35,80 34,70 32,00 Kommunehelse 4,20 4,40 4,30 Pleie og omsorg 35,50 32,70 36,90 Sosialtenesten 2,80 3,40 3,60 Barnevern 2,80 3,00 2,70 Kultur 1,00 3,00 2,90 Kirke 1,10 1,90 1,50 Tekniske tenester - samferdsel, bolig, brann, planlegging, næring 3,90 3,40 4,80 100,00 100,00 100,00 Netto driftsutgifter fordelt pr. funksjon - Skodje kommune Netto driftsutgifter fordelt pr. funksjon - Kommunegruppe 1 1,00 2,80 2,80 1,10 3,90 10,50 2,40 3,40 3,00 1,90 3,00 3,40 11,60 1,90 32,70 34,70 35,50 35,80 4,40 4,20 Netto driftsutgifter fordelt pr. funksjon - Møre og Romsdal A dm, styring og fellesutg. B arnehage Grunnsko leo pplæring 2,90 2,70 3,60 1,50 4,80 9,90 1,40 Kommunehelse Pleie og omsorg Sosialtenesten Barnevern 32,00 Kultur Kirke 36,90 Tekniske tenester - samferdsel, bo lig, brann, planlegging, næring 4,30

9 8. Utvikling i folketal i planperioden Statlege overføringar vert påverka av utviklinga i folketalet og av aldersfordeling i kommunen. Det har vore ei positiv utvikling i folketalet i Skodje. I 2006 vart det født 38 nye born, 29 av innbyggjarane døde, 233 flytta til kommunen medan 212 flytta frå kommunen. Tala for planperioden er basert på ein vekst i folketalet på 30 personer årleg. Tala for 2015 og 2020 er Statistisk sentralbyrå (SSB) sitt såkalla mellomalternativ om middels nasjonal vekst (middels økslingsevne(fertilitet), innanlandsk mobilitet, innvandring). År År 0-5 År 6-15 År 16-66 År 67-79 År 80-89 Over 90 SUM 2020 315 423 2 452 482 122 27 3 821 2015 303 455 2 489 350 124 25 3 746 2011 282 585 2 474 299 122 26 3 788 2010 278 590 2 461 283 121 25 3 758 2009 274 595 2 449 268 118 24 3 728 2008 270 585 2 438 266 116 23 3 698 2007 266 585 2 418 263 114 22 3 668 2006 281 570 2 386 267 109 25 3 638 2005 281 571 2 340 277 106 22 3 597 2004 312 565 2 283 276 99 26 3 558 2003 315 538 2 281 276 95 28 3 533 9. Statlige rammebetingelser sentrale føresetnader Statsbudsjettet Det historisk gode resultatet for kommunane i 2006 ligg i bunn for kommuneopplegget i 2007. Kommunane hadde over 6 milliardar kroner høgare skatteinngang enn berekna i revidert nasjonalbudsjett. Av dette vert 4,9 milliardar kroner inndratt i 2007 ved at det kommunale skatteøre blir redusert frå 13,3% til 12,25%. Dette tilsvarar omtrent 2% av driftsinntektene for kommunane. Den auka skatteinngangen kjem som eit resultat av høgare syssellsetting, men medfører òg eit auka lønspress. Regjeringa drar inn store delar av inntrektsauken, men lar kommunane behalde kostnadsauken. Regjeringa legg opp til ein auke i samla inntekter for kommunane på 4,5 5,25 milliardar kroner i 2008. Av dette skal 1,5 1,66 milliardar komme som frie inntekter. Dersom ein ser tilbake vil ein sjå at all auke i frie inntekter kom i 2006. Frie inntekter er reelt sett ikkje høgare i 2008 enn i 2006. Dersom ein skal ha eit tilstrekkeleg driftsresultat i planperioden, kan ikkje aktiviteten aukast på områder som er finasiert av frie midlar. Endring i inntektssystemet Regjeringa har sett ned eit utval som skal sjå på finansieringa av kommunesektoren. Regjeringa har fleirtal i utvalet. Mandatet som utvalet har fått tilseier ei vurdering av nesten alle sider ved den kommunale inntektsdanninga. Dei fagleg grunna kostnadsnøklane inngår likevel ikkje i utvalet sitt mandat å vurdere. Resultatet frå dette arbeidet skulle vere klart innan 1. Juli 2007. Av hovudpunkta utvalet skal gå gjennom og vurdere er selskapsskatt, inntektsutjamning, regionalpolitisk tilskot, skjønnstilskot, behov for overgangsordningar og utgiftsbehov i vekst- og fråflyttingskommunar. Utvalet skal òg sjå på forholdet mellom rammetilskot og skatteinntekter. Den generelle ordninga for momskompensasjon blei innført i 2004 som ei erstatning for ei meir begrensa ordning. Det er behov for ei vurdering av korleis ordninga fungerer. Regjeringa vil komme med si vurdering av ordninga og legge fram eventuelle forslag til endringar. EFTA sitt overvakingsorgan har slått fast at deler av ordninga med momskompensasjon for kommunane er ulovlig. I kommuneproposisjonen for 2008 varsla regjeringa at momskompensasjon frå investeringane frå rekneskapsåret 2009 skal inntektsførast i investeringsrekneskapen, og ikkje som i dag i driftsrekneskapen. Dette har ingen praktiske konsekvenser for driftsrammene i Skodje kommune.

10 Lønsoppgjeret KS har rekna lønsveksten i 2007 til å bli 4,93% for kommunane. Av dette utgjer overheng frå 2006 1,8%. Overhenget er innarbeidd i rammene til driftseiningane. Det er avsett ein sentral pott på kr. 3 millionar til lønsoppgjeret i 2007 og dette bør vere tilstrekkeleg. Denne avsetnaden blir fordelt ut på einingane etter kvart som tala frå lønsoppgjeret er klare. Vi legg til grunn ein avsetnad på 2007-nivå i planperioden. 10. Rammebetingelser for Skodje kommune Rammer for Skodje kommune Her vil vi gje ei oversikt over dei totale frie inntektene for Skodje kommune. Med bakgrunn i disse totale inntektsanslag er det rekna driftsrammer for den einskilde driftseining. I planperioden legg ein til grunn ein skatteinngang og rammetilskot i samsvar med prognose i statsbudsjettet for 2007. I tillegg forventar vi ein auke i folketalet i Skodje kommune slik at vi forventar ein årleg auke i skatteinngangen på kr. 500.000,- og i rammetilskotet på kr. 400.000,-. Vertskommunetilskotet er justert med 4% frå 2007 til 2008. Integreringstilskotet reduserast gradvis i planperioden og er heilt ute i 2011. Kalkulatoriske postar er den delen av kommunen sine finanskostnader/avskrivingar som høyrer heime under dei sjølvfinansierande områda (VAR). Aukande rente vil gje noko høgare kalkulatoriske postar og vil medføre noko høgare kostnader for innbyggjarane i form av auka kommunale avgifter. Tabellen under syner kva vi har tilgjengeleg til bruk i driftseiningane i planperioden. Budsjett Budsjett Budsjett Budsjett Budsjett DRIFTSREKNESKAP ramme ramme ramme ramme ramme 2007 2008 2009 2010 2011 Skatteinntekter -59 500-60 800-61 300-61 800-62 300 Statleg rammetilskot -38 866-39 900-40 300-40 700-41 100 Inntektsutjamning -11 374-11 350-11 500-11 650-11 800 Selskapsskatt -2 138-2 505-2 650-2 800-2 900 Momskomp. inv. -2 200-5 500 0 0 0 Vertskommunetilskot -3 600-3 740-3 740-3 740-3 740 Integreringstilskot -1 450-700 -500-300 0 SUM FRIE INNTEKTER -119 128-124 495-119 990-120 990-121 840 Renter ansvarleg lån -830-1 052-1 088-1 088-1 088 Andre renteinntekter -4 500-6 363-6 550-6 550-6 550 Aksjeutbytte -580-800 -900-900 -900 Renteutgifter 7 600 9 330 11 607 12 789 12 568 Avdrag på lån 6 900 6 900 7 766 8 426 8 706 Refundert renter/avdrag -1 495-1 770-1 850-1 900-1 950 NETTO FINANSUTG. 7 095 6 246 8 985 10 777 10 786 Avsett til ubundne fond 2 200 5 500 - - - Bruk av ubundne fond - - - - - NETTO AVSETJINGAR 2 200 5 500 - - - Kalkulatoriske postar -3 700-4 200-4 300-4 350-4 400 TIL DISPOSISJON DRIFT -113 533-116 949-115 305-114 563-115 454

11 11. Driftsbalanse og utfordringer i planperioden Det skal utarbeidast ein økonomiplan i balanse. I dette ligg ei synleggjering av kommunen sine inntekter og utgifter i perioden, og gjennom dette synleggjere at kommunen er i stand til å gjennomføre dei planlagde tiltaka som er omtalt i planen. Skodje kommune bør ha ein langsiktig strategi for å bygge opp reservar for å takle uforutsette hendingar i drifta, og for å ha eigenkapital til investeringar. Skodje kommune sitt finansreglement seier at kommunen bør ha eit bufferfond på minst kr. 5 millionar. Netto driftsresultat er den primære indikator for økonomisk balanse i kommunesektoren. Eit netto driftsresultat lik null vil over tid redusere kommunen sin formue i den forstand at ein aukande andel av realkapitalen etter kvart blir lånefinansiert. Det tekniske beregningsutvalet for kommunal og fylkeskommunal økonomi har rekna seg fram til at kommunane bør ha eit netto driftsresultat på minst 3% av sum driftsinntekter dersom kommunen sin formue skal bevarast. Dette vil sei at Skodje kommune bør ha eit positivt netto driftsresultat på i underkant av 5 millionar kroner kvart år. Dette er imidlertid eit makro tal for heile kommunesektoren. Vi veit at Skodje kommune har ei låneportefølge som ikkje er dratt ut i maksimal avdragstid, og kommunen kan difor klare seg med eit netto driftsresultat på ca. 2,5 millionar kroner. Dette er eit mål kommunen ikkje klarer i planperioden. Med dei planlagte investeringane er det ei utfordring å få økonomiplanen til å gå i balanse. 2007 2008 2009 2010 2011 TIL DISPOSISJON DRIFT -113 533-116 949-115 305-114 563-115 454 SUM FORDELT TIL DRIFT 112 028 115 360 115 322 115 422 115 522 ÅRSRESULTAT -1 505-1 590 16 858 67 12. Driftseiningane Driftsnivået for 2007 er langt på veg ført vidare i planperioden. Men da korrigert for nye tiltak og kjende endringar i inntekter og utgifter. Dei økonomiske rammene i driftseiningane i 2008 er basert på opphavleg budsjett for 2007. Kompensasjon for auka lønskostnader i planperioden ligg i ein felles pott under prosjekter / avsetnader med kr. 3.000.000,-. Avsetnaden legg til grunn lønsoppgjer på nivå med dei lønsoppgjør vi har hatt dei seinare åra.

12 Det er lagt til grunn ei arbeidsgjevaravgift på 14,1% i planperioden. Satsar for budsjettering av pensjonskostnader på grunnlag av prognose frå Storebrand, KLP og SPK. Kostnader med avtalefesta pensjon (AFP) vert budsjettert sentralt. Skodje kommune vil i planperioden ha ein auke i talet på tilsette som kan ta ut AFP. Ein må difor forvente auka kostnader knytt til denne ordninga. I planperioden legg vi til grunn ein årleg auke på kr. 50.000,-. Fellesordninga (Storebrand) 14 Sjukepleiarar (KLP) 16 Lærarar (SPK) 13 Folkevalgte (Storebrand) 26 NB! Satsane er eks. arbeidstakar sin del på 2% Budsjett Budsjett Budsjett Budsjett Budsjett ramme ramme ramme ramme ramme FORDELT SLIK: 2007 2008 2009 2010 2011 Politisk styring 1 436 1 466 1566 1466 1566 Sentraladministrasjonen 9 337 9 517 9 517 9 517 9 517 Kultur 400 400 400 400 400 Landbrukskontor 403 419 419 419 419 Kirkelege formål 1 280 1 331 1 331 1 331 1 331 Prosjekt / Avsetnader 4 500 4 700 4 750 4 800 4 850 PPT 1 207 1 255 1 255 1 255 1 255 Felles grunnskule 1 873 2 273 2 273 2 273 2 273 Skodje ungdomsskule 11 758 12 048 12 048 12 048 12 048 Vaksenopplæring 896 882 832 782 732 Skodje barneskule 13 611 14 026 14 026 14 026 14 026 Bibliotek 524 534 534 534 534 Musikk- og kulturskule 731 755 755 755 755 Stette skule og barnehage 2 800 2 925 2 925 2 925 2 925 Valle skule og barnehage 5 715 5 955 6 005 6 005 6 005 Skodje-/Prestemarka barnehage 600 650 650 650 650 Helsesenteret 4 759 4 874 4 874 4 874 4 874 Sosial- barnevern og flyktning 6 581 6 831 6 643 6 643 6 643 Heimetenestene 7 331 7 357 7 357 7 357 7 357 Skodje omsorgssenter 14 497 14 912 14 912 14 912 14 912 Prestemarka Produkt 3 403 3 533 3 533 3 533 3 533 Butilbod Psykisk utviklingshemma 9 099 9 359 9 359 9 359 9 359 Tekniske tenester 9 287 9 357 9 357 9 557 9 557 VAR 0 0 0 0 0 SUM FORDELT TIL DRIFT 112 028 115 360 115 322 115 422 115 522 Politisk styring Det vert ikkje foreslått nokon endringar i planperioden. Det er teke høgde for ekstra kostnader til val i 2009 og 2011. Sentraladministrasjonen Eininga består i tillegg til rådmannen av servicekontor og økonomiavdeling. Ein del felles kostnadar blir òg belasta denne eininga. Dette gjeld data og IT kostnader samt ein del medlemskontingentar med meir. Eininga slit med for liten kapasitet på sakshandsaming slik at det er krevjande å få fram saker til politisk behandling.

13 Kultur Skodje kommune brukar lite midlar på kultur samanlikna med andre kommunar. I økonomiplanen ligg det inne ei satsing på idrettshall og kulturhus. Dette kan føre til at ein vel å organisere all kulturaktivitet i eiga ramme. Dette vil få konsekvensar for bibliotek og musikk- og kulturskulen som i dag er organisert under skodje barneskule. Ramma til kultur slik den ligg i dag består i hovudsak av kommunen si tildeling av midlar til lag og organisasjonar som driv kulturarbeid. Landbruk Skodje kommune deltek i eit interkommunalt samarbeid innan landbruk saman med Stordal og Ørskog, der Ørskog kommune er vertskommune. Dette vert utvida i 2008 med kommunane Ålesund og Sula noko som vil føre til eit større fagmiljø innan landbruk. Kirkelege formål I denne ramma ligg det kommunale tilskotet til Skodje kirkelege fellesråd, samt eit mindre beløp til andre trussamfunn. Prosjekt / Avsetnader Her ligg den sentrale avsetnad for lønsoppgjeret, kompetansemidlar, AFP samt ein million til politisk disposisjon i løpet av kvart år i planperioden.. PPT Skodje kommune deltek i eit interkommunalt samarbeid innan PPT saman med Stordal og Ørskog, der Ørskog kommune er vertskommune. Dette er eit særs godt fagmiljø som blir lagt merke til langt ut over våre kommunegrenser. Dei slit med låg bemanning og vi ser for oss at det kan bli behov for å styrke ramma etter kvart. Felles grunnskule og barnehage I denne ramma ligg ein rekke postar av felles karakter for skulane og barnehagane. Slik som skuleskyss, tilskot til privat barnehage, betaling for eigne elevar i andre kommunar, oppgjer for gjesteelevar frå andre kommunar, spesialpedagogiske tiltak i barnehage med meir. Som ein konsekvens av fleire barn i privat barnehage aukar kostnadene frå 2007 til 2008. Skodje ungdomsskule Eininga har problemer med for liten romkapasitet. Dette gjeld kantine, grupperom og arbeidsplassar for lærarane. Når ein idrettshall/kulturhus står ferdig vil denne situasjonen løyse seg. Vaksenopplæring Er organisert under Skodje ungdomsskule, men har eiga budsjettramme. Ein del av aktiviteten er retta inn mot undervisning av flyktningar. Etter kvart som denne gruppa blir integrert er det rimeleg å redusere noko i driftsramma. Skodje barneskule Eininga har store utfordringar knytt til mangel på areal. Dette handlar om garderobeplass for elevane, areal til SFO, Tilgang på gymsal, undervisningsrom med lager for undervisningsmateriell, øvingsrom for kulturskulen og arbeidsplassar til lærarane. Med unntak av arbeidsplassar for lærarane vil arealbehovet bli løyst når ein idrettshall/kulturhus står ferdig. Bibliotek Er organisert under Skodje barneskule, men har eiga budsjettramme. Det kan bli aktuelt med ei omorganisering av biblioteket når utbygginga av idrettshall/kulturhus er gjennomført. Musikk- og kulturskule Er organisert under Skodje barneskule, men har eiga budsjettramme. Det kan bli aktuelt med ei omorganisering av biblioteket når utbygginga av idrettshall/kulturhus er gjennomført. Stette skule og barnehage Ingen endringar i planperioden.

14 Valle skule og barnehage Utvidinga av barnehagen på Valle vil stå ferdig i 2008. Dette gir plass til fleire barn, men òg auka kommunale kostnader til drift av barnehagen. Skodje og Prestemarka barnehage Utbygging av Skodje kommunale barnehage og samlokalisering med Prestemarka barnehage vil stå ferdig i 2008. Denne samlokaliseringa medfører ingen endringar i driftsrammene, men dersom ein aukar talet på barn i barnehagen kan dette gje noko høgare driftsramme. Helsesenteret Det kan i planperioden bli behov for å utvide legekapasiteten med ei stilling. Den kommunal kostnaden til dette treng ikkje å bli vesentleg, men er avhengig av korleis ein vel å organisere tilbodet. Sosial- Barnevern og flyktning Eininga har det siste året hatt ein nedgang i stønad til sosialhjelp. Dette har nok ein samanheng med dei gode tidene i samfunnet og ei god oppfølging frå sakshandsamarane. Satsane for økonomisk stønad er ikkje endra sidan 2001 og ligg lågare enn dei rettleiande statlege satsane. Innan barnevern ser ein derimot ein auke i tyngre saker. Dette er saker som går over fleire år og som er kostbare for kommunen. Ein forventar ein auke i kostnadene til barnevern i planperioden. Talet på flyktningar går ned og ein forventar at kostnadene går ned etter kvart som flyktningane blir integrerte i samfunnet. Ein reknar difor med at den totale ramma i eininga blir stabil i planperioden. Frå 1 kvartal 2009 vil dei sosiale tenestene inngå som ein del av eit nyoppretta NAV kontor. Heimetenestene Etterspurnaden etter heimebaserte tenester er større enn det eininga har kapasitet til å levere. Tilbodet vert difor behovsprøvd. Det er vanskeleg innan rammene for dei frie inntektene å kunne auke tilbodet slik at det samsvarar med etterspurnaden. Skodje omsorgssenter Dette er ein sjukeheim med 39 plassar, men der 7 av plassane ikkje vert nytta som sjukeheimsplassar. I samsvar med tidlegare planar skal dei siste 7 plassane takast i bruk i 2011. Drifta av nye plassar vil koste i overkant av kr. 500.000,- pr. plass og dette er det ikkje økonomisk handlingsrom for. Pr. i dag er der ledig kapasitet og ingen på venteliste. Vi har heller ingen pasientar klare for utskriving på sjukehuset. Prestemarka produkt Eininga tilbyr aktiviseringstilbod til personar med psykisk utviklingshemming. Tilbodet er tilpassa kvar enkelt brukar og omfattar gartneriet, gard/verkstad, fargeskrinet og dagsenteret. I 2008 vert fargeskrinet samlokalisert med dagsenteret i samband med at Prestemarka barnehage blir flytta. Ein legg elles ikkje opp til vesentlege endringar i planperioden. Butilbod PU Denne eininga leverer tilbod i bustad til personar med psykiske utviklingshemma i eigen bustad, samt avlastingstilbod. Feire av brukarane her kjem inn under den kategorien ein kallar særleg ressurskrevjande brukarar, der staten er inne og finansierer delar av kostnadene. Frå og med 2008 har regjeringa varsla endringar i denne finansieringa slik at staten vil ta ein større del av kostnaden knytt til disse brukarane. For å få full utteljing i statleg finansiering er det viktig å ha kontroll på eigne vedtak knytt opp til den einskilde brukar. Ein aukar difor sakshandsamarkapasiteten i 2007. I tillegg vil ein få to nye brukarar i 2007 der den eine er ein tung brukar som kjem inn under den statlege delfinansieringa. Det er framleis usikkert korleis dette vil slå ut i driftsramma, men det vil ein ha oversikt over når ein legg budsjettet for 2008. I tillegg vert det teke i bruk 2 nye bueiningar mot slutten av 2008. Dei økonomiske konsekvensane kjem vi tilbake til ved budsjetthandsaminga for 2008/2009. Tekniske tenester Eininga leverer tenester innan byggforvaltning, kart, oppmåling, grunnerverv, byggesaker, arealplanlegging, brannvern, veg- og trafikktrygging og VAR-tenester. Ein forventar ingen vesentlege endringar i planperioden.

15 13. Investeringsbudsjettet Investeringsrekneskapen Tiltak 2007 2008 2009 2010 2011 Skulepakken 1000 1000 1000 Kommunale vegar 600 600 600 600 600 Trafikktryggingstiltak 200 200 200 200 200 Kartverk 250 250 100 0 0 Bustadområde - tilrettelegging 200 200 200 200 200 IKT inkl.skular 600 1000 600 600 600 Grunnskule - forprosjekt 200 400 Tilrettelegging kommunale bygg 500 500 500 500 500 Skodje kommunale barnehage 6500 1500 Valle barnehage 3500 1700 PCB, utskifting lysarmatur 200 Kjøp av grunn 1000 1000 1000 Psykiatribustadar 0 1000 1400 Ombygging Prestemarka dagsenter 0 500 500 Idrettshall 200 30000 10000 Den Norske Kyrkja v/skodje sokneråd 500 1000 1000 500 Ådalsvegen 2000 Gangveg Grindvik - Ung.d.skulen 2000 Vassforsyning 2000 2000 2000 2000 2000 Avløpsanlegg 2000 2000 2000 2000 2000 Lån til vidare utlån (startlån) 1000 1000 1000 1000 1000 Sum investeringar 20250 45450 24100 9800 7500 Sal av kommunale bygg -1500-1000 -1000 Eigenfinansiering -2200-5500 0 0 0 Sum finansieringsbehov 16550 38950 23100 9800 7500

16 Vedlikehald kva er drift og kva er investering Vedlikehald skal førast i driftsrekneskapen, medan påkost i samband med bruksendringar, skal førast i investeringsrekneskapen. Vedlikehald av bygningar og anlegg er tiltak for å halde eit driftsmiddel i stand slik at funksjonaliteten held seg oppe heile levetida (halde oppe same standard). Døme på vedlikehald er: Maling, skifte ytterkledning på bygg, skifte vindauge, taktekking og utskifting av komponentar i eit ventilasjonsanlegg. Påkostning er tiltak som fører bygget eller driftsmidlet til ein høgare standard enn opphaveleg. Døme på dette er: Ombygging eller påbygging, utskifting av bygningsdelar med høgare standard, etterisolering ved skifte av ytterkledning eller taktekking og installering av ventilasjonsanlegg i eit bygg som frå før ikkje har det. Investeringstiltak i økonomiplan 2008-2011 Den store satsinga i 2007-2008 blir utbygging av barnehagane på Valle og i Skodje sentrum. Dei godkjende ekstrakostnadene til barnehagane er lagt inn i 2008. I planperioden vil den store satsinga bli idrettshall / kulturhus. I tillegg til at kommunen får ein idrettshall med full storleik og eit kulturbygg med amfi, scene og øvingsrom for kor, korps og kulturskule, vil ein med denne satsinga kunne avhjelpe romproblem både på barne. Og ungdomsskulen. Skodje barneskule sto ferdig i 1996 og det såkalla byggetrinn 3, som stort sett bestod i spesialrom, blei ikkje realisert. Arealbehovet ved skulen har blitt vesentleg vanskelegare i løpet av dei 10 åra som har gått, og ein idrettshall / kulturhus vil gje skulen store fordelar. Fordelar for Skodje barneskulen : Får dekt behovet for kapasitet i gymsal Unngår konflikt mellom idrett og annan kulturaktivitet Får frigjort areal i skulen ved at folkebibliotek får ny lokalisering Frigjort areal kan nyttast til SFO og undervisningsrom Kulturskulen får betre arbeidsforhold og ein slepp belastande sambruk Skodje ungdomsskule får òg løyst ein del av sine romproblem ved at: Problemet med kantine vert løyst Aktivitetar knytt til musikk vert flytta til nybygget Skulebiblioteket vert flytta til nybygget Dette gir i sin tur plass til grupperom og arbeidsrom til lærarane i skulebygget Skulepakken vert ført vidare ut 2009. Det vert gjeve rentekompensasjon frå Husbanken på investeringane som er godkjende innafor ordninga. Rådmannen foreslår ei auke i investeringane til IKT. Dette for å stette dei sterke statlege føringane for den digitale utviklinga i offentleg sektor. Innbyggjarane forventar i stadig sterkare grad å treffe ei døgnopen forvaltning der ein kan få utført tenester over Internett. Dette vil òg på sikt effektivisere forvaltninga og frigjere ressursar for å styrke velferdstilbodet. Forprosjekt med tanke på å kartleggje framtidig utbygging av skulane i kommunen er foreslått i 2010-2011. Digitalisering av kartverk er som i tidlegare planar tenkt fullført i 2009. I tillegg til det som er vedteke i tidlegare planar er det lagt inn kr. 1.000.000,- til kjøp av grunn i 2009. Psykiatribustadar ligg inne i samsvar med tidlegare planar i 2008 og 2009. Ein har lagt til grunn eit behov for 4 bueiningar og ei delfinansiering frå Husbanken på 50%. Totalkostnad er rekna til kr. 4.800.000,-. Ombygging Prestemarka dagsenter ligg inne i samsvar med tidlegare planar i 2008 og 2009. Fargeskrinet er tenkt samlokalisert med dagsenteret. Ein del innvendige tilpassingar er påkravd. Ein forventar at ei samlokalisering vil gje ei årleg innsparing i drifta tilsvarande ei 50% stilling (ca. kr. 175.000,-). Investeringstilskot til Den Norske Kyrkja/soknerådet ligg inne i samsvar med tidlegare planar i 2008-2010. Investeringane skal godkjennast av Husbanken innanfor ordninga for rentekompensasjon.

17 Ådalsvegen er tenkt realisert i 2010. Gangveg Grindvik - ungdomsskulen ligg inne i samsvar med tidlegare planar i 2010. Ein del mindre prosjekt vert foreslått ført vidare i planperioden på nivå med tidlegare år. Dette gjeld kommunale vegar, trafikktryggingstiltak, Bustadområder tilrettelegging, tilrettelegging kommunale bygg og investeringar innan VAR området. Rådmannen forslår at Skodje kommune tar opp lån i Husbanken til vidare utlån (startlån) med kr. 1.000.000,- kvart år i planperioden. Ein legg opp til eit sal av kommunale bygg i planperioden på kr. 2.000.000,-. Det går til reduksjon av lånebehovet. I tillegg foreslår rådmannen å bruke kr. 5.500.000,- frå investeringsfond i 2008. Dette samsvarar med det beløpet som kommunen forventar å motta i refundert meirverdiavgift frå investeringane og som i driftsbudsjettet er foreslått avsett til fond. På den måten fører ein den refunderte meirverdiavgifta tilbake til investeringsbudsjettet som eigenfinansiering.