Norddal kommune Arkiv: FE - 026 JournalpostID: 16/2027 Saksbehandlar: Tor Helge Stavdal Dato: 11.03.2016 Saksframlegg Kommunereform - ståstad og vidare prosess Saksnr. utval Utval Møtedato 011/16 Kommunestyret 17.03.2016 Utsendte saksdokument: Dok.dato Tittel Dok.ID 05.02.2016 Kommunereform - retningsval for Norddal kommune 123032 10.03.2016 Notat frå forhandlingsutvalet for kommunereform - møte 125547 med Stranda kommune den 24.02.2015 11.03.2016 Oversikt over interkommunale samarbeid 125605 Ikkje utsendte saksdokument: Kommunereform - retningsval for Norddal kommune Rådmannen si innstilling: Vedtak i K-sak 003/16 vert oppheva. Norddal kommune arbeider vidare med intensjonsavtale i Ny Landkommune (Norddal, Stordal, Ørskog og Skodje). Denne vert tatt opp til politisk handsaming i kommunestyret. Dersom det seinare vert endringar i talet på kommunar i Ny Landkommune vil Norddal kommune vurdere vidare prosess med attverande kommunar. Samtalane med Stranda kommune om komunereform vert avslutta. Norddal kommune held fram som eiga kommune dersom prosessen med Ny Landkommune ikkje fører fram. Innbyggarane skal høyrast gjennom ei innbyggarundresøking før kommunestyret gjer endeleg vedtak om kommunereform 23. juni 2016. Kommunestyret 17.03.2016 Per Magnus Berdal, Sp, kom med forslag om at siste setning i innstillinga skal lyde: Innbyggarane skal høyrast på ein teneleg måte før endeleg vedtak i juni 2016. Røysting: 1. avsnitt:
2. avsnitt: 3. avsnitt: 4. avsnitt: 5. avsnitt: 6. avsnitt: 0 røysta for innstillinga 17 røysta for Per Magnus Berdal, Sp, sitt forslag KS-011/16 Vedtak: Vedtak i K-sak 003/16 vert oppheva. Norddal kommune arbeider vidare med intensjonsavtale i Ny Landkommune (Norddal, Stordal, Ørskog og Skodje). Denne vert tatt opp til politisk handsaming i kommunestyret. Dersom det seinare vert endringar i talet på kommunar i Ny Landkommune vil Norddal kommune vurdere vidare prosess med attverande kommunar. Samtalane med Stranda kommune om komunereform vert avslutta. Norddal kommune held fram som eiga kommune dersom prosessen med Ny Landkommune ikkje fører fram. Innbyggarane skal høyrast på ein teneleg måte før endeleg vedtak i juni 2016. Saksgrunnlag: Arbeidet med kommunereform held fram etter fastsatt framdriftsplan. I K-sak 003/16 gjorde Norddal kommunestyre vedtak om å arbeide vidare med tre ulike alternativ. Det vil seie å starte forhandlingar med Ny landkommune (Skodje, Ørskog, Stordal og Norddal), å halde fram som eiga kommune og å gå i dialog med Stranda kommune med for å indentifisere sentrale utfordringspunkt før oppstart av eventuelle forhandlingar om ein intensjonsavtale. Formålet med denne saka både og gi informasjon om status og å gjere val i den vidare
prosessen, jf. dei ulike alternativa som vart vedtatt i K-sak 003/16. Av praktiske omsyn må også spørsmål knytt korleis ein skal høyre innbyggarane settast på dagsorden. Dersom ein til dømes vil nytte innbyggarundersøking eller rådgjevande folkeavrøysting må det planleggast i god tid og fristen er satt til 8. mai. Forhandlingane i Ny landkommune har pågått sidan ca. 1. februar og det er planlagt signering av ein felles intensjonsavtale torsdag 17. mars i Valldal. Intensjonsavtalen inneheld avklaringar innan sentrale emner, men er ikkje svært detaljert. Saksopplysningar: Arbeidet med kommunereform er ein dynamisk prosess der ulike forhold spelar inn. I tillegg skjer det endringar utanfor Norddal kommune som påverkar interne forhold. Dette vert tydeleg i reformarbeidet då andre kommunar sine val påverkar direkte og indirekte. I prosjektet om Ny landkommune har det mellom anna skjedd endringar ved at Haram meldte seg ut, deretter inn igjen for deretter å melde seg ut på nytt. Sandøy følgde naturleg nok etter. Seinast var det Vestnes som gjorde vedtak om å avslutte forhandlingane då dei ikkje opplevde å få gjennomslag for sine primære krav. I samhandlinga med Stranda kommune har det vore to møter. Først eit møte i Valldal der ein innleiingsvis starta med å få på plass dei viktigaste diskusjonsemna. Deretter vart det eit nytt møte på Stranda der ein gjekk vidare med å avklare sentrale utfordringspunkt. I etterkant av dette møtet vart det utarbeidd eit notat av Norddal kommune av dei medlemmane av forhandlingsutval for kommunereform som deltok på møtet (vedlegg). Av notatet kjem det tydeleg fram at fleire sentrale forhold når det gjeld dei grunnleggande føringane for kommunereforma ikkje er stetta. Det gjeld mellom anna at fjorden vert oppfatta som ei barriere for aktiv utvikling av samhandlinga og at eksisterande interkommunalt samarbeid i all hovudsak foregår vestover langs nordsida av Storfjorden. Stranda og Sykkylven er i forhandlingar om kommunereform og skal etter planen signere intensjonsavtale 17. mars. Det har vore eit ønskje frå Stranda kommune å få eit tydeleg signal frå Norddal kommune ein reelt ønskjer å starte forhandlingar. Uttale frå: Saksvurdering og konklusjon: Av omsyn til den vidare prosessen, både internt i Norddal og høve til våre naboar, rår difor rådmannen til at arbeidet med å få i stand forhandlingar med Stranda kommune vert avslutta. Dette er grunngitt med dei vurderingane som er gjort i K-sak 003/16 (vedlegg) og til notat etter siste møte med Stranda kommune 24. februar (vedlegg). Etter siste sonderingsmøte er konklusjonen samla sett at ei samanslåing mellom Norddal og Stranda ikkje vil gi særlege gevinstar innan hovudmålsettingane med kommunereform som er betre tenesteyting, betre samordna samfunnsutvikling, utvikling av lokaldemokratiet og ein meir robust kommuneøkonomi. Denne vurderinga er mellom anna tufta på at Norddal og Stranda ikkje kan definertast som ein «kvardagsregionen». Rett nok viser pendlingsmønsteret at Stranda er den viktigaste pendlarkommunen for Norddal. Men tala syner at det er relativt sett få som pendlar. Det er grunn til å tru av hovudvekta gjeld pendling mellom Eidsdal/Norddal og Geiranger, og ikkje
mellom Norddal kommune generelt og Stranda sentrum. Statistikken syner også at Norddal kommune er blant dei kommunane i fylket som har høgast arbeidsplassdekning (94% i 2014), dvs. der det er om lag like mange arbeidsplassar som arbeidstakarar. Norddal har difor relativt sett lite inn- og utpendling. Oversikt over interkommunalt samarbeid syner at Norddal kommune i all hovudsak har sine samarbeid på nordsida av Stordfjorden. Til dømes er det felles barnevern, NAV, PPT og med Stordal, Ørskog og Skodje. I tillegg er det felles IKT-samarbeid, legevakt, mm. med dei same, eller fleire kommunar på nordsida av fjorden. Oversikt over dei interkommunale samarbeida syner kven Norddal samarbeider med innan dei ulike områda. Det er heller ikkje til kome vekk i frå at Norddal og Stranda har ulike økonomiske utfordringar. Stranda har vore ROBEK-kommune nokre år og vil truleg vere det enno i fleire år. Stranda har balanse i drifta no og har soleis gjort store og viktige grep med omsyn til på redusere sine driftskostnadar. Norddal kommune har ubalanse i drifta og må redusere driftsnivået. Norddal har også ein særegen økonomi med store ekstrainntekter knytt til kraftproduksjon. Begge kommunane har høg lånegjeld, er desentralisert og er «dyre i drift». Samla vil folketalet bli på om lag 6200 innbyggarar. Det vert framleis behov for interkommunalt samarbeid innan fleire områder. Av forhold som talar for eit tettare samarbeid mellom Stranda og Norddal må reiseliv nemnast. Stranda er ei stor og viktig reiselivskommune med tilbod både sommar og vinter. Eit tettare samarbeid vil truleg gi positive verknader for Norddal med tanke på å utvikle reiselivet generelt og særskilt sett i høve til utvida sesong og vinterturisme som kan gi heilårsdrift. Dei to kommunane har også felles interesser når det gjeld verdensarv og utmarksforvaltning. Korleis høyre innbyggarane: Det ein føresetnad at innbyggarane skal høyrast før kommunestyret gjer endeleg vedtak om kommunereform i juni 2016. Dette kan gjerast på ulikt vis og kommunane rundt oss har valt ulike måtar. Alternativa er rådgjevande folkeavrøysting, innbyggarundersøkingar eller folkemøter. Prinsippet om eit representativt demokrati stå fast, og det er kommunestyret som gjer det endeleg vedtaket. Fylkesmannen vil deretter sjå desse vedtaka i samanheng og gi si samla tilråding til departementet. Fylkesmannen har i sin framdriftsplan lagt opp til at høyringa av innbyggarane skal vere gjort innan 8. mai. Rådmannen vil rå til at det i Norddal kommune vert gjennomført ei innbyggarundersøking. Dette skjer ved at eit utval av innbyggarar vert kontakta direkte og svarar på spørsmål. Ei slik undersøking gir rom fleire spørsmål, få fram nyansar og gir soleis kommunestyret eit betre grunnlag enn kva som vert mogeleg gjennom ei folkeavrøysting som har ei avgrensing i kva ein kan få svar på. Val av høyringsform er avhengig av kva ein vil ha svar på sett i høve til dei aktuelle vala for Norddal kommune. Konklusjon: Rådmannen vil difor rå kommunestyret til å halde fram arbeidet med Ny landkommune, at Norddal kommune held fram som eiga kommune som eit alternativ, at samtalane med Stranda om komunereform vert avslutta og at innbyggarane vert høyrt gjennom ei innbyggarhøyring. Tor Helge Stavdal rådmann