Matematikk 2.trinn 6. apr 2016 Om lag 15% av avgangselevane i grunnskulen synes å ha ei matematisk ferdighet og forståing som tsvarar gjennomsnitt for 4.årstrinn. Ca 7000 grunnskule elevar årleg står i fare for å gå ut av grunnskulen utan å meistra dei fire rekneartane. Kunnskapsdepartementet gjennomførte ei landsomfattande spørjeundersøking før skulestart i 2009. Den viste at ein av fire vaksne har angst for matematikk. Kunnskapsministeren sette tre mål: -Meir motivasjon og positive haldningar -Høgare ambisjonar for eleven -Betre kunnskapar og ferdigheiter (Frå matteskrekk t mattemestring, kunnskapsdepartementet, 2011) Auka den matematiske kompetansen hjå elevane. Gje dei eit så godt fundament som mulig. Me følgjer den vanlege planen frå Kunnskapsløftet, men har ekstra fokus på tal, omgrep og strategiar i rekning. Dette er ein viktig plattform! Dei tre bølgjene: Bølgje 1: Alle elevane får høg kvalitet i den første klasseundervisninga. Undervisninga skal tpassast elevane. Tala opp t 100 (lesa, skriva og mengde) Finna tala sin plass på tallinja opp t 100 Skriva tala i rekkjefølgje etter storleik Omgrepa flest og halvparten Dele fleirsifra tal opp i tiarar og einarar
Finna nabotal Telja med 5 om gongen og med 10 om gongen Telja opp pengar Enkle tekstoppgåver Addisjon + Subtraksjon- Strategiar Dette er svært viktig. Etter bølgje 1 har vi ein felles kartleggjing, 1 individuell kartleggjing. Ny kartleggjing etter bølgje 2. Det vert gitt beskjedar heim om kva de må øve meir på heime. De heime gjer ein kjempejobb! Bølgje 2: Dei elevane som har behov for det, får tidsavgrensa skreddarsydde opplegg. Kan vera eit alternativ t det klassen arbeider med, eller inngå som ein del av den ordinære undervisninga. Bølgje 3: Små grupper eller individuell undervisning. Arbeider med måloppnåing med svært spesifikke mål. Dette er små grupper som treng å øve meir på dei same tinga. Overlæring er viktig, derfor er repetisjonane særs viktige. Vi har nivådeling på hefta dei arbeider med i timane, slik at dei får tpassa sitt nivå. Det er vanleg at dei yngste elevane nyttar primitive strategiar, og at dei nyttar færre strategiar enn eldre elevar. Opp igjennom skulealder endrar strategibruken seg for mange elevar frå dei mest primitive t meir avanserte telle-strategiar. Elevane tek dessutan oftare i bruk tenkjestrategiar når dei blir eldre. I tlegg t at elevane etter kvart får fleire strategiar å velje mellom, skjer det ei forandring i kvaliteten av strategikunnskapen. Elevane får større fleksibitet t å tpasse strategibruk i forhold t oppgåver. 3+5=
1-2-3 og 1-2-3-4-5, det blir 1-2-3-4-5-6-7-8 åtte 3+5= Tre -4-5-6-7-8 -åtte 3+5= Fem-6-7-8-åtte : startar med høgaste talet. Lettare strategi. 3+5= Tre pluss fem er åtte : Kan det! 9+8= Eg veit at 8+8 er 16, dette er ein meir. Derfor er svaret 17. Dette er svært gode strategiar. Nyttar den strategien som krev minst teljesteg av tvekst og minking. Kjenner igjen oppgåva og veit svaret umiddelbart. Eleven veit svaret på subtraksjonskombinasjonar og nyttar disse svara som grunnlag Tel først 1, 2, 3, 4, 5,. Tek utgangspunkt i 5-mengda og tel vekk 1, 2, 3. Tel t slutt dei elementa som er att: 1, 2. Tek utgangspunkt i talet 3, tel 4, 5 for å kome fram t svaret. Tek utgangspunkt i talet 5, tel baklengs fire, tre, to og kjem på denne måten fram t at svaret blir 2. Barnet kan setja ord på korleis det tenkjer Barnet kan bruka fleire forskjellige strategiar Barnet etter kvart veit svaret på nokre reknestykkje utan å telja Barnet etter kvart vel hensiktsmessige strategiar Barnet etter kvart kan frigjera seg frå konkretar
10-12% av elevene har matematikkvanskar. Resultat frå MUM-prosjektet viste at elevar med matematikkvanskar: - einsidig nytta teljestrategiar gjennom hee grunnskulen. - nytta dei mest primitive teljestrategiane. - har liten variasjon i strategibruk og låg grad av forandring i strategibruk frå år t år. - nytta sjeldan( retrieval) tenke /hugse, og når dei nytta (retrieval) tenke/hugse, var svara ofte fe. Vis ei positiv haldning t faget frå dag ein! Foreldra si haldning har svært mykje å seie! Spør etter korleis barnet tenkjer når det løyser matematikkstykker. La barnet ditt få erfaring med pengar. Gje dei matematiske utfordingar. Lag rekneforteljingar. Spel terningspel (yatzy), strategispel (mastermind), geometriske spel, kortspel! Sjekk tips på http://www.matematikksenteret.no Spel ulike terningspel, strategispel, geometrispel Hald nokre myntar i handa som ingen andre kan sjå. Sei kor mange myntar det er, og kor mykje dei er verd t saman. La dei andre finne ut kva for myntar du kan ha i handa. Dersom det er fleire muligheiter, kan deltakarane få stle eitt ja/nei-spørsmål som er slik at svaret v kunne avgjere nøyaktig kva som er i handa.
Eg har 5 myntar i handa. Dei er t saman verdt 50 kr. Kva trur du eg har i handa mi? Då er det to moglege løysningar: a) Fem 10-kroner b) To 5-kroner, to 10-kroner, ein 20-krone Tips: Du treng: Terningar, tal-linje og blyantar Forklaring av opplegg: To og to spelar mot kvarandre, kvart par har 2 terningar. Spelarane startar med å teikne ei tal-linje frå 1 t 100. Reglar: Førstemann kastar ein terning, og vel om det terningen viser skal vere einarar eller tiarar. Kast den andre terningen. Valde spelaren tiarar i første kast, blir dette kastet einarar. Døme: I første kast får du ein firar, du vel at det skal telje som tiarar. I andre kast får du ein femmar, det tel då som einarar. Resultatet ditt: 45. Etterpå kastar du ein ny runde, får eit nytt resultat og finn t slutt sknaden mellom poengsummane i dei to rundane. Denne sknaden fortel kor mange hopp du skal gjere på tal-linja. Start på null og merk av talet der du landar. No er det nestemann sin tur t å gjere det same. Teikn hoppet på andre sida av tal-linja, og bruk gjerne ein anna farge. Bruk same framgangsmåte vidare, men hopp hee tida vidare frå der du landa i omgangen før. Førstemann som hoppar over 100 vinn. Variasjon 1. Bestem på førehand kva terning som skal vere einarar og tiarar. 2. Kast med ein terning og hopp det terningen viser, først t 25. 3. Den som kjem sist forbi 100 vinn.
GJETT KOR MANGE På pulten ligg ein haug med små pinnar (hobbypinnar eller fyrstikker). Sjå på haugen (ikkje tel opp),- og tenk ut kor mange pinnar kvar enkelt trur det er (ikkje sei det høgt eller diskuter). Noter talet på ein lapp. Deretter viser gruppemedlemmane kvarandre kva dei har gjetta, og diskuterer kva for strategiar som vart brukte. Nokon gjetta kanskje vt, medan andre sannsynlegvis såg føre seg omtrent kor mange små haugar med 10 eller 50 eller liknande, det vle gå an å dele haugen i. Gruppa tel opp pinnane og ser kven som var nærast. Kan vi finne eit mål på kor nær gruppa var som hehet? Kan vi bruke det t å rangere dei ulike gruppene? (Her er vi inne på gjennomsnitt og på forholdet mellom haugen sin størrelse og avviket frå riktig antal). Når vi gjer dette med borna, er det ikkje nødvendig at dei rekner formelt, men at dei tenkjer ut ulike måtar å avgjere desse spørsmåla på. På pulten ligg og ein haug med teljebrikker (kan vere knappar, legoklossar eller liknande). Gjett kor mange det er. Trur de det er fleire eller færre enn antal pinnar? Korleis kan vi sjekke det? MIDT I BLINKEN De treng 5 terningar. Bli einige om eit tall (blinken), for eksempel 24. Målet er å rekne ut eit tal som er nærast blinken. Alle fem terningane vert kasta. Bruk rekneoperasjonane t å lage eit reknestykkje som er så nær blinken som mogleg. (avgrensa tid, for eksempel 3 minutt?) Den som kjem nærast får eit poeng (ekstrapoeng ved treff?). Vinnaren vel nytt tal og ein spelar på ny. Bli einige om antal omgangar, eller spel t førstemann har eit gitt antal poeng. Eksempel: Blinken er 24. Terningkast: 4, 5, 5, 6, 2. Forslag t reknestykkje som treff midt i blinken:: 5 5 4 + 6:2 = 25 4 + 3 = 24
Oppgåver kan løysast på forskjellige måtar! La barnet fortelje korleis han eller ho tenkjer. Øv på å setje ord på korleis ein tenkjer. Sjå om dei kan kome på fleire måtar å tenkje på. Gje ikkje ifrå deg svaret med ein gang! Finn først ut om barnet forstår oppgåva og alle orda som vert brukte i oppgåva. Prøv å få barnet med på ein mogleg løysningsmetode ved å gje nokre hint. Fe svar kan vere t hjelp. Eit fe svar kan hjelpe deg og barnet ditt t å oppdage kva barnet ikkje forstår. Hjelp barnet ditt t å (våge å) prøve seg! Gje barnet ditt tid t å utforske forskjellige framgangsmåtar for å løyse eit problem. Finn gjerne konkrete gjenstandar som kan hjelpe barnet t å sjå oppgåva klossar, metermål, litermål, utklypte figurar e.l. Dette er lurt i oppstartingsfasen. Når barnet har forstått lausrive oss meir frå konkretane litt etter litt. Få barnet t å innsjå at nokre oppgåvar må ein streve litt med før ein får dei t. Lekser skal ikkje bare vere strev! Ta kontakt med læraren dersom barna tykkjer leksene er altfor vanskelege. Då må leksene tpassast betre- barna må ha ein reell sjanse t å lukkast. Fleire studiar har vist at heimen har stor betydning for elevane si læring: foreldrene sine haldningar t skulen og læring, våre forventningar t barna, vår involvering i skulearbeidet og vår støtte og veedning. Vi treng ikkje vere så flinke i matematikk sjølve, men når vi viser interesse og oppmuntrar barna våre, bidreg vi t god læring. Foreldre tel s. 3