36 *kunne bruke omgrepet periode og 37 vise samanhengar mellom fortida og notida ved å plassere ei rekkje 38 historiske hendingar på ei tidslinje. *Presentere historiske hendingar gjennom å lage to forteljingar om same hendinga, sett frå ulike ståstadar. 39 *Vise korleis menneske tenkjer og Lære korleis byliv handlar ut frå samfunnet dei lever 40 fungerte frå 1000 e.kr. i. Til 1500 e.kr. 41 Lære om makta og stillinga til kyrkja, korstog og riddarar. Lære kva som kjenneteiknar dei første 500 åra av mellomalderen. Om dei germanske folkevandringane, frankarriket, Muhammen og dei muslimske erobringane. Dei mørke hundreåra s.16-31 Høg- og seinmellomalder s.32-49 Emneprøve
43 *Gjere greie for sentrale trekk ved Lære kva som 44 tidsepokane i mellomalderen, renessanse og opplysningstida i Europa, og diskutere grunnar til denne tidsinndelinga. * Bruke historiske kart og framstille oppdagingsreiser som europearar gjorde, skildre kulturmøte og samtale om korleis dei ulike kulturane opplevde møtet. 45 Lære kva ei 46 47 48 *utforske ulike kjelder, illustrere korleis dei kan gje ulik informasjon om fortida, ogforklare korleis historikarar bruker dei til på å lage historiske framstillingar. kjenneteikna tidsperioden Renessansen. Kunstnerane, reformasjonen, naturvitenskapen og dei religiøse splittingane i Europa på 1500-tallet. oppdagingsferd er, og korleis dei spanske og potugisiske oppdagingsferdene på 1400-1500-tallet gjekk føre seg. Lære korleis europerane tok makta i Amerika. Renessansen s.50-63 Oppdagingsferd og nye tankar s.64-85 Emneprøve
Lære korleis europera handla afrikanske slavar. Lære kva som kjenneteiknar opplysningstida. 49 *At eleven skal kunne fortelje om 50 regnskog, grasslette, ørken og andre landskapstyper og forklare 51 korleis menneske gjer seg nytte av 1 dei. Lære kva forhold menneske har til naturen. Lære om skogen som område og korleis vi nyttar den. Lære kva som kjenneteiknar grassletter. Natur- og landskapstypar s.86-107 Lærer kva som
kjenneteiknar ørkenar. Lære korleis høge fjell vert danna. 2 *Lese og bruke papirbaserte og 3 digitale kart og lokaliserer geografiske hovudtrekk i verda. 4 5 *Forklare samanhengar mellom naturressursar, næringar, busetnad 6 og levevis. 7 9 *Samanlikne og påvise likskapar og skilnadar mellom land. 10 *Planlegge og presentere reiser til... verda ved å bruke digitale verktøy. Ein skal lærer om fordelinga av land og hav på jorda. Lære om dei ulike verdsdelane på jorda. Kontinent og verdsdelar s.108-153 Kartprøve 11 *Eleven skal kunne gjere greie for 13 ein aktuell konflikt og drøfte Lære kvifor det afrikanske landet Konflikt og
framlegg til løysing. Elfenbenskysten er delt i to. Lære kva ein borgarkrig er. Lære korleis ein kan bli kjend med og såleis forstå ei konflikt betre. konfliktløysing s.154-166 Lære at konflikter kan løysast på ein fredleg måte. 14 *Eleven skal kunne registrere 15 flyktningstraumar, forklare kvifor somme rømmer frå heimlandet sitt, 16 og drøfte korleis det kan vere å 17 kome til eit framandt land som flyktning. Lære kva ein flyktning er. Lærer kvifor somme flyktar frå heimlandet sitt. Lære kva ein Menneske på flukt s.166-183
18 *Eleven skal kunne drøfte 19 spørsmål omkring bruk og misbruk av tobakk og ulike rusmiddel. 20 21 22 *Eleven skal kunne samtale om 23 variasjon i seksuell orientering i tilknytting til kjærleik, samliv og flyktningstraum er. Lærer om korleis det kan vere å kome til Noreg som flyktning. Lærer kva som er skilnaden på bruk og misbruk. Lærer kva tobakk, alkohol og narkotika er. Ulike typar, kjenneteikn og korleis dei påverkar kroppen. Lærer kva ein bør gjere når vaksne rusar seg. Lære om forelsking. Lære kva hetrofili og Tobakk og rusmuiddel s.184-203 Forelsking og kjærleik s.204-213 Emneprøve
familie. homofili er. Lære om ulike familietypar. Lærer korleis ein kan setje grenser rundt seg sjølv.