Eigarmelding 2015 Balestrand kommune 1
Innhald: Motiv og mål med offentleg eigarskap.4 Grunnlag for godt offentleg eigarskap 4 Krav mot eigar..4 Krav retta mot selskap 5 Arbeidsformene for politisk og administrativ utøving av eigarrolla..7 Oversyn over aksjeselskap og interkommunale selskap der Balestrand kommune er eigar 9 2
Balestrand kommune EIGARMELDING 2015 KOMMUNEN SIN EIGARPOLITIKK SOM EIGAR I SELSKAP 3
1. Motiv og mål med offentleg eigarskap Ein eller fleire av dei fem kategoriane nedanfor skal leggjast til grunn for utforming av mål og motiv for selskapa som kommunen er medeigar i: Politisk motivert Finansielt motivert Effektivisering av tenesteproduksjon Regionalpolitisk posisjonering Samfunnsøkonomisk motivert 2. Grunnlag for godt offentleg eigarskap Fylgjande prinsipp skal leggast til grunn for Balestrand kommune si eigarskapspolitiske plattform. 2.1 Krav mot eigar 1. Det skal vere opne forhold rundt kommunen sitt eigarskap ved at. Meiroffentlegheit skal vere eit prinsipp. Det skal vere opne forhold rundt val av styremedlemar Det skal vere opne forhold rundt godtgjerdsle til styret 2. Selskapsavtalen skal vedtakast av kommunestyret 3. Eigar skal fremja interessene sine gjenom generalforsamling og representantskap Politisk vedteken eigarstrategi bind deltakarane i generalforsamling og representantskap. Det skal utarbeidast ein eigaravtale som syner tilhøva mellom eigarane. Slik som informasjon til eigarane utanom generalforsamling/representantskap, selskapet si verksemd og val av styre. 4
4. Eigar skal gje klare mål for selskapet. t er ansvarleg for å realisera måla. 5. Eigarskapet skal vera forutsigbart og langsiktig. ( ut over 4 år ) 6. Eigarane skal sikra god leiing av selskapet i samspel med styret og leiinga. Aktiv eigarstyring krev tverrpolitisk forståing av kvifor kommunen er engasjert i selskapa. Eigar skal utforma styreinstruks der samansetjing av styret / styremøta, forretningsorden og saker som skal handsamast i styret, er avklara. instruksen skal også innehalde sakshandsamingsreglar ( lovgrunnlag)og informasjon utanom styremøta. Det skal vera klårt skilje mellom eigar og brukar for å unngå mistanke om at kommunale selskap vert forfordelte i høve til andre selskap, at det vert stilt for låge krav frå eigar eller at selskapet på andre måtar er tildelt ressursar som gir eit ekstra konkurransefortrinn. Det skal stillast krav om tenesteavtalar ved leveranse av tenester frå selskapet til eigarkommunane. Eigar skal kunne måle resultat ved avkastning på den kapital som selskapet forvaltar. Eigar skal kunne måle kor nøgde kundane er, tilhøva rundt HMS samt krav til likestilling i høve til styrande organ. Det skal utarbeidast ein klår utbytepolitikk. I selskap med næringsdrift skal ein offentleg eigar stilla dei same krava til avkastning på investert kapital som det ein privat eigar vil gjera. 7. Det skal utarbeidast eigarmelding med tanke på kommunen sin samla eigarskap. 2.2 Krav retta mot selskap. Selskapa skal vera medvitne sine samfunnsansvar og dei skal rapportere etter prinsippa om berekraftig utvikling. Det vil seie å integrere økonomisk, miljømessig og sosial rapportering. Eigarane skal handsamast likt Selskapa skal i god tid gje dekkande informasjon om saker som er til handsaming. Saksdokumenta skal vere utgreia på ein slik måte at eigarane kan ta stilling til alle saker som skal handsamast. I aksjeselskap skal innkalling og saksdokument sendast ut til generalforsamlinga minst fire veker før generalforsamlinga For interkommunale selskap skal innkalling og saksdokument sendast til representantskapsmøtet minst fire veker før møtet. 5
2.2.1. Opningsbalansen skal vere tilpassa føremålet med eigarskapet og selskapet sin situasjon. Finansieringa av selskapet må tilpassast type verksemd. Selskapet skal ha ein strategi for kapitalbinding. Stor kapital er vanlegvis ikkje ynskjeleg for kommunen. Løns og insentivordningar skal utformast slik at dei fremjar verdiskapninga og skal vere rimelege. Hovudprinsippet skal vere at selskap der kommunar er eigarar fyl kommunale lønsvilkår. 2.2.2. t skal ha naudsynt kompetanse, kapasitet og mangfald. Samansetjinga av styret skal sjåast i høve føremålet Det er viktig at styret vert vald ut frå selskapet sitt behov, vedkomande sin kompetanse og styret si totale samansetjing I selskap med betydeleg sektorpolitiske må,l skal det vurderast konkret om medlemane skal vera knytta til kommunen si politiske og administrative leiing. Same person skal ikkje sitje i både generalforsamling og selskapet sitt styre 2.2.3. t skal, uavhengig av på kva grunnlag, ha ei aktiv rolle overfor dagleg leiar når det gjeld service, kontroll, strategi og ressurssituasjon. t skal: Legga til rette for god dialog på generalforsamlinga mellom eigar, styret og leiinga. Fastsetje ein årleg plan for arbeidet med særleg vekt på mål, strategi og gjenomføring. Nye styremedlemar må lærast opp i samsvar med kva ansvar og roller dei har. I prinsippa om godt eigarskap gjeld og at det i alle selskap vert stilt krav krav om at sakliste og saksdokument til generalforsamling, representatskap eller andre eigarorgan i selskapa skal sendast ut minimum 30 dagar før møtet. Dokumenta skal sendast til ordførar, valde representantar og rådmann Når fleire kommunar i fellesskap eig eit selskap, skal eit særskilt ansvar for oppfylgjing av selskapet fordelast mellom rådmennene. Den som har dette koordineringsansvaret for eit selskap, har som oppgåve å fylgje med i selskapet sin aktivitet gjenom året og ta initiativ til felles drøfting av sakene før eigarmøta. Føremålet med ei slik arbeidsdeling er òg at rådmennene i større grad skal kunna hjelpe ordførar og valde representantar framfør eigarmøta. 6
3. Arbeidsformene for politisk og administrativ utøving av eigarrolla. Fylgjande reglar og arbeidsformer skal nyttast i eigarstyring: 3.1 Dei valde representantane si rolle Dei valde representantane skal ivareta kommunen sine interesser gjennom selskapet sine eigarorgan Representantane skal sjå til at oppgåver i styret vert løyste til beste for selskapet si utvikling og i samsvar med styreinstruks og eigarkrav. I einskilde saker av prinsippiell og stor betydning kan kommunstyret instruera representantane. Dette gjeld der kommunen eig selskapet åleine. Der kommunen er eigar saman med andre er det viktig med samarbeid og samkøyring med andre eigarar. 3.2 Politiske avklaringar framfør møta i selskapa. Før eit møte i eit selskap skal dei valde representantane frå Balestrand kommune kunne få politiske avklaringar. Dette gjeld generelt og i saker av uvanleg art eller av stor betydning spesielt. Dette vil førgå på fylgjande måte. Dersom ein representant melder inn sak eller emne til formannskapet, vurderer ordføraren dette og hentar eventuelt inn råd frå gruppeleiarane og/eller rådmann. Det vert teke opp som sak i formannskapet, ope eller lukka møte og representanten får svar på kommunen sitt syn/råd. Slike saker må meldast til ordførar minst ei veke før møte i formannskapet. Dersom ein representant melder inn spørsmål til oppklaring er det tilstrekkeleg at rådmann vurderer dette og gir svar til representanten om kommunen sitt syn/råd. 7
3.3 Rapportering om utvikling av eigarstrategi for Balestrand kommune Kvart år skal det på eit av kommunestyremøta etter sommaren, fremjast sak der rapportar frå alle selskapa som Balestrand kommune har eigarinteresser i vert lagde fram. Kommunen sin samla eigarstrategi vert utforma og fylgd opp av kommunestyret Årsrapport og årsrekneskap frå selskapa vert lagde fram for kommunestyret. Viktige spørsmål til drøfting er: - Har kommunen ein tydeleg eigarstrategi? - Er eigarstrategien tilpassa noverande føremål? - Er kommunen sitt engasjement framleis gyldig? - Er drifta i selskapet i samsvar med selskapet sine føremål? Korleis er selskapa si økonomiske stilling med omsyn til: utvikling i selskapa generelt og i høve til nøkkeltal, risiko, sjukefråvær, framtidsutsikter, behov/ynskjer om mogeleg endringar og tiltak. Møtebok vil verta lagd ved meldinga etter at vedtak er gjort. 8
OVERSYN OVER AKSJESELSKAP OG INTERKOMMUNALE SELSKAP DER BALESTRAND KOMMUNE ER EIGAR Alle tal i heile tusen kr. Balestrand Rådhus A.S. Eigardel 30% Omsetning 1.495 1.469 1.471 Årsresultat e skatt 432 408 478 Gjeld 1.981 1.595 674 Eigenkapital 2.105 2.513 2.890 Finn Tore Strand(leiar), Bard Solbekk Sørensen, Johannes Sjøtun Balestrand Næringsbygg A.S. Eigardel 65,5 % Omsetning 818 818 826 Årsresultat e skatt 13-48 65 Gjeld 4.600 4.445 4.167 Eigenkapital 2.753 2.704 2.769 Kari Maria Rutle Fjærestad(leiar), Lars Sjøthun, Kai Lille-Homb. Balestrand Industrier A.S. Eigardel 100 % Omsetning 4.203 4.330 4.737 Årsresultat e skatt -1.086-330 -12 Gjeld 888 804 692 Eigenkapital 2.043 1.713 1.701 Kai Lill-Homb(leiar), Terje Søreide, Sigrun Dale, Britt Grimelid, Endre Høgalmen. 9
Firda Billag A.S.(Konsern) Eigardel 4,4 % Omsetning 595.916 525.928 418.070 Årsresultat e skatt 1.274-866 -2.981 Gjeld 280.460 188.294 189.967 Eigenkapital 99.230 93.778 90.797 Agnar Strømsnes, Rita Arlen Lilletvedt, Petter Sortland, Jostein Gjermundstad, Inger Johanne Osland, Elin Løset Vie, Christina Maria Kvamme, Gunvor Bjordal Solvik. Kommentar: Morselskapet Firda Billag delte ut kr 1.000.000 i samla aksjeutbytte for rekneskapsåret 2013. (Kr 44.000 til Balestrand.) Aksjeutbytte vert ikkje rapportert i konsernrekneskapen, og er såleis ikkje med i oversynet ovanfor. Kommunekraft A.S. Eigardel 0,3% Omsetning 2.708 2.849 2.686 Årsresultat e skatt 832 181 418 Gjeld 1.175 886 1.373 Eigenkapital 2.971 2.752 3.170 Arvid Lillehauge(leiar), Kjell Idar Juvik, Inga Johanne Balstad,Bente Enes Bondhus, Solveig Sundbø Abrahamsen. 10
Sognekraft A.S. Eigardel 2,5 % År 2012 2013(Konsern) 2014(Konsern) Omsetning 242.514 349.626 274.595 Årsresultat e skatt 35.836 65.105 39.551 Gjeld 445.973 659.990 1.077.453 Eigenkapital 336.212 366.176 356.934 34.000 42.000 29.000 Erling Stadheim(leiar), Geir Arve Sandvik,Laura Kvamme, Rune Øen, Agnes Landstad, Kåre Fosse, Atle Neteland. SognLab A.S. Eigardel 6,5 % Omsetning 2.025 2.219 2.172 Årsresultat e skatt -125 41-145 Gjeld 262 319 336 Eigenkapital 1.171 1.213 1.068 Ivar Slinde(leiar), Monica Åsnes, Sigrun Dale. Sogneprodukt A.S. Eigardel 1,8% Omsetning 30.561 31.316 29.225 Årsresultat e skatt 1.387 880 80 Gjeld 5.361 4.389 4.806 Eigenkapital 27.478 28.359 28.439 Stig Roar Hovland(leiar), Tove Lislelid, Astrid Hove, Arne Hovland, Lasse Sælthun, Nils Magnar Feten, Alfred Kolsete. 11
Alarmsentralen i Sogn og Fjordane Eigardel 1,5 % IKS Omsetning 13.303 14.294 16.019 Årsresultat e skatt -815 616 1.145 Gjeld 12.363 14.326 15.938 Eigenkapital -517-767 33 Øystein Bang-Olsen(leiar), Anita Solheim Steinset, Morten Andreas Hagen, Frode Bengt Korneliussen, Anne Kauppi. Sogn og Fjordane Revisjon IKS Eigardel 4,2 % Omsetning 5.702 5.528 4.554 Årsresultat e skatt -213 1.157-640 Gjeld 1.143 814 1.903 Eigenkapital 2.318 3.474 2.835 Arne Hovland(leiar), Per Atle Kjøllesdal, Ivar Slinde, Britt Dagrunn Brugrand, Gro Starheimseter. Sogn Brann og Redning IKS Eigardel 12 % Omsetning 19.494 21.893 23.981 Årsresultat e skatt 92 482 457 Gjeld 3.787 13.911 14.137 Eigenkapital 10.558 8.253 6.361 Jarle Skarteun(leiar), Kjellaug Brekkhus, Ingunn Broch Hauge, Arne Ovrid, Per-Martin Berglund, Gunnstein Flugheim, Åge Skrede. 12
Simas IKS Eigardel 4,2 % Omsetning 59.882 60.237 60.034 Årsresultat e skatt 3.854 696-306 Gjeld 47.893 39.494 42.589 Eigenkapital 21.385 22.081 21.775 Jøril Hovland(leiar), Jan Roy Dalheim, Åge Skrede, Edith Valeberg Eggum, Ingebjørn Giil. Sunnfjord og Ytre Sogn Eigardel 11,1 % Interkommunale legevaktsamarbeid IKS Omsetning 7.134 7.463 7.774 Årsresultat e skatt 554-45 -146 Gjeld 1.714 2.409 2.724 Eigenkapital 842 707 749 Arve Helle(leiar), Gro Indrebø, Olav Hesjedal, Torill Varden, Werner Garre-Fivelsdal, Anders Rosø, Gerd Bjørkedal, Katja Ann Nielsen. Balestrand Treningssenter A.S Eigardel 39,2 % Omsetning 237 418 243 Årsresultat e skatt -9 105-12 Gjeld 13 36 65 Eigenkapital 246 342 332 Åge Skrede(leiar), Mariann Meel, Henning Sagevik. 13
Kunstbygda Balestrand A.S Eigardel 4,2 % Omsetning 56 60 Årsresultat e skatt -11 1 Gjeld 7 0 Eigenkapital 101 101 Marianne Hoff(leiar),Eli Grete Høyvik, Kari Kvikne, Elisabeth Tonheim, Frode Bøthun, Sverre Landmark. Eigardel 2,8% Visit Sognefjord A.S Omsetning 7.041 9.507 Årsresultat e skatt 221-183 Gjeld 2.199 3.967 Eigenkapital 2.339 2.156 Yngve Hallen(leiar), Terje Stalheim, Harald N. Offerdal, Knut Lindstrøm, Olav Grov, Solrun Hjelleflat, Kristine Grønner Ohnstad, Kjartan Tofting. Endringar i høve til meldinga for 2014: Fatlatunnelen AS er avvikla. Sletta i firmaregisteret 13.8.2015. Innskoten kapital tilbakebetalt. 14
15