PLAN FOR BISTAND OG OMSORG FOR FJALER KOMMUNE 2012-2016

PLAN FOR BISTAND OG OMSORG FOR FJALER KOMMUNE 2012-2016 Vedtak i kommunestyremøte 11.6.12 sak 56/12 1

INNHALD Tekst 1 INNLEIING 1.1 Mandat 1.2 Arbeidet i styringsgruppa 1.3 Høyring 2 FAKTADEL - ANALYSE 2.1 Oppgåver 2.2 Statleg styringsinformasjon nøkkeltal i pleie og omsorgssektoren 2.3 Pleie og omsorgstenesta (BIO) analyse av nøkkeltal 2.3.1 Folketalsutvikling 2.3.2 Grunnlagsinformasjon 2.3.3 Organisering 2.3.4 Prioritering 2.3.5 Kjerneteneste til heimbuande 2.3.6 Institusjon 2.3.7 Ressursar kompetanse medarbeidarundersøking sjukefråvær 3 NASJONALE MÅL OG FØRINGAR 4 OVERORDNA MÅL OG FØRINGAR 5 HANDLINGSPLAN 6 VIDARE ARBEID VEDLEGG 1 Faktadel analyse (jf pkt 2.4) 2 SWOT (SOFT) ANALYSE 3 Folkehelseprofil 2012 for Fjaler Ver 11.6.12 Side 2

1. INNLEIING 1.1 Mandat Fjaler kommunestyre vedtok å starte opp arbeid med rullering av planverk for bistand og omsorg sak 45/10 14.6.10. Fjaler kommune sine planar for bistand og omsorg samt tverretatleg rehabiliteringsplan er frå 5 til 7 år gamle og har med unntak av ei evaluering i 2007 ikkje vore rullerte i etterkant av det. I og med at plan for bistand og omsorg og tverretatleg rehabiliteringsplan er frå 5 til 7 år gammal er det behov for ein gjennomgang, evaluering og eventuelt justering. Vi ser og at det er utfordringar framover både med omsyn til auke i tal brukarar, tilgang på ressursar/kompetanse og økonomiske rammer. I tillegg til dette har vi Samhandlingsreforma, dvs. stortingsmelding nr. 47, som tek til å gjelde frå 1.1.12 vil og få konsekvensar innan sektoren pleie og omsorg. Organisering Administrasjonen tilrår at kommunestyret vel 3 medlemmar og 2 varamedlemmar til nemnda for arbeidet med rullering av planverka. Rådmannen er sekreteriat. I og med at samhandlingsreforma omhandlar både kommunehelsetenesta og bistand og omsorg vil det vere behov for ein representant med frå kommunehelsetenesta. I og med at leiar for fysioterapitenesta er med i prosjektgruppa til SIS og HAFS kommunane vedrørande dette arbeidet forslår eg at han og er med i arbeidsgruppa (nemnda). Referansegruppe Forslag til deltakarar til referansegruppe vil vere representant frå brukargrupper, tillitsvalde med vidare. Det viktige her er at mottakarar av dei tenestane som er omhandla i planverka blir invitert til å vere med i referansegruppa. Val: Ainor Fristad Naustdal (leiar), Marit Mjellem (nestleiar), Mass Kjell Myklebust. Vara: 1. Erling Hjelle, 2. Norodd Lammetun 1.2 Arbeidet i styringsgruppa Styringsgruppa har hatt 11 møter. Andre deltakarar i styringsgruppa forutan dei politisk valde har vore: - tenesteleiar for Bistand og omsorg Anita Hustveit Zadig, leiar for fysioavdelinga Arvid Eide og rådmann Ola Hovland - arbeidstakarorganisasjonane valde sin representant til å vere tillitsvald for Sjukepleierforbudnet (NSF) Evy Solheim, - Brukarorganisasjonane har vore representert ved representant for NFU lokallag ved Ingjerd Furnes Ness og Eldrerådet ved Magnar Myklebust. I tillegg har kontaktperson for Råd for funksjonshemma fått tilsendt innkalling og møtereferat. Frå 2012 har Hjørdis Åsnes og Leonie Merts vore med på møta. Ein viktig del av arbeidet til gruppa har vore gjennomføring av SOFT analyse, dvs. kartlegging av sterke og svake sider, muligheiter og trusslar. Gruppa sitt framlegg til satsingsområde og mål samt SOFT analysen vart sendt ut til nemnda, organisasjonane (dei enskilde arbeidslaga), tillitsvalde og politikarane (gruppeleiarane). Forutan innspel som vart teke i møte, kom det 5 skriftlege innspel med frå ulike grupper samla ca 35 innspel. 3

1.3 Høyring Styringsgruppa sende forslag til plan for bistand og omsorg på høyring til arbeidstakarorganisasjonar, interesseorganisasjonar, kommunale råd og grendalag etter vedtak i kommunestyre 19.3.12 med høyringsfrist - 6 veker. I tillegg er det gjennomført eit informasjonsmøte med pensjonistlaget. Det kom inn 6 høyringsfråsegner. Styringsgruppa handsama fråsegnene og ga endeleg tilråding i møte den 23.5.12. 2. FAKTA 2.1 Oppgåver Kommunen skal syte for tenester til dei som bur eller oppheld seg der, slik at dei får dekka naudsynte behov for helse- og omsorgstenester, ut frå Lov om kommunale helse- og omsorgstenester. Kommunen sitt ansvar omfattar alle pasient- og brukargrupper, herunder personar med somatisk eller psykisk sjukdom, skade eller liding, rusproblematikk eller redusert funksjonsevne. Tenesteeininga Bistand og omsorg syter for fleire sentrale lovpålagde deltenester innanfor helse- og omsorgstenestene. Tenestene vert ytt til alle som har trong for det, uavhengig av alder og diagnose/funksjon. Tenesteeininga yter tenester med både habilitering/rehabilitering og pleie og omsorg som føremål. Praktisk og personleg bistand, opplæring og brukarstyrt personleg assistanse Pleie- og omsorg i heimen Pleie og omsorg i institusjon Omsorgsløn Avlasting Støttekontakt I tillegg gjev tenesteeininga tilbod om omsorgsbustader, tilrettelagde bustader, aktivitetstilbod, middagsutkøyring og tryggleiksalarm. Eininga administrerer vidare fylkeskommunal transportstøtteordning, fylgjekortordning og parkeringsløyveordninga for funksjonshemma. 2.2 Statleg styringsinformasjon nøkkeltal for pleie og omsorgssektoren Det meste av informasjonen i faktadelen er henta frå KOSTRA (kommune og statrapportering av økonomi, produktivitet og kvalitet tal oppdatert pr 23.6.10) og IPLOS (nasjonalt helseregister som skal danne grunnlag for nasjonal statistikk for pleie- og omsorgssektoren). Desse verktøya er under kontinuerleg utvikling og stadig nye faktorar blir målt. Gjer merksam på at det er mykje informasjon som blir registrert gjennom KOSTRA og at det kan i enkelt tilfeller der kommunane er ulikt organisert at data blir registrert ulikt. Det betyr at det i statistikkmateriale kan vere kjelde til feil. For å minimere desse 4

brukar vi alltid å måle utviklinga over tid og sjå nærare inn på talmateriale der det har vore større endringar. I tillegg til dette er det gjennomført brukarundersøking innan heimetenesta og institusjonstenesta (brukar og pårørande) april 2011 ved bruk av www.bedrekommune.no (eit verktøy for måling av tenestekvalitet og brukartilfredsheit i kommunesektoren) Våren 2010 var det gjennomført medarbeidarundersøking gjennom bedriftshelstenesta (Hjelp 24). Januar 2012 var det lagt ut informasjon på Folkehelseinstituttet sine sider. Profilen er teke med i vedlegg samt at utdrag frå denne er kommentert under pkt 2.3.8. Samanlikningsgrunnlag. I grunnlag for samanlikning har vi teke med tal frå Gaular, Naustdal og Jølster samt Askvoll. All desse har nokolunde same innbyggartal. 2.3 Oppsummering analyse av nøkkeltal (jfr. Vedlegg 2. Pleie og omsorgstenesta analyse av nøkkeltal) Oppsummering under kvart kapittel. Meir utfyllande informasjon og tabellar, er lagt med som vedlegg. Konklusjonane er henta frå vedlegget. 2.3.1 Folketalsutvikling Talet av eldre i aldersgruppa 67 79 år har vore og vil vere stabil framover mot 2020 kor vi får ein auke, og deretter nedgang. Talet eldre 80-89 er stabilt til 2020 for deretter å auke fram mot 2030. 2.3.2 Grunnlagsinformasjon Auka behov/press på tenestane og særleg på sjuke pasientar med behov for institusjonsplass. Auka kvalitet knytta til betre fysio- og legedekning på institusjon samt auka kompetanse i organisasjonen. 2.3.3 Organisering 104,2 årsverk pr. 1.1.12 Omorganiseringa i BIO vart gjennomført i 2005. I 2006 hadde ikkje BIO tenesteleiar og det vart auka opp ein del stader utan at nokon hadde kontroll. Dette vart retta opp i 2007. I 2008 tok NAV over tenestene til born og unge, men desse vart tilbakeført frå og med 2010. Auken i årsverk det siste året har fyrst og fremst kome i høve tiltak born og unge. Fjaler er ein av dei kommunane i Noreg med flest menneske med psykisk utviklingshemming (35) i høve til folketalet. Dette har samanheng med tidlegare institusjonsdrift og avvikling av denne i 1991. Mange av vertskommunedeltakarane (12 i 2010) valde å bli buande i Fjaler etter avviklinga. 2.3.4 Prioritering Med unntak av Askvoll brukar Fjaler kommune ein høgare andel av sine utgifter på pleie og omsorg enn landssnittet og samanlikningskommunane. Sjølv om ein har høgare andel av innbyggjarar i gruppa, brukar kommune allikvel mindre enn snittet for kommunane i Sunnfjord. 5

På grunn av svekka finansiering for ressurskrevjande tenestar har netto driftskostnadane gått opp dei siste åra. Samtidig er andel brukarar med stort pleiebehov auka. Med unntak av Gaular har Fjaler desidert lågaste driftsutgifter pr. mottakar av pleie- og omsorgstenestar. Dette gjeld på samla og i forhold til institusjon og heimetenestar 2.3.5 Kjerneteneste til heimebuande Dette er tenestar knytta til heimebuande, kommunale bustader og psykisk helsearbeid. Fjaler har høgare andel av tenestemottakarar av kjernetenestar enn dei andre kommunane i gruppa 67-79 år. Med unntak av Jølster har ein også høgare andel i gruppa 80+. Forklaring på dette er satsing på heimetenestar (mål om å kunne bu heime lengst mulig) og tal institusjonsplassar samt at Fjaler har høg andel innbyggjarar i gruppa 67-79 år. Dersom vi ser nærare på kostra-tala og samanliknar med status i 2003 (ved utarbeiding av førre planverk, ser vi at mottakarar av pleie og omsorgstenestar har auka frå 2003 og fram til i dag (48,3% til 56,9%). Dvs. det er fleire som mottek tenestar - samtidig har tal på tilsette blitt redusert. Fjaler har den lågast delen kommunalt eigde omsorgsbustader. Dette har samanheng med at det er lagt opp til å yte tenestar i heimen (privat). Brukarundersøking Resultat viser at Fjaler kommune sine heimetenestar ligg på nivå med dei beste kommunane i Noreg. 2.3.6 Institusjon Fjaler har med unntak av Gaular den mest kostnadseffektive drifta pr sjukeheimsplass. Vi ligg om lag på snittet av kommunane når det gjelder plassar i institusjon for innbyggjarar 80+ og litt over snittet når det gjeld brukarbetaling i institusjon. Litt under snitt for heildøgnsbemanna bustader. Med unntak av Gaular har Fjaler fleire innbyggjarar 67 og over og gruppa 80 år + som er bebuarar i institusjon. Tilsvarande gjeld og for den delen av bebuarane som er 80 år og over, unntak her er Askvoll. Ligg tilnærma snittet når det gjelder plassar avsett til demens. Lege og fysioterapidekning på sjukeheimen er betra dei siste åra, og er med unntak av hhv. Askvoll (lege) og Jølster (fysio) betre enn dei andre. Dette har samanheng med auka bevillingar dei siste åra, jf. tilsyn på sjukeheimen i 2009 og auka stilling (50%) fysio i frå 2010. Andel plassar i einerom er 100% og betre enn snittet. Brukarundersøking blant brukarar på institusjon Undersøkinga viser at brukarane er generelt godt fornøygd med tenesta. Kommunen ligg samla tilsvarande snittet i Noreg. 6

Brukarundersøking blant pårørande til brukarar på institusjon Undersøkinga viser at pårørande er fornøygd med tenesta. Kommunen ligg samla akkurat over snittet. Det generelle inntrykket er meget bra (3,7). 2.3.7 Ressursar kompetanse medarbeidarundersøking - sjukefråvær Fjaler har hatt ein auke i andel årsverk i brukarretta tenestar med fagutdanning (67 i 2008, 69 i 2009) og ligg etter 2010 på landssnittet og litt over snittet i Sogn og Fjordane. Når det gjeld fagutdanning frå høgskule ligg vi litt under snittet. Legemeldt sjukefråvær er framleis noko høgt samanlikna med dei andre kommunane og snittet i Sogn og Fjordane, men det har vore høgare og vist ei tilfredsstillande utvikling dei siste åra (2008 10,1% og 2009 9%). Fjaler kommune er IA-bedrift (inkluderande arbeidslivsverksemd) og det blir i samarbeid med Hjelp24 og arbeidslivssenteret (NAV) jobba målretta inn mot avdelingar kor det er høgt fråvær. 2.3.8 Helse og sjukdomsbilde i Fjaler Utdrag frå folkehelseprofilen til Fjaler. Helse og sjukdom Færre personar brukar legemiddel mot psykiske lidingar, som blant anna angst og depresjon, samanlikna med resten av landet. Hjarte- og karsjukdom ser ut til å vere mindre utbreidd enn elles i landet, vurdert etter talet på pasientar behandla i sjukehus. KOLS og astma hos vaksne ser ut til å vere mindre utbreidd enn elles i landet, basert på bruk av legemiddel (45-74 år). Utbreiinga av type 2-diabetes, målt ved bruk av legemiddel, ser ut til å vere lågare enn elles i landet (30-74 år). Sjølv om vi har ein tilfredsstillande no situasjon vil fokus på og arbeid med folkehelse vere svært viktig framover. God innsats på dette område vil kunne vere med å redusere framtidig helsekostnader for Fjaler kommune. 3. NASJONALE MÅL OG FØRINGAR FOR HELSE OG OMSORGSTILBODET Nasjonale mål og prioriterte områder for 2011 Ref. IS-1/2011 rundskriv frå Helsedirektoratet Hovudbodskap Alle skal ha eit likeverdig tilbod av helse- og omsorgstenestar uavhengig av diagnose, bustad, personleg økonomi, kjønn, etnisk bakgrunn og den enkelte sin livssituasjon. Helse- og omsorgstenestene skal vere eit einheitleg og samanhengande tenestetilbod av god kvalitet, med høg pasienttryggleik og tilpassa den enkelte brukar. Den kommunale omsorgstenesta skal utviklast vidare slik at den gir pasientar og brukarar gode muligheiter for livskvalitet og meistring Tenestar til menneske med demenslidingar skal byggast ut 7

Førebyggande og helsefremmande innsats skal vere med på å fremje helse og å hindre at sjukdom oppstår og utviklar seg, og at dei med kronsike sjukdommar kan leve best mogleg med sin sjukdom eller funksjonstap. Folkehelsearbeidet skal bidra til fleire leveår med god helse for den enkelte, og redusere sosial helseforskjellar i befolkninga. Psykisk helse skal fortsatt prioriterast. Det skal særleg leggast vekt på psykisk helse for barn og unge. Førebygging og tidleg innsats skal hindre at rusmiddelproblem oppstår. Oppfølging av rusmiddelavhengige i kommunane, i tannhelsetenesta, fengsla og i spesialisthelsetenesta skal samordnast. St.m. nr.25 (2006); mestring, muligheter og mening, og Omsorgsplan 2015 Meldinga har fokus på framtidas omsorgsutfordringar. I Omsorgsplan 2015 vert strategiar i høve korleis møte desse utfordringane presentert. Tiltaka gjeld først og fremst perioden fram til 2015 men har og eit tidsperspektivet fram mot 2050. Dei viktigaste utfordringane framover vert venta å vere: - sterk vekst i yngre bukargrupper med nedsett funksjonsevne - behovsvekst som fylgje av eit aukande tal eldre - vil krevje utbygging av kapasitet og auka kompetanse på aldring med spesielt fokus på demens og samansette lidingar - knappheit på omsorgsytarar som fylgje av endringar i alderssamansetninga i befolkninga - trong for betre medisinsk og tverrfagleg oppfylging spesielt i høve demens, kroniske og samansette lidingar, psykiske vanskar og andre med behov for koordinerande tenestetilbod frå både 2.linja og den kommunale helse- og sosialtenesta. - eit større fokus på psykososiale behov jf. daglegliv, måltid, aktivitet. - auke i behov innan demens stiller store utfordingar i høve planlegging og individuell tilrettelegging i tenestetilbod. Demensplan 2015 Den gode dagen (delplan til omsorgsplan 2015) Ein av dei største utfordringane vi står ovanfor som fylgje av auka levealder og endra alderssamansetning i befolkning er at talet på menneske med ulike demenslidingar vil auke kraftig dei neste 35 åra. Ein må innrette lokalsamfunnet for denne situasjonen og legge forholda til rette for menneske med demensliding og deira pårørande. Godt utbygde heimetenester og dagaktivitetstilbod spelar ei avgjerande rolle. Demensplanen lyfter fram tre hovudsatsingsområde: - dagtilbod for heimebuande med demensliding. - betre tilpassa butilbod for denne gruppa i høve omsorgsbustader og sjukeheimar - auka kunnskap og kompetanse gjennom informasjon og opplæring både til pårørande og tilsette St.m. 47 (2008 2009) Samhandlingsreforma; rett behandling på rett sted - til rett tid Meldinga skisserar tre hovudutfordringar for helse- og omsorgstenestene: - pasientane sin trong for koordinerte tenester er ikkje god nok - tenestene er prega av for liten innsats for å avgrense og førebygge sjukdom - demografisk utvikling og endring i sjukdomsbilde kan true samfunnet si økonomiske bereevne. 8

Hovudomgrepa for å møte utfordringane er; ei klarare pasientrolle gjennom ei samanhengande og heilskapleg pasientforløp, og ei ny kommunerolle som i større grad enn i dag førebygger og set inn tiltak i tidleg sjukdomsfase hos pasientar med kroniske sjukdomar Eksempel på framtidige kommunale oppgåver er: - tilbod før, i staden for og etter sjukehusopphald som døgnplassar for observasjon, etterbehandling, lindrande behandling, rehabilitering og habilitering - tiltak for å førebygge og avgrense sjukdom - tverrfaglege team, inklusiv ambulante team - lærings- og meistringstilbod - førebygging, tidleg intervensjon og lavterskeltolbod for psykisk helsevern og rus. - forsterka bu- og tenestetilbod ved psykiske lidingar Prop. 91 L (2010-2011) Lov om kommunale helse og omsorgstenester Ny helse og omsorgslov trer i kraft 01 01 12. Denne erstattar kommunehelsetenestelova og sosialtenestelova. I forslag til ny lov legg ein opp til at kommunane skal ta eit større ansvar for pasientar som til no har vore spesialisthelsetenesta sitt hovudansvar. Lova legg føringar for auka kommunal innsats i høve førebygging, tidleg intervensjon og tiltak mot unødige innleggingar av pasientar i sjukehus, auka samarbeid med andre kommunar/fylkeskommunar/helseføretak, og plikt til å inngå samarbeidsavtaler med helseføretak. Rehabilitering og bruken av individuell plan vert trekt fram som viktige områder i det framtidige helse og omsorgsarbeidet. Andre oppgåver som vert pålagt kommunane vil vere: - frå 01 01 12, avgrensa medfinansieringsansvar for 20% av kostnader knytte til henvising og innlegging for medisinsk behandling alle aldersgrupper - frå 01 01 12, ansvar for utskrivingsklare pasientar i sjukehus frå første dag - plikt til å syrgje for døgnopphald til enkelte grupper pasientar med trong for øyeblikkeleg helsehjelp skal fullfinansierast ved ei gradvis overføring til kommunane i perioden fram til 2016 - plikt til å opprette eigen pasientkoordinator til menneske med behov for langvarige og sammensatte tenester, og etablering av koordinerande eining vert lovpålagt - ansvar for pasient- og pårørande opplæring - eit overordna ansvar for fastlegeordninga vert tydleggjort St.meld. 16 (2010 2011) Nasjonal helse og omsorgsplan (2011 til 2015) Planen fastset den politiske kursen for helse- og omsorgstenesta og folkehelsearbeidet dei komande åra, og syner korleis samhandlingsreforma skal gjennomførast. Planen beskriv dei framtidige hovudutfordringane for omsorgstenestene. Desse vil vere knytte til vekst i tal brukarar og at fleire har komplekse sjukdomsbilete med trong for samansette tenester. Dette stiller krav til kapasitet og kompetanse og til omstilling og tilpassing i kommunane. Det er trong for betre medisinsk og tverrfagleg oppfylging, og større merksemd på aktivitet og sosial og kulturelle forhold ved dagens omsorgstibod. I samhandlingsreforma vert det lagt til grunn at den forventa veksten i trong for tenester i størst mogeleg grad må finne si løysing i kommunane. Kommunane skal syrgje for ei heilskapleg tenking med førebygging, tidleg intervensjon, tidleg diagnostikk, behandling og 9

oppfylging slik at eit heilheitleg pasientforløp i størst mogeleg grad kan ivaretakast innanfor beste effektive omsorgsnivå (BEON prinsippet). Eit sentralt poeng i meldinga er at kommunen skal sjå helse- og omsorgssektoren i samanheng med dei andre sammfunnsområde der ein har ansvar og oppgåver. Prop. 90 L (2010-2011) Lov om folkehelsearbeid Ny lov om folkehelse trer i kraft 01 01 12. Lova skal sikre at myndigheiter på alle nivå vurderar helsekonsekvensar av sine tiltak. Føremålet er å bidra til ei utvikling som fremmar helse, trivsel, gode sosiale og miljømessige forhold, og som førebyggjer psykisk og somatisk sjukdom, skade eller liding, og som utjamnar sosiale helseforskjellar. Krav til kommunen - tydeleg organisatorisk plassering av det førebyggjande arbeidet - oversikt over helsetilstanden og viktige påverkingsfaktorar - alle kommunale sektorar skal involverast - etablering av lågterskeltilbod - politisk forankring av mål og strategiar 10

4. OVERORDNA MÅL OG FØRINGAR 4.1 Tverrfaglege verdiar, mål og krav til leiaradferd i Fjaler kommune Verdiar: Inkluderande Løysingsorientert Sørvisinnstilt Overordna mål: Trivsel, godt arbeidsmiljø Kvalitet Fornøgde innbyggjarar Tenkje utvikling Krav til leiaradferd: Tydeleg Lojal Interessert, open, lyttande, engasjert Handlekraftig Konsekvent, handsame folk likt Motiverande Løysingsorientert 4.2 Visjon - BIO Brukarar og pasientar først 4.3 Formål Fjaler kommune skal innan tenestene som er omfatta av pleie og omsorg, ha fornøygde pasientar og brukarar, tilsette og politikarar. Dekningsgrader og kvalitetsparameterar (brukarundersøkingar og medarbeidarundersøkinga) samt effektiviteten i tenestene (bruttokostnader) skal vere betre enn gjennomsnittet for Sogn og Fjordane (jf. Kostra). 4.4 Resultatmål Innan bistand og omsorg betyr dette Brukar opplever tryggleik og blir møtt med respekt. Hjelp vert tildelt ut frå ei fagleg vurdering der tenesteskildringar sikrar at dei grunnleggande behova vert dekka og der BEON prinsippet vert lagt til grunn. Brukar vert teken med i prosessar i høve kva hjelp som skal ytast slik at dette kan stimulere til eigeninnsats og eit betre resultat for brukaren. Tenestene internt i kommunen og mellom eksterne samarbeidspartar er samordna og koordinerte slik at dei står fram som ein heilskap. Helsefremjande og førebyggande innsats er i fokus og der det vert tilrettelagt for sosial kontakt og trivsel. Ressursane vert utnytta på ein god og rettferdig måte og der kostnadseffektive tenester vert fremma. 11

5. HANDLINGSPLAN Satsingsområde 1 Heimetenester Ein ynskjer å halde fram med å ha auka fokus på tenester og tiltak i eigen heim, og å vidareutvikle og styrke demensomsorga. I dette ligg også å vidareutvikle heildøgnstenester i omsorgsbustader. Tiltak /resultatmål Ansvar Start 1.1 Oppretting av ressursgruppe for demens Tenesteleiar BIO Jan. 2012 1,.2 Utarbeide interne retningsliner for kartlegging og diagnostisering av demente Ressursgruppe demens 1.3 Utgreie ombygging av Naustmyra til Tenesteleiar korttidsbustad for rehab.pasientar BIO/Teknisk 1.4 Utgreie ombygging av Løvollen til omsorgsbustad Tenesteleiar for eldre BIO/Teknisk 1.5 Utarbeide retningsliner for overflytting av tenester Tenesteleiar til unge vaksne med funksjonshemming til BIO/koordinator arbeidslag. born og unge 1.6 Utarbeide brosjyre over BIO sitt tenestetilbod til Mottakskontor pasientar/pårørande. BIO 1.7 Greie ut auke av grunnbemanning i heimetenesta, Tenesteleiar herunder trong for auke av tenester på kveld og BIO, lagleiarar helg utanom sentrumsområde. Punkta frå 1.8 til 1.10 kjem inn under arbeidet med bustadsosial handlingplan 1.8 Avklare framtidig lokalisering av avlastningsbustad for born og unge med funksjonshemming (sjåast i samanheng med 1.9) 1.9 Utgreie behov for bygging av nytt omsorgs-tun for brukarar med utviklingshemming (eventuelt ombygging av voluntørbustaden) 1.10 Utgreie tilrettelagt dagtilbod for demente i tidleg fase (sjå også punkt 2.4) 1.11 Utgreie ombygging av tannlegekontoret til omsorgsføremål (korttidsbustader rehabilitering?) Okt. 2012 Jan. 2012 Til øko.plan 2013-2016 Nov. 2012 Okt. 2012 Jan.2013 Satsingsområde 2 Sjukeheim Sjukeheimen sine korttidsfunksjonar vert styrka og prioriterte framfor sjukeheim som buform. I høve samhandlingsreforma kan det på sikt vere trong for å etablere ei korttidsavdeling som kan ta hand om utredning, behandling, rehabilitering og avlastning. Tiltak /resultatmål Ansvar Start 2.1 Greie ut eigne stillingar for reinhaldspersonell slik at ein tek i vare vedlikehald og hygiene i institusjonen. Rådgjevar personal / tenesteleiar BIO April 2012 2.2 Etablere forpliktande partnarskap med frivillige organisasjonar for besøksteneste og aktivitet i sjukeheimen. 2.3 Auke stillingen for aktivitør på sjukeheimen frå 60% til 100%. Folkehelsekoordinator Tenesteleiar BIO Jan 2013 Til øko.plan 2014 til 2017 12

Punkta 2.4 og 2.5 kjem inn under arbeidet med bustadsosial handlingsplan 2.4 Utgreie flytting / avheimling av skjerma avdeling for demente til omsorgsbustader med heildøgnsbemanning og bruk av A til korttidsplassar. 2.5 Utgreie bruk av doble rom for rehabiliterings- og avlastningsplassar og dermed sjå på høve til å gjere avdeling 2 om til langtidsavdeling og med korttidsplassar på B/C. Dette må sjåast i samanheng med ledige lokale i høve tannlegekontoret. Satsingsområde 3 Førebygging og helsefremjande tiltak Ein har fokus på helsefremjande- og førebyggande tiltak som kan førebyggje funksjonssvikt og forverring av helse, og der eigenmeistring er i fokus. Tiltak /resultatmål Ansvar Start 3.1 Kartlegge sentrale helseutfordringar i kommunen Folkehelsekoordinator Jan. 2013 3.2 Sikre tilgang på kompetanse innan ernæring, Rådmann Aug. 2012 folkehelse, ergoterapi og livsmeistring (sjå punkt 5.1) 3.3 Utarbeide rutinar for tidleg intervensjon i høve heimebuande eldre som treng tilrettelegging/ hjelpemiddel i bustad. Tenesteleiarfysioterapi og BIO Nov. 2012 3.4 Utarbeide rutinar i høve utvendig vedlikehald av kommunen sine omsorgsbustader for å unngå fallulykker (eks. strøing om vinteren og vask av grønske) Tenesteleiar teknisk Jan. 2013 3.5 Utgreie oppstart av frisklivssentral Tenesteleiar Jan 2012 fysioterapi 3.6 Utarbeiding av Fjaler kommune si omsorgstrapp etter BEON prinsippet - der dei ulike nivå i tenesetilbodet vert beskriven Tenesteleiar BIO Jan 2013 3.7 Greie ut utbygging av vaktmeistersentral for kjøp av tenester som vedbæring, måking, strøing, skifting av lyspærer m.m. til heimebuande (ev. kjøp av tenester frå Vevang produksjon eller gruppe på Vidaregåande skule). Ung jobb Elevbedrifter 3.8 Etablere forpliktande partnarskap med frivillige organisasjonar for besøksteneste, møtestader og aktivitet for heimebuande eldre i heile Fjaler 3.9 Jobbe for å få på plass løysingar innan omsorgsteknologi Teknisk Frivilligsentralen Rektor/folkehelsekoordinator Folkehelsekoordinator Tenesteleiar BIO Jan. 2013 Mars 2013 kontinuerleg Satsingsområde 4 Rekruttering, oppbygging - og utvikling av kompetanse. Ein har fokus på oppbygging og utvikling av kompetanse for å møte morgondagens krav. Ressursar og kompetanse skal stå i høve til helseutfordringane. Ein skal samstundes legge til rette for at tilsette skal få størst mogelege stillingar. 13

Tiltak /resultatmål Ansvar Start 4.1 Delta i kompetanseutvikling gjennom gjensidig KS, Helse Førde, mot 2016 hospiteringsordning med 2.lina. og kommunane v/førde kommune 4.2 Utarbeiding av kompetanseplan Tenesteleiar BIO/ mot 2016 Rådgjevar personal 4.3 Aktiv bruk av 2.linja for å bygge opp eigen Tenesteleiar BIO/ kontinuerleg kompetanse lokalt; jfr. tilbod om kurs 4.4 Utgreie auke i stillingsprosent for dei deltidstilsette som ynskjer det for å dekke inn fråvær i turnusplan lagleiarar BIO Tenesteleiar BIO/ Rådgjevar personal 4.5 Kompetanseheving for leiarar i BIO Rådgjevar personal 4.6 Vurdere ulike virkemiddel for å rekruttere høgskuleutdanna og fagarbeidarar til BIO. Tenesteleiar BIO/ Rådgjevar personal Jan.2013 Jan. 2013 kontinuerleg Satsingsområde 5 Samarbeid internt og eksternt Ein skal avklare og formalisere samarbeid internt i kommunen og med 2. lina, andre kommunar og instansar det er naudsynt og tenleg å samarbeide med. Tiltak /resultatmål Ansvar Start 5.1 Utvikle eit formalisert og forpliktande samarbeid Rådmann April 2012 mellom lege, fysioterapitenesta, BIO, NAV, og helsestasjon. 5.2 Etablere ei arbeidsgruppe for evaluering av Tenesteleiar BIO Sep. 2012 pasientforløp i høve utskrivingsklare pasientar, og for å vurdere behov i høve observasjonsplassar, øyeblikkeleg-hjelp tenester jfr føringar i samhandlingsreforma mot 2016, og relatert til trong for lokalmedisinske tenester 5.3 Utvikling av sikker og systematisk Rådmann Jan. 2012 informasjonsutveksling gjennom Norsk Helsenett (Elin K) opp mot Infodoc, Cosdoc, Nav. 5.4 Gjere avtalen om utskrivingsklare pasientar frå Nestleiar BIO Mars 2012 2.lina kjend i heile BIO. 5.5 Ferdigstille prosedyre og integrere bruken av Nestleiar BIO / April 2012 individuell plan i alle aktuelle tenesteeiningar. NAV 5.6 Opprette Helse- og omsorgsutval i HAFS Rådmann Vår 2012 5.7 Revidere Tverretatleg Rehabiliteringsplan Rådmann Jan. 2013 5.8 Integrasjon av fagsystem Notus og Agresso i høve Tenesteleiar BIO Jan. 2012 løn (sjå punkt 5.9 og 5.10) / konsulent løn 5.9 Ta i bruk Notus Portal i høve personalarbeid. Tenesteleiar BIO Mai 2013 / konsulent løn 5.10 Ta i bruk arbeidsplan i Cosdoc Nestleiar BIO April 2013 14

Satsingsområde 6 Bygningstekniske utbetringar For å lette arbeidssituasjonen for personale og leiing må det gjerast nokre byggtekniske utbetringar, men dette må sjåast i samanheng med bustadsosial handlingsplan og eventuelle endringar der. Tiltak /resultatmål Ansvar Start 6.1 Nytt låsesystem til medisinrom i heile BIO Tenesteleiar BIO Øko.plan 2013-2016 6.2 Ombygging garderobar sjukeheim Tenesteleiar BIO Øko.plan 2013-2016 6.3 Nødstraumsaggregat på sjukeheimen. Leiar teknisk Jan 2012 6.4 Arbeidslag 2 utvide personaldel m/ Tenesteleiar BIO Jan. 2012 soverom til nattevakt, medisinrom, lager møterom, kontor- og personalrom Punkt 6.4 må avventast til eventuelle avklaringar i høve bustadsosial handlingsplan 6.5 Arbeidslag 1 - utbetring av medisinrom for å stette lovkrav, samt utviding av personalrom og flytting av kontor til leiar i tilknyting til personalrom 6. VIDARE ARBEID Rullering av planverket Ein del av tiltaka i handlingsplanen krev vidare arbeid, drøfting og utgreiing før dei iverksetjast herunder tiltak med økonomiske konsekvensar. I tillegg har planen eit grensesnitt mot andre planverk som gjer til at det vil vere behov for koordinering. Dette gjeld særskilt bustadsosial handlingsplan som er under utarbeiding. I arbeidet med utarbeiding av planverket har det vore lagt vekt på medverknad frå tilsette (arbeidslaga), tillitsvalde, politikarar og brukarorganisasjonar. Dette har blitt gjort for å få til best mulig forankring og for å gjere det enklare å innføre tiltaka dvs sikre medansvar. Det er derfor viktig at gjennomføring av tiltak skjer i samarbeid med desse gruppene. I og med at kommunane har fått mange nye utfordringar i samband med samhandlingsreforma kan det vere tiltak som ein ikkje har fått med i arbeidet, og som naturleg kan komme i perioden. Den økonomiske situasjonen til kommunane og Fjaler kommune er under sterkt press og det kan vere tiltak i handlingsplanen som ikkje let seg gjennomføre i perioden. Dette er viktig å vere klar over slik at ein ikkje skaper for store forventningar til kva som kan vere mulig å gjennomføre. For sikre best mulig måloppnåing samt kunne ta omsyn til endringar og nye tiltak som vil måtte komme i planperioden, er det viktig at planen blir rullert årleg i forkant av oppstart av arbeid med budsjett og økonomiplan, og at det blir gjort i samarbeid med dei organisasjonane som har vore med å utarbeidd planverket. 15

VEDLEGG 2.3 Pleie og omsorgstenesta analyse av nøkkeltal 2.3.1 Folketalsutvikling Fjaler har dei siste 15 åra, med unntak av siste året hatt ein liten (men jamn) nedgang i folketalet. I 2011 budde det 2.832 innbyggjarar i Fjaler. Det vi ser av utviklinga er at tal innbyggjarar i alderen 6-15 år viser nedgang, medan tal innbyggjarar i alderen 16-66 og 67-79 år aukar. Dette betyr at behov for kommunal tenestar (andel av netto driftsutgifter) innan bistand og omsorg vil auke, medan det for skule vil bli redusert. BEHOVSPROFIL 2007 2008 2009 2010 Antall 0-5 år 175 177 164 175 Antall 6-15 år 338 323 320 320 Antall 16-66 år 1839 1837 1859 1904 Antall 67-79 år 308 313 313 320 Antall 80 år og over 189 188 190 190 Folkemengde i alt 2849 2838 2846 2909 Antall fødte i løpet av året 15 25 20 37 Antall døde i løpet av året 35 34 32 25 Fødselsoverskot -20-9 -12 12 Innflyttingar 176 131 172 163 Utflyttingar 177 133 152 112 Netto innflytting -1-2 20 51 FOLKETALSPROGNOSE 2015-2030 Årstal I alt 25-66 år 67-79 år 80-89 år 90 år og over over 67 år % over 67 år 2015 2 915 1274 347 155 35 537 18,4 2020 2 970 1190 404 148 40 592 19,9 2030 3 069 1157 393 194 39 626 20,4 Tal henta frå SSB (feb 2011) Talet av eldre i aldersgruppa 67 79 år har vore og vil vere stabil framover mot 2020 kor vi får ein auke og deretter nedgang. Talet eldre 80-89 er stabilt til 2020 for deretter å auke fram mot 2030. Særskilt tre grupper i befolkninga har behov for mange kommunale tenestar. - Gruppa 1-5 har behov for blant anna barnehageplass. Stabil utvikling. - Gruppa 6-15 elevar i grunnskulen. Nedgang 16

- Gruppa 80 år og over er dei som har mest behov for institusjonstenestar, omsorgstenestar, middagsombringing og andre heimebaserte tenestar. Auke etter 2020. 2.3.2 Grunnlagsinformasjon 2007 2008 2009 2010 Heimetenestar Mottakere av både hjemmetjenester og støttetjeneste 70 81 79 96 Mottakere av hjemmetjenester 0-66 år 53 53 55 49 Mottakere av hjemmetjenester 67-79 år 29 35 33 42 Mottakere av hjemmetjenester 67 år og over : 106 112 128 Mottakere av hjemmetjenester 80 år og over 70 71 79 86 Mottakere av hjemmetjenester i alt 152 159 167 177 Mottakere av støttekontakt 23 22 19 20 Hjemmeboere med høy timeinnsats : : 21 22 Mottakere av brukerstyrt personlig assistanse BPA 5 6 5 5 Mottakere av matombringning 44 60 48 57 Mottakere av trygghetsalarm 52 51 62 79 Omsorgsboliger som er kommunalt eide 26 26 26 26 Institusjon Beboere i bolig m/ heldøgns bemanning 13 12 12 12 Beboere i institusjon i alt 30 34 37 37 Beboere i institusjon 80 år og over 25 27 30 31 Institusjonsbeboere på langtidsopphold 27 31 34 33 Rom i institusjon 36 36 36 36 Brukertilpasset enerom med bad/wc 36 36 36 36 Plasser i skjermet enhet for personer med demens 8 8 8 8 Andre indikatorar (kvalitet) Timer pr. uke av leger i institusjon. Funksjon 253 9 9 9 12 Timer pr. uke av fysioterapeuter i institusjon. Funksjon 253 6,36 7,66 10,26 13,76 Årsverk av personell med relevant fagutdanning 66,02 69,66 73,27 80,95 Alle tjenestemottakere som har omfattende bistandsbehov 33 41 38 49 Gjennomsnittleg tal tildelte timar på veke, praktisk bistand 7,8 Oppsummering: Frå 2007 ser vi ein årleg auke i tal mottakarar av tenestar. Auke tal institusjonsbebuarar med langtidsopphald (samanheng). Auke i tal timar pr veke av lege og fysioterapeut. Auke i tal årsverk med relevant fagutdanning. Auke i tal tenestemottakarar som har omfattande bistandsbehov. Konklusjon: Auka behov/press på tenestane og særleg på sjuke pasientar med behov for institusjonsplass. Auka kvalitet knytta til betre fysio- og legedekning på institusjon samt auka kompetanse i organisasjonen. Skildring av tenesta Kostra deler pleie og omsorgstenesta (i Fjaler kalt Bistand og omsorg, forkorta BIO) i tre funksjonar. 17

- Aktivitetar og støttetenestar - Kjernetenestar til heimebuande - Institusjon og institusjonsdrift Aktiviserings- og servicetenestar for eldre og funksjonshemma (234) Eldresenter og dagsentre for heimebuande, aktivitetssentre for utviklingshemma, aktivsering av funksjehemma barn, transporttenestar, støttekontakt, matombringing, kjøp/drift/vedlikehald av tryggleiksalarmar, vaktmeister, ferietilbod og andre velfredstiltak for eldre og funksjonshemma, frivilligsentralar. Bistand, pleie og omsorg til heimebuande (254) Kommunale pleie- og omsorgstenestar ytt til personar som bur i eigen heim (inkludert tenestar til bebuarar i bustader for eldre og funksjonshemma med eller utan fast bemanning) som registeres i IPLOS med vedtak knytta til tal timar pr veke. Tenestane er praktisk bistand, brukarstyrt personleg assistanse (BPA), avlastning utanfor institusjon, omsorgsløn og pleie og omsorg utanfor institusjon (inkludert bistand som ledd i komunenes psykisk helsearbeid. Bistand, pleie, omsorg i institusjonar for eldre og funksjonshemma (253) Direkte brukerretta oppgåver i forbindelse med bistand, pleie og omsorg i institusjonar og buformer med heildøgns pleie og omsorg for eldre og funksjonshemma, jf k.helselova 1-3 annet ledd nr. 6 og sos.tjenestelova 4-2d, og forskrift til lov om sos.tj. i tillegg til døgnopphald inkluderer dette også dag- og nattopphold, samt tidsbegrensa opphald på slike institusjonar, for eksempel re-/habilitering og avlastning, samt servicefunksjonar som kjøkken, kantine/kiosk, vaskeri og aktivitør. Funksjonen omfattar vidre medisinske forbruksvarer, tekniske hjelpemidler, inventar/utstyr, administrasjon/leiing, inntekter av oppholdsbetaling, utgifter til hjelp og betjening av avlastningsbustader og døgnmulkter for utskrivingsklare sjukehuspasientar. BIO er ein stor del av kommunen sin tenesteproduksjon. Rekneskapen for 2010 viser ein samla nettokostnad på kr. 53.211.000,- på området. 2.3.3 Organisering I 2012 har BIO 104 årsverk. Av desse er 5,8 årsverk leiarressurs. Tenester Årsverk Administrasjon / mottakskontor 2,6 Reinhald Helsetunet 0,47 Støttekontakt 0,85 Omsorgsløn 0 Brukarstyrt personleg assistanse 6,32 Tenester til born/unge miljøarbeid 11,61 Arbeidslag 1, sjukeheim / heimetenester ytre 20,63 Arbeidslag 2 heimetenester sentrum / miljøarbeid Svehogen 14,59 Arbeidslag 3, miljøarbeid Øyra / dagsenter 16,44 Arbeidslag 4, miljøarbeid psykisk helse 4,7 Arbeidslag 5, sjukeheim / heimetenester omsorgsbustader 23,28 Arbeidslag 6, institusjonskjøkken / matombringing 2,88 Totalt 104,2 Utvikling årsverk sidan 2004. År Total årsverk År Total årsverk 18

2004 100,93 2008 95,36 2005 96,88 2009 91,94 2006 101,35 2010 98,22 2007 96,58 2011 98,10 Kommentarar til utvikling av årsverk: Omorganiseringa i BIO vart gjennomført i 2005. I 2006 hadde ikkje BIO tenesteleiar og det vart auka opp ein del stader utan at nokon hadde kontroll. Dette vart retta opp i 2007. I 2008 tok NAV over tenestene til born og unge, men desse vart tilbakeført frå og med 2010. Auken i årsverk det siste året har fyrst og fremst kome i høve tiltak born og unge. Fjaler er ein av dei kommunane i Noreg med flest menneske med psykisk utviklingshemming (35) i høve til folketalet. Dette har samanheng med tidlegare institusjonsdrift og avvikling av denne i 1991. Mange av vertskommunedeltakarane (12 i 2010) valde å bli buande i Fjaler etter avviklinga. 2.3.4 Prioritering Samanlikningsgrunnlag. I grunnlag for samanlikning har vi teke med tal frå Gaular, Naustdal og Jølster samt Askvoll. All desse har nokolunde same innbyggartal. Dei tre første ligg nær Førde og har auke i tal unge, medan Askvoll som ein av HAFS kommunane opplever det motsatte. Fjaler Gaular Naustd Jølster Askv. S&Fj Landet Andel 67-79 år 11 8,6 8,9 8,5 12,9 9,3 8,8 Andel 80 år + 6,5 6,6 5,2 6,3 7,2 5,7 4,6 Med unntak av Askvoll har Fjaler større andel innbyggjarar i gruppa 67-79 år enn samanlikningskommunar og snitt for landet. Det er mindre skilnader i gruppa 80+. Bistand og omsorg sin andel av kommunens totale netto driftsutgifter har auka dei siste åra medan andelen til institusjonsdrift har gått ned. 2008 2009 2010 NDU pleie og omsorg i prosent av kommunens totale NDU 35,1 36 37,8 Institusjoner (f253+261) - andel av netto driftsutgifter til plo 50 44 44 Tjenester til hjemmeboende (f254) - andel av NDU til plo 45 50 51 Tjenester til hjemmeboende (f254) - andel av NDU til plo 4 6 5 NDU = netto driftsutgifter Med unntak av Askvoll brukar Fjaler kommune ein høgare andel av sine utgifter på pleie og omsorg enn landssnittet og samanlikningskommunane. Sjølv om ein har høgare andel av innbyggjarar i gruppa, brukar kommune allikvel mindre enn snittet for kommunane i Sunnfjord. På grunn av svekka finansiering for ressurskrevjande tenestar har netto driftskostnadane gått opp dei siste åra. Samtidig er andel brukarar med stort pleiebehov auka. NDU pleie og omsorg i prosent av kommunens totale NDU Fjaler Gaular Naustd Jølster Askv S&Fj Landet 37,8 31,3 34,1 37,1 40,8 37,6 35,7 19

Institusjoner (f253+261) - andel av netto driftsutgifter til plo Tjenester til hjemmeboende (f254) - andel av NDU til plo Tjenester til hjemmeboende (f254) - andel av NDU til plo 44 63 39 13 37 43 45 51 34 62 82 49 51 50 5 3-1 5 13 5 5 Når ein ser på innsastsen i forhold til tal eldre er Fjaler blant dei som brukar minst. Kun Gaular brukar mindre. NDU pleie og omsorg pr. Fjaler Gaular Naustd Jølster Askv S&Fj Landet innbyggjar (tal i kr 1.000) Pr. innbyggj. 80 år + 273 210 294 267 272 299 299 Pr. innbyggj. 67-79 år 102 91 108 113 97 112 103 TENESTA SAMLA Med unntak av Gaular har Fjaler desidert lågaste driftsutgifter pr. mottakar av pleie- og omsorgstenestar. Dette gjeld på samla og i forhold til institusjon og heimetenestar Tal i 1.000 Fjaler Gaular Naustd Jølster Askv S&Fj Landet BDU pr. mottakar av pleie 291 270 331 331 300 335 316 og omsorgstenestar BDU pr mottakar 171 108 232 288 184 201 188 heimetenestar BDU pr institusjonsplass 768 760 893 845 842 843 843 BDU = brutto driftsutgifter 2.3.5 Kjerneteneste til heimebuande Dette er tenestar knytta til heimebuande, kommunale bustader og psykisk helsearbeid. Fjaler har høgare andel av tenestemottakarar av kjernetenestar enn dei andre kommunane i gruppa 67-79 år. Med unntak av Jølster har ein også høgare andel i gruppa 80+. Forklaring på dette er satsing på heimetenestar (mål om å kunne bu heime lengst mulig) og tal institusjonsplassar samt at Fjaler har høg andel innbyggjarar i gruppa 67-79 år. Mottakarar av kjernetenest Fjaler Gaular Naustd Jølster Askv S&Fj Landet til heimebuande Ant. Pr. 1000 innb. 0-66 år 20 21 23 16 29 19 19 Ant. Pr. 1000 innb. 67-79 131 112 121 112 116 94 79 Ant. Pr. 1000 innb. 80 år + 453 306 350 500 377 399 346 Det er naturleg at dei kommunane som har mange omsorgsbustader i staden for institusjon vil ha ein høgare del tenestemottakarar som mottek fleire ulike tenestar, enn dei kommunane som har høg del bebuarar i institusjon. 20

Dersom vi ser nærare på kostra-tala og samanliknar med status i 2003 (ved utarbeiding av førre planverk, ser vi at mottakarar av pleie og omsorgstenestar har auka frå 2003 og fram til i dag. Dvs. det er fleire som mottek tenestar - samtidig har tal på tilsette blitt redusert. 2003 2009 Heimetenestar 31,2% 41,6% Institusjon 17,1% 15,3% Totalt 48,3% 56,9% Ca 23% av heimebuande tenestemottakarar har omfattande bistandsbehov. Dette i forhold til gjennomsnittet av dei andre kommunane. Tilsvarande gjelder for brukarar med noko/avgrensa bistandsbehov. Med unntak av Naustdal og Jølster er det ingen som tek inn mindre i brukarbetaling enn Fjaler. Snitt tal timar tildelt til praktisk bistand pr. veke ligg Fjaler om lag på snittet. For timar tildelt til heimesjukepleie ligg ein lågast og godt under snittet. For brukarar utanfor insitusjon ligg ein høgast og over snittet. Fjaler Gaular Naustd Jølster Askv S&Fj Landet Del brukarar med IP 12,1 15,1 7,7 9,1 17,6 12,5 11 Del brukarar (%) med 46 54 63,6 38,7 36,2 44,9 44,8 noko/avgr. Bistandsbeov Del brukarar med omfatt. 23,4 28,6 14 22,8 26,6 25,3 23,5 Bistandsbehov Brukerbet. For praktisk 1 1,6 0,8 0,9 1,3 1,9 1,5 bistand i % av BDU Snitt tal timar pr. veke, 7,9 2,8 11,5 4,2 2,8 7,2 7,1 praktisk bistand Snitt tal timar pr. veke, 2,9 5,3 4,5 7,4 6,4 4,9 4,5 Heimesjukepleie Snitt tal timar pr. veke, 12,6 8 10,7 10,8 8,3 11 9 brukarar utanfor institusj. IP=individuell plan BRUKARUNDERSØKING - HEIMETENESTA 1 er lågaste og 4 er høgast Fjaler Snitt land Høgste kommune Lågaste kommune Resultat for brukaren 3,5 3,4 3,6 3,1 Brukramedvirkning 3,5 3,1 3,6 1,8 Tryggleik og respektfull handsaming 3,5 3,5 3,7 2,9 Tilgjenge 3,4 3,2 3,6 3,0 Informasjon 3,4 3,2 3,4 2,1 Generelt 3,7 3,5 3,7 3,2 Snitt totalt 3,5 3,3 3,6 2,7 Gjennomført mars-april 2011. Svarprosent 40%. Jamt fordelt over heile kommunen. Snitt land er 27 kommunar 21

Resultat viser at Fjaler kommune sine heimetenestar ligg på nivå med dei beste kommunane i Noreg. OMSORGSBUSTADER Sjølv med korrigerte tal har Fjaler lågast del kommunalt eigde omsorgsbustader. Dette har samanheng med at det er lagt opp til å yte tenestar i heimen (privat). Jølster som har svært høge tal har samanheng med at institusjonsplassar er omheimla til omsorgsbustader. Del bebuarar i bustad til pleie- og omsorgsformål 80 + Andel bebuarar i bustad m/heildøgns bemanning Fjaler Gaular Naustd Jølster Askv S&Fj Landet 17,9 56,7 30,3 97,4 55,6 56,4 44,3 25 20 87,9 147,4 25,4 40,9 47 2.3.6 Institusjon Fjaler har med unntak av Gaular den mest kostnadseffektive drifta pr sjukeheimsplass. Vi ligg om lag på snittet av kommunane når det gjelder plassar i institusjon for innbyggjarar 80+ og litt over snittet når det gjeld brukarbetaling i institusjon. Litt under snitt for heildøgnsbemanna bustader. Fjaler Gaular Naustd Jølster Askv S&Fj Landet BDU pr kommunal plass 768 760 893 845 842 843 843 Andel pleie (%) 91,1 88,9 87,6 90,2 87 89,9 90 Brukarbet. i % av BDU 15,9 17,2 14,9 12,5 16,9 14,2 14,6 Plassar i institusjon i % av 16,9 23,6 14,3 5,2 12,9.. 20 mottakarar av pleie og omsorgstenestar Plassar i institusjon i % av 18,9 22 15,7 4,7 13,5 18 18,3 innbyggjarar 80 år + Del plassar i institusjon og 25 25 36 34 20 28 28 heildøgnsbemanna bustader i % av bef. 80+ BDU=brutto driftsutgifter Med unntak av Gaular har Fjaler fleire innbyggjarar 67 og over og gruppa 80 år + som er bebuarar i institusjon. Tilsvarande gjeld og for den delen av bebuarane som er 80 år og over, unntak her er Askvoll. Ligg tilnærma snittet når det gjelder plassar avsett til demens. Fjaler Gaular Naustd Jølster Askv S&Fj Landet Del innb. 67 år og over 6,1 8,6 4,2 2,9 5 5,7 5,7 som er bebuarar på instit. Del bebuarar 80 år over i 83,8 80,4 69,6 76,5 90,9 76,9 72,6 inst. Del innbyggjarar 80 år og 16,3 19,9 11,4 6,8 14 14,1 13,9 22

over i institusjon Andel plassar i skjerma eining avsatt for personar med demens 22,2 22 36,4 0 51,7 23,7 23 Lege og fysioterapidekning på sjukeheimen er blitt betre dei siste åra og er med unntak av hhv. Askvoll (lege) og Jølster (fysio) betre enn dei andre. Dette har samanheng med auka bevillingar dei siste åra, jf. tilsyn på sjukeheimen i 2009 og auka stilling (50%) fysio i frå 2010. Andel plassar i einerom er 100% og betre enn snittet. Fjaler Gaular Naustd Jølster Askv* S&Fj Landet Legetimer pr. veke pr 0,32 0,16 0,26 0,12 0,41 0,26 0,36 bebuarar i sjukeheim Fysioterapitime på veke pr 0,37 0,22 0,13 0,82 0,15 0,31 0,29 bebuar i sjukeheim Andel plassar einerom 100 100 63,6 100 93,1 94,1 93,5 BRUKARUNDERSØKINGAR Brukarar 1 er lågaste og 4 er høgast Fjaler Snitt land Høgste Lågaste kommune kommune Resultat for brukaren 3,2 3,3 3,9 2,8 Trivsel 3,4 3,4 3,9 3,0 Brukarmedverknad 3,1 3,1 4,0 2,3 Respektfull handsaming 3,4 3,7 4,0 3,2 Tilgjenge 3,6 3,4 4,0 2,9 Informasjon 3,2 3,3 3,9 2,3 Generelt 3,5 3,5 4,0 3,2 Snitt totalt 3,3 3,3 3,9 2,7 Undersøkinga var gjennomført mars-april 2011. Svarprosent var på 83% og gjennomført som intervju utført av elevar frå Dale VGS. Snitt land er 22 kommunar Undersøkinga viser at brukarane er generelt godt fornøygd med tenesta. Kommunen ligg samla tilsvarande snittet i Noreg. Pårørande 1 er lågaste og 4 er høgast Fjaler Snitt land Høgste kommune Resultat for brukaren 3,0 3,0 3,8 2,5 Trivsel 3,0 3,2 3,7 2,7 Brukarmedverknad 3,2 2,9 3,8 2,0 Respektfull handsaming 3,5 3,6 4,0 3,1 Tilgjenge 3,3 3,3 4,0 2,9 Informasjon 3,0 3,1 3,9 2,4 Generelt 3,7 3,5 4,0 2,9 Snitt totalt 3,2 3,1 3,8 2,5 Lågaste kommune 23

Undersøkinga var gjennomført mars-april 2011. Svarprosent var på 52%. Snitt land er 27 kommunar Undersøkinga viser at pårørande er fornøygd med tenesta. Kommunen ligg samla akkurat over snittet. Det generelle inntrykket er meget bra (3,7). 2.3.7 Ressursar kompetanse medarbeidarundersøking - sjukefråvær Fjaler har hatt ein auke i andel årsverk i brukarretta tenestar med fagutdanning (67 i 2008, 69 i 2009) og ligg etter 2010 på landssnittet og litt over snittet i Sogn og Fjordane. Når det gjeld fagutdanning frå høgskule ligg vi litt under snittet. KOMPETANSE Fagutdanning Fjaler Gaular Naustd Jølster Askv S&Fj Landet Andel årverk m/fagutd. 73 80 71 75 71 70 73 Andel årsverk m/fagutd. 44 46 36 40 46 41 42 frå vidaregåande skule Andel årsverk m/fagutd frå høgskule/universitet 28 32 33 34 26 29 31 SJUKEFRÅVÆR Fjaler Gaular Naustd Jølster Askv S&Fj Landet Legemeldt sjukefråvær % 8,7 7,0 5,8 6,3 5,7 7,5 8,2 Legemeldt sjukefråvær er framleis noko høgt samanlikna med dei andre kommunane og snittet i Sogn og Fjordane, men det har vore høgare og vist ei tilfredsstillande utvikling dei siste åra (2008 10,1% og 2009 9%). Fjaler kommune er IA-bedrift (inkluderande arbeidslivsverksemd) og det blir i samarbeid med Hjelp24 og arbeidslivssenteret (NAV) jobba målretta inn mot avdelingar kor det er høgt fråvær. 24