Utviding av Stølsheimen landskapsvernområde med Finden og Finnafjorden

1 Utviding av Stølsheimen landskapsvernområde med Finden og Finnafjorden (Framlegg) Fylkesmannen i Sogn og Fjordane Rapport nr. 1-2004 ISBN 82-91031-66-5 ISSN 0803-1886

2 FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE Fylkesmannen er Regjeringa og staten sin fremste representant i fylket, og har ansvar for at Stortinget og Regjeringa sine vedtak, mål og retningsliner vert følgde opp. Fylkesmannen skal fremje fylket sine interesser, ta initiativ både lokalt og overfor sentrale styringsorgan. Fylkesmannen i Sogn og Fjordane har oppgåver innan helse-, sosial- og familiesektoren, miljøvern, landbruk, bygdeutvikling, rettstryggleik, utdanning, oppvekst og sivil beredskap. Statens helsetilsyn i Sogn og Fjordane sin funksjon når det gjeld tilsyn med helsetenesta og helsepersonell er også lagt til embetet. Fylkesmannsembetet har om lag 115 tilsette, og er organisert slik: HER FINN DU OSS: Tinghus III, Skrivarvegen 3, Leikanger Telefon 57 65 50 00 Telefaks 57 65 50 55 Postadresse: Skrivarvegen 3, 6863 Leikanger Landbruksavdelinga: Hafstadgården, Hafstadvegen 48, Førde Telefon: 57 72 32 00 Telefaks 57 82 12 05 Postadresse: Postboks 14, 6801 Førde E-post: postmottak@fm-sf.stat.no Internett: http://www.fylkesmannen.no/sfj

3 Fylkesmannen i Sogn og Fjordane Forfattar Rådgivar Tom Dybwad Fylkesmannen i Sogn og Fjordane Rapport nr. 1-2004 Dato februar 2004 Prosjektansvarleg Nils Erling Yndesdal Tittel Framlegg til utviding av Stølsheimen landskapsvernområde med Finden og Finnafjorden Geografisk område Finden og Finnafjorden i Vik kommune Finansiering Fylkesmannen i Sogn og Fjordane Sidetal 26 ISBN 82-91031-66-5 ISSN 0803-1886 Fagområde Naturvern, m.fl. Samandrag. Rapporten gjeld utvidingsframlegg for Stølsheimen landskapsvernområde i Finnafjorden med Finden, i alt 4 km 2, av dette ca. 1,5 km 2 landareal. Stølsheimen landskapsvernområde er frå opprettinga i 1990 på 367 km 2. Rapporten skildrar verneverdiane i utvidingsområdet, og går gjennom ulike problemstillingar knytt til verneframlegget. Gardsdrifta på Finden vil kunne halde fram som før, og det vil vere mogleg å drive turistverksemd også i framtida. Det er arealet vist på kart som utgjer sjølve høyringsframlegget. Verneforskrifta for Stølsheimen landskapsvernområde ligg til grunn for framlegget, og vil ikkje bli endra. Emneord 1. Naturvern 2. Botanikk 3. Geologi 4. Bruk og vern Ansvarleg Fylkesmannen i Sogn og Fjordane Framsidefoto: Finden og Finnafjorden sett frå fjellet søraust for Finden, ca. 1000 moh. Foto: Tom Dybwad

4 Forord Stølsheimen landskapsvernområde vart oppretta ved Konprinsregentens resolusjon 21.12.1990. Etter initiativ frå grunneigarane på Finden og med tilslutning frå Vik kommune sender fylkesmannen med dette utframlegget til utviding av Stølsheimen landskapsvernområde med Finden og Finnafjorden. Framlegget som her ligg føre er eit resultat av m.a. drøftingar med grunneigarane. Etter at verneplanframlegget har vore på høyring skal fylkesmannen kome med si tilråding til arealavgrensing og verneforskrifter. Direktoratet for naturforvaltning vil i neste omgang gje si tilråding til Miljøverndepartementet, som har ansvaret for førebu verneplanen for Regjeringa med sikte på kongeleg resolusjon. Det er arealet vist på kartet og verneforskrifta som utgjer sjølve høyringsframlegget. Leikanger februar 2004 Oddvar Flæte (sign.)

5 Innhald 1. Innleiing 1.1. Stølsheimen landskapsvernområde 1.2. Bakgrunn og planprosess 1.3. Kvifor vern? 1.4. Lovverk som kan sikre arealbruken 1.5. Vedtak, retningslinjer, arealplanar og registreringar som gjeld verneplanen 1.6. Kva er landskapsvernområde? 1.7. Plassering og namn på verneplanområdet 1.8. Naturfagleg klassifisering av området 2. Naturgrunnlag og verneverdiar i utvidingsområdet 2.1. Landskap og geologi 2.2. Vegetasjon 2.3. Dyreliv 2.4. Friluftsliv (inkl. jakt og fiske) 2.5. Kulturminne 2.6. Landbruk og kulturlandskap 2.7. Verneverdiar 3. Brukarinteresser i utvidingsområdet 3.1. Motorferdsel 3.2. Jakt og fiske 3.3. Bygningar 3.4. Landbruk 3.5. Skogshogst 3.6. Vegbygging 3.7. Vasskraftregulering og kraftlinjer 3.8. Turisme 3.9. Motorferdsel 3.10. Andre tilhøve 4. Avgrensing av verneområda 5. Verneforskrift og praktisering av denne 6. Forvaltning og økonomiske verkemiddel 8.1. Forvaltning 8.2. Naturoppsyn 8.3. Forvaltningsplan 8.4. Økonomiske verkemiddel 7. Konsekvensar Vedlegg 1 Litteratur Vedlegg 2 Grenseskildring Vedlegg 3 Verneforskrift for Stølsheimen landskapsvernområde Vedlegg 4 Foto frå området i framlegg til utviding

6 1. Innleiing 1.1. Stølsheimen landskapsvernområde Området som vert kalla Stølsheimen, strekkjer seg i vid tyding frå Eksingedalen og Myrkdalen i sør til Sognefjorden i nord, frå Risnefjorden i vest til Vikafjellsvegen i aust. Verneområdet utgjer den sentrale delen, som er mest nytta i friluftssamanheng og minst påverka av kraftutbygging. Stølsheimen landskapsvernområde ligg i kommunane Vik og Høyanger i Sogn og Fjordane og Voss, Vaksdal og Modalen i Hordaland. Det har eit areal på 367 km² og er det nest største verneområdet utan tilknyting til nasjonalpark i Noreg. Heile landskapsvernområdet er privat grunn. Den gradvise reduksjonen av urørt natur i Noreg var bakgrunnen for utarbeidinga av «Ny landsplan for nasjonalparker» (NOU 1986:13) der Stølsheimen var eitt av områda som var tilrådd å sikre for ettertida. Det hadde då heilt sidan 1960 vore arbeidd med ulike planar for vern av ein større eller mindre del av dette området, men først i 1988 vart det endelege verneframlegget sendt på lokal høyring. Høyringsdokumentet (Rapport nr. 4-1987 frå miljøvernavdelinga) gjev ei grundig omtale av verneområdet, bakgrunnen for opprettinga og omtale av naturkvalitetane. Stølsheimen ligg i det mest nedbørrike området på Vestlandet. Området er delt i to av ei markert berggrunnsgrense nord-sør som viser tydeleg att i landskapsformer, jordsmonn og flora. I vest er det gneisområde med avrunda former og U-dalar, lite lausmassar og fattig flora I aust ligg eit fyllittområde med meir lausmassar og rikare flora. Området ved Raudberg er bygd opp av serpentitt og inneheld store talkførekomstar. Det særeigne for verneområdet er den store variasjonen i naturkvalitetar over eit stort areal med inngrepsfri natur (jf. kap. 4.1). Overgangen frå fjord til fjell, frå grøderik fyllitt til hard gneis, mange vatn, lange elvar og høge fossar gjev til saman ei rik naturoppleving. Deler av villreinen i Fjellheimen villreinområde bruker i aukande grad landskapsvernområdet. Flokken er på omlag 600 vinterdyr (sjå kap. 4.5). I heile verneområdet er det spor etter tidlegare tiders utnytting av ressursane i fjellet; fangstanlegg med dyregraver, gryteproduksjon i kleberstein, utnytting av vasskraft til drift av kvernhus og -ikkje minst dei mange og tildels store stølane, som har gitt namnet Stølsheimen. I moderne tid har vi fått tilrettelegging for friluftsliv med hytter og oppmerka stiar. I ytterkanten av området er det i nokon grad opna for vasskraftutbygging og gruvedrift. 1.2. Bakgrunn og planprosess Initiativet til å utvide Stølsheimen landskapsvernområde slik at heile Finnafjorden kjem med, kom frå grunneigarane gjennom synfaringar og brev i 2001. Det vart halde eit møte mellom grunneigarane, Vik kommune og fylkesmannen 25.01.2002 der vi gjekk gjennom presentasjon av Stølsheimen landskapsvernområde saksgang og problemstillingar med utviding av landskapsvernområdet tilhøva mellom vern og veg på sørsida av Sognefjorden mellom Arnafjord og Ortnevik

7 tilhøvet mellom vern og drift (særleg landbruk og turisme) på Finden med ein gjennomgang av verneforskrifta, verneformål og praktiseringa av vernereglane Konklusjonen på møtet (jf. brev frå fylkesmannen av 11.02.2002 med møtereferat) var at grunneigarane skriftleg skulle melde attende om dei framleis ønskte å gå vidare med utviding av Stølsheimen landskapsvernområde, og det same skulle kommunen. I eit brev av 26.02.2002 skriv dei 3 grunneigarane at dei framleis ønskjer å gå vidare med utviding av Stølsheimen landskapsvernområde i Finnafjorden slik at heile Finnafjorden kjem med. Vik kommune gjorde vedtak 06.02.2003 om å gå inn for at Stølsheimen landskapsvernområde kan utvidast, og sette som ein føresetnad for vedtaket at dette ikkje vert til hinder/fører til kostnadsauke for ein eventuell sørsideveg. På denne bakgrunnen gav fylkesmannen i brev av 28.04.2003 til grunneigarane på Finden og Vik kommune melding om at arbeidet som grunneigarane har teke initiativ til, med å lage eit framlegg til utviding som gjeld heile Finnafjorden vart sett i gong. Utvidingsområdet gjeld omlag 1,5 km 2 landareal og 2,5 km 2 sjøareal. Høyringsprosessen: Framlegget om utviding av Stølsheimen landskapsvernområde i Finden og Finnafjorden vert lagt ut på høyring på lokalt, regionalt og sentralt nivå samstundes, med omlag 2 1/2 mnd. uttalefrist. Når høyringsfristen er ute, vil innkomne merknader bli vurderte og planutkastet justert i høve til desse. Fylkesmannen sender så eit omarbeidd framlegg til Direktoratet for naturforvaltning. Direktoratet for naturforvaltning gjev deretter si tilråding til Miljøverndepartementet. Miljøverndepartementet legg saka fram på interdepartemental høyring og førebur den til kongeleg resolusjon i Regjeringa. 1.3. Kvifor vern? Dei større verneområda som er oppretta i Noreg fram til i dag, dekkjer ikkje breiddene av naturtypar i landet. St.meldinga Ny landsplan for nasjonalparker og andre større verneområde i Norge (st.meld. nr. 62 (1991-92) tek sikte på å verne nokre av dei mest representative naturområda i landet. Verna fjordlandskap er også etter opprettinga av Nærøyfjorden landskapsvernområde i 2002 ein mangel i Noreg. Oppretting av verneområde er ein strategi for å sikre noko av det vakre og særmerkte i norsk natur og sikre noko av det biologiske mangfaldet. Dette er den rikdomen og dei variasjonane vi har i naturen i form av mange og kompliserte økosystem, ei mengde kjende og ukjende artar, og i tillegg dei genetiske variasjonane innan kvar art. Generelt kan ein seie at det å opprette verneområde er ei «føre var»-handling der naturen og artane får prioritet framfor menneskeleg aktivitet. Eit landskap som er forma av arbeidet som fleire generasjonar har lagt ned for å kunne hauste av naturen utan å forbruke den. Dette

8 omfattar ein lokal kompetanse frå menneske som det er ynskjeleg å ta vare på og kanskje kunne utvikle i framtida. Utover dette kan det vere ulike motiv for vern: - Eit etisk ansvar, der ein ser at alt liv på jorda har ein eigenverdi, og at mennesket har eit forvaltningsansvar for planter og dyr. - Oppretting av referanseområde for lite påverka økosystem, noko som er naudsynt for forsking knytt til verknad av menneskeleg aktivitet. - Kulturformidling. Menneske har livnært seg gjennom eit tett forhold til naturen, og gjennom den kunnskapen som er tilpassa det samfunnet ein leve og verkar i. Lokalkunnskapen og nærleiken til kulturlandskapet må haldast i livet for at det skal overleve. - Mangfald og identitet. Ein rik og variert natur er ei viktig kjelde til naturopplevingar og rekreasjon. Vi kan kjenne oss i pakt med naturen. Store naturområde er ein viktig del av vår felles natur og kulturarv. Dei er ein viktig del av vår nasjonale identitet. Friluftsliv i form av m.a. fotturar og padling, og hausting i form av m.a. bær- og soppsanking, jakt og fiske kan for mange vere ein viktig bruk av eit verneområde. - «Foregangsland» og internasjonalt ansvar. Noreg har skrive under fleire internasjonale avtaler for å ta vare på det biologiske mangfaldet. Gjennom Noreg sitt engasjement på miljøvernsida, vert vi sett på som eit førebilete m.o.t. å ta vare på natur. 1.4. Lovverk som kan sikre arealbruken Føremålet med naturvernlova er å ta vare på natur og kulturlandskap som har verdi nasjonalt og regionalt. Det er staten som har ansvaret for forvaltninga av naturvernlova. Med naturvernlova kan ein legge ut område til naturreservat, nasjonalpark eller landskapsvernområde. Det spesielle med vern av naturvernlova er at ein har eit svært langt perspektiv på vernet i høve til anna samfunnsplanlegging, t.d. 200 år, ettersom formålet er å verne områda for komande slekter. Føremålet med å opprette eit naturreservat er å ta vare på område som har urørt, eller tilnærma urørt natur eller utgjer spesiell naturtype og som har særskilt vitskapleg eller pedagogisk verdi eller som skil seg ut ved sin eigenart (naturvernlova 8). Føremålet med landskapsvernområde er å ta vare på eit eigenarta eller vakkert natur- eller kulturlandskap og hindre tiltak som i vesentleg grad vil endre landskapets art og karakter ( 5). Det kan utarbeidast forskrifter som seier noko om bruken av landskapsvernområde ( 6). I tillegg kan det òg knytast til føresegner for å ta vare på plante- og dyrelivet ( 13, 14 og 21). Kulturlandskap saman med naturlandskap er spesielt nemnt som eitt av kriteria for å opprette landskapsvernområde. Naturvernlova gir òg høve til å innføre strengare reglar på motorisert ferdsel enn det som er mogleg gjennom lov om motorferdsel i utmark og vassdrag ( 22). Med plan- og bygningslova kan ein i kommuneplanen og i kommunedelplanar legge ut område til landbruk-, naturvern- og friluftslivsområde. Her kan ein sikre naturkvalitetane mot alle inngrep unnateke tekniske inngrepa utført gjennom landbruks- eller friluftslivstiltak. Forvaltning og skjøtsel kan likevel ikkje bindast opp gjennom kommuneplan / kommunedelplan. I ein reguleringsplan kan mindre område med naturkvalitetar regulerast til spesialområde naturvern med utfyllande reguleringsføresegner for desse områda. Vedtak etter

9 plan- og bygningslova har som regel ein relativt kort tidshorisont, frå 4 til 12 år, eller til eit nytt kommunalt vedtak vert fatta. I hovudsak er det kommunen som forvaltar plan- og bygningslova. Overordna styresmakter har høve til å kome med motsegn til planar som vert utarbeidde på kommunenivå. For nokre problemkompleks er det utarbeidd rammer for den kommunale planlegginga (rikspolitiske retningslinjer). Rikspolitiske retningslinjer for verna vassdrag og rikspolitiske retningslinjer for samordna areal- og transportplanlegging er døme på slike retningslinjer. Viltlova og kulturminnelova kan òg til ein viss grad nyttast til å sikre areal, høvesvis område med særleg verdi for vilt og for viktige kulturmiljø. At eit område vert verna etter naturvernlova set ikkje anna lovverk til sides. 1.5. Vedtak, retningslinjer, arealplanar og registreringar som gjeld verneplanen Her er ei omtale av arealplanar og anna planarbeid i og attmed verneplanområdet. Overordna vedtak og retningsliner som er av interesse for planarbeidet er òg teke med. I 1990 la Direktoratet for naturforvaltning ut Norsk sti- og løypeplan på høyring. I dette plandokumentet er alle fjellområda i landet delt inn i soner etter kor stor grad av tilrettelegging for friluftsliv som er ynskjeleg. Stølsheimen er eit av områda i Sogn og Fjordane med enkel tillrettelegging, dvs. ubetjente eller betjente turisthytter og merkte stiar. Fylkestinget i Sogn og Fjordane vedtok juni 1995 Fylkesdelplan for friluftsliv og Fylkesdelplan for arealbruk (2001). Her er Stølsheimen-området med som eit nasjonalt viktig friluftsområde. I siste kommuneplan for Vik kommune(1989-2000) er utvidingsområdet i Finden og Finnafjorden utlagt som LNF-område. 1.6. Kva er eit landskapsvernområde? Landskapsvernområde er den mildaste forma for vern etter Naturvernlova. 5 i lova seier kva som er grunnlaget for og føremålet med eit landskapsvernområde: "For å bevare egenartet eller vakkert natur- eller kulturlandskap kan arealer legges ut som landskapsvernomåde. I landskapsvernområde må det ikke iverksettes tiltak som vesentlig kan endre landskapets art eller karakter. Fylkesmannen avgjør i tvilstilfelle om et tiltak må anses å ville endre landskapets art eller karakter vesentlig." Ved oppretting av eit landskapsvernområde vert det utarbeidd særskilde verneforskrifter som fortel kva restriksjonar som vert lagde på aktivitetar i området. Generelt kan ein seie at reglane i stor grad tek omsyn til den tradisjonelle bruken av området, og at landbruksdrift medrekna plukkhogst av skog stort sett kan halde fram som tidlegare. Eigedomstilhøva vert ikkje endra ved oppretting av landskapsvernområde, og krav om erstatning vert handsama etter 20b i naturvernlova. Fordi tradisjonell bruk til vanleg kan halde fram i landskapsvernområde, vil det berre vere i unntaksfilfelle - der ein grunneigar eller rettshavar vert ramma hardt av vernevedtaket - at det kan utløyse erstatning. Det er lagt til grunn at jakt og fangst vert regulert etter reglane i viltlova og innlandsfiskelova.

10 1.7. Plassering av verneplanområdet og eigarskap Framlegget til utviding av Stølsheimen landskapsvernområde i Finden og Finnafjorden ligg i Vik kommune og er privat grunn. Kartreferansar i M711 (1:50 000): 1317 III Balestrand Økonomisk kartverk i området (1:5000) dekkjer areal under 800 moh i dei føreslegne verneområda, og gjeld følgjande kartblad: AQ 71-1 AQ 72-3 Grunneigarar i området er Svenn Egil Finden: gnr/bnr 68/7 Agnar Røyrvik: gnr/bnr 68/3 Lars Finden: gnr/bnr 68/1,2,4,9,10,12 1.8. Naturfagleg klassifisering av området Naturgeografisk region Nordisk Ministerråd har delt Norden inn i 60 naturgeografiske regionar og fleire underregionar. Dette er gjort for å gi ei oversikt over kva for naturtypar som finst i Norden, og storleiken av desse (Nordisk Ministerråd 1977). Med det verneplanarbeidet som pågår i alle land, freistar ein å sikre eit representativt utval av alle registrerte naturtypar. Inndelinga er i hovudsak basert på plantegeografi, klima, geologi og landskap. Høyringsframlegget ligg i naturgeografisk region 37: Vestlandets lauv- og furuskogsregion, og underregion d: Sogn og Fjordane ytre og midtre fjordstrøk med oseanisk klima. Landskapsregionar Norsk institutt for jord- og skogkartlegging, NIJOS, har utarbeidd ei inndeling av landskapet i Noreg i landskapstypar etter ei samla vurdering av naturgjevne og kulturskapte faktorar. Kartleggingseiningane er inndelt i landskapsregionar (nasjonalt nivå), underregionar (fylkesnivå) og landskapsområde (kommunenivå). For Sogn og Fjordane er det utført ei klassifisering av opplevingsverdiar i kvar underregion. Kvar underregion er skildra og omtala med omsyn til: - viktige karaktertrekk i landskapet - areal med redusert opplevingsverdi grunna inngrep - kvar ein kan vente å få dei sterkaste sanseinntrykka i landskapsregionen Kvar underregion har òg blitt vurdert i høve opplevingsverdi gjennom fem kvalitetsklasser. Landskapet innafor verneplanområdet ligg i klasse A 1 som vert skildra som «det ypparste og eineståande landskapet». Vegetasjonsregionar Noreg er inndelt i 26 vegetasjonsgeografiske regionar som bygger på utbreiing av planteartar og plantesamfunn. Innafor framlegget til utviding finst 2 av dei 26 vegetasjonsgeografiske

11 regionane i Noreg: Sørboreal (sørleg barskog) vegetasjonssone Sb-O2 (klart oseanisk seksjon), og mellomboreal (midtre barskog) vegetasjonssone Mb-O2 (klart oseanisk seksjon). Til samanlikning har Danmark 2 og heile Finland 10 vegetasjonsgeografiske regionar (Nasjonalatlas for Norge: Vegetasjon). 2. Naturgrunnlag og verneverdiar 2.1. Landskap og geologi Framlegget til vern strekkjer seg frå havnivå til ca. 430 moh på vestsida og omlag 450 moh på austsida av Finnafjorden. Hovudhusa på Finden ligg ca. 20 moh. Gjennom utvidingsområdet går eit smalt sund, omlag 60 m breitt, skapt av endemorene som strekkjer seg ut i fjorden og eit langstrakt nes på austsida, skapt den gongen isbreen grov ut Finnafjorden av det gamle slettelandet som er fjellområda i dag. Berggrunnen er i hovudsak gneis, som er ein hard bergart, men med innslag av glimmerskifer som er næringsrik. 2.2 Vegetasjon Vegetasjonen i utmark på vestsida av fjorden er prega av geitebeitinga. På austsida er det eit større og eit mindre plantefelt av gran. Elles er området på austsida prega av attgroing av m.a. oreskog. 2.3. Dyreliv Det er hjort i verneplanområdet. I Finden kan hjorten lett sjåast i kikkert i fjellsidene, og dette hor vorte ein turistattraksjon. Av dyre- og fugleliv som er registrert i området, kan nemnast kvitryggspett, kongeørn, havørn og ugler. Det lever kobbe og nise i fjorden. 2.5. Friluftsliv Finnafjorden har stor verdi for båtturar. Vanlegast er å kome med motorbåt, men det er også noko trafikk med seglbåt og kajakk. Det er 2 stiar gjennom området. Den eine er den gamle ferdselsvegen frå Finnabotnen til Finden. Denne vart rydda for 2 år sidan etter å ha vore attgrodd etter at Finnabotnen vart fråflytta i 1967. Den andre stien går frå Finden opp til Skjemmedalen. Grunneigaren i Finden føretrekkjer at fotturistar bruker stien til Finnabotten. Her er det sti vidare opp til stølen Fagerdalen og vidare innover i Stølsheimen. 2.6. Kulturmiljø Det er ingen automatisk freda kulturminne i området. Kulturlandskapet og bygningsmiljøet på Finden er ein svært viktig del av opplevinga i Finnafjorden, og kulturlandskapet på Finden er verdfullt. På stølen Skjemmedalen er det ingen bygningar som står i dag.

12 2.7. Verneverdiar Finnafjorden utgjer ein sentral del av Stølsheimen landskapsvernområde og er den einaste staden der landskapsvernområdet går ned i havnivå. Finnafjorden utgjer eit heilskapleg fjordlandskap med både urørt natur og eit verdfullt kulturlandskap, som det vil vere av stor verdi at kjem med i landskapsvernområdet. Finnafjorden er den einaste fjordarmen til Sognefjorden som er heilt utan bilveg. Heile planområdet har stor verdi for alle friluftsliv, særleg fotturar og båtliv. 3. Brukarinteresser 3.1. Motorferdsel Utanom motorbåtferdsel på fjorden er det ikkje motorferdsel i området. Båtferdsel gjeld både Det gjeld kombiekspressbåt, skyssbåt, turistbåtar og private båtar. Båtferdsel på fjorden vil ikkje verte påverka av opprettinga av landskapsvernområde. Bruk av helikopter vil krevje særskilt løyve etter verneforskrifta med nokre spesifiserte unntak, m.a. naudsynt transport i jord- og skogbruk (inkluderer ikkje turisme). Traktor og anna eigna motorreidskap i Finden vil vere tillate i samband med jord- og skogbruk. 3.2. Jakt og fiske Utviding av landskapsvernområdet med Finden og Finnafjorden vil ikkje medføre endringar i reglar for jakt og fiske, jf at viltlova og lakse- og innlandsfiskelova gjeld i Stølsheimen landskapsvernområde. 3.3. Bygningar På Finden er det mange bygningar i samband med gardsdrifta og kaianlegget. På austsida av fjorden er det eit stort våningshus, eit uthus (løe) og eit naust på kaien. Det er søkt om frådeling av ei tomt for å føre opp eit fritidshus heilt i sjøkanten aust for sundet. Fylkesmannen har gått mot å gje dispensasjon frå byggje og deleforbodet i strandsona i medhald av plan- og bygningslova. Saka vil truleg bli endeleg avgjort av settefylkesmann. Lars Finden har planar om å gjere noko med verkstaden ved brygga, ein bygning som på mange måtar er eit uttrykk for tida den vart bygd. Lars Finden ønskjer og å setje opp att eit lite laftebygg der huset som Synnøve Finden vart fødd i stod tidlegare. Det vil og vere aktuelt å vurdere kva som skal skje med det gamle hovudhuset på garden med tanke på å få det attende til meir slik det var tidlegare. På stølen Skjemmedalen kan det bli aktuelt å føre opp eit stølshus på ein av dei gamle murane.

13 Hovudhuset på austsida av sundet i Finden har vore gjennom omfattande oppussing og vedlikehald dei siste åra og står i dag fram som eit vakkert bygg. Fylkesmannen ser ikkje problem med endringar i bygningsmassen på Finden og oppføring av eit stølshus på Skjemmedalen så lenge ein følgjer tradisjonell byggeskikk. Fylkesmannen kjem til å ha eit samarbeid med kulturavdelinga i fylkeskommunen om byggesaker og byggeskikk. 3.4. Landbruk Det er i dag aktiv gardsdrift på Finden med 100 mjølkegeiter. Geitehald vart teke oppatt på Finden i 1982. Geitene er viktige for vedlikehald av kulturlandskapet i området. Dei hindrar attgroing og er med på å vise kontrastane mellom eit rikt og bærekraftig kulturlandskap og urørt natur. Den nedlagde stølen Skjemmedalen ligg innafor utvidingsframlegget. Her er det ingen bygningar i dag, berre murar etter dei gamle stølshusa. Det vil etter vårt syn både vere mogleg og ønskjeleg å oppretthalde landbruksdrifta ein har på Finden i dag med vernereglane for Stølsheimen landskapsvernområde, jf. gjennomgang av verneforskrifta i kap. 5. 3.5. Skogshogst Skogen i planområdet er på vestsida påverka av geitebeiting, og det vert hogd skog til ved for eigen bruk. Både på aust og vestsida finst granplantefelt som nærmar seg hogstmoden alder. Fylkesmannen vil sjå det som ein føremon om all gran over tid vert fjerna, og ein fekk oppatt naturleg skog. På austsida av Finnafjorden er annan skog prega av attgroing, med mykje oreskog. 3.6. Vegbygging Den einaste vegen som er aktuell i området, er veg på sørsida av Sognefjorden frå Ortnevik til Vik/Arnafjord. I verneforskrifta for Stølsheimen landskapsvernområde heiter det at forvaltningsstyresmakta kan på nærare vilkår gje løyve til opparbeiding av veg langs Sognefjorden og over Finnafjorden i samband med eit eventuelt vegprosjekt Arnafjord- Ortnevik (verneforskrifta pkt. VI, 8). I møtet 25.01.2002 sa fylkesmannen at prosessen legg ikkje opp til noka forskriftsendring her i samband med ei eventuell utviding i Finnafjorden. I praksis vil likevel landskapsvern truleg innebere sterkare føringar på at ein eventuell veg bør gå mest mogleg i tunnel i Finnafjorden. Fylkesmannen legg til grunn at dei landskapsmessige vurderingane av eit eventuelt vegprosjekt gjennom Finnafjorden vil vere dei same uavhengig av vern.

14 3.7. Kraftlinjer Det går ei kraftlinje i området på vestsida av fjorden. Denne gjev straum til Finden og Finnabotnen. Vanleg vedlikehald av linjene er tillate i verneforskrifta utan søknad (verneforskrifta pkt. V, 6). Telefonlinja gjekk tidlegare på austsida av fjorden inn til Finden. Denne er no fjerna og er erstatta av sjøkabel. 3.8. Turisme Turisme på Finden vil vere positivt for busetting. Kring 2000 turistar vitjar Finden kvart år (2002). Dei aller fleste kjem med båt, nokre få kjem med helikopter. Lars Finden er positiv til at all transport av turistar til og frå skjer med båt i framtida, fordi eit aukande press for bruk av helikopter vil i lengda kunne øydeleggje nokre av kvalitetane i området. Telt vert unntaksvis nytta for å løyse mottak av turistar dersom det er regn, maks. 25 pers. Slikt telt vert sett opp i tunet på Finden for 1-2 dagar om gongen. Dersom det er aktuelt å setje opp eit permanent tak, er det i tilknyting til verkstaden som er aktuelt. Fylkesmannen ser ikkje spesielle problem knytt til det som er nemnt over. 3.9. Motorferdsel Motorferdsel på fjorden vil vere tillate om Finnafjorden kjem med i landskapsvernområdet (verneforskrifta pkt. V, 3). Det same gjeld motorferdsel i samband med naudsynt transport i jord- og skogbruksverksemd. Bruk av helikopter, t.d. for turisme, vil vere forbode. Fylkesmannen er ikkje kjend med at det vil vere konfliktar mellom vernereglane for motorferdsel og aktuell bruk. 3.10. Andre tilhøve Grunneigarane har teke opp korleis vern kan medverke til å kunne oppretthalde busetnad og bruk i Finden. Fylkesmannen ser det slik at dette er avhengig av budsjettmidlar på statsbudsjettet. Når det gjeld forvaltningsmidlar, så er det pr. i dag lite pr. år, meir å hente på STILK-midlar. Med Finden med i verneområdet, kan ein tenkje seg at Finden vil bli prioritert meir enn i dag, fordi ein kan bruke Stølsheimen landskapsvernområde som argument. Når det gjeld meir generelt om busetnad, landbrukspolitikk, infrastruktur m.v. er dette politiske spørsmål som i utgangspunktet ligg utanfor fylkesmannen sitt ansvarsområde. Både fylkesmannen og oppsynet kan likevel på førespurnad gje faglege råd, m.a. innan miljøvern og landbruk. 4. Avgrensing av verneframlegget Framlegget gjeld område i Finnafjorden med Finden som ikkje er med i Stølsheimen landskapsvernområde i dag, sjå kart under. Arealet utgjer ca. 4 km 2 totalt, av dette er ca. 1,5 km 2 landareal. Totalarealet for Stølsheimen landskapsvernområde vert etter utvidinga ca. 371 km 2 (mot 367 km 2 i dag), av dette er ca. 367 km 2 landareal.

15 For oversiktskart, sjå kart bak i rapporten. Utvidingsframlegg i Finnafjorden for Stølsheimen landskapsvernområde. Ny grense er avmerkt med raud strek. (målestokk 1:50000, 1 rute = 1 km) Landarealet i utvidingsframlegget er konsentrert om Finden på vestsida av fjorden og frå Straumen til Torskaneset på austsida. Kartet på neste side viser område med bygningar som er med i framlegget (kartet er frå 1971).

16 Øk. kart (1971) for Finden med grenser for Stølsheimen landskapsvernområde (1990) innteikna. 5. Verneforskrifta og praktisering av denne Fylkesmannen legg til grunn (slik vi tidlegare har sagt i møte 25.01.2002) at verneforskrifta for Stølsheimen landskapsvernområde (Kronsprinsregentens resolusjon av 21.12.1990, sjå

17 vedlegg 2) ikkje skal endrast ved ei utviding av Stølsheimen landskapsvernområde med Finden og Finnafjorden. Innhaldet i verneforskrifta for Stølsheimen landskapsvernområde er såleis ikkje endra, og er ikkje på høyring. Dei einaste endringane gjeld såleis formalia knytt til sjølve utvidinga (dato for ny kgl. res., areal o.l.), og ei oppdatering av kap. IX om at det er Direktoratet for naturforvaltning som fastset kven som er forvaltningsstyresmakt for landskapsvernområdet, noko som er i tråd med malen for verneforskrifter for landskapsvernområde, utan at dette endrar at det er fylkesmennene i Sogn og Fjordane og i Hordaland som er forvaltningsstyresmakt. Alle justeringar er lagt inn i verneforskrifta med kursiv (vedlegg 3). På møtet med grunneigarane og Vik kommune 25.01.2002 gjekk vi gjennom korleis ulike punkt som er viktige for drifta på Finden bør tolkast innanfor eit framtidig landskapsvern. Innleiingsvis gjekk vi gjennom verneformålet for Stølsheimen landskapsvernområde. «Føremålet med vern av Stølsheimen er å ta vare på eit særmerkt og vakkert vestlandsk fjell- og fjordlandskap med kulturminne, kulturlandskap og naturmiljø som er lite påverka av tekniske inngrep, samstundes som området skal kunne nyttast til landbruk, friluftsliv, jakt og fiske.» På møtet var det semje om at aktiv drift på Finden er ein kvalitet ved landskapet i Finnafjorden, noko Lars Finden for sin del understreka. Drifta er i dag ca.100 mjølkegeit, tilnærma, men ikkje fullt ut økologisk drift. Det er ønskjeleg å utvide turismen på garden. Det er ikkje ønskjeleg med meirarbeid for å drive garden, og tunge og byråkratiske ordningar med søknader osv. Følgjande punkt vart gått gjennom ( a), b),.j)), med førebelse tilbakemeldingar frå fylkesmannen er attgjeve under med strekpunkt: a) ordinær drift: gjødsling, plantevernmidlar, bruk av maskiner, beiting motorferdsel tillate i jord- og skogbruksverksemd (verneforskrifta V-2 bruk av motorbåt tillate (V-3) gjødsling og manuell rydding tillate på stølsbøar, må også omfatte åker og eng på gardar (V- 8) beiting er tillate (V-7 bruk av plantevernmidlar krev løyve, må takast opp i skjøtselsplan, fleirårig løyve. Vise til landbrukskontroll. b) endringar i drifta/driftsopplegget større endringar må godkjennast av fylkesmannen (VI-1), og vil skje i samråd med landbruksstyresmaktene c) rydding/dyrking forbode (IV-2, jf. VI-1), må ha løyve, må takast opp i skjøtselsplan. Bør vere kurant å få løyve på Finden d) bruk av maskiner motorferdsel i jord- og skogbruksverksemd er tillate (V-2) e) nedgraving/legging av VA løyve krevst (VI-2 eller VIII). Bør vere kurant å få løyve f) oppføring av nye bygningar

18 løyve krevst (VI-2). Det vil bli sett krav til utforming (tradisjonell byggjeskikk). Vedlikehald er tillate (V-6); det krevst løyve for nybygg (erstatte eksisterande)/utviding. Bør vere kurant å få løyve til nybygg i tilknytning til gardsdrift/næringsverksemd, utviding bør vere beskjeden g) motorferdsel motorferdsel i samband med naudsynt transport i jord- og skogbruksverksemd er tillate. På Finden vil det innebere at motorferdsel er tillate. motorferdsel i samband med turisme er vanskeleg i landskapsvernområdet - kan ikkje rekne med løyve til bruk av helikopter til dette. Bør satse på båt-transport, som er tillate. h) turisme (eventuelle hinder for næring, nybygg/bruksendring av eksisterande bygningar) Omfang må fastleggjast i skjøtselsplan. Nybygg må ha løyve (VI-1 og VI-2. Bruksendring kan skje utan søknad dersom ikkje skjer ytre endringar, vil likevel normalt krevje løyve fordi det oftast krev ytre endringar (VI-1) 6. Forvaltning og økonomiske verkemiddel 6.1. Forvaltning Fylkesmannen i Sogn og Fjordane er forvaltningsstyresmakt for Stølsheimen landskapsvernområde. Nils Kvamme er tilsett hos fylkesmannen som oppsyn i 25% stilling. Det er oppretta eit rådgivande utval for forvaltninga av Stølsheimen landskapsvernområde. Utvalet møtast til vanleg ein gong i år for å oppsummere forvaltninga i året som gjekk og gje råd til forvaltninga året som kjem. Store og prinsipielle saker vert drøfta. 6.2. Naturoppsyn Statens naturoppsyn (SNO) har eit særleg ansvar for nasjonale verneverdiar og oppsynsoppgåver av statleg karakter, og SNO har i utgangspunktet det overordna ansvaret for statleg naturoppsyn i alle verneområde. Det statlege naturoppsynet skal i første rekkje ha slike oppgåver som er skildra i Lov av 21.juni 1996 om statleg naturoppsyn; - førebygging av miljøkriminalitet, kontroll, rettleiing og informasjon, og å drive med praktiske oppgåver som skjøtsel, registreringar, dokumentasjon mv. Ved etablering av større verneområde er det naturleg at SNO opprettar nye stillingar for å ivareta dei statlege naturoppsynsoppgåvene. I tillegg er det ofte aktuelt at SNO samarbeider med lokale oppsynsordningar som f eks fjellstyra, og kjøper tenester frå dei som eit supplement til eigen oppsynsaktivitet. Behovet for statleg naturoppsyn i nye verneområde er knytt til ivaretaking av nasjonale miljøverdiar og førebygging av miljøkriminalitet, og dessutan vanlege kontrolloppgåver, skjøtsel og informasjon m.v. Det er naturleg at behovet for statleg naturoppsyn i Stølsheimen landskapsvernområde vert vurdert i samanheng med behovet for naturoppsyn i Nærøyfjordområdet, samstundes som ein byggjer vidare på dei gode røynslene ein har gjennom oppsynet som fjelloppsyn Nils Kvamme har stått for. Nils Kvamme er tilsett som oppsyn i 25% stilling i 2003.

19 6.3. Forvaltningsplan Forvaltningsplanen for Stølsheimen landskapsvernområde vart godkjend av fylkesmennene i Sogn og Fjordane og Hordaland i mars 1998. Hausten 2003 godkjende fylkesmannen skjøtselsplanen for Finnabotnen; denne byggjer på og utdjuper forvaltningsplanen. Det vil vere naudsynt å følgje opp vern av Finden som landskapsvernområde med ein skjøtselsplan, jf. skjøtselsplanen for Finnabotnen. 6.4. Økonomiske verkemiddel Det vil vere eit behov for økonomiske midlar for å ta vare på kulturminne, kulturlandskap og for å støtte naudsynte informasjons- og tilretteleggingstiltak i tilknyting til utviding av Stølsheimen landskapsvernområde med Finden. Behovet må konkretiserast gjennom årlege budsjettinnspel. Aktuelle tilskotsordningar: Forvaltningsmidlar frå fylkesmannen sitt budsjett for Stølsheimen (totalt ca. kr. 20 000 i 2003) STILK-midlar (spesielle tiltak i landbrukets kulturlandskap) blir forvalta av fylkesmannen. Totalt til disposisjon i Sogn og Fjordane: kr 9 mill i 2003. Prioriterer tiltak i verneområde. 5-års avtalar kan inngåast. Frå 2004 blir forvaltninga av ordninga overført til kommunane, som og får fullmakt til å fordele tilskotsmidlar. Spelemidlar. Tiltaka må vere i prioritert i vedteken kommuneplan. Friluftslivmidlar. Fylkesmannen har dei siste åra disponert kr 280.000 til bruk i heile fylket. Går til friluftslivtiltak, verneområde kan bli prioritert. 7. Konsekvensar Etter fylkesmannen sitt syn er dei viktigaste konsekvensane form følgje av å utvide Stølsheimen landskapsvernområde med Finnafjorden og Finden som følgjer: Eit svært verdfullt fjordlandskap vert med i Stølsheimen landskapsvernområde og gjev ein mykje betre heilskap for verneområdet Gardsdrifta på Finden saman med turismen her vil kunne halde fram som før og med bakgrunn i utvidinga kunne utviklast vidare i samspel med grunntanken til Landskapsvernområde. Også annan bruk av området vil kunne halde fram som før. Ein eventuell veg Ortnevik Arnafjord/Vik vil bli avgjort etter vanleg prosedyre. Dei landskapsmessige vurderingane av eit eventuelt vegprosjekt gjennom Finnafjorden vil etter fylkesmannen sitt syn vere dei same uavhengig av vern. ***

20 Vedlegg 1. Litteratur EDNA (EDB-register for naturverndata) Vik. Fylkesmannen i Sogn og Fjordane 1992. Fylkemannen i Sogn og Fjordane. Forvaltningsplan for Stølsheimen landskapsvernområde. Rapport nr. 3 1998 Fylkesmannen i Sogn og Fjordane: Skjøtselsplan for Finnabotnen i Stølsheimen landskapsvernområde. Rapport nr. 4-2003 Moen, Asbjørn: Nasjonalatlas for Norge: Vegetasjon. Statens Kartverk 1998 Norges Offentlige Utredninger. 1986. Ny landsplan for nasjonalparker. NOU 1986: 13. Universitetsforlaget. Øvre-Helland, Kjell og Sunde, Helge: Stølsheimen. J.W. Eides forlag 1987 Aase, Torill Refsdal (red.): Stølsheimen. Eide forlag 2003 Vedlegg 2 Grenseskildring Grenseskildring for Stølsheimen landskapsvernområde i området Finden Finnafjorden som følgje av utvidingsframlegget grensepkt.nr. stad moh Stølsheimen lvo 1990 86 Høgste pkt. på neste Skjæret, like i nærleiken av grensa 2 mellom gnr/bnr 66/1 og 66/3 (MD grensemerke) Herifrå går grensa i rett linje over utløpet av Finnafjorden til 1 Høgste pkt. på stor stein på Eikeneset. Steinen ligg 0 på grenselinja mellom gnr/bnr 68/2,4 og 69/1

21 Vedlegg 3. Verneforskrift for Stølsheimen landskapsvernområde (formelle endringar lagt som følgje av ny kgl. res. er lagt inn med kursiv) Kronprinsregenten sin resolusjon av 21.desember 1990 om oppretting av Stølsheimen landskapsvernområde i Vik og Høyanger kommunar i Sogn og Fjordane fylke og i Modalen, Vaksdal og Voss kommunar i Hordaland fylke. I medhald av lov om naturvern av 19.juni 1970 nr 63, 5, jf. 6 og 21, 22 og 23, er eit område i Stølsheimen i Høyanger og Vik kommunar i Sogn og Fjordane fylke og i Modalen, Vaksdal og Voss kommunar i Hordaland fylke ved kronprinsregenten sin resolusjon av 21.desember 1990 verna som landskapsvernområde under namnet «Stølsheimen landskapsvernområde». Med heimel i kgl. res. av 3. juli 1987 og Miljøverndepartementet si delegering av 3. november 1988 er forskrifta endra ved Direktoratet for naturforvaltning sitt vedtak av 24. mars 1998. Endra ved kgl. res??.??.200?. I Landskapsvernområdet er omlag 371 km 2 stort, av dette omlag 4 km 2 sjøareal, og omfattar heile eller deler av gnr./bnr.: Sogn og Fjordane Høyanger kommune: 1/1, 1/2, 2/1, 2/2, 2/3, 2/4, 2/5, 2/7, 3/1, 3/2, 4/1. 4/2, 4/3, 4/4, 4/5, 4/6, 4/8, 4/9, 5/1, 5/2, 6/1, 6/2, 115/1, 115/2. II Vik kommune: 56/1, 56/2, 56/3, 56/11, 56/12, 56/13, 57/1, 58/1,58/2, 58/4, 58/6, 59/5, 60/1, 60/2, 60/3, 60/4, 60/5, 60/6, 60/8, 60/12, 60/13, 60/14, 60/15, 60/16, 60/17, 61/1, 61/2, 61/3, 61/4, 62/1, 62/2, 62/3, 62/4, 63/2, 63/3, 64/2, 64/3, 64/4, 64/5, 64/8, 64/10, 64/12, 64/13, 64/24, 65/1, 65/2, 65/3, 66/1, 66/2, 66/3, 66/4, 67/1, 67/2, 68/1, 68/2, 68/3, 68/4, 68/6, 68/7, 68/8, 68/9, 68/10, 69/1, 69/2, 70/1, 71/1, 71/2, 71/3, 72/1, 72/2, 72/3, 73/1, 73/2, 74/1, 75/1, 75/2, 75/3. Hordaland Modalen kommune: 84/2, 84/3, 84/5, 84/12, 85/1, 85/2, 85/3, 85/4, 85/16, 85/17, 85/22. Vaksdal kommune: 67/1, 67/2, 67/3, 69/1, 69/2, 69/3, 69/4, 69/5, 69/7, 69/9. Voss kommune: 59/1, 271/1, 271/2, 271/3, 271/4, 272/1, 272/2, 272/3, 272/4, 272/5, 272/6, 272/7, 272/8, 273/1, 273/2, 274/1, 274/2, 274/3, 274/4, 274/5, 274/6, 275/1, 275/2, 275/3, 275/4, 275/5, 276/1, 276/8, 277/1, 277/2, 277/3, 277/4, 277/7, 277/8, 277/10, 277/15, 278/1, 278/2, 278/3, 279/1, 279/2, 279/3, 279/4, 279/5, 279/6, 280/1, 280/2, 280/3, 280/9, 282/1, 282/2, 282/3, 282/4, 282/6, 282/8, 283/1, 283/2, 283/3, 283/4, 283/8, 284/1, 284/2, 284/3, 284/4, 284/5, 285/1, 285/3, 285/4, 285/5, 312/1. Grensene for landskapsvernområdet går fram av kart (målestokk 1:50 000), datert Miljøverndepartementet desember 1990. Kartet og forskriftene for området er arkiverte i Høyanger, Vik, Modalen, Vaksdal og Voss kommunar, hos fylkesmennene i Hordaland og Sogn og Fjordane, hos Direktoratet for naturforvaltning og i Miljøverndepartementet. Dei nøyaktige grensene for landskapsvernområdet skal merkast i marka, og knekkpunkt i grenselina skal koordinatfestast.

22 III Føremålet med vern av Stølsheimen er å ta vare på eit særmerkt og vakkert vestlandsk fjell- og fjordlandskap med kulturminne, kulturlandskap og naturmiljø som er lite påverka av tekniske inngrep, samstundes som området skal kunne nyttast til landbruk, friluftsliv, jakt og fiske. For landskapsvernområdet gjeld følgjande reglar: IV 1. Alle inngrep eller verksemd som vesentleg kan endre landskapets art eller karakter er forbode; så som oppføring av bygningar, anlegg og faste innretningar, fjerning eller inngrep i faste kulturminner frå nyare tid, så som bygningar, vegar, gamle kve m.m., framføring av luftleidningar, bygging av vegar, drenering, og anna form for tørrlegging, uttak, oppfylling, planering og lagring av masse, bergverksdrift, vassdragsregulering, attlegging av avfall, gjødsling og bruk av kjemiske middel, utslepp av konsentrerte forureiningstilførslar m.v. Opplistinga er ikkje uttømmande. 2. Oppdyrking eller endring i den naturlege samansetnaden av treslag ved skogkultur er forbode. Snauhogst er berre tillate i samråd med forvaltningsstyresmakta og dersom kvar hogstflate er mindre enn 5 da. Ny skog skal kome naturleg, men furu kan plantast der den er det naturlege treslaget. 3. Særmerkte og dekorative tre skal ikkje fellast, heller ikkje daude tre som er med på å prega landskapet. 4. Motorferdsle på land og innsjøar, og landing med luftfartøy er forbode. Unntak frå desse reglane er oppført i pkt. V og VI. Reglane i pkt IV er ikkje til hinder for: 1. Gjennomføring av militær operativ verksemd, og tiltak i ambulanse-, politi-, brannvern-, sikrings-, oppsyns-, skjøtsels- og forvaltningssamanheng. 2. Motorferdsle i samband med naudsynt transport i jord- og skogbruksverksemd. 3. Bruk av motorbåt på Finnafjorden. 4. Bruk av helikopter til vedlikehald av Televerkets reflektorpunkt på Rotteskardet. 5. Naudsynt transport til turisthytter med beltekøyretøy på vinterføre. 6. Vanleg vedlikehald av eksisterande anlegg, merka turiststigar, vegar, kraft- og telefonliner og vanleg vedlikehald av bygningar med tradisjonelle materialar. 7. Utmarksbeite. 8. Gjødsling og manuell rydding av stølsbøar. 9. Bærplukking og soppsanking. 10. Bruk av nedfalle virke og tørre eller friske kvistar til bål på staden. Tørre tre på rot må ikkje fellast. V

23 11. Forsvarleg nedgraving/brenning av avfall ved dei faste overnattingsplassane. 12. Underjordisk prøvedrift etter talk i medhald av konsesjon gjeve av Landbruksdepartementet 29.oktober 1985. Bygging av veg frå Kvilesteinsvatnet til Raudbergdalen og bygging av oppstillingsplass utanfor tunnelopninga i samband med prøvedrifta. Arbeidet skal planleggjast og utøvast i samråd med fovaltningsstyresmakta. 13. Underjordisk bergverksdrift frå tunnelopning utanfor verneområdet i samband med uttak av talk. Luftekanalar og eventuelt andre synlege inngrep innanfor landskapsvernområdet skal utformast i samråd med forvaltningsstyresmakta. 14. Gjennomføring av dei to kategori I-prosjekta i Samla plan som gjeld overføring frå øvre del av Tuledalen til Åsebotn kraftverk i Modalsvassdraget og bekkeinntak i Stordalen (alt. V2 i Ortnevikvassdraget) i samband med utbygging av Østerbø/Mjølsvik i samsvar med Stortinget sitt vedtak. Forvaltningsstyresmakta, eller den forvaltningsstyresmakta gjev fullmakt, kan på nærare vilkår gje løyve til: VI 1. Endring av driftsformer i landbruket som kan få vesentleg innverknad på landskapet sin art eller karakter, slik som nydyrking og oppføring av nye stølsanlegg m.v. 2. Oppføring av gjetarhytter, buer og naust, og andre bygg i samband med landbruksdrift, tilpassa tradisjonelt bygningsmiljø på staden. 3. Restaurering og gjennoppføring av stølshus i stølsområda etter plan og teikningar utarbeidde i samråd med fylkeskonservatoren. 4. Oppføring, utviding eller ombygging av turisthytter for allmenn bruk. 5. Oppmerking av nye turistruter, bygging av klopper, oppsetting av vegvisar m.v. 6. Naudsynt motorisert transport av mat, brensel og utstyr til turisthyttene, transport av materialar og utstyr i samband med bygging, transport i samband med jakt, og elles når andre særlege grunnar ligg føre. 7. Enkle anlegg på overflata i samband med underjordisk prøvedrift etter talk, sjå pkt. V nr 13. 8. Opparbeiding av veg langs Sognefjorden og over Finnafjorden i samband med eit eventuelt vegprosjekt Arnafjord - Ortnevik. Forvaltningsstyresmakta kan gjere unntak frå vernereglane for vitskaplege granskingar, arbeid av vesentleg verdi for samfunnet eller i særskilde høve når det ikkje strir mot føremål med vernet. VII VIII Forvaltningsstyresmakta, eller den forvaltningsstyresmakta gjev fullmakt, kan setje i verk slik skjøtsel som trengst for å oppfylle føremålet med vernet. Det kan utarbeidast skjøtselsplan for landskapsvernområdet med retningsliner for gjennomføring av skjøtselstiltaka. IX Direktoratet for naturforvaltning fastset kven som er forvaltningsstyresmakt for landskapsvernområdet. Denne forskrifta trer i kraft straks. X

24 Vedlegg 4 Foto frå område i framlegg til utviding Finden sett frå Finnafjorden. Foto: Tom Dybwad Finden sett frå brygga. Foto: Dag Endre Stedje Finden sett fra vest. Foto: Dag Endre Stedje

25 Finden sett ovenfrå frå sør. Foto: Dag Endre Stedje Finden sett frå fjorden frå aust. Foto: Tom Dybwad Finden aust for sundet. Foto: Dag Endre Stedje

Stølsheimen landskapsvernområde med utvidingsframlegg for Finnafjorden --- Framlegg til ny grense i Finnafjorden 26