EXAMEN PHILOSOPHICUM TROMSØVARIANTEN

EXAMEN PHILOSOPHICUM TROMSØVARIANTEN STUDIEOPPLEGG OG PENSUM Vår 2016 Innhald TROMSØVARIANTEN... 2 Eksamen/vurdering... 3 Semesteroppgåva den skriftlege eksamensdelen.... 3 Kjelder (tilvising)... 4 Munnleg eksamen.... 5 Påmelding til seminargrupper praktiske opplysningar.... 5 Kva for seminargrupper finst?... 6 PENSUM... 6 OM SKRIVING AV EKSAMENSOPPGÅVA:... 6 Sjå eiga lenke på instituttet si heimeside, Tromsøvarianten tid og stad for tidsrom for seminarpåmelding, tidsplan for semesteret, oversikt over seminargruppene med undervisingstider, førelesingane samt læraroversikt. 101215 pbj/th

Gratulerer med studievalet. Du har nå gjennom Tromsøvarianten ein unikt sjanse til å få ein solid start på studia dine. Lærarane ved Institutt for filosofi og førstesemesterstudium står klar til å hjelpe til, og ønskjer deg velkomen til studiet. EXAMEN PHILOSOPHICUM (EX. PHIL.) er ein obligatorisk del av bachelorgraden og er, med einskilde unnatak, obligatorisk for alle som vil oppnå ein grad ved Universitetet i Tromsø Noregs arktiske universitet. Studentane tar normalt emnet i første semester saman med Examen facultatum (ex.fac.) og/eller fagemne frå studieprogrammet dei er tekne opp i. TROMSØVARIANTEN Emnet er organisert rundt fem tema: Menneske, kunnskap, etikk, politikk og samfunn, og natursyn og vitskap. Studiet skal gjere studentane kjende med vesentlege spørsmål ein kan stille til menneskeleg erkjenning og til moralsk og politisk praksis, slik dei er blitt stilte i løpet av filosofiens historie og i dag. Det skal også gi ei elementær innføring i vitskapleg tenking og akademisk skriving. Studiet skal få studentane til å reflektere kritisk over si eiga stilling som forvaltar og produsent av vitskapeleg kunnskap, både når det gjeld dei vitskapsteoretiske og etiske aspekta ved desse verksemdene. Gjennom seminardiskusjonar og ved val av semesteroppgåve, skal studiet også gi rom for studentane sine eigne interesser. Til saman skal dette gi studentane eit godt grunnlag for vidare studium. Undervisingsmengda pr. veke for kvar student er til saman 5 timar. Studiet er ordna som ein kombinasjon av felles førelesingar (2t pr. veke) og seminargrupper med inntil 20 deltakarar (3t pr. veke). Eksamen består av eit skriftleg arbeid i form av ei semesteroppgåve og til slutt ein munnleg prøve. Førelesingane har som mål å gi oversiktskunnskap. Dei skal framstille dei store linene i lærestoffet og slik hjelpe studentane med pensumlesinga og medverke til at dei er førebudde på arbeidet i gruppene. Ein skal likevel merke seg at utbytte av førelesingane føreset at ein på førehand har sett seg inn i stoffet som skal takast opp i førelesinga. Førelesingane skal gi ei dels historisk og dels systematisk oversikt over alle dei fem tema i pensumet. Seminarundervisinga går føre seg i seminargrupper der det gis ei fordjuping i tre av dei fem pensumtema. I seminara vil ein òg ta opp dagsaktuelle diskusjonar og problemstillingar knytte til pensum. I dei forskjellige seminargruppene skil pensa seg litt frå kvarandre alt etter kva gruppe ein går på. Kvar student må melde seg på ei seminargruppe, som best mogleg er tilpassa dei fagemna studenten har plan om å studere, og følgje vekeprogrammet til denne gruppa. Kvar seminargruppe skal møte til ein 3-timars undervisingsbolk kvar veke. Det er obligatorisk oppmøte i seminartimane. Ei oversikt over dei ulike seminargruppene finn du lengre nede i teksten. Seminarforma skal gi studentane høve til å diskutere pensum. Eit seminar er ikkje førelesing, men seminarleiaren kan gi ei kort innføring i det aktuelle emnet før gruppearbeidet tar til. Ordninga med seminargrupper der studentane gjennom aktiv deltaking skal øve opp si eiga evne til refleksjon, konsentrasjon og sjølvstende i forhold til fagleg arbeid, er det mest sentrale og særprega ved Tromsøvarianten sitt opplegg. At seminarforma er spesielt viktig, heng saman med at stoffet ein skal prøve å få grep om gjennom ex.phil., er av ein særeigen karakter. Det er stoff det er vanskeleg å tileigne seg skikkeleg berre ved å høyre ein førelesar dosere og sjølv lese pensum. For å få godt tak på stoffet, dvs. trenge inn i det og verkeleg skjøne det ein møter, er det i tillegg nødvendig at ein får diskutert det med andre. Seminara skal gi rom for slik diskusjon. For at seminara skal fungere og studentane ha best mogleg utbytte av seminargruppearbeidet, er førebuingane før timane og deltaking i seminardiskusjonen nødvendig. Derfor krev Tromsøvarianten at studentane tar del i seminarundervisinga. Den munnlege arbeidsforma i seminargruppene vil førebu studentane til munnleg eksamen, der det blir stilt spørsmål frå pensum. 2

Arbeidskrav: For å få høve til å gå opp til eksamen etter Tromsøvarianten må studentane ha minst 75% frammøte på seminargruppene. Studentane pliktar sjølve å passe på at dei har nok frammøte. Eksamen/evaluering Eksamen til Tromsøvarianten består av ein skriftleg og ein munnleg del. Den som har fått godkjent arbeidskravet, dvs. minst 75% frammøte på seminarundervisinga, kan framstille seg til eksamen. Grunnlaget for endeleg karakter er semesteroppgåva og ein munnleg eksamen etter innlevering av oppgåva. Begge delane må være godkjente, dvs. vere over stryknivå, for at ein samla skal oppnå stå-karakter. Det blir ikkje gjeve separate karakterar for skriftleg og munnleg prestasjon. Oppgåva og munnleg blir vurdert under eitt, og det blir gitt ein endeleg karakter. Blir semesteroppgåva ikkje godkjent, får ein ikkje framstille seg til den munnlege delen. Om så, grunngir eksamenskommisjonen sensurvedtaket om kandidaten ønskjer det. Kandidaten kan klage på vedtaket. Den endelege karakteren for semesteroppgåva og munnleg prestasjon kan ikkje påklagast med mindre det er gjort formelle feil. Studentar som har levert inn gruppeoppgåve, går likevel opp til munnleg eksamen individuelt. Det blir brukt ein karakterskala frå A til F, der A er beste karakter og F er ikkje stått. Ved karakteren F kan godkjente arbeidskrav takast med til ny eksamen. Dersom den skriftlege delen ikkje blir godkjent, får kandidaten ikkje høve til å framstille seg til munnleg del av eksamen, men må ta emnet om igjen neste semester. Om den skriftlege delen blir godkjent, men ikkje den munnlege, kan eksamensoppgåva inngå i mappa ved framstilling til ny eksamen i påfølgjande semester. Ved ny eksamen må ein eksamensmelde seg påfølgjande semester og anten levere den godkjente eller ny oppgåve, innan gjeldande fristar. Undervising og eksamen blir arrangerte både i haust- og vårsemesteret. Det blir ikkje arrangert kontinuasjonseksamen for kandidatar som har stroke ved ordinær eksamen. Men studentar som har gyldig grunn for ikkje å møte til munnleg eksamen, og som kan legitimere at fråveret har gyldig grunn (t.d. legeattest ved sjukdom), kan framstille seg til utsett prøve straks nytt semester har tatt til. Ein må da melde seg opp til utsett prøve innan fastsett frist. Vi viser elles til "Forskrift for eksamener ved Universitetet i Tromsø" på universitetet sine heimesider. Studentane har plikt til å kjenne desse. Semesteroppgåva den skriftlege eksamensdelen. Omtrent midt i semesteret vel studentane ei semesteroppgåve ut frå ein oppgåvemeny som vil bli presentert av seminarlæraren. Semesteroppgåva kan ein skrive aleine eller i gruppe på inntil tre personar. Ein kan berre skrive oppgåve saman med personar på same seminargruppe. Det blir gitt felles rettleiing i samband med skrivinga av semesteroppgåva. Her kan ein få høve til å diskutere oppgåveval og skrivemåte, i tillegg til å få hjelp til litteraturval. Formelle krav til semesteroppgåva. Ei individuell semesteroppgåve skal vere på minimum 1800 ord (eksklusive litteraturliste osv.), og maksimum 2200 ord (omtrent 5 normalsider). Ved gruppearbeid med to studentar skal oppgåva vere på 8-10 sider (minimum 3200 ord), med tre personar 12-15 (minimum 4800 ord) sider. 3

Oppgåva skal ha ein dekkande tittel. Du bør lage overskrifter som viser arbeidets struktur. Ein bør bruke vanleg Windows-oppsett med linefråstand 1 1/2 og skriftstorleik 12, normal marg og avstand mellom dei ulike bolkane i oppgåva. Sidene skal paginerast, dvs. du skal sette på sidetal. Liste over litteratur som det er sitert frå, vist til eller som oppgåva på annan måte bygger på utan at det er sitert direkte, dvs. alt dokumentasjonsmaterialet i semesteroppgåva, skal plasserast heilt bak. Alle tilvisingane må vere utforma slik at det er lett å finne fram til kjeldene som er nytta. Her dreier det seg ikkje berre om formalitetar, men om strenge krav til forskingsetikk. Ein skal vise til dei kjeldene ein har brukt i arbeidet sitt. Ordrette sitat skal markerast med hermeteikn, og med tydelege referansar til side, boktittel, forfattarnamn, utgivingsstad og -år, i form av fotnotar eller parentesar i teksten. Nå som det er lett tilgang på litteratur og oppgåver på Internett, er det særs viktig at ein er nøye med slikt og ikkje bruker andre sine tekstar utan at det kjem klart fram kva som er henta frå andre og kva ein har skrive sjølv. Bruk av andre sine tekstar og manglande kjeldetilvisingar kan føre til avvising av oppgåva ved eksamen. I verste fall kan ein bli skulda for fusk og miste eksamensretten for lengre tid. Er du i tvil om noe på dette punktet, så spør seminarlæraren om hjelp. Kjelder (tilvising) Sitat skal vere ordrett attgjevne og stå i hermeteikn eller markerast ved innrykk. Om ein tar noe ut av eit sitat, skal det markerast med tre punkt i parentes: (...). Om ein må legge til noe inne i eit sitat for at teksten skal gi meining, skal også det stå i parentes. Ein må ikkje føye til eigne kommentarar inne i sitatet. Også når du gjev att resonnement, synspunkt og poeng som du har lese hos andre forfattarar, skal du vise til litteraturen og forfattaren du har det frå, jamvel om det du skriv ikkje er direkte sitat. I fotnotar kan ein òg vise til munnlege opplysningar ein har fått i samtalar, føredrag og anna som ikkje finst på trykk. Eksempel på tilvising i teksten: «Peter Singer hevda alt for tjue år sida at det var på høg tid å utvide etikken sitt område til også å gjelde måten vi er mot dyra på. (Singer 1985:10)» I litteraturlista skal ein føre heile referansen til kjelda: Singer, Peter (ed.): In Defense of Animals. Harper & Row, New York 1985. Legg merke til at boktittelen skal kursiverast (skråstillast). Litteraturlista fører ein i alfabetisk orden på etternamn. Litteraturlista skal innehalde all den litteraturen det er vist til i teksten. Før også opp den litteraturen du faktisk bygger på, men som du ikkje har funne grunn til å vise særskilt til i sjølve heimeoppgåva. Litteraturlista skal innehalde namnet på forfattaren (legg merke til at vi her skriv etternamnet først av di lista skal ordnast alfabetisk etter etternamn, deretter fornamnet) ev. (på same vis) namn på redaktøren, boktittel, tittel på artikkel eller tidsskrift, utgivingsår, forlag og stad. Eksempel på tilvising til bok: Beauvoir, Simone de: Det annet kjønn. Pax, Oslo 2000. Eksempel på tilvising til artikkel frå artikkelsamling: Wyller, Egil A.: Platons politisk-religiøse oppgjør med de skjønne kunster, i Truls Winther og Odd Inge Langholm (red.): Estetikk fra Platon til våre dager. Tanum-Nordli, Oslo 1977, s.15-31. Eksempel på tilvising til artikkel frå tidsskrift: Bostad, Inga: Helhetssyn, skepsis og tiltro, i Norsk Filosofisk Tidsskrift nr.1-2, Universitetsforlaget, Oslo 2002, s. 20-27. (Arne Næss. Festskrift til 90-årsdagen 27.1. 2002). Dersom ein bruker materiale ein har fått tilgang til gjennom Internett, og som det ikkje lar seg vise til på måtane som er nemnde ovanfor, skal ein bruke internettadressa der ein fann kjeldene. 4

Eksempel på slik tilvising kan i teksten skrivast www1, www2 osv., og blant kjeldene: www1 = Namn på forfattar og tittel på artikkel, t.d. www.nakayama.org/polylogos/philosophers/arendt/indexe-arendt Munnleg eksamen. Den munnlege delen av eksamen er ei prøving i pensum. Ein kan også bli spurt om semesteroppgåva. Munnleg eksamen er stipulert til 20 minutt. Kandidaten blir straks etter munnleg eksamen informert om den endelege karakteren for semesteroppgåva oppgåva og den munnlege prestasjonen. Semesteroppgåva skal leverast innan fastsett frist. Ved innlevering skal du bruke ei ferdig framside for semesteroppgåva. Du finn ho i Fronter. På denne skal du skrive namnet ditt, seminargruppa og kor mange ord oppgåva består av (eksklusive litteraturliste). Semesteroppgåva skal du levere i den angitte innleveringsmappa i Fronter (denne informasjonen får du av seminarlæraren). Oppgåva må leverast i filformatet PDF (Portable Document Format) for at ho skal kunne bli vurdert. I filnamnet skriv du namnet ditt slik: Nordmann_ Ola _ Ex. Phil _ semesteroppgåve.pdf Oppgåva skal også ha ein topptekst med namnet til kandidaten på kvar side. Dersom ein p.g.a. sjukdom eller annan tungtvegande grunn ikkje kan levere semesteroppgåva innan fristen, må dette attesterast for å få godkjent forseinka innlevering. Denne leverast administrasjonen før innleveringsfristen. Normalt kan ein i så fall få eit par dagars utsetting på innleveringa. Problem med tekstbehandling er ikkje utan vidare gyldig grunn for forseinka innlevering. Institutt for filosofi og førstesemesterstudie skal kontaktast så snart som mogleg dersom det oppstår problem i samband med innleveringa. Sjølv om det er mogleg å levere semesteroppgåva utan at arbeidskrava er oppfylte, så vil innleveringa likevel bare vere gyldig om arbeidskrava er godkjente. Påmelding til seminargrupper praktiske opplysningar. Påmelding til seminargruppene gjer ein via Internett. Når ein har betalt semesteravgifta og fått ein pin-kode, kan slik påmelding gjerast. (Hugs at det kan ta frå ein til tre dagar frå du har betalt semesteravgifta til ho er registrert). Dette bør du har gjort før orienteringsmøtet til ex.phil. Merk: Seminarundervisinga er obligatorisk. Derfor er det viktig å passe fristen for seminarpåmeldinga, og møte opp frå første dag. Ved for sein påmelding og for stort fråvær får du ikkje ta eksamen. Merk at fristen for seminarpåmeldinga til ex.phil. er langt tidlegare enn siste frist for semester- og eksamensregistrering. Kvar student vel, melder seg på og følgjer undervisinga i éi og same seminargruppe gjennom heile semesteret. Seminargruppene er retta mot ulike fagområde og tilpassa andre emne innan dei ulike studieprogramma slik at ein skal unngå kollisjonar i undervisinga og ved eksamen. Men tilknyting til ei bestemt gruppe skaper inga binding for det vidare studiet. Det er for eksempel mogleg å studere naturvitskaplege fag sjølv om ein har tatt ex.phil. retta mot humanistiske fag, eller omvendt. 5

Kva for seminargrupper finst? Her er ei oversikt over dei ulike gruppene og kva slags studentar dei er tiltenkte: HS-gruppene, for studentar ved Fakultet for humaniora, samfunnsvitskap og lærarutdanning, samt kunstfagstudentane. HS-1-Y- for studentar på lektorutdanninga i engelsk. ØK- gruppene, for studentar ved Handelshøgskolen i Tromsø. PØF-gruppa, for studentar på Bachelor i politikk, økonomi og filosofi. NT-gruppene, for studentar ved Fakultet for naturvitskap og teknologi, samt studentar ved Fakultet for biovitskap, fiskeri og økonomi. SI-gruppene er spesielt for sivilingeniørstudentar. ID- gruppa, for studentar på Bachelor i idrettsfag. FLY-gruppa, for studentar på Bachelor i luftfartsfag. LU- gruppene er tilpassa studentane på lærarutdaninga. Dersom gruppene blir fullteikna, kan det bli oppretta ekstragrupper. Blir det for få studentar, kan grupper bli slått saman. Det er vanskeleg å bytte gruppe etter at ein har meldt seg på. Dette må i så fall avklarast med administrasjonen på Institutt for filosofi og førstesemesterstudie - ikkje med seminarlærarane. Fronter Studentane vil i løpet av semesteret få viktig informasjon i Fronter både i hovudrommet og grupperommet. Ein ventar at studentane held seg orientert. Derfor må du snarast mogleg aktivisere fronterromma. Rettleiing får du i e-post når du blir tatt opp på studiet. Lesesalar bruk av universitetsbiblioteket (UB). Det er leseplassar på UB. Ein bør alt i starten av semesteret finne fram til og gjere seg kjend med bruken av UB. Ved UB fins ei omfattande bok- og tidsskriftsamling som særleg vil vere nyttig når heimeoppgåva skal skrivast, og om ein treng meir kunnskap i forhold til dei tema som blir tekne opp i pensum. Her fins det datamaskinar for litteratursøking. Personalet på UB gir hjelp. Dei arrangerer også kurs i bruken av UB. Sjå også UB si heimeside www.uit.no/ub/ PENSUM Anfinsen, R. og Christensen E. (red.): Menneske, natur og samfunn, Universitetsforslaget 2013. I tillegg kjem eit utval av mindre tekstar spesifikk for kva ein jobbar med i seminargruppa. Læreboka får du kjøpt på universitetets bokhandel, Akademisk kvarter. 6

OM SKRIVING AV SEMESTEROPPGÅVA: Semesteroppgåva til ex. phil. er ein kort, argumenterande fagtekst om eit bestemt tema. Forma gir fridom til personleg engasjement og refleksjon. Oppgåva vel studenten frå ein gitt oppgåvemeny. Det er eit krav at oppgåva skal behandle det valde oppgåveemnet på ein filosofisk måte. Oppgåva skal være eit forsøk på ei filosofisk drøfting og vise at du har tileigna deg kunnskap og utvikla evne til argumentasjon og kritisk refleksjon. God vurderingsevne og evne til sjølvstende er kriterium ein tillegg vekt ved eksamen. Arbeidet med oppgåva har ein sentral plass i undervisingsopplegget. Det skal fremje evna til å skilje vesentleg frå uvesentleg, til å stille seg kritisk til enkle løysingar og forklaringar, utvikle evna til å trenge ned i problema og sjå kjernen i saka. Ofte kan det vere viktigare å kunne sjå kva som er problema enn å finne løysingar. Det er ein del av oppgåvearbeidet å kunne nytte andre sine tekstar på ein slik måte at ein viser at ein har eit reflektert og sjølvstendig forhold til desse. Oppgåva skal vere eit sjølvstendig arbeid, så ein må tenkje seg nøye om når ein brukar ting andre har skrive. Ein må vere nøyaktig med sitat og litteraturtilvisingar. Sjølve arbeidet med å formulere ei problemstilling, står heilt sentralt i alt akademisk arbeid. Eit generelt råd er at du bør velje eit tema som i utgangspunktet interesserer deg, eller som du trur det vil være spanande å utforske nærmare. Personleg engasjement er eit godt utgangspunkt for ei god heimeoppgåve. Du bør du vere merksam på at det å ha eit tema ikkje inneber at du dermed har ei problemstilling. Du må også avgrense temaet. Ved slike problemsentrerte oppgåver, er det lurt å tenkje og reflektere sjølv, lese kva andre skriv og diskutere problemet med andre. Ein kan «fri-skrive» eller «idé-myldre» eller lage «tanke-kart» for å få i gang tankeprosessen før ein går til kjeldene. Noen skriv disposisjonen først, andre byrjar berre å skrive og ordnar stoffet etter kvart. Her er metodane ulike og kan vere like gode. Det hender ofte at problemstillinga endrar seg undervegs, og at ein difor må revurdere og omformulere spørsmåla. Det skal vere god samanheng mellom problemstilling og presentasjon. Oppgåva skal «henge i hop». For å unngå misforståingar bør sentrale ord definerast. Poenget er å kunne framstille eit argument klart og overtydande for lesaren. Det skal vere tilstrekkeleg med éi gjennomlesing for å få med seg hovudpoenga. Dette krev at ein arbeider med og ev. omarbeider teksten om ein ser at det er nødvendig for å få fram poenga, gjere argumentasjonen klarare og meir oversiktleg og skape tydelegare samanheng i teksten. Den endelege teksten blir til gjennom ei rekke utkast og omskrivingar. At alt som står i teksten, skal vere relevant, inneber at innhaldet må henge saman med problemstillinga i oppgåva. Du skal ikkje fylle ut med diverse informasjon dersom denne ikkje vert knytt til problemstillinga. Dette gjeld også opplysningar du meiner er veldig interessante, men som strengt tatt ikkje har noe med saka å gjere. Skrivar og lesar «deler ein midlertidig røyndom», og det vanlege oppbyggingsmønsteret som tar omsyn til lesaren, byrjar med å framstille saka tilstrekkeleg til at (i) lesaren skjønar kva ein er ute etter og (ii) skrivaren får tilstrekkeleg grunnlag for meiningsfull argumentasjon. Sakleg argumentasjon føreset at ulike standpunkt kjem tydeleg fram. Det er eit hovudkrav til eksamensoppgåva å vise at ein har evna til å kaste lys over djupare sider ved eit emne. Dette krev innsikt i motførestellingar, også i forhold til eigne yndlingsoppfatningar. Like stor plikt som vi har til å undersøke om våre eigne argument er gyldige og har tilstrekkeleg overtydingskraft, har vi til også å granske om motførestellingane er eller kan vere gyldige, og kva overtydingsstyrke dei har. Vi skal prøve å vere saklege. Og teksten skal i prinsipp vere forståeleg ved første gangs gjennomlesing. Eit krav om klarleik inneber at ein definerer begrep der det er nødvendig, at ein er konsistent i begrepsbruken, dvs. at ein bruker begrep på ein mest mogleg eintydig måte, og at ein gjer lesaren merksam på det dersom ein på ulike stader i teksten bruker eitt og same begrep i ulike tydingar. Det kan også skape unødvendige forståingsproblem for lesaren dersom ein bruker ulike ord i same tyding. Bruker eg f.eks. "menneskelege skikkar" og "sosiale praksisar" om kvarandre, kan lesaren lure på om eg meiner det same eller om det her er nyanseskilnader. I noen tilfelle kan vi sjølvsagt bruke ord om kvarandre, noe som ofte blir gjort av stilistiske grunnar. Men der det kan skape uklarleik, bør ein anten gjere lesaren merksam på variasjonar i ordbruken eller bruke same ord på måtar som gjer at dei heile tida har same tyding. INSTITUTT FOR FILOSOFI OG FØRSTESEMESTERSTUDIUM HSL-FAKULTETET Universitetet i Tromsø Noregs arktiske universitet 7