KOMMUNEDELPLAN for TRAFIKKTRYGGING

LÆRDAL KOMMUNE KOMMUNEDELPLAN for TRAFIKKTRYGGING 2013 2024 24. mai 2013 Oppdrag nr: 530636

Oppdrag nr. Oppdragsnamn: 530636 splan Lærdal Aktivitetsnr. Aktivitetsnamn: Tittel denne rapporten Dato: Sidetal: 2013-2024 24.05.13 Oppdragsleiar hos Asplan Viak Leikanger: Nils Husabø Prosjektmedarbeidar hos Asplan Viak Leikanger: Shabaz Saeed Mohammad Kontaktperson hos Oppdragsgjevar: Katrine Njåstad Blaaflat Ekstrakt : Denne kommunedelplanen omfattar dei fleste sider kring trafikktrygging. Planen fastlegg kommunen sine prioriteringar, og er meint å vera retningsgjevande for aktiviteten i planperioden. Det ligg også inne kommunale ynskje/prioriteringar innan dei statlege og fylkeskommunale forvaltingsområda. Planen byggjer på tilsvarande plan for perioden 2007 2018 og er ein revisjon av denne. Det er ikkje gjort vesentlege endringar innafor tema der fagorgan/ansvarlege ikkje har kome med signal som gjer dette aktuelt. Emneord og stikkord: Kommunedelplan, veg, trafikk, trafikktrygging, Dato OPPDRAGSLEIAR sign. 24.05.13 NH Asplan Viak AS - 1 -

INNHALD: Innleiing 1.0 Bakgrunn 1.1 Generelt 1.2 Lover, forskrifter m.m. og overordna planar 1.3 Aktørar i veg- og trafikktryggingsarbeidet 2.0 Organisering av trafikktryggingsarbeidet i Lærdal 2.1 Kort om kommunen og trafikkmønsteret 2.2 Forvalting av vegnettet 2.3 Regulering og kontroll 2.4 Opplæring og informasjon 2.5 Andre tiltak vedkomande trafikktrygging 3.0 Trafikktryggleik situasjonen i dag 3.1 Generelt 3.2 Trafikktryggleik i Sogn og Fjordane 3.3 Omfanget av ulukker på vegnettet i Lærdal 3.4 Ulukkessituasjonen - oppsummering 3.6 Trafikkfare i Lærdal 4.0 Mål og strategiar 4.1 Visjon og mål for trafikktryggingsarbeidet 4.2 Strategiar 5.0 Tiltak 2013-2024 5.1 Kommunal organisering og planlegging 5.2 Informasjon og opplæring 5.3 Kontroll og overvaking 5.4 Skuleskyss 5.5 Drift og vedlikehald av vegnettet 5.6 Strakstiltak på vegnettet 5.7 Investeringstiltak på vegnettet Handlingsplan 2013 2016 1 Organisatoriske tiltak og generell drift/vedlikehald 2 Drift/vedlikehald, kontroll m.v. på vegnettet 3 Strakstiltak på vegnettet 4 Investeringstiltak på europa/riks- og fylkesvegar 5 Kommunale investeringar på vegnettet 6 Oppfølging av planen ------ Vedlegg 1: Samla oversyn over trafikkfarlege stader m.v. 2. Oversyn over og samandrag av innspel 3. Ulukkes-statistikk 2006 2011 frå Statens vegvesen, 1.nov.2012 4. Kartvedlegg frå Statens vegvesen: Ulykker Lærdal 2006 2012, 04.01.2013 5. Kart teikning 530636-101, 102 og 103 Trafikkfarlege stader Borgund, Ljøsne, Øyri Asplan Viak AS - 2 -

INNLEIING Generelt Planen omfattar dei fleste sider kring trafikktrygging og skal handsamast som kommunedelplan etter plan- og bygningslova. Planen fastlegg kommunen sine prioriteringar, og er meint å vera retningsgjevande for aktiviteten i planperioden. Det ligg også inne kommunale ynskje/prioriteringar innan dei statlege og fylkeskommunale forvaltingsområda. Planen vil liggja til grunn m.a. for seinare detaljplanlegging og konkrete tiltak, og han skal danna grunnlag for årlege søknader om trafikktryggingsmidlar frå Fylkeskommunen. Siste del av planen er ein handlingsplan for perioden 2013-2016 og skal m.a. vera ein del av grunnlaget for økonomiplanarbeidet i kommunen. Framdrift til no Kathrine Njåstad Blaaflat og Monika Lysne har vore prosjektansvarlege frå kommunen si side. Planprogram vart utarbeidd hausten 2012 kunngjering av planarbeidet/høyring Kunngjering i avisa og utsending til skular, grendalag osv. og off. organ kommune/fylke med oppmoding om å koma med innspel. Det kom i alt 10 innspel medrekna innspel som kom før kunngjeringa av planarbeidet. Det er utarbeidd eit eige vedlegg (2) med oversyn over og samandrag av alle innspela. Det har vore arbeidsmøte med kommunen 13.12.12 og 21.05.13. Seinare planrutinar Det er ein føresetnad at heile planen vert vurdert minst ein gong i kvar kommunestyreperiode og om naudsynt revidert. Handlingsplanen skal rullerast kvart år og m.a. vera ein del av grunnlaget for kommunalt økonomiplan- og budsjettarbeid og for søknader om trafikktryggingsmidlar.. Asplan Viak AS - 3 -

1. BAKGRUNN 1.1 GENERELT Trafikkulukker er eit omfattande problem i eit moderne samfunn, Sjølv om tal omkomne i trafikken er redusert sidan 70-talet, var det i 2011 framleis 170 som omkom i trafikken her i landet. Det er meir usikkert kor mange som i alt vert skada. Politiet fører statistikk, men mange ulukker og skader vert ikkje rapporterte. Det har dei seinare åra vore om lag 12000 politiregistrerte personskader årleg, men totalt tal skader er truleg tre gonger så høgt - om lag 32000 lettare og opp mot 4000 alvorlege skader per år. Dette gjev store konsekvensar for den einskilde trafikkskadde (men også for samfunnet i form av økonomiske utslag m.a. innanfor helsesektoren). Ei dødsulukke i trafikken vart i 2009 kostnadsrekna til om lag 33 mill. kr. i følgje statens vegvesen, medan ein hardt skadd kostar samfunnet om lag 10 millionar og ein lettare skadd om lag 1 million. For å betra trafikktryggingsarbeidet, må ei rekke verkemiddel takast i bruk. Stortinget har vedteke visjonen om 0 drepne og 0 hardt skadde i trafikken. Her sit kommunane med ei sentral rolle, noko som m.a. kjem fram gjennom at dei vert oppmoda til å utarbeide kommunale handlingsplanar (trafikktryggingsplanar) og at slike planar ein føresetnad for å få tildelt statlege/fylkeskommunale trafikktryggingsmidlar. Dei kommunale vegane er ein viktig del av det totale vegsystemet. Store verdiar er lagt ned i oppbygginga av desse. Det er difor svært viktig å forvalta og vedlikehalda det kommunale vegsystemet på ein god måte. Føremålet med ein kommunal trafikktryggingsplan kan difor setjast opp slik: Få oversikt over vegstandard på kommunale vegar og over trafikkfarlege stader. Fokusering på haldningsskapande tiltak gjennom at barn og unge blir trekte inn i trafikktryggingsarbeidet. Sikra at dei kommunale ressursane blir sette inn der dei gir størst effekt. Gje grunnlag for støtte frå statlege/fylkeskommunale trafikktryggingsmidlar Gje grunnlag for prioritering av trafikktryggingstiltak på fylkes- og riksvegar. 1.2 LOVER, FORSKRIFTER MM. OG OVERORDNA PLANAR Ei rekkje lover og tilhøyrande forskrifter har innverknad på trafikktryggleiken og på bygging/drift av vegar. Veglova omfattar dei generelle reglane som er knytt til trafikktrygging m.a. heimel til fastsetjing av standarden på vegnettet både for hovudvegar og lokalvegar. Det er også utarbeidd forskrifter og vegnormalar. Vidare blir kostnadsfordelinga mellom staten, fylkeskommunen og kommunane avklart. I tillegg til dette gjev Statens Vegvesen ut eigne handbøker. Desse er i første rekkje meinte til bruk i etaten sjølv, men også gjort tilgjengelege for andre slik som kommunane. Ein viktig del av desse handbøkene er Vegnormalane, der krav til bygging og vedlikehald/ drift av fylkesvegar/ riksvegar er sette opp. Dette dannar eit viktig grunnlag også for kommunale vegar. Vegtrafikklova dannar grunnlaget for svært mange trafikktryggingsstiltak, skilt, Asplan Viak AS - 4 -

trafikkopplæring, krav til køyretøy osb. Plan og bygningslova (PBL) gjev m.a. grunnlag for å planleggja og gjennomføra fysiske tiltak. Med heimel i PBL er det m.a. fastsett rikspolitiske retningslinjer for å ivareta barn og unge sine interesser i planlegging. Folkehelselova Den nye lova om folkehelse kom i kraft 01.01.12 og set nye krav til kommunane sitt folkehelsearbeid. Kommunen skal nytta alle sine sektorar, ikkje berre helsesektoren, for å fremja folkehelsa. Ulukkesførebygging vil såleis vera eit viktig tema. Vidare vil det vera viktig å leggja til rette for fysisk aktivitet her kan ein t.d. peika på å leggja til rette for å kunna gå og sykla. Av overordna planar på nasjonalt nivå kan nemnast: Nasjonal transportplan, Nasjonal strategi for førebygging av personskadeulykker, Nasjonal tiltaksplan for trafikksikkerhet på veg og Plan for tiltak mot ungdomsulukker. Vidare er Kunnskapsløftet eit viktig overordna dokument. 1.3 AKTØRAR I VEG OG TRAFIKKTRYGGINGSARBEIDET Samferdselsdepartementet styrer veg/trafikktryggingsarbeidet gjennom Nasjonal transportplan (NTP). Vegdirektoratet er det mest sentrale fagorganet for trafikktryggleik og har m.a. det overordna faglege og økonomiske ansvaret for vegsektoren. Statens vegvesen planlegg og gjennomfører ei rekkje tiltak knytt til riksvegane. Staten deltek også med tilskot til trafikktryggingstiltak på fylkesvegar og kommunale vegar og har ansvar for trafikkmessige tilhøve knytt til køyretøy og trafikantar på alle vegar. Vegvesenet utarbeider m.a. oppfølging NTP, som: handlingsprogram for regionane, rassikringsplan for riksvegane i Sogn og Fjordane og kampanjeplanar for Fartskampanjen og Sei i frå! Frå og med 2010 overtok fylkeskommunane ansvaret for mange av riksvegane og fekk slik endå større ansvar for samferdsla og trafikktryggingsarbeidet. Fylkeskommunen utarbeider handlingsplan for trafikktrygging og andre planar som er relevante: Handlingsprogram for fylkesvegnettet, strategisk samferdselsplan, rassikringsplan for fylkesvegane og mål og strategiar for vidaregåande opplæring Fylket sitt trafikktryggingsutval (FTU) har, jf. 40 A i vegtrafikklova eit ansvar med å tilrå og samordne tiltak for trafikktrygging, og fylkeskommunen arbeider elles med trafikktrygging, mellom anna gjennom opplæringsavdelinga, folkehelsearbeidet og rettleiing i arealplanlegging. Politiet arbeider med kontroll av førarar og køyretøy og med trafikkopplæring i barnehagar og skular. Dei etterforskar og rapporterer trafikkulukker med personskader og har vedtaksmynde for ein del trafikkregulerande tiltak. Politiet utarbeider Strategiplan for politiets trafikktjeneste og, på fylkesnivå, årleg plan (hovedordre) for trafikk og eigne trafikkplanar m/måltal for samarbeidande lensmannsdistrikt. Fylkesmannen, m.a. ved helseavdelinga og utdanningsavdelinga, har også trafikktryggleik som del av sine arbeidsområde. Vidare har fylkesmannen eit ansvar knytt m.a. til kommunane si arealplanlegging, der trafikktryggleik ofte vil vere eit tema. Kommunane har ansvar for kommunale vegar og kan også påverka drift/utbygging på riks- Asplan Viak AS - 5 -

og fylkesvegar, m.a. gjennom arbeid etter plan- og bygninglova. Kommunale veg- og trafikktryggingsplanar er viktige i denne samanhengen. Kommunane har ansvaret for barnehagar og barne- og ungdomsskulane og den trafikkopplæringa som skjer der. Kommunane har og mynde til å fastsetja fartsgrensene på kommunale vegar. Kommunane sitt ansvar for folkehelsa er fastsett i den nye folkehelselova, kapittel 2. Trafikkskulane og busselskapa/drosjenæringa (t.d. skuleskyss) har viktige roller trafikktryggingsarbeidet. Trygg Trafikk er ein landsomfattande organisasjon for det frivillige trafikktryggingsarbeidet og fungerer som eit bindeledd mellom dette og dei offentlege styresmaktene. Trygg Trafikk arbeider for å oppnå best mogleg trafikktrygging for alle trafikantgrupper. Av andre friviljuge organisasjonar kan nemnast motororganisasjonar som MA, KNA, NAF og andre trafikantorganisasjonar som t.d. sykkelorganisasjonar og eigne organisasjonar for trafikkskadde 1.4 DENNE KOMMUNEDELEN SIN PLASS I DET KOMMUNALE PLANSYSTEMET Planarbeid etter plan- og bygningslova er sentralt i det kommunale ansvarsområdet. Illustrasjonen nedanfor syner denne kommunedelplanen sin plass i det kommunale plan- og økonomisystemet. Kommunal planstrategi Kommuneplan med arealdel Økonomiplan Kommunedelplan for trafikktrygging Andre kommunedelplanar eller kommunale temaplanar Detaljplan for. Reguleringsplan for... Teknisk plan for konkrete tiltak t.d. ved søknad om aksjonskuleveg-midlar Kommunedelplanen skal vurderast minst ein gong i kvar valperiode med tanke på ev. revisjon. Handlingsdelen bør rullerast kvart år m.a. som grunnlag for arbeidet med økonomiplan/budsjett og for søknad om trafikktryggingsmidlar. Asplan Viak AS - 6 -

2. ORGANISERING AV TRAFIKKTRYGGINGSARBEIDET I LÆRDAL 2.1 KORT OM KOMMUNEN OG TRAFIKKMØNSTERET har om lag 2200 innbyggarar der om lag halvparten bur i tettstaden Lærdalsdalsøyri, som ligg nede ved Sognefjorden. I resten av kommunen er det spreidd utbygging, men med ein viss konsentrasjon rundt det gamle kommunesenteret Steinklepp i Borgund og i området kring Ljøsne skule m/saltkjelen bustadfelt. Det er mykje gjennomgangstrafikk aust-vest på europavegen E16 (stamvegen) og riksveg 5 gjennom bygda. Vegen oppover dalen er oppgradert mykje dei seinare åra, og det er utarbeidd planar for dei delene som framleis har låg standard. 2.2 FORVALTING AV VEGNETTET Av vedlagt kart frå Statens vegvesen går hovudtrekka i vegsystemet fram. Europa, riks og fylkesvegar vert tekne hand om av Statens Vegvesen, Region vest og Sogn distrikt. Vaktsentralen i Lærdal har og eit sentralt ansvar. Etter avtale kan kommunen ha driftsansvaret for deler av fylkesvegnettet. Kommunen legg gjennom arbeid i samband med utarbeiding av arealplanar og tekniske planar samt utbygging av byggjeområde, veganlegg m.m. stor vekt på å få til løysingar som er trafikksikre. Tekniske tenester har vidare vore ansvarleg for å samla innspel til Aksjon Skuleveg og koma med framlegg til prioritering. Innspela er frå barnehagar/skular, bygdelag, velforeiningar m.m. og dei går inn som grunnlagsmateriale til kommunedelplan trafikktrygging. 2.3 REGULERING OG KONTROLL Politiet og Statens Vegvesen har saman eit ansvar for overvaking-/kontrollverksemd i trafikken. Politiet si trafikkovervaking gjeld alle sider ved vegtrafikken, medan Statens Vegvesen har eit noko meir avgrensa arbeidsområde. Hovudføremålet for kontrolltenesta er å få ned talet på trafikkulukker. Kontrollane blir difor retta mot dei områda som gir størst effekt for trafikktryggleiken. Det vert årleg utarbeidd ein trafikkplan ved alle driftseiningane i Sogn politidistrikt etter ein felles mal, felles måltal m.m. Kontrollinnsatsen skal spesielt rettast mot fart, promillekøyring og bruk av verneutstyr. Det vert sett opp temamånader t.d.: - fart og verneutstyr - fart, skuleveg - promille Asplan Viak AS - 7 -

I Lærdal er det kvar månad året gjennom mange trafikkontrollar på ulike stader og tider, med ulike tiltak/kontrollmetodar/tema. Målet kan vera å kontrollera flest mogleg eller kontroll av verstingar. Det vert m.a. teke omsyn til innkomne klager frå publikum. Kontrollane er i det vesentlege synlege, slik at effekten vert størst råd. Det er og aktuelt å ha meir skjulte kontrollar. Det omlagde vegsystemet, særleg Lærdalstunnelen har ført til auka trafikk på E16 gjennom Lærdal. Dette er ei stor utfordring for politiet og andre ansvarlege styresmakter ikkje minst på bakgrunn av den vegstandarden som framleis delvis er frå Lærdal til fylkesgrensa mot Oppland og Buskerud. Politiet si viktigaste oppgåve innan trafikk, er å førebygga ulukker, men resultata av slikt arbeid er vanskeleg å måla. I framtida vil ein venteleg vidareutvikla det førebyggande arbeidet, jf. m.a. nedanfor om opplæring og informasjon. 2.4 OPPLÆRING OG INFORMASJON Lærdal lensmannskontor deltek med sykkelkontrollar på skulane og er med på gå-prøven på Lærdalsøyri skule. Dei er og litt i barnehagane med «Eddybamsen». Det har vore mindre undervisning dei to siste åra, pga. skifte av personell på lensm.ktr. - og ikkje formalisert samarbeid med skulane. Dei vil vera med på nye tiltak og ynskjer innspel om det frå barnehagane/skulane 2.4.1 Barnehagar og grunnskule Kommunen har 3 skular: Lærdalsøyri barne- og ungdomsskule, Ljøsne skule, Berge barne- og ungdomsskule. Det er 2 barnehagar: Lærdalsøyri og Borgund. Generelt om læreplanar og trafikkopplæring Trafikkopplæring er sjeldan spesifikt nemnt (L-97), og trafikk er eitt av mange stikkord under avsnittet Kunnskapsområde på tvers av fag. I samfunnsfag for 1. og 2. årstrinn er trafikkopplæring eit hovudmoment. I elevens val for ungdomstrinnet er tiltak der eleven kan velja bruk av motorkøyretøy nemnd som eksempel på val av aktivitet. Oppsummering av vanlege aktivitetar i dag i barnehagar og skular - Barneahagane Barnehagane driv med opplæring i naturleg tilrettelagde aktivitetar når barn og vaksne er i nærmiljøet. - Barnesteget Busse-Rulle -opplegg for 1.-2. årstrinn der dei øver seg i oppførsel i samband med busstransport. Vidare har dei yngste klassane (1.-4.) jamnleg øving på korrekt åtferd i trafikken og kan m.a. ha gåprøve. Dei får og utdelt refleks (politiet deltek). Det er sykkeldag for 3. 7.årstrinn (politiet deltek) og 4. årstrinn får utdelt hjelm på sykkeldagen. 4.årstrinn kan og ha sykkelprøve. - Ungdomssteget: Det er ikkje tøft å vera død -opplegg vert gjennomført i 9. og 10.kl. (samarbeid med Asplan Viak AS - 8 -

lensmannsetaten). 10. årstrinn har tilbod om mopedføraropplæring som elevens val. - Medverknad frå politiet: Politiet driv aktivt førebyggande arbeid i barnehagane og skulane. Undervisninga i barnehagane er bygd opp omkring politibamsen Eddy. Tanken er å gjera borna trygge på politiet. Ein tek m.a. opp hjelmbruk, refleks, bruk av bilbelte og leik i/ved veg. I 1.-4. klasse er politiet si undervisning m.a. retta mot skulevegen, sansane, refleksbruk og det å vera passasjer i buss. I 4. klasse er det mot slutten av året sykkelprøve og kontroll av elevane sine syklar. I 5. 7. klasse er temaet trafikkreglane. I 8. 10. klasse deltek politiet på temaveke, der trafikk er tema kvart 3.år. I 10.klasse har dei og undervisning før russefeiringa i mai, og snakkar mykje om det å vera passasjer i bil. I 10.klasse er dei vidare inne i valfag med undervisning knytt til mopedføraropplæring og traktoropplæring. 2.4.2 Vidaregåande skule Elevar frå kommunen går for det meste på skulane i Årdal og Sogndal. Skulen i Årdal har engasjert seg ein del i trafikktryggingsarbeidet, og har tidlegare hatt trafikkopplæring som eit valfag. Skulen har m.a. årleg hatt opplegg (temadagar) om trafikktryggleik. 2.4.3 Informasjon elles Ungdom nyttar mykje av fritida si i trafikken som passasjerar eller motorvognførarar. Undersøkingar viser at auka bruk av bilbelte/hjelm reduserer skadeomfanget ved ulukker vesentleg. Politiet arbeider for å auke bruk av verneutstyr. Politiet si viktigaste oppgåve på feltet er, som nemnt, å førbygge ulukker. I framtida vil ein venteleg vidareutvikla det førebyggande arbeidet m.a. ved informasjonsverksemd. 2.5 ANDRE TILTAK VEDKOMANDE TRAFIKKTRYGGING 2.5.1. Busstransport Rutebilselskapet har ansvaret m.a. for å utføra skuleskyss for grunnskulen og vidaregåande skule og er ansvarleg for at transport av personar og standard på bussmateriell til ei kvar tid oppfyller dei krav og retningsliner som ligg føre. 2.5.2 Friviljuge organisasjonar Trygg Trafikk er ein landsomfattande organisasjon for det frivillige trafikktryggingsarbeidet og verkar som eit bindeledd mellom dette og dei offentlege myndigheitene som har ansvaret for trafikktrygginga. Trygg Trafikk arbeider for å oppnå best mogeleg trafikktrygging for alle trafikantgrupper. Asplan Viak AS - 9 -

Friviljuge organisasjonar som t.d. velforeiningar, bygdelag, ungdomslag har hatt høve til å koma med innspel til tiltak for å betra trafikktryggleiken i nærmiljøet. Ein del friviljuge organisasjonar gjer òg eit viktig arbeid når det gjeld ungdom, rus og trafikk. 3. TRAFIKKTRYGGLEIK SITUASJONEN I DAG 3.1 GENERELT Engelske undersøkingar har tidlegare vist at i ca. 70% av tilfella er det menneskelege feil som er hovudårsak til trafikkulukker. Vegen eller trafikkmiljøet og tekniske feil ved køyretyet er kvar årsak til ca. 3%. I 15-25% er det kombinasjon mellom menneskelege feil og veg/trafikkmiljø. Totalt er menneskelege feil såleis hovudårsak eller medverkande faktor i langt dei fleste ulukkene. 3.2 TRAFIKKTRYGGLEIK I SOGN OG FJORDANE Sogn og Fjordane Fylkeskommune utarbeider og vedtek, sist i 2010, handlingsplanar for trafikktrygging. Statens vegvesen bidreg med statistikk for trafikkulukker. Tala nedanfor byggjer på ulukker som er innrapporterte til politiet. Mange ulukker blir aldri rapporterte, dette gjeld særleg ulukker med lettare skader. Statens vegvesen reknar med følgjande rapporteringsgrad: Dødsulukker nær 100 % Ulukker med alvorlege personskader om lag 50 % Ulukker med lettare personskader om lag 30 % Ulukker med personskader utan at motorkøyretøy er innblanda 1-2 % Samla ligg rapporteringsgraden på om lag 33 %. Dvs. at 60 70 % av ulukkene med personskader aldri vert rapporterte anna enn til forsikringsselskap, legevakt/sjukehus. Statistikk frå forsikringsselskapa stadfester at det er høge mørketal i tillegg til dei politirapporterte ulukkene. Kostnadene pr. personskadeulukke er på landsbasis rekna til over 2 mill. kr i snitt for alle registrerte ulukker med skadde/omkomne. Møteulukker og utforkøyringsulukker har større kostnader enn snittet, det same gjeld ulukker i spreiddbygd strøk. Ulukkesstatistikk for Sogn og Fjordane I tal ulukker i høve til innbyggjartal, ligg Sogn og Fjordane omlag på same nivå som landet totalt, eller litt under. Figurane nedanfor er henta frå fylket sin handlingsplan for trafikktrygging 2010 2013 og gjeld perioden 1990 2008.( Planen er no under revisjon) Figuren nedom viser utviklinga i fylket i perioden 1999 2008. Tal rapporterte ulukker varierte mellom 156 og 197 i snitt 174 ulukker årleg. Tal skadde varierte mellom 204 og 286. Det var 890 ulukker i første halvdel av perioden og 850 dei siste 5 åra. Summen Asplan Viak AS - 10 -

av drepne og hardt skadde var derimot litt høgare i siste 5-årsperioden (177 mot 169 i første periode). Dei fleste personskadane kjem i ulukker på Europa/riksvegane, der trafikken er størst. 300 250 234 286 238 226 243 285 204 230 243 230 200 150 100 50 Tal ulukker Skadde/omkomne totalt omkomne og hardt skadde 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 900 800 700 600 500 400 300 200 tal skadde og drepne Figuren til venstre syner tal trafikkskadde i ulike aldersgrupper i perioden 1999 2008 for heile fylket. Tala byggjer på rapporterte ulukker i realiteten er det fleire skadde pga. mørketal (jf. kap. B1) Figuren omfattar alle som vart skadde eller drepne i trafikken (rapporterte ulukker). I aldersgruppa 15 24 var det 785 skadde, og mellom desse var det 19 drepne og 84 hardt skadde. Heile 10 av dei drepne var i alders-gruppa 18-20. 100 0 0-14 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75,over Aldersgruppa 15 24 skil seg ut med mange skadde. Heile 32,5% av alle skadde var i denne gruppa, som er risikoutsett i alle trafikantgrupper, men mest som bilførarar og passasjerar, sjå neste side. Situasjonen i Lærdal har vore den same 3.3 OMFANGET AV ULUKKER PÅ VEGNETTET I LÆRDAL På nytt må strekast under at ein her byggjer på politirapporterte ulukker med den underregistreringa dette inneber, jf. 3.2 ovafor. Omfanget av ulukker i ein kommune med Lærdal sin storleik, varierer mykje frå år til år. Tala er små slik at den prosentvise endringa kan bli stor. I perioden 1989 2011 var det 121 politirapporterte ulukker med personskade, og det var i alt 165 skadde. I snitt var det såleis om lag 7 ulukker og knapt 10 skadde årleg. Fordelt på 1989-1998,1999-2005 og 2006-2011 var tal ulukker/skadde (politirapporterte) slik: 1989-1998 1999-2005 2006-2011 sum snitt sum snitt sum snitt Tal ulukker 69 6,9 52 7,4 42 7 Tal skadde 101 10,1 64 9,1 60 10 NB ulik lengde på periodane Asplan Viak AS - 11 -

Talet på ulukker/skadde har halde seg ganske stabilt, trass i at trafikken har auka. Ulukkene (politirapporterte) var fordelte slik etter type: ULUKKES- 1989 98 1999 05 2006-2011 TYPAR Tal Prosent Tal Prosent tal prosent Utforkøyring 35 51% 32 61% 21 50% Møting 18 26% 9 17% 12 29% Uhell i kryss 6 9% 2 4% 3 7% Fotgjengarar 3 4% 3 6% 1 2% Andre 7 10% 6 12% 5 12% SUM 69 100 % 52 100 % 42 100% I siste 6-årsperiode var det 3 drepne og 7 hardt skadde i møteulukker og 2 drepne og 2 hardt skadde i utforkøyringar Utforkøyringsulukker dominerer klart. Ulukkesfordelinga skuldast nok at det er relativt lite tettbygde strøk og mange km veg med høg fart. Hovudtrekka i ulukkesmønsteret ser ikkje ut til å ha endra seg vesentleg dei seinare åra. Som i fylket som heilskap, er ungdomsgruppene spesielt utsette. Heile 14 av i alt 60 registrerte drepne/skadde i perioden 2006 2011 var i aldersgruppa 15 24 år. Vedlegg 3 (statistikk frå Statens vegvesen) gjev nærare informasjon om ulukkene i periodne 2006 2011. 3.4 ULUKKESSITUASJONEN OPPSUMMERING Trafikkulukker fører med seg store lidingar for den ulukkesramma og pårørande. Samfunnet vert påført utgifter på over 2 mill. kroner for kvar personskadeulukke som skjer. I tillegg kjem utgifter ved ulukker utan personskade. Mennesklege feil er oftast hovudårsaka eller medverkande til ulukker. Det er ikkje grunn til å tru at dette stiller seg annleis for ulukker i. Lærdal har lege over gjennomsnittet i Sogn når det gjeld talet på politirapporterte skadde/- omkomne pr. 1000 innbyggarar (t.d. 27 mot 19 i 1994-2003) Talet på ulukker og talet på skadde/omkomne i kommunen dei siste ti åra har med unnatak av årlege variasjonar vore om lag stabilt. Dei fleste av ulukkene med skadde/omkomne i Lærdal er utforkøyringsulukker. Det er også mange møteulukker. Ein stor prosentdel av skadene kjem i ulukker på europa-/riksveg og vil i mange tilfelle vera knytt til gjennomgangstrafikken. Bilførarar og passasjerar utgjer den største gruppa av skadde, Det er høvesvis mange trafikkskader mellom ungdom i aldersgruppa 15-24 år. Norges vassdrags- og energidirektorat peikar på skred mot vegbana som ei aktuell problemstilling og syner til nettportalen skrednett.no med oversikt over tidlegare skredhendingar Asplan Viak AS - 12 -

3.5 TRAFIKKFARE I LÆRDAL 3.5.1 Ulukkesstader politirapporterte ulukker Dei fleste av ulukkene med skadde/omkomne i Lærdal er utforkøyringsulukker eller møteulukker. Ein svært stor del av skadetilfella er følgje av ulukker på europa-/riksveg. Ulukkes-mønsteret har truleg samanheng med at det er relativt lite tettbygde strøk og mange km gjennomfartsveg der farten kan vera høg. På kart(vedlegg 4) frå Statens Vegvesen er heile vegnettet i kommunen framstilt, saman med lokalisering av politirapporterte ulukker på europa-, riks- og fylkesveg. Ulukker på kommunale og private vegar er, som nemnt, ikkje kartfesta. 3.5.2 Trafikkfare - registrering Ved utarbeiding av planen for 2000 2011 vart det m.a. gjennomført spørjeundersøking mellom alle elevar/foreldre i dei 3 skulane i Lærdal. Dette danna grunnlaget for Vedlegg 1, som er eit samla oversyn over trafikkfarlege stader, men i oversynet var og innarbeidd opplysningar frå andre kjelder, t.d. trafikktryggingssynfaring, aksjon skuleveg og innspel i samband med planprosessen den gongen. Lista vart supplert ved ny utsending av spørjeskjema ved utabeiding av planen for Hovudkjelda for vedlegg 1, er såleis trafikktryggingsplanen for 2000 2011. Det er og seinare gjennomført ulike synfaringar og registreringar og det er teke mot synspunkt undervegs frå publikum i ulike samanhengar. På dei fleste stadene eller vegstrekningane som er registrerte har det ikkje skjedd ulukker, men det er ulike tilhøve som gjer at stadene/strekningane vert oppfatta som farlege eller utrygge. 3.5.3 Generell vurdering av trafikkfare Generelle synspunkt som har kome fram i registreringsarbeidet er at fart og køyremåte skaper trafikkfare. Det er ofte ynskje om nedsett fart og/eller strengare kontroll. For områda langs E16 vert ein god skuleskyss (inkl.trygg av/påstiging) sett på som avgjerande for tryggleiken til skuleborna. Tungtrafikk vert sett på som ei ekstra belastning mange stader. Dei generelle problema langs stamvegen er nok mindre no etter at vegen for ein stor del er utbetra. 3.5.4 Trafikkfarlege stader årsak og moglege tiltak Vedlegg 1 gjeld kartfesta stader som vert oppfatta som trafikkfarlege. Desse stadene er og teikna inn på kart for kvar skulekrins. Tabellen i vedlegg 1 gjev for kvart punkt eit kort oversyn over kva som gjer at staden/strekninga vert opplevd som farleg og kva som kan gjerast for å betra situasjonen. Tiltaka som vert etterlyst kan t.d.vera politikontroll, redusert fart, betra strøing, siktrydding. I dei fleste tilfella vert det likevel etterlyst tiltak som inneber meir eller mindre omfattande investeringar på vegnettet. For kvart enkelt punkt/stad kan det vera nemnt ulike tiltak som kan omfatta både tradisjonell drift/vedlikehald og investeringar. Asplan Viak AS - 13 -

4.0 MÅL OG STRATEGIAR 4.1 VISJON OG MÅL FOR TRAFIKKTRYGGINGSARBEIDET Ut frå kommuneplanen sitt siktemål om best moglege levekår, og med bakgrunn i føringar frå sentrale styresmakter innan trafikktryggingsarbeid, skal følgjande visjon styra trafikktryggingsarbeidet i Lærdal: Ingen omkomne og ingen hardt skadde i trafikken For å oppnå dette, skal ein arbeida fram mot følgjande: - Systematisk og målretta trafikkopplæring/informasjon - Effektiv regulering og kontroll - Vegutforming og vegstandard som fremjar trafikktryggleik 4.2 STRATEGIAR 4.2.1 Strategiar for systematisk og målretta trafikkopplæring/informasjon Undervisning, informasjon og aksjonar er døme på tiltak innafor denne strategien, som særleg skal auka trafikktryggleiken. Born og unge er ei viktig målgruppe. Ungdommar i alderen 15 25 år er den aldersgruppa som er mest utsett for trafikkuhell. Endring av haldningar og åtferd i trafikken for desse er difor svært viktig for å få ned ulukkestala. Haldning og åtferd til det einskilde menneske er resultat av påverknad over lang tid, heilt frå småbarnsalderen. For å få til endringar, er det difor viktig med innsats frå barnehagestadiet og oppover i heile skuletida. 4.2.2 Strategiar for effektiv regulering og kontroll Det syner seg at ymse typar trafikkreguleringar kan vera effektive hjelpemiddel både for å få flyt i samferdsla og for å få ned ulukkestalet i trafikken. Til dømes er det klåre indikasjonar på at ein ved å redusera fartsnivået, kan få svært gunstige utslag på trafikktryggleik og skadeomfang. Kontroll er naudsynt for å sikra at reglane vert følgde. 4.2.3 Strategiar for trygg vegutforming og vegstandard Organisatoriske tiltak i vegforvaltinga Gjennom tiltak her kan ein sikra ei effektiv drift som kjem alle til gode. T.d. kan ein sikra at dei økonomiske midlane vert sette inn der dei trengst mest, og ein kan sikra eit godt servicenivå for alle brukarane Tiltak på vegnettet Stikkord her er drift, vedlikehald og utbygging med tanke på å skapa eit trygt og brukarvenleg vegsystem. Utbetring av ulukkespunkt og sikring av skulevegen er t.d. eit viktig tiltak innafor denne strategien Asplan Viak AS - 14 -

5.0 TILTAK (samla oversyn for heile perioden 2013 2024) I kapitla over vert situasjonen i dag omtala, m.a. er det alt i gang mange aktivitetar/tiltak som har som mål å betra trafikktryggleiken. Nokre av desse skal førast vidare i planperioden, eventuelt med endringar. På andre felt vert det lagt opp til endra aktivitet og/eller nye tiltak. Det skal framleis leggjast opp til samarbeid med andre styresmakter og instansar med ansvar og interesser innafor trafikktrygging. Dette gjeld generelt, men er i tillegg nemnt spesielt i nokre av punkta nedanfor. Viktige samarbeidspartar er: - Fylkeskommunen - m.a. vidaregåande skular og Trafikktryggingsutvalet (FTU) - Trygg Trafikk - Politiet - Statens Vegvesen - Billaget Ein føreset at dei statlege og fylkeskommunale styresmaktene og Trygg Trafikk følgjer opp denne planen på sine saksfelt og merkar seg kommunen sine prioriteringar m.a. når det gjeld fysiske tiltak på statleg og fylkeskommunalt vegnett. 5.1 KOMMUNAL ORGANISERING OG PLANLEGGING TILTAK: 5.1.1 Trafikktryggingsarbeidet skal vera ein fast del av kommunen si verksemd ved tverrrfagleg samarbeid internt i kommunen og med samarbeidspartar som t.d. politiet, Vegvesenet og Trygg Trafikk. 5.1.2 I plansamanheng skal lokalisering av funksjonar og arealplanlegging generelt ta omsyn til trafikktryggleik. 5.2 INFORMASJON OG OPPLÆRING TILTAK: 5.2.1 I arbeidet i barnehagar og grunnskule skal m.a. følgjande vektleggast: - Kurs i trafikkunnskap for pedagogisk personale - Opplæring/informasjon for foreldre, m.a. i form av orientering/kurs i foreldreråd (foreldre som føredøme er eit stikkord) - Refleksbruk, bussopplæring, gå i trafikken for barnehagane og dei yngre elevane - Sykkelopplæring, bruk av sykkelhjelm og refleks generelt i skulen - Mopedopplæring og haldningar til trafikk i ungdomsskulane - Samarbeid med politiet, vegstyresmaktene, Trygg Trafikk, Billaget m.fl. - Årlege opplegg på skulane for å fremja ovannemnde. Asplan Viak AS - 15 -

5.2.2 Fylkeskommunen sine vidaregåande skular må framleis ha trafikkundervisning og haldningar til trafikk (t.d. i form av kampanjar) i sitt opplegg. Aktiviteten på feltet kan gjerne styrkast sidan desse skulane har hand om elevane i ein alder då dei er svært utsette for ulukker. 5.2.3 Framhald av arbeidet med informasjon/påverknad (Trygg Trafikk, politi, vegstyresmakt m.fl.). Aktuelle tema er : - Bruk av verneutstyr - Barnesikring i bil - Forledreopplæring t.d. om haldningar i samband med privat køyreundervisning og om rolla som føredøme når ein har barn i bilen - Ungdom og helgekøyring - Fart/promille 5.2.4 Generelt er det i fylket mistanke om promillekøyring ved 8 9% av trafikkulukkene. Rusfrie ungdomsarrangement og arbeid med endra haldningar til alkoholbruk må støttast om ein skal kunne redusera talet på slike ulukker. 5.3 KONTROLL OG OVERVAKING Mennesklege feil er hovudårsaka i dei fleste trafikkulukkene, jf. ovafor. Haldningsskapande arbeid er difor svært viktig, og målet er særleg at førarar av motorkøyretøy skal visa større aktsemd i trafikken. Kontroll og overvaking skal ha endra haldningar som mål. Kommunen oppmodar politiet, Statens Vegvesen og Trygg Trafikk om å vektleggja følgjande: TILTAK: 5.3.1 Framleis prioritera kontrolltiltak. Målretta kontrollar og aksjonar er svært viktige særleg med tanke på redusert fart og på arbeid mot promillekøyring og mot uforsvarleg ungdomskøyring i helgane jf. i kap.2.0, m.a. om politiet sitt arbeid i dag. 5.4 SKULESKYSS Mange av skuleelevane har E16 som skuleveg med den trafikkfaren dette fører til. Bruk av skuleskyss er såleis eit viktig trafikktryggingstiltak. Også på andre vegstrekningar kan det vera tilsvarande tilhøve. Kommunen har på denne bakgrunnen gjeve fri skuleskyss til mange elevar som ikkje fell inn under den fylkeskommunale skyssordninga. TILTAK: 5.4.1 Kommunen skal, i samsvar med dagens praksis, sikra gratis skyss for elevar som har skuleveg langs vegstrekningar som må reknast for trafikkfarlege for born og unge Asplan Viak AS - 16 -

5.5 DRIFT OG VEDLIKEHALD AV VEGNETTET Drifts/vedlikehaldsnivået kan ofte vera medverkande til problema på vegnettet. Døme kan vera stader der strøing eller rydding av siktfelt er mangelfull. Eit godt drifts/vedlikehaldsnivå er viktig både for å sikra at vegnettet er lett å koma fram på og for å trygga trafikantane. Statens Vegvesen har ein eigen standard for drift og vedlikehald (håndbok 111) for riksvegar. Denne stiller krav til tilstanden på vegnettet, t.d.når det gjeld brøyting, strøing og skogrydding. Standarden skal m.a. sikra trafikktryggleik, men er ikkje juridisk bindande. TILTAK: 5.5.1 Statens vegvesen vert oppmoda om å følgja ovannemnde standard for drift og vedlikehald når det gjeld riksvegar og europavegar og at same standarden vert lagd til grunn i størst mogleg grad også for fylkesvegar. Spesielt må det leggjast vekt på dei tiltaka som har noko å seia for trafikktryggleiken. 5.5.2 Ein vil be Statens Vegvesen vurdera dei konkrete innspela vedkomande drift og vedlikehald når det gjeld europa-, riks- og fylkesvegar, jf. vedlegg 1 og handlingsplanen. Andre offentlege instansar vert sameleis oppmoda om å vurdera tiltak innafor sine ansvarsområde 5.5.3 Kommunen vil, så langt det gjeld trafikktrygging, leggja opp til følgjande standard for drift og vedlikehald av vegnettet: Generelt: Vinter: - I sikttrekantar i kryss m.v. og i siktsoner i innerkurver skal sikthinder ikkje vere høgare enn 50 cm over vegbana. - Vegetasjon skal ikkje hindra sikten til skilt eller vegmerking. - Der meir enn 2 gatelys har gått etter kvarandre, skal utbetring skje innan ei veke. - Vegskilt skal kunna lesast på minst 50 m avstand. - Minst 50% av fotgjengarfelt og anna trafikkoppmerking i vegbana skal vera synleg. - Hol i vegbane og fortau mv. skal reparerast seinast innan 2 dagar når dei representerer fare for trafikantane. Det same gjeld laus kantstein som representerer fare. - - Veg og fortau mv. skal gjennombrøytast før snømengda overstig 8 cm våt snø eller 15 cm tørr snø. - Snø framom og på trafikkskilt som betyr noko for tryggleiken, skal ryddast rett etter avslutta brøyting/snøver. - Snø i siktfelt i kryss mv. skal ryddast samstundes med eller rett etter brøyting er gjort - Spordjupn i snø/is-sole skal ikkje vera over 7 cm. - Køyrevegar skal strøast når friksjonstilhøva hindrar normalt vinterutrusta bilar i å koma opp normale bakkar. - Gang/sykkelvegar, fortau o. l. skal strøast viss det er problem med å ferdast på desse. Asplan Viak AS - 17 -

5.5.4 Kommunen vil, m.a. av omsyn til trafikktryggleik, utarbeida sin eigen standard for drift og vedlikehald av vegnettet. Dei ovannemnde punkta i 5.5.3 skal takast med i standarden. 5.5.5 Kommunen vil, som ledd i det daglege drifts/vedlikehaldsarbeidet, vurdera innspela om dette for konkrete stader på vegnettet (jf.vedlegg 1 og handlingsplanen) Det har t.d. kome ynskje om føresegn for heile kommunen om oppsetting av gjerde og planting/-vedlikehald av hekk (t.d. høgde maks 80 cm). Det har og kome ynskje om at gangfelt bør få betre lys. 5.6 STRAKSTILTAK PÅ VEGNETTET Dette er tiltak som truleg vil ha lite økonomisk omfang, men som likevel ikkje utan vidare går inn i dei vanlege drifts- og vedlikehaldsrutinane. Tiltaka skal gjennomførast snarast mogleg, og dei er difor tekne med berre i handlingsplan 2013-2016, jf. bak i heftet 5.7 INVESTERINGSTILTAK PÅ VEGNETTET I planperioden vil kommunen, så langt som råd og i tråd med økonomiplanen, gjennomføra følgjande tiltak knytt til eige vegnett (K) og dessutan medverka til tiltak knytt til europa/riksog fylkesvegar (E/R/F) i samsvar med vanleg ansvarsdeling jf. tabellen nedanfor. Ein vil sameleis be Statens Vegvesen og Fylkeskommunen om å gjennomføra dei nemnde tiltaka som er knytte til europa-, riks- og fylkesvegar. Nr. viser til registrering (jf.vedlegg 1 og kart) og inneber ikkje prioritering. Ver merksam på at registreringane kan omfatta framlegg om fleire tiltak på kvar stad, og at ikkje alle av desse treng vera med i tabellen. Kvart registreringsnr. kan dessutan innehalda både driftstiltak, strakstiltak og investeringstitak. NB! Bygging av fartshumpar føreset at fartsgrensa på den aktuelle strekninga vert sett til 30 km/t Asplan Viak AS - 18 -

Investeringar på vegnettet (heile perioden 2013 2024): Nr. Veg Stad/tiltak BORGUND (BERGE SKULEKRINS) 1 E Omlegging og standardheving av E16 frå Steinklepp til fylkesgrensa, ta inn omsyn til trafikktryggleik 13 F Betra sikttilhøva i Hovlandsvingen (oppom Steinklepp) utviding av svingen 33 F Gatelys på strekninga Eggum Sprakehaug 34 F Miljøretta gjennomkøyring, Steinklepp, vurdera redusert fart til 40km/t, jf. reguleringsplan LJØSNE (LJØSNE SKULEKRINS) 1 E Busshaldeplass Eri, busskur (begge sider). 13 F Kuvelda Bø bru, gatelys ØYRI (LÆRDALSØYRI SKULEKRINS) 3 F Ved kryss Sjukehusv./Skulev.; opparbeida busslomme på austsida av Sjukehusvegen 4 F OFTA SKULEVEGEN gangveg i samsvar med reguleringsplan er høgast prioritert i handlingsplan for fylkesvegar. (omfattar sykkel/gangbane over Øyabrui (Lærdalselvi) og Oftabrui) 15 K Fortau/gs.-veg langs Skulevegen strekninga kunstgrasbana - aldersheimen 21 K Samanhengande gang-/sykkelveg/fortau frå sentrum mot Ofta: Gatene Hillegård, Fortun, Skaffarøyni, Skulevegen. 28, 31 K Øyragata/Øyramarki /Brattegjerde: fartshumpar der det manglar 48 E Kryss v/sviggum avkøyringsfil for venstresving frå E16 (avslege tidlegare). Innføring av 60-sone er aktuelt som førebels løysing, sjå strakstiltak 55 EK Fjerna kryss med E16, Hansekloppi, ved at avkøyrsla vert førd saman med krysset mot sentrum (jf. TT 05/6). Vanskeleg å få til, men viktig tiltak 58 F Erdalsvegen frå Vardahaugbrui til sjøen: Informasjon på fjellet om sikker køyring, vurdera supplerande autovern 62 R/K Problem med kryssing av fotgjengarar mellom rundkøyringane, v/ferie- og fritidsparken (TT05/9) Undergangen ved Kanalen vert ikkje brukt. Det må leggjast til rette kryssing ved rundkøyringa 80 K Fartshumpar (2 stk.) i Skaffarøyni på strekninga langs Lærdalselvi (mot baksida av skulen) 80 K Skaffarøyni: utbetring av svingen ved Erling Sæbøe 90 K Det må opparbeidast 3 fartshumpar i samsvar med reguleringsplan Bergo. Trafikken har auka etter at det kom avkøyrsle direkte i riksvegen ofte for høg fart. Asplan Viak AS - 19 -

HANDLINGSPLAN 2013 2016 I den første 4-årsperioden vil kommunen prioritera følgjande: 1 Organisatoriske tiltak og generell drift/vedlikehald (inkl. informasjon, påverknad, kontroll m.v.) Det vert synt til langsiktig del kapittel 5.0 ovafor, der tiltaka vert omtala meir grundig. Kolonna til høgre refererer til tiltaksnummer i kapittel 5.0. Omtale av tiltaket Ansvar Gjennomf. Ref. A Tverrfagleg samarbeid om trafikktrygging internt i kommunen og Kommunen Kontinuerleg 5.1.1 samarbeidspartar Off. insansar, Trygg Trafikk B Ta omsyn til trafikktrygging i kommunal planlegging Kommunen Kontinuerleg 5.1.2 C Vektlegga prioriterte tiltak i arbeidet i barnehagar og skular (punkt opplista i langsiktig del, tiltak 5.2.1), samarbeid med Vegvesen, Politi, Barnehage Skule Kontinuerleg 5.2.1 Trygg Trafikk m.fl., jf. og vedlegg 2 D Kurs i trafikkunnskap for pedagogisk personale Kommunen kontinuerleg 5.2.1 E Vidaregåande skule: styrka trafikkundervisning og påverknad av Fylkeskom. Kontinuerleg 5.2.2 haldning til trafikk F Informasjon/påverknad (jf. punkt opplista i langsiktig del, tiltak 5.2.3) Politi, Vegv. Kontinuerleg 5.2.3 Trygg Trafikk G Støtta rusfrie ungdomsarrangement og arrangement med tema Kommunen Kvart år 5.2.4 rusførebygging H Framleis prioritera kontrolltiltak, særleg med siktemål fartsreduksjon Politi, Vegv. Kontinuerleg 5.3.1 og tryggare ungdomskøyring I Sikra gratis skyss, i samsvar med praksis i dag, for elevar som har Kommunen Kontinuerleg 5.4.1 skuleveg langs E16 eller andre vegstrekningar som må reknast for trafikkfarlege J Statens Vegvesen bør følgja eigen standard for drift og vedlikehald på Statens Vegv. Kontinuerleg 5.5.1 alle vegar (Handbok 111) K Kommunen følgjer standard for drift og vedlikehald (punkt opplista i Kommunen Kontinuerleg 5.5.3 langsiktig del, tiltak 5.5.3) L Det vert utarbeidd komplett kommunal standard for drift og vedlikehald av vegnettet. Komm/tekn. 5.5.4 2 Drift/vedlikehald, kontroll m.v. konkrete stader på vegnettet Dette gjeld stader/strekningar der drift/vedlikehaldsnivå for veganlegget synest vera sett på som årsaka eller ei av årsakene til trafikkfaren. Vidare gjeld det stader der det er ynskje om fartskontroll og om spesielle tiltak vedkomande skuleskyss. Mange av innspela til planen gjeld slike tilhøve som bør takast omsyn til, sjå vedlegg 1. Tiltaka vil variera over tid, og må gå inn i dagleg drift/driftsplanar for dei aktuelle organa, som: Politiet, Statens Vegvesen, Kommunen m.fl. Sjå m.a. punkt 1, over, og kapittel 5.3 og 5.5 for nærare konkretisering. Asplan Viak AS - 20 -

3 Strakstiltak på vegnettet Dette gjeld fysiske tiltak som truleg vil ha lite økonomisk omfang, men som likevel ikkje utan vidare går inn i dei vanlege drifts- og vedlikehaldsrutinane. Nr. viser til registrering (jf. vedlagd liste og kart for trafikkfarlege stader) og inneber ikkje prioritering. Det er ynskjeleg at alle tiltaka er gjennomførde snarast. Ansvarleg er kommunen for sine vegar (K) og Statens Vegvesen for Europa-, riks- og fylkesvegar (E, R, F) Nr. veg Stad/tiltak BORGUND (BERGE SKULEKRINS) 17 K Steinklepp ordna snuing av skulebussar mellom kommunehus og brannstasjon slik at ein slepp å rygga, ev. port e.l. for å hindra at borna er i vegen under rygging 34 F Steinklepp vurdera ytterlegare senking av fartsgrensa gjennom sentrum 40 F Redusert fart frå sentrum og forbi Hovlandsvingen. Uoversiktleg sving der mange elevar går. Gatelysa går no berre fram til svingen. 41 F Forlenging av 60-sone ved stavkyrkja forbi Lo og fram til E16. Avkøyringa til Lo kjem brått og mange elevar ventar på bussen her. LJØSNE (LJØSNE SKULEKRINS) 4 E E16 mellom prestegarden og busstopp forbod mot forbikøyring skilting/dobbel gul stripe Setja fartsgrensa ned til 30 km/t på fylkesvegen v/krysset ved G.Mo. Trafikken har auka pga. golfbana, og gjort tiltaket endå meir aktuelt 17, F 18 23 E Tønjum km 10.620: Utvida 60-sona mot aust 29 Rv 70 km/t frå Håbakken til Haghusane og 60 km/t vidare til avk. mot Lærdalsøyri. Erisletta er smal med mykje jordbrukstrafikk og ferjekøar som gjev komplisert trafikkbilete, jf. Øyri 87 ØYRI (LÆRDALSØYRI SKULEKRINS) 14 K Born nyttar parkeringsplassen ved alders og sjukeheimen som snarveg farlege situasjonar. Finna og gjennomføra tenlege tiltak 27 K Utbetra krysset v/potetlageret/ungdomshuset. Spesielt dårleg sikt til høgre når ein kjem nordover. vanskeleg å rydda sikt pga. byggverk 42 K Mellom rundkøyringa på Grandane og sentrum setja opp fleire 50-skilt (repetisjon) 59 F Betre skilting om veginnsnevringa som følgjer av Øyebrui 66 K Skilt barn leikar i Ofta aust ved kryss Hagane 76 K Gjera heile Øyri frå Sjukehusvegen til og med Gamlaøyri til 30-sone. Dette vil m.a. redusera behovet for skilting (Berre Brattegjere/Øyramarki manglar) 77 R/K Veglys Skjelbreikrysset for tryggare kryssing av riksvegen for dei som bur sør for vegen. 78 K Ledegjerde ved grøntområde i krysset v/skaffarøyni6/skulevegen hindra at born syklar ut i vegen på farleg stad 80 K Skaffarøyni: Fartssoneskilt/barn leikar-skilt, 85 F Oftabrui og Øyabrui skilt «Skuleborn kryssar» eller andre tenlege skilt 85 K Skulevegen: Setja ned fartsgrensa til 30 km/t heilt bort til krysset ved Skulevegen 86 K V /skulen: Skilting «Skuleborn kryssar» eller andre tenlege skilt 86 K V/skulen: Skilting om kvar det er varelevering Asplan Viak AS - 21 -

4 Investeringstiltak på europa/riks- og fylkesvegar Dette gjeld fysiske tiltak som har eit slikt omfang at dei må gå inn i investeringsbudsjettet. Ein vil be Vegvesenet og Fylkeskommunen gjennomføra eller medverka til gjennomføring av følgjande i 4-årsperioden (europaveg/fylkesveg/riksveg). Nr. viser til registrering (vedlegg 1 og kart) og inneber ikkje prioritering. Nr. Veg Stad/tiltak BORGUND (BERGE SKULEKRINS) 1 E Omlegging og standardheving av E16 frå Steinklepp til fylkesgrensa, ta inn omsyn til trafikktryggleik 13 F Betra sikttilhøva i Hovlandsvingen (oppom Steinklepp) utviding av svingen 33 F Gatelys på strekninga Eggum Sprakehaug 34 F Miljøretta gjennomkøyring, Steinklepp, vurdera redusert fart til 40km/t, jf. reguleringsplan LJØSNE (LJØSNE SKULEKRINS) 1 E Busshaldeplass Eri, busskur (begge sider). 13 F Kuvelda Bø bru, gatelys ØYRI (LÆRDALSØYRI SKULEKRINS) 3 F Ved kryss Sjukehusv./Skulev.; opparbeida busslomme på austsida av Sjukehusvegen 4 F OFTA SKULEVEGEN gangveg i samsvar med reguleringsplan er høgast prioritert i handlingsplan for fylkesvegar. (omfattar sykkel/gangbane over Øyabrui (Lærdalselvi) og Oftabrui) 48 E Kryss v/sviggum avkøyringsfil for venstresving frå E16 (avslege tidlegare). Innføring av 60-sone er aktuelt som førebels løysing, sjå strakstiltak 58 F Erdalsvegen frå Vardahaugbrui til sjøen: Informasjon på fjellet om sikker køyring, vurdera supplerande autovern 62 R/K Problem med kryssing av fotgjengarar mellom rundkøyringane, v/ferie- og fritidsparken (TT05/9) Undergangen ved Kanalen vert ikkje brukt. Det må leggjast til rette kryssing ved rundkøyringa (også i kap. 5 kommunal medverknad) Asplan Viak AS - 22 -

5 Kommunale investeringar på vegnettet (nr. viser til registrering, jf. vedlegg 1 og kart) Nr. Veg Stad/tiltak BORGUND (BERGE SKULEKRINS) 13 F Betra sikttilhøva i Hovlandsvingen (oppom Steinklepp) utviding av svingen 33 F Gatelys på strekninga Eggum Sprakehaug 34 F Miljøretta gjennomkøyring, Steinklepp, LJØSNE (LJØSNE SKULEKRINS) 13 F Kuvelda Bø bru, gatelys ØYRI (LÆRDALSØYRI SKULEKRINS) 15 K Fortau/gs.-veg langs Skulevegen strekninga kunstgrasbana - aldersheimen 28, 31 K Øyragata/Øyramarki /Brattegjerde: fartshumpar der det manglar 62 R/K Problem med kryssing av fotgjengarar mellom rundkøyringane, v/ferie- og fritidsparken. Det må leggjast til rette kryssing ved rundkøyringa (også i kap. 4 riksveg) 80 K Fartshumpar (2 stk.) i Skaffarøyni på strekninga langs Lærdalselvi (mot baksida av skulen) 80 K Skaffarøyni: utbetring av svingen ved Erling Sæbøe 90 K Det må opparbeidast 3 fartshumpar i samsvar med reguleringsplan Bergo. Trafikken har auka etter at det kom avkøyrsle direkte i riksvegen ofte for høg fart. For tiltaka Borgund 13, 33 og 34 og Ljøsne 13 er det her snakk om ev. kommunal medverknad til tiltak på fylkesveg. Prioriteringane i åra som kjem vil følgja lista over som vil bli ajourførd kvart /år i samsvar med kapittel 6. nedanfor. Årlege søknader om statlege/fylkeskommunale trafikktryggingsmidlar («aksjon skuleveg») skal ta utgangspunkt i lista over Asplan Viak AS - 23 -

6 Oppfølging av planen Denne planen (langsiktig og kortsiktig del) vert handsama som ein kommunedelplan etter plan- og bygningslova. Planen skal vera grunnlaget for kommunen sitt totale arbeid innan saksfeltet trafikktrygging. Handlingsplanen (2013 2016) skal m.a. vera grunnlag for økonomiplanarbeidet i kommunen og leggjast til grunn for kommunen sin årlege søknad til fylkeskommunen sitt trafikktryggingsutval (FTU) om trafikktryggingsmidlar. Handlingsplanen skal ha årleg rullering. Evaluering av planen skal gjennomførast m.a. som grunnlag for rulleringa. Dette skal vera del av den generelle evalueringa av kommunen si verksemd ved handsaming av årsmelding og rekneskap. Heile kommunedelplanen skal reviderast ein gong i kvar kommunestyreperiode eller oftare dersom utviklinga tilseier det. Planen skal vera ein del av det totale kommuneplanmaterialet, og skal samordnast med dette. Teknisk forvalting skal administrativt stå for framlegg til rullering av handlingsplanen og revisjon av Trafikktryggingsplanen og dessutan utarbeida framlegg til prioritering når det gjeld statlege og fylkeskomunale trafikktryggingsmidlar (tidlegare aksjon skuleveg ). Teknisk forvalting er sameleis ansvarleg for naudsynte initiativ for oppfølging av dei tiltaka kommunen har prioritert elles når det gjeld overordna vegnett. Asplan Viak AS - 24 -