INNHALD SAMANDRAG 1 INNLEIING...5 1.1 FORVALTNINGSREFORMA NYTT FYLKESKOMMUNALT VEGNETT... 5 1.2 KVA ER HANDLINGSPROGRAMMET?... 7 1.3 FYLKESKOMMUNEN SOM TRANSPORTAKTØR FRÅ 2010... 8 1.4 ARBEIDET MED HANDLINGSPROGRAMMET... 8 2 OPPFØLGING I PERIODEN 2006-2009...10 2.1 ØKONOMISK OPPFØLGING... 10 3 NASJONALE MÅL OG FØRINGAR...12 3.1 NASJONAL TRANSPORTPLAN 2010-2019... 12 3.2 STATLEGE FØRINGAR... 12 4 REGIONALE MÅL...13 4.1 FYLKESPLAN FOR HORDALAND 2005-2008... 13 4.2 BERGENSPROGRAMMET FOR TRANSPORT, BYUTVIKLING OG MILJØ... 13 4.3 FYLKESVEGPLAN FOR HORDALAND 2006-2015... 14 4.4 RELEVANTE FYLKESDELPLANAR... 14 4.5 RELEVANTE STRATEGIDOKUMENT... 15 5 STATUS OG UTVIKLINGSTREKK I FYLKET...16 5.1 FOLKETAL OG NÆRINGSUTVIKLING... 16 5.2 VEGSTANDARD... 18 5.3 TRAFIKK... 22 5.4 ULUKKER PÅ VEGNETTET... 27 6 HOVUDUTFORDRINGAR...30 6.1 FRAMKOMST... 30 6.2 TRAFIKKTRYGGLEIK... 31 6.3 KLIMA OG MILJØ... 32 6.4 UNIVERSELL UTFORMING... 32 6.5 TRANSPORTUTFORDRINGAR I BERGENSOMRÅDET... 33 7 ØKONOMISKE RAMMER...35 7.1 GRUNNLAG... 35 7.2 RAMMER FOR FYLKESVEGNETTET... 36 7.3 BINDINGAR... 37 8 HOVUDPRIORITERINGAR I FYLKET...40 8.1 INNLEIING OG SAMANDRAG... 40 8.2 SKISSE SOM GRUNNLAG FOR PRIORITERINGAR... 40 8.3 DRIFT OG VEDLIKEHALD... 41 8.4 INVESTERINGAR 2010-13, BERGENSPROGRAMMET... 43 8.5 INVESTERINGAR 2010-13, HORDALAND UTANOM BERGEN... 44 8.6 PROGRAMOMRÅDE (SEKKEPOSTAR) UTANFOR BERGEN... 49 8.7 SAMLA OVERSIKT OVER FORSLAG TIL PRIORITERINGAR 2010-13... 51 8.8 ANDRE MIDLAR I PERIODEN 2010-13... 53 8.9 ØYREMERKA MIDLAR... 54 8.10 PRIORITERINGAR 2014-2019... 54 Hordaland fylkeskommune 3
Figur 16. Prinsippskisse for prosess med fordeling av økonomiske ressursar. Figuren syner følgjande politiske / strategiske prioriteringar: 1. Kor stor del av samla økonomisk ramme skal gå til investeringar, og kor mykje til drift? 2. Kor stor del av investeringsmidlane skal gå til Bergen? 3. Kor stor del av investeringsmidlane skal gå til strekningsvise tiltak kontra spesifikke programområde, og kor mykje innsats skal gå til dei ulike programområda (mindre investeringstiltak)? Når det gjeld overordna prioriteringar, er det nødvendig å ta omsyn til prosjekt som er starta opp og som må vidareførast, bindingar/refusjonar og førehandsprioriterte prosjekt eller bompengepakkar, samt driftstiltak som er bundne opp i fleirårige funksjonskontraktar. 8.3 Drift og vedlikehald 8.3.1 Drift og vedlikehald av vegnettet Med drift av vegnettet meiner ein aktivitetar som brøyting, strøing med salt og sand, vegoppmerking, vask og reingjering, oppretting av skilt, stell av grøntareale, trafikkstyring, trafikantinformasjon osv. Med vedlikehald av vegnettet meiner ein tiltak for å oppretthalde standarden på vegdekke, grøfter, bruer, tunnelar og tekniske anlegg/installasjonar i tråd med fastsette kvalitetskrav. Totalramma for drift og vedlikehald av det nye fylkesvegnettet for perioden 2010-2013 er 386 mill kroner 2010-kroner per år, pluss eit tillegg på 15 mill kroner i åra 2011-2013. Ved å samanlikne med tildelt løyving til drift og vedlikehald til Statens vegvesen Region vest i 2009, viser ramma til drift og vedlikehald i handlingsprogrammet for 2010 ein auke på 15 %. Frå 2011 vert det lagt opp til ein ytterlegare auke på 15 mill kroner. Hordaland fylkeskommune 41
Auken til drift og vedlikehald vert sett som høgst nødvendig. Innmeldt behov for 2010 frå driftseiningane i Statens vegvesen i Hordaland er på 521 mill kroner. Dei store utfordringane innanfor drift og vedlikehald av vegnettet gjeld mellom anna den kraftige auken i kostnadsnivået på funksjonskontraktane (drift) dei siste åra. Berre i løpet av 2010 skal fleire funksjonskontraktar fornyast, og ein må derfor rekne med ein vidare auke i kostnader utover i perioden. Med omsyn til vegdekke er kvaliteten særs varierande og det er store standardsprang mellom høgtrafikkerte og lågtrafikkerte vegar. Staten si krisepakke i 2009 har vore eit løft for vegvedlikehaldet, men midlane her har i hovudsak gått til dei nye fylkesvegane. På dei gamle fylkesvegane er det stort behov for asfaltlegging og generelt vedlikehald knytt til grøftar, kummar og drenering. Prioritering av tiltak og oppgåver i 2010-2013 Driftsoppgåver som ivaretek trafikktryggleiken har høgaste prioritet. Dette gjeld spesielt vinterdrifta der brøyting, salting og strøing er dei viktigaste oppgåvene. Driftsoppgåver på strekningar med mange ulukker skal følgjast spesielt opp. Innanfor vedlikehald vil tiltak i utgangspunktet verta prioritert slik: Rette opp skadar som kan føre til at vegen vert akutt trafikkfarleg eller at framkomsten vert vesentleg redusert. Rette opp skadar og slitasje som kan få konsekvensar for trafikktryggleiken og framkomsten. Rette opp skader som kan vera starten på ein akselererande skadeutvikling der tiltakskostnadene kan bli særs store dersom ingenting vert gjort. Gjennomføre tiltak som forlengar levetida og reduserer framtidige vedlikehaldskostnader slik at noverdi av vedlikehaldskostnader vert lågare. Blant vedlikehaldstiltaka er vedlikehald av tunnelar og bruer prioritert på topp. Dette er gjort fordi forfallet ofte kan ha skjulte skader som kan gje raske og uventa konsekvensar. Det vert lagt opp til slik fordeling av drifts- og vedlikehaldsmidlane i 2010: Tabell 9 Tiltak 2010 Funksjonskontraktar 166,0 mill kroner Andre løpande fagkontraktar 51,0 mill kroner Tunnel-, bru- og kaivedlikehald 45,0 mill kroner Vegdekke og oppmerking 91,0 mill kroner Andre drifts- og vedlikehaldstiltak 33,3 mill kroner Sum 386,3 mill kroner 8.3.2 Kjøp av ferjetenester Fylkeskommunen sine samla kontraktsforpliktingar for dei 17 fylkesvegferjesambanda er berekna til 308 mill kroner (2010) per, jf. kapittel 7.2.2. Dette er i stor grad snakk om anbodskontraktar som går fram til 2016-2018 og som er inngått med staten som avtalepart. Dette vert lagt til grunn i midlar til kjøp av ferjetenester i perioden 2010-2013. Det vert understreka at det kan bli endringar som følgje av forhandlingane om tilskot for 2010 med ruteselskapa. Eventuelle endringar etter at tilskotsforhandlingane er sluttførte vil bli innarbeidd i budsjettet for 2010. Hordaland fylkeskommune 42
8.4 Investeringar 2010-13, Bergensprogrammet 8.4.1 Innleiing Heilt frå starten i 2001 har Bergensprogrammet vore delvis finansiert ved såkalla alternativ bruk av øvrige riksvegmidlar. Fram til 2010 var dette statlege midlar, men med forvaltningsreforma er som kjent ansvar og finansiering for det meste av dette vegnettet overført til fylkeskommunane, som dermed og har ansvar for alternativ bruk av midlane. Det er lagt fram sak om finansieringsopplegg for vidareføring av Bergensprogrammet. Denne vart vedteken i bystyret i Bergen kommune 25. mai 2009 og i fylkestinget 10. juni 2009. Fylkestinget vedtok her å gå inn med ei årleg fylkeskommunal løyving på 200 mill kroner per år (2009-kroner). Statens vegvesen arbeider med sikte på at bompengesøknad vert lagt fram for Stortinget våren 2010. Dei store prosjekta som skal finansierast er byggjesteg 2 av Bybanen og Ringveg vest. I tillegg kjem satsinga på dei ulike programområda (sekkepostar). I sak om bompengesøknad er følgjande investeringsprogram lagt til grunn: Tabell 10 2010 2011 2012 2013 2014 Sum 2010-14 2015-25 Sum 2010-25 Bybanen 1. byggjesteg 310 310 310 Bybanen 2. byggjesteg 355 583 298 1 236 1236 Ringveg vest 1. byggjesteg 204 204 204 Ringveg vest 2. byggjesteg 156 333 458 479 166 1 592 1592 Sekkepostar 150 150 150 150 150 750 1 650 2400 Skansentunnelen 500 500 Sum alle investeringar 1175 1 066 906 629 316 4 092 2 150 6 242 8.4.2 Dei store prosjekta Bybanen Bybanetraseen skal forlengast sørover, frå Nesttun til Rådal. Tiltaket omfattar utbygging av 3,9 km banetrasé. Av dette vil om lag 0,8 km vere i tunnel. Det vil og bli bygd gang- og sykkelveg i tilknyting til bybaneprosjektet. Kostnadene med 2. byggjesteg er stipulert til 1419 mill 2009-kr (oppdatering av kostnader i høve til tala i bompengesøknaden, jf. tabell 10). Kostnadene vert i hovudsak dekka av bompengar. Sjå prosjektomtale i vedlegg 1 for meir informasjon om prosjektet. Ringveg vest 2. byggesteg av Ringveg vest omfattar: Sluttføring av krysset på Sandeid Kryss Liavatn To parallelle to-felts-tunnelar Sandeid Liavatn på ca 2,8 km Kostnadene med 2. byggesteg er stipulert til ca 1565 mill 2008-kroner Kostnadene vert i hovudsak dekka av bompengar. I samband med forvaltningsreforma vert vegen fylkesveg frå 2010. Sjå prosjektomtale i vedlegg 1 for meir informasjon om prosjektet. 8.4.3 Programområde (sekkepostar) Det vert lagt opp til slik fordeling mellom dei ulike programområda (sekkepostar): Hordaland fylkeskommune 43
Tabell 11 Alle tal i 2009-kroner 2010-2013 Fordeling Andel Planlegging 100 mill kroner 17 % Kollektiv 155 mill kroner 26 % Trafikksikring 100 mill kroner 17 % Gang-/sykkel 180 mill kroner 29 % Bergen sentrum/miljø 65 mill kroner 11 % SUM 600 mill kroner 100 % Nivået på programområda i siste fireårsperiode har vore om lag 100 mill kroner per år. Satsinga i perioden 2010-2013 utgjer samla sett dermed ein auke på 50 %. Fordeling av midlar mellom dei ulike programområda som er vist i tabell 11 over, inneber ein markert endring i prioriteringar i høve til siste fireårsperiode. Satsinga på kollektivtiltak er meir enn dobla, frå 76 mill kroner til 155 mill kroner i fireårsperioden. Tilsvarande er satsinga på gang- og sykkeltiltaka tredobla, frå 60 til 180 mill kroner og trafikksikringstiltak er auka frå 65 til 100 mill kroner. Det sterke fokuset på desse områda inneber samtidig ei nedprioritering av miljøtiltak i Bergen sentrum, som er redusert frå 155 mill kroner til 65 mill kroner i fireårsperioden. Det vert samtidig presisert at miljøtiltak i Bergen sentrum har vore klart høgast prioritert av programområda i Bergensprogrammet i siste fireårsperiode. Midlar til planlegging er auka frå 80 til 100 mill kroner. Det vert lagt opp til å finansiere kostnadene med reguleringsplanarbeidet for byggjesteg 2 av bybanen over denne posten. Nærmare konkretisering av bruk av midlar innanfor dei ulike sekkepostane vil ein kome tilbake til i samband med byggjeprogrammet for 2010. Når det gjeld større prosjekt som er foreslått prioritert med bruk av sekkepostmidlar i fireårsperioden, krev eitt prosjekt særskilt omtale ombygginga av Busstasjonen i Bergen sentrum. Det er lagt opp til at Busstasjonen i åra 2010-2012 skal ombyggast og tilpassast framtida sine krav til ein moderne bussterminal. Prosjektet har ei førebels kostnadsramme på 193 mill kroner (2009). Det vert lagt opp til at 50 % av kostnadene skal finansierast av sekkepostane i Bergensprogrammet, og at den resterande halvparten skal finansierast med statlege midlar. Dette inneber at fylkeskommunen i utgangspunktet vil forskottere om lag 100 mill kroner, som ein vil søkje å få refundert frå det statlege riksvegbudsjettet i perioden 2014-2019. For at ikkje dette prosjektet i for stor grad skal gå på utover dei store prosjekta og andre sekkeposttiltak i perioden 2010-2013, vert det lagt opp til å auke totalramma for sekkepostane i 2011 og 2012 til 170 mill kroner og auke det fylkeskommunale bidraget til 220 mill kroner i dei aktuelle åra for opprusting av Busstasjonen i Bergen. Etter 2013 vert det lagt opp til ei tilsvarande nedjustering av fylkeskommunale midlar og ramme til sekkeposttiltak. Finansieringsløysinga for Busstasjonen, slik den er omtalt over, føreset eit statleg finansieringsbidrag på om lag 100 mill kroner. Dersom det ikkje let seg gjere å få i stand ei avtale med staten som tilfredsstillar dette fullt ut, vert det lagt til grunn at restfinansieringa vert sikra over sekkepostane i Bergensprogrammet. 8.5 Investeringar 2010-13, Hordaland utanom Bergen 8.5.1 Innleiing Investeringar i neste fireårsperiode i Hordaland utanom Bergen gjeld mellom anna ferdigstilling av vedtekne og oppstarta prosjekt, samt ferdigstilling av prosjekt som fekk midlar i krisepakka som regjeringa kunngjorde i januar 2009. I tillegg kjem refusjonar av ei rekkje forskotteringar Hordaland fylkeskommune 44
både på dei gamle og dei nye fylkesvegane. I dette handlingsprogrammet vert det foreslått ei revidering av forskotteringsregimet, slik fylkesutvalet har bedt om, jf. sak av 27.08. 2009. Som det går fram av kapittel 7.1, er dei tilgjengelege rammene noko større enn det som vart presentert i utkastet til handlingsprogram som har vore på høyring. Dette inneber at det har vore mogleg å finne rom til større satsing på nye, strekningsvise investeringar, samt å styrke satsinga på programområda. Styrkinga av programområda gjeld i første rekkje trafikksikring, der utfordringane på fylkesvegnettet er store, jf. kapittel 5.4 og 6.2. 8.5.2 Oppstarta og vedtekne prosjekt På dei nye fylkesvegane er det store etterslep i form av prosjekt som var prioritert i handlingsprogrammet for 2006-2009, men som ikkje vart starta opp før mot slutten av perioden. Som det går fram av tabell 12 nedanfor, inneber dette ei satsing på 781 mill kroner i perioden 2010-2013. Rv 546 Austevollsbrua (69,85 mill kroner i fylkeskommunale midlar i 2010-2013) Dette prosjektet knyter saman Huftarøy og Hundvåkøy. Brua sto ferdig i november 2007. Finansieringa er eit spleiselag samansett av kompensasjonsmidlar på grunn av auke i arbeidsgjevaravgifta, bompengar på ferjene til kommunen, fylkeskommunale midlar i 2011 og ferjeavløysingsmidlar på vel 9 mill kroner pr år i 15 år. Rv 48 Løfallstrand-Årsnes (20,9 mill kroner i fylkeskommunale midlar 2010 og 2011) Tiltaket omfattar bygging av ny ferjekai på Årsnes og utbetring av vegen mellom Løfallstrand og Årsnes. Bygging av ny ferjekai med tilførselsveg er kostnadsrekna til ca 60 mill 2008-kroner og utbetring av vegen ca 20 mill kroner. Det er lagt til grunn at 40 mill kr skal dekkast med bompengar og 40 mill kroner med statlege/fylkeskommunale midlar. 20 mill kroner vart nytta i 2009 ved at Kvinnherad kommune utsette refusjonen av tidlegare forskotterte midlar til Rv 551. Sjå prosjektomtale i vedlegg 1 for meir informasjon om prosjektet. Rv 48 Helland-Havsgårdsdalen (26,78 mill kroner i fylkeskommunale midlar i 2010) Tunnelen vart opna for trafikk våren 2009. Tiltaket er finansiert med ei forskottering på 70 mill kroner, samt vel 80 mill. kr i ordinære løyvingar. Restfinansieringa er ført opp i 2010-budsjettet. Rv 567 Hauge-Lonevåg (112,3 mill kroner i fylkeskommunale midlar i 2010-2012) Det skal byggast ca 3 km ny veg frå Hauge til Lone bru (Lonevåg). Av dette er ca 1550 m tunnel og 90 m bru over Lonevågen. I tillegg vert vegen frå Hauge mot Revheim lagt om på ei strekning på ca 600 m. Det vert bygd 360 m gang og sykkelveg i Lonevåg og 370 m frå Hauge mot Revheim. Prosjektet er kostnadsrekna til 223,4 mill kroner (2009). Prosjektet er delvis finansiert med bompengar gjennom innkrevjinga over Osterøybrua. Bompengane utgjer ca 106 mill kr, kompensasjonsmidlar ca 8 mill kr og fylkeskommunale midlar 109,4 mill kroner. Sjå prosjektomtale i vedlegg 1 for meir informasjon om prosjektet. Rv 563 Kleppestø-Ask (21,2 mill kroner i fylkeskommunale midlar i 2010-2011) Føremålet er å utbetre og trafikksikre vegen. Tiltak er breddeutviding og etablering av fortau på delstrekningar. Arbeidet starta opp hausten 2009 og vil halde fram i 2010. Førebels er det sett ei ramme på 30 mill kr til utbetringstiltaka. Det er løyvd 10 mill kr i 2009 over statsbudsjettet. Det er sett av 8 mill kroner i 2010 og 13,2 mill kroner i 2011 i fylkeskommunale midlar. Sjå prosjektomtale i vedlegg 1 for meir informasjon om prosjektet. Hordaland fylkeskommune 45
Fv 107 Jondalstunnelen (529 mill kroner i fylkeskommunale midlar i 2010-2013) Prosjektet gjeld opprusting av veg/tunnel Austrepollen Nordrepollen og ca 500 m ny veg Nordrepollen, 30 m rasoverbygg på sørsida av Bergfjelltunnlen, ny veg Nordrepollen, samt opprusting av eksisterande veg om Torsnes. Jondalstunnelen er ca 10 km og i tillegg kjem tilførselsvegar. Styringsramma for prosjektet er sett til 822 mill 2009-kroner. Kostnadsramme etter anbod er 801,7 mill 2009-kroner. Prosjektet har ein samansett finansieringsplan med bompengar (både førehandsbompengar på ferjesambandet Jondal Tørvikbygd og etterskotsbompengar på prosjektet), statlege tilskot, kommunale tilskot, fylkeskommunale kompensasjonmidlar for auka arbeidsgjevaravgift, fylkeskommunale konsesjonskraftmidlar, fylkeskommunale midlar. I tillegg til midlar som er sett av i periodane 2006-2009 og 2010-2013, er det behov for ei sluttløyving på 46 mill kroner i 2014. Sjå prosjektomtale i vedlegg 1 for meir informasjon om prosjektet. Rv 544 Tofte-Ranavik Føremålet er å ruste opp og trafikksikre strekninga Tofte Ranavik. Opprustinga omfattar diverse trafikksikringstiltak på den 5 km lange strekninga. Det vert og nokre breddeutvidingar. Tiltaka skal tilpassast ei kostnadsramme på 40 mill kroner. Samferdselsdepartementet har i brev av 1. august 2008 stadfesta Hordaland fylkeskommune sitt vedtak 24.1.2008 om å gi Kvinnherad kommune løyve til å forskottere 40 mill kroner. Det er lagt opp til at midlane skal tilbakebetalast etter 2019. Sjå prosjektomtale i vedlegg 1 for meir informasjon om prosjektet. Fv 209/233 Brattholmen-Storskaret (1 mill kroner i fylkeskommunale midlar i 2010) Dette er eit gang- og sykkelvegprosjekt som er finansiert med eit tilskot frå Fjell kommune på 14,5 mill. kr og ei løyving over fylkesvegbudsjettet i 2010. 8.5.3 Tiltakspakken ( krisepakken ) I januar 2009 kunngjorde regjeringa ein statleg krisepakke i samband med finanskrisa. I Hordaland vart det sett i gang ei rekkje tiltak på det øvrige riksvegnettet, spesielt gang- og sykkelvegar. Desse prosjekta var ikkje fullfinansierte med dei statlege løyvingane i 2009, og frå 2010 er prosjekta eit fylkeskommunalt ansvar. Statens vegvesen Region vest har kome med faglege innspel for å rekne ut behova for å ferdigstille prosjekta på ei føremålstenleg måte i 2010 og 2011. For å fullfinansiere tiltakspakken er det innarbeidd om lag 125 mill kr i fylkesvegbudsjettet for 2010 og 2011. I tillegg til løyvinga på 84 mill kr i 2010 kjem ei forskottering frå Frank Mohn AS på 25 mill kroner. Rv 555 Eide Vorland i Sund kommune Dette er eit spleiselag med Sund VA. Vegdelen er kostnadsrekna til om lag 40 mill kr, og i tillegg til løyvinga på 15 mill kroner i 2009 er det lagt inn om lag 25 mill kr i 2010 og 2011. På vegsida vil spleiselaget gi 3,2 km veg med vegnormal standard og gang- og sykkelveg. Rv 57 Alver Isdalstø i Lindås kommune Med løyvinga i 2009 på 10 mill kroner og tilsvarande i 2010 vil dette prosjektet som knyt saman Rv 565 og Rv 57 på ein betre og sikrare måte enn med krysset i Isdalstø. Tiltaksmidlane sikrar finansieringa av gang- og sykkelveg frå Isdalstø til det nye krysset med Rv 565. Rv 546 Hufthamar Haugland i Austevoll kommune Dette er eit gang- og sykkelvegprosjekt frå Hufthamar ferjekai til Haugland der ein koplar seg inn på eksisterande gang- og sykkelveg til Storebø og vidare til Eidsbøen. Hordaland fylkeskommune 46
Rv 565 Heiane Austrheim i Austrheim kommune Dette prosjektet til 10 mill kroner sikrar fullfinansiering av vegopprusting med gang- og sykkelveg frå det nye til det gamle kommunesenteret i Austrheim. Rv 567 Valestrandsfossen i Osterøy kommune Dette er eit gang- og sykkelvegprosjekt frå Valestrand sentrum i retning Bullahuset og nye bustadfelt. Rv 565 Vegkryssing ved Alver skule i Lindås kommune Dette prosjektet vil gi elevane ved Alver skule ei sikrare kryssing av Rv 565. Rv 550 Eitrheimstunnelen i Odda kommune Prosjektet gjeld pprusting og sikring av Eirheimstunnelen. Rv 550 Utne Herand i Ullensvang herad Med ei samla løyving på 20 mill kroner vil Rv 550 mellom Utne og Jondal kunne trafikkerast med vogntog og 10-tonns akseltrykk. Rv 541 Langevåg ferjekai i Bømlo kommune Saman med løyvingane i 2009 til Buavåg og Langevåg ferjekaier vil dette ferjesambandet kunne trafikkerast med ei større ferje som ligg til grunn for anbodet i sambandet. Rv 48 Utåker ferjekai i Kvinnherad kommune Med denne investeringa på til saman 15 mill kroner kan sambandet Utåker Skånevik Matre trafikkerast med det ferjemateriellet som er føresett i anbodet. Rv 564 Mjåtveit Dalstø i Meland kommune Denne strekninga på 1,7 km er i dag ein flaskehals på Rv 564 og vil bli opprusta til vegnormal standard med gang- og sykkelveg. Restkostnaden på 25 mill kr vert i første omgang forskottert av Frank Mohn AS mot seinare refusjon over fylkesvegbudsjettet. Dei ulike prosjekta i krisepakka er i stor grad tiltak som elles ville ha vore høgt prioritert som sekkeposttiltak i perioden 2010-2013. Løyvingane på dette området må derfor sjåast i samanheng med nivået på programområdesatsinga elles i 2010 og 2011. 8.5.4 Forskotteringar I Hordaland er det praksis for at kommunar og andre kan forskottere midlar til investeringar på fylkes- og riksvegar for å kome tidlegare i gang med prosjekt enn kva som ville vore mogleg med utgangspunkt i årlege fylkeskommunale og statlege investeringsrammer. Fram til og med 2009 har det vore noko ulike regler og praksis for forskotteringar til øvrige riksvegar og fylkesvegar. Frå 1. januar 2010 vil det ikkje vere ulike måtar å handsame forskotteringar på høvesvis øvrige riksvegar ( nye fylkesvegar) og fylkesvegar. Det vil vere fylkestinget som godkjenner alle forskotteringssøknader etter same regime. Per dato utgjer godkjente, ikkje refunderte forskotteringar på det nye fylkesvegnettet om lag 718 mill kroner. I første fireårsperiode er det lagt opp til refusjonar på det samla fylkesvegnettet på totalt 178,8 mill kroner. Sjå vedlegg 2 for detaljert oversikt over refusjonar. Omfanget av forskotteringar i Hordaland er stort, og det er behov for eit system for refusjonar som er meir føreseieleg og som reduserer det samla omfanget av forskotteringar over tid. I møte i fylkesutvalet 27. august 2008 vart det gjort vedtak om å få framlagt forslag til nytt regime for Hordaland fylkeskommune 47
handsaming av forskotteringssøknader. Nedanfor vert det foreslått nye retningslinjer for handsaming av forskotteringssøknader som svar på vedtaket i fylkesutvalet. Handsaming av nye forskotteringssøknader frå 1. januar 2010: Ordinære forskotteringsprosjekt: Prosjekt som ikkje er prioritert gjennomført i gjeldande handlingsprogram for fylkesvegnettet vil bli tilbakebetalt etter ein årleg vedteken plan for refusjonar. For desse prosjekta vil taket på maksimal forskotteringssum vere 15 mill kroner. Prioriterte prosjekt: Forskotteringar av prosjekt som er prioritert i gjeldande handlingsprogram, vil bli refundert i samsvar med finansieringsopplegget i handlingsprogrammet. Det vil ikkje vere noko tak på forskotteringssum for dei prioriterte prosjekta. I perioden 2010-2013 er tunnel bak Tysse det einaste prosjektet som er ført opp som prioritert forskotteringsprosjekt. Her vert det lagt opp til refusjon i siste seksårsperiode, jf. kapittel 8.10. Det vert ikkje lagt opp til endringar i høve til handsaming av ordinære forskotteringssøknader. Ordninga sin karakter tilseier at det er nødvendig med stor grad av fleksibilitet med omsyn til politiske handsaming av søknader. Dette inneber at ein framleis legg opp til fortløpande handsaming av ordinære forskotteringssøknader. 8.5.5 Nye, prioriterte strekningsvise prosjekt 2010-13 Nedanfor vert det gitt korte presentasjonar av prioriterte, nye strekningsvise tiltak. For meir detaljert informasjon vert det vist til prosjektomtalar i vedlegg 1. Fv 70 Jensanesvegen (20,9 mill kroner i fylkeskommunale midlar i 2010-2011) Tiltaka omfattar breddeutviding av vegen og bygging av gang og sykkelveg. Samstundes skal Stord kommune legge med vatn og kloakkledning. Utbygginga kan skje etappevis. Den dyraste og mest omfattande utbygginga kostar ca 33 mill kr og den rimelegaste og kortaste kostar ca 22 mill kroner. Stord kommune har fått godkjent ei forskottering på 15 mill kroner til prosjektet. Rv 48 Tunnel bak Tysse (tidlegare riksveg 48 Gaupholm-Straumen bru) Tiltaket omfattar utbetring av delar av eksisterande veg og delvis ny veg på i alt om lag 5,8 km. Av dette vil ca 2,3 km vere i tunnel. Det vil og bli bygd gang og sykkelveg. Prosjektet er kostnadsrekna til 335 mill kroner (2008). Det er lagt opp til oppstart med til saman 100 mill kroner i forskotteringsmidlar i 2012 og 2013, under føresetnad av ei stadfesting av tidlegare innsendt søknad. Fylkeskommunale midlar vert foreslått i siste seksårsperiode. Kvammapakken (47 mill kroner i fylkeskommunale midlar i 2011-2013) Revidert bompengesøknad for Kvammapakken vart godkjent i fylkestinget 10. desember 2008. Samla kostnadsramme for prosjekta i Kvammapakken er sett til 440 mill 2009-kroner. Utbygginga av prosjekta er i hovudsak finansiert med bompengar. Bompengane utgjer ca 90%. Det er føresett ein gjennomsnittleg takst på ca 31 kroner (2009-kroner). Bompengefinansieringa er lagt fram i St.prp nr 77 (2008-2009). Bømlopakken (15 mill kroner i fylkeskommunale midlar i 2011-2013) Revidert bompengesøknad for Bømlopakken vart godkjent i fylkestinget 17. mars 2009, jf. St.prp. nr. 78 (2008-2009). Samla kostnadsramme for prosjekta i Bømlopakken er sett til 1003 mill 2009- kroner, herunder bompengefinansiering på 642 mill 2009-kroner. Søknaden føreset eit fylkeskommunalt finansieringsbidrag på totalt 161 mill kroner. Bompengesøknaden vart godkjent i Stortinget 16. juni 2009. Det vert sett av 15 mill kroner i 2011-2013, og resten av dei fylkeskommunale midlane vert lagt inn i siste seksårsperiode. Hordaland fylkeskommune 48
Fv 209 Storeskaret-Arefjordpollen (30 mill kroner i fylkeskommunale midlar i 2012-2013) Tiltaket omfattar bygging av 1 km ny veg frå rv 555 ved Arefjordpollen til fv 209 ved Storeskaret. Det er og planlagt å bygge samanhengande gang og sykkelveg. Kostnadsoverslaga bygger på ein reguleringsplan som må oppdaterast. Førebels er anleggskostnaden satt til 60 mill kroner +/- 25 %. Fv 158 Grindavoll-Lepsøy bru (20 mill kroner i fylkeskommunale midlar i 2013) Føremålet er å trafikksikre vegen (skoleveg) med gang og sykkelveg og gjeve betre framkomst for næringstransporten. Tiltaket er å utbetre eksisterande veg til to felt og samstundes bygge gang og sykkelveg. Strekninga er ca 3,5 km. Utbetring av denne strekninga er ikkje kostnadsrekna, men ein førebels stipulert kostnad er sett til ca 50 mill kroner. Strekninga kan og byggast ut stegvis. Fv 34 Skånevik-Idrettsplassen Dette gjeld gang- og sykkelveg mellom Skånevik kai og idrettsanlegget i Skånevik, ei strekning på ca. 1000 meter. Kostnaden for arbeidet er av Statens vegvesen berekna til 17 mill kroner. I denne kostnaden inngår utbetring av Katinkasvingen for 1,5 mill kroner. som er løyvt over fylkesvegbudsjettet for 2009. Forskottering frå Etne kommune på 15 mill kroner vart godkjent i fylkestinget i juni 2010. 8.6 Programområde (sekkepostar) utanfor Bergen 8.6.1 Innleiing Investeringar i vegnettet gjeld ikkje berre strekningsvise tiltak. I tillegg kjem satsing på mindre investeringstiltak innanfor ulike programområde. Kollektivtiltak, gang- og sykkelvegar, trafikksikringstiltak, miljø- og servicetiltak og mindre utbetringar/til rådvelde er i dette handlingsprogrammet definert som programområde. Midlar til planlegging kjem i tillegg. Det er lagt til grunn ei ramme på 253 mill kroner til dei 5 programområda. I tillegg kjem tiltaka i regjeringa si krisepakke for 2009 som gir bindingar i 2010 og 2011 på om lag 100 mill kroner. Dette er i stor grad tiltak som eventuelt ville blitt prioriterte innanfor programområda. Nivået på programområda i perioden 2010-2013 er dermed totalt om lag 353 mill kroner. Den samla satsinga innanfor programområda i perioden 2006-2009 var om lag 270 mill kroner (statlege og fylkeskommunale midlar) utanfor Bergen. Satsinga i 2010-2013, slik ho er presentert over, tilsvarar dermed ein auke i høve til siste fireårsperiode. Detaljert fordeling av tiltak innanfor programområda for 2010 vil bli presentert i eige byggjeprogram som vil bli utarbeidd i første kvartal 2010. I denne saka vert det og lagt opp til nærmare omtale av aktuelle prosjekt/tiltak i åra 2011-2013. Eit viktig utgangspunkt for desse prioriteringane er innspel frå kommunane i samband med høyringa av handlingsprogramutkastet, jf. vedlegg 3. I 2010 er om lag 40 mill kroner av den samla ramma på 65 mill kroner til programområda bundne opp i vedtekne prosjekt og meirforbruk frå 2009. Disponible midlar utgjer om lag 20 mill kroner. Desse er i stor grad innanfor trafikksikring og kollektivtiltak. 8.6.2 Trafikksikring I perioden 2010-2013 vert det lagt opp til å setje av 75,5 mill kroner på trafikksikring på fylkesvegnettet utanom Bergen over sekkepostane. I tillegg til dette kjem løyvingar til trafikksikringstiltak gjennom oppfølging av regjeringa si krisepakke, jf. ovanfor. Dette er ein auke i høve til siste fireårsperiode, der samla løyvingar var om lag 60 mill kroner. Hordaland fylkeskommune 49
I 2010 er det sett av 15,5 mill kroner til trafikksikringstiltak. Samtidig er det bindingar/overskridingar frå 2009 på 0,5 mill kroner. I sum er det dermed 15 mill kroner disponible midlar til nye tiltak i 2010. Saman med satsinga i Bergen gjennom Bergensprogrammet, jf. kapittel 8.4, inneber den samla satsinga på trafikksikring i Hordaland ein kraftig auke i perioden 2010-2013 i høve til innsatsen dei siste fire åra. I dag er Fylkestrafikksikringsrådet (FTR) det sentrale verktøyet for fylkeskommunen sitt arbeid med trafikksikring, jf. kapittel 6.2.1. Frå 2010 vert fylket sitt ansvar innanfor dette området utvida, og det er grunn til å vurdere organiseringa av dette arbeidet i fylket på nytt. I første omgang vert det lagt opp til at fylkeskommunen tek over leiar- og sekretariatsansvaret for FTR. Nærmare omtale av satsinga innanfor trafikksikringsområdet vil bli presentert i samband med rullering av FTR sin handlingsplan for trafikksikring i Hordaland 2010-2013. Denne skal ferdigstillast til fylkestinget i mars 2010. 8.6.3 Gang- og sykkelvegar Med regjeringa si tiltakspakke frå januar 2009 er det sett i verk ei rekkje gang- og sykkeltiltak på fylkesvegnettet i Hordaland utanfor Bergen. Ferdigstilling av disse tiltaka vert ei hovudprioritering i 2010 og 2011. I tillegg til prosjekt i tiltakspakka er det sett av 45 mill kroner til gang- og sykkeltiltak i Hordaland utanom Bergen i 2010-2013. I 2010 er det sett av 9 mill kroner til gang- og sykkeltiltak. Desse midlane er i sin heilskap bundne opp i meirforbruk frå 2009. Nye gang- og sykkelprosjekt er derfor aktuelle frå 2011. Saman med satsinga i Bergen gjennom Bergensprogrammet, jf. kapittel 8.4, inneber den samla satsinga på gang- og sykkelvegar i Hordaland ein kraftig auke i perioden 2010-2013 i høve til innsatsen dei siste fire åra. 8.6.4 Kollektivtransport Det vert lagt til grunn ei differensiert satsing på kollektivtransporten innanfor ulike deler av fylket der kollektivtransporten vil ha ulik funksjon. I dette ligg det at det vert satsa mest på kollektivtrafikken der passasjergrunnlaget er størst. Bergen har den desidert største delen av kollektivreisene i fylket. 64 prosent av kollektivreisene finn stad i Bergen kommune, 12 prosent i dei største omlandskommunane, medan 24 prosent av reisene finn stad i Hordaland elles. Den store satsinga på kollektivtrafikken i Hordaland er gjennom Bergensprogrammet, med utbygging av Bybanen og sterk satsing på andre kollektivtiltak. Det er likevel særs viktig med eit godt og tilpassa kollektivtilbod i heile fylket. I samband med konkurranseutsettinga av kollektivtrafikken, har Hordaland fylkeskommune gjennom Skyss stilt krav til blant anna nytt bussmateriell. Krava til nytt bussmateriell gjer at det bør gjennomførast mindre tiltak og utbetringar i infrastrukturen for å få til ei rasjonell avvikling av kollektivtrafikken i heile fylket. Døme på mindre tiltak er modernisering av kollektivterminalar, utbetringar av snuplassar for at bussen skal sleppe å rygga, og tilrettelegging for universell utforming på haldeplassar. Det vert tilrådd å gjennomføre ei ekstraordinær satsing på mindre tiltak i kollektivtrafikken sin infrastruktur i heile fylket. Denne satsinga er relevant i høve til viktige målsettingar når det gjeld framkomst, trafikktryggleik og universell utforming. I perioden 2010-2013 vert det lagt opp til ei satsing på Hordaland fylkeskommune 50
kollektivtransporten utanfor Bergen på 37 mill kroner. I 2010 er det sett av 7,1 mill kroner til kollektivtiltak. Den samla satsinga på kollektivtiltak i komande fireårsperiode inneber ei kraftig satsing og opptrapping i høve til dagens nivå. Det vert vist til Kollektivmeldinga 2009 for nærmare omtale av status, utfordringar og målsettingar for utviklinga av kollektivtransporten i Hordaland. Kollektivmeldinga skal handsamast av fylkestinget 8.-9. desember 2009. 8.6.5 Miljø- og servicetiltak Det er behov for diverse miljøtiltak på fylkesvegnettet i Hordaland, både opprusting av miljøgater og enkelte støydempande tiltak på vegnettet utanfor Bergen. Det vert derfor lagt opp til ei satsing på miljø- og servicetiltak på vegnettet utanfor Bergen på 26 mill kroner i perioden 2010-2013. Dette er meir enn ei dobling i høve til siste fireårsperiode. Satsinga i Bergen er på den andre sida redusert, jf. omtale i kapittel 8.4. I 2010 er det sett av 5,15 mill kroner. Desse er i hovudsak bundne opp i oppstarta tiltak i 2009. Nye tiltak vil derfor først vere aktuelle frå 2011. 8.6.6 Mindre utbetringar Dei økonomiske rammene i perioden 2010-2013 gir avgrensa handlefridom og fleksibilitet med omsyn til å delta i finansiering av gode, lokale investeringsprosjekt. Samtidig er det slik at avgrensa rammer gjer det ekstra viktig å vere open for kombinerte finansieringsløysingar og spleiselag mellom kommunar, private aktørar og fylkeskommunen. Eit døme kan vere kommunale infrastrukturprosjekt innanfor andre sektorar som kan gje opningar for synergieffektar dersom det samtidig vert gjort utbetringar i transportinfrastrukturen. Det vert lagt opp til ei til rådvelde -post på knapt 70 mill kroner i perioden 2010-2013. I 2010 er det sett av 28,6 mill kroner til mindre utbetringar. Hovuddelen av desse midlane er bundne opp i oppstarta tiltak i 2009 og nødvendige utbetringar av ferjekaier. Nye tiltak vert derfor først vere aktuelle frå 2011. 8.6.7 Planlegging Det er til ein kvar tid viktig å sikre midlar til planavklaring av gode samferdselsprosjekt. Dette gjeld spesielt i periodar med avgrensa midlar til fysisk gjennomføring av prosjekt. Fylkeskommunen ønskjer derfor å prioritere ei satsing på planlegging både innanfor Bergensprogrammet og i resten av fylket i dei næraste åra. I perioden 2010-2013 vert det sett av totalt 43 mill kroner per år til planlegging av samferdselsprosjekt i Hordaland utanfor Bergen. 8.7 Samla oversikt over forslag til prioriteringar 2010-13 Tabell 12 under viser forslag til deling av økonomiske ressursar i perioden 2010-2013, jf. gjennomgangen over. Hordaland fylkeskommune 51
TABELL 12 - NYTT FYLKESVEGNETT 2010-2013 2010 2011 2012 2013 2010-2013 Fk m idlar Anna finans. Fk midlar Anna finans. Fk m idlar Anna finans. Fk m idlar Anna finans. Fk midlar Anna finans. Refusjonar 57 800 35 000 33 500 32 100 158 400 Igangsette prosjekt 781 035 Rv 546 Austevollbrua, ferjetilskot 9 785 10 000 10 380 10 690 40 855 Rv 546 Austevollbrua, refusjon 29 000 29 000 Rv 48 Løfallstrand - Årsnes 10 300 10 000 10 600 20 900 10 000 Rv 48 Helland - Havsgårdsdalen 26 780 26 780 Rv 567 Hauge - Lonevåg 70 000 22 500 35 000 32 900 7 300 112 300 55 400 Rv 563 Kleppestø - Ask 8 000 13 200 21 200 Fv 107 Jondalstunnelen 170 000 315 000 183 000 31 000 529 000 170 000 Rv 544 Tofte-Ranavik 10 000 10 000 20 000 Fv 209/233 Brattholm en-storskaret 1 000 7 000 1 000 7 000 Tiltakspakken 100 230 Rv 555 Eide - Vorland 20 600 5 300 25 900 Rv 57 Alver - Isdalstø 10 300 10 300 Rv 546 Hufthamar - Haugland 18 000 3 500 21 500 Rv 565 Heiane - Austrheim 2 060 2 060 Rv 567 Valestrandsfossen 5 150 5 150 Rv 565 Undergang Alver 3 000 2 300 5 300 Rv 550 Eitrheimtunnelen 5 150 5 150 Rv 550 Utne - Herand 10 300 5 300 15 600 Rv 541 Langevåg ferjekai 2 060 2 060 Rv48 Utåker ferjekai 7 210 7 210 Rv 564 Mjåtveit-Dalstø 25 000 25 000 Bergensprogram m et 898 410 Sekkepostar 140 360 166 000 177 550 164 100 648 010 Refusjonar i Bergensprogrammet 10 400 10 000 20 400 Ringveg vest - byggjesteg 1 287 370 287 370 Ringveg vest - byggjesteg 2 27 500 133 180 27 500 392 260 30 000 424 575 60 000 468 210 145 000 1 418 225 Bybanen - byggjesteg 2 27 500 276 350 27 500 698 600 30 000 363 380 85 000 1 338 330 Nye strekningsvise prosjekt 132 900 Kvammapakken 111 000 15 000 133 000 17 000 102 000 15 000 70 000 47 000 416 000 Bømlopakken 28 000 6 000 50 000 6 000 60 000 3 000 60 000 15 000 198 000 Tunnel bak Tysse, Samnanger kommune 10 000 90 000 100 000 Jensanesvegen, Stord kommune 10 300 10 600 20 900 Storskaret-Arefjordpollen, Fjell kommune 10 000 20 000 30 000 Fv 158 Grindavoll-Lepsøy, Os kommune 20 000 20 000 Fv 34 Skånevik-Idrettsplassen, Etne kommune 15 000 15 000 Programområde (utanom Bergen) 296 125 Kollektivtiltak 7 100 10 000 10 000 10 000 37 100 Trafikksikring 15 500 20 000 20 000 20 000 75 500 Gang-og sykkelvegar 9 000 12 000 12 000 12 000 45 000 Miljøtiltak 5 145 7 200 7 000 7 000 26 345 Mindre utbetringar/til rådvelde 28 600 16 900 14 270 9 410 69 180 Planlegging 10 300 10 600 10 900 11 200 43 000 Oppgradering vegdekke 10 000 10 000 Sum investeringar 2010-2013 569 200 1 095 400 803 500 1 316 760 578 900 959 955 425 500 688 210 2 377 100 4 060 325 Drift/vedlikehald 386 300 412 900 425 300 438 000 1 662 500 Ferjedrift 308 000 317 000 327 000 336 000 1 288 000 SUM 1 263 500 1 533 400 1 331 200 1 199 500 5 327 600 Bybanen - byggjesteg 1 319 300 Hordaland fylkeskommune 52
8.8 Andre midlar i perioden 2010-13 Med andre midlar meiner ein midlar som ikkje vert løyvt over fylkesvegbudsjettet. Det er bompengar, forskotteringar og tilskot. Tabellen nedanfor viser fordelinga på prosjekt for dei eksterne midlane: Tabell 13 Alle tal i 1000 kroner ANDRE MIDLAR I PERIODEN 2010-13 Alle tal i 1000 kr, løpande kroner Sum 2010-13 Prosjekt Anna finans. Rv 48 Løfallstrand - Årsnes 10 000 Rv 567 Hauge - Lonevåg 55 400 Fv 107 Jondalstunnelen 86 900 Ringveg vest. Byggjesteg 1 287 370 Ringveg vest. Byggjesteg 2 1 418 225 Bybanen. Byggjesteg 2 1 338 330 Bømlopakken 73 000 Kvammapakken 416 000 Sum bompengar 3 685 225 Fv 34 Skånevik - Idrettsplassen 15 000 Rv 544Tofte - Ranavik 20 000 Rv 48 Tunnel bak Tysse 10 000 Sum kommunal forskottering 45 000 Rv 48 Tunnel bak Tysse 90 000 Rv 564 Mjåtveit - Dalstø 25 000 Sum privat forskottering 115 000 Fv 107 Jondalstunnelen 58 100 Fv 209/233 Brattholmen - Storskaret 7 000 Sum tilskot kommunar 65 100 Bømlopakken 125 000 Fv 107 Jondalstunnelen 25 000 Sum kompensasjonsmidlar 150 000 Sum andre midlar 4 060 325 Bybanen. Byggjesteg 1 319 300 Dersom ein tek med byggjesteg 1 av Bybanen, der Bergen kommune er byggherre, utgjer dei eksterne midlane knapt 4,4 mrd kroner. Bompengar er den største delen med 4,0 mrd kroner. Framdrifta til fleire av prosjekta kan gi endringar i desse tala. Det gjeld mellom anna Bergensprogrammet, Bømlopakken og Kvammapakken. For dei andre midlane er det noko uvisse med omsyn til kompensasjonsmidlane til Bømlopakken. Denne posten er avhengig av storleiken på dei statlege kompensasjonsmidlane, som her er føresett å vare til 2013. Dersom Nordhordlandspakken vert ein realitet og vert vedteken i Stortinget i 2012, vil bompengedelen auke i perioden. Hordaland fylkeskommune 53
8.9 Øyremerka midlar 8.9.1 Rassikring Som omtalt i kapittel 3.2, er det i NTP 2010-2019 det lagt inn ei satsing på rassikring på fylkes- og riksvegnettet på 10 mrd kroner i tiårsperioden. Midlane skal løyvast over Samferdselsdepartementet sitt budsjett, og 50 % av satsinga skal gå til fylkesvegane. I statsbudsjettet for 2010 vert det foreslått løyvd 835 mill kroner til rassikring, med ei øyremerking av 500 mill kroner til fylkesvegnettet. Fordeling skal skje gjennom ein eige søknadsordning administrert av Samferdselsdepartementet. Søknadsfrist for 2010 er sett til 15. desember 2010, og det vert vist til eige sak til fylkestinget 8.-9. desember om prioritering av rassikringsprosjekt i 2010. Det er per dato altså ikkje mogleg å vite kor stor del av rassikringspotten til fylkesvegnettet på 500 mill kroner som vert løyvd til prosjekt i Hordaland. Det kan likevel vere verdt å merke seg at transportetatane i sitt framlegg til NTP 2010-2019 la til grunn ein andel til Hordaland på rassikringsprosjekt på 16,7 % av statleg ramme. Ei løyving for søknad for 2010 som tilsvarar ein slik andel, vil gje ein sum i størrelsesorden 80-85 mill kroner. 8.9.2 Nasjonale turistvegar I statsbudsjettet for 2010 er det lagt opp til ei satsing på nasjonale turistvegar i perioden 2010-2013 på totalt 470 mill kroner. Fylkespolitiske organ vil bli orientert om satsinga på tiltak på nasjonale turistvegar i Hordaland når dette er nærmare avklart. 8.10 Prioriteringar 2014-2019 8.10.1 Økonomiske rammer Som omtalt i kapittel 7.1, vert det i utgangspunktet lagt opp til økonomiske rammer i siste seksårsperiode som tilsvarar nivået i perioden 2010-2013. Med omsyn til investeringsramma er dette ein kraftig auke i høve til høyringsutkastet, der det vart foreslått å justere ned investeringsrammene til eit nivå på linje med rammene for perioden 2006-2009. Denne endringa gir ein sterk auke i handlingsrom i siste seksårsperiode kroner i høve til høyringsutkastet. Med utgangspunkt i løpande kroner, gir dette følgjande oppsett: Tabell 14 Per år (2014-kroner) 2014-2019 Investeringar 592 3 829 Drift/vedlikehald 460 2 976 Kjøp av ferjetenester 346 2 238 Samla ramme 1 398 9 043 Mill kroner 8.10.2 Bindingar Også i denne perioden vil det vere store bindingar i form av fullføring av igangsette prosjekt og refusjonar. Jondalstunnelen: Restfinansiering på 46 mill kroner. Bømlopakken: Restfinansiering fylkeskommunale løyvingar på om lag 171 mill 2014- kroner. Hordaland fylkeskommune 54
Tunnel bak Tysse: Finansieringsbehov på om lag 297 mill 2014-kroner, samt 100 mill kroner i refusjon. Storeskaret-Arefjordpollen: Restfinansiering på 38 mill kroner. Grindavoll-Lepsøy bru: Restfinansiering på 36 mill kroner. Bergensprogrammet: 200 mill kroner (2009) per år gir ei binding på 1,46 mrd kroner i perioden 2014-2019. I 2014 og 2015 er det lagt til grunn ein reduksjon på 20 mill kroner per år, jf. omtale av finansiering av Busstasjonen i kapittel 8.4.3. Refusjonar: Det vert førebels lagt til grunn ei ramme på 40 mill kroner per år til refusjonar. Totalt gir dette bindingar på om lag 2,4 mrd kroner. Dersom ein i tillegg legg til grunn ei årleg ramme på 75 mill kroner (2009) til programområde (sekkepostar) utanfor Bergen, utgjer bindingane nærmare 3 mrd kroner i seksårsperioden. Tabell 15 Mill kroner Prosjekt 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2014-2019 Jondalstunnelen 46 46 Bømlopakken 60 60 56 176 Tunnel bak Tysse 150 151 25 25 25 25 401 Storeskaret- 38 38 Arefjordpollen Grindavoll-Lepsøy 36 36 Bergensprogrammet 212 219 246 253 261 269 1 460 Refusjonar 40 40 40 40 40 40 240 Programområde 87 90 92 95 98 101 563 Sum 669 560 459 413 424 435 2 960 Av ei ramme på 3,83 mrd kroner i seksårsperioden, står det dermed att om lag 870 mill kroner til nye prosjekt i siste seksårsperioden, eller nærmare 150 mill kroner per år. Dei økonomiske rammene som er presenterte i tabell 14 legg opp til ei vidareføring av nivå til drift og vedlikehald og kjøp av ferjetenester. Avhengig av utviklinga i neste fireårsperiode, vil det vere naturleg å vurdere i kva grad noko av det handlingsrommet som er synleggjort innanfor investeringsrammene bør overførast til drift og vedlikehald og/eller kjøp av ferjetenester. 8.10.3 Aktuelle investeringsprosjekt Fylkeskommunen har mottatt innspel til aktuelle nye strekningsvise prosjekt frå høyringspartane. Sjå vedlegg 3 for ei oversikt over prosjekta. Sidan berre 18 kommunar sendte inn høyringsfråsegn, er det nedanfor vist til aktuelle prosjekt og tiltak i alle kommunar i Hordaland utanom Bergen. Sveio kommune Vegsambandet mellom Buavåg ferjekai og Rv 47 er dårleg og treng ei opprusting. Alternativ løysing og traseval må utgreiast. Etne kommune Både Etne kommune, nabokommunar og Samarbeidsrådet Sunnhordland IKS trekker fram tunnel frå Skånevik til E134. Dette er eit kostbart prosjekt, men det bør utgreiast nærare. Hordaland fylkeskommune 55
Bømlo kommune Bømlopakken inneheld dei mest aktuelle prosjekta i denne kommunen. Stord kommune Opprusting og trafikksikring av Rv 544 frå Vabakken til Ådland bru har høgaste prioritet i kommunen. Det mest aktuelle planprosjektet på Stord er plasseringa av ei ferjekai til avløysing for Skjersholmane. Dette planarbeidet må halde fram, eventuelt i samarbeid med Kvinnherad kommune. Eventuell realisering av eit fast samband for Huglo må sjåast i samangheng med bru over Langenuen. Fitjar kommune Deler av Rv 545 har ein svært låg standard og treng opprusting. Ei eventuell vindkraftutbygging gir grunnlag for eit spleiselag med kraftlaget. Tysnes kommune Gang- og sykkelveg gjennom Uggdal sentrum må vurderast i denne perioden dersom ikkje prosjektet vert finansiert av sekkepostmidlar i 2010-13. Austevoll kommune Ny bru over Torangsvåg med tilstøytande veg er høgt prioritert i kommunen og kan vere aktuelt å vurdere i denne perioden. Kvinnherad kommune I denne vidstrakte kommunen er det fleire prosjekt som peikar seg ut som aktuelle i perioden 2014-19, som mellom anna Fjelbergsambandet. På sikt er det og aktuelt å vurdere ein ny ferjekai på Varaldsøy. På det eksisterande vegnettet er det trong for vidare opprusting av vegen mellom Løfallstrand og Austrepollen. Det same gjeld vegen frå Austrepollen til Nordrepollen, sjølv om den får ei viss opprusting og rassikring som del av Jondalstunnelprosjektet. Rassikring av vegen vidare frå Nordrepollen til Gjetingsdalen er og høgt prioritert i rassikringsplanen for Hordaland. Jondal kommune Dersom N2 red vert valt som alternativ for Jondalstunnelen vil byggjesteg 2 av N2 vere aktuelt å vurdere i 2014-19. Ullensvang herad Det er sett av midlar til ei minimumsløysing for Rv 550 Utne Herand i perioden 2010-13. Det må vurderast om dette er tilstrekkeleg for å sikre ein brukbar standard for denne vegen. På Rv 550 mellom Odda og Utne står det framleis att parti der det er behov for utbetring, mellom anna Kråkevik - Syreflot. Odda kommune I denne kommunen er det svært lite fylkesvegar, men den delen av Rv 550 som ligg i Odda har behov for ei vidare opprusting på grunn av den store lokal og gjennomgangstrafikken. Kommunen peikar på partiet ved Egne Hjem og ved Edna. Eidfjord kommune Det er berre vegen til Simadalen som er fylkesveg i denne kommunen. Tiltak på denne vegen er så langt ikkje vurdert. Ulvik herad Her er det behov for rassikring av Rv 572 mellom Ulvik og Bruravik og vegen til Osa. Hordaland fylkeskommune 56
Granvin herad Vidare rassikring av Rv 7 mellom Granvin og Kvanndal (Haukanestunnelen) og opprusting av andre parsellar på Rv 7 i kommunen er dei mest aktuelle tiltaka for vurdering i denne perioden. Kvam herad Kvammapakken fangar opp dei høgast prioriterte prosjekta i heradet. På sikt vil det vere behov for vidare opprusting av Rv 49 Vikøy Mundheim. Voss kommune Fylkesvegnettet i kommunen har ein svært låg standard. Det er behov for vidare opprusting av vegen til Bavallen, Raundalsvegen og Bordalsvegen. Vaksdal kommune Rv 569 mellom Dalseid og Eidslandet har særs dårleg standard. Vegen har vernestatus og det må utarbeidast ein ny opprustingsplan for heile strekninga. Sambandet Tysse i Osterøy til Kallestadsundet i Vaksdal er høgt prioritert i Vaksdal kommune, men må sjåast i samanheng med prioriteringar i Osterøy kommune. Modalen kommune Kommunen prioriterer deler av Rv 569, mellom anna Mo Slottet. Opprusting av Modalstunnelen kan bli aktuelt i perioden. Samnanger kommune Det vert vist til eigen omtale av tunnelen bak Tysse. Fusa kommune I tillegg til prosjekt som er innmeldt frå kommunen, er det behov for midlar til fullføring av utbetringsanlegget mellom Venjaneset og Strandvik. Osterøy kommune Dersom omlegging av vegen i Hosanger sentrum ikkje finn plass innanfor sekkepostane i 2010-13, er den svært aktuell i perioden 2014-19. Omlegging av vegen i Vesetgjelet vil kunne bli aktuell i samband med kommunale ledningsarbeid. Bruvikvegen er eit svært omfattande prosjekt, men det kan bli aktuell for parsellvis utbygging i perioden. Nytt vegsambandet frå Tysse til Kallestad i Vaksdal er eit svært kostbart prosjekt og er ikkje lenger prioritert i Osterøy kommune. Det vert elles vist til fylkestinget sitt vedtak i sak om handlingsprogrammet av 9. desember 2009 Os kommune I tillegg til Lepsøyvegen som er prioritert i perioden 2010-13, er det vidareføring av den nye fylkesvegen frå ny E39 til Lysefjorden som er høgast prioritert i kommunen. Sund kommune Fastlandssamband for Lerøy og Bjelkarøy er høgt prioritert av kommunen. Eit første byggjesteg som knyter saman øyane kan vere aktuelt å vurdere i perioden. I tillegg til parsellvis utbygging av ny Rv 555 i kommunen (sjå eigen omtale) er det utbetring av vegen gjennom Klokkarvik som har prioritet. Fjell kommune Parsellen Arefjordpollen Storskaret er prioritert i perioden 2010-13. Vidare utbygging av Rv 561 til Ågotnes og Rv 555 forbi Fjell gard og vidare sørover er omtalt som eigne prosjekt (sjå eigen omtale). Hordaland fylkeskommune 57
Øygarden kommune Parsellar av vegnettet i den nordlege delen av Øygarden kan vere aktuelt å vurdere i perioden. Askøy kommune Behovet for opprusting av vegnettet på Askøy er stort. Dette er dokumentert i samferdselsplanen for kommunen. Fleire forskotteringsprosjekt er gjennomført og nye er annonsert. Det er behov for midlar til vidare utbygging av Rv 562 (Lavik Haugland) og 563 (Florvåg Erdal) og fylkesvegnettet på sørvestsida av kommunen spesielt. Det vert elles vist til fylkestinget sitt vedtak i sak om handlingsprogrammet av 9. desember 2009. Meland kommune Den største flaskehalsen i kommunen mellom Mjåtveit og Dalstø vert fjerna med tiltaksmidlar og forskottering frå Frank Mohn AS. Ei opprusting av vegen på austsida av øya frå Krossnessundet bru til Moldekleiv er prioritert i Nordhordlandspakken. Lindås kommune Det vert arbeidd med å få planlagt ei oppgradering av Rv 57 frå Skodvin til Austrheim grense kombinert med samanhengande gang- og sykkelveg. Ny gang- og sykkelveg på Rv 57 til Konglevoll er svært aktuell dersom prosjektet ikkje vert realisert over sekkepostane i perioden 2010-2013. Ny veg frå Hagelsundet bru til Isdalstø er høgt prioritert i Nordhordlandspakken. Ei realisering av dette prosjektet er avhengig av delvis bompengefinansiering. Radøy kommune Ny rv 565 gjennom kommunen er del av Nordhordlandspakken og finansieringa vil vere avhengig av delvis bompengefinansiering. Austrheim kommune Vidare opprusting av vegnettet vil vere del av Nordhordlandspakken. Masfjorden kommune Opprusting og sikring av Stordalsvegen er under arbeid, men ei vidare utbetring vil vere aktuelt å vurdere i perioden. Det same gjeld opprusting av parsellar på Rv 570 (Kjekallevågen bru til Masfjordnes). Fedje kommune Mindre tiltak vil bli vurdert innarbeidd i sekkepostane i perioden. Aktuelle prosjekt/pakkar med anna finansiering I tillegg til bompengepakkane på Bømlo og i Kvam som ligg inne med midlar i handlingsprogrammet, er det fleire andre bompengeinitiativ som vil vere aktuelle for midlar i siste seksårsperiode. I tillegg er det andre initiativ som ikkje har kome så langt i planlegginga, men som har oppretta selskap for mellom anna å sjå heilskapleg på moglege finansieringsløysingar i eit større område. I ein tid der behova på vegnettet langt overstig tilgjengelege fylkeskommunale midlar, er det behov for finansieringsløysingar som inneheld andre finansieringskjelder. Lokale løysingar som inneber større del eigenfinansiering/ekstern finansiering vil i ein slik situasjon liggje langt framme i prioritering av fylkeskommunale midlar i åra framover. Nedanfor er aktuelle prosjekt/pakkar med annan finansiering presenterte. Hordaland fylkeskommune 58