Makrorapport September 2018 Side 1
Makrobiletet 23. august kom det BNP tal frå andre kvartal for Norge. Veksten i norsk økonomi synest framleis å være moderat. Veksten for Fastlands-Norge var 0,5 prosent, som var på linje med forventningane. Veksten kjem hovudsakleg frå tenesteproduksjon. Det var ei klar vekst i husstandane sitt konsum, etter ein nullvekst i førre kvartal. Same dag kom det tal for oljeinvesteringane for 2018 og 2019. Meir om det under «olje og råvarer». Veka før eit hovudrentemøte presenterer Norges Bank Regionalt Nettverk, som skal gje indikasjonar om korleis det står til med norske bedrifter og kva dei tenkjer om framtida. Rapporten framstår ikkje som noko brems for ei komande renteheving. Produksjonsveksten har tiltatt sidan mai, og den gjeld for dei fleste næringar. Særskilt ser ein ei god vekst i oljesektoren, som igjen gjer eit løft til leverandørane til næringa. I bygg og anleggsektoren er det og vekst. Der er det særskilt utbygging av infrastruktur som trekker opp, medan bustadbygginga trekker litt ned. Auka investeringar i vindkraft og kraftnett har bidrege til vekst i både eksport- og heimemarknadsindustrien. I varehandelen meldast det at ein lang vinter har dempa salet, og at den varme sommaren har bidrege til fall i omsetninga. Ute i verda ser vi at handelskrigen, ført av President Trump framleis pregar marknaden. Tollmurar byggast opp, særskilt mellom Kina og USA. Dette skapar usikkerhet på børsar og i rentemarknaden. Det største sjokket har lagt seg, men siste ord er nok ikkje sagt. Den siste tida har marknadsuroa dempa seg noko og vi ser at det er meir «risk-on» i marknaden igjen, med stigande børsar, styrka oljepris, og renter som peikar oppover igjen, både her heime og ute. Side 2
Valutamarknaden Valutamarknaden har vært turbulent den siste månaden, og spesielt er det den norske krona som har fått det. Den norske krona har vært handla på det som har vært omtalt som «krisenivå», utan at vi har følt på noko krise her til lands. Vi har opplevd ein relativ sterk børsutvikling og ein sterk oljepris, utan at krona har fått noko effekt av dette. Det er turbulensen ute i verda som har satt presset på krona. Då tenker vi spesielt på det som føregår med tanke på handelskrig og trugslar frå president Donald Trump. Det har i tillegg vært ein del uro rundt land som er omtalt som «emerging markets». Tyrkia har hatt sine utfordringar kring høg gjeld i euro. I tillegg har det kome til ei lita krise i Argentina. Begge land slit med store utfordringar kring sin valuta, som har svekka seg med opp mot 50 prosent i 2018. Dette har dei prøvd å stagge ved å auke styringsrenta si, som no ligge på respektive 24,75 prosent (Tyrkia) og 60 prosent (Argentina) Svekkinga av krona varte i fyrste omgang fram til måndag 10. september. Då kom det inflasjonstal frå Norge som overraska på oppsida. Kjerneinflasjonen som seinast for 2 månader var 1,1 prosent vart ved dette høvet 1,9 prosent, og er med det tett på Norges Bank sitt langsiktige mål. Dagen etter fekk vi Regionalt Nettverk frå NB. Begge desse er ei stadfesting på at sentralbanken kjem til å setje opp renta 20. september. I midten av veka fekk vi i tillegg til dei andre positive nyheitene eit hopp i oljeprisen. Krona har ikkje styrka seg med ein stigane oljepris i seinare tid, men no var vi i eit positivt sentiment. Den siste styrkinga vi fekk på torsdagen, kom etter ein kombinasjon av rentemøtet i ECB og inflasjonstal frå USA på den svake sida. Det førte med seg ei styringa av NOK, spesielt mot USD og JPY. Side 3
Renter Norges Bank: 20. september er det rentemøte i Norges Bank. All tvil til sides, styringsrenta vil bli satt opp, frå 0,5 til 0,75 prosent. Den siste klare indikasjonen fekk vi veka før då inflasjonstala kom. Kjerneinflasjonen er på 1,9 prosent like under det nye langsiktige målet 2,0. Spaninga kring rentemøtet er heller korleis rentebana kjem til å sjå ut. Sentralbanksjefen har ved fleire høver gjenteke at dei kjem til å gå forsiktig fram. Marknadsaktørane er enda meir forsiktig og trur ikkje Norges Bank vil gå så hardt til verks som rentebana frå Pengepolitisk Rapport 2 skulle tilseie. Etter ein oppgang no i september, er det ikkje usannsynleg at renta vil bli sett opp ein gang til før vi rundar av året. FED: Sentralbanken i USA har rentemøte veka etter oss. Der ser det og ut til å gå mot heving av styringsrenta. Marknaden prisar inn eit sannsyn på 99 prosent for dette. Samstundes er det prisa inn ei renteheving i desember. Det vil då eventuelt bli den fjerde rentehevinga i 2018 frå FED si side. Slik marknaden prisar det, vil første heving av renta i 2019 kome til sommaren. Trump har gått hardt ut mot oppgangen i renta som har vært i 2018, og meiner den blir ein hemsko for den økonomiske veksten. ECB: Ved rentemøtet 13. september vart det som venta ikkje gjort endringar på styringsrenta. Dei vil no trappe ned verdipapirkjøpsprogrammet sitt og avslutte det ved årsskiftet. Verdipapir som kjem til forfall vil bli reinvestert. Norske renter: Vi har sett at rentene har bevegd seg i takt med uroa som har prega markanden (handelskrig og uroa knytt til Tyrkia). Med uroa har rentene tendert nedover, og når marknaden har roa seg stig dei igjen. Side 4
Olje og råvarer I slutten av august kom det prognosar for oljeinvesteringane i Norge for 2018 og 2019 frå SSB. Samanlikna med tala frå mai viste dei ei flat utvikling i 2018, men at det kan kome ei bra vekst i 2019. Det er venta at det blir levert inn søknader (PUD) på Johan Sverdrup fase 2, Troll fase 3, Luno 2 og Mikkel Sør seinare i år. Oppretthaldast tidsplanane på dei nemnde prosjekter, ligg det an til høgare investeringar innan feltutbygging i 2019 enn det som ligg inne i undersøkinga no. Med tala som ligg til grunn no, er det venta ei investeringsauke for 2019 med om lag 10 milliardar kroner. Det er og venta auka investeringar i industri og bergdrift, samt på kraftforsyning. Særskilt er auka for 2018 venta å være stor i kraftforsyning. Der ventast investeringane for inneverande år å verte 41,7 milliardar, noko som er 7,7 milliardar høgare enn investeringane i 2017. Mykje av oppgangen skuldast investeringar i vindparkar og oppgradering av kraftnettet. Handelskrigen mellom USA og ein del motpartar påverka prisane på fleire råvarer. Blir det ikkje semje mellom USA og motpartane pålegg USA motpartane tolltariffar som ein del av proteksjonismen. Dette er ein strategi for å verne opp sine eigne produsentar. Trugslar om sanksjonar frå USA har fått franske Total til å trekke ut sin aktivitet i Iran. Oljeministeren i Iran ser på ei løysing der det kinesiske statseigde selskapet CNPC kan overta drifta. Samstundes meiner administrasjonen til Trump at Saudi-Arabia og Russland kan/bør kompensere for fråfallet av Iran produksjon/eksport, for at ikkje oljeprisen skal stige for mykje. Kontaktinfo Jan Arne Aasen T: 5782 9747 E: jan.arne.aasen@ssf.no Torgeir Strandenes T: 5782 9793 E: torgeir.strandenes@ssf.no Sivert Roti T: 5782 9769 E: sivert.roti@ssf.no Andreas Campbell Pedersen T: 5782 9768 E: andreas.campbell.pedersen@ssf.no Meklarbordet T: 5782 9640 E: valuta@ssf.no Side 5
DISCLAIMER Rapporten må sjåast på som marknadsføringsmateriale med mindre den er utarbeidd i samsvar til krav for investeringsanalyse, jfr. Forskrift til verdipapirhandellova 2007/06/29 nr. 876. Rapporten er utarbeidd av Sparebanken Sogn og Fjordane (SSF). Denne baserer seg på kjelder som vert vurdert som truverdige, men SSF garanterer ikkje at informasjonen er presis, eller fullstendig. Uttalelsane i rapporten reflekterer SSF si oppfatning på det tidspunktet rapporten vart utarbeidd, og SSF tar atterhald om retten til å endre oppfatning utan varsel. Rapporten skal ikkje sjåast som eit tilbod, eller tilråding om kjøp, eller sal av finansielle instrument, eller deltaking i nokon form for investeringsstrategi. SSF tar ikkje på seg ansvar for verken direkte, eller indirekte tap, eller utgifter som skuldast forståinga av og/eller bruken av denne rapport. Informasjon om SSF sine Alminnelege forretningsvilkår er tilgjengeleg på vår heimeside www.ssf.no. Denne rapporten er berre meint å være til bruk for våre klientar, ikkje for offentleg publikasjon. SSF har org.nr 946670081 i Føretaksregisteret, er medlem av Norges Fondsmeglerforbund og underlagt tilsyn av Finanstilsynet i Noreg. Ytterlegare informasjon om SSF finn ein på www.ssf.no. Side 6