OPPSUMMERING FRÅ SKOGBRUKET I TOKKE

Transkript

1 1 Tokke kommune Landbruksforvaltninga OPPSUMMERING FRÅ SKOGBRUKET I TOKKE 2015

2 2 Ytring. I 2014 var avvirkinga på m³ til ein verdi på 6,1 mill kr. I 2015 var avvirkinga m³ til ein verdi av kr mill. Vi kan i alle fall avvirke m³ til ein verdi av kr 11,2 mill. utan at vi reduserar trekapitalen. Det er bra for skogbruket og landbruket at avvirkinga har teke seg opp. Vi har for mykje gamal gran som bør takast ut i åra framover, dersom den ikkje skal rotne på rot. Sist vi hogg så mykje var i Då for 10 år sidan, hadde tømmeret same verdi. Prisane har på denne tida gått opp med 72 %. Det er ei trist utvikling som vi ser pregar skogbruket strekt. Det er alvorleg for landbruket i Tokke når inntekter på denne måten skrumpar bort. Skogen var bondens bankbok, då tømmerprisane var «normale». Denne nedturen for næringa har ikkje bare vore øydeleggande økonomisk. Den har redusert skogbruket til ei næring med svekka kompetanse. I dei gode tidene utdanna skogskular, universitet og landbruksskular skogsfolk som kunne faget sitt. I dag ser ein at desse fagfolka blir borte i kommunar, Fylkesmann og leiande stillingar i skogeigarsamvirke. Dei som styrer utviklinga ute i skogen er Veritas, biologar og blåruss. Aldri har vi hatt meir død ved og unyttige kantar og holt i skogen enn i dag. Til tross for veldige krav til livsløptre, kantsoner og liknande, så har vi aldri hogge større flater og hogge tom eigedomane for hogstmogen skog, enn i dag. Skogeigarane har aldri vore meir passive og hatt mindre kunnskap om skogen sin enn i dag. Dette er alvorleg for ei næring som skal bidraga sterkt til det grønne skifte og som i Telemark bind meir CO2 enn biltrafikken slepper ut. Dette kjem det til å bli ei endring på. Noreg kan ikkje stelle skogressursane sine framover på denne slette måten. Det grønne skifte vil måtte gjera at vi oppdagar trevirke på nytt som bygningsmaterialet i staden for stål og betong og mogeleg som drivstoff. Her ligg eit stort potensiale. Vi må bare vente til oljerusen er over. Vi ser i dag at ein innfører vogntog på 22 m og 64 t. Dette er sikkert greitt på dei store vegane. Ut i skogen har desse vogntoga ingen ting å gjera. Både økonomisk og miljømessig kan ikkje skogbruket bygge bruer og halde eit vegnett som tek mot desse store køyretøya. Vi må finne på noko nytt, fleksibelt som gjer at transporten ut av skogen skjer på mindre vogntog som kan bruke vegar med normene for skogsbilveg kl. 3 frå Reiser vi til Østerrike, så ser vi ikkje slike monstervegar i Alpelandskapet. Skogbruket må få til ei transportløysing på linje med stykkgodstrafikken når dei gjekk over til containrar. Rotnande verdiar skreiv TA i 1988 om all den gamle skogen som stod i Vest-Telemark den gongen. Mykje av dette tømmeret står i dag og er over 25 år eldre enn den gongen og brutto tømmerpris er om lag lik. Kva råd skal vi gjeva til skogeigaren i dag? Mitt råd i dag er å ta ein tur i skogen for å sjå på sunnheten. Dersom ein ser gulning i baret og meir tørrgran og vindfeller, ville eg seta i gang ein hogst. Det er betre å få 60 kr/m³ i netto enn vindfelt tørrgran. Tak m³ og så ser du eitt år eller 2-3 om gongen. Set av % til skogfond. Bruk desse til etterarbeid i ungskog. Dei fleste har og trong for vedlikehald av vegar eller nybygging av veg. Det er gode tilskot til skogsbilvegar no. Bilvegar får fort 40 % tilskot. I landbruksnytt i haust viste eg kva tilskot og skogfond med skattefordel hadde å bety. Kostnader før tilskot og skatt var 388 kr/da. Etter tilskot og skatt kr 116 kr/da. Det må vera lurt å utnytte dette???

3 3 Plantinga i Tokke går svært godt!! Gratulere alle skogeigarar som plantar og steller skogen etter hogst! Eg har mint ein del skogeigarar på kva ein taper ved å la skogsbilvegen gro att. Ein del har hive seg rundt og pussar den opp. Veldig bra og lurt. I dårlege tider må ein halde produksjonsapparatet vedlike til dei gode tidene dukkar opp. Dei kjem stort sett uventa. Skognæringa har alltid gått i bølgjedalar. Framtida vil trenge kunnskap om skog. Denne kunnskapen fekk ein på landbruksskular og skogskular og på Landbrukshøgskulen på Ås, no NMBU. Vi har i dag Søve landbruksskule på Ulefoss, Evenstad på Koppang i tillegg til NMBU på Ås. Litt fram i tid vil det vera etterspurnad etter slik utdanning. Vi her i Vest- Telemark vil og ha trong for fleire med slik utdanning. Det er å håpe at ein del unge ser moglegheiten og vel denne vegen. Det er mange nye skogeigarar som ikkje har den store kunnskapen om skogbruk og drift av gardskog. Eg har laga ei Kokebok i drift av gardskog som er trykt opp og vart sendt ut. Håpar ein del kan gjera seg nytte av det som står her. Dersom du ved ein feil ikkje har fått den kontakt meg. I ulike samanhengar meiner eg at ein ikkje ser kva landbruket i Tokke er eller betyr. Derfor har eg samla nøkkeltal for kommunen. Desse tala er nokon henta frå lokal kunnskap (LK) nokon frå Produksjonstilskot (PT), Statistisk sentralbyrå (ST) og dei eg ikkje har greidd å fornye frå Landbruksmelding for Telemark (LT) Nøkkeltal for landbruket i Tokke pr : Bruk med busetnad 178 potensiale 209 LK 70 gardsbruk i drift (69) PT - potensiale LK 43 bruk med husdyr 2014 (46) PT Jordbruk. Mykje av tala er henta frå landbruksmeldinga for Telemark og desse er frå 2011 Tilskot til jordbruket 12,4 mill /år. PT 45% av inntektene i jordbruket er tilskot 55% er produksjonsinntekter LT 2912 vinterfora sau produksjonsinntekter i ,4 mill.- Gjennomsnittet er over 100 vfs. 6 bruk med mjølk ku produksjonsinntekter i ,1 mill. 2 bruk med mjølk frå geit 4 bruk med ammeku produksjonsinntekter i ,1 mill. Jordbruksareal i drift da det er også kulturlandskapet vårt. Totale produksjonsinntekter i 2011 kr 25 mill. Fordeling av kostnader i jordbruket 70 % vare og tjenester 20 % avskrivingar 10 % leigd hjelp Nettoprodukt i 2011 kr 9 mill. Årsverk 52 (1.852 t) Verdiskaping pr. årsverk kr (2011) Skogbruk da prod. skog Tilvekt på ca m ³ -verdi kr 14 mill. sist år m³ til ein verdi av mill. I mill. Sysselsetning 17 årsverk

4 4 Bruttoproduksjon i skogbruket 2011 pr. eigar kr Tilskot skog kr i 2014 veg skogkultur Verdiskaping jord og skog 28. mill i Dersom ein reknar ein sirkulasjonseffekt på 2 vert det kr 56 mill. Tilleggsnæring har verdiskaping på kr 3,3 mill. -5,7 årsverk i 2011 Jakt da fjellvidder med reinsjakt løyve 449 -felt 101 dyr i her ligg eit potensiale Elg og hjort. Felling 101 elg og 38 hjort. Kjøttverdi ca. 1.2 mill kroner, i tillegg kjem jaktverdi. (ca. 0,8 mill kr) Dette er ein vesentleg verdi. Som eit eks. kan eg trekkje fram ei annonse om jakt eg så her i Telemark. Her måtte ein betale kr for kalv ungdyr og for vakse dyr og kr 70 pr/kg for kjøttet. Dersom ein summerer ligg forvaltninga av da under det ein kan kalla eit utvida landbruksomgrep, jord, skog og utmark. Dalen 25. februar 2016 Sverre Bakke Landbrukssjef Telefon mobil e-post: sverre.bakke@tokke.kommune.no

5 5 AVVERKING. I året 2015 var det 48 skogeigarar som levera tømmer. Dette er 10 meire enn i Vi har ca. 406 skogeigarar i Tokke og 67 av dei har hatt aktivitet i gjer ingen ting. Det er stoda i skogbruket. Samla avverking for sal var m 3. Det er om lag m³ meire enn Driftstilhøva i skogen var gode. Fyrstehandsverdien/ inntektene frå tømmersal gjekk opp frå kr 6,0 mill. kr til 9,1 mill. Potensialet er mill. Som skogeigar bør du nøye vurdere kva som er rett for skogen og økonomien din. For mange er det rett å seta bort drifta, men eg vil minne om at dersom du har traktor, sag og vinsj og kroppen er i form, så har du ein brutto på kr/dagen ved å reise i skogen. Det er 200 kr/t. Vi har då rekna ein prestasjon på 5 m³/dv. Samanlika med jordbruket er det brukbart. Eg trur fleire av dei som har ein vesentleg del av utkome sitt frå garden, bør tenkje over dette. Det gjev jamn drift og det vert og mykje lettare å makt skogkulturen sjølv. Her er rom for mykje eigeninnsats med ei viss forteneste. Vi ser og at fleire ynskje å leige til manuell hogst. Her er mangel på folk. Kanskje kan nokon tenkje seg litt sysselsetning her for å få fleire timar på ein dyr traktor. Til nye skogeigarar. Kontakt rekneskapskontoret ditt før du set i gang ein stor hogst. Då veit du på førehand om dette med skatt,toppskat, mva og skogfond. Av det samla hogstkvantumet var 2 % furu og 96 % gran og vedtømmer 2 %. Eg har sett opp ein tabell som syner kvantum, bruttoverdi og middelverdi dei to siste åra. ÅR KVANTUM BRUTTOVERDI MIDDELPRIS M 3 KR KR\M kr/m³ frå kr/m³ frå 2013 No har vi same tømmerpris som rundt 1990 litt lågare.

6 6 SKOGKULTUR. I 2014 vart det planta Dette er greitt nok med den hogsten. I 2014 vart det planta Nå er det tid for ny innsats. Vi vil bruke rundskrivet om at skogfond skal fyrst brukast til skogkultur og så til vegar og anna. Dei som vel under 10 % skogavgift må rekne med at dette må brukast til skogkultur for ein stor del. Skogloven 6 vert følgd opp. Gullrota er 25 % tilskot til planting. Foryngingsarealet etter ei avvirkning på m³ med eit plantetal på 3pl/m³ er planter i Det blir ikkje rett då her er noko som blir forynga naturlegg. Vi trur at pluss er i nærleiken av det optimale. Det er kvart år kontroll ute om hogstfelt er planta. Ingen bør ha skogfondpengar på konto og snaufelt i skogen som ikkje er forsvarleg forynga! Kva med eit felles tak ei helg eller to der heile familien deltek! Plantearbeid i eigen skog, kr 3.50 pr. plante og 85 % skattefritt, og 25 % statstilskott! Ver så greie å sjekk uthuset om her står plantereiskap som er lånt!! Dersom det gjer det, lever den i Høydalsmo eller set den utanfor kommunehuset slik at eg finn den. No er det lite reiskap fordi skogeigarane er dårlege til å levere den tilbake. Etter endringa i skogloven er det viktig å få registrert skogkulturaktivitet! Bruk skogfond med skattefordel til dekking av lønn - også for eige arbeid! Flaterydding 0 da Markberedning 0 da Grøfting 0 m Ein vil minne om at det er høve til å bruke skogfond med skattefordel til å dekke desse kostnadene. 18 skogeigarar utførte skogkultur i I 2014 var talet 20. Plantinga var bra, men så var det etterarbeid da!!! ETTERARBEID I UNGSKOG: Antall da Av dette var alt mekanisk da kjemisk

7 7 VEGBYGGING: Skogsbilvegar nye 0,2 km 1,8 km Opprusting 1,8 km 2,4 km Traktorvegar 10 km 0 km Fylkesmannen har forvaltninga av statstilskotet til vegar. Det er for tida ikkje tilskott på traktorveg kl. VII og VIII. Skogfond kan ikkje brukast til oppussing etter drift, Dette er ei driftsutgift. Ein må melde opprusting av traktorveg for å nytte skogfond med skattefordel. Det er krav om miljøregistreringar ved bygging av skogsbilvegar! SØKNADSMASSA TIL STATSTILSKOT,VEGAR: mill. 2.1 mill. 0.5 mill kr. 1,58 mill. 1,28mill. SKOGFOND Det vart innbetalt kr mot kr i 2014 skogfond auke på kr Skogeigarane tok ut kr mot kr i 2014 til dekking av investeringar. Tilskot kr ( ) Skogfond vart bruka til følgjande: Skogkultur Skogsvegar Vegvedlikehald Andre føremål MVA Overført Sum Samla inneståande skogfond kr pr ( ) Dette er ein auke på kr Det er grunn til å minne om lønnsemda med å bruke skogfond (som å få utgiftsføre eit bilag 1.8 gonger.

8 8 Det er valfri skogfondsats mellom 4-40 % og skattefordelen er 85 % Vi ser framleis at ein del vel 8 % og til og med 4% skogavgift. Det er det er lov til å gjera økonomisk ufornuftige disposisjonar. Ring likevel etter ei brosjyre om skogfond eller gå inn på internett på kommunen eller statens landbruksforvaltning før du vel sats. RENTEMIDLAR: Renteavkastninga for 2015 kr ( ,-) Av dette gjekk til: Fylkesmannen 16 % kr Landbruksdept. 20 % kr ,- AT-Skog 30 % kr ,- Sum inntrekt kr ,- Lokalt er desse midlane bruka til: Lokalt (budsjett) kr ,- Adm. av skogavgifta kr 0,- Faglege arrangement, info m. m kr 2.434,- Teknisk utstyr, låsar, utferder, andre arrangement kr Andre formål Bok om skogbruket kr ,- Sum kr ,- Inneståande rentemidlar pr kr ,- ( ) Dette er ein reduksjon på kr ,- TILSKOT: Skogsvegar Skogsvegar, kommunen 0 0 Skogkultur, staten Drift i vanskeleg terreng 0 0 Markberedning 0 0 Sum Dette er eit gjennomsnittleg tilskott på kr 18- kr 18 pr. m 3.

9 9 Ved tilskott til drift i vanskeleg terreng, er det meldeplikt på alle felt. Dette tilskotet er også tilbakeført til Fylkesmannen. Tilskot som før. Tilskotssatsane er vert truleg inntil kr 90 pr. m³ for lang bane. MELDEPLIKT PÅ BYGGING AV SKOGSVEGAR: Det er meldeplikt for all bygging av landbruksvegar d.v.s. både skogsvegar og jordbruksvegar. Vegar som ikkje er meldt, får ikkje bruke skogfond med 85 % skattefordel! Ein har handsama 7 innkomne meldingar. Av desse er alle godteke, men med vilkår. Merking av vegbommar. Syt for å merke vegbommane med refleks!! Kjettingar som bom utan merking, bør ein ikkje bruke! Utstyr til leige/lån. Vegvedlikehald er viktig. Skrap skogsbilvegen ein gong i året. Det hindrar attgroing!! Skogbrukssjefen disponerer harpe, skrape (Vreten skrape). Drammenslodden er eit utstyr for vedlikehald av skogsvegar som kostar ca kr vi meiner dette er noko mange veglag bør skaffe seg. Den bør køyrast 2 gonger i året vår og haust. Det kan gjerast på dugnad.

10 10 VILTFORVALTNINGA. Tokke har eit Jegerkorp, som pr. i dag bestend av 4 personar. Leiar er Osvald Åmot. Dette korpset ligg under Landbrukskontoret med landbrukssjefen som administrativ leiar. Jegerkorpset fungerer svært godt Jegerkorpset tok vare på elgkjøtt kg Verdien av dette inkl. mva kr Det vart totalt drepe elgar i trafikken i Tokke Rådyr 5 Andre årsaker 4 5 Total avgang som viltnemnda har registrert Journalnr. (utrykking jegerkorpset) Avgang Stavlihei, Grønlidheia,Gaastjønn,Skafså,Møstøyl,Høydalsmo Kommunen gav ei kvote på 139 dyr og det vart felt 101 dyr. Det er ein fellingsprosent på 73 %. Det er 93 dyr mindre enn i Fellingsprosenten då, var 62 %. Det vart då felt 146 dyr av ei kvote på 235 dyr. Fordeling på alder og kjønn er god. Når det gjeld kalv og ungdyr vart det felt kalv 39 (41 )% og ungdyr 14(15) %. Eldre kyr 13(16) %. Eldre hanndyr 34 (28)%. I høve hodyr hanndyr 42(44) 58(56). Dersom vi ser på kjønnsfordelinga på kalv, så er den 15(21) % oksekalv og 25(20) % kukalv. Vi har felt 53% kalv og ungdyr. I 2014 var dette og 56%. I høve til skadeskyting er vi godt nøgde. Her vil ein alltid kunne bli betre, og vi ha fokus på dette med skadeskyting, heile tida. Det vart gjeve løyve på 135 hjort og felt 29 dyr. Fellingsprosent 22%. I 2014 var fellingsprosenten 38%. Forvaltninga av hjort er vanskeleg når bestanden av hjort er så ulik rundt om i Tokke. Nedgangen i felling i år trur vi kjem av at ein har skote for mykje store bukkar slik at stamma vert fragmentert og vanskeleg å jakte på. Tokke har utvida hjortejakt til Vi ynskjer at fleire brukar jakttida på hjort. Vi skal framover forvalte hjorten som elgen og vi skal ha ei stamme som må balanserast i høve til beite og skade på ungskogen. Det vart felt 4 gauper i Det er lovleg å bruke bås, men det må søkjast fylkesmannen. Vi minner om at ein kan tinge kart over jaktlaget sitt frå AT-plan. Jaktlaga har fått tilbod om dette.

11 11 Viltfondet. Dette vart oppretta i Det har som føremål å fremme ei god viltforvaltning i Tokke. Inntektene er fellingsavgift for elg og hjort Fellingsavgifter kr , Fallvilt inntekter kr 8.807, ,- Viltfondet blir i sin heilhet bruka til jegerkorpset.

12 12 Dersom nokon har ny adresse eller ny bankkonto så ver venleg å send meg dette. Det sparer oss for mykje bry og pengar og brev kjem fram raskt. Namn:. Adr :.. Bankonto:. E-post:.. Mobil: Viktig melding!!! Alle bilag som sendast skogbrukssjefen må ha underskrift frå skogeigar og melding om at ein ynskjer refusjon. Dei som ikkje gjer det får bilaget i retur. Dette er pålegg frå revisor!! Sendast : Landbrukssjefen i Tokke, Storvegen 60, 3880 Dalen