Årsmelding skog Skogfond og skogbruksstatistikk. Fylkesmannen i Hordaland, Landbruksavdelinga

Transkript

1 Årsmelding skog 214 Skogfond og skogbruksstatistikk Fylkesmannen i Hordaland, Landbruksavdelinga 1

2 Innhald Forord... 3 Tømmeromsetnad... 4 Juletre og pyntegrønt... 6 Produksjon av skogflis... 6 Skogkultur... 6 Planting... 6 Nærings- og miljøtilskot... 8 Ungskogpleie... 8 Skogfondsordninga... 9 Skogfondskonto... 9 Redusert skatt... 9 Skogsvegbygging... 1 Tilskot til taubane, hest o.a Skogbruksplanlegging og miljøregistreringar Vedlegg:

3 Forord Fylkesmannen i Hordaland har tradisjon for å presentere skogbruksaktiviteten i same skrift. Årsmeldinga inneheld tal og statistikk frå skogfondsordninga og skogbruksaktiviteten i fylket. Skogfond er i dag eit sterkt verkemedel for investeringar i skogbruket. Rett nok gjeld dette i større grad for etablerte skogstrøk samanlikna med skogreisingsstrøk på Vestlandet. Likevel er det slik at inneståande saldo på skogfond aukar i takt med auka avverking i Hordaland. Saman med moglegheitene knytt til udekka investeringar er skogfond eit godt verkemiddel. Skogfondsrekneskapen har kommunane som oppdragsgjevarar, og denne årsmeldinga er den offisielle årsrekneskapen fylkesmannen gjev til kommunane. Avverkingsvolumet i Hordaland vart om lag 18 kubikk i 214. Volumet er om lag 1 høgare enn året føre. Totalvolumet for Noreg vart høgare enn på mange år heile 9,9 millionar kubikk vart hogd i 214, 9 kubikk meir enn i 213. Hedmark fylke har høgast avverka volum i Noreg. Tømmerprisen i 214 for alt industrivyrke vart i gjennomsnitt 345 kroner per kubikk, mot 35 kr per kubikk i 213. Det er ein auke på 4 kr frå 213. Treforedlingsindustrien i Noreg er prega av stor usikkerheit, og mange bedrifter drives med låg forteneste og har stort behov for fornying. Skal Noreg kunne sikre langsiktig avsetnad av tømmer utan å måtte eksportere store kvantum til utlandet, må det etablerast ny industri og bruk av trefiber. Noreg har ingen toll på tømmer eller treprodukt, konkurransekrafta må difor vere basert på kvalitet, marknadsnærleik, evne til leveranse til rett tid og rasjonelle aktørar i verdikjeda. Miljø- og klimapolitikken kan påverke marknadsutviklinga i skog- og tresektoren. I dei internasjonale klimaforhandlingane er det forslag om at karbonlageret i varige treprodukt kan inkluderast i rekneregelen. Noreg stettar eit slikt forslag som vil kunne auke etterspurnaden etter trevyrke. Skogressursane er fornybare og skogbruk er ein viktig distriktsnæring med stor økonomisk verdi både nasjonalt, regionalt og lokalt. Etter fleire vintrar med periodevis frost og lite nedbør vart mykje av skogen i Hordaland prega av tørkestress. Før sumaren 214 var mange skogeigarar urolege for om skogen ville overleve. Skog og Landskap overvaka situasjonen og gav råd om å sjå an årets tilvekst før ein eventuelt starta hogst av desse bestanda. Utover sumaren og hausten vart tilveksten god og ein vurderte at dei fleste råka bestanda ville overleve. Rune Mikkelsen, fylkesskogmeister Fylkesmannen i Hordaland Bilete forside er frå Jondal kommune. 3

4 Tømmeromsetnad Skogfondsrekneskapen viste at det i 214 vart avverka kubikkmeter gran, furu og lauv. Volumet er om lag 1 kubikkmeter høgare enn året føre. Ein stor del av hogsten skjer i hogstklasse IV og ein utnytter difor ikkje vekstpotensialet fullt ut. For mange skogområde er det ikkje bygd naudsynte skogsvegar, dagens standard på eldre vegar er heller ikkje tilfredsstillande til at skogen kan hoggast. Medan ein ventar på at skog vert hogstmoden og vegar bygd, er det naudsynt å avverke i område med vegløysingar og eldre skog. Med det enorme kvantum Vestlandet vil måtte avverke noko fram i tid, er det naudsynt at avverkinga no er i gong og at ein får kontinuitet i hogsten. I 214 vart det av kommunane avverka mest i Voss kommune med om lag kubikkmeter. 4

5 Hogst volum Løv/Ved Furu Gran Figuren over syner hogstvolum for alle fylka i Norge. Hedmark har heilt klart høgast volum medan Hordaland ligg lågt i denne statistikken. 5

6 Juletre og pyntegrønt Alt sal av juletre er pliktig å melde inn til VSOP (vyrkesomsetning) og det vart i 214 registrert juletre og 75 pyntegrønt. Som figuren viser har mengda variert sidan 24. Rogaland og Hordaland hadde nokolunde lik produksjon av juletre fram til 25 (om lag 5-15 tre per år). Men ei større satsing på juletreproduksjon i Rogaland har ført til tidobla produksjon på 5 år, der ein reknar auke i åra framover. 25 Sal av juletre Produksjon av skogflis Produksjon og etterspurnad etter skogflis er låg i Hordaland. Dårleg forteneste, periodar med låge strømpriser og høge investeringskostnadar er truleg årsaker til at ikkje fleire bioenergiprosjekt vert realisert. I 214 vart statstilskot til energivyrke avvikla. Skogkultur Planting I 214 vart det planta granplanter om lag same tal som året føre. I 214 vart plantinga i hovudsak etter hogst, i lite omfang skogreising eller suppleringsplanting. Areal med planting vart dekar og kommunen med flest planter vart Voss med planter. Med årets avverka volum med gran ( kubikk) om lag 5 kubikk per dekar, vert årleg foryngingsareal om lag 3 5 dekar. Med ca. 25 planter per dekar vil det utgjere 88 planter, det dobbelte av dagens nivå. 6

7 Dekar dekar Planting areal År Avverka areal og plantebehov - basert på årets granhogst Avverka areal med behov for planting Plantet areal

8 Nærings- og miljøtilskot I 214 fekk Hordaland tildelt 1,7 millionar til fordeling mellom kommunane for tilskot til nærings- og miljøtiltak i skog (NMSK). I kommunane vert tiltak prioritert og tilskotssatsar fastsett. Tilskotssatsane til skogkultur vart frå 213 nokolunde «standardisert» for heile Hordaland. Tildelte midlar vart ikkje tilstrekkelig i høve behovet før årsslutt. Ein del søknader om tilskot vert difor liggjande til over nyttår, for utbetaling av neste års budsjett. Fylkesmannen vil frå 215 tilrå kommunane å redusere tilskotssatsane til skogkultur, særskilt til planting etter hogst der skogeigarane har høve å nytte skogfond. Ungskogpleie Som figuren viser er det ein trend i nedgang areal med ungskogpleie dei siste 1 åra. I 214 vart det avstandsregulert / rydda 324 dekar. Omfanget er rekordlågt. Trenden dei siste 1 år er urovekkande med tanke på forlenga omløpstid (1-2 år) og lågare kvalitet på tømmeret. 8

9 Ungskogpleie Areal (dekar) Skogfondsordninga Skogfondskonto Alle som omset vyrke frå skogen plikter å avsette mellom 4 % og 4 % av brutto omsetnadsverdi til konto som skogeigar sjølv disponerer for seinare investeringar i forynging, vegbygging og skjøtsel av skogen. Pengane vert ikkje ført som skattbar inntekt før dei vert utbetalt frå konto. Om ikkje anna er avtalt vil tømmerkjøpar automatisk trekke 1 % frå sluttoppgjeret. Mange skogeigarar vil ha nytte av å auke trekket i høve dei investeringar som kjem seinare. Redusert skatt I høve Forskrift om skogfond får ein redusert skatt på beløp til ulike skogbrukstiltak. 15 % av beløpet går til regulær skatt, medan 85 % av beløpet kan nyttast skattefritt. På denne måten får skogeigar ein økonomisk fordel i form av redusert skatt. For skogeigar er det ofte lite tenleg å ha midlar ståande på kontoen over fleire år. Men ved berekning av riktig nivå på skogfond i høve kommande investeringsbehov, kan ordninga svare til ein tilskotssats på 3 % - 4 %. Liste over tiltak med skattefordel Planting og ungskogpleie. Både eige arbeid og leid arbeidskraft. Bygging og opprusting av skogsvegar / velteplassar. Skogbruksplanlegging med miljøregistreringar. Særskilte miljøtiltak omsyn til friluftsliv eller verneinteresser. Merking av eigedomsgrenser og naudsynte handlangarutgifter ved jordskifte i skog. 9

10 Kr Forsikring av skog. Kursavgift og kursmateriell. Rentene av skogfondskontoane vert fordelt på stat, fylke, kommunane og skogeigarsamvirke for støtte til fellestiltak for skogbruket. Renteinntekter i 214 vart kr ,- for heile fylket. Saldo på inneståande skogfond i Hordaland har auka kvart år sidan 24. Grunnen er aukande hogst og gode tømmerprisar, særleg i 27 og første halvdel av 28. I 214 auka både saldo og bruk av skogfondet. Inneståande saldo auka med 2,9 millionar - frå 22,3 millionar ved utgongen av 213 til 25,2 millionar ved utgongen av 214. Det er naturleg at skogfondet aukar i takt med auka avverking. I 214 vart det brukt litt meir skogfond enn i 213. Med tanke på dei mange uløyste oppgåvene innan skogkultur, ungskogpleie og vegbygging skulle ein venta meir bruk av midlane til investeringar i skogen. Avsetning, bruk og saldo skogfond Avsetning skogfond Bruk skogfond Saldo Skogsvegbygging I 214 vart til saman meter skogsveg ferdigstilt i Hordaland. Av desse var meter nye bilvegar, 4328 meter ombygging bilveg og 1724 meter nye traktorvegar. Desse vegane hadde ein samla kostnad på kr kroner. Der vart utbetalt kroner i tilskot til desse vegane, noko som utgjer 48,3 % av kostnaden. Figuren syner ein klar trend i reduksjon tal meter bygde vegar siste 2 åra. Hovudårsaken er høgare byggekostnader kvart år i høve tilgjengelege tilskotsmidlar. Budsjetta for tilskot til skogsvegar har siste 1 år vore tilnærma uendra medan byggekostnadane har auka 2-3 gonger. Fylkesmannen melder kvart år til Landbruksdirektoratet inn forventa tilskotsbehov, men tilskotsbudsjetta vert likevel tilnærma uendra. Om ikkje Hordaland får overført meir tilskot til skogsvegar vert mengde meter nybygde skogsvegar mindre for kvart år. Fylkesmennene i Hordaland, Rogaland og Sogn og Fjordane har saman bidrege med finansiering av prosjektet «Skogsvegplanlegging» i dei tre fylka. Skogselskapet for Bergen og Hordaland driv prosjektet og har to tilsette 1

11 METER vegplanleggjarar. Føremålet med prosjektet er å få oversyn over alle eksisterande skogsvegar og forslag til nye skogsvegar i komande 2 års periode (hovudplan) og arbeide for etablering av veglag og grunneigarsamarbeid (områdeplanlegging). 4 Skogsvegbygging ÅR Bilveg Traktorveg Tilskot til taubane, hest o.a. I 214 vart det hogd kubikk med taubane og utbetalt kr i tilskot. Kostnaden for å hogge tømmeret vart millionar kroner. Det aller meste av volumet vart drive med tungt kabelkranutstyr. 11

12 Fylkesmannen valde å prioritere tilskot til bygging av skogsvegar framfor tilskot til drift med taubane av den totale budsjettramma på 7,9 millionar. Tilskotet vart 8 kr per kubikk for gran og 1 kr per kubikk for furu og lauv. 2 Volum hogd med taubane

13 1 6 kr. Tilskot til drift med taubane kr. 1 2 kr. 1 kr. 8 kr. 6 kr. 4 kr. 2 kr. kr Skogbruksplanlegging og miljøregistreringar I 214 vart det følgjande aktivitet med skogbruksplanlegging og miljøregistreringar: Områdetakst Tysnes, Fusa og deler av Kvinnherad. Prosjektperiode Fylkesmannens landbruksavdeling og miljøvernavdelinga har i samråd med Vestskog SA engasjert seg i Frivillig vern. Foto: Vestskog SA 13

14 Vedlegg: 14

15 15