STRATEGIPLAN FOR BRUK AV MIDLAR TIL SÆRSKILDE MILJØTILTAK I JORDBRUKET (SMIL) OG NÆRINGS- OG MILJØTILTAK I SKOGBRUKET (NMSK) I VANYLVEN KOMMUNE

Transkript

1 VANYLVEN KOMMUNE Plan- og utviklingsavdelinga STRATEGIPLAN FOR BRUK AV MIDLAR TIL SÆRSKILDE MILJØTILTAK I JORDBRUKET (SMIL) OG NÆRINGS- OG MILJØTILTAK I SKOGBRUKET (NMSK) I VANYLVEN KOMMUNE Postadresse: Besøksadresse: Telefon: Rådhuset Rådhuset Telefaks: Fiskå FISKÅBYGD E-post: postmottak@vanylven.kommune.no

2 2 1. Bakgrunn Frå vart meir mynde og ansvar for gjennomføring av landbrukspolitikken overført til kommunane. Bakgrunnen var St.meld. nr 19 som gjev kommunane større handlingsrom og lokal tilpassing av verkemidlane. Forvaltninga av økonomiske verkemidlar til miljøtiltak i jord- og skogbruk er ei av oppgåvene som er overført til kommunene. Desse verkemidla er styrt av 3 forskrifter: - Forskrift om tilskot til særskilde miljøtiltak i jordbruket - Forskrift om tilskot til nærings- og miljøtiltak i skogbruket - Forskrift om tilskot til skogbruksplanlegging med miljøregistreringar 2. Organisering av arbeidet Etter forskrifta for SMIL-midlane 8 og NMSK-midlane 11 skal kommunen fastsette overordna retningslinjer for prioritering av søknadar. Slike retningslinjer skal utarbeidast i dialog med fylkesmannen og næringsorganisasjonane. Derfor vert startegiplanen utarbeidd, og fylkesmannen vil ha den for 4-års perioder. Som bakgrunn for arbeidet med strategiplanen ligg forskriftene for ordningane og dei tilbakemeldingar kommunen har fått frå fylkesmannen. Næringsorganisasjonane i landbruket var kalla inn til drøftingsmøte Forslag til plan vart presentert og det kom ikkje tilbakemeldingar om endring. Forvaltninga av tilskotsordningane i landbruket i Vanylven er delegert til den administrative landbruksforvaltninga, Plan- og utviklingsavdelinga. 3. Landbruket i Vanylven Her er eit jordbruksareal på dekar og eit produktivt skogareal på dekar. Totalt skogareal er på om lag dekar. Total kubikkmasse var i m³ og årleg tilvekst var rekna til m³. Bruk i drift (driftseiningar) er 105 og tal bruk i alt er nærare 600. Hovedproduksjonen er mjølk på storfe og geit, og kjøtproduksjon på storfe, svin og sau. Her er også pelsdyr, verpehøns og veksthus med agurkproduksjon. Tal skogeigedomar over 25 dekar er 355. Kommunen har lite hogstmoden skog ennå, men det nærmar seg tida då hogsten kan starte i dei eldste plantefelta. Det er stort behov for å utføre etterarbeid og tynning i plantefelta. J jula 2011 vart det stor skade på skogen i Sandnesdalen, Røfsdalen og på Rovde. Hogst av desse skadeområda er i arbeid, og det kan verte hogt i alt ca m³. 4. Bruken av SMIL og NMSK-midlane

3 3 Tabell 1 bruken av tildelte midlar: År Tildelt Brukt Rest/ikkje SMIL NMSK SMIL NMSK I alt brukt Sum Merknadar til tabellen: 1. I åra var det kvart år løyvd kr NMSK midlar til prosjektet Frå kratt til kroner. Det var Vanylven sitt bidrag for å vere med i prosjektet. 2. I åra skulle tilskot til skogsvegar takast av NMSK potten. Frå 2007 er det øyremerka midlar til skogsvegar, og Møre og Romsdal fylke får tildelt ein pott frå staten. I 2006 vart det løyvd tilskot til 2 skogsvegar, i alt kr var det tildelt felles pott til SMIL og NMSK. 4. Ubrukte midlar i åra er NMSK-midlar. Det var lita interesse for skogkultur. Tabell 2 løyvde midlar etter type tiltak: Type tiltak Løyvd kr Tal prosjekt Løyvde midlar i % av brukte midlar totalt Reparasjon eldre bygning ,9 Rydding beite, oppsetting gjerde ,1 Tursti ,6 Miljøtiltak elv ,3 Prosjekt ,8 Planting ,3 Etterarbeid plantefelt ,0 Sum ,0 5. Interesse for bruk av midlane. Som ein ser av tabell 1 framanfor så har etterspurnaden etter SMIL-midlane vore så stor at midlane har vore brukt opp kvart år. Det har som oftast vore ventetid på inntil 1 år frå søknad til løyving. NMSK-midlane har det vore mindre etterspurnad etter.

4 4 6. Tilskot til grøfting av dyrka jord I jordbruksavtalen for 2012 vart det sett av midlar til grøfting av dyrka jord. Det var i alt sett av 100 millionar kroner, og målet var at midlane skulle nyttast frå og med Maks. tilskot pr dekar er sett til kroner Ein forstår ordninga slik at kommunen får tildelt øyremerka midlar til grøfting. Detaljane om ordninga ligg ikkje føre, men midlane skal koplast til SMIL-ordninga.. 7. Utfordringar i perioden Den største utfordringa i landbruket i Vanylven framover vert å motivere til eit aktivt jord- og skogbruk. Det kan bl.a. gjerast ved rådgjeving, planlegging av tiltak og løyving av tilskot. Her kan SMIL- og NMSK-midlane brukast til delfinansiering av prosjekt. Kulturminne, kulturmiljø og bilogisk mangfald vert betre teke i vare i eit aktivt landbruk. Jordbruksarealet i kommunen er framleis i bruk, men ved bruksnedleggingar framover står dei ringaste areala i fare for å verte nedlagde. Slikt areal, som oftast små og bratte bruk og teigar, vil lettast verte stelte om der vert rasjonelle gjerdeordningar for beiting av husdyr. For å få samanhengande store inngjerda areal, kan det også vere aktuelt å rydde attvokse slåtte- og beitemark. Her er skog som bør stellast betre og hogstflatene skal etter skoglova plantast. 8. Kommuneplanen I samfunnsdelen til kommuneplanen er det sett opp mål og strategiar for kulturlandskapsforvaltning. Det er ei målsetting at kulturlandskapet vert stelt og halde i hevd, og at det vert teke omsyn til dei historiske landskapsstrukturane, viktige busettingsmønster og biologisk mangfald. Alle tilgjengelege verkemiddel skal nyttast for å hindre attgroing av kulturlandskapet. Bilogisk mangfald må gjerast kjent for grunneigarar og det må gjevast råd om stell. Målet for landbruksutviklinga er at det skal vere ei livskraftig næring, med eit betydeleg tal sysselsette og høg produksjon. Her kan SMIL og NMSK midlane vere eit bidrag til å nå dette målet. 9. Landbruksmelding for Møre og Romsdal I landbruksmeldinga for Møre og Romsdal er det eit mål å ta vare på jordbruket sitt produksjonsareal og å auke beitebruken både i areal og tal dyr. SMIL-midlane kan gje eit bidrag til desse måla i form av tilskot til oppsetting av gjerde og rydding av beiteareal som er grodd att. Det er også eit mål at Møre og Romsdal skal vere eit fylke som vil arbeide for å nå nasjonale mål om klimagassreduksjonar og forureining frå landbruket. Tiltak i den samanheng som SMIL- og NMSK-midlane kan nyttast til er: Drenering av dyrka jord Redusert avrenning frå landbruksareal

5 5 Planting av skog på hogstflater Skogkulturtiltak i yngre skog 10. Målsetting med bruken av dei økonomiske virkemidlane Det er sett opp slik målsetting med bruken av dei økonomiske virkemidlane i åra : o Hindre attgroing av kulturlandskapet og tap av biologisk mangfold. o Ta vare på viktige kulturminne og kulturmiljø. o Tiltak som fremjar organisert beitebruk. o Legge til rette for at ålmenta skal få ferdsel til viktige kulturminne og kulturmiljø. o Vere med på å redusere/fjerne avrenning av næringsstoff frå landbruket. o Hindre forfall på eldre bygningar som kan reknast som kulturminne. o Fremje auka utnytting og verdiskaping i skogbruket. o Kvalitetsfremjande tiltak i skogen som på sikt kan gje auka lønsemd. 11. Prioritering for bruken av midlane. Her er berre 18% av alle bruka som er i sjølvstendig drift og har rett på produksjonstilskot. Fordi det er viktige kulturminne og skogareal også på dei bruka som ikkje er i drift, vert ikkje retten til støtte kopla berre opp mot bruk (foretak) som har rett på produksjonstilskot. Kravet i forskrifta om at tiltak skal knytast til ein landbrukseigedom og at søkjar er registrert i einingsregisteret gjeld. I dei åra SMIL- og NMSK-midlane har vore brukt, har det i Vanylven vore brukt 36 % av midlane til reparasjon av eldre bygningar som kan reknast som kulturminne. Det er sett i stand mange stabbur, grindløder og uthus, og kommunen ynskjer no å prioritere tiltak som fremjar meir aktiv jord- og skogbruksproduksjon. Derfor skal slike tiltak prioriterast framanfor bygningar. Dersom tilgangen til tilskot er mindre enn etterspurnaden, vert søknadane prioritert etter tiltak slik: SMIL: Fremjing av beitebruk i kulturlandskapet. Grøfting av dyrka jord. Miljøtiltak i landbruket. Stell av kulturminne og kulturmiljø. Tiltak som fremjar ålmenta sin tilgang til kulturlandskapet (turstiar). Bygningar som kan reknast som kulturminne. NNMSK: NMSK har eiga tildeling frå Fylkesmannen. Prioritering for bruk av midlane:

6 6 Planting Ungskogpleie Tilskotssatsar Særskilde miljøtiltak i jordbruket: Freda eller verneverdige bygningar: Inntil 50 % av godkjent kostnadsoverslag Andre tiltak innafor kulturlandskapet: Inntil 30 % av godkjent kostnadsoverslag Tiltak innafor forureining: Inntil 35 % av godkjent kostnadsoverslag Grøfting: Tilskot i samsvar med forskrifta. Nærings- og miljøtiltak i skogbruket: Grøfting nyanlegg, 40 % Suppleringsgrøfting, 40 % Grøfte-/bekkerensk., 40 % Gjødsling myr, 40 % Gjødsling fastmark, 40 % Flaterydding, 420 kr/daa (maks 70 %) Markberedning, 420 kr/daa (maks 70 %) Plantekjøp, 70 % Nyplanting, 70 % Suppleringsplanting, 70 % Mek. Etterarbeid, 350 kr/daa (maks 70 %) Avstandsregulering, 450 kr/daa (maks 70 %)