Saksnr Utval Møtedato Regional- og næringsutvalet Løyve i perioden til no i Avslag i perioden til no i

Transkript

1 saksframlegg Dato: Referanse: Vår saksbehandlar: /2014 Lisbeth Nervik Saksnr Utval Møtedato Regional- og næringsutvalet Status akvakulturforvalting og fiskeri august 2014 Akvakulturforvalting Vedtak fatta etter akvakulturlova Løyve i perioden til no i Avslag i perioden til no i Akvakultursøknader under behandling Laks og aure i sjø 20 Laks og aure på land (landbasert) 7 Andre arter i sjø 6 Andre arter på land 1 Skaldyr 0 Havbeite 0 * Løyver i perioden er meste lokalitetsklareringar for laks og aure, men kan også vere nye løyver for settefisk av laks og aure + løyver generelt til marine artar og skjell. Det har ikkje vore skrive ut nye løyver for laks og aure sidan førre tildelingsrunde i Lokalitetsklarering kan t.d. vere: geografisk endring av anlegg, at det vert lagt til ein fôrflåte, utviding av MTB på eksisterande lokaliteter m.m. Lakselus status Lakselus er ein naturleg parasitt på laksefisk i saltvatn, og er funne i alle havområder på den nordlege halvkule. Lakselus er den vanlegaste parasitten på oppdrettslaks, og ei stor utfordring for oppdrettsnæringa. Omfanget har auka mykje i takt med veksten i oppdrettsnæringa. Meir oppdrettslaks betyr fleire vertar som lusa kan feste seg på, og fleire lus som spreiar seg vidare. Frå 2013 har myndigheitene fastsatt ei maksimalgrense på 0,5 voksen holus per fisk. Lakseselskapa må derfor sørgje for å sette inn tiltak i god tid før dei når denne grensa. Lakselus formeirar seg heile året, men raskare når temperaturen aukar, spesielt på seinsommaren. Lakseselskapa er pålagt å rapportere om lusemengda til Mattilsynet ein gong i veka. Medisinen ein har mot lakselus verkar ikkje like effektivt lenger, fordi lusa har vorte meir motstandsdyktig (reistent). Det gjer det vanskeleg å bekjempe parasitten og halde nivået lågt i oppdrettsanlegga. Tiltak som er satt i gang og som har hatt god

2 effekt er samordna avlusingar i større områder, og bruk av heildekkande presenning i avlusingane. Det vert også jobba aktivt med alternative metodar for avlusing, der det også vert fokusert på metodar retta mot dei tidlege lusestadiane. Fordelen med dette er at den naturlege utviklinga til voksen holus vert broten, og dermed stoppar oppformeiringa av lakselusa. Status på lakselus i Møre og Romsdal Havforskningsinstituttet sende ut eit brev til Mattilsynet angåande lusesituasjonen langs kysten. Dei framheva heile kysten på Vestlandet og Midt- Norge, men nemnde spesielt dei områda som er overvaka. I vårt område er dette Ørstafjordsystemet og Romsdalsfjorden, som har en spesielt problematisk situasjon med tanke på lusepress mot sjøauren. Tilgang på brønnbåtar og utstyr for avlusing er framleis eit problem i regionen, som gjer oss spesielt sårbare i ved driftsuhell eller trong for slakting utanom langsiktige planar. PD situasjonen og avgrensingar i bruk over fylkesgrensa Sør-Nord Trøndelag bind også opp brønnbåtkapasitet. Oppslutting om våravlusinga var bra, men det ser ikkje ut til at det lukkast å komme ned på dei heilt låge lusetalla i alle anlegg, sjølv om mengda kjønnsmodne holus kom under tillate grense. Melding frå fleire aktørar om til dels betydelige tap av fisk under/etter avlusing. Dette er sannsynligvis underrapportert. Det verkar som om denne dødelegheita er mest knyta til hydrogenperoksyd-behandlingane (H 2 O 2 ). Det er rapportert opp til 300 tonn dødfisk i eitt anlegg. Det er nedsett følsamheit/aukande resistens mot lusemiddel i heile regionen, samtidig har ein del aktørar har svært god effekt av reinsefisk. Mattilsynet har fortsatt tett fokus i 2014, både regionalt og nasjonalt. Kravet om utslaktinga av anlegg som ikkje greier å halde antall lus under tillate nivå (0,5 kjønnsmodne holus i snitt per anlegg) vil verte tydeliggjort. Status pankreas sjukdom (PD) i Møre og Romsdal Det er lite PD på Sunnmøre og i deler av Romsdal, men der er PD på regnbogeaure i Storfjorden. Dette ligg forholdsvis isolert, unntatt når dei går med slaktefisk til Ålesund. PD er utbredt nord i Romsdal og på Nordmøre. Tap vert hovudsakeleg registrert som tapt tilvekst og nedklassifisering av slaktefisk (dårligare betalt). Tiltak jf. soneforskrift for PD SAV 2 ser ikkje ut til å ha ønskja effekt i smitta område. Næringa planlegg å tømme heile Nordmøre for fisk våren Figurane under er gjennomsnittstal for Noreg og Møre og Romsdal, basert på rapporteringar frå lakseselskapa på lokalitetsnivå. Ut frå lusestatstikken om Møre og Romsdal:

3 Noreg Møre og Romsdal Kjelde:

4 Marknad Dei største sjømatmarknadane, etter verdi. Volum i tonn og verdi i mrd. NOK. Januar juli 2014 Januar juli 2013 Volum Verdi Volum Verdi Totalt , ,882 EU , ,886 Polen 96 3, ,923 Russland 128 3, ,372 Frankrike 77 3, ,232 Danmark 261 2, ,539 Storbritannia 68 2, ,491 Norsk eksport av laks omrekna til rund vekt. Volum i tonn og verdi i mrd. NOK. Januar juli 2014 Januar juli 2013 Volum Verdi Volum Verdi Totalt , ,569 EU , ,928 Polen 79 2, ,579 Frankrike 73 2, ,863 Russland 55 2, ,176 Danmark 42 1, ,284 Storbritannia 35 1, ,927 Norsk eksport av klippfisk. Volum i tonn og verdi i mrd. NOK. Pris som NOK/kg. Januar juli 2014 Januar juli 2013 Volum Verdi Pris Volum Verdi Pris Totalt 49,5 1,666 33,67 50,0 1,557 31,14 EU 15,8 0,582 36,81 18,1 0,621 34,29 Portugal 13,6 0,507 37,15 14,0 0,491 35,12 Brasil 13,0 0,463 35,52 12,5 0,416 33,16 Kjelde: Norges sjømatråd Eksport fersk laks Kjelde: SSB

5 Kommentarar Noreg eksporterte sjømat til ein verdi av kr 4,9 mrd. i juli, ei auke på 375 mill. kroner eller 8 % samanlikna med juli månad i fjor. Hittil i år er det eksportert sjømat for kr. 37,6 mrd., som er ei auke kr 5,7 mrd. eller 18 % samanlikna med same periode i fjor. Høge lakseprisar og auke i mengda eksportert laks vert sagt er hovudgrunnen til den auka sjømateksporten i juli. Det vart eksportert laks for kr 3,6 mrd. i juli, som er ei auke på 358 mill. kroner eller 11 % målt mot juli i fjor. Hittil i år er det eksportert laks for kr 25 mrd., som er ei auke på kr 4,5 mrd. eller 22 % samanlikna med same periode i fjor. Gjennomsnittsprisen for heil, fersk norsk laks var i juli månad kr 40,60 mot kr 44,06 i juli Den norske eksporten av torskefisk var på 733 mill. kroner i juli. Det er ei auke på 47 mill. kroner eller 7 % samanlikna med same månad i fjor. Eksporten av fersk torsk, inkludert filet, auka med 21 mill. kroner i juli til ein total eksportverdi på 52 mill. kroner. Auka satsing på levendelaga torsk er sagt er årsaka til den auka eksport av fersk torsk i den som kan kallast «rolege sommarmånader» for torskefiske. I juli gjekk eksporten av fryst torsk ned, inkludert filet, med 47 mill. kroner til totalt 135 mill. kroner. Av den ferske torsken går 99 % til EU og av den fryste går ca. 71 % til EU og 25 % til Kina. Eksporten av sild gjekk ned med 5 mill. kroner eller 4 % i juli. Samla verdi av sildeeksporten vart på 126 mill. kroner denne månaden. Hittil i år er det eksportert sild for kr 1,4 mrd., som er en nedgang på 104 mill. kroner i forhold til Russland og Tyskland er dei største marknadane for sild. Eksporten av makrell gjekk i juli ned med 20 mill. kroner til totalt 55 mill. kroner. Hittil i år har makrelleksporten auka med 243 mill. kroner til totalt 957 mill. kroner For makrell er det Kina og Nigeria som er dei viktigaste marknadane. Klippfiskeksporten auka med 33 mill. kroner i juli til ein samla verdi på 214 mill. kroner. Hittil i år er det eksportert klippfisk for kr 1,6 mrd., som er ei auke på 109 mill. kroner eller ca. 11 % samanlikna med same periode i fjor. Den 7. august vart det gjort kjent at Russland vil innføre eit fullstendig importforbod for frukt, grønsaker, kjøtt, fisk og mjølkeprodukt frå USA, EU, Canada, Australia og Norge for ein periode på eitt år. Russland er den største og viktigaste eksportmarknaden for norsk sjømat som sild, makrell, laks og torsk. Forbodet er eit svar på sanksjonane mot Russland grunna situasjonen i Ukraina. NFD jobbar med å kartlegge konsekvensane importforbodet har for Norge. I pressemelding frå Nærings- og fiskeridepartementet 14. august er følgjande tiltak skissert: Avgjorte tiltak Auka midlar til marknadsføring av laks, aure og pelagisk fisk i regi av Sjømatrådet. GIEK (Garanti-instituttet for eksportkreditt) har opna for å refinansiere garantiar til fiskeeksport til Ukraina gjennom U-landsordninga til GIEK. Dette gjør at GIEK Kredittforsikring kan ta større risiko i Ukraina. Det er teke initiativ til styrking av det veterinærfaglege samarbeidet mellom Noreg og Ukraina.

6 Forhandlingane om ein bilateral kommisjon for handels-, nærings- og økonomisk samarbeid mellom Noreg og Ukraina er i sluttfasen, og intensjonen er å signere avtalen i haust. Kommisjonen vil vere ein viktig arena for å forbetre marknadsforholda for norsk sjømatnæring i Ukraina. Kontakt med Færøyene i høve avvikling av eksportavgifta på 2 DKK pr. kg. sild og makrell ved landing i Noreg. Tiltak som er til vurdering Midlertidig fleksibilitet i MTB-reguleringa på konsesjonsnivå for laks og aure (dvs. at lakse- og aureoppdretterane får lov til å ha mer fisk i merdane i ein periode). Overføring av sildekvoter til Tildeling av nye laksekonsesjonar - Grøne løyver Fiskeridirektoratet lyste i juni i fjor ut 45 nye lakseløyver. Det kom inn 255 søknader, der faggruppa avviste 118 grunna formelle feil. I alt 115 av dei i alt 118 søknadane som vart avvist klaga inn avslaga. Nærings- og fiskeridepartementet oppheva alle avvisingsvedtaka med unntak av to søknader i gruppe C. Gruppe A Gruppe B Gruppe C Region Troms og Finnmark Uavhengig av region Uavhengig av region Tal på løyve 20 (10 til mindre aktørar) Pris 10 mill. kroner per løyve Høgste bod 10 mill. kroner per løyve Innløysing Innløysing av eksisterande løyve i same region- som vert grønt løyve Innløysing av eksisterande løyve i same region- som vert grønt løyve Ikkje krav om innløysing Kriterie for tildelingeffektkrav Søknader totalt «redusere miljøutfordringane» «redusere miljøutfordringane» «redusere miljøutfordringane vesentleg» Søknader MR Avviste Klager Prekvalifiserte søknader Oppsummering Gruppe C Det kom 124 søknader i gruppa, 119 av desse vart prekvalifisert for totalt 10 løyver. I denne gruppa vert det ikkje kravd innløysing av eksisterande løyve, men søkjaren må forplikte seg til å ta i bruk teknologiske eller driftsmessige løysingar som, samanlikna med løysingar som er i alminneleg kommersiell bruk, reduserer miljøutfordringane vesentleg ved at løysinga: Gjev vesentleg mindre risiko for at akvakulturproduksjonen vil påverke vill laksefisk som følgje av rømming, eller Sikrar at det heile tida er færre enn 0,1 holus av lakselus i gjennomsnitt per fisk, eller eit utslepp av lus tilsvarande eit slikt nivå. Grensa skal kunne haldast

7 ved bruk av maksimalt 3 medikamentelle behandlingar mot lakselus per produksjonssyklus Til samanlikning hadde gruppe A og B krav om innløysing/konvertering av eksisterande løyve til grønt løyve, og vilkår om redusert risiko for påverknad på vill laksefisk eller maks. 0,25 holus per fisk og 3 kjemiske behandling per produksjonssyklus. Oversikt over dei 10 søkjarane som har fått løyve i gruppe C: Firma Fylke Bindalslaks AS Nordland Engesund Fiskeoppdrett AS Hardingsmolt AS Lerøy Vest AS Mainstream Norway AS Marine Harvest Norway AS Nekton Havbruk Norsk Havbrukssenter Senja Akvakultursenter AS Sulefisk AS Hordaland Hordaland Hordaland (Rogaland) Nordland (Nord-Norge) Hordaland (heile Norge) Møre og Romsdal (Smøla) Nordland Troms Sogn og Fjordane NB: Klagefristen for tildelinga i gruppe C var 11. august. Det kom inn 31 klager frå 18 selskap innan klagefristen, og desse skal no handsamast i Nærings- og fiskeridepartementet. Om nokon av klagene vert tekne til følgje kan det verte endringar i tildelinga i gruppe C. Ni av dei 10 som fekk tilsegn om løyve i gruppe C har lagt til grunn at heile eller delar av produksjonen skal føregå i lukka, flytande anlegg. Unnataket er Senja Akvakultursenter som ynskjer å produsere i lukka anlegg på land. Geografisk spreiing for tildelinga av Grøne løyver Fylke Gruppe A Gruppe B Gruppe C Totalt Finnmark Troms Nordland Nord-Trøndelag Sør-Trøndelag - 8* - 8 Møre og Romsdal Sogn og Fjordane Hordaland Rogaland *Av dei 8 løyva til Salmar Farming i gruppe B er det per dags dato klarert tre lokalisert i Møre og Romsdal (Smøla).

8 Forslag til vedtak: Regional- og næringsutvalet tek statusrapporten om akvakulturforvalting og fiskeri til orientering. Ottar Brage Guttelvik fylkesrådmann Frank Madsøy ass. regional- og næringssjef