Fjellskred i Møre og Romsdal risiko og utfordringar

Transkript

1 Brukaren: Fjellskred i Møre og Romsdal risiko og utfordringar Einar Anda, Kommunal- og beredskapsavdelinga, Møre og Romsdal fylke

2 Brukaren:? Fjellskred i Møre og Romsdal risiko og utfordringar Einar Anda, Kommunal- og beredskapsavdelinga, Møre og Romsdal fylke

3 Problem-eigaren: Fjellskred i Møre og Romsdal risiko og utfordringar Einar Anda, Kommunal- og beredskapsavdelinga, Møre og Romsdal fylke

4 Problem-eigaren på vegne av innbyggjarane / kommunane / fylket Fjellskred i Møre og Romsdal risiko og utfordringar Einar Anda, Kommunal- og beredskapsavdelinga, Møre og Romsdal fylke

5 Problem-eigaren: Fjellskred i Møre og Romsdal risiko og utfordringar Einar Anda, Kommunal- og beredskapsavdelinga, Møre og Romsdal fylke

6 Problem-eigaren: Fjellskred i Møre og Romsdal risiko og utfordringar - nasjonalt Einar Anda, Kommunal- og beredskapsavdelinga, Møre og Romsdal fylke

7 BAKGRUNN:

8 BAKGRUNN: Fjellskred er sjeldne, men har forårsaka mange av dei største ulykkene i Noreg. Flest hendingar på Nordvestlandet.

9 BAKGRUNN: Fjellskred er sjeldne, men har forårsaka mange av dei største ulykkene i Noreg. Flest hendingar på Nordvestlandet. Fjellskred har knapt vore tema som risiko i Noreg.

10 BAKGRUNN: Fjellskred er sjeldne, men har forårsaka mange av dei største ulykkene i Noreg. Flest hendingar på Nordvestlandet. Fjellskred har knapt vore tema som risiko i Noreg. Møre og Romsdal fylke sette denne risikoen på dagsorden i 1996 og starta undersøkingar i samarbeid med NGU. Konklusjonar

11 1. Fjellskred utgjer den største skredrisikoen på Vestlandet (forventa tap av liv på lang sikt).

12 1. Fjellskred utgjer den største skredrisikoen på Vestlandet (forventa tap av liv på lang sikt). Vestlandet 1900-tallet, skred med dødsfall

13 1. Fjellskred utgjer den største skredrisikoen på Vestlandet (forventa tap av liv på lang sikt). Vestlandet 1900-tallet, skred med dødsfall totalt 120 skred 360 omkomne

14 1. Fjellskred utgjer den største skredrisikoen på Vestlandet (forventa tap av liv på lang sikt). Vestlandet 1900-tallet, skred med dødsfall totalt 120 skred 360 omkomne derav 3 fjellskred % =

15 1. Fjellskred utgjer den største skredrisikoen på Vestlandet (forventa tap av liv på lang sikt). Vestlandet 1900-tallet, skred med dødsfall totalt 120 skred 360 omkomne derav 3 fjellskred % = (skred mot veg: 32 9 %)

16 fjellskred MøRo. / SoFj. omkomne 1. Fjellskred utgjer den største skredrisikoen på Vestlandet (forventa tap 17-- av liv Takset på lang (Vanylven) sikt).? 1731 Skafjellet (Stranda) Olden Tjelle (Romsdalsfjorden) mange Arnafjorden Romsdalen Eresfjorden Loen Tafjorden Loen 74

17 Loen, 1905

18 Loen, 1905 Tafjorden, 1934

19 Loen, 1905 Tafjorden, 1934 Loen, 1936

20 Loen, 1905 Nordvestlandet 1900-talet: Tafjorden, 1934 Tre fjellskred m/flodbølger tek 175 menneskeliv Loen, 1936

21 Tsunamien i Asia,

22 fjellskred MøRo. / SoFj. 1. Fjellskred utgjer den største skredrisikoen på Vestlandet (forventa tap 17-- av liv Takset på lang (Vanylven) sikt).? Nordvestlandet: Skafjellet (Stranda) Olden Tjelle (Romsdalsfjorden) Arnafjorden Romsdalen Eresfjorden Loen Tafjorden Loen Typisk med tre store fjellskredulykker for kvart hundreår. omkomne 17 mange

23 fjellskred MøRo. / SoFj århundre Takset (Vanylven) Skafjellet (Stranda) Olden Tjelle (Romsdalsfjorden) Arnafjorden Romsdalen Eresfjorden Loen Tafjorden Loen omkomne 1. Fjellskred utgjer den største skredrisikoen på Vestlandet (forventa tap av liv på lang sikt).? 17 mange

24 fjellskred MøRo. / SoFj. omkomne 1. Fjellskred utgjer den største skredrisikoen på Vestlandet (forventa tap 17-- av liv Takset på lang (Vanylven) sikt).? århundre Skafjellet (Stranda) Olden Tjelle (Romsdalsfjorden) Arnafjorden Romsdalen Eresfjorden Loen Tafjorden Loen mange Vi er meir sårbare no: Tettstader Infrastruktur Reiseliv

25 1. Fjellskred utgjer den største skredrisikoen på Vestlandet (forventa tap av liv på lang sikt).

26 1. Fjellskred utgjer den største skredrisikoen på Vestlandet (forventa tap av liv på lang sikt). 2. Vi har påvist fleire stader i Møre og Romsdal der det kan kome fjellskred - med svært alvorlege følgjer.

27 1. Fjellskred utgjer den største skredrisikoen på Vestlandet (forventa tap av liv på lang sikt). 2. Vi har påvist fleire stader i Møre og Romsdal der det kan kome fjellskred - med svært alvorlege følgjer. 3. Regimet som handterer skredfare i Noreg har vore lite egna til å ta tak i denne risikoen.

28 Denne risikoen er eit statleg/nasjonalt anliggande!

29 Denne risikoen er ikkje eit statleg/nasjonalt anliggande!

30

31

32 Sannsynlegvis det verste katastrofe-scenariet i Noreg m.o.t. skred

33 Denne risikoen er ikkje eit statleg/nasjonalt anliggande!

34 1. Fjellskred utgjer den største skredrisikoen på Vestlandet (forventa tap av liv på lang sikt). 2. Vi har påvist fleire stader i Møre og Romsdal der det kan kome fjellskred - med svært alvorlege følgjer. 3. Regimet som handterer skredfare i Noreg har vore lite egna til å ta tak i denne risikoen.

35 1. Fjellskred utgjer den største skredrisikoen på Vestlandet (forventa tap av liv på lang sikt). 2. Vi har påvist fleire stader i Møre og Romsdal der det kan kome fjellskred - med svært alvorlege følgjer. 3. Regimet som handterer skredfare i Noreg har vore lite egna til å ta tak i denne risikoen. Erfaringar frå Alpene viser at det er mogleg å etablere beredskap mot slike skred.

36 1. Fjellskred utgjer den største skredrisikoen på Vestlandet (forventa tap av liv på lang sikt). 2. Vi har påvist fleire stader i Møre og Romsdal der det kan kome fjellskred - med svært alvorlege følgjer. 3. Regimet som handterer skredfare i Noreg har vore lite egna til å ta tak i denne risikoen. Erfaringar frå Alpene viser at det er mogleg å etablere beredskap mot slike skred. Våre erfaringar etter at vi sette denne risikoen på dagsorden i 1996:

37 ROS-analyse for fjellskred i Møre og Romsdal Vedtak i fylkestinget okt. 2004

38 ROS-analyse for fjellskred i Møre og Romsdal Mål:

39 ROS-analyse for fjellskred i Møre og Romsdal Mål: - Finne alle stader der det kan gå fjellskred

40 ROS-analyse for fjellskred i Møre og Romsdal Mål: - Finne alle stader der det kan gå fjellskred - Innleiande risikoanalyser (sanns. og konsekvens)

41 ROS-analyse for fjellskred i Møre og Romsdal Mål: - Finne alle stader der det kan gå fjellskred - Innleiande risikoanalyser (sanns. og konsekvens) - Initiere beredskapsprosjekt for høgrisikoobjekta

42 Fjellskreda varslar seg sjølv ved langvarig utvikling av sprekker og sig i fjellsidene.

43 Kandidatar for nye fjellskred Risiko = sanns. X konsekvens høy låg / ikkje vurdert Molde Ålesund

44 ROS-analyse for fjellskred i Møre og Romsdal Mål: - Finne alle stader der det kan gå fjellskred - Innleiande risikoanalyser (sanns. og konsekvens) - Initiere beredskapsprosjekt for høgrisikoobjekta

45 ROS-analyse for fjellskred i Møre og Romsdal Mål: - Finne alle stader der det kan gå fjellskred - Innleiande risikoanalyser (sanns. og konsekvens) - Initiere beredskapsprosjekt for høgrisikoobjekta Åknes/Tafjord-prosjektet

46 ROS-analyse for fjellskred i Møre og Romsdal Mål: - Finne alle stader der det kan gå fjellskred - Innleiande risikoanalyser (sanns. og konsekvens) - Initiere beredskapsprosjekt for høgrisikoobjekta Åknes/Tafjord-prosjektet Kommunalt eigarskap. Medverknad frå fylket og nasjonale faginstansar (NGU, NGI mv.) Finansiering: Statens naturskadefond?

47 Åknes/Tafjord-prosjektet Etablert i desember 2004 av kommunane Stranda og Norddal

48 Molde Ålesund Åknes/Tafjord-prosjektet

49 Åkneset mill. m3 i rørsle

50 Korleis rører fjellet på seg?

51 Åkneset Vil dette utvikle seg til eit skred?

52 Hellesylt

53 Hellesylt

54 Sjøholt Åkneset Dyrkorn Stordal Gravaneset Stranda Hellesylt Raudbergvika Linge / Valldal Tafjord Geiranger

55 Faresona: 9-10 bygder i fire kommunar ei gruve Tre ferjesamband Fleire vegar Sommaren: reiseliv Sjøholt Åkneset Dyrkorn Stordal Gravaneset Stranda Hellesylt Raudbergvika Linge / Valldal Tafjord Geiranger

56 Faresona: Vanlegvis menneske Sommaren: fleire tusen Sjøholt Åkneset Dyrkorn Stordal Gravaneset Stranda Hellesylt Raudbergvika Linge / Valldal Tafjord Geiranger

57 Tafjorden Ustabilt parti nye Tafjordskred?

58 Innsynking

59 seismikk radar

60 seismikk radar

61 seismikk radar

62 Satelittovervåking 4 reflektorer ved Åknes 2 ved Hegguraksla

63 Åkneset: Strekkstag Laser ~ Direkte overvaking GPS - automatisk Seismikk GPS - manuell valfrie intervall Sattelitt-radar ~ 1 mnd. intervall

64 Åkneset: Strekkstag Laser ~ Direkte overvaking GPS - automatisk Seismikk GPS - manuell valfrie intervall Sattelitt-radar ~ 1 mnd. intervall Tafjorden: Bakkeradar ~ Direkte overvaking Seismikk GPS manuell valfrie intervall Satellitt radar ~ 1 mnd. intervall

65 St. Nicolas (Sveits), et varslet skred:

66

67

68 Akselrasjon

69

70 Ny akselrasjon

71

72

73

74 6 døgn

75 Ålesund Molde

76 Opstadhornet, Otrøya

77 ??

78 Opstadhornet, Otrøya 20 mill. m 3

79 30-40 mill. m 3 Molde

80

81 30-40 mill. m 3 Molde 1756: 12 mill. m 3 20 m høye bølger 25 km frå skredet

82 Bølgjeprognoser med oppskyllingshøyder (m) mill. m 3 Molde : 12 mill. m m høye bølger 25 km frå skredet

83 Aukra Midsund Fræna Molde Haram Vestnes Rauma

84 Ålesund Molde

85

86

87

88

89

90

91

92

93

94 ? Løsnemråde??

95 Svarttinden Romsdalen

96 Svarttinden 4 mill. m 3 Romsdalen

97 Svarttinden 4 mill. m 3 Romsdalen

98

99

100

101 7 mill. m 3

102

103 Neste fjellskred?

104 E-136 Neste fjellskred?

105 Neste fjellskred? oppdemming E-136

106 Neste fjellskred? brudd E-136

107 Neste fjellskred? katastrofeflaum E-136

108 Tafjorden

109 Tafjorden

110 Tafjorden

111

112 Risiko = sannsyn X konsekvens

113 Objekt Årleg sannsyn skred 100 m veg, ÅDT: 1000 (4000 pers.) 1/10 Åkneset 1/300 1/100 Tafjorden 1/400 1/200 Mannen 1/400 1/200 Opstadhornet 1/ /5.000

114 Objekt Konsekvens, snitt tal menneske i faresona Opstadhornet 4000 Åkneset 600 Tafjorden 80 Mannen m veg, ÅDT: 1000 (4000 pers.) 0,23

115 Objekt Risiko = sanns.xkons.(x100) Åkneset Opstadhornet Tafjorden Mannen 100 m veg, ÅDT: 1000 (4000 pers.)

116 Objekt Risiko = sanns.xkons.(x100) Åkneset Opstadhornet Tafjorden Mannen m veg, ÅDT: 1000 (4000 pers.) 2,3

117 Takk for oppmerksomheten