Arbeidsnotat til bymøtet 7. mai 2007, tiltaket Tilflytting 2017 Av Heidi-Iren Wedlog Olsen og Severin Aarsnes

Transkript

1 Arbeidsnotat til bymøtet 7. mai 2007, tiltaket Tilflytting 2017 Av Heidi-Iren Wedlog Olsen og Severin Aarsnes Anne og Thomas på flyttefot Flyttemønster blant ungdom/unge vaksne i Møre og Romsdal, Innleiing Flytting til og frå Møre og Romsdal er eit sentralt tema i den politiske debatten i fylket, og eit av dei områda som er særleg fokusert er ungdom og unge vaksne sitt flyttemønster. Fylkesplanen sett fokus på bulyst og regional orientering blant ungdom og unge vaksne i Møre og Romsdal. I fylkesplanen blir det peika på at uviklinga i folketalet og behova innanfor arbeidsmarknaden gjer det til ei overordna oppgåve å sette fokus på og legge forholda til rette for at ungdom/unge vaksne ønskjer å busette seg i Møre og Romsdal (Utfordringsdokumentet 2005: 4). Det blir dessutan peika på at den grunnleggande føresetnaden for vidare vekst og utvikling i Møre og Romsdal er at fylket er attraktivt for unge menneske som skal etablere seg (Utfordringsdokumentet 2005:4). Men kvifor flyttar ungdom og unge vaksne frå fylket? Forsking har vist at dei viktigaste flyttedrivande faktorane for ungdom/unge vaksne er utdanning og kjenneteikn ved arbeidsmarknaden. Utviklinga over tid viser at stadig fleire møre og romsdalingar tek lengre og høgare utdanning. Mange av desse reiser ut av fylket i utdanningsjakta. Undersøkingane viser dessutan at fleire flyttar når det er høgkonjunktur; i slike periodar betyr arbeid lite. Det betyr at arbeid som flyttedrivande faktor betyr mest under lågkonjunkturar når det er liten tilgang på arbeid. Ein annan sentral flyttedrivande faktor er sysselsetting i privat/forretningsmessig tenesteyting. Dette er ei næring som ikkje er særleg sterk i Møre og Romsdal. Andre flyttedrivande faktorar er bustadmarknaden, mellom anna i kombinasjon med vilje til pendling og tilgang på kultur, fritidstilbod og natur. Byane i fylket kan vise til utdanningsinstitusjonar, ein variert arbeidsmarknad, gode kommunikasjonar og variert kulturliv. Det er ei etablert oppfatning at byane har ei sentral rolle i å demme opp for og hindre utflytting frå fylket, særleg blant ungdom og unge vaksne. Er det slik? I det følgjande skal vi sjå nærare på kva tala fortel om byen si rolle i denne gruppa sitt flyttemønsteret. Er byen ein buffer som demmar opp for fråflytting frå fylket, eller ikkje? Kan det vere at byen fungerar slik for nokre kommunar, men ikkje for alle? Fokus i notatet er sett på aldersgruppa år.

2 Flytting til og frå Møre og Romsdal 1 I dag bur 5 % av Noregs befolkning i Møre og Romsdal. Folketalet i fylket har vist ei jamn auke siste 25 år, men tilveksten har vore svakare enn landsgjennomsnittet. Mens folketilveksten siste 25 år har vore på 14 % i Noreg, er det tilsvarande talet for Møre og Romsdal 4 %. Eit stadig mindre fødeseleoverskot i kombinasjon med nettoflytting frå fylket er sentrale faktorar som kan forklare den svake folketilveksten dei siste åra. Tabellen nedanfor viser nettoflyttinga i Møre og Romsdal for aldersgruppa år, etter kommune og tidsperiodar. Tabell 1: Nettoflytting i Møre og Romsdal, etter kommune og tidsperiodar for aldersgruppa år. (PANDA) Kommune I alt ( ) Molde Kristiansund Ålesund Vanylven Sande Herøy Ulstein Hareid Volda Ørsta Ørskog Norddal Stranda Stordal Sykkylven Skodje Sula Giske Haram Vestnes Rauma Nesset Midsund Sandøy Aukra Fræna Eide Averøy Frei Gjemnes Tingvoll Sunndal Surnadal Rindal Halsa Smøla Aure I alt Det er i notatet lagt meir vekt på flyttestraumane ut av fylket enn inn til fylket.

3 I alt har Møre og Romsdal hatt ei netto fråflytting på personar mellom 1980 og 2005 i aldersgruppa år. Tabellen viser at kommunane i fylket i hovudsak har hatt nettofråflytting. Unntaket er Ålesund og Frei, som kan vise til positiv nettoflytting. Tabellen nedanfor viser flytting frå kommunane i fylket, til andre kommunar i fylket og ut av fylket, for perioden Tabell 2: Flytting frå Møre og Romsdal, etter kommune, Prosent. (PANDA) Molde Kristiansund Ålesund Andre k i MR Landet Utlandet N = Flytting fra Molde 0,0 2,2 3,5 32,0 57,2 5, Kristiansund 2,7 0,0 1,9 38,5 51,3 5, Ålesund 2,1 0,8 0,0 34,5 54,8 7, Vanylven 1,6 0,5 15,3 27,8 52,4 2, Sande 1,1 0,6 16,2 39,0 39,7 3, Herøy 2,2 0,5 13,3 36,0 42,1 5, Ulstein 1,6 0,5 7,9 38,0 46,0 5, Hareid 1,6 0,4 8,4 43,2 39,0 7, Volda 2,4 0,7 7,9 30,2 54,5 4, Ørsta 2,2 0,7 9,5 31,8 50,7 5, Ørskog 2,3 0,7 19,0 30,6 42,7 4, Norddal 2,6 0,5 14,3 31,0 47,2 4, Stranda 2,4 0,7 11,3 25,0 54,9 5, Stordal 2,3 0,5 12,2 32,8 50,5 1,7 875 Sykkylven 2,2 0,7 12,7 23,3 54,7 6, Skodje 2,2 0,5 35,3 27,9 31,0 3, Sula 1,3 0,5 41,2 15,3 36,7 5, Giske 1,2 0,5 31,5 15,5 45,2 6, Haram 2,4 0,5 26,8 23,0 42,7 4, Vestnes 11,2 1,7 10,6 26,8 44,3 5, Rauma 9,9 1,5 5,0 19,6 58,6 5, Nesset 25,2 2,8 1,6 23,2 43,9 3, Midsund 25,4 1,7 9,5 17,0 40,8 5, Sandøy 12,1 1,9 14,4 26,2 42,8 2,7 752 Aukra 29,7 2,4 3,6 18,7 41,2 4, Fræna 31,9 2,7 1,9 19,6 40,3 3, Eide 16,3 3,5 2,0 29,7 44,1 4, Averøy 4,8 24,3 2,5 16,0 47,5 5, Frei 1,5 54,0 1,0 7,9 32,5 3, Gjemnes 23,1 7,8 1,6 22,5 41,1 4, Tingvoll 2,7 11,2 2,1 22,8 53,8 7,5 2349

4 Sunndal 4,3 3,1 1,9 18,0 66,1 6, Surnadal 2,9 4,9 0,5 23,5 62,5 5, Rindal 1,8 1,2 0,5 20,3 73,6 2,7 828 Halsa 2,8 9,3 0,7 26,3 58,1 2,8 943 Smøla 2,7 26,3 2,3 15,8 50,0 2, Aure 2,3 16,7 1,3 15,6 61,1 3, Fleire har flytta ut av fylket enn internt i fylket i perioden Nærare 56 % av all flytting frå kommunane har gått ut av fylket. Ser vi på den enkelte kommune og utflyttarane, viser tabellen at i 22 av fylkets kommunar er andelen som flyttar ut av fylket større enn andelen som flyttar internt i fylket. Det er berre frå Skodje og Frei at ein større andel flyttar til ein av byane i fylket enn ut av fylket. Byen si rolle trer også fram i det vi samanliknar andelen som flyttar frå den enkelte kommune og inn til byen med den andelen som flyttar til dei andre kommunane i fylket. I perioden er det berre 11 av kommunane som kan vise til at andelen som flyttar til byane i fylket er større enn andelen som flyttar til dei andre kommunane i Møre og Romsdal. Talmaterialet viser dessutan at det er ein viss variasjon mellom fogderia i fylket. Medan sunnmøringane i sterkare grad flyttar til andre kommunar enn byane, er romsdalingane og nordmøringane meir orientert mot byen. Tabellen viser dessutan at den bymessige orienteringa synes å vere låg i Ulstein, Hareid, Volda og Ørsta og at i dei kommunane som har stor utflytting frå fylket (Rindal, Sunndal og Surnadal), er flyttestraumen til byane i fylket låg. Deler vi perioden inn i mindre periodar, viser tala ei svak relativ auke i flyttinga frå fylket, med til dels store variasjonar mellom kommunane. Ser vi nærare på talmaterialet for byungdommen, indikerar det at ein auka andel av unge og unge vaksne frå byane flyttar ut av fylket. Samtidig er det variasjonar mellom byane. Tabellane nedanfor viser dette.

5 Tabell 3: Flyttemønster unge vaksne frå byane Molde, Kristiansund og Ålesund, Prosent. PANDA. Til byane Andre k i MR Landet Utlandet N Frå Molde Frå Kristiansund Frå Ålesund Tabell 4: Flyttemønster unge vaksne frå byane Molde, Kristiansund og Ålesund, Prosent. PANDA. Til byane Andre k i MR Landet Utlandet N Frå Molde Frå Kristiansund Frå Ålesund Tabell 5: Flyttemønster unge vaksne frå byane Molde, Kristiansund og Ålesund, Prosent. PANDA. Til byane Andre k i MR Landet Utlandet N Frå Molde Frå Kristiansund Frå Ålesund Ved å samanhalde dei tre tabellane, ser vi at det er nokre skilnader mellom dei tre byane. Talmaterialet indikerar at byorienteringa for ungdom og unge vaksne frå Molde held seg nokså stabil, samtidig som at færre flyttar til andre kommunar i fylket og fleire flyttar ut av fylket. Dette mønsteret er også tydeleg hos dei frå Kristiansund. For Ålesundsungdommen viser utviklina ein viss stabilitet i forhold til byorienteringa og ei auke i flyttinga til dei andre kommunane i fylket. Mønsteret som vi finn i Molde og Kristiansund er også i stor grad gjeldande for ungdom og unge vaksne frå dei andre kommunane i fylket. Trass i at vi finn ei viss auke i tilflyttinga til dei store byane, er det ein nedgang i andelen som flyttar til andre kommunar i fylket og ei viss auke i andelen som flyttar ut frå fylket. Tabellen nedanfor viser kor stor andel av den relative flyttinga frå kommunane som går til byane og til dei andre kommunane i fylket i periodane og Tabell 6: Relativ flytting fra kommunane, etter innflytting til byane og dei andre kommunane i fylket, og I prosent av all flytting frå kommunane. Auke i relativ flytting er markert med blått, reduksjon er markert med rødt. Tabellutdrag. Andelen som Andelen som Andelen som flytta til Andelen som flytta til flytta til by, 1986 flytta til by, 1996 andre kommunar i MR, andre kommunar i MR, Molde 5,9 5, ,5 Kristiansund 4,1 5,0 39,7 36,3 Ålesund 2,9 2,9 32,6 34,1 Vanylven 11,6 23,5 31,7 23,5

6 Sande 18,3 20,5 39,2 35,1 Herøy 12,7 20,0 39,1 31,4 Ulstein 8,6 12,1 42,5 31,9 Hareid 8,8 12,8 45,9 38,1 Volda 10,5 11,6 29,9 28,1 Ørsta 12,0 13,0 30,9 28,4 Ørskog 20,4 24,1 34,0 23,9 Norddal 16,0 17,4 37,2 25,2 Stranda 13,2 15,4 27,1 20,5 Stordal 14,6 16,5 32,6 28,8 Sykkylven 15,4 16,9 24,8 17,5 Skodje 36,8 38,5 28,3 26,4 Sula 43,2 44,5 16,0 12,6 Giske 32,5 33,3 15,5 13,8 Haram 28,0 33,1 27,8 16,1 Vestnes 21,7 25,9 29,8 21,5 Rauma 14,5 19,3 23,4 17,2 Nesset 27,2 31,9 24,6 22,8 Midsund 37,7 35,3 16,9 15,7 Sandøy 27,7 28,0 26,6 24,5 Aukra 38,1 35,8 19,6 15,9 Fræna 36,7 38,1 20,6 17,0 Eide 23,1 21,4 29,8 28,6 Averøy 29,6 34,4 18,3 13,7 Frei 59,0 53,8 8,6 6,6 Gjemnes 34,5 31,2 21,1 19,4 Tingvoll 12,6 16,7 21,6 24,0 Sunndal 7,7 11,2 19,5 16,1 Surnadal 8,8 7,3 24,4 20,9 Rindal 3,1 2,8 19,3 18,6 Halsa 10,9 13,4 28,4 23,9 Smøla 32,1 31,3 17,3 12,8 Aure 20,9 19,6 18,4 12,8 Tabellen viser at i fleirtalet av kommunane er det ein auke i den relative flyttinga inn til byen frå 1995 til 2005, men at det er store variasjonar mellom kommunane. Samtidig viser talmaterialet at i takt med denne orienteringa mot byen, går flyttinga til dei andre kommunane i fylket ned. Dette gjeld for alle kommunane med unntak av Ålesund og Tingvoll. Begge desse kommunane har ei auke i den relative flyttinga til andre kommunar i Møre og Romsdal. Sjølv om funna ovanfor kan gje ein peikepinn om at byen er blitt meir attraktiv for tilflytting frå dei andre kommunane i fylket, taper byane i Møre og Romsdal for storbyane Oslo, Trondheim og

7 Bergen. Tabellen nedanfor viser kor stor andel av den relative flyttinga ut av fylket som skjer til storbyane Oslo, Trondheim og Bergen, i perioden Tabellen viser også kva som er den viktigaste storbyen i denne perioden. Tabell 7: Flytting til byane i fylket versus flytting til storbyane i landet, Relativ andel. Tabellutdrag. (PANDA) Relativ andel som flyttar til storbyen Viktigaste storby Relativ andel som flyttar til by i Møre og Romsdal Viktigaste by i Møre og Romsdal I alt (N) Oslo Ålesund Molde 32,4 5, Kristiansund 28,6 Oslo 5,0 Molde 4546 Ålesund 31,2 Oslo 2,9 Molde 8957 Vanylven 18,5 Oslo 23,5 Ålesund 796 Sande 20,7 Oslo 20,5 Ålesund 624 Herøy 22,1 Oslo 20,0 Ålesund 1401 Ulstein 25,2 Oslo 12,1 Ålesund 1746 Hareid 22,9 Oslo 12,8 Ålesund 1044 Volda 24,4 Oslo 11,6 Ålesund 2526 Ørsta 26,3 Oslo 13,0 Ålesund 2035 Ørskog 23,0 Oslo 24,1 Ålesund 435 Norddal 19,9 Oslo 17,4 Ålesund 472 Stranda 21,1 Oslo 15,4 Ålesund 1175 Stordal 16,8 Oslo 16,5 Ålesund 364 Sykkylven 29,1 Oslo 16,9 Ålesund 1396 Skodje 17,2 Oslo 38,5 Ålesund 890 Sula 20,6 Oslo 44,5 Ålesund 1522 Giske 28,9 Oslo 33,3 Ålesund 1200 Haram 21,3 Oslo 33,1 Ålesund 1697 Vestnes 21,3 Oslo 25,9 Ålesund 1102 Rauma 28,1 Oslo 19,3 Molde 1361 Nesset 19,6 Oslo 31,9 Molde 495 Midsund 19,2 Oslo 35,3 Molde 453 Sandøy 20,3 Oslo 28,0 Ålesund 261 Aukra 20,9 Oslo 35,8 Molde 637 Fræna 20,3 Oslo 38,1 Molde 1934 Eide 20,4 Oslo 21,4 Molde 696 Averøy 23,5 Oslo 34,4 Kristiansund 999 Frei 20,9 Oslo 53,8 Kristiansund 1416 Gjemnes 23,8 Oslo 31,2 Molde 660 Tingvoll 25,2 Oslo 16,7 Kristiansund 833 Sunndal 30,8 Oslo 11,2 Molde 1352 Surnadal 33,4 Trondheim 7,3 Kristiansund 1104 Rindal 29,8 Trondheim 2,8 Molde 322 Halsa 28,9 Trondheim 13,4 Kristiansund 380 Smøla 24,0 Trondheim 31,3 Kristiansund 483 Aure 27,0 Trondheim 19,6 Kristiansund 784

8 Oslo synes å vere den største mottakaren av utflytta møre og romsdalingar. For alle kommunane på Sunnmøre og i Romsdal, samt 6 av 11 kommunane på Normøre er Oslo den viktigaste storbyen. Eit anna interessant funn i talmaterialet er at fleirtalet av fylkets kommunar har større relativ utflytting til storbyane Oslo, Trondheim og Bergen, enn til byane i fylket. Desse kommunane er markert med rødt i tabellen. [Ser vi på flyttemønsteret over tid, har mønsteret i forhold til storby endra seg lite sidan Heller ikkje i forhold til byane i fylket, er det store endringar i mønsteret sidan 1980.] Tabellen nedanfor viser flyttestrømmen frå byane og ut til kommunane, i perioden Tabell 8: Flyttestraumen frå byane til omlandskommunane, Prosent. PANDA Molde Kristiansund Ålesund Andre k i MR Landet Utlandet N Flytting til Molde 0.0 2,3 3,2 41,2 45,6 6, Kristiansund 3.1 0,0 1,6 42,9 43,7 8, Ålesund 2.3 1,0 0,0 44,2 42,8 9, Vanylven 1.3 0,2 9,1 33,5 50,3 5, Sande 0.7 0,3 11,7 47,2 34,2 6, Herøy 1.9 0,9 9,2 44,2 32,8 11, Ulstein 1.1 0,6 6,0 46,4 35,0 10, Hareid 1.1 0,4 7,1 45,9 28,9 16, Volda 1.8 0,9 6,6 34,7 47,1 8, Ørsta 1.8 0,8 7,4 41,6 37,0 11, Ørskog 2.9 0,3 19,3 42,0 30,0 5, Norddal 2,2 1,0 12,0 34,0 41,7 9,1 939 Stranda 1,9 0,5 8,6 31,9 47,4 9, Stordal 3,4 0,6 8,8 36,6 46,1 4,5 713 Sykkylven 1,6 0,6 11,2 30,8 46,3 9, Skodje 1,5 0,5 40,5 32,0 20,8 4, Sula 1,4 0,6 44,9 18,4 27,5 7, Giske 1,5 0,4 32,1 18,0 36,5 11, Haram 2,4 0,8 21,9 29,1 36,7 9, Vestnes 10,4 1,3 9,8 32,7 37,3 8, Rauma 9,7 1,1 4,2 23,8 51,8 9, Nesset 27,8 2,4 1,8 27,7 35,2 5, Midsund 21,9 1,3 5,0 23,5 38,5 9,9 827 Sandøy 10,2 1,7 13,4 28,7 38,3 7,7 470 Aukra 31,5 2,0 2,3 24,6 33,4 6, Fræna 32,2 2,9 1,9 23,4 33,5 6, Eide 17,6 3,3 1,5 34,8 33,6 9, Averøy 3,8 24,6 1,4 19,6 42,3 8, Frei 1,5 63,3 0,8 9,7 21,6 3,

9 Gjemnes 24,7 8,4 1,6 23,7 31,7 9, Tingvoll 3,5 11,3 1,0 21,5 34,1 28, Sunndal 4,2 3,0 1,7 20,6 48,0 22, Surnadal 2,7 5,1 0,9 27,6 50,6 13, Rindal 0,5 0,6 0,5 26,3 68,7 3,5 658 Halsa 3,2 10,6 0,5 34,2 46,7 4,8 661 Smøla 2,9 24,5 1,6 19,9 45,2 5,9 831 Aure 1,8 18,2 1,1 16,9 56,1 5, Tabellen viser fleire interessante mønster i byungdommens flyttemønster. Mellom anna viser talmaterialet at utflyttinga frå byane går til byens omland innanfor fogderia. Det betyr at ungdom som flyttar frå Ålesund, vel å flytte til kommunar på Sunnmøre. Det same mønsteret er tydeleg også i Romsdal og på Nordmøre. Elles ser vi at i 11 av fylkets kommunar er den relative tilflyttinga frå byane større enn tilflyttinga frå dei andre kommunane i fylket. Funna viser også at det er byen i dei respektive kommunane sitt fogderi som betyr mest i forhold til relativ tilflytting frå byane, med eit unntak Gjemnes. Her er den relative andelen av tilflyttinga frå Molde klart større enn tilflyttinga frå Kristiansund. Tabellen indikerar dessutan at for mange av kommunane i fylket, betyr tilflyttinga frå landet elles og utlandet meir enn tilflytting frå byen. Dette gjeld for alle fylkets kommunar, med unntak av Frei. Held vi internflyttinga utanfor, betyr den relative innflyttinga frå landet og utlandet meir for 18 av fylkets kommunar. I desse kommunane kom over 50 % av innflyttinga til kommunane frå landet og utlandet. Internflyttinga i fylket Talmaterialet ovanfor indikerar at ein stor andel av unge som flyttar internt i fylket, vel å flytte til ein kommune i sitt fogderi. Denne svake regionale orienteringa, blir stadfesta i dei følgjande tabellane. Tabell 9: Internflytting i fylket, mellom fogderia i perioden Prosent. PANDA. Sunnmøre Romsdal Nordmøre N Frå Sunnmøre Frå Romsdal Frå Nordmøre Tabellen viser at fleirtalet av dei som flyttar internt i fylket, vel å flytte til ein kommune innanfor sitt fogderi. Dette gjeld for heile 86 % av sunnmøringane og 71 % av nordmøringane. Også eit

10 fleirtal av romsdalingane vel ein av kommunane i eige fogderi, men talmaterialet indikerar at dølane er noko meir regionalt orientert enn møringane. Dette mønsteret har ikkje endra seg dei siste 25 åra, men samtidig indikerar talmaterialet at nordmøringane er blitt noko meir regionalt orientert(vedlegg 1). Tabellen nedanfor viser korleis dei unge frå byane flyttar på seg innanfor fylket. Tabell 10: Flytting frå byane til Sunnmøre, Romsdal og Nordmøre, Prosent. PANDA. Sunnmøre Romsdal Nordmøre N Frå Molde Frå Kristiansund Frå Ålesund Talmaterialet viser at unge frå byen vel ein av kommunane i eige fogderi. Dette gjeld for 81 % av alle som flyttar frå Ålesund og 79 % av dei som flyttar frå Kristiansund. Dei unge frå Molde framstår som meir regionalt orientert i dette materialet; knappe 50 % flyttar til ein av kommunane i Romsdal, resten fordeler seg nokså likt mellom Sunnmøre og Romsdal. Dette mønsteret er også tydeleg om ein deler perioden inn i ulike periodar. Det er nokre prosentvise skilnader frå periode til periode, men mønsteret er det same. Dei unge frå Molde er klart meir regionalt orientert enn dei frå Kristiansund og Ålesund (vedlegg 2). Orienteringa innanfor eige fogderi, kjem også til uttrykk om vi ser på flyttinga frå fogderia og inn til byane. Tabell 11: Flytting frå kommunane til byane, etter fogderi. Prosent. PANDA. Molde Kristiansund Ålesund Andre k i MR N Frå Sunnmøre Frå Romsdal Frå Nordmøre Kvar fjerde person som flyttar frå kommunane i det enkelte fogderi, flyttar inn til fogderi-byen. Dette mønstret er tydeleg både hos møringane og dølane. Vidare viser talmaterialet at ein noko større andel av nordmøringane og romsdalingane flyttar til dei andre byane i fylket, samanlikna med sunnmøringane. Dette mønsteret har ikkje endra seg i særleg grad sidan 1980.

11 Samandrag Eit sentralt trekk i Noreg er den stadig aukande sentraliseringa av befolkninga. Vi ser også denne utviklinga i Møre og Romsdal ved at stadig fleire bur i byane og tettstadane i fylket. Samtidig viser utviklinga over tid at eit stadig mindre fødselsoverskot i kombinasjon med nettoflytting ut frå fylket resulterar i ei svak folketalsutvikling. Det er blant dei unge at Møre og Romsdal fylke har eitt nettoflyttetap. Dette notatet har hatt som målsetting å teste oppfatninga om at byane i Møre og Romsdal har ei sentral rolle i å demme opp for og hindre utflytting frå fylket, spesielt blant unge i aldersgruppa år. Fleire funn peikar i retning av at denne rolle er svekka. I perioden er andelen som flyttar ut av fylket større enn andelen som flyttar internt i fylket. Av i alt personar som har flytta frå heimkommunen sin i denne perioden, har 56 % flytta ut av fylket. Talmaterialet indikerar ei auke i den relative flyttinga inn til byen, men samtidig indikerar talmaterialet at i takt med denne auka orientering inn mot byane, går andelen som flyttar til dei andre kommunane i fylket ned og andelen som flyttar ut av fylket opp. Det er til dels store skilnader mellom kommunane. I 22 av fylkets kommunar er andelen som flyttar ut av fylket større enn andelen som flyttar internt i fylket, og det er berre Skodje og Frei som kan vise til at ein større andel flyttar til ein av byane i fylket enn ut av fylket. Talmaterialet har dessutan vist at i dei større bygdebyane i fylket, synes den bymessige orienteringa å vere svak. Dette gjeld også for nokre av kommunane på Nordmøre, og då i særleg grad Rindal. Funna i talmaterialet kan indikere ei svak regional orientering blant ungdom og unge vaksne i Møre og Romsdal. Dette blir til ein viss grad stadfesta når vi ser på mønsteret i internflyttinga. Fleirtalet av dei som flyttar internt i fylket, vel å flytte til ein kommune innanfor sitt fogderi. Dette gjeld i særleg grad nordmøringane og sunnmøringane. Materialet har også vist at kvar fjerde person som flyttar frå det enkelte fogderi, flyttar inn til fogderi-byen. Det er også eit sentralt funn i materialet at dølane synes å vere meir regionalt orientert enn møringane.

12 Vedlegg Vedlegg 1 Internflytting i fylket, fordelt etter ulike periodar. Prosent. PANDA Sunnmøre Romsdal Nordmøre Sum Flytting frå Sunnmøre 85,0 11,5 3, Romsdal 22,4 55,4 22, Nordmøre 7,9 20,9 71, Sunnmøre Romsdal Nordmøre Sum Flytting frå Sunnmøre 85,4 10,7 3, Romsdal 24,4 55,4 20, Nordmøre 9,1 18,6 72, Sunnmøre Romsdal Nordmøre Sum Flytting frå Sunnmøre 87,5 8,7 3, Romsdal 24,7 56,9 18, Nordmøre 11,7 19,4 68, Vedlegg 2 Internflytting i fylket, frå byen til fogderia i ulike periodar. Prosent. PANDA Sunnmøre Romsdal Nordmøre Sum Flytting frå Molde 19,2 51,2 29, Kristiansund 9,3 12,6 78, Ålesund 82,5 13,8 3, Sunnmøre Romsdal Nordmøre Sum Flytting frå Molde 22,2 51,8 26, Kristiansund 8,2 10,9 80, Ålesund 80,1 14,7 5, Sunnmøre Romsdal Nordmøre Sum Flytting frå Molde 23,4 53,5 23, Kristiansund 11,2 11,6 77, Ålesund 81,5 12,5 6,