Kaligrafija Mustafa Sušić

Transkript

1

2 Kaligrafija Mustafa Sušić

3 Mr. Esad Mahmutović KALENDAR TAKVIM Takvim sadrži početak vremena za pet dnevnih namaza (evkati-hamse, bešvakat-namaz): sabah (fedžr), podne (zuhr), ikindiju ( asr), akšam (magrib) i jaciju ( išâ ). Namazi nisu čvrsto vezani za određenu vremensku tačku (sahat, vakat). Najbolje je vrijeme početak vremena za taj namaz i zove se vaktu-l-fadile. Tada se obično na munarama uče ezani. Iza toga slijede dva dalja dozvoljena odsjeka vremena, vaktu-lhijâr i vaktu-l-dževâz. Četvrti odsjek u kome je pokuđeno klanjati (mekrûh) zove se vaktu-l-dževazi me a-l-kerâheti. Peti odsjek u kome je zabranjeno (haram) klanjati, zove se vaktu-t-tahrîm, koji još leži unutar vremena dotičnog namaza, ali je tako kratak da, ako se u njemu započne dotični namaz, svršetak će mu pasti u period sljedećeg namaza (za vrijeme izlaska Sunca, za vrijeme zalaska Sunca i kada je Sunce na polovini neba). Akšam, jacija i sabah su noćni namazi, a podne i ikindija su dnevni namazi. U noćnim namazima imam uči Kur an naglas, a u dnevnim u sebi. (zuhr) nastupa 1-2 minute iza prolaska Sunca kroz meridijan dotičnog mjesta. Toliko otprilike treba vremena da se primijeti prelazak sjene nekog predmeta na istočnu stranu meridijana. ( asr) počinje kada se vodoravna podnevna sjena uspravnog predmeta poveća za jednu dužinu samoga predmeta. To je prva ikindija. Druga ikindija nastupa kasnije kada se vodoravna podnevna sjena uspravnog predmeta poveća za dvije dužine predmeta. Takvim za

4 U Bosni i Hercegovini se obično klanja prva ikindija, a u Makedoniji, Crnoj Gori i na Kosovu se klanja druga ikindija. Zalazak Sunca je početak akšamskog vremena (magrib). Vrijeme zalaska Sunca nastaje kada Sunce, tj. njegov gornji rub, potpuno zađe pod horizont mjesta ili kada se centar Sunca spusti ispod horizonta za 16 1, (koliki je ugaoni radijus Sunca) pri čemu se uzima da je horizontalna refrakcija 34. U ovom Takvimu je na vrijeme zalaska Sunca dodan temkin od 6 minuta (za relativnu nadmorsku visinu od 920 m) zbog toga što se akšam ne može klanjati ako se vidi obasjan vrh nekog susjednog brda. ( išâ ) nastaje kada se središte Sunca spusti 17 ispod zapadnog horizonta. To je prva jacija, koja se klanja u Bosni i Hercegovini. Druga jacija nastupa kasnije, kada se središte Sunca spusti 19 ispod zapadnog horizonta. (fedžr) nastaje kada se središte Sunca nalazi 19 ispod istočnog horizonta, tj. od rađanja prâve zore i traje do izlaska Sunca. Izlazak Sunca je čas prestanka sabahskog vremena, računat je sa temkinom od 6 minuta (za relativnu nadmorsku visinu od 920 m), pa je izlazak Sunca 6 minuta raniji nego u astronomskim godišnjacima. Dnevni post (imsâk) počinje neposredno prije rađanja zore i traje do zalaska Sunca (akšama). Bajram-namaz počinje 4 minuta nakon izlaska Sunca (ali se može klanjati i 30 minuta nakon izlaska Sunca). Džuma-namaz je u vrijeme podnevskog vakta. 274 Takvim za 2012.

5 Hidžretski kalendar Na kretanju Mjeseca zasnovan je hidžretski kalendar (takvim) u kome se računaju godine po Hidžri, tj. od godine u kojoj je Muhammed, alejhi-s-selam, doselio iz Mekke u Medinu. To je bilo 8. rebiu-l-evvela, u ponedjeljak, 20. septembra 622. god. miladskog kalendara. Hidžretski mjesec počinje one večeri (akšama) kada se prvi put iza mijene vidi mlađak. Pod vidljivošću mlađaka podrazumijeva se astronomska vidljivost. Ona je za neko mjesto pozitivna, kada Sunce u mjestu promatranja zađe prije Mjeseca, i tada, s tim akšamom, počinje naredni mjesec hidžretske godine. Ako je vidljivost negativna ili nula, tj. ako Sunce zađe poslije Mjeseca, odnosno u isto vrijeme kada i Mjesec, sutrašnjeg dana s akšamom počinje naredni mjesec hidžretske godine. Mjesec je okrenut Zemlji uvijek istom stranom svoje površine. Na sjevernoj polutki Zemljine kugle je mlad Mjesec ispupčenom stranom uvijek okrenut nadesno, a stari nalijevo. Astronomska vidljivost mlađaka zavisi od više faktora: geografske dužine i širine mjesta promatranja, deklinacije Sunca, tj. od godišnjeg doba i deklinacije Mjeseca. Astronomska vidljivost raste od istoka prema zapadu, i to za svakih 1 geografske dužine od 1 do 4 minute. U zimskim mjesecima (23. septembra do 21. marta) astronomska vidljivost raste s geografskom širinom, tj. sjevernija mjesta imaju veću astronomsku vidljivost nego južnija. U ljetnim mjesecima je obratno, astonomska vidljivost opada s geografskom širinom, tj. u proljeće i ljeto sjeverna mjesta imaju manju astronomsku vidljivost od južnih. Oko ljetnog i zimskog solsticija brže se mijenja astronomska vidljivost nego oko ekvinocija, gdje je ta razlika minimalna. To znači da je u tim mjestima sjeverne hemisfere najveća razlika u astronomskoj vidljivosti oko početka ljeta i zime (do pola minute na 1 razlike u geografskoj širini), a najmanja oko početka proljeća i jeseni. Jedna godina hidžretskog kalendara ima 34 dana. Astronomski je utvrđeno da jedan lunarni mjesec ima prosječno 29 dana, Takvim za

6 12 sati, 44 minute i 3 sekunde (29,306 dana). Sedmica (hefta) u našoj tradiciji počinje petkom, kada se klanja džuma-namaz, pa se taj dan i naziva džuma. Dan u hidžretskom kalendaru počinje od zalaska Sunca i traje do sljedećeg zalaska. Kako Sunce ne zalazi u isto vrijeme, to su početak i dužina ovog dana različiti. Računanje vremena u ovom danu i njegovim dijelovima zove se u nas alaturka, za razliku od alafranga (srednjoevropsko vrijeme), u kojem dan uvijek traje 24 sata, počinje od ponoći i traje do sljedeće ponoći. Alaturka dan počinje prije alafranga dana pola noći ranije (u akšam) te se u to vrijeme dani dva kalendara razlikuju i imenom i datumom. Od zalaska Sunca do ponoći alafranga dan nosi u hidžretskom kalendaru (takvimu) ime i datum novog dana a u miladskom (alafranga) kalendaru ime i datum dana koji je bio do zalaska Sunca. Zonalno vrijeme Zemaljska kugla podijeljena je u 24 satne zone od kojih svaka ima 1 stepeni dužine. Svaki stepen ima po 4 minute. Svaka satna zona ima svoj meridijan. Svako mjesto na Zemlji pripada nekoj vremenskoj zoni. Sve opservatorije svijeta ravnaju se prema meridijanu engleske zvjezdarnice Grinič (Greenwich) i prema njemu se mjere i određuju geografske dužine i zonalno vrijeme. U odnosu na Grinič u nas je vrijeme jedan sat ranije, pa će tako biti i u našem Takvimu, jer Bosna i Hercegovina pripada zoni srednjoevropskog vremena (SEV), dok je Engleska (Grinič) u zoni zapadnoevropskog vremena. Turska, Egipat i zemlje Bliskog istoka pripadaju istočnoevropskoj zoni i u njih je vrijeme još jedan sat ranije nego u nas. To treba imati na umu i kod časa susreta Sunca i Mjeseca i časa početka vidljivosti mlađaka. 276 Takvim za 2012.

7 Vremenske mjesne razlike Vaktija za pojedina mjesta u Bosni i Hercegovini dobija se ako vaktiji za Sarajevo, koja je u takvimu data tabelama za svaki mjesec, dodamo vremensku popravku koju nazivamo mjesna vremenska razlika. Prilikom proračuna vremenskih mjesnih razlika, Sarajevo, čije su geografske koordinate: širina φ= 43 2' i dužina λ= ', uzeto je kao nulta tačka (φ i λ ). Ostala mjesta u BiH koja su smještena južno, sjeverno, istočno ili zapadno od Sarajeva razlikuju se za neku vrijednost mjesne vremenske razlike (Tab. 2). Ovu popravku ćemo označiti sa t. Ona se izražava i minutama vremena. Mjesna vremenska razlika može biti pozitivna (+) ili negativna (-) i ima različite vrijednosti za pojedine vaktove. Ova popravka se (dovoljno tačno) može predstaviti u obliku formule: t = tλ + tφ zora i izlazak Sunca, t = tλ podne i kibla-sat, t = tλ tφ ikindija, zalazak Sunca i jacija; gdje je: t ukupna vremenska popravka, tλ vremenska popravka prema geografskoj dužini, tφ vremenska popravka prema geografskoj širini. Takvim za

8 Vremenska popravka prema geografskoj dužini ( t λ ) Geografska dužina je ugao povučen iz središta Zemlje čiji jedan krak ide ka meridijanu povučenom kroz Zemljine polove i dato mjesto, a drugi krak ide ka tzv. početnom meridijanu, koji prolazi kroz Grinič (Greenwich). Popravka prema geografskoj dužini može se predstaviti u obliku formule: t λ =(λ - λ ) x 4 minuta λ - geografska dužina nekog mjesta, λ - geografska dužina Sarajeva. Množenjem sa 4 minuta (1 geografske dužine = 4 vremenska minuta) dobijamo vrijednost dužinske popravke u minutama vremena. Dužinska popravka je pozitivna (+) za mjesta zapadno od Sarajeva, a negativna ( ) za mjesta istočno od Sarajeva. 278 Takvim za 2012.

9 Vremenska popravka prema geografskoj širini ( t φ ) Geografska širina nekog mjesta je ugao povučen iz središta Zemlje čiji jedan krak ide ka ekvatoru, a drugi prolazi kroz to mjesto. Popravka prema geografskoj širini može se predstaviti u obliku formule: tφ = x g x (φ - φ ) - Vremenska razlika za 1 geografske širine. Ona može imati predznak (+) ili ( ) za razne periode tokom godine. Izračunata je korištenjem širinskih razlika izlazaka, odnosno zalazaka, Sunca iz Astronomskog almanaha za mjesta čije se širine razlikuju za jedan stepen. Uvrštavanjem u početnu formulu, uz pretpostavku da ne postoji dužinska razlika, dobiju se podaci prikazani u tabeli br.1. Treba znati da su uzimane srednje vrijednosti i da je u konačnom računu vršeno zaokruživanje vrijednosti na najbliži cijeli broj, tako da se tačnost kreće u granicama jedne minute (ova vremenska razlika je prikazana u Tabeli br.1). g - Popravka čija je vrijednost 1,1 ako je φ > φ, tj. mjesto sjeverno od Sarajeva ili 0,9 ako je φ < φ, tj. ako je neko mjesto južno od Sarajeva, φ - geografska širina nekog mjesta, φ - geografska širina Sarajeva. Korekcija je pozitivna (+) za mjesta sjeverno od Sarajeva, a negativna ( ) za mjesta južno od Sarajeva. Takvim za

10 KIBLA-SAT Kibla-sat je vrijeme kada je pravac sjenke nekog posmatranog predmeta nasuprot pravcu Kible. To znači da, ako se nalazite u nekom mjestu gdje vam nije poznat pravac prema Kibli, tog dana u vrijeme navedeno u koloni Kibla-sat pogledajte sjenku nekog predmeta. Pravac prema Kibli je nasuprot sjenke posmatranog predmeta. Primjena vremenskih mjesnih razlika Pošto za mjesne vremenske razlike uzimamo u obzir i geografsku širinu, to su mjesne razlike različite za svaki mjesec kao i za pojedine vaktove: a) zoru i izlazak Sunca; b) podne; c) ikindiju, zalazak Sunca i jaciju. Lijeve stranice takvima prikazuju vremena proračunata za Sarajevo. Desne stranice sadrže popis svih općina u Bosni i Hercegovini s mjesnim vremenskim razlikama za svaki mjesec. Ako je broj pozitivan, znači da se ta mjesna razlika dodaje (+) vremenu u takvimu, a ako je broj negativan da se ta vrijednost oduzima ( ) od vremena u takvimu. 280 Takvim za 2012.

11 Tabela br. 1. Vremenske razlike za 1 geografske širine a) za mjesta južno od Sarajeva (-) Mjesec Dan u mjesecu Sred. vrij. minuta /31 Januar Februar Mart April Maj Juni Juli August Septembar Oktobar Novembar Decembar b) za mjesta sjeverno od Sarajeva (+) Mjesec Dan u mjesecu Sred. vrij. minuta /31 Januar Februar Mart April Maj Juni Juli August Septembar Oktobar Novembar Decembar Takvim za

12 POJAŠNJENJE NEKIH TERMINA KOJI SE NAVODE U TAKVIMU TERMIN ERBEINI HAMSINI ZEMHERIJE DŽEMRE, prvo, drugo, treće SULTAN-NEVRUZ NISAN GOVEĐA ZIMA SITTEI-SEVR POJAŠNJENJE Prvih 40 dana zime, brojeći od zimskog solisticija ( do ) Posljednjih 0 dana zime do početka proljeća ( do ) Najhladniji dani u godini (dani oko 6. januara) Padaju na prvi, osmi, petnaesti dan ulaska Sunca u sazviježđe Ribe. prvo: otopljenje zraka drugo: otopljenje vode treće: otopljenje zemlje Sultan-nevruz je prvi dan dželalijskog kalendara. Seldžučki sultan Dželaluddindevle Melik Šah, sazvao je 467. god. po H. ili po miladskom kalendaru, u novosagrađenu opservatoriju u Nišaburu, osam tada najuglednijih i najpoznatijih astronoma tadašnjeg muslimanskog svijeta, među kojima je bio i slavni matematičar i pjesnik Omer Hajjam, i stavio im u zadatak da preurede stari perzijski kalendar i dovedu ga, što je moguće više, u sklad sa tropskim kalendarom, što su oni i učinili. Po tom njihovom kalendaru godina je imala 12 mjeseci sa po 30 dana plus dana koji su se dodavali po isteku 12 mjeseci. Ovaj kalendar stupio je na snagu 1. marta miladske ili 471. godine po Hidžri i nazvan je po ovom seldžučkom sulatnu. Šamski naziv za mjesec april, u kome pada najviše kiše, u narodu postoji vjerovanje o njenoj ljekovitosti. Prvih šest dana ulaska Sunca u sazviježđe Bika. U narodu se kaže za te dane da su posljednji trzaji odlazeće zime. 282 Takvim za 2012.

13 ROZI-HIDR JURJEV ALIĐUN ROZI-KASUM JEUMI-AŠURA LEJLETU-L-KADR LEJLETU-L-BEDR LEJLETU-L-ISRA VE-L-MI - -RADŽ LEJLETU-L-BERAT LEJLETU-R-REGAIB MIJENA (6. maj) početak ljeta po narodnom vjerovanju (2. august) - Najtopliji dan ili godišnja prekretnica. Narod kaže do Aliđuna s prahom od Aliđuna s kalom. (8. novembar) - praktični početak zime po narodnom vjerovanju (Kasum dokasa, ljeto prokasa) Jeumu-l- ašuri, vezan je za tragične događaje iz 61. godine po H. na Kerbeli. Kod nas se taj dan (10. muharrem) obilježava samo u Hadži Sinanovoj tekiji u Sarajevu. 27. noć ramazana. Noć Objave Kur ana, Noć sudbine 17. noć ramazana. Noć uoči Bitke na Bedru Noćno putovanje Muhammeda, a.s., od Mesdžidu-l-harama (Mekka) do Mesdžidu-l-aksaa (Kuds-Jerusalem) i dalje u više sfere nematerijalnog svijeta. Noć Božijeg praštanja Noć kada je hzr. Amina osjetila da je zanijela svoga sina Muhammeda, a.s. Ulazak Sunca u neko sazviježđe ili trenutak kada na kraju hidžretskog mjeseca mlađak prestane biti vidljiv. Ako je pun Mjesec (uštap), trenutak kada Mjesec bude vidljiv u svom punom obimu, onda je mijena trenutak kada je Mjesec u cjelini nevidljiv. Takvim za

14 284 Takvim za FAZE MJESECA U GODINI Posljednja četvrt s:m 09:08 17:04 01:2 10:0 21:47 10:41 01:48 18: 13:1 07:33 00:36 1:32 Dan Po Ut Če Pe Su Po SR Če Su Po Sr Če Pun Mjesec s:m 07:30 21:4 09:40 19:19 03:3 11:12 18:2 03:27 13:8 03:19 19:0 14:46 10:21 Dan Po Ut Če Pe Ne Po Ut Če Pe Ne Po Sr Pe Prva četvrt s:m 06:1 04:10 01:21 19:41 09:8 20:16 03:30 08:6 13:4 19:41 03:32 14:31 0:19 Dan Ne Ut Če Pe Ne Po Sr Če Pe Su Po Ut Če Mijena (mlađak) s:m 07:42 22:37 14:39 07:20 23:48 1:03 04:2 1: 02:11 12:03 22:08 08:42 Dan Po Ut Če Su Ne Ut Če Pe Ne Po Ut Če Mjesec Januar Februar Mart April Maj Juni Juli August Septembar Oktobar Novembar Decembar

15 Namaz je zaista propisan vjernicima u tačno naznačenom vremenu! Kur'an, En-Nisa, 103. ajet Prema hidžretskom kalendaru 1433/1434. god. HIDŽRETSKI MJESECI Prema gregorijanskom kalendaru god. Mjesec Datum Dan Datum Mjesec Dužina (dana) Safer, Ne 01 Januar 29 Rebiu-l-evvel, Ut 24 Januar 30 Rebiu-l-ahir, Če 23 Februar 29 Džumade-l-ula, Pe 23 Mart 30 Džumade-l-uhra, Ne 22 April 30 Redžeb, Ut 22 Maj 30 Ša ban, Če 21 Juni 29 Ramazan, Pe 20 Juli 30 Ševval, Ne 19 August 29 Zu-l-ka de, Po 17 Septembar 29 Zu-l-hidždže, Ut 16 Oktobar 30 Muharrem, Če 1 Novembar 29 Safer, Pe 14 Decembar Takvim za

16 MUBAREK DANI I NOĆI U 1433/1434. god. po H. (2012. god.) Prema gregorijanskom kalendaru god. Prema hidžretskom kalendaru 1433/1434. god. po H. Mjesec Datum Dan Datum Mjesec Mubarek - dani i noći Februar 04 Subota 12 Rebiu-l-evvel, Rođenje Muhammeda, a.s., Maj 24 Četvrtak 03 Redžeb, Lejletu-r-regaib Juni 16 Subota 26 Redžeb, Lejletu-l-Mi radž Juli 04 Srijeda 14 Ša ban, Lejletu-l-berat Juli 19 Četvrtak 29 Ša ban, Uoči ramazana, I. teravija Juli 20 Petak 01 Ramazan, Početak posta August 04 Subota 17 Ramazan, Noć Bedra August 08 Srijeda 20 Ramazan, Ulazak u i tikaf (poslije ikindije) August 14 Utorak 26 Ramazan, Lejletu-l-kadr August 19 Nedjelja 01 Ševval, Ramazanski bajram, 1. dan August 20 Ponedjeljak 02 Ševval, Ramazanski bajram, 2. dan August 21 Utorak 03 Ševval, Ramazanski bajram, 3. dan Oktobar 24 Srijeda 09 Zu-l-hidždže, Jeumi-Arefe Oktobar 2 Četvrtak 10 Zu-l-hidždže, Kurban-bajram, 1. dan Oktobar 26 Petak 11 Zu-l-hidždže, Kurban-bajram, 2. dan Oktobar 27 Subota 12 Zu-l-hidždže, Kurban-bajram, 3. dan Oktobar 28 Nedjelja 13 Zu-l-hidždže, Kurban-bajram, 4. dan Novembar 1 Četvrtak 01 Muharrem, Nova hidžr. godina Novembar 23 Petak 10 Muharrem, Noć ašure 286 Takvim za 2012.

17 ZNAČAJNI DATUMI U TRADICIJI BOŠNJAKA Mjesec Datum PO TAKVIMU džumade-l-uhra Dan džamija džumade-l-uhra Dovište Dobre vode-foče džumade-l-uhra Buna - mevlud džumade-l-uhra Dovište - Ključ redžeb Dan vakifa ša ban Ajvatovica ša ban Fatihska džuma u Kamengradu ramazan Karići ramazan Lastavica ramazan Dan povratničkih džemata ševval Kladanj ševval Kraljeva Sutjeska DANI BOLNOG PRISJEĆANJA ša ban Dan sjećanja na genocid u Srebrenici ramazan Džamija Igman - Mevlud i tevhid šehidima BiH ševval Solun - Šehidska dova ševval Dan šehida Takvim za

18 BLAGDANI PRAZNICI DRUGIH KONFESIJA KATOLIČKI MJESEC DAN BLAGDAN Januar/Siječanj 01 Ne Nova godina April/Travanj 08 Ne Uskrs Maj/Svibanj 27 Ne Duhovi Juni/Lipanj 07 Če Tijelovo (Brašančevo) August/Kolovoz 1 Sr Velika gospa Septembar/Rujan 08 Su Mala gospa Novembar/Studeni 01 Če Svi sveti 02 Pe Dušni dan Decembar/Prosinac 2 Ut Božić JEVREJSKI MJESEC DAN PRAZNIK Mart 08 Če Purim April 07 Su Pesah (8 dana) April 19 Če Jom Ašoa Maj 27 Ne Šavuot Septembar 17 Po Roš hašana 773. N.god. Septembar 26 Sr Jom kipur Oktobar 01 Po Sukot Decembar 09 Ne Hanuka (8 dana) PRAVOSLAVNI MJESEC DAN PRAZNIK Januar 07 Su Božić Januar 14 Su Nova godina April 1 Ne Vaskrs Maj 06 Pe Đurđevdan Juni 28 Po Vidovdan August 02 Če Ilindan August 28 Ut Velika gospojina Septembar 21 Pe Mala gospojina 288 Takvim za 2012.

19 ZNAČAJNI DATUMI U POVIJESTI BIH MJESEC Datum Dan August/Kolovoz 04 Su Dan banjalučkog boja August/Kolovoz 29 Sr Dan izdavanja povelje Kulina bana DRŽAVNI PRAZNICI MJESEC Datum Dan PRAZNIK Januar 01 Ne Nova godina Mart 01 Če Dan nezavisnosti Maj 01 Ut Međunarodni praznik rada Novembar 2 Ne Dan državnosti GODIŠNJA DOBA Mjesec Datum Dan Vrijeme Godišnje doba Mart 20 Ut 06:14 Proljeće Juni 21 Če 00:09 Ljeto Septembar 22 Su 1:49 Jesen Decembar 21 Pe 12:12 Zima Podaci o početku godišnjih doba su po srednjoevropskom vremenu. U periodu ljetnog računanja vremena u Bosni i Hercegovini se dodaje jedan sat. Takvim za

20 Po kalendaru D A N U sedmici J A N U A R SAFER/REBIU-L-EVVEL GOD. PO H. Po takvimu Blagdani, značajni datumi, faze Mjeseca i drugi astronomski podaci s m s m s m s m s m s m s m 1 Ne 7 Safer Prva četvrt 06: Po Ut Sr Če Pe 12 Džuma Su 13 Miladi Isa, a.s Ne Po 1 Pun Mjesec 07: Ut Sr Če Pe 19 Džuma Su 20 Kanuni-sani Ne Po 22 Posljednja četvrt 09: Ut Sr Če Pe 26 Džuma Su Ne Po 29 Mijena 07: Ut 1 Rebiu-l-evvel Sr Če Pe 4 Džuma Su Ne Po Ut 8 Prva četvrt 04:10 Prvi dan hamsina Izlazak Sunca Akšam (zalazak Sunca) Kibla-sat 290 Takvim za 2012.

21 Mjesne vremenske razlike za januar BANOVIĆI BANJA LUKA 8 2 BIHAĆ BIJELJINA BILEĆA BOS.BROD BOS.DUBICA BOS.GRADIŠKA 9 0 BOS.GRAHOVO BOS.KRUPA BOS.NOVI BOS.PETROVAC BOS.ŠAMAC BRATUNAC BRČKO BREZA BUGOJNO 4 3 BUSOVAČA BUŽIM CAZIN ČAJNIČE ČAPLJINA 3 1 ČELIĆ ČELINAC ČITLUK 3 1 DERVENTA DOBOJ DONJI VAKUF 4 3 DRVAR FOČA FOJNICA GACKO GLAMOČ GORAŽDE GORNJI VAKUF GRAČANICA GRADAČAC GRUDE 4 3 HADŽIĆI HAN-PIJESAK HLIVNO ILIJAŠ JABLANICA JAJCE 6 3 KAKANJ KALESIJA KALINOVIK KISELJAK KLADANJ KLJUČ KONJIC KOTOR-VAROŠ KREŠEVO KUPRES 4 LAKTAŠI 8 1 LOPARE LUKAVAC LJUBINJE LJUBUŠKI 4 2 MAGLAJ MODRIČA MOSTAR MRKONJIĆ-GRAD 7 4 NEUM NEVESINJE NOVI TRAVNIK ODŽAK OLOVO ORAŠJE PALE POSUŠJE 4 3 PRIJEDOR PRNJAVOR PROZOR ROGATICA RUDO SANSKI MOST SKENDER-VAKUF SOKOLAC SRBAC SREBRENICA SREBRENIK STOLAC ŠEKOVIĆI ŠIPOVO 7 4 ŠIROKI BRIJEG 3 2 TESLIĆ 2 0 TEŠANJ TOMISLAVGRAD 4 TRAVNIK TREBINJE TRNOVO TUZLA UGLJEVIK VAREŠ V.KLADUŠA VISOKO VIŠEGRAD VITEZ VLASENICA ZAVIDOVIĆI ZENICA ZVORNIK ŽEPA ŽEPČE ŽIVINICE Takvim za

22 D A N F E B R U A R REBIU-L-EVVEL/REBIU-L-AHIR GOD. PO H. Blagdani, značajni datumi, faze Mjeseca i drugi astronomski podaci s m s m s m s m s m s m s m 1 Sr 9 Rebiu-l-evvel Če Pe 11 Džuma Rođenje 4 Su 12 Muhammmeda, a.s., Pola zime Ne Po Ut 1 Pun Mjesec 21: Sr Če Pe 18 Džuma Su Ne Po Posljednja četvrt 17: Ut 22 Šubat Sr Če Pe 2 Džuma Su Ne 27 Prvo džemre (u zrak) Po Ut 29 Mijena 22: Sr Če 1 Rebiu-l-ahir Pe 2 Džuma Su Ne 4 Drugo džemre (u vodu) Po Ut Sr Po kalendaru U sedmici Po takvimu Izlazak Sunca Akšam (zalazak Sunca) Kibla-sat 292 Takvim za 2012.

23 Mjesne vremenske razlike za februar BANOVIĆI BANJA LUKA 7 3 BIHAĆ BIJELJINA BILEĆA BOS.BROD BOS.DUBICA BOS.GRADIŠKA 7 2 BOS.GRAHOVO BOS.KRUPA BOS.NOVI BOS.PETROVAC BOS.ŠAMAC BRATUNAC BRČKO BREZA BUGOJNO BUSOVAČA BUŽIM CAZIN ČAJNIČE ČAPLJINA ČELIĆ ČELINAC ČITLUK DERVENTA DOBOJ DONJI VAKUF 4 4 DRVAR FOČA FOJNICA GACKO GLAMOČ GORAŽDE GORNJI VAKUF GRAČANICA GRADAČAC GRUDE 4 3 HADŽIĆI HAN-PIJESAK HLIVNO ILIJAŠ JABLANICA JAJCE 6 4 KAKANJ KALESIJA KALINOVIK KISELJAK KLADANJ KLJUČ 8 7 KONJIC KOTOR-VAROŠ KREŠEVO KUPRES LAKTAŠI LOPARE LUKAVAC LJUBINJE LJUBUŠKI 4 3 MAGLAJ MODRIČA MOSTAR MRKONJIĆ-GRAD 6 4 NEUM 3 2 NEVESINJE NOVI TRAVNIK ODŽAK OLOVO ORAŠJE PALE POSUŠJE 4 4 PRIJEDOR 9 7 PRNJAVOR 3 1 PROZOR ROGATICA RUDO SANSKI MOST 9 7 SKENDER-VAKUF 4 3 SOKOLAC SRBAC SREBRENICA SREBRENIK STOLAC ŠEKOVIĆI ŠIPOVO 6 ŠIROKI BRIJEG TESLIĆ TEŠANJ TOMISLAVGRAD TRAVNIK TREBINJE TRNOVO TUZLA UGLJEVIK VAREŠ V.KLADUŠA VISOKO VIŠEGRAD VITEZ VLASENICA ZAVIDOVIĆI ZENICA ZVORNIK ŽEPA ŽEPČE ŽIVINICE Takvim za

24 Po kalendaru M A R T REBIU-L-AHIR/DŽUMADE-L-ULA GOD. PO H. D A N Blagdani, značajni datumi, faze Mjeseca i drugi astronomski podaci s m s m s m s m s m s m s m 1 Če 8 Prva četvrt 01:22 Rebiu-l-ahir Pe 9 Džuma Su Ne Po 12 Treće džemre (u zemlju) Ut Sr Če 1 Pun Mjesec 09: Pe 16 Džuma Su 17 Babe, prvi dan Ne Po Ut Sr 21 Mart-Rumi Če 22 Posljednja četvrt 01: Pe 23 Džuma Su 24 Babe, zadnji dan Ne Po Ut 27 Posljednji dan hamsina Sr 28 Sultan-nevruz Če 29 Mijena 14: Pe 1 Džuma Džumede-l-ula Su Ne Po Ut Sr Če Pe 8 Džuma Prva četvrt 19: Su marta počinje ljetno računanje vremena U sedmici Po takvimu Izlazak Sunca Akšam (zalazak Sunca) Kibla-sat 294 Takvim za 2012.

25 Mjesne vremenske razlike za mart BANOVIĆI BANJA LUKA BIHAĆ BIJELJINA BILEĆA BOS.BROD BOS.DUBICA BOS.GRADIŠKA BOS.GRAHOVO BOS.KRUPA BOS.NOVI BOS.PETROVAC BOS.ŠAMAC BRATUNAC BRČKO BREZA BUGOJNO BUSOVAČA BUŽIM CAZIN ČAJNIČE ČAPLJINA ČELIĆ ČELINAC 4 4 ČITLUK DERVENTA DOBOJ DONJI VAKUF DRVAR FOČA FOJNICA GACKO GLAMOČ GORAŽDE GORNJI VAKUF GRAČANICA GRADAČAC GRUDE HADŽIĆI HAN-PIJESAK HLIVNO ILIJAŠ JABLANICA JAJCE KAKANJ KALESIJA KALINOVIK KISELJAK KLADANJ KLJUČ KONJIC KOTOR-VAROŠ KREŠEVO KUPRES LAKTAŠI 4 LOPARE LUKAVAC LJUBINJE LJUBUŠKI MAGLAJ MODRIČA MOSTAR MRKONJIĆ-GRAD NEUM NEVESINJE NOVI TRAVNIK ODŽAK OLOVO ORAŠJE PALE POSUŠJE PRIJEDOR PRNJAVOR PROZOR ROGATICA RUDO SANSKI MOST SKENDER-VAKUF SOKOLAC SRBAC SREBRENICA SREBRENIK STOLAC ŠEKOVIĆI ŠIPOVO ŠIROKI BRIJEG TESLIĆ TEŠANJ TOMISLAVGRAD TRAVNIK TREBINJE TRNOVO TUZLA UGLJEVIK VAREŠ V.KLADUŠA VISOKO VIŠEGRAD VITEZ VLASENICA ZAVIDOVIĆI ZENICA ZVORNIK ŽEPA ŽEPČE ŽIVINICE Takvim za

26 Po kalendaru A P R I L DŽUMADE-L-ULA/DŽUMADE-L-UHRA GOD. PO H. D A N Blagdani, značajni datumi, faze Mjeseca i drugi astronomski podaci s m s m s m s m s m s m s m 1 Ne 10 Džumede-l-ula Po Ut Sr Če Pe 1 Džuma. Pun Mjesec 19: Su Ne Po Ut Sr 20 Dan bošnjačke dijaspore Če Pe 22 Džuma. Posljednja četvrt 10: Su 23 Nisan, prvi dan Ne Po Ut Sr Če Pe 29 Džuma Goveđa zima, prvi dan Su 30 Mijena 07: Ne 1 Džumade-l-uhra Po Ut Sr 4 Goveđa zima, zadnji dan Če Pe 6 Džuma Su Ne 8 Prva četvrt 09: Po U sedmici Po takvimu Izlazak Sunca Akšam (zalazak Sunca) Kibla-sat 296 Takvim za 2012.

27 Mjesne vremenske razlike za april BANOVIĆI BANJA LUKA 3 6 BIHAĆ BIJELJINA BILEĆA BOS.BROD BOS.DUBICA BOS.GRADIŠKA 3 7 BOS.GRAHOVO BOS.KRUPA BOS.NOVI BOS.PETROVAC BOS.ŠAMAC BRATUNAC BRČKO BREZA BUGOJNO BUSOVAČA BUŽIM CAZIN ČAJNIČE ČAPLJINA ČELIĆ ČELINAC ČITLUK DERVENTA DOBOJ DONJI VAKUF 4 4 DRVAR FOČA FOJNICA GACKO GLAMOČ GORAŽDE GORNJI VAKUF GRAČANICA GRADAČAC GRUDE 3 4 HADŽIĆI HAN-PIJESAK HLIVNO ILIJAŠ JABLANICA JAJCE 4 KAKANJ KALESIJA KALINOVIK KISELJAK KLADANJ KLJUČ KONJIC KOTOR-VAROŠ 3 4 KREŠEVO KUPRES LAKTAŠI LOPARE LUKAVAC LJUBINJE LJUBUŠKI MAGLAJ MODRIČA MOSTAR MRKONJIĆ-GRAD 4 6 NEUM 2 3 NEVESINJE NOVI TRAVNIK ODŽAK OLOVO ORAŠJE PALE POSUŠJE 4 4 PRIJEDOR 7 9 PRNJAVOR 1 3 PROZOR ROGATICA RUDO SANSKI MOST SKENDER-VAKUF 3 4 SOKOLAC SRBAC SREBRENICA SREBRENIK STOLAC ŠEKOVIĆI ŠIPOVO 6 ŠIROKI BRIJEG TESLIĆ TEŠANJ TOMISLAVGRAD TRAVNIK TREBINJE TRNOVO TUZLA UGLJEVIK VAREŠ V.KLADUŠA VISOKO VIŠEGRAD VITEZ VLASENICA ZAVIDOVIĆI ZENICA ZVORNIK ŽEPA ŽEPČE ŽIVINICE Takvim za

28 D A N M A J DŽUMADE-L-UHRA/REDŽEB GOD. PO H. Blagdani, značajni datumi, faze Mjeseca i drugi astronomski podaci s m s m s m s m s m s m s m 1 Ut 10 Džumade-l-uhra Sr Če Pe 13 Džuma Su Ne 1 Pun Mjesec 03: Po 16 Dan džamija Ut 17 Dovište Dobre vode-foča Sr Če Pe 20 Džuma Su 21 Mevlud Buna Posljednja četvrt 21: Ne 22 Nisan, zadnji dan Po 23 Majis Ut Sr Če Pe 27 Džuma Su Ne 29 Mijena 23: Po Ut 1 Redžeb Sr Če 3 Lejletu-r-regaib Pe 4 Džuma Su Ne 6 Dovište Ključ Po 7 Prva četvrt 20: Ut Sr Če Napomena : Po hidžretskom kalendaru novi dan nastupa s akšamom, pa prema tome noć Lejletu-r-regaib nastupa 24. maja u akšam i ona se te noći i obilježava. Po kalendaru U sedmici Po takvimu Izlazak Sunca /REDŽEBe Akšam (zalazak Sunca) Kibla-sat 298 Takvim za 2012.

29 Mjesne vremenske razlike za maj BANOVIĆI BANJA LUKA 2 8 BIHAĆ BIJELJINA BILEĆA BOS.BROD BOS.DUBICA BOS.GRADIŠKA 1 9 BOS.GRAHOVO BOS.KRUPA BOS.NOVI BOS.PETROVAC BOS.ŠAMAC BRATUNAC BRČKO BREZA BUGOJNO 3 4 BUSOVAČA BUŽIM CAZIN ČAJNIČE ČAPLJINA 1 3 ČELIĆ ČELINAC ČITLUK 1 3 DERVENTA DOBOJ DONJI VAKUF 3 4 DRVAR FOČA FOJNICA GACKO GLAMOČ GORAŽDE GORNJI VAKUF GRAČANICA GRADAČAC GRUDE 3 4 HADŽIĆI HAN-PIJESAK HLIVNO ILIJAŠ JABLANICA JAJCE 3 6 KAKANJ KALESIJA KALINOVIK KISELJAK KLADANJ KLJUČ KONJIC KOTOR-VAROŠ KREŠEVO KUPRES LAKTAŠI LOPARE LUKAVAC LJUBINJE LJUBUŠKI 2 4 MAGLAJ MODRIČA MOSTAR MRKONJIĆ-GRAD 4 7 NEUM NEVESINJE NOVI TRAVNIK ODŽAK OLOVO ORAŠJE PALE POSUŠJE 3 4 PRIJEDOR PRNJAVOR PROZOR ROGATICA RUDO SANSKI MOST SKENDER-VAKUF SOKOLAC SRBAC SREBRENICA SREBRENIK STOLAC ŠEKOVIĆI ŠIPOVO 4 7 ŠIROKI BRIJEG 2 3 TESLIĆ 0 2 TEŠANJ TOMISLAVGRAD 4 TRAVNIK TREBINJE TRNOVO TUZLA UGLJEVIK VAREŠ V.KLADUŠA VISOKO VIŠEGRAD VITEZ VLASENICA ZAVIDOVIĆI ZENICA ZVORNIK ŽEPA ŽEPČE ŽIVINICE Takvim za

30 J U N I REDŽEB/ŠA BAN GOD. PO H. D A N Blagdani, značajni datumi, faze Mjeseca i drugi astronomski podaci s m s m s m s m s m s m s m 1 Pe 11 Džuma. Redžeb Dan brige IZ-e za slijepe i 2 Su 12 slabovidne osobe Ne Po 14 Pun Mjesec 11: Ut Sr Če Pe 18 Džuma Su Ne Po 21 Posljednja četvrt 10: Ut Sr Če 24 Haziran Pe 2 Džuma Su 26 Lejletu-l-Mi radž. Dan vakifa Ne Po Ut 29 Mijena 1: Sr Če 1 Ša ban Pe 2 Džuma Su Ne 4 Ajvatovica Po Ut Sr 7 Prva četvrt 03: Če Pe 9 Džuma Su Po kalendaru U sedmici Po takvimu Napomena: Lejeltu-i-Mi radž nastupa 16. juna u akšam i ona se te noći i obilježava. Izlazak Sunca Akšam (zalazak Sunca) Kibla-sat 300 Takvim za 2012.

31 Mjesne vremenske razlike za juni BANOVIĆI BANJA LUKA 1 9 BIHAĆ BIJELJINA BILEĆA BOS.BROD BOS.DUBICA BOS.GRADIŠKA BOS.GRAHOVO BOS.KRUPA 9 13 BOS.NOVI BOS.PETROVAC 8 11 BOS.ŠAMAC - 0 BRATUNAC BRČKO BREZA BUGOJNO 3 4 BUSOVAČA BUŽIM CAZIN 10 1 ČAJNIČE ČAPLJINA ČELIĆ ČELINAC ČITLUK 1 3 DERVENTA DOBOJ -2 1 DONJI VAKUF 3 4 DRVAR FOČA FOJNICA GACKO GLAMOČ GORAŽDE GORNJI VAKUF GRAČANICA GRADAČAC GRUDE HADŽIĆI HAN-PIJESAK HLIVNO ILIJAŠ JABLANICA JAJCE 3 7 KAKANJ KALESIJA KALINOVIK KISELJAK KLADANJ KLJUČ KONJIC KOTOR-VAROŠ KREŠEVO KUPRES LAKTAŠI LOPARE LUKAVAC LJUBINJE -2 1 LJUBUŠKI MAGLAJ MODRIČA -4 1 MOSTAR MRKONJIĆ-GRAD 3 8 NEUM NEVESINJE NOVI TRAVNIK ODŽAK - 0 OLOVO ORAŠJE PALE POSUŠJE PRIJEDOR PRNJAVOR PROZOR ROGATICA RUDO SANSKI MOST SKENDER-VAKUF SOKOLAC SRBAC SREBRENICA SREBRENIK STOLAC -1 2 ŠEKOVIĆI ŠIPOVO 4 7 ŠIROKI BRIJEG 2 3 TESLIĆ -1 2 TEŠANJ -1 2 TOMISLAVGRAD 4 TRAVNIK 2 3 TREBINJE TRNOVO TUZLA UGLJEVIK VAREŠ V.KLADUŠA VISOKO VIŠEGRAD VITEZ VLASENICA ZAVIDOVIĆI ZENICA ZVORNIK ŽEPA ŽEPČE ŽIVINICE Takvim za

32 Po kalendaru D A N U sedmici Po takvimu J U L I ŠA BAN/RAMAZAN GOD. PO H. Blagdani, značajni datumi, faze Mjeseca i drugi astronomski podaci s m s m s m s m s m s m s m 1 Ne 11 Ša ban Po Ut 13 Pun Mjesec 18: Sr 14 Lejletu-l-berat Če Pe 16 Džuma. Fatihska džuma u Kamengradu Su Ne Po Ut godišnjica genocida 11 Sr 21 u Srebrenici. Posljednja četvrt 01:48 12 Če Pe 23 Džuma Su 24 Temuz Ne Po Ut Sr Če 29 Mijena 04: Džuma. 20 Pe 1 Ramazan (Prvi dan posta) 21 Su Ne Po Ut Sr Če 7 Prva četvrt 08: Pe 8 Džuma Su 9 Karići, prvi dan Ne 10 Karići, drugi dan Po Ut Napomena: Lejletu-l-berat nastupa u akšam 4. jula i ona se te noći i obilježava. Izlazak Sunca Akšam (zalazak Sunca) Kibla-sat 302 Takvim za 2012.

33 Mjesne vremenske razlike za juli BANOVIĆI BANJA LUKA 1 9 BIHAĆ BIJELJINA BILEĆA BOS.BROD BOS.DUBICA BOS.GRADIŠKA 0 10 BOS.GRAHOVO BOS.KRUPA 9 13 BOS.NOVI BOS.PETROVAC BOS.ŠAMAC - 0 BRATUNAC BRČKO BREZA BUGOJNO 3 4 BUSOVAČA BUŽIM CAZIN ČAJNIČE ČAPLJINA 1 3 ČELIĆ ČELINAC ČITLUK 1 3 DERVENTA DOBOJ -2 1 DONJI VAKUF 3 4 DRVAR FOČA FOJNICA GACKO GLAMOČ GORAŽDE GORNJI VAKUF GRAČANICA GRADAČAC GRUDE HADŽIĆI HAN-PIJESAK HLIVNO ILIJAŠ JABLANICA JAJCE 3 7 KAKANJ KALESIJA KALINOVIK KISELJAK KLADANJ KLJUČ KONJIC KOTOR-VAROŠ KREŠEVO KUPRES LAKTAŠI LOPARE LUKAVAC LJUBINJE LJUBUŠKI MAGLAJ MODRIČA -4 1 MOSTAR MRKONJIĆ-GRAD 3 8 NEUM NEVESINJE NOVI TRAVNIK ODŽAK -4 0 OLOVO ORAŠJE PALE POSUŠJE PRIJEDOR PRNJAVOR PROZOR ROGATICA RUDO SANSKI MOST SKENDER-VAKUF SOKOLAC SRBAC SREBRENICA SREBRENIK STOLAC ŠEKOVIĆI ŠIPOVO 4 7 ŠIROKI BRIJEG 2 3 TESLIĆ -1 2 TEŠANJ -1 2 TOMISLAVGRAD 4 TRAVNIK TREBINJE TRNOVO TUZLA UGLJEVIK VAREŠ V.KLADUŠA VISOKO VIŠEGRAD VITEZ VLASENICA ZAVIDOVIĆI ZENICA ZVORNIK ŽEPA ŽEPČE ŽIVINICE Takvim za

34 A U G U S T RAMAZAN/ŠEVVAL GOD. PO H. D A N Blagdani, značajni datumi, faze Mjeseca i drugi astronomski podaci s m s m s m s m s m s m s m 1 Sr 13 Ramazan Če 14 Pun Mjesec 03: Pe 1 Džuma. Mevlud i tevhid šehidima BiH Su 16 Noć Bedra Dan povratničkih džemata. Ne 17 Lastavica Po Ut Sr 20 Ulazak u i tikaf (iza ikindije/ Če 21 Posljednja četvrt 18: Pe 22 Džuma Su Ne Po Ut 26 Lejletu-l-kadr Pola ljeta. Augustos Sr Če Pe 29 Džuma. Mijena 1: Su Ne 1 Ševval Ramazanski bajram, 1. dan Po 2 Bajram, 2.dan. Dan šehida Solun Šehidska dova Ut 3 Bajram, 3. dan Sr Če Pe 6 Džuma. Prva četvrt 13: Su Ne 8 Kladanj Po Ut 10 Međunavice, 1. dan Sr Če Pe 13 Džuma. Kraljeva Sutjeska Pun Mjesec 13: Bajram-namaz je u nedjelju 19. augusta u 06 s 33 min. Napomena I: Noć Bedra nastupa 04. augusta i ona se tu noć i obilježava. Napomena II: Lejletu-l-kadr nastupa u akšam 14. augusta i ona se tu noć i obilježava. Po kalendaru U sedmici Po takvimu 304 Takvim za Izlazak Sunca Akšam (zalazak Sunca) Kibla-sat

35 Mjesne vremenske razlike za august BANOVIĆI BANJA LUKA 3 7 BIHAĆ BIJELJINA BILEĆA BOS.BROD -1 2 BOS.DUBICA BOS.GRADIŠKA 2 8 BOS.GRAHOVO BOS.KRUPA BOS.NOVI 8 11 BOS.PETROVAC BOS.ŠAMAC BRATUNAC BRČKO BREZA BUGOJNO BUSOVAČA BUŽIM CAZIN ČAJNIČE ČAPLJINA ČELIĆ ČELINAC ČITLUK DERVENTA -1 2 DOBOJ DONJI VAKUF 3 4 DRVAR FOČA FOJNICA GACKO GLAMOČ GORAŽDE GORNJI VAKUF GRAČANICA GRADAČAC GRUDE 3 4 HADŽIĆI HAN-PIJESAK HLIVNO ILIJAŠ JABLANICA JAJCE 4 6 KAKANJ KALESIJA KALINOVIK KISELJAK KLADANJ KLJUČ 7 8 KONJIC KOTOR-VAROŠ KREŠEVO KUPRES LAKTAŠI LOPARE LUKAVAC LJUBINJE LJUBUŠKI 2 4 MAGLAJ MODRIČA MOSTAR MRKONJIĆ-GRAD 4 7 NEUM 1 3 NEVESINJE NOVI TRAVNIK ODŽAK OLOVO ORAŠJE PALE POSUŠJE 4 4 PRIJEDOR PRNJAVOR 1 3 PROZOR ROGATICA RUDO SANSKI MOST 7 9 SKENDER-VAKUF SOKOLAC SRBAC SREBRENICA SREBRENIK STOLAC ŠEKOVIĆI ŠIPOVO 4 6 ŠIROKI BRIJEG TESLIĆ TEŠANJ TOMISLAVGRAD TRAVNIK TREBINJE TRNOVO TUZLA UGLJEVIK VAREŠ V.KLADUŠA VISOKO VIŠEGRAD VITEZ VLASENICA ZAVIDOVIĆI ZENICA ZVORNIK ŽEPA ŽEPČE ŽIVINICE Takvim za

36 Po kalendaru U sedmici Po takvimu S E P T E M B A R ŠEVVAL/ ZU-L-KA DE GOD. PO H. D A N Blagdani, značajni datumi, faze Mjeseca i drugi astronomski podaci s m s m s m s m s m s m s m 1 Su 14 Ševval Ne Po Ut Sr Če Pe 20 Džuma Su 21 Posljednja četvrt 13: Ne Po Ut Sr Če Pe 27 Džuma. Ejlul Su Ne 29 Mijena 02: Po 1 Z u-l-ka de Ut Sr Če Pe Džuma. Ravnodnevnica Su 6 Prva četvrt 19: Ne Po Ut Sr Če Pe 12 Džuma Dan Udruženja Ilmijje Su Ne 14 Pun Mjesec 03: Izlazak Sunca Akšam (zalazak Sunca) Kibla-sat 306 Takvim za 2012.

37 Mjesne vremenske razlike za septembar BANOVIĆI BANJA LUKA 4 6 BIHAĆ BIJELJINA BILEĆA BOS.BROD BOS.DUBICA BOS.GRADIŠKA 4 6 BOS.GRAHOVO BOS.KRUPA BOS.NOVI BOS.PETROVAC BOS.ŠAMAC BRATUNAC BRČKO BREZA BUGOJNO BUSOVAČA BUŽIM CAZIN ČAJNIČE ČAPLJINA ČELIĆ ČELINAC 4 4 ČITLUK DERVENTA DOBOJ DONJI VAKUF DRVAR FOČA FOJNICA GACKO GLAMOČ GORAŽDE GORNJI VAKUF GRAČANICA GRADAČAC GRUDE HADŽIĆI HAN-PIJESAK HLIVNO ILIJAŠ JABLANICA JAJCE 4 KAKANJ KALESIJA KALINOVIK KISELJAK KLADANJ KLJUČ KONJIC KOTOR-VAROŠ 4 4 KREŠEVO KUPRES LAKTAŠI 4 LOPARE LUKAVAC LJUBINJE LJUBUŠKI MAGLAJ MODRIČA MOSTAR MRKONJIĆ-GRAD 6 NEUM NEVESINJE NOVI TRAVNIK ODŽAK OLOVO ORAŠJE PALE POSUŠJE 4 4 PRIJEDOR PRNJAVOR PROZOR ROGATICA RUDO SANSKI MOST SKENDER-VAKUF 4 4 SOKOLAC SRBAC SREBRENICA SREBRENIK STOLAC ŠEKOVIĆI ŠIPOVO 6 ŠIROKI BRIJEG TESLIĆ TEŠANJ TOMISLAVGRAD TRAVNIK TREBINJE TRNOVO TUZLA UGLJEVIK VAREŠ V.KLADUŠA VISOKO VIŠEGRAD VITEZ VLASENICA ZAVIDOVIĆI ZENICA ZVORNIK ŽEPA ŽEPČE ŽIVINICE Takvim za

38 O K T O B A R ZU-L-KA DE/ZU-L-HIDŽDŽE GOD. PO H. D A N Blagdani, značajni datumi, faze Mjeseca i drugi astronomski podaci s m s m s m s m s m s m s m 1 Po 1 Zu-l-ka de Ut Sr Če Pe 19 Džuma Su Ne Po 22 Posljednja četvrt 07: Ut Sr Če Pe 26 Džuma Su Ne 28 Tešrini-evvel Po 29 Mijena 12: Ut 1 Zu-l-hidždže Sr Če Pe 4 Džuma Su Ne Po 7 Prva četvrt 03: Ut Sr 9 Jeumi-Arefe Če 10 Kurban-bajram, 1. dan Pe 11 Džuma. Kurbanbajram, 2. dan Po kalendaru U sedmici Po takvimu 27 Su 12 Kurban-bajram, 3. dan Ne 13 Kurban-bajram, 4. dan Po 14 Pun Mjesec 19: Ut Sr oktobra počinje zimsko računanje vremena Bajram-namaz je u četvrtak 2. oktobra u 07s 2 min. Izlazak Sunca Akšam (zalazak Sunca) Kibla-sat 308 Takvim za 2012.

39 Mjesne vremenske razlike za oktobar BANOVIĆI BANJA LUKA 6 4 BIHAĆ BIJELJINA BILEĆA BOS.BROD BOS.DUBICA 8 6 BOS.GRADIŠKA 6 3 BOS.GRAHOVO BOS.KRUPA BOS.NOVI BOS.PETROVAC BOS.ŠAMAC BRATUNAC BRČKO BREZA BUGOJNO BUSOVAČA BUŽIM CAZIN ČAJNIČE ČAPLJINA ČELIĆ ČELINAC ČITLUK DERVENTA DOBOJ DONJI VAKUF DRVAR FOČA FOJNICA GACKO GLAMOČ GORAŽDE GORNJI VAKUF GRAČANICA GRADAČAC GRUDE 4 4 HADŽIĆI HAN-PIJESAK HLIVNO ILIJAŠ JABLANICA JAJCE 4 KAKANJ KALESIJA KALINOVIK KISELJAK KLADANJ KLJUČ KONJIC KOTOR-VAROŠ 4 3 KREŠEVO KUPRES LAKTAŠI LOPARE LUKAVAC LJUBINJE LJUBUŠKI MAGLAJ MODRIČA MOSTAR MRKONJIĆ-GRAD 6 NEUM NEVESINJE NOVI TRAVNIK ODŽAK OLOVO ORAŠJE PALE POSUŠJE 4 4 PRIJEDOR 8 7 PRNJAVOR PROZOR ROGATICA RUDO SANSKI MOST SKENDER-VAKUF 4 3 SOKOLAC SRBAC 4 2 SREBRENICA SREBRENIK STOLAC ŠEKOVIĆI ŠIPOVO 6 ŠIROKI BRIJEG TESLIĆ TEŠANJ TOMISLAVGRAD TRAVNIK TREBINJE TRNOVO TUZLA UGLJEVIK VAREŠ V.KLADUŠA VISOKO VIŠEGRAD VITEZ VLASENICA ZAVIDOVIĆI ZENICA ZVORNIK ŽEPA ŽEPČE ŽIVINICE Takvim za

40 N O V E M B A R ZU-L-HIDŽDŽE 1433./MUHARREM GOD. PO H. D A N Blagdani, značajni datumi, faze Mjeseca i drugi astronomski podaci s m s m s m s m s m s m s m 1 Če 17 Zu-l-hidždže Pe 18 Džuma Su Ne Po Ut Sr 23 Posljednja četvrt 00: Če Pe 2 Džuma Su Ne Po Ut 29 Mijena 22: Sr 30 Tešrini-sani Če 1 Muharrem Nova hidžretska god Pe 2 Džuma Su Ne Po Ut 6 Prva četvrt 14: Sr Če Pe 9 Džuma. Noć ašure Su Ne Po Ut Sr 14 Pun Mjesec 14: Če Pe 16 Džuma Napomena: Nova hidžretska godina nastupa 14. novembra u akšam i ona se te noći i obilježava, a sutrašnji dan 1. novembar je prvi muharrem g. po H. Po kalendaru U sedmici Po takvimu Izlazak Sunca Akšam (zalazak Sunca) Napomena: Noć ašure nastupa 23. novembra i ona se te noći i obilježava. Kibla-sat 310 Takvim za 2012.