Møteinnkalling. Utval: Nærøyfjorden verneområdestyre Møtestad: Kommunestyresalen, Aurland Dato: Tidspunkt: 10:00 14:00

Transkript

1 Møteinnkalling Utval: Nærøyfjorden verneområdestyre Møtestad: Kommunestyresalen, Aurland Dato: Tidspunkt: 10:00 14:00 Eventuelt forfall må meldast snarast på tlf eller e-post Vararepresentantar møter etter nærare beskjed. Rapport frå gjennomførte tiltak i 2018 vert lagt farm på møte av verneområdeforvaltar Anbjørg Nornes SNO Kristoffer Ullern Hansen legg fram i møte rapport frå oppsynet sitt arbeid i Status og vidare arbeid med besøksstrategien for Nærøyfjorden vert lagt fram på møte. Konsulent/skrivar for besøksstrategiarbeidet, Gøran Johansen, deltek på møtet.

2 Saksliste Utvalssaksnr ST 37/18 ST 38/18 ST 39/18 RS 22/18 ST 40/18 DS 13/18 Innhald Lukka Arkivsaksnr Godkjenning av innkalling og dagsorden Val av eit styremedlem til å skrive under protokoll Referatsaker Protokoll frå møte i Verdsarvrådet for Vestnorsk fjordlandskap Delegerte saker Nærøyfjorden landskapsvernområde - løyve til landing med helikopter i samband med nasjonal innsjøovervaking ST 41/18 Nærøyfjorden landskapsvernområde - klagebehandling - lyspunkt i Nærøyfjorden ST 42/18 Nærøyfjorden landskapsvernområde - opprydding etter flaum på kulturmarka på Vetlastyvi ST 43/18 Nærøyfjorden landskapsvernområde - ombygging av damanlegg Leinafoss i Flåmsdalen ST 44/18 Nærøyfjorden landskapsvernområde - helikoptertransport til Sparkling under Ekstremsportveko ST 45/18 ST 46/18 ST 47/18 ST 48/18 Nærøyfjorden landskapsvernområde - framlegg om utvida fartsregulering av motorferdsel i Nærøyfjorden Uttale frå Nærøyfjorden verneområdestyre - ny høyring - endring av regelverk for verdsarvfjordane Nærøyfjorden verneområdestyre - Tiltaksplan 2019 og bestilling av tjenester av SNO Nærøyfjorden verneområdestyre - drift av styre / / / / / / / / / /45

3 ST 37/18 Godkjenning av innkalling og dagsorden ST 38/18 Val av eit styremedlem til å skrive under protokoll ST 39/18 Referatsaker RS 22/18 Protokoll frå møte i Verdsarvrådet for Vestnorsk fjordlandskap ST 40/18 Delegerte saker DS 13/18 Nærøyfjorden landskapsvernområde - løyve til landing med helikopter i samband med nasjonal innsjøovervaking

4 Saksframlegg Arkivsaksnr: 2018/ Saksbehandler: Anbjørg Nornes Dato: Utval Utvalssak Møtedato Nærøyfjorden verneområdestyre 41/ Nærøyfjorden landskapsvernområde - klagebehandling - lyspunkt i Nærøyfjorden Innstilling frå forvaltar Nærøyfjorden verneområdestyre tek ikkje klagen frå Nærøyfjorden verdsarvpark til fylgje, og opprettheld tidlegare vedtak. Nærøyfjorden verneområdestyre har vurdert saka i høve presedens og påverknaden på verneføremålet, og ser ikkje at det er framført vesentlege nye moment i saka. Saka vert sendt vidare til Miljødirektoratet for endeleg avgjerd. Saksopplysningar Dokument som bakgrunn for saka: Orientering om handsaming av klage på Nærøyfjorden verneområdestyre sitt vedtak i styresak 27/18, Nærøyfjorden verneområdestyre Handsaming av klage på verneområdestyret sitt vedtak i sak ST 27/18, Nærøyfjorden verdsarvpark Søknad om løyve til etablering og oppsett av lyspunkt i Nærøyfjorden -klage på verneområdestyret sitt vedtak, Nærøyfjorden verdsarvpark Opning av klagesak på vedtak om avslag om etablering og oppsett av lyspunkt Nærøyfjorden landskapsvernområde, Nærøyfjorden verneområdestyre Søknad frå Nærøyfjorden verdsarvpark om utsett klagefrist, brev datert Svar på førespurnad om grunngjeving av vedtak om avslag på etablering og oppsett av lyspunkt Nærøyfjorden, brev frå Nærøyfjorden verneområdestyre Brev frå Nærøyfjorden verdsarvpark , Vedkjem søknad om løyve til etablering og oppsett av lyspunkt - Nærøyfjorden Saksprotokoll Nærøyfjorden verneområdestyre sak 27/ , Nærøyfjorden landskapsvernområde lyspunkt i Nærøyfjorden avslag Saksprotokoll Nærøyfjorden verneområdestyre sak 12/ , Nærøyfjorden landskapsvernområde lyspunkt i Nærøyfjorden saka utsett Søknad frå Nærøyfjorden verdsarvpark om løyve til etablering og oppsett av lyspunkt Nærøyfjorden, datert

5 Søknaden vert vurdert etter: Forskrift om vern av Nærøyfjorden landskapsvernområde av Naturmangfaldlova av 19. juni 2009 Forvaltningsplan for Nærøyfjorden, rapport nr Opplysningar om søknaden Forprosjektet med mål om å lyssette enkelte element/lokalitetar i Nærøyfjorden, er eit samarbeidsprosjekt med parkpartnarane Flåm AS, The Fjords og Nærøyfjorden verdsarvpark. Det er Nærøyfjorden verdsarvpark som står som søkjar for prosjektet. Prosjektleiar er Per A. Svanes. Forprosjektet omfattar etablering og oppsett av 2 lyspunkt som skal stå klart til drift hausten/vinteren/våren 2018/2019 og avsluttast i Detaljplanlegging var tenkt å føregå frå i vår og utover hausten i år. Målet med prosjektet er (sitat frå søknad) «Gjøre Nærøyfjorden mer attraktiv vinterstid ved å lyssette og synliggjøre fra båt enkelte elementer og lokaliteter ved verdsarvfjordene på strekningen Flåm Gudvangen». Ved å få eit nytt vintertilbod, håpar søkjar på auka besøk som vil styrkje grunnlaget for heilårsturisme, og spreie turistane både i tid og rom. Dersom forprosjektet vert vellukka, er neste steg å få inntil 15 lyspunkt på strekninga Flåm Gudvangen. Lyspunkta som er planlagt utprøvt i forprosjektet er Sagelvi/Lægdafossen og bygningane på Holmo. Lyspunkta er valt ut i samråd med kapteinen på båten «Vision of the Fjords». Grunneigarane i dei valte områda har gjeve løyve til etablering av lyspunkt i forprosjektperioden. Kart med avmerkt område for etablering av lyspunkt. Kopi frå søknad. Side 2 av 7

6 I søknaden er det ikkje lagt med skisse/teikning eller bilde som synleggjer omfang og drift av dei tekniske installasjonane. Det vert tatt avgjer om tekniske løysingar i forprosjektet. Det er opplyst at utstyr på land vil vera ledwasher 36x8 W IP 66 15, 25 eller 40 grader linse, DMX recorder tidskode, Contakt box og SMS-Termostyret DOME. Alt utstyret skal monterast i ein kasse med herda frontglas. Kassa må vera tilkopla straum eller batteri/solcelle for drift. Alternativ lyssetting er lys og projektor på båten som vert aktivert via GPS-signal. Lyssettingsperioden vil vera aktivert i perioden når båten passerer lyspunkta. Avslag på søknaden sak 27/ Nærøyfjorden verneområdestyre gav avslag på søknad om etablering av lyspunkt i Nærøyfjorden, sak 27/18. Avslaget er heimla i verneforskrifta for Nærøyfjorden landskapsvernområde og naturmangfaldlova 48 fyrste ledd og fyrste alternativ. Grunngjevinga for avslaget kjem fram av saksinnstillinga til saka. Opning av klagesak I brev av ber Nærøyfjorden verdsarvpark om grunngjeving av vedtaket i sak 27/18, og ber samtidig om utsett klagefrist til 5. september Med bakgrunn i brev med krav om tydeleggjering av grunngjevinga av vedtaket, vart det sett ny klagefrist i saka med 3 veker frå mottakar av brevet har motteke svarbrevet. Klagen er motteken innan denne nye klagefristen. Utdrag frå klage frå Nærøyfjorden verdsarvpark på avslag i sak 27/18 Klagebrevet med full tekst er lagt med som vedlegg til saka. Nærøyfjorden verdsarvpark har sendt klage på Nærøyfjorden verneområdestyre sitt avslag på søknad om etablering og oppsett av lyspunkt i Nærøyfjorden. Sentralt i klagen er feil saksframstilling og manglande vektlegging av sesongtilpassa formidling knytt til verne- og verdsarvverdiane. Det vert peika på at formidling av verdsarven og verdsarvverdiane gjennom formidling og informasjon er eit ansvar som fylgjer med å vera ein verdsarv. Det står vidare at då det manglar eit besøkssenter for verdsarven i Nærøyfjordområdet, lyt hovudvekta av verdsarvformidlinga føregå ute i sjølve verdsarvområdet. Klagar meiner at saksframstillinga gjev inntrykk av at Nærøyfjorden er utan noko form for lys/lyssetting, noko som ikkje er tilfelle. Det er fleire bygder og bygningsmiljø i området, og menneskeleg aktivitet er synleg gjennom heile året. Det vert understreka at forprosjektet berre omhandlar 2 lyspunkt, og erfaringane frå prosjektperioden på 2 år skal leggjast til grunn før det vert vurdert eit fullskala prosjekt med 15 lyspunkt. Det er heller ikkje teke stilling til korleis punkta skal prioriterast eller lokaliserast, og det er ikkje alle punkta som skal plasserast i verneområdet. Klagar påpeikar at lyspunkta skal aktiverast kort tid i perioden medio november til medio februar, og det er ikkje alltid lyspunkta må aktiverast. Lysa skal berre vera tent 3 4 minutt pr. gong i samband med ettermiddagsruta mellom Flåm og Gudvangen. Gjennom ei prøveordning meiner klagar verneområdeforvaltninga kan få meir kunnskap om skadeverknadane med lyssettinga. Klagar meiner at prosjektet vil vera eit aktivt tiltak for å forlenga sesongen, og gje gjestene opplevingsrike turar på verdsarvfjordane i den mørke tida av året, og at det ligg eit potensiale Side 3 av 7

7 for spreiing av trafikk i tid og rom. Auka trafikk i vinterhalvåret vil vera positivt også for omsetnaden til dei lokale overnattingsverksemdene, varehandel og anna transport. Lovgrunnlaget Føremålet i Nærøyfjorden landskapsvernområde er definert i verneforskrifta 2: «Føremålet med Nærøyfjorden landskapsvernområde er å ta vare på eit vakkert og eigenarta natur- og kulturlandskap frå fjord til fjell i eit storfelt isbreutforma landskap med eit mangfald av plante- og dyreliv og der eit kulturlandskap med slåtteteigar, beitelandskap, stølsområde, gardsbruk og kulturminne, skapt gjennom aktiv landbruks-drift, utgjer ein vesentleg del av landskapets karakter». Alle inngrep eller tiltak som kan endre eller verke inn på landskapets art eller karakter er forbode. Dette gjeld mellom anna «Oppføring av anlegg og faste innretningar» jf. verneforskrifta 3 punkt 1.1 a). Etablering av lyspunkt er ikkje regulert i verneforskrifta som spesifisert dispensasjonsregel, og må difor vurderast etter naturmangfaldlova 48. Forvaltninga kan i særskilte høve vurdera om det er heimel til tiltak etter naturmangfaldlova 48 fyrste ledd fyrste alternativ som seier at «Forvaltningsmyndigheten kan gjøre unntak frå et vernevedtak dersom det ikkje strider mot vernevedtakets formål og ikkje kan påvirke verneverdiene nevneverdig». Etter naturmangfaldlova (nml) 7 skal prinsippa i 8-12 leggjast til grunn ved utøving av offentleg mynde, og det skal koma fram av vedtaket korleis prinsippa er vurdert og vektlagt i saka. Vurdering Det vert vist til tidlegare vurdering av saka i sak 12/18 og 27/18. Forvaltar kan ikkje sjå at det har kome nye moment i saka som gjer at innstilling til vedtaket vert endra. Forvaltar rår til at vedtaket om avslag på søknad om lyspunkt i Nærøyfjorden vert oppretthalde. I avsnitta under kjem forvaltar med kommentar til nokre av punkta i klagen. Feil saksframstilling: Søknaden gjeld to lyspunkt i Nærøyfjorden, Sagelva og Holmo. Begge desse stadane er utan lyssetting. I saksframstillinga er det desse punkta som er omtalt, og ikkje lyssetting i heile verneområdet og verdsarvområdet. Det er god og velkjent kunnskap om at det er busetnad i dette området, og med det både lys og aktivitet. Forvaltar har vurdert lyssettinga av dei to områda som det er søkt om. I saksvurderinga er det tatt med at forprosjektet er 2 år, og med målsetjing om fleire punkt dersom erfaringane med prosjektet er gode. Det er ikkje ynskjeleg med lyssetting i verneområdet, og det er difor ikkje opna for ei prøvetid sjølv om dette berre er 2 lyspunkt i 2 år. At prosjektet er eit prøveprosjekt, og at lyset skal stå på i kort tid om gangen, var opplyst i saka og er ikkje nye opplysningar. Det er heller ikkje kome fram vesentlege nye opplysningar om lysutstyret. I klagen vert det vist til at fleire av punkta er planlagt å vera utanfor verneområdet. Verneområdestyret bad om at søkjar vurderte alternativ plassering utanfor verneområdet i sak 12/18 utan å få svar på dette. I forvaltning av verneområde skal det i alle saker vurderast om eit inngrep kan leggjast utanfor verneområdet. I denne saka er det vist til at det er mogleg å plassera lyspunkt utanfor verneområdet. Side 4 av 7

8 I fylgje naturmangfaldlova 48, skal ein søknad innehalda naudsynt dokumentasjon om tiltaket sin verknad på verneverdiane. I saksvurderinga er det lagt vekt på at det er manglande kunnskap om lysverknadar på dyreliv. Det er ikkje aktuell problemstilling å teste ut eventuelle skadeverknader inne i eit verneområde. Formidling av verne- og verdsarvverdiane: Både forvaltningsmynde i verne- og verdsarvområde og brukarane av område, bør verta betre på formidling av verne- og verdsarvverdiane. Dette kan gjerast på mange måtar utan å bruka lys på område som ikkje er naturleg opplyst. På båtturen frå Flåm til Gudvangen er det fleire stader med busetnad der det er lyssetting av bygningar og gardstun. I Nærøyfjorden er det lys i Gudvangen, Ramsøy, Bakka, Tufto, Styvi og Dyrdal. Desse område gjev gode moglegheiter for formidling av verneverdiane og verdsarvverdiane. Det er vidare eit poeng med spreiing av ferdsel ut over året for å styrkja heilårs næringsaktivitet, men det bør fyrst vurderast om det er andre alternative metodar for spreiing av ferdsel, enn med lyssetting i verneområdet. I rettleiaren om besøksstrategien (Miljødirektoratet) står det av tilrettelegging for besøk ikkje skal vera i strid med vernet. Formidlinga må skje på naturen sine premissar, og då må formidlinga ta omsyn til at det er naturleg at det er mørkt om natta. Verneområdeforvaltninga meiner formidlingsmetoden med kunstig opplysing av naturelement ikkje er foreinleg med formidling av verneføremålet. Verneføremålet I saksvurderinga er det argumentert med at tiltaket er i strid med verneføremålet med at lyssetting i verneområdet vil påverka landskapet sin karakter. Landskapet sin karakter er natur- og kulturlandskap. Kontrasten mellom mørke område utan busetnad, og busette område med lys, er det som er særpreget med området på vinterstid. Spesielt i eit verneområde er det viktig å ta vare på særpreget til området. Verneområdeforvaltninga må vurdera om det kan vera aktuelt med tilsvarande saker i området, og med det kva presedensverknaden denne saka kan gje. Det er fleire båtselskap som kan trafikkera på Nærøyfjorden og Aurlandsfjorden på vinteren, og som kan ha interesse av lyssetting av punkt i fjorden. Saka er difor vurdert å ha presens for andre tilsvarande saker. I tillegg vil saka kunne ha presedens for tilsvarande saker i Geirangerfjord-området, nordområde av Vestnorsk Fjordlandskapet. Vurdering frå saksframlegg i sak 12/18 og sak 27/18 er lagt inn nedanfor. Vurdering av saka, sak 12/18 og sak 27/18: «Nærøyfjorden er ein del av Nærøyfjorden landskapsvernområde. Verneføremålet er å ta vare på natur- og kulturlandskapet. I verneplanprosessen var ikkje lyssetting ei problemstilling som var diskutert, og det er ikkje reglar i verneforskrifta som omhandlar anlegg med lys eller opplysing av landskapet. Dispensasjonsregelen etter naturmangfaldlova 48 er meint for uforutsette tilfelle eller forhold som ikkje var vurdert ved oppretting av verneområdet. Tiltaket må ikkje vera i strid med verneføremålet og vera til nemneverdig skade på verneverdiane. Begge vilkåra må vera oppfylt for at det kan gjevast løyve etter nml. 48 fyrste ledd og fyrste alternativ. Side 5 av 7

9 Kunnskapen om området er henta frå arbeid med verneplanprosessen, forvaltningsplan og gjennomførte registreringar i området. Lægdafossen er ein del av Sagelvi. Fossen har eit totalt fall på 575 meter, og stuper rett ut i fjorden i fleire fall. Det høgste faller på 125 meter er det øvste fallet. Kunnskapen om naturverdiane ved Saglevi og Lægdafossen er kjent gjennom registreringar i samband med verneplanprosessen, og SNO sine registreringar. I 1983 vart det registrert rik edellauvskog på vestsida av Sagelvi i samband med naturtypekartlegging i Aurland kommune. Det vart ikkje gjennomført registreringar i felt av artsmangfaldet. Området ligg utilgjengeleg til, og er bortimot upåverka. Det er ved fleire høve observert havørn i området ved nedste del av Sagelvi, men det er ikkje registrert hekkande fuglar i dette området. Utover dette er det ikkje gjennomført registreringar av dyrelivet i dette området. Holmo er stølsområde for gardane på Styvi. Det står tre bygningar der i dag og ein utedo. I tillegg er det murar etter fleire bygningar og ei gravrøys. Bygningane er registrert i SEFRAKregisteret. I samband med skjøtselsplan for Holmo-Styvi vart det gjennomført registreringar av vegetasjon. Det er ikkje registrert sårbare og trua naturtypar på Holmo. Det er ikkje gjennomført spesifikke registreringar av dyrelivet. Av sårbare artar er det registrert oter på Holmo (Naturbase ). Hjort nyttar området heile året. Hjorten tilpassar seg menneskeleg aktivitet, og lyssetting vil truleg ha liten negativ verknad på hjort. Kunnskapsgrunnlaget jf. nml. 8 er vurdert som bra for å vurdera saka, men det er manglande opplysningar om dyrelivet. Det er gjennomført lite undersøkingar og forsking på korleis lyssetting påverkar dyrelivet. Lyssetting i den mørke årstida kan ha negativ verknad for nokon artar, blant anna ved at dei vert meir utsette for predasjon. Med lite kunnskap om dyrelivet i området, og effekt lys kan ha på dyrelivet, vurderer forvaltar kunnskapen som mangelfull for å gjera ei god vurdering av saka. Føre-var-prinsippet jf. nml. 9 er difor tillagt vekt i denne saka. Forvaltninga skal vurdera den samla belastninga tiltaket vil få på naturmiljøet jf. nml. 10. Forvaltar vurderer det er for lite kunnskap om kva verknadane lyssetting kan ha på naturmiljøet til å gje ei god nok vurdering av saka. Lyssetting av landskapet i verneområde kan påverka landskapet sin karakter, og det vil kunne gje ei endra oppleving av landskapet i periodane når lyset vert slått på. I kulturlandskapet er det berre tradisjon for å bruka utelampe til opplysing av gardstun. Lyssetting av stølsmiljø og uteløer vil bryte med det tradisjonelle kulturlandskapet. Opplysing av landskapselement som fossar er nytta i fleire område som ikkje er verna, blant anna Låtefoss i Odda kommune og Langfoss ved Åkrafjorden. Lyssetting av fossar og landskap er såleis ikkje eit unikt produkt. Nærøyfjorden landskapsvernområde er del av verdsarvområdet Vestnorsk fjordlandskap. Marknadsføringa av området som eit heilårsprodukt har gitt resultat, og det er ein aukande tilstrøyming av turistar som vil oppleva dette unike landskapet på vinteren. Sommaren 2015 vart det gjennomført ein spørjeundersøking blant besøkande i verdsarvområdet Vestnorsk fjordlandskap (TØI-rapport 1585/2017). Resultat frå denne rapporten viser at natur- og landskapselement vert tillagt stor vekt i opplevinga av områda. For nokon besøkjande vil lyssetting av landskap kunne gje ei redusert oppleving av området. I arbeidet med besøksstrategi for verneområde i Nærøyfjorden skal verneområdestyre setja opp mål for korleis området skal kunne opplevast, og kva type tilrettelegging som skal prioriterast i dei ulike delane av verneområde. Dette arbeidet er starta opp og skal vera sluttført innan Sjølv om det i denne saka er søkt om Side 6 av 7

10 eit forprosjekt med berre to lyspunkt, er målsettinga å få etablert inntil 15 lyspunkt i området. Prosjektet vil difor kunne skapa presedens for etablering av lyspunkt både i dette verneområdet og andre verneområde. Den samla belastninga på naturmiljøet av lyspunkt vil kunne påverka landskapet sin eigenart. På denne bakgrunn vurderer forvaltar at det ikkje er heimel i naturmangfaldlova 48 til å gje løyve til tiltaket. Nml. 11 og 12 er ikkje vurdert i denne saka då det er innstilt på avslag på søknaden. Konklusjon På bakgrunn av vurderingane etter nml og verneforskrifta, meiner forvaltar tiltaket vil vera i strid med verneføremålet. Forvaltar innstiller på avslag på søknaden med heimel i verneforskrifta og naturmangfaldlova 48 fyrste ledd og fyrste alternativ». Side 7 av 7

11 Saksframlegg Arkivsaksnr: 2012/ Saksbehandler: Anbjørg Nornes Dato: Utval Utvalssak Møtedato Nærøyfjorden verneområdestyre 42/ Nærøyfjorden landskapsvernområde - opprydding etter flaum på kulturmarka på Vetlestyvi Innstilling frå forvaltar Nærøyfjorden verneområdestyre gjev grunneigarane på Styvi løyve til å gjennomføra tiltak på Vetlestyvi for å reinske grøfter og rydde kulturmarka for flaummassar. Det kan nyttast gravemaskin og traktor med hengar til arbeidet. Løyve er gjeve med heimel i verneforskrifta for Nærøyfjorden landskapsvernområde og naturmangfaldlova 48 fyrste ledd og fyrste alternativ. Løyvet gjeld med fylgjande vilkår: Eksisterande grøfter og dreneringssystem kan opnast opp. Grøftene skal ha tilsvarande utforming som dei gamle grøftene. Det kan reinskast i elveløpet i Kyrjukelgrovi ovanfor innmarka slik at elva fylgjer elveløpet frå før flaumen i Flaummassar kan flyttast frå innmarka slik at slåtte- og beitemark kan takast i bruk att. Steinmurar og gjerde kan setjast i stand. Arbeidet skal utførast på ein mest mogleg skånsam måte for natur- og landskapsverdiar. Køyrespor etter gravemaskin og traktor skal tilstellast slik at spora er lite synlege i terrenget etter arbeidet er gjennomført. Tiltaka skal vera gjennomført og avslutta innan 2. september Verneområdeforvaltar skal vera med på synfaring av tiltaka før arbeidet er sluttført. Verneområdestyret kan pålegge tilstelling før arbeidet vert sluttført. Løyvet er berre behandla etter verneforskrifta for Nærøyfjorden landskapsvernområde. Det må i tillegg innhentast naudsynt løyve etter anna lovverk frå Aurland kommune. Saksopplysningar Dokument som bakgrunn for saka: Søknad frå Thorbjørn Sund om løyve til ferdigstilling av naudsynt arbeid på Vetlastyi etter naturskade, datert Søknaden vert vurdert etter: Forskrift om vern av Nærøyfjorden landskapsvernområde av

12 Naturmangfaldlova av Forvaltningsplan for Vestnorsk fjordlandskap, delområde Nærøyfjorden, rapport nr Skjøtselsplan for Styvi-Holmo, rapport nr , Fylkesmannen i Sogn og Fjordane Slåtte- og beitemark på Vetlestyvi. Foto Anbjørg Nornes Lovgrunnlaget «Føremålet med Nærøyfjorden landskapsvernområde er å ta vare på eit vakkert og eigenarta natur- og kulturlandskap frå fjord til fjell i eit storfelt isbreutforma landskap med eit mangfald av plante- og dyreliv og der eit kulturlandskap med slåtteteigar, beitelandskap, stølsområde, gardsbruk og kulturminne, skapt gjennom aktiv landbruks-drift, utgjer ein vesentleg del av landskapets karakter» jf. verneforskrifta 2. Nærøyfjorden landskapsvernområde er verna mot alle inngrep eller tiltak som kan endre eller verke inn på landskapets art eller karakter. Opprydding etter flaum og oppreinsking av grøfter og elveløp er ikkje omtalt i dispensasjonsreglane i verneforskrifta. Forvaltningsstyresmakta, eller den forvaltningsstyresmakta gjev fullmakt, kan i fylgje naturmangfaldlova 48 fyrste ledd, «gjøre unntak fra et vernevedtak dersom det ikke strider mot vernevedtakets formål og ikke kan påvirke verneverdiene nevneverdig, eller dersom sikkerhetshensyn eller hensynet til vesentlige samfunnsinteresser gjør det nødvendig». Det må vurderast om vilkåra for å gje dispensasjon etter naturmangfaldlova 48 er oppfylt, og om det kan gjevast dispensasjon til tiltaket. Side 2 av 4

13 Etter naturmangfaldlova (nml.) 7 skal prinsippa i nml leggjast til grunn ved utøving av offentleg mynde, og det skal koma fram av vedtaket korleis prinsippa er vurdert og vektlagt i saka. Vurdering Vetlestyvi er eit gamalt kulturlandskap med slåttemark og beitemark, og med murar etter bygningane på husmannsplassen som var her. Området ligg på austsida av Styviselva. Dette området har ikkje vore nytta i landbruksdrifta på fleire år, og deler av området er attgrodd med kratt. Under flaumen i 2014 vart deler av innmarka skada av flaumvatn og ras. Grunneigarane på Styvi ynskjer no å rydde slåtte- og beitemarka etter flaumen, og ta i bruk att området som beitemark. I forvaltningsplanen for Nærøyfjorden står det at det er «ynskjeleg å legge til rette for at eit aktivt og stadtilpassa landbruk skal kunne utvikle seg innanfor dei rammene som er sett for landskapsvernområda». Tiltaka det er søkt om vil ikkje vera i strid med verneføremålet og vil ikkje påverka verneverdiane. På denne bakgrunn vurderer forvaltar vilkåra for å vurdera dispensasjon etter naturmangfaldlova 48 fyrste ledd og fyrste alternativ til å vera oppfylt. Kunnskapen om området er henta frå forvaltningsplan, skjøtselsplan og synfaring i området saman med grunneigarane. Så langt me kjenner til er det ingen kjente trua artar eller naturtypar i området (naturbase ). Kunnskapsgrunnlaget jf. nml. 8 er vurdert som godt for å vurdera denne saka, og føre-var-prinsippet jf. nml. 9 er difor ikkje tillagt vekt. Det må vurderast kva verknad tiltaket vil få på den samla belastninga på økosystemet jf. nml. 10. På Vetlestyvi har det gått ras og elveflaumar fleire gonger. Elvevifta nedst på Vetlestyvi er i dag dominert av gråor og er prega av elveflaumane. Flaumen i 2014 førte elvevatn og flaummassar over slåttengene ovanfor elvevifta. Det er dette området grunneigarane ynskjer å rydde etter flaumen og ta i bruk att som beiteområde. Dei gamle grøftene må setjast i stand, og elveløpet i Kyrjukelgrovi må reinskast for at elva ikkje skal koma inn på Vetlestyvi. Tiltaka er for det meste istandsetting av kulturlandskap og kulturminne. Grunneigar på Styvi opplyser at det har vore vanleg praksis på Styvi å reinske opp elveløpet etter flaum. Tiltaket er positivt for verneverdiane ved at kulturlandskapet vert halde ope og området vert teke i bruk att som beiteområdet. Ivaretaking av kulturlandskapet er eit av verneføremåla i Nærøyfjorden landskapsvernområde. Ein av grunnane til at dette området er på UNESCO si verdsarvliste, er dei geologiske aktive prosessane. Ras og flaumar er med å formar landskapet, og bør i minst mogleg grad påverkast. I dei tilfelle der flaum og ras står i fare for å øydelegge kulturlandskapet, må det vurderast kva verdiar som skal vektleggjast. I dette tilfellet vurderer forvaltar at planlagde tiltak vil gje små inngrep som vil få liten innverknad på landskapet, samtidig som kulturlandskapet vert tatt vare på. Forvaltar vurder på denne bakgrunn at tiltaka ikkje er i strid med verneføremålet. Nml. 11 er vurdert til ikkje å vera relevant i denne saka. Det er ikkje søknadspliktig tiltak å nytte motorisert køyretøy i landbruksdrift på og i nærleiken av innmark. Bruk av gravemaskin for å reinske opp i elveløpet er i utmark og må ha særskilt løyve. Det er naudsynt å nytte gravemaskin og traktor for reinsking av elveløpet og grøftene. Forvaltar vurderer bruken av motoriserte køyretøy som bra arbeidsmetode til desse tiltaka jf. nml. 12. Det vert sett vilkår om at området skal tilstellast etter arbeidet er avslutta, slik at køyrespora vert minst mogleg synlege. Tiltaka med oppreinsking av elveløpet skal Side 3 av 4

14 avgrensast til å føre elva tilbake til det gamle elveløpet frå før flaumen 2014, og vekk frå slåttemarka. På bakgrunn av vurderingane etter verneforskrifta og naturmangfaldlova 8 12, meiner forvaltar løyve til opprydding etter flaum på Vetlestyvi kan gjevast med heimel i verneforskrifta og naturmangfaldlova 48 fyrste ledd og fyrste alternativ. Side 4 av 4

15 Saksframlegg Arkivsaksnr: 2018/ Saksbehandler: Anbjørg Nornes Dato: Utval Utvalssak Møtedato Nærøyfjorden verneområdestyre 43/ Nærøyfjorden landskapsvernområde - ombygging av damanlegg Leinafoss i Flåmsdalen Innstilling frå forvaltar Nærøyfjorden verneområdestyre gjev E-CO Energi AS løyve til tiltak innanfor Nærøyfjorden landskapsvernområde i samband med ombygging av damanlegg Leinafoss i Flåmsdalen. Løyve er gjeve med heimel i verneforskrifta for Nærøyfjorden landskapsvernområde og naturmangfaldlova 48 fyrste ledd og fyrste alternativ. Løyve er gjeve med fylgjande vilkår: Tiltak i verneområdet skal avgrensast til det som er naudsynt for ombygging av Leinafoss dam. Område som skal vera urørt og der det ikkje skal vera inngrep, skal merkast med sikringsband før anleggsarbeidet startar. Venstre vederlag kan byggast på med 1,20 meter i høgda og 8 meter i lengda for å sikre stabilitet i dammen, jf. krav frå NVE. Ved opparbeiding av midlertidig tilkomstveg i verneområdet skal torva lagrast og nyttast til opprydding og tildekking av tilkomstvegen. Tilkomstvegen skal slettast til straks anleggsperioden er avslutta. Det skal ikkje ligge att lagra massar i verneområdet etter anleggsperioden er ferdig. Det skal berre nyttast stadeigne frø ved eventuell tilsåing av inngrepsområde. Alt arbeid skal utførast i samsvar med detaljplan for miljø og landskap, og arbeidet skal vera sluttført innan utgangen av mai Før endeleg ferdigstilling av tiltaka og sluttføring av arbeidet, skal det gjennomførast felles synfaring med verneområdeforvaltar i anleggsområdet. Verneområdestyret kan pålegge tilstelling for å sluttføra arbeidet. Saksopplysningar Dokument som bakgrunn for saka: Søknad til E-CO Energi AS om dispensasjon frå gjeldande kommuneplan ombygging damanlegg Leinafoss , Dam Leinafoss Detaljplan for miljø og landskap E03,

16 Rehabilitering Dam Leinafoss Godkjenning av detalplan for miljø og landskap Leinafoss kraftanlegg, Aurland kommune NVE Saka vert vurdert etter: Forskrift om vern av Nærøyfjorden landskapsvernområde av Naturmangfaldlova av Forvaltningsplan for Nærøyfjorden, rapport nr E-CO Energi AS planlegg ombygging av damanlegg Leinafoss i Flåmsdalen vinteren Gjennomføringstid er sett til 6 månader frå desember 2018 til mai I søknaden viser E-CO til godkjent landskaps- og miljøplan for prosjektet. Det er sendt søknad til Aurland kommune om dispensasjon frå gjeldande LNF-område og kommuneplan i samband med ombygginga. Aurland kommune gjorde søkjar oppmerksam på at deler av tiltaket kjem innanfor Nærøyfjorden landskapsvernområde og er eit søknadspliktig tiltak etter verneforskrifta for landskapsvernområdet. Tettevegg og vangemur i venstre vederlag skal forlengast og byggast høgare. Tiltaka er pålagt av NVE som fylgje av at overløpsterskelen ikkje stettar krava til stabilitet i damsikkerheitsforskrifta. Venstre vederlag ligg inne i verneområdet. Utklypp frå Fylkesatlas. Dammanlegg merkt med blått punkt Side 2 av 5

17 Kopi frå detaljplan med oversikt over damanlegget Venstre vederlag, Leinafoss dam. Foto Anbjørg Nornes Midlertidig tilkomstveg skal opparbeidast på venstre sida av dammen, inne i verneområdet. I same området er det planlagt midlertidig lagring av steinmassar til plastring av dammen. Desse steinmassane skal ikkje ligge att i terrenget etter anleggsperioden er over. Side 3 av 5

18 Oversikt over omrdåe med planlagt arbeid og inngrep. Kopi frå søknad Lovgrunnlaget. «Føremålet med Nærøyfjorden landskapsvernområde er å ta vare på eit vakkert og eigenarta natur- og kulturlandskap frå fjord til fjell i eit storfelt isbreutforma landskap med eit mangfald av plante- og dyreliv og der eit kulturlandskap med slåtteteigar, beitelandskap, stølsområde, gardsbruk og kulturminne, skapt gjennom aktiv landbruks-drift, utgjer ein vesentleg del av landskapets karakter» jf. verneforskrifta 2. Nærøyfjorden landskapsvernområde er «..verna mot alle inngrep eller tiltak som vesentleg kan endre eller verke inn på landskapets art eller karakter» jf. verneforskrifta 3, pkt.1.1. Området er verna mot «oppføring av anlegg og faste innretningar, sprenging, masseuttak, utfylling, planering og lagring av masse, lausbryting og fjerning av stein og mineral» jf. 3 pkt a). Tiltaka med sikring av damanlegg vil vera meir omfattande arbeid enn vanleg vedlikehaldsarbeid. Slike tiltak er ikkje nemnt under dei spesielle dispensasjonsreglane, og må difor vurderast etter naturmangfaldlova 48 fyrste ledd, fyrste alternativ; «Forvaltingsmyndigheten kan gjøre inntak frå et vernevedtak dersom det ikke strider mot vernevedtakets formål og ikke kan påvirke verneverdiene nevneverdig». Det må vurderast Side 4 av 5

19 om vilkåra for å gje dispensasjon etter naturmangfaldlova 48 er oppfylt, og om det kan gjevast dispensasjon til tiltaket. Etter naturmangfaldlova (nml.) 7 skal prinsippa i 8-12 leggjast til grunn ved utøving av offentleg mynde, og det skal koma fram av vedtaket korleis prinsippa er vurdert og vektlagt i saka. Vurdering Sikringstiltaka på damanlegget Leinafoss er naudsynt tiltak for å få god stabilitet på anlegget, og er i tråd med krav frå NVE. Venstre vederlag i damanlegget ligg inne i verneområdet, og byggearbeidet på vederlaget vil føra til nye inngrep i verneområdet. Det er tatt høgde for auka vassføring og klimapåslag på 40 % i planlagde utbyggingar. E-CO Energi har i søknaden grunngjeve og dokumentert godt at det er naudsynt med tiltaka det er søkt om for å sikre damanlegget. Forvaltar vurderer kunnskapen om tiltaka som god. Kunnskapen om området er kjent gjennom forvaltningsplan og tidlegare kartleggingar. Det er ikkje registrert sårbare naturtypar eller artar i tiltaksområdet (Naturbase ). Kunnskapsgrunnlaget jf. nml. 8 er vurdert som godt, og føre-var-prinsippet jf. nm. 9 er difor ikkje tillagt vekt i denne saka. I denne delen av Flåmsdalen går vernegrensa ned til Flåmselva. Flåmselva er eit nasjonalt laksevassdrag. På andre sida av elva går Flåmsvegen. Området er prega av fleire inngrep i tillegg til damanlegget Leinafoss. I verneområdet er det lite inngrep, og det er difor viktig at det vert lagt stor vekt på å få best mogleg naturleg tilpassing av tiltaka til landskapet. Planlagde tiltak vil føra til større inngrep i verneområdet enn det som er der i dag, men er avgrensa til det som er naudsynt etter pålagte sikringskrav. Ved å avgrensa tiltaka til det som er naudsynt, vurderer forvaltar at den samla belastninga på området av tiltaket er akseptabel jf. nml. 10. Tiltaket vil i liten grad endra landskapet sin art og karakter, og det vil lite truleg føra til skade på verneverdiane. Forvaltar vurderer på den bakgrunn at tiltaket ikkje er i strid med verneforskrifta. Det er ikkje vegtilkomst til venstre side (vestsida) av damanlegget. Det må difor lagast ein midlertidig tilkomstveg til anlegget. I tillegg må steinmassar til plastring av dammen lagrast midlertidig på same sida av elva. I Detaljplan for miljø og landskap er det lagt planar for korleis anleggsarbeidet skal gjennomførast for å unngå skade på natur og miljø. Ved å fylgja den oppsette planen, vurderer forvaltar arbeidsmetoden som miljøforsvarleg jf. nml. 12. Eventuelle kostnader med å hindra eller retta på skadar på naturmangfaldet skal dekkast av tiltakshavar jf. nml. 11. Konklusjon På bakgrunn av vurdering etter naturmangfaldlova 8-12 og verneforskrifta, meiner forvaltar det er grunnlag for å gje dispensasjon frå naturmangfaldlova 48 til gjennomføring av sikringstiltaka på damanlegget. Med dei vilkåra som er sett, vil tiltaket ikkje vera i strid med verneføremålet, eller føra til nemneverdig skade på verneverdiane. Side 5 av 5

20 Saksframlegg Arkivsaksnr: 2018/ Saksbehandler: Anbjørg Nornes Dato: Utval Utvalssak Møtedato Nærøyfjorden verneområdestyre 44/ Nærøyfjorden landskapsvernområde - helikoptertransport til Sparkling under Ekstremsportveko Innstilling frå forvaltar Nærøyfjorden verneområdestyre gjev Stiftinga Ekstreme Voss løyve til lågtflyging og landing med helikopter på Sparkling under Ekstremsportveko i 2. halvdel av juni i samband med basehopping. Lågtflyging og landing gjeld ein dag under Ekstremsportveko i 5 år frå og med 2019 til og med Løyvet er gjeve med heimel i verneforskrifta for Nærøyfjorden landskapsvernområde og naturmangfaldlova 48 fyrste ledd og fyrste alternativ. Løyvet gjeld med fylgjande vilkår: Løyvet gjeld 25 landingar (50 flyrøyrsler) med helikopter som tek inntil 15 passasjerar. Løyvet gjeld transport av deltakarar, filmteam og journalistar. Landing og lågtflygiing med helikopter skal avgrensast til det som er naudsynt. Under landing og flyging skal det takast omsyn til naturmiljø og friluftsliv. Det skal ikkje flygast på søndagar. Dersom det vert endringar av viktige føresetnadar for arrangementet, skal det sendast melding til verneområdestyret. Dette løyvet skal vera med i helikopteret under transport. Statens naturoppsyn (SNO) skal ha melding på tlf dagen før transporten startar. Det skal sendast rapport kvart år innan 1. september om flyging med tal landingar. Rapporten skal sendast til verneområdestyret v/sekretariatet. Verneområdestyret kan trekke tilbake løyvet dersom vilkåra ikkje vert oppfylte, eller vilkåra for gjennomføring av arrangementet vert endra. Me gjer merksam på at søknaden berre er behandla etter verneforskrifta. Saksopplysningar Dokument som bakgrunn for saka: Søknad om landing på Sparkling med helikopter under Ekstremsportveko , datert

21 Søknaden vert vurdert etter: Forskrift om vern av Nærøyfjorden landskapsvernområde av Naturmangfaldlova av 19. juni 2009 Forvaltningsplan for Nærøyfjorden, rapport nr Ekstremsportveko søkjer om årleg løyve til å landa med helikopter på Sparkling under Ekstremsportveko i 5 år ( ). Dei søkjer primært om landing ein dag under Ekstremsportveko, men med moglegheit til å fordela flybevegelsane over to dagar. Dei ynskjer to dagar for at gjennomføringa skal føregå på best mogleg måte med omsyn til tryggleiken, vêrtilhøva, og av omsyn til området. Ekstremsportveko vert arrangert årleg i slutten av juni. Basehoppinga er lagt til Nærøydalen ein dag i Ekstremsportveko. I konsesjonsvilkåra for landingsplassen (Luftfartstilsynet ) er det gitt føringar på at aktiviteten bør føregå i tidsrommet kl til Ekstremsportveko har gjennomført denne aktiviteten kvart år når vêrtilhøva har tillate det. Dei opplyser at det i 2018 var den 21. gongen med gjennomføring av Ekstremsportveko. I 2004 fekk Stiftinga Ekstreme Voss konsesjon frå Luftfartstilsynet for helikopterlandingsplass på Skjerping og Nebbet i Aurland kommune. Konsesjonen vart fornya i 2009 i 10 år, fram til (ref. Luftfartstilsynet: /457/ROL). Fjellet Nebbet i Nærøydalen har vore nytta for basehoppinga fram til Dette året gjekk det eit stort steinras frå Nebbet, og det vart avdekka sprekker i fjellet. Fjellpartiet er vurdert som ustabilt av geolog i NGI. Aurland kommune i samarbeid med NGI, har montert overvakingsutstyr på fjellet for å registrera endringar, og varsla nye ras. Basehoppinga har vore flytta til Sparkling i Aurland kommune, som ligg om lag 1 km nordaust for Nebbet, i åra frå 2010 til Sparkling har i desse åra vore godkjent som reservelandingsplass av grunneigarar, Aurland kommune, Fylkesmannen i Sogn og Fjordane (2010 og 2011) Nærøyfjorden verneområdestyre (2012 og 2018) og Luftfartstilsynet. Aurland kommune opplyser til Ekstremsportveko at «området ved Nebbet er usikker med omsyn til utfall frå fjellet ned mot Hallinggrovi. Det er ingen ting som tyder på at denne situasjonen har endra seg». I forvaltningsplan for Vestnorsk fjordlandskap Nærøyfjorden, er spørsmålet om helikoptertransport i samband med basehopp frå Nebbet vurdert. Sjølve basehoppinga er vurdert som ein friluftsaktivitet, og vert ikkje regulert av verneforskrifta. Det er motorferdsla i samband med aktiviteten som skal vurderast etter verneforskrifta. I forvaltningsplanen er fylgjande sagt om Ekstremsportveko: «Ved vurdering av eventuelt løyve til Ekstremsportveko i framtida, bør det leggjast til grunn lik praksis med anna kommersiell helikopterflyging som ikkje er del av stadbunden næring, jf. ei i utgangspunktet streng haldning til helikopterflyging i området. Som etablert før oppretting av Nærøyfjorden landskapsvernområde er det mykje som talar for at arrangementet kan få fornya løyve til helikoptertransporten til Nebbet, avgrensa til ein dag som i Det er då avgjerande viktig at bruken av helikopter i samband med Ekstremsportveko/Nebbet ikkje vert vurdert å kome i konflikt med verdsarvstatus for Nærøyfjordområdet. Det må understrekast at sjølve basehoppinga ikkje er i strid med verneforskrifta.» Side 2 av 6

22 Kopi av kart, konsesjonsvilkår landingsplass, Luftfartstilsynet Side 3 av 6

23 Kopi av kart i søknad. Sparkling er markert med kryss. Lovgrunnlaget Det er eit generelt forbod mot motorisert ferdsle, lågtflyging under 300 meter og landing i Nærøyfjorden landskapsvernområde jf. verneforskrifta 3 pkt Forvaltningsstyresmakta, eller den forvaltningsstyresmakta gjev fullmakt, kan i fylgje verneforskrifta 4 gjera unntak i særskilte høve. Denne paragrafen er erstatta av naturmangfaldlova 48, som seier at forvaltningsmynde «kan gjøre unntak fra et vernevedtak dersom det ikke strider mot vernevedtakets formål og ikke kan påvirke verneverdiene nevneverdig, eller dersom sikkerhetshensyn eller hensynet til vesentlige samfunnsinteresser gjør det nødvendig». Verneføremålet med Nærøyfjorden landskapsvernområde jf. 2 er «å ta vare på eit vakkert og eigenarta natur- og kulturlandskap frå fjord til fjell i eit storfelt isbreutforma landskap med eit mangfald av plante- og dyreliv og der eit kulturlandskap med slåtteteigar, beitelandskap, stølsområde, gardsbruk og kulturminne, skapt gjennom aktiv landbruks-drift, utgjer ein vesentleg del av landskapets karakter». Etter naturmangfaldlova (nml.) 7 skal prinsippa i 8 12 leggjast til grunn ved utøving av offentleg mynde, og det skal koma fram av vedtaket korleis prinsippa er vurdert og vektlagt i saka. Vurdering Fjellet Nebbet og Sparkling ligg i Nærøydalen i Aurland kommune i Nærøyfjorden landskapsvernområde. Dette fjellområdet og heile Nærøydalen er i tillegg ein del av UNESCO Nærøyfjorden verdsarvområde. I forvaltningsplanen er det lagt vekt på at arrangementet Ekstremsportveko var etablert før opprettinga av landskapsvernområdet, og Side 4 av 6

24 den legg føringar for at aktiviteten kan fortsetja med same omfang som før vernevedtaket, men under føresetnad at det ikkje er i konflikt med verdsarvstatusen. Forvaltningsplanen gjev føringar for forvaltninga i arbeidet med å fremja verneføremålet, og er førande for saksbehandlinga. I utgangspunktet bør friluftsaktivitet skje utan motorisert ferdsel. Basehoppinga er definert som ein friluftsaktivitet, men det er ein omdiskutert aktivitet på grunn av ulykkene som har skjedd under basehopp i Nærøydalen og Aurlandsdalen, begge i Aurland kommune. Det er ikkje gjort noko vedtak om å forby basehopping i området, og forvaltar meiner difor at søknaden om løyve til å landa med helikopter under Ekstremsportveko må behandlast av verneområdestyret etter reglane om motorferdsle i verneforskrifta, og med føringar frå forvaltningsplanen for området. Kunnskapen om området er kjent gjennom forvaltningsplan, registreringar, og erfaringar med aktiviteten til Ekstremsportveko i området gjennom mange år. Forvaltninga har ikkje kjennskap til hekkelokalitetar for rovfuglar i området der aktiviteten føregår, jf. opplysningar frå Gunnar Bergo i Voss kommune og SNO Aurland. Villreinen har i aukande grad tatt fjellområdet sør-aust for Nærøydalen i bruk att. For å unngå forstyrringar er det difor viktig å unngå lågtflyging innover fjellet frå Sparkling. SNO vil kunne gje informasjon om det må takast spesielle omsyn til dyrelivet ved flyging. Det er ikkje registrert eller meldt om skade på verneverdiane utover støy, i dei åra Ekstremsportveko har hatt løyve til helikoptertransport. Kunnskapsgrunnlaget jf. nml. 8 er vurdert til å vera godt for å vurdera saka. Føre-varprinsippet jf. nml. 9 er vektlagt i saka ved å avgrensa aktiviteten til ein dag. Det er streng kontroll med tryggleiken til hopparane under arrangementet. Dersom aktiviteten med basehopping vert avgrensa til denne eine dagen, vert støyproblema avgrensa, og aktiviteten skjer under kontrollerte former med strenge krav til sikkerheit og kunnskapen til basehopparane. Dette kan vera med å avgrensa risikoen med aktiviteten. Ved å avgrensa motorferdsla til å gjelde landing på Sparkling ein dag pr. år under Ekstremsportveko, meiner forvaltar vurderingane som er gjort tidlegare år i forhold til verneformålet er uendra, og at tiltaket ikkje er i strid med verneformålet eller er til nemneverdig skade på verneverdiane. Forvaltar vurderer den samla belastninga på økosystemet jf. nml. 10 som akseptabel. Utviding av løyvet til to dagar er med å gje auka støyproblem for busetnad og friluftsliv. Utvida aktivitet er ikkje er i tråd med føringane som er gjeve i forvaltningsplanen. Auka motorisert aktivitet i området er ikkje i tråd med verneføremålet, og er med det i strid med naturmangfaldlova 48. I utgangspunktet bør basehopping føregå utan bruk av helikopter. Forvaltar ser likevel trongen for noko bruk av helikopter under Ekstremsportveko. Det vil vera vanskeleg å gjennomføra arrangementet dersom deltakarane skal gå til startpunktet på Sparkling. Landingsplassen Sparkling ligg nær grensa for landskapsvernområdet, og flygerute mellom landingsplassen på Skjerping og Sparkling er kort. Støyen frå mange flybevegelsar vil likevel vera merkbar i den tronge Nærøydalen. Det er difor viktig å avgrensa aktiviteten til ein dag. Arrangementet med basehopping og bruk av helikopter har funne ei form som kan aksepterast, og er vurdert som miljøforsvarleg metode til dette føremålet jf. nml. 12. Det fungerer med tilfredsstillande meldingar og rapportar om aktiviteten, og det er difor aktuelt med framhald av fleirårig løyve. Nml. 11 er vurdert til ikkje å vera relevant i denne saka. På bakgrunn av naturmangfaldlova 8 12 og 48, meiner forvaltar det kan gjevast løyve til landing på Sparkling ein dag under Ekstremsportveko. Side 5 av 6

25 Side 6 av 6

26 Saksframlegg Arkivsaksnr: 2014/ Saksbehandler: Anbjørg Nornes Dato: Utval Utvalssak Møtedato Nærøyfjorden verneområdestyre 45/ Nærøyfjorden landskapsvernområde - framlegg om utvida fartsreduksjon for motorferdsel i Nærøyfjorden Innstilling frå forvaltar Nærøyfjorden verneområdestyre gjer framlegg om utviding av verkeområde for dagens fartsreduksjon heimla i verneforskrift for Nærøyfjorden landskapsvernområde. Verneområdestyret ber Miljødirektoratet starte arbeidet med forskriftsendring for å utvida verkeområde med fartsreduksjonen på 8 knop til å gjelde heile Nærøyfjorden. Saksopplysningar Dokument som bakgrunn for saka: Rapport Nærøyfjorden landskapsvernområde, erosjon frå skipsbølger, M17025-R001 Uni Research Polytec Regelverk for verdensarvfjorden Sjøfartsdirektoratets anbefalinger angående hastighetsreduksjoner i verdensarvfjordene, Sjøfartsdirektoratet Forskrift om vern av Nærøyfjorden landskapsvernområde av Naturmangfaldlova av 19. juni 2009 Forvaltningsplan for Nærøyfjorden, rapport nr I Nærøyfjorden og Aurlandsfjorden er det registrert utfordringar med erosjon og utvasking av strandsona. Utfordringane har vore størst i Nærøyfjorden mellom Skalmenes-Dyrdal og Bakka-Bleiklindi. I tillegg er det registrert erosjon langs strandlinja mellom Stokko og Undredal i Aurlandsfjorden. For å avgrensa problemet med erosjon, vart det lagt inn regel om fartsreduksjon i verneforskrifta for Nærøyfjorden landskapsvernområde ( 3 punkt 2.2 b)). Maksimumsfart forbi Skalmenes-Bleiklindi er 8 knop for båtar over 30 fot.

27 Fartsreduksjon mellom Bleiklindi og Skalmenes. Utklypp frå sjøkart. Nærøyfjorden verneområdestyre har ansvar for å forvalta verneområde på ein måte som tek vare på verneverdiane. På bakgrunn av den aukande aktiviteten av båtar på fjorden, og tilbakemeldingar om auka erosjon i strandsona i Nærøyfjorden, tinga verneområdestyret ein rapport av Statens naturoppsyn (SNO) i Det vart spurt om oppdatert informasjon om kva skadar som har oppstått som fylgje av erosjon skapt av bølgjer i verneområdet (Rapport , Erosjon i strandsona, Nærøyfjorden landskapsvernområde Kristoffer Ullern Hansen, SNO). Rapporten er basert på innsamla fysiske data om dagens tilstand langs fjorden, og ei samanstilling av munnleg informasjon frå folk langs fjorden. I rapporten er det framlegg til tiltak retta mot båttrafikken. Nærøyfjorden verneområdestyre tinga i tillegg ei kartlegging av erosjonen i Nærøyfjorden for å få ytterlegare kunnskapsgrunnlag for å vurdera tiltak for forvaltning av verneområdet i Nærøyfjorden i tråd med rammene for vernet. Det er godt dokumentert at strandsona er prega av erosjon frå bølgjer, men det har mangla kunnskap om i kor stor grad denne erosjonen er forårsaka av naturlege bølgjer kontra bølgjer skapt av båttrafikken. Uni Research Polytec fekk oppdraget med kartlegginga av erosjon i Nærøyfjorden. Målingane er utført i perioden april 2017 til mars Rapporten frå arbeidet vart lagt fram for Nærøyfjorden verneområdestyre 27. juni i år. I rapporten er det fylgjande konklusjon etter kartlegginga: Erosjon og utvasking av murar langs fjorden er eit vesentleg problem i Nærøyfjorden. Naturleg førekomande bølger (vindbølger) gjev ikkje eit signifikant bidrag til erosjon og utvasking i Nærøyfjorden. Side 2 av 7

28 Ingen av båttypane som er observert gjev eroderande sjø ved Bakka/Bleiklindi når fartsavgrensinga vert halden. Det er observert at fartsavgrensinga ikkje vert halden (farten vert redusert for seint), men det kan berre i avgrensa grad dokumenterast på grunn av at ikkje alle fartøy har AIS Båtar med katamaranskrog gjev svært mykje eroderande bølger ved Salthella. Dette skuldast bølger som er danna lang ute i fjorden. Dette er svært tydleg med katamaranskrog. Det er usikkert om dette også gjeld andre båttypar. Rapporten kjem med fylgjande tilrådingar: Fartsavgrensingane handhevast strengt. Det utarbeidast jamlege rapportar der det kontrollerast at alle båtar har aktiv automatisk identifikasjonssystem (AIS) og at fartsavgrensingane vert haldne. For å unngå erosjon på Salthella innføres det fartsavgrensing for sørgåande trafikk som gjeld heilt ut til Beitelen. I fylgje forskrift om navigasjon og navigasjonshjelpemidler for skip og flyttbare innretninger 19, skal fylgjande passasjerskip ha AIS: b) passasjerskip med bruttotonnasje 300 eller meir i innanriksfart c) passasjerskip med bruttotonnasje 150 eller meir i innanriksfart når dei kan oppnå fart på 20 knop eller meir. Sjøfartsdirektoratet har som del av oppdraget med reduksjon av utslepp frå skip i verdsarvfjordane, vurdert moglegheitene for å innføra maksimal fart for skip i definerte soner. Sjøfartsdirektoratet sende tilråding om fartsreduksjon i verdsarvfjordane til Klima- og miljødepartementet i brev Tilrådd fart i definerte soner i Nærøyfjorden og Aurlandsfjorden kjem fram av kartet under. Fartsreduksjonen er tilrådd ut frå mål om å minke utslepp til luft frå skip. I rapporten utarbeidd av DNV GL (Miljøtiltak i verdensarvfjordene Effekt av hastighetsreduksjon for cruiseskip i verdensarvfjordene) er det vist til at det er dei store skipa (over bruttotonnasje) som gjev størt utslepp til luft og som står for størstedelen av luftutsleppa. Fartsgrense på 8 knop vil kunne vera ein ideell nedre fartsgrense for å redusera utslepp frå dei store skipa. Utsleppa vil verta redusert med inntil 10 % for Nærøyfjorden. Det vert tilrådd fartsreduksjon for skip over tonnasje. Fartøy i rutetrafikk vil ikkje verta påverka av denne fartsgrensa. Side 3 av 7

29 I møte i Nærøyfjorden verneområdestyre vart det lagt fram framlegg til oppfylgjing av rapporten om erosjon. Styret gjorde vedtak om at alle tiltaka skulle vurderast vidare, og leggast fram til godkjenning i neste syremøte. Fylgjande tiltak er vurert: Utviding og presisering av fartsreguleringssona med heimel i verneforskrifta for Nærøyfjorden landskapsvernområde. Framlegg om utviding av fartsreduksjon med 8 knop for båtar over 30 fot i området frå Beitelen til Gudvangen i Nærøyfjorden. Framlegget vert sendt til Miljødirektoratet for vidare oppfylging. Framlegg til fartsreduksjon i definerte soner i Nærøyfjorden og Aurlandsfjorden, med 8 knop for båtar over 30 fot. Med fartsreduksjon på 8 knop for båtar over 30 fot, kan gjeldande fartsregulering verta ein del av dei nye sonene med fartsreduksjon, og reglande om fartsreduksjon vert samla i eit regelverk. Framlegget vert sendt til Kystverket og Aurland kommune for vidare vurdering. Støtte Aurland Hamnevesen sitt arbeid med innføring av AIS for alle fartøy med trafikk i Nærøyfjorden og Aurlandsfjorden. Auka innsats med fartskontroll i fartsreduksjonssona. Framhald av SNO sine målingar av erosjon i strandlinja i Nærøyfjorden og Aurlandsfjorden. Sette opp skilt om fartsregulering i Nærøyfjorden. Vurdera lokal miljøinstruks med krav om at båtane skal halde ein fart som ikkje fører til skade på strandlinja og omgjevnadane jf. forskrift om fartsbegrensing i sjø, elv og innsjø 2. Side 4 av 7