Ny lokalitetsklassifisering av oppdrettslokalitet Hondskår i Kvinnherad kommune R A P P O R T. Rådgivende Biologer AS 1255

Transkript

1 Ny lokalitetsklassifisering av oppdrettslokalitet Hondskår i Kvinnherad kommune R A P P O R T Rådgivende Biologer AS 1255

2

3 Rådgivende Biologer AS RAPPORT TITTEL: Ny lokalitetsklassifisering av oppdrettslokalitet Hondskår i Kvinnherad kommune. FORFATTAR: OPPDRAGSGIVAR: Arne H. Staveland. Eide Fjordbruk AS. OPPDRAGET GITT: ARBEIDET UTFØRT: RAPPORT DATO: 16. juni 2009 okt - nov november 2009 RAPPORT NR: ANTAL SIDER: ISBN NR: Ikkje nummerert EMNEORD: - Oppdrettslokalitet i sjø - Straummåling - Lokalitetsklassifisering - Kvinnherad kommune - Hordaland fylke RÅDGIVENDE BIOLOGER AS Bredsgården, Bryggen, N-5003 Bergen Foretaksnummer mva Internett : E-post: post@radgivende-biologer.no Telefon: Telefax: Rådgivende Biologer AS 2

4 FØREORD Rådgivende Biologer AS har på oppdrag frå Eide Fjordbruk AS utført ei ny revidert lokalitetsklassifisering av lokalitet Hondskår i Kvinnherad kommune. Lokalitetsklassifiseringa er utført i samsvar med NS 9415, Flytende oppdrettsanlegg. Krav til utforming, dimensjonering, utførelse, installasjon og drift. Rapporten presenterer resultata frå straummålingar utført i perioden 1. oktober - 6. november 2009, og utrekning av vérlaster på lokaliteten. Rådgivende Biologer AS takkar Eide Fjordbruk AS ved Knut Frode Eide for oppdraget, og Trygve Samnøy for lån av båt og assistanse ved utsett av straummålarar, samt Nils Arne Våge for assistanse ved opptak av straummålarane. Bergen, 9. november 2009 INNHALD Føreord... 3 Innhald... 3 Referanse... 3 Lokalitetsklassifisering... 4 Innleiing... 5 Område-, lokalitetsskildring og anlegg... 6 Resultat... 9 ReferansAr Vedleggstabellar Om Gytre straummålarar REFERANSE STAVELAND, A.H Lokalitetsklassifisering av lokalitet Hondskår i Kvinnherad kommune. Rådgivende Biologer AS rapport 1255, 19 sider Rådgivende Biologer AS 3

5 LOKALITETSKLASSIFISERING Lokalitet Nr Søkjar Koordinat Biomasse Konsesjonar Hondskår Eide Fjordbruk AS 60º 06,4401 N 5 56,4927 Ø 2340 tonn. H/k Lokaliteten Hondskår er ein typisk fjordlokalitet og ligg på vestsida av Varaldsøy, vendt ut mot Øynefjorden, som er ein del av Hardangerfjordsystemet. Lokaliteten er utsett for noko eksponering frå sør, der det er ope ca 12 km gjennom Kvinnheradsfjorden, elles ligg lokaliteten godt skjerma. Botn i lokalitetsområdet skrånar bratt ned mot vest til 400 meters djup ca meter frå land. Botn skrånar bratt både på langs og på tvers av anlegget. Fjorden blir gradvis djupare sørover til over 600 meters djup i Kvinnheradsfjorden. Anlegget ligg fritt oppankra ca meter frå land omlag i lengderetning nordaust - sørvest, med djupner på ca meter under anlegget. Anlegget er eit kompakt Bømlo Construction stålanlegg og består av 4 bur à 25 x 25 m og 2 bur à 35 x 35 m som ligg på ei rekkje. Straummålarriggen vart hengt rett sør for det sørvestlege hjørna på anlegget, og det vart målt straum på 5 og 15 m djup med 10 minuttars måleintervall. Det var fisk i den ytste merden, slik at straummålingane på spesielt 5 m djup kan ha blitt noko påverka på grunn av skyggeverknad frå merden. Men dette gjeld i større grad dei registrerte straumretningane og truleg i liten grad den målte maksimale straumhastigheiten. Vêr- og vindtilhøva varierte mykje i måleperioden, noko som gjer at straummålingane truleg gav eit godt representativt bilete av straumtilhøva på lokaliteten. Lokaliteten ligg ope til, nokså langt ute i Hardangerfjordsystemet, og det er ingen store ferskvasstilførslar frå vassdrag lokalt i området. Det vil difor vere liten fare for islegging eller isgang på lokaliteten. Høgaste observerte vasstand (næraste sekundærhamn: Norheimsund): 217 cm. Lågaste observerte vasstand: - 38 cm. Bølgjeklassen til lokaliteten Hondskår er C = Stor eksponering. Straumklassen for straum på 5 m djup er c = Stor eksponering. Lokalitetsklassen for dimensjonering av flytekrage og totalanlegg er dermed Cc, tilsvarande ein lokalitet med stor eksponering for bølgjer og stor eksponering for straum. For dimensjonering av notpose er straumklassen c = Stor eksponering for straum på 15 m representativt merddjup. Lokalitetsklassen blir her Cc, som gir lokalitetskategori 3, jf. tabell 1. Tabell 1. Lokalitetsklasse for dimensjonering av flytekrage og totalanlegg og lokalitetskategori for dimensjonering av notposar for lokaliteten Hondskår, basert på 10-årsstraumen og 50-årsbølgja med tilhøyrande klassifisering (NS 9415). Tilhøve Eining Verdi Retning Klasse For kva V c :10-årsstraum 5 m djup m/s 0,90 mot SSØ c for flytekrage og totalanlegg V c :10-årsstraum 15 m djup m/s 0,54 Mot SSØ c for notpose H s : 50-årsbølgje m 1,36 frå SSV C for alle H max : maksimal bølgjehøgde m 2,58 frå SSV C for alle Tp : bølgjeperiode s 3,30 frå SSV C for alle Samla lokalitetsklasse for flytekrage og totalanlegg Samla lokalitetsklasse for notpose Kategori 3 Cc Cc Rådgivende Biologer AS 4

6 INNLEIING Forskrift om krav til teknisk standard for anlegg som nyttes til oppdrettsvirksomhet gjeld frå 1. april Dette inneber at alle lokalitetar skal klassifiserast i samsvar med NS 9415, Flytende oppdrettsanlegg. Krav til utforming, dimensjonering, utførelse, installasjon og drift. Denne klassifiseringa vil vere avgjerande for spesifikasjonane for alt utstyr som skal nyttast på lokaliteten. Det er såleis ikkje lenger mogleg å kjøpe delar til anlegga før lokalitetane er klassifiserte. Noverande anlegg skal også godkjennast etter forutgåande lokalitetsklassifisering, og det skal gjevast dugleiksbevis av eit akkreditert inspeksjonsorgan. Ei lokalitetsklassifisering medfører at hovudkomponentar og totalanlegg vert dimensjonert etter kva for miljølast dei kan verte utsett for. Dette inneber ei vurdering av komponentane: 1. flytekrage 2. notposar 3. fortøyningar 4. flyte/kai/lekter 5. totalanlegg Totalanlegget vert utsett for ein kombinasjon av last frå vind, bølgjer, straum, tidevatnvariasjonar, stormflo, is og snø. Alle lokalitetar skal difor lokalitetsklassifiserast på bakgrunn av signifikant bølgjehøgde (50-årsbølgja) og straumhastigheit (10-årsstraum), (tabell 2). Flytekragen vert godkjent basert på tildeling av lokalitetsklasse. Lokalitetskategoriar var tidlegare bestemmande for dimensjonering av notposar, men i samsvar med Rettelsesblad AC1 (desember 2004) skal notposen sin dimensjonsklasse no fastsetjast ut frå notposen si djupne og omkrins og om signifikant bølgjehøgde er under eller over 2,5 meter. Samstundes slår NS 9415 framleis fast at notposar skal godkjennast/klassifiserast i samsvar med lokalitetskategoriar (punkt 5.2 og ). Ei lokalitetsklassifisering krev ei lokalitetsvurdering som omfattar følgjande element: Straum, bølgjer, vind, temperatur (for vurdering av nedising og drivis), tidevatn, vassdjupne og topografi, skildring av botntype og eventuelt også båt- og skipstrafikk. Når bølgje- og straumklasse for ein lokalitet er bestemt vert lokaliteten klassifisert i samsvar med tabell 2. Alle flytekragar og notposar som skal nyttast, skal vere klassifisert i samsvar med denne tabellen. Tabell 2. Klassifikasjon av lokalitet på bakgrunn av signifikant bølgjehøgde og straumhastigheit. Klassifikasjonane betyr: A/a= Liten, B/b= Moderat, C/c = Stor, D/d = Høg og E/e = Svær eksponering. Fargane viser til lokalitetskategori for klassifikasjon av notposar. Kategori 1 = blå, 2 = grøn, 3 = gul og kategori 4 = raud. Signifikant bølgjehøgde Hs (m) Bølgjeperiode Tp (s) a < 0,3 b 0,3-0,5 Straumhastigheit, Vc (m/s) C 0,5-1,0 d 1,0-1,5 e > 1,5 A < 0,5 < 2,0 Aa Ab Ac Ad Ae B 0,5 1,0 1,6-3,2 Ba Bb Bc Bd Be C 1,0 2,0 2,5-5,1 Ca Cb Cc Cd Ce D 2,0 3,0 4,0-6,7 Da Db Dc Dd De E > 3,0 > 5,3 Ea Eb Ec Ed Ee Rådgivende Biologer AS 5

7 OMRÅDE-, LOKALITETSSKILDRING OG ANLEGG Straummålingane og lokalitetsklassifiseringa er utført på lokaliteten Hondskår i Kvinnherad kommune. Lokaliteten ligg på vestsida av Varaldsøy, vendt ut mot Øynefjorden, som er ein del av Hardangerfjordsystemet (figur 1). Lokaliteten ligg ca 55 km innanfor terskelen til Hardangerfjorden (mellom Otterøy i Bømlo og Valevåg i Sveio), og er såleis ein typisk fjordlokalitet. Fjorden er ca 1,5 km brei ved lokaliteten. Lokaliteten Hondskår er utsett for noko eksponering frå sør, der det er ope ca 12 km gjennom Kvinnheradsfjorden, elles ligg lokaliteten godt skjerma. Figur 1. Oversiktskart (teikna frå sjøkartet) over Varaldsøy, med avmerking av lokaliteten Hondskår (svart firkant). Rådgivende Biologer AS 6

8 Lokalitet og anlegg. Botn i lokalitetsområdet skrånar bratt ned mot vest til 200 meters djup ca 150 meter frå land, og vidare ned til 400 meters djup ca meter frå land (figur 2). Fjorden er ca 450 meter djup på det djupaste ved lokaliteten, og blir gradvis djupare sørover til over 600 meters djup i Kvinnheradsfjorden. Det er ingen tersklar mellom lokaliteten og djupområdet i Øyefjorden eller vidare til Kvinnheradsfjorden, og lokaliteten ligg dermed i direkte tilknytning til ein svær resipient med gode utskiftingstilhøve og tilnærma uavgrensa resipientkapasitet. Figur 2. Utsnitt av sjøområdet nord for Kjeravika med innteikna 50-meters djupnekoter og plassering av anlegget ved Hondskår. Kartet er teikna etter kotekart basert på hydrografisk original Rådgivende Biologer AS 7

9 Det er ikkje mogeleg å lage eit detaljert bilete av botntilhøva på lokaliteten ved hjelp av ekkolodd, fordi lokaliteten er svært djup og bratt. Det er imidlertid laga eit kotekart ut frå hydrografisk original over området, og djupnene er i tillegg korrigert med taulengdene frå grabbinga ved forrige MOM B- granskinga (Brekke 2008) (figur 3). Ein ser at anlegget ligg over ein svært bratt botn med djupner mellom ca 100 og 370 meter under anlegget, der botn skrånar bratt både på langs og på tvers av anlegget. Figur 3. Djupnetilhøve under anlegget ved Hondskår med innteikna 50-meters djupnekoter. Kartet er teikna etter kotekart basert på hydrografisk original og korrigert med taulengder frå grabbinga 18. april Dei ulike merdene er nummerert frå 1-6. Posisjonen til straummålarriggen er markert med raud stjerne. Rådgivende Biologer AS 8

10 RESULTAT VASSDJUPNE OG TOPOGRAFI Djupnetilhøva på lokaliteten og området rundt er skildra på grunnlag av sjøkart og hydrografiske orginalar og ved hjelp av lengdemerkingar på grabbtauet ved forrige MOM B - gransking. Kart og skildringar er presentert i kapitlet Område- og lokalitetsskildring og anlegg framme i rapporten. KLASSIFISERING AV STRAUM For dimensjonering av flytekragen nyttar ein den estimerte 10-årsstraumen på 5 m djup. For dimensjonering av notposar nyttar ein i følgje standarden (NS 9415) middelet av den estimerte 10- årsstraumen på 5 m og 15 m djup avdi dette vil vere mest representativt for notdraget til nota i heile vassøyla. På store lokalitetar i dag vert det nytta djupe nøter, som oftast 30 m ned til blylina. Straumen målt på 15 m djup representerer då middel merddjup, og vert nytta direkte i berekninga av dimensjonering av notposen. I perioden 1. oktober - 6. november 2009 var det utplassert Gytre Straummålarar (modell SD-6000) på 5 og 15 meters djup ved det sørvestlege hjørna av anlegget, der det var ca 370 m djupt (figur 3). Det vart målt temperatur, straumhastigheit og straumretning kvart 10. minutt. Figur 9 viser fordeling av straumhastigheit ved Hondskår på 5 og 15 m djup i måleperioden. Den største registrerte straumhastigheita (det vektorielle middelet av straumfart over ein ti minuttars måleperiode) innafor kvar 15 graders sektor på 5 og 15 meters djup vart multiplisert med ein faktor på 1,65 for å estimere 10-årsstraumen (NS 9415). Figur 4 syner 10-årsstraumen på 5 og 15 meters djup i ulike retningar. 10-årsstraumen på 5 meters djup årsstraumen på 15 meters djup Figur årsstraumen på 5 og 15 m djup (Vc, cm/s) for lokalitet Hondskår vist som straumrose. Figuren syner fordelinga for kvar 15. grad. Den sterkaste forventa 10-årsstraumen på 5 m djup, som vert dimensjonerande for flytekragen og totalanlegget, er på 89,8 cm/s i sørsøraustleg retning (figur 4). Dette tilsvarar straumklasse c = Stor eksponering (tabell 2, vedleggstabell 5). Den sterkaste forventa 10-årsstraumen på 15 m djup, er på 54,5 cm/s i sørsøraustleg retning. Dette tilsvarar gjennomsnittet av straum i ein notpose på 30 m djup ned til blylina og vil i dette høvet vera den straumhastigheita som vert retningsgjevande for dimensjonering av notposar. Dette tilsvarar straumklasse c = Stor eksponering. Rådgivende Biologer AS 9

11 KLASSIFISERING AV BØLGJER NS 9415 skisserer tre alternativ for fastsetting av bølgjeparametrar, kor vi har vald å berekne bølgjer ut frå strøklengde. Signifikant bølgjehøgde vert bestemt ut frå effektiv strøklengde og vindfart for 10 minuttars middelvind. 50-årsbølgja skal bestemmast ut frå tilhøyrande verdi for lokaliteten sin 50- årsvind. Lokaliteten sin 50-årsvind er fastsett ved bruk av vinddata frå NS med eit tillegg for 17 % for omrekning til terrengkategori I og justert for retningsfaktoren. Den sterkaste forventa 50- årsvinden for lokaliteten Hondskår er sterk storm som kjem i frå retning mellom søraust og nordvest (30,4 m/s, jf. vedleggstabell 4). Lokaliteten sin teoretiske 50-årsvind for alle himmelretningar er vist i figur årsvind (m/s) Figur årsvind (U, m/s) for lokaliteten ved Hondskår vist som vindrose. Figuren syner fordelinga for kvar 22,5 grad. For å finne 50-årsbølgja (Hs) for lokaliteten må ein og rekne ut den effektive strøklengda på lokaliteten (vedleggstabell 6). Denne er avhengig av både strøklengde og strøkbredde, og er størst mot sørsøraust (3,1 km). Figur 6 syner effektiv strøklengde frå 16 himmelretningar for lokaliteten (vedleggstabell 6). Effektiv strøklengde (km) 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 Figur 6. Effektiv strøklengde for lokaliteten ved Hondskår vist som rose. Figuren syner effektiv strøklengde for kvar 22,5 grad. Rådgivende Biologer AS 10

12 Ein finn 50-årsbølgja (Hs, m) og bølgjeperiode (pikperiode, Tp, s) for lokaliteten ved å kombinere verdiar for lokaliteten sin 50-årsvind med lokaliteten si effektive strøklengde (figur 7). Den høgaste signifikante 50-årsbølgja (Hs) med tilhøyrande bølgjeperiode (Tp) for lokaliteten Hondskår kjem frå sørsøraust og er berekna til å bli 1,36 m og 3,30 s. Dette tilsvarar bølgjeklasse C = stor eksponering (tabell 2, vedleggstabell 6). Den høgaste bølgja (Hmax) er berekna til å bli 2,58 m. Signifikant bølgjehøgde (m) 1,50 1,00 0,50 0,00 Pikperiode (s) 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 Figur 7. Signifikant bølgjehøgde (Hs, m) og bølgjeperiode (pikperiode, Tp, s) for ein returperiode på 50 år for lokaliteten ved Hondskår vist som rose. Figuren syner fordelinga for kvar 22,5 grad. LOKALITETSKLASSE Lokalitetsklassen for dimensjonering av flytekrage og totalanlegg er Cc tilsvarande ein lokalitet med stor eksponering for bølgjer og stor eksponering for straum. Lokalitetsklassen for dimensjonering av notpose er Cc, tilsvarande Kategori 3", jf. tabell 2. Det finnest tre ulike typar straum som påverkar straumbiletet på lokaliteten. Vindstraum vert danna når vind bles over sjøen. Vindstraumen i overflata kan vere 2-5 % av vinden sin hastigheit i fjord- og kyststrøk. Full storm (25 m/s) kan setje opp ein vindstraum på 0,5 m/s på ope hav. Tidevasstraum vert sett opp av tidevatnets periodiske rørsle. Dette kan gi stor straumfart, spesielt i sund og fjordarmar. Maksimal tidevasstraum (offshore) vert rekna å vere 0,5 m/s sør for 61 N og 0,8 m/s nord for 61 N. Trykkdriven straum oppstår når vasstanden er ulik. Det er kjent at Kyststraumen går nordover langs Norskekysten med inntil 0,5 m/s. Avrenning frå elvar i fjordar dannar ein utoverretta brakkvasstraum i overflatelaget. Når ein måler overflatestraum på 2 m djup på ein lokalitet over ein månad, så kan straummålingsserien innehalde komponentar av alle tre straumtypar. Ved stille og tørt vér vil tidevatnstraum dominere. Ved uroleg vér og mykje nedbør vil trykkdriven straum og vindstraum påverke målingane mykje. Ein forventa 50-årsvind på ein lokalitet vil kunne sette opp ein sterk vindstraum der tilhøva ligg til rette for det (f. eks når vinden bles ut over ein lang og nokså rett fjord). På lokaliteten Hondskår vil det vere sterk storm frå sørsøraust som gir den høgaste signifikante 50-årsbølgja (1,36 m). Med sterk storm frå sørsøraust (30,4 m/s) kan ein forvente at det vert sett opp ein overflatestraum i retning nordnordvest. Ved dette høvet er 10-årsstraumen forventa å skulle vere sterkast i retning sørsøraust (0,90 m/s). Dette inneber at den forventa 10-årsstraumen vil ha motsatt retning som den forventa 50- års vindstraumen. Rådgivende Biologer AS 11

13 TIDEVATN Skildring av tidevatnvariasjon skal i samsvar med standarden inkludere ekstremverdiar, også stormflo. Følgjande verdiar er henta frå Tidevannstabeller for den norske kyst 2009, 72 årgang, korrigert til næraste sekundærhamn (tabell 3): Tabell 3. Tidevatnvariasjon på lokalitet Hondskår. Standardhamn: Bergen Sekundærhamn: Norheimsund Høgdekorreksjon: 0.90 Høgaste observerte vasstand 217 cm Høgvatn: Høgaste astronomiske tidevatn (HAT) 162 cm Middel spring høgvatn (MHWS) 136 cm Middel spring lågvatn (MLWS) 26 cm Lågvatn: Lågaste astronomiske tidevatn (LAT) 0 cm Lågaste observerte vasstand -38 cm TEMPERATUR, FARE FOR ISLEGGING / ISGANG Lokaliteten ligg ope til, nokså langt ute i Hardangerfjordsystemet, og det er ingen store ferskvasstilførslar frå vassdrag lokalt i området. Det vil difor normalt vere liten fare for islegging eller isgang på lokaliteten. BÅT- OG SKIPSTRAFIKK Lokaliteten ligg nært opp til land, og ligg difor utanfor leia i Hardangerfjorden. SKILDRING AV BOTNTYPE. I samband med den siste MOM B granskinga den 18. april 2008 vart det teke 10 grabbhogg med ein 0,028 m² stor van Veen grabb frå ulike stader under anlegget (Brekke 2008). Innhaldet i prøvane er nokså typisk for eit område med jamt bratt, skrånande terreng i tilknytning til eit fjordbasseng. Prøvetakinga synte at anlegget sin primærbotn i all hovudsak består av fjellbotn, med små mengder sand og silt innimellom. Rådgivende Biologer AS 12

14 TEMPERATUR Temperaturenvart målt av straummålaranekvart 10. minutt på 5 og 15 m djup i perioden1. oktober- 6. november2009. Døgnmiddeltemperaturenpå 5 m djup var genereltavtakandei måleperioden,og vart målt til 13,4 C den1. oktoberogfall til 9,7 C den6. november(figur 8). I perioden oktobersteigderimot temperaturenfrå 10,2til 12,6 C. Temperaturenpå5 m djup varierteein god del gjennomdøgnet,og variasjonenvar oppmot4,9 C (ikkje vedlagtrapporten). Sompå5 m djup var temperaturenpå 15 djup og avtagandei denneperioden,og vart målt til 13,9 C den1. oktoberog fall til 10,4 C den 6. november.temperaturenpå 15 m djup variertederimotein goddel mindregjennomdøgnetsamanliknamedpå5 m djup. Det at temperatureni heile måleperiodenvar høgastpå 15 m djup, og at temperaturenvar avtagande på beggedjupa er normalt på denneårstida,då den pågåandehaustavkjølingaskjer raskastpå 5 m djup. 15 Hondskår ) C (o r tu ra e mpe T 13 11,,,,, 15 meter,,,,, 5 meter,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, 9 t k o. 5 t k o. 0 1 t k 1 5ọ t k o. 0 2 t k o. 5 2 t k ọ 0 3 v o N 5 Figur 8. Døgnmidlarfor temperaturmålt på dei to ulike djupavedhondskåri perioden1. oktober- 6. november2009. RådgivendeBiologerAS 13 Rapport1255

15 STRAUMSTILLE PERIODAR På 5 m djup var det middels innslag av straumstille periodar i løpet av måleperioden. Det var 24 periodar med tilnærma straumstille (under 2 cm/s) som varte så lenge som 2,5 timar i løpet av måleperioden. Til saman vart det registrert 146 timar av totalt 862,2 timar med tilnærma straumstille i periodar på 2,5 timar eller meir (16,9 %), og lengste straumstille periode var 14,7 timar (tabell 4). På 15 m djup var det lite innslag av straumstille periodar i løpet av måleperioden. Til saman vart det registrert 97 timar av totalt 862,2 timar med tilnærma straumstille i periodar på 2,5 timar eller meir (11,3 %). Den lengste- og nest lengste straumstille perioden var høvesvis 8,7 og 6,0 timar. Tabell 4. Skildring av straumstille på lokaliteten Hondskår oppgjeve som tal på observerte periodar av ei gitt lengde med straumhastigheit mindre enn 2 cm/s. Lengste straumstille er også oppgjeve. Måleintervallet er 10 min på 5 og 15 meter, og målingane er utført i perioden 1. oktober - 6. november Måledjup 0,17-2,33 t 2,5-6 t 6,17-12 t 12,17-24 t 24,17-36 t 36,17-48 t 48,17-60 t 60,17-72 t >72t Maks 5 meter ,7 t 15 meter ,7 t Hondskår, 5 meter Frekvens (%) Hondskår, 15 meter Frekvens (%) Figur 9. Fordeling av straumhastigheit ved Hondskår på 5 og 15 m djup i perioden 1. oktober - 6. november '> Straumhastigheit (cm/sek) Rådgivende Biologer AS 14

16 REFERANSAR BREKKE, E MOM B-gransking av oppdrettslokaliteten Hondskår i Kvinnherad våren 2008 Rådgivende Biologer AS, rapport 1101, 20 sider. GOLMEN, L. G. & E. NYGAARD Strømforhold på oppdrettslokalitetar i relasjon til topografi og miljø. NIVA-rapport 3709, 58 sider, ISBN GOLMEN, L. G. & A. SUNDFJORD Strøm på havbrukslokalitetar. NIVA-rapport 4133, 33 sider, ISBN NORSK STANDARD NS Prosjektering av konstruksjoner - Dimensjonerende laster - Del 4: Vindlaster Norges standardiseringsforbund, 106 sider. NORSK STANDARD NS Flytende oppdrettsanlegg. Krav til utforming, dimensjonering, utførelse, installasjon og drift. 1. utgave august Norges standardiseringsforbund, 75 sider. NORSK STANDARD NS 9415: 2003/AC1. Rettelsesblad AC1. Flytende oppdrettsanlegg. Krav til utforming, dimensjonering, utførelse, installasjon og drift. 1. utgave desember Norges standardiseringsforbund, 3 sider. TIDEVANNSTABELLER FOR DEN NORSKE KYST. 72. ÅRGANG Statens kartverk sjø, 88 sider. Rådgivende Biologer AS 15

17 VEDLEGGSTABELLAR Vedleggstabell 1. Oversyn over straumaktiviteten i alle 15 graders kompassektorar på 5 m djup for lokaliteten Hondskår. Måleperiode: 1. oktober - 6. november Antal målingar: Intervalltid: 10 min. Vedleggstabell 2. Oppsummering av statistiske data for straummålingane på 5 m djup for lokaliteten Hondskår. Måleperiode: 1. oktober - 6. november Antal målingar: Intervalltid: 10 min. Gjennomsnittleg straumhastigheit Varians ² Standardavvik Gjennom -snittleg standardavvik Maksimum straumhastigheit Minimum straumhastigheit Signifikant maksimum hastigheit Signifikant minimum hastigheit 7,3 62,268 7,891 1,086 54,4 0,2 16,2 1,2 Rådgivende Biologer AS 16

18 Vedleggstabell 3. Oversyn over straumaktiviteten i alle 15 graders kompassektorar på 15 m djup for lokaliteten Hondskår. Måleperiode: 1. oktober - 6. november Antal målingar: Intervalltid: 10 min. Vedleggstabell 4. Oppsummering av statistiske data for straummålingane på 15 m djup for lokaliteten Hondskår. Måleperiode: 1. oktober - 6. november Antal målingar: Intervalltid: 10 min. Gjennomsnittleg straumhastigheit Varians ² Standardavvik Gjennomsnittleg standardavvik Maksimum straumhastigheit Minimum straumhastigheit Signifikant maksimum hastigheit Signifikant minimum hastigheit 5,4 19,658 4,434 0,828 33,0 0,2 10,3 1,2 Rådgivende Biologer AS 17

19 Vedleggstabell 5. Målt maksimalstraum i perioden 1. oktober - 6. november 2009 på 5 og 15 m djup og berekna 10-årsstraum på 5 og 15 meters djup i ulike retningar for lokalitet Hondskår. Retning Maks straum 5 m Maks straum 15 m 10-årsstraumen 5 m 10-årsstraumen 15 m ,4 3,2 10,56 5, ,6 4,6 2,64 7, ,2 1,8 0,33 2, ,2 0,00 5, ,0 1,2 3,30 1, ,0 0,00 4, ,2 0,00 1, ,2 0,00 6, ,2 4,6 11,88 7, ,4 14,8 13,86 24, ,0 32,6 75,90 53, ,4 33,0 89,76 54, ,2 19,0 44,88 31, ,0 11,8 41,25 19, ,2 10,0 39,93 16, ,4 10,4 32,01 17, ,4 5,4 12,21 8, ,2 7,2 13,53 11, ,2 7,8 16,83 12, ,2 10,0 21,78 16, ,4 17,6 41,91 29, ,8 25,8 42,57 42, ,4 17,2 33,66 28, ,6 7,6 33,99 12,54 Vedleggstabell 6. Berekna effektiv strøklengde, vindfart, 50-års signifikant bølgjehøgde med tilhøyrande, pikperiode og maksimal bølgjehøgde i ulike retningar for lokaliteten Hondskår. Retning Effektiv Strøklengde F (m) Vindfart U (m/s) Signifikant bølgjehøgde Hs Pikperiode Tp Bølgjehøgde Hmax 1-22, ,4 0,42 1,58 0,81 22, ,8 0,17 0,93 0, , ,2 0,11 0,78 0,22 67, ,3 0,13 0,80 0, , ,3 0,15 0,84 0,29 112, ,4 0,18 0,89 0, , ,4 0,22 0,97 0,41 157, ,4 1,36 3,30 2, , ,4 1,19 3,02 2,26 202, ,4 0,83 2,37 1, , ,4 0,91 2,52 1,72 247, ,4 0,90 2,51 1, , ,4 0,85 2,41 1,61 292, ,4 0,78 2,28 1, , ,4 0,84 2,39 1,60 337, ,9 1,00 2,75 1,91 Rådgivende Biologer AS 18

20 OM GYTRE STRAUMMÅLARAR Straummålaren som er nytta er av typen Gytre målar, SD Rotoren har ein tregleik som krev ein viss straumhastigheit for at rotoren skal gå rundt. Ved låg straumhastigheit vil Gytre målaren difor i mange høve vise noko mindre straum enn det som er reelt, fordi den svakaste straumen i periodar ikkje vert fanga tilstrekkeleg opp av målaren. På lokaliteten er ein god del av straummålingane på alle djup lågare enn 3-4 cm/s, og difor kan ein ikkje utelukke at lokaliteten på desse djupnene faktisk er noko meir straumsterk enn målingane syner for dei periodane ein har målt låg straum. I dei periodane målaren syner tilnærma straumstille kan straumen periodevis eigentleg vere 1 2 cm/s sterkare. Målingane på alle djup er såleis minimumsstraum all den tid ein har indikasjonar på at Gytre straummålarane måler mindre straum enn sann straum ved låg straumhastigheit. Ein må i denne samanheng gjere merksam på at straummålarane som er nytta på denne lokaliteten registrerer ein verdi på 1,0 cm/s når rotoren ikkje har gått rundt i løpet av måleintervallet (30 min). Terskelverdien er sett til 1,0 cm/s for å kompensere for at rotoren krev ein viss straumhastigheit for å drive den rundt. Ved dei høva der målaren syner verdiar under 1,0 cm/s, skuldast dette at rotoren ikkje har gått rundt i løpet av måleintervallet, men at det likevel har vore nok straum til at målaren har skifta retning. Straumvektoren for måleintervallet vert då rekna ut til å verte lågare enn 1 cm/s. Ein instrumenttest der ein Gytre målar (SD 6000) og ein Aanderaa målar (RCM7 straummålar) vart samanlikna, utført av NIVA i Aanderaa-målaren har ein rotor med litt anna design enn SD Testen synte at RCM 7 straummålaren ga 19 % høgare middelstraumfart enn Gytre målaren (Golmen & Nygård 1997). På låge straumverdiar synte Gytre målaren mellom 1 og 2 cm/s under Aanderaa målaren, dvs at når Gytre målaren synte 1-2 cm/s, så synte Aanderaa målaren 2 3 cm/s. Dette kan som nemnt forklarast ut frå vassmotstanden i rotorburet til ein Gytre målar, samt at det er ein viss tregleik i ein rotor der rotoren må ha ein gitt straumhastigheit for å gå rundt. Ved låge straumstyrkar går større del av energien med til å drive rundt rotoren på ein Gytre målar enn på ein Aanderaa målar. Det vart i 1999 utført ein ny instrumenttest av same typar straummålarar som vart testa i 1996 (Golmen & Sundfjord 1999). Testen vart utført på ein lokalitet på 3 m djup i 9 dagar i januar I tillegg til Aanderaa- og SD 6000-målarane stod det ein NORTEK 500 khz ADP (Acoustic Doppler Profiler) straummålar på botn. Denne måler straum ved at det frå målaren sine hydrofonar vert sendt ut ein akustisk lydpuls med ein gitt frekvens (t.d. 500 khz) der delar av signalet vert reflektert tilbake til instrumentet av små partiklar i vatnet. ADP straummålaren har fleire celler/kanalar og kan måle straum i fleire ulike djupnesjikt, t.d. kvar meter i ei vassøyle på 40 m. Ved å samanlikne straummålingane på 3 m djup (Aanderaa- og Gytremålaren) med NORTEK ADP (celle 31, ca 4 m djup) fann ein at NORTEK ADP målte ein snittstraum på 5,1 cm/s, Anderaa RCM 7 ein snittstraum på 2,7 cm/s, og SD 6000 ein snittstraum på 2,0 cm/s. Ein ser at i denne instrumenttesten ligg begge rotormålarane langt under ADP målaren når det gjeld straumhastigheit. Sjølv om ein ikkje kan trekke bastante konklusjonar ut frå eit enkelt forsøk, ser ein at rotormålarar generelt måler mindre straum enn «sann straum» ved låg straumhastigheit. Det må nemnast at etter at denne instrumenttesten vart utført, har det vorte utvikla eit nytt og meir robust rotorbur i syrefast stål på Gytre målarane, som på ein betre måte registrerer straumen ved låg straumhastigheit. Dette rotorburet vart brukt i straummålarane på lokaliteten. Det står att å utføre ein instrumenttest med dette rotorburet, men det er grunn til å tru at denne typen rotorbur ikkje i like stor grad som det gamle rotorburet måler mindre straum enn sann straum ved låg straumhastigheit. Rådgivende Biologer AS 19