Straummålingar og lokalitetsklassifisering av ny oppdrettslokalitet ved Hågardsneset i Kvinnherad kommune A P P O R T. Rådgivende Biologer AS 722

Transkript

1 R Straummålingar og lokalitetsklassifisering av ny oppdrettslokalitet ved Hågardsneset i Kvinnherad kommune A P P O R T Rådgivende Biologer AS 722

2 Rådgivende Biologer AS RAPPORTENS TITTEL: Straummålingar og lokalitetsklassifisering av ny oppdrettslokalitet ved Hågardsneset i Kvinnherad kommune FORFATTARAR: Erling Brekke Bjarte Tveranger og Geir Helge Johnsen OPPDRAGSGIVAR: Eide Fjordbruk AS OPPDRAGET GITT: ARBEIDET UTFØRT: RAPPORT DATO 22. januar 24 mars - mai juni 24 RAPPORT NR: ANTAL SIDER: ISBN NR: ikkje nummerert EMNEORD: - Oppdrettslokalitet i sjø - Straummåling - Lokalitetsklassifisering - Kvinnherad kommune SUBJECT ITEMS: RÅDGIVENDE BIOLOGER AS Bredsgården Bryggen N-3 Bergen Foretaksnummer Telefon: Telefax: E-post: post@radgivende-biologer.no Rådgivende Biologer AS

3 FØREORD Rådgivende Biologer AS har på oppdrag frå Eide Fjordbruk AS utført straummålingar og føreteke ei lokalitetsklassifisering av ein omsøkt oppdrettslokalitet ved Hågardsneset i Kvinnherad kommune. I søknadsskjema for flytande fiskeoppdrettsanlegg blir det stilt krav om resipientgranskingar og straummålingar i samband med søknader om nye lokalitetar og ved utviding av eksisterande lokalitetar (veileder for utfylling av søknadsskjema kap..4). Lokalitetsklassifiseringa er utført i samsvar med NS 941 Flytende oppdrettsanlegg. Krav til utforming dimensjonering utførelse installasjon og drift. Denne rapporten presenterer resultata frå straummålingar kartlegging av botntopografi botngransking samt utrekning av vérlaster på lokaliteten ved Hågardsneset. Straummålingane vart utført i perioden. mars april 24. Rådgivende Biologer AS takkar Eide Fjordbruk AS ved Knut Frode Eide for oppdraget samt for lån av båt og assistanse frå Dag Inge Eikrem i samband med feltarbeidet. Bergen 1. juni 24 INNHALDSLISTE Føreord og innhaldsliste...2 Samandrag... 3 Innleiing... Område- og lokalitetsskildring...8 Metode...1 Temperatur- og sjiktningstilhøve...12 Resultat av straummålingane...14 Skildring av botntype...22 Kornfordeling og organisk innhald...24 Diskusjon...26 Lokalitetsklassifisering...29 Referansar...34 Vedleggstabellar...3 Om Gytre SD-6 strømmålar...38 Rådgivende Biologer AS -2-

4 SAMANDRAG Brekke E. B. Tveranger & G. H. Johnsen 24 Straummålingar og lokalitetsklassifisering av ny oppdrettslokalitet ved Hågardsneset i Kvinnherad kommune Rådgivende Biologer AS rapport sider. Rådgivende Biologer AS har på oppdrag frå Eide Fjordbruk AS gjennomført måling av straum på lokaliteten Hågardsneset i Kvinnherad kommune der det er søkt om ny lokalitet for oppdrett av laks og aure for eit volum på 36 m³. Ein rigg med fire straummålarar (Sensordata SD 6) stod utplassert ved Hågardsneset i perioden. mars april 24 for måling av vassutskiftingsstraum (8 m djup) spreiingsstraum ( m djup) og botnstraum (1 m djup) for lokalitetsklareringa og på 1 m djup for lokalitetsklassifiseringa. Straummålingane på 8 meters djup blir også nytta i lokalitetsklassifiseringa saman med kartlegging av botntopografi ei enkel botngransking samt utrekning av vérlaster på lokaliteten. Lokaliteten ligg ved Snilstveitøy i Kvinnherad kommune ope og nordvestvendt ut mot Kvinnheradsfjorden. Botn i området skrånar relativt jamt og bratt nedover frå land til 4 6 m djup ca. 6 m 2 km nordvest for anlegget. Det er over 4 m djupt fleire 1-tals km innover og utover i Hardangerfjordsystemet frå lokaliteten. Sjølve anlegget er omsøkt plassert langs med land ved Hågardsneset omlag i retning austnordaust vestsørvest ca 1 m frå land og vil bli liggjande på tvers i ein jamt skrånande bakke med ei djupne på ca 6 12 m under anlegget. Det verkar ikkje vere tersklar eller groper av betydning i området og botn synest å vere jamt skrånande slett og fin. Grabbgranskinga synte at det i lokalitetsområdet var ei blanding av fjellbotn og sedimentbotn der sedimentet i grove trekk vart meir finkorna til djupare ein kom. Dei fleste prøvene inneheldt mest sand og silt men det var ein del innslag av skjelsand og grus i prøvene ned til vel 1 meters djup. Djupare enn ca 18 meter var det ein god del innslag av finstoff i prøvene og på vel 3 meters djup var finstoff dominerande i prøven. Glødetapet var relativt lågt på samtlege stasjonar. Når ein tek omsyn til andelen finstoff i sedimentet var sedimentet på fire av fem stader kjenneteikna ved eit relativt lågt innhald av organisk stoff dvs eit normalisert TOC- innhald mindre enn 26 mg C/g tilsvarande SFTs tilstandsklasse II = God. Innhaldet av normalisert TOC på ca 3 meters djup var noko høgare med 36 mg C/g tilsvarande tilstandsklasse IV = Dårlig. STRAUMMÅLINGAR Overflatestraumen på 1 meters djup hadde ei gjennomsnittleg hastigheit på 71 cm/s og ei maksimal hastigheit på 366 cm/s. Vassutskiftingsstraumen på 8 m djup var sterk med ei gjennomsnittleg hastigheit på 7 cm/s og ei maksimal hastigheit på 32 cm/s. Spreiingsstraumen på meters djup var sterk med ei gjennomsnittleg hastigheit på 3 cm/s og ei maksimal hastigheit på 218 cm/s. Botnstraumen på 1 meters djup (ca 1 m over botnen) var middels sterk med ei gjennomsnittleg hastigheit på 19 cm/s og ei maksimal hastigheit på 164 cm/s. Straumbiletet på lokaliteten såg ut til å vere mest påverka av tidevatnet men var i tillegg noko prega av vinddriven straum på 1 og 8 meters djup. Det var noko sterkare straum i dagane rundt og etter fullmåne/nymåne enn elles i måleperioden. Innslaget av straumstille periodar var lite for vassutskiftingsstraumen og spreiingsstraumen og middels for botnstraumen. Retninga og vasstransporten til straumen på alle djup gjekk hovudsakleg mot nordaust dvs. hovudsakleg i retning inn fjorden men det var også noko straum mot sørvest. Resultantstraumen var middels stabil til stabil i austnordaustleg retning på alle djup. Den beste plasseringa av eit anlegg på lokaliteten for å få størst mogeleg vasstransport gjennom anlegget er omlag i lengderetninga sørsøraust nordnordvest eller vinkelrett på land. Då vil over 9 % av vasstransporten passere på tvers av anlegget. Slik anlegget er plassert (om lag vestnordvest austsøraust) vil rundt 7 % av vasstransporten passere på tvers av anlegget. Med tanke på spreiing av organisk avfall frå oppdrettsverksemda er straumtilhøva på lokaliteten svært gode med sterk vassutskiftingsstraum og spreiingsstraum og middels sterk botnstraum. Det er også god djupne på lokaliteten og botn under det omsøkte anlegget er relativt bratt skrånande noko som fører til ytterlegare spreiing. Det vil dermed vere liten fare for lokal punktbelastning på botnen under anlegget. Lokaliteten ligg også gunstig til ut mot ein djup og stor fjordresipient med stor resipientkapasitet og god utskifting. Det er liten sjanse for at ein vil få problem med for lite straum i høve til trivselen til fisken slik som anlegget er plassert men dersom ein legg anlegget parallelt med hovudstraumretninga på lokaliteten kan ein ikkje utelukke dette i straumsvake periodar. Det er lite sedimenterande Rådgivende Biologer AS -3-

5 forhold på vel 1 meters djup på lokaliteten medan det er noko meir sedimenterande forhold frå rundt 18 meters djup og nedover. TOC-innhaldet var i høve til SFT sitt klassifiseringssystem relativt lågt i fire av fem prøver og noko høgt i ein prøve og nedbrytingstilhøva i sedimenta er generelt sett gode. Med rett bruk av gjeldande merdteknologi bør lokaliteten vere svært godt eigna til oppdrett av fisk og vil fungere tilfredsstillande for den omsøkte oppdrettsverksemda. LOKALITETSKLASSIFISERING Lokalitet Nr. Eigar Koordinat Volum Konsesjon(ar) Hågardsneset 229 Eide Fjordbruk AS 32VLM2883 (EU 89) 36 m³ H/k Lokaliteten Hågardsneset ligg ved Snilstveitøy i Kvinnherad kommune og ligg ope og noko eksponert til med vindretningar frå sørvest og nord. Anlegget er omsøkt plassert over ein jamt skrånade fjellbotn med moderate til små mengder primærsediment ned til 1 meters djup i lokalitetsområdet og noko større mengder og meir finkorna sediment på 2-3 meters djup. Dei fleste prøvene inneheldt mest sand og silt men det var ein del innslag av skjelsand i prøvene ned til vel 1 meters djup. Djupare enn ca 18 meter var det ein del innslag av finstoff i prøvene og på vel 3 meters djup var finstoff dominerande i prøven. Lokaliteten ligg ope til forholdsvis langt ute i Hardangerfjordsystemet. Det vil difor vere liten fare for islegging eller isgang på lokaliteten. Høgaste observerte vasstand (næraste sekundærhamn: Lokksund): 184 cm. Lågaste observerte vasstand: -32 cm. Bølgjeklassen til lokaliteten Hågardsneset er C = Stor eksponering. Straumklassen for straum på 1 m djup er c = Stor eksponering. Lokalitetsklassen for dimensjonering av flytekrage og totalanlegg er dermed Cc tilsvarande ein lokalitet med stor eksponering for bølgjer og straum. For dimensjonering av notpose er straumklassen c = Stor eksponering for straumen på 8 m representativt merddjup. Lokalitetsklassen blir her Cc som gir lokalitetskategori 3 jf. tabell 1. Tabell 1. Lokalitetsklasse for dimensjonering av flytekrage og totalanlegg og lokalitetskategori for dimensjonering av notposar for lokaliteten Hågardsneset basert på 1-årsstraumen og -årsbølgja med tilhøyrande klassifisering (NS 941). Tilhøve Eining Verdi Retning Klasse For kva V c :1-årsstraum 1m djup m/s 6 mot NØ c for flytekrage og totalanlegg V c :1-årsstraum 8 m djup m/s 3 mot NØ c for notpose H s : -års signifikant bølgjehøgde m H max : maksimal bølgjehøgde m Tp : bølgjeperiode s Samla lokalitetsklasse for flytekrage og totalanlegg frå SV frå N frå SV frå N frå SV frå N Cc Samla lokalitetsklasse for notpose Kategori 3 Cc C C C for alle for alle for alle Rådgivende Biologer AS -4-

6 INNLEIING Val av lokalitet har etterkvart vorte ein kritisk suksessfaktor for å oppnå vellykka driftsresultat all den tid det i dei seinare åra har gått mot ein stadig større konsentrasjon av volum og biomasse pr lokalitet. Dette stiller større krav til straumtilhøve og djupne på lokaliteten botntopografi samt lokaliteten og området omkring si evne til å omsetje det tilførte materialet frå anlegget. Det er eit mål at oppdrettsaktiviteten ikkje skal påføre det ytre miljø skade og påverknad utover det som er akseptert i etablerte standarder og normer for næringa slik som m.a. definert i NS 941 Miljøovervåking av marine matfiskanlegg. Minimumsbehovet for straum i eit anlegg er avhengig av temperaturen i sjøen årstid fiskemengde i anlegget fòringa tettleik i merdene djupne på nøtene om nøtene er reine anlegget si plassering i høve til straumretning osv. For lite straum medfører oksygensvikt samt opphoping av ammoniakk ut over tilrådde grenseverdiar i merdene. Spesielt kritiske periodar har ein om sommaren og eit stykke utover hausten (ut september) med høg temperatur i sjøen kombinert med lite oksygen tidleg om morgonen før algebløminga startar (oksygen vert forbrukt av algane i mørket). LOKALITETSTYPAR Oppdrettslokalitetar eller sjøresipientar langs kysten av Vestlandet kan generelt delast i fire hovudtypar: Fjordar og pollar straumsund viker og bukter eller opne sjøområde. Desse forskjellige områdetypane skil seg frå kvarandre på grunnlag av topografiske tilhøve noko som medfører at vassmassane har ulik vassutskifting og sjiktingstilhøve på dei ulike djup. Dette er avgjerande for dei lokale sedimentasjonstilhøva noko som vert lagt vekt på ved vurdering av resipienttilhøve og lokal påverknad av eventuelle utslepp til dei ulike typane sjøområde. På stader med god overflatestraum og dermed stor vassutskifting i overflatevassmassane vil tilførslar av oppløyst næringsstoff raskt bli ført bort. Tilførslar av organisk stoff søkk ned og vil sedimentere avhengig av straumtilhøva lenger nede i vassøyla. Vi snakkar då om spreiingsstraum i vassmassane under overflatevassmassane og denne er avgjerande for om tilførslar vil påverke lokalitetane. Fjordar og pollar er pr. definisjon skilde frå dei tilgrensande utanforliggjande sjøområda med ein terskel i munningen/utløpet. Dette gjer at vassmassane innanfor ofte er sjikta der djupvatnet som er innestengt bak terskelen kan være stagnerande medan overflatevatnet hyppig vert skifta ut fordi tidevatnet to gonger dagleg strøymer fritt inn og ut. I dei store fjordane vil djupvatnet utgjere svært store volum og djupnene kan vere på mange hundre meter. I det stabile djupvatnet innanfor tersklane i fjordane i slike sjøbasseng er tettleiken vanlegvis større enn i det dagleg innstrøymande tidevatnet og her går det føre seg to viktige prosessar. For det første vert oksygenet i vassmassane jamt forbrukt på grunn av biologisk aktivitet knytta til nedbryting av tilført organisk materiale. For det andre skjer det ein jamn tettleiksreduksjon i djupvatnet på grunn av dagleg påverknad frå det inn- og utstrøymande tidevatnet. Dersom munningen er kanalforma vil det inn- og utstrøymande tidevatnet kunne få ein betydeleg fart og påverknaden på dei underliggjande vassmassane kan verte stor. Når tettleiken i djupvatnet har vorte så låg at han tilsvarar tettleiken til tidevatnet kan djupvatnet verte skifta ut med tilførsel av friskt vatn heilt til botn i bassenget. Utskifting av djupvatnet kan også skje vinterstid. Når tyngre og saltare vassmassar kjem nærare overflata i sjøområda langs kysten fordi ferskvasspåverknaden til kystområda då er liten og brakkvasslaget blir tynnare vil dette tyngre vatnet kunne bidra til fullstendig utskifting av djupvatnet innanfor terskelen dersom det kjem opp over terskelnivå. Frekvensen av slike utskiftingar avheng i stor grad av djupet til terskelen - dess grunnare terskel dess sjeldnare har ein utskiftingar av denne typen. Rådgivende Biologer AS --

7 I slike innestengte djupvassområde som altså finnest naturleg i alle fjordar under terskelnivået til fjorden vil balansen mellom desse to nemnde prosessane avgjere miljøtilstanden i djupvatnet. Dersom oksygenforbruket er stort grunna store tilførslar slik at oksygenet blir brukt opp raskare enn tidsintervallet mellom djupvassutskiftingane vil det oppstå oksygenfrie tilhøve med danning av hydrogensulfid i djupvatnet. Under slike tilhøve er den biologiske aktiviteten mykje lågare slik at nedbryting av organisk materiale vert sterkt redusert. Motsett vil ein heile tida ha oksygen i djupvatnet dersom oksygenforbruket i djupvatnet anten er lågt eller tidsintervallet mellom djupvassutskiftingane er kort. Det er utvikla modellar for teoretisk berekning av balansen mellom desse to tilhøva (Stigebrandt 1992). Straumsund omfattar ofte trange nesten kanal-liknande nord-sør gåande område der tidevasstraumen periodevis er svært sterk. Dersom slike straumsund er grunne vil dei kunne ha ei fullstendig utskifting av vassmassane heilt til botn men vanlegvis er det mindre sterk straum nedover i djupet. Det vil imidlertid berre vere høge straumhastigheiter i avgrensa tidsperiodar og innimellom tidevasstraumen vil det kunne vere straumstille. Grunne straumsund vil vanlegvis ha ein svært god resipientkapasitet fordi sjølv betydelege tilførslar vert spreidd utover store område medan djupare straumsund vil ha sedimenterande tilhøve i djupet i dei periodane straumhastigheita er mindre. Den lokale påverknaden av utslepp vil difor variere avhengig av djupna til sundet. Større sjøområde kan også ha karakter av straumsund i overflata medan dei kan ha relativt grunne tersklar i begge endar og dermed ha eigenskapar av fjordar med tilhøyrande stagnerande djupvatn under terskelnivå. Slike større område vil også ha sedimenterande tilhøve og kunne ha lokal påverknad av utslepp. Innslaget av straumstille periodar mellom tidevasstraumane i slike straumsund gjer at ein kan risikere at fisken i lengre periodar sym i tilnærma det samme vatnet. Pulsvis vassutskiftingsstraum på slike lokalitetar gir ikkje kontinuerleg utskifting av vatnet i anlegget. Dette treng ikkje vere kritisk i den kalde årstida men i periodar med høg temperatur i sjøen og mykje fisk i anlegget og intensiv fôring vil fisken kunne få tilført for lite oksygen. Dette vil i særlege tilfelle kunne verke negativt inn på veksten og trivselen til fisken. Bukter og viker viser til lokale område som gjerne ligg i tilknytning til anten større fjordar straumsund eller opne havområde. Buktene og vikene vert skilt frå pollar ved at dei ikkje er fråskilt dei utanforliggjande sjøområda med nokon terskel og difor ikkje har stagnerande djupvatn ved botnen. Vanlegvis vil difor ei bukt / vik ha skrånande botn frå land og utover mot det utanforliggjande området slik at også dei djupare delane av vassøyla her vert skifta ut. Slike område har relativt god resipientkapasitet sjølv om eit utslepp vil kunne ha ein lokal miljøeffekt på lokaliteten avhengig av den lokale botntopografien og straumtilhøva. Opne havområde ligg utanfor tersklane til dei store fjordane vest i havet. Her er det store djup og jamn utskifting av vassmassane uten stagnerande djupvatn mot botnen. Her er resipienttilhøva svært gode og eit eventuelt utslepp vil ikkje ha nokon innverknad på miljøet ved utsleppet. LOKAL BELASTNING Ved alle vurderingar av belastning må ein skilje mellom det som utgjer ei lokal punktbelastning på ein oppdrettslokalitet og det som resipienten regionalt har kapasitet til å omsetje av organisk materiale før han blir overbelasta. Uansett om resipienten har god kapasitet så vil bereevna til sjølve lokaliteten i stor grad vere avhengig av terrenget ved botn djupnetilhøva og straumtilhøva i vassøyla. Når belastninga på ein lokalitet er i likevekt med omsetjinga i sedimenta under oppdrettsanlegget betyr det at den tilførte mengda organisk materiale blir broten ned og omsett i sedimenta i all hovudsak av botngravande dyr. Forholdsvis store mengder sediment kan omsetjast på lokalitetar der ein har ein rik botnfauna har straum ved botnen som medfører jamn tilførsel av oksygen og som også spreier avfallet frå anlegget ut over eit større område. Rådgivende Biologer AS -6-

8 Dersom belastninga frå anlegget er større enn det lokaliteten kan omsetje vil sedimenta byggje seg opp under anlegget dei vert surare oksygenmengda vert redusert og botnfauna som er lite tolerant for miljøendringar forsvinn. Dei dyra som toler større endringar i miljøtilhøva blir verande inntil sedimenta er så sure og oksygenfattige at desse dyra også må gje tapt. Det er svært uheldig ikkje å ha botngravande dyr på botnen under merdene fordi mesteparten av nedbrytingsprosessane då stoppar opp. Graveaktiviteten til dyra skapar omrøring og tilfører sedimentet vatn og oksygen. Dyra konsumerer sedimentet bryt det ned og omdannar det. Når dyra forsvinn er det berre den bakterielle nedbrytinga som held fram noko som går vesentleg seinare. Då skal det berre små tilførslar til før sedimenthaugane byggjer seg opp under merdene. Erfaring viser at fjordlokalitetar er meir utsett for punktbelastning enn drift på meir kystnære lokalitetar og det medfører at desse lett vert overbelasta. I store og djupe fjordar kan belastninga vere eit lokalt problem for oppdrettar medan det regionalt utgjer eit lite problem for resipienten. Årsaka til at botnen på fjordlokalitetar lettare vert overbelasta skuldast både at det generelt er mindre spreiingsstraum nedover i vassmassane og at botnen ofte består av fjell utan særleg mykje opprinneleg sediment. Det vil dermed i utgangspunktet finnest lite gravande botnfauna som kan ta seg av nedbrytinga av avfallet frå anlegget. Ein kystlokalitet har som oftast sedimentbotn og god spreiingsstraum nedover i vassmassane og i straumsund har ein difor ofte svært gode lokalitetar med sedimentbotn og liten lokal påverknad under anlegga. På typiske fjordlokalitetar med bratt stein- og fjellbotn med lite primærsediment vil avfall frå anlegget skli nedover på det bratte berget og lande på hyller og verte liggjande i små lommer og groper i terrenget. Når ein tek prøver på ein slik fjordlokalitet vil prøven som oftast vise dårlege tilhøve der det er mogeleg å få opp sediment medan det 1 2 m frå treffpunktet kan vere tilnærma reint for sediment og avfall. Det prøvematerialet ein då får opp består ofte av oppskrapte sure brune lause og luktande sediment som automatisk får ein noko høgare poengsum ut frå dei formelle MOM B-vurderingskriteria. Denne type lokalitetar kan difor lett verte vurdert som overbelasta og MOM-metodikken bør difor ikkje alltid nyttast slavisk. Det er viktig å tolke resultata i lys av korleis lokaliteten er. PÅVERKNAD TYPE ANLEGG OG DRIFTSSYKLUS Drift i kompaktanlegg vil bidra til ei høgare punktbelastning over eit større areal enn drift i plastringar der det gjerne er noko avstand mellom kvar ring. I tillegg vil store merder innehalde meir fisk pr arealeining enn små merder og følgjeleg gi større belastning. På straumsvake lokalitetar vil dette kunne gje store utslag i belastning på ein lokalitet då avfallet stort sett sedimenterer rett under nøtene. På bratte fjordlokalitetar kan denne effekten til ein viss grad vegast opp ved at ein oppnår ei viss spreiing av avfallet. Ved planlegging av større anlegg i fjordsystem kan det være fornuftig å vurdere tolegrensa til lokaliteten opp mot val av anleggstype plassering av anlegget i høve til dominerande straumretning og også å sikre lokaliteten tilstrekkeleg kviletid mellom driftsperiodane. Rådgivende Biologer AS -7-

9 OMRÅDE- OG LOKALITETSSKILDRING Lokaliteten Hågardsneset ligg ved Snilstveitøy i Kvinnherad kommune ope og nordvestvendt ut mot Kvinnheradsfjorden (figur 1). Botn i området skrånar relativt jamt og bratt nedover frå land til 4 6 m djup ca. 6 m 2 km nordvest for anlegget. Det er over 4 m djupt fleire 1-tals km innover og utover i Hardangerfjordsystemet frå lokaliteten. N 1 km Kvinnheradsfjorden Snilstveitøy Figur 1. Utsnitt av Kvinnherad kommune med avmerking av lokaliteten Hågardsneset (svart firkant). Kartet er teikna ut frå sjøkart. Rådgivende Biologer AS -8-

10 Anlegget er omsøkt plassert langs med land ved Hågardsneset omlag i retning austnordaust vestsørvest ca 1 m frå land (figur 2). Anlegget vil her liggje på tvers i ein jamt skrånande bakke med ei djupne på ca 6 12 m under anlegget. Eit anlegg plassert i dette området vil med omsyn til belastning og resipientkapasitet truleg ha ei svært gunstig plassering. Ut frå kartet verkar det ikkje å vere nokon tersklar i området eller vidare utover i fjorden og botn synest å vere jamt skrånande slett og fin. Det er god djupne i det aktuelle området for lokalisering av eit anlegg og området omkring bør ha tilnærma uavgrensa resipientkapasitet og vere svært godt eigna til fiskeoppdrett S Snilstveitøy Hågardsneset 2 4 meter N Figur 2. Djupnetilhøve ved lokaliteten Hågardsneset i Kvinnherad kommune med 2-meters djupnekoter. Kartet er teikna etter dei hydrografiske originalane samt opplodding utført. mars 24 ved hjelp av eit Olex integrert ekkolodd GPS og digitalt sjøkart-system. Omsøkt plassering av anlegg er teikna inn og utplassert straumrigg er markert med S. Rådgivende Biologer AS -9-

11 METODE Utplasseringav målarane I perioden. mars- 14.april 24vardetutplasserteinrigg medfire GytreStraummålarar(modellSD- 6produsertav SensordataA/S i Bergen)pålokalitetenvedHågardsneset i posisjonn 9/ 8982'/ Ø / 733'(figur 2). Riggenvar forankratil botnmedeit loddpåca kg og ein dreggog detvar festatrålkuler av plast i tauetover øvsteog nedste straummålarfor å sikre tilstrekkelegoppdrift og stabilitetpåriggeni sjøensamtei blåsetil overflatai eit slakttaufor åtaavfor bølgjepåverknad.detvar ca 11 m til botn der riggen vart utplasserti eit skrånandeområde.det vart målt temperatur straumhastigheitog straumretningkvart1.minuttpå1 og8 m djupogkvart3.minuttpå og1m djup. Resultatpresentasjon Resultataavmålingavstraumhastigheitogstraumretning erpresentertkvarfor segsamtkombinerti ein progressivvektoranalyse. Eit progressivtvektorplott ereinfigurstreksomblir til vedateintenkjerseg ein merkavasspartikkelsomer i straummålarensposisjonvedmålestartog somdriv medstraumenog teiknareinsti ettersegsomfunksjonavstraumhastigheitogretning(kryssai diagrammetsynerberekna posisjon frå kvart startpunktved kvart døgnskifte).når måleperiodener slutt har ein fått ein lang samanhengande strekdervektorenvertdenbeinelina mellomstart-ogendepunktetpåstreken.dersom ein deler lengda av vektoren på lengdaav den faktiske lina vatnet har følgd får ein Neumannparameteren. Neumannparameterenfortelaltsånokoomstabilitetentil straumeni retningatil vektoren. Vinkelentil vektorenutfråorigosomerstraummålarensinposisjonvertkallaresultantretninga.dersom straumener stabil i resultantretningavil figurstreken vere relativt bein og verdien av Neumannparameterenverehøg.Er straumenmeirustabili denneretningaerfigurstrekenmeir«bulkete»i høvetil resultantretningaogneumann-parame terenfår einlågverdi.verdien avneumannparameteren vil ligge mellom og 1 og ein verdi påtil dømes8vil seieat straumeni løpetav måleperiodenrannmed8 % stabiliteti vektorretninganokosomer ein sværtstabilstraum. Vasstransporten(relativfluks)erogsåeinfunksjonavstraumhastigheitogstraumretningogherserein kor mykje vatnsomrenngjennomei rutepå1 m 2 i kvar 1 graderssektori løpetav måleperioden.når ein reknarut relativ fluks tek ein utgangspunkti alle målinganefor straumhastigheiti kvar 1 graders sektori løpetavmåleperioden.forkvar målinginnan ein gitt sektormultiplisererein straumhastigheita medtidslengdadvskor lengemålingavart gjort innandennesektoren.her måein og ta omsyntil om tidsserieninneheldstraummålingarmedulik styrke. Summenav dessemålinganei måleperiodengjev relativfluks for kvar1graderssektor.relativfluks ersværtinformativogfortel korleisvasstransporten somfunksjonav straumhastighe it og retninger pålokaliteten. RådgivendeBiologerAS -1- Rapport722

12 Klassifisering av straummålingane Rådgivende Biologer AS har utarbeidd eit system for klassifisering av vassutskiftingsstraum spreiingsstraum og botnstraum med omsyn til dei tre parametrane gjennomsnittleg straumhastigheit retningsstabilitet og innslag av straumstille periodar. Klassifiseringa er utarbeidd på grunnlag av resultat frå straummålingar med Gytre Straummålarar (modell SD-6) på om lag 1 lokalitetar for vassutskiftingsstraum og 7 lokalitetar for spreiingsstraum og botnstraum. For overflatestraum føreligg det førebels for få måleseriar til å lage klassifisering. Tabell 2. Klassifisering av gjennomsnittleg straumhastigheit Tilstandsklassar I II III IV V svært svak svak middels sterk sterk svært sterk Vassutskiftingsstraum (cm/s) < > 7 Spreiingsstraum (cm/s) < > 4 Botnstraum (cm/s) < > 3 Tabell 3. Klassifisering av innslaget av straumstille periodar definert som straum under 2 cm/s i periodar på 2 timar eller meir og målt som prosent av samla måleperiode. Tilstandsklassar I II III IV V svært lite lite middels høgt svært høgt Vassutskiftingsstraum (%) < > Spreiingsstraum (%) < > 8 Botnstraum (%) < > 9 Tabell 4. Klassifisering av retningsstabilitet (Neumann parameter) for alle typar straum. Tilstandsklassar I II III IV V svært lite stabil lite stabil middels stabil stabil svært stabil < > 7 Rådgivende Biologer AS -11-

13 TEMPERATUR-OG SJIKTNINGSTILHØVE TEMPERATUR Temperaturenvart målt avstraummålaranekvart1.minutt på1 og 8 m djup og kvart 3.minutt på og 1 m djup i perioden. mars- 14. april 24(figur 3). Døgnmiddeltemperaturenvar i stor grad samanfallandepå1 og 8 metersdjup i måleperioden nokosomtyderpåat vassmassanepådessedjupa periodeviser relativt homogene.temperaturenpå 1 og 8 metersdjup var jamt over låg menaukalitt utoveri periodenogtemperaturenaukamestpå1metersdjup.denneauken kjemhovudsaklegpågrunn avaukainnstrålingogaukadagtemperaturarutovervåren.variasjonen i temperaturgjennomdøgnetvar for detmestemellom6og1 Cpå1 og8metersdjupogsistedelavperiodenpåmetersdjup(data ikkje vedlagt). Nedoveri djupet er det mykje oppmagasinertvarme i vatnet som i mindre grad blir påverkaav temperaturanei overflata.på1metersdjuper temperaturensomregelganskestabilheileåretogved Hågardsneset lågtemperaturenherrundt81 C heilemåleperioden.påm djupvartemperaturenogså relativtstabilrundt81 C i byrjingaavperiodenmen frå 17.marsfall middeltemperaturen2 C påtre døgn.slikebråtemperaturendringar skuldastvariasjoni tjukkleikenavvasslagmedulik temperatur.ved t.d.langvarigpålandsvindkaneinfå oppstuingavkaldeoverflatevassmassar slik atdessefortrengjerdei varmare underliggjandevasslaganed på større djup. Dette er truleg årsaka til det markerte temperaturfalletpå metersdjup. ) C (o e p ratur e m T Hågardsneset 1meter %' %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' % ' meter ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ 8 meter $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ 1 meter 2 a r M a r M 1 a r M 1 a r 2 M a r M 2 a r M 3 r p A r p A 1 Figur 3.Døgnmidlarfor temperaturmåltvedhågardsnesetpå1meter(raudstrek)8meter(grønstrek) meter(blå strek)og 1metersdjup (svartstrek)i perioden. mars- 14.april 24. RådgivendeBiologerAS -12- Rapport722

14 SJIKTNINGSTILHØVE Den. mars24 omlag kl. 17 vart temperaturoksygeninnhaldog saltinnhaldmålt i vassøylapå lokalitetenomlagi posisjonen til straummålarane(n 9/ 8982'/ Ø / 733').Ein nyttaeinysi 6 XLM nedsenkbarsonde. Profilenvisteeinvintersituasjonmedeirelativthomogenvassøyledertemperaturenogsaltinnhaldetauka svakt og forholdsvisjamt nedoveri djupet. Overflatelagetdei øvsteca 8 metranevar likevel noko ferskvasspåverkaog kaldareennrestenav vassøylamedein temperaturpåca3 C og saltinnhaldpå ca31(figur 4). Nedmotca8metersdjuplågtemperaturenpåca82 Cogsaltinnhaldetaukatil 348. Oksygenmålinganesynte vel 1 % metning i dei øvre vasslagaog noko lågare verdiar under sprangsjiktetmednedmot7 % metning pånærare8 metersdjup. r) (m ete y p D &!!!! && Temperatur! &! & Oksygen!!!! & & &&! &!&!! & &! &! &! &! &! &! &! &! &! ' ' ''' Saltholdighet ' Hågardsneset Temperatur(oC) oksygen(mg O/l) saltholdighet(o/oo) ' '''' ' ' '' ' ' ' ' ' '' ' ' '' ' Figur 4. Målingavtemperatur( C) saltinnhaldogoksygeninnhald(mgo/l) i vassøylavedhågardsneset. mars24. RådgivendeBiologerAS -13- Rapport722

15 STRAUMHASTIGHEIT RESULTAT AV STRAUMMÅLINGANE Overflatestraumen på 1 m djup hadde ei gjennomsnittleg hastigheit på 71 cm/s i måleperioden og målingane av straumstyrke fordelte seg relativt jamt i dei ulike intervalla frå 1 til 2 cm/s (figur ). Den maksimale straumhastigheita på dette djupet vart målt til 366 cm/s (figur 6). Det vart målt sterk straum på 8 m djup (vassutskiftingsstraum) i måleperioden med ei gjennomsnittleg straumhastigheit på 7 cm/s. Målingane av straumstyrke synte ei lita overvekt av målingar av straum i intervalla frå 1-3 cm/s (ca 4 %) elles var det ei relativt jamn fordeling av straum i dei ulike intervalla opp til 2 cm/s (figur ). Den maksimale straumhastigheita vart målt til 32 cm/s (figur 6). Frekvens (%) Frekvens (%) Hågardsneset 1 meter Hågardsneset 8 meter Det vart målt sterk straum på m djup (spreiingsstraum) i måleperioden med ei gjennomsnittleg straumhastigheit på 3 cm/s. Det var ei overvekt av målingar av straum i intervalla frå 1-3 cm/s (ca 6 %) resten fordelte seg relativt jamt i intervalla opp til 2 cm/s (figur ). Den maksimale straumhastigheita vart målt til 218 cm/s (figur 6). Det vart målt middels sterk straum på 1 m djup (botnstraum ca 1 m over botn) i måleperioden med ei gjennomsnittleg straumhastigheit på 19 cm/s. Om lag 63 % av målingane av straum var på 1 cm/s eller mindre (heilt straumstille) medan ca 22 % var i intervallet 1-3 cm/s. Resten fordelte seg i dei ulike intervalla mellom 3 og 1 cm/s (figur ). Den maksimale straumhastigheita vart målt til 164 cm/s (figur 6). Straumbiletet på lokaliteten såg ut til å vere mest påverka av tidevatnet med 2-4 straumtoppar i døgnet spesielt på og 1 meters djup. På 1 og 8 meters djup var straumbiletet i tillegg noko prega av vinddriven straum (figur 6). Det var noko sterkare straum i dagane rundt og etter fullmåne/nymåne enn elles i måleperioden. Frekvens (%) Frekvens (%) O Hågardsneset meter Hågardsneset 1 meter Straumhastigheit (cm/s) Figur. Fordeling av straumhastigheit ved Hågardsneset på 1 8 og 1 m djup i perioden. mars april 24. Rådgivende Biologer AS -14-

16 1 m 8 m m 1 m Figur 6. Straumhastigheit ved Hågardsneset på 1 8 og 1 m djup i perioden. mars april 24. Rådgivende Biologer AS -1-

17 STRAUMSTILLE PERIODAR På 1 m djup var det tre periodar med tilnærma straumstille (under 2 cm/s) som varte 2 timar eller meir (tabell ). Lengste periode var på 28 timar og totalt utgjorde dei straumstille periodane 8 % av måletida på 9 timar. Det var i praksis nesten ikkje straumstille på dette djupet. På 8 m djup var det lite innslag av straumstille periodar i løpet av måleperioden. Til saman vart det registrert 116 timar av totalt 9 timar med tilnærma straumstille (under 2 cm/s) i periodar på 2 timar eller meir (122 %). Ser ein på enkeltmålingane gjeve i tabell vart det i løpet av måleperioden registrert til saman 23 periodar på 2 timar eller meir med tilnærma straumstille og dei to lengste periodane var på 2 og 92 timar. På m djup var det lite innslag av straumstille periodar i løpet av måleperioden. Til saman vart det registrert 32 timar av totalt 9 timar med tilnærma straumstille i periodar på 2 timar eller meir (34 %). Ser ein på enkeltmålingane vart det i løpet av måleperioden registrert til saman 6 periodar på 2 timar eller meir med tilnærma straumstille og dei to lengste periodane var på 13 og 11 timar. På 1 m djup var det middels innslag av straumstille periodar i løpet av måleperioden. Til saman vart det registrert 693 timar av totalt 9 timar med tilnærma straumstille i periodar på 2 timar eller meir (72 %). Ser ein på enkeltmålingane vart det i løpet av måleperioden registrert til saman 6 periodar på 2 timar eller meir med tilnærma straumstille og dei to lengste periodane var på 9 og 43 timar (nesten 4 og 2 døgn). Tabell. Skildring av straumstille på lokaliteten Hågardsneset oppgjeve som tal på observerte periodar av ei gitt lengde med straumhastigheit mindre enn 2 cm/s. Lengste straumstille er også oppgjeve. Måleintervallet er 1 min på 1 og 8 meter og 3 min på og 1 meters djup og målingane er utført i perioden. mars april 24. Måledjup t 2-6 t t t t t t t >72t Maks 1 meter t 8 meter t meter t 1 meter t Rådgivende Biologer AS -16-

18 STRAUMRETNING Overflatestraumen på 1 m djup gjekk hovudsakleg mot nordaust og sørvest i måleperioden (figur 7). Neumannparameteren dvs. stabiliteten til straumen i austnordaustleg resultantretning (61 ) var.22 dvs at straumen var middels stabil i denne retninga (tabell 6). Straumen rann altså i løpet av måleperioden med ca 22 % stabilitet i austnordaustleg retning. Det progressive vektorplottet viser at straumen i kortare eller lengre periodar gjekk att og fram i dei to hovudretningane truleg avhengig av dominerande vindretning (figur 8). Vassutskiftingsstraumen på 8 m djup gjekk i hovudsak mot nordaust i måleperioden men det var også ein del målingar av straum mot sørvest (figur 7). Neumannparameteren i austnordaustleg resultantretning (6 ) var.49 dvs at straumen var stabil i denne retninga (figur 8 tabell 6). Frekvens (%) Frekvens (%) aust aust Hågardsneset 1 meter sør vest nord Hågardsneset 8 meter sør vest nord Spreiingsstraumen på m djup gjekk hovudsakleg mot nordaust og sørvest (figur 7). Neumannparameteren i austnordaustleg resultantretning (74 ) var.3 dvs at straumen var middels stabil i denne retninga (figur 8 tabell 6). 3 2 Hågardsneset meter Botnstraumen på 1 m djup gjekk hovudsakleg i nordaustleg retning men det var og ein god del målingar av straum mot sør og nordvest (figur 7). Neumannparameteren i austnordaustleg resultantretning (6 ) var.4 dvs at straumen var stabil i denne retninga (figur 8 tabell 6). Frekvens (%) aust sør vest nord På alle djup er det ein viss dominans av straum som går mot nordaust dvs. hovudsakleg i retning inn fjorden. Dette følgjer det generelle mønsteret med at straum hovudsakleg går innover fjordane på sørsida og utover fjordane på nordsida som ein effekt av jordrotasjonen. Det var også ein god del målingar av straum mot sørvest dvs. ut fjorden men straumen i denne retninga var jamt over svakare enn straumen i nordaustleg retning (jf. neste kapittel om vasstransport). Frekvens (%) aust Hågardsneset 1 meter sør vest nord Straumretning (grader) Figur 7. Fordeling av straumretning ved Hågardsneset på 1 8 og 1 m djup i perioden. mars april 24. Rådgivende Biologer AS -17-

19 Tabell 6. Skildring av hastigheit varians stabilitet og retning til straumen ved Hågardsneset på 1 8 og 1 m djup i perioden. mars april 24. Måledjup Middel hastigheit (cm/s) Varians (cm/s) 2 Rådgivende Biologer AS -18- Neumannparameter Resultant retning 1 meter = ØNØ 8 meter = ØNØ meter = ØNØ 1 meter = ØNØ 1 meter 8 meter meter 1 meter Figur 8. Progressivt vektorplott for målingane på 1 meters djup (oppe til venstre) 8 meters djup (oppe til høgre) meters djup (nede til venstre) og 1 meters djup (nede til høgre) ved Hågardsneset i perioden. mars april 24.

20 VASSTRANSPORT Vasstransporten på dei ulike djupa er ein funksjon av straumhastigheit og straumretning og er framstilt i figur 9. Figur 1 syner samanfattande straumroser av største registrerte samt middel straumhastigheit vasstransport og tal på målingar pr retningseining. På 1 m djup gjekk vasstransporten i hovudsak mot nordaust men også noko mot sørvest dvs langs med land på lokaliteten. Den sterkaste straumen (36 cm/s) og den sterkaste gjennomsnittsstraumen (13 cm/s) vart målt mot nordaust. På 8 m djup gjekk vasstransporten i all hovudsak mot nordaust med berre ein liten andel mot sørvest. Den sterkaste straumen (32 cm/s) og den sterkaste gjennomsnittsstraumen (1 cm/s) vart målt mot nordaust. På m djup gjekk vasstransporten i hovudsak mot nordaust med ein midre andel mot sørvest. Den sterkaste straumen (2-22 cm/s) og den sterkaste gjennomsnittsstraumen (6 cm/s) vart begge målt mot austnordaust og nordaust. På 1 m djup gjekk vasstransporten i all hovudsak mot nordaust og litt mot sør. Den sterkaste straumen (16 cm/s) og den sterkaste gjennomsnittsstraumen (4 cm/s) vart målt mot nordaust. Vasstransport (1 m3/m2) Vasstransport (1 m3/m2) Vasstransport (1 m3/m2) aust aust aust Hågardsneset 1 meter sør vest nord Hågardsneset 8 meter sør vest nord Hågardsneset meter sør vest nord Vasstransport (1 m3/m2) aust Hågardsneset 1 meter sør vest nord Straumretning (grader) Figur 9. Vasstransport (total fluks) ved Hågardsneset på 1 8 og 1 m djup i perioden. mars april Rådgivende Biologer AS -19-

21 Figur 1. Samanfattande straumroser for måleresultata ved Hågardsneset på 1 8 og 1 m djup i perioden. mars april 24. Resultata frå 1 meter (øvst) 8 meter meter og 1 meter (nedst). Dei fire ulike rosene syner fordelinga for kvar 1 grad frå venstre: Største registrerte samt middel straumhastigheit vasstransport og tal på målingar. Rådgivende Biologer AS -2-

22 PLASSERING AV ANLEGG Plasseringaveitanleggi høvetil hovudstraumretningapålokaliteteneravgjerandefor omstraumengår på tversav eller langsmedanlegget.det bestefor fiskeni eit anlegger at vatnetfår kortastmogeleg opphaldstidi anleggetfør nytt vatnkjem inn og dåmåmestmogelegavvasstransportengåpåtversav anlegget.dettegjeld spesielti denvarmeårstidamed høgetemperaturarmykje fisk og intensivfôring og drift av anlegget. Figur 11 synerkva somer denbesteplasseringaav eit anleggpå lokalitetenfor at mestmogelegav vasstransportenskalpasserepåtversav anlegget.nedetil venstrei figurener detteiknainn korleisein reknarsegfram til vasstransportenpå tversav anlegget. Det vatnetsomrennpåtversav anleggetblir definertsomdetvatnetsompassereri einsektorfrå vinkelrettpåanleggetog4 til kvarside.dettegjeld vasstransport fråbeggesideravanlegget.tilsamaninkludererdetteeinvasstransport somdekkjerein9 vinkel på beggesiderav anlegget.figurener berekna ut frå vassutskiftingsstraumenpå representativt merddjup. g in tn re d t n ru x flu a v % Retning Hågardsneset Figur 11. Endring i vasstransport(relativ fluks) på tversav eit anleggsomfunksjonav ei endringav anleggetsi vinkelretteplasseringpå denneretninga.sjåtekstenfor nærareforklaring. Ut frå figur 11sereinatvasstransportenpåtversavanleggeterstørsti eiretningmellom4 og7 eller omlag mellom nordaust og austnordaust.den optimale plasseringaav eit anlegg i høve til gjennomstrøymingervinkelrettpådetteelleromlag i lengderetningasørsøraust nordnordvest.medei slik plasseringvil over9% avvasstransportenpasserepåtversavanleggetantenfrå deneineellerden andre sida. Frå figuren ser ein også at ein ikkje skal dreie anleggetmykje før ganskelite av vasstransportenpassererpåtversavanlegget. Anleggeteropphavlegomsøktplassertomlag i retningaustnordaust vestsørvestellernestenparallelt medland.med ei slik plasseringville berreknapt1 % avvasstransportenpasserepåtversavanlegget. Anlegget er lagt ut om lag i lengderetningvestnordvest austsøraustog då vil rundt 7 % av vasstransportenpasserepåtversav anlegget(figur 11). RådgivendeBiologerAS -21- Rapport722

23 SKILDRING AV BOTNTYPE Det vartteke6 prøverfor kartleggingav botntilhøvarundtlokalitetsområdetmedein 28m² storvan Veengrabb(figur 12ogtabell 7). Underprøvetakingavartdjupogposisjonmåltmedeit Olexintegrert ekkoloddog GPSnårgrabbennåddebotn.Grabbhoggavartteknepådjupmellomca76 og 32m med ein innbyrdesavstandmellomstasjonanepå ca6-2m. I lokalitetsområdetfannein ei blandingav fjellbotn ogsedimentbotndersedimenteti grovetrekk vartmeirfinkornatil djupareeinkom.dei fleste prøveneinneheldtmestsandog silt mendetvar ein del innslagav skjelsand i prøvenenedtil vel 1 metersdjup(tabell 7). Djupareennca18metervardeteindelinnslagavfinstoff (silt + leire)i prøvene og påvel 3metersdjup var finstoff dominerandei prøven.det var ogsåeit ca1 cm tynt brunlegtil brungråttlagpåtoppenavprøvenfrå ca32metersdjup.alle prøveneinneheldtdyr nokosomtyderpå godeoksygentilhøve S R 4 Snilstveitøy Hågardsneset N 2 4 meter Figur 12.DjupnetilhøvevedlokalitetenHågardsneset i Kvinnheradkommunemed2-metersdjupnekoter basertpåhydrografiskeoriginalar ogeigneloddskot teknevedgranskinga.omsøktplasseringavanlegg erteiknainnprøvetakingsstadane for botnhoggogloddskotervistmednummerfrå 1-6medanposisjonsreferansepunktetved Hågardsneseter markert med R (N 9/ 8893'/ Ø / 762').Utplassert straumrigger markertmed S. RådgivendeBiologerAS -22- Rapport722

24 Tabell 7. Skjema for prøvetakingsstad for granskingane. mars 24 ved Hågardsneset i Kvinnherad kommune. Prøvetakingsstad: Pos N ' 16' 6' 18' 8982' 8982' Pos Ø 18' 14' 7' 81' 788' 661' Djup (meter) Antal forsøk Grabbvolum ca full 2/ 3/4 1/4 1 dl 2dl Skjelsand 2% (fin) grov Primær Grus 1% 1% 1% 3% sediment Sand 3% % 6% % 7% Silt 4% 2% 2% 1% Leire 3% 2% 1% Mudder Fjellbotn Ja? Steinbotn? Ja Pigghudingar antal 1 1 Krepsdyr antal Blautdyr antal Børstemakk antal (ca) Visuell skildring av prøven Luktfri mjuk grå leire + silt 1 cm brunleg lag på toppen Grå mjuk luktfri prøve Mjuk/ fast grå luktfri prøve 1. forsøk: stein i grabbopn. 2. forsøk: grå fast luktfri Grov skjelsand oppskrapt frå fjellbotn 1 ca 2g stein grus + grov og fin sand Rådgivende Biologer AS -23-

25 KORNFORDELING OG ORGANISK INNHALD KORNFORDELING Det vart teke prøver for analyse av kornfordeling av dei øvste 2-3 cm av sedimentet frå stasjon 1-4 og 6 i ein avstand på ca 3-4 meter frå det omsøkte anlegget (jf. figur 12). Resultata syner at prøvene inneheldt varierande mengder finkorna materiale der innslaget av finstoff (silt + leire) auka med aukande djup. Prøvene frå stasjon 4 og 6 tekne på vel 1 meters djup inneheldt svært lite finstoff medan prøvene frå stasjon 2 og 3 (ca m djup) inneheldt nærare % finstoff (tabell 8 og figur 13). På ca 3 meters djup (stasjon 1) var innhaldet av finstoff i prøven relativt høgt med ca 8 %. På stasjon 4 og 6 var rundt 3 % av partiklane på vektbasis grus. Tabell 8. Organisk innhald (TOC) og andel leire og silt sand og grus i sedimentet på dei fem undersøkte stadene ved og i området rundt Hågardsneset. mars 24. Prøvene er analysert ved M-LAB mat og miljøanalyser. TILHØVE Stasjon 1 Stasjon 2 Stasjon 3 Stasjon 4 Stasjon 6 Glødetap ( %) TOC (mg/g) Normalisert TOC (mg/g) Leire & silt (%) Sand (%) Grus ( %) ORGANISK INNHALD Innhald av organisk karbon (TOC) i sedimentet er omlag 4 x glødetapet men for å kunne nytte klassifiseringa i SFT (1997) skal konsentrasjonen av TOC i tillegg standardiserast for teoretisk 1% finstoff etter følgjande formel der F = andel av finstoff (leire + silt) i prøven: Normalisert TOC = målt TOC + 18 x (1-F) Glødetapet var relativt lågt på samtlege stasjonar og låg mellom 8 og 82 % (tabell 8). Glødetapet er eit mål for mengde organisk stoff i sedimentet og ein reknar med at det vanlegvis er 1 % eller mindre i sediment der det føregår normal nedbryting av organisk materiale. Høgare verdiar førekjem i sediment der det anten er så store tilførslar av organisk stoff at nedbrytinga ikkje greier å halde følgje med tilførslane eller i område der nedbrytinga er naturleg avgrensa av til dømes oksygenfattige tilhøve. Når ein tek omsyn til andelen finstoff i sedimentet var sedimentet på fire av fem stader kjenneteikna ved eit relativt lågt innhald av organisk stoff dvs eit normalisert TOC- innhald mindre enn 26 mg C/g (tabell 8). Dette tilsvarar SFTs tilstandsklasse II = God for stasjon 2-4 og 6 medan innhaldet av normalisert TOC på stasjon 1 var noko høgt med 36 mg C/g tilsvarande tilstandsklasse IV = Dårlig (SFT 1997). Rådgivende Biologer AS -24-

26 RådgivendeBiologerAS Rapport < '> 4 Kornstørrelse(mm) F re k v e n s (% ) Hågardsneset1 Leire & silt Sand Grus < '> 4 Kornstørrelse(mm) F re k v e n s (% ) Hågardsneset 4 Leire & silt Sand Grus < '> 4 Kornstørrelse(mm) F re k v e n s (%) Hågardsneset2 Leire & silt Sand Grus < '> 4 Kornstørrelse(mm) F re k v e n s (% ) Hågardsneset 6 Leire & silt Sand Grus < '> 4 Kornstørrelse(mm) F re k v e n s (% ) Hågardsneset3 Leire & silt Sand Grus Figur 13.Kornfordelingi femsedimentprøver (stasjon1-4og6) tekne.mars24frå områdetvedden omsøktelokalitetenhågardsneset til EideFjordbrukAS.Figuranesynerkornstorleiki mmlangsx-aksen oghøvesvisakkumulertvektprosentogandeli kvarstorleikskategorilangsy-aksen.prøveneer analysert vedm-labmatog miljøanalyser.

27 DISKUSJON Straumhastigheit Det vart målt sterk vassutskiftingsstraum på 8 meters representativt merddjup på lokaliteten med gjennomsnittleg 7 cm/sekund. Om lag 62 % av målingane av straumstyrke var over 1 cm/s og den sterkaste straumen som vart målt i perioden var 32 cm/s på dette djupet. Overflatestraumen på 1 meters djup hadde ei gjennomsnittleg hastigheit på 71 cm/s og ei maksimal hastigheit på 366 cm/s i perioden. Forskjellen i gjennomsnittleg straumhastigheit på dei to djupa var dermed om lag 2 % medan forskjellen i maksimal straumhastigheit var noko mindre med 14 %. Forskjellane mellom dei to djupa er totalt sett relativt liten og det tyder på at vassmassane har vore relativt homogene dei øvste 8 metrane i måleperioden. Profilen målt. mars indikerer det same med eit sprangsjikt rundt ca 1 meters djup. Straumtilhøva på representativt merddjup ser ut til å vere gunstige med tanke på drifta av eit anlegg med forholdsvis jamn og kontinuerleg utskifting av vassmassar i anlegget. Det var ikkje spesielt kraftig straum men nok til at ein bør ta omsyn til det i den daglege drifta på lokaliteten. Overflatestraumen var også forholdsvis jamn men her var det nokre fleire periodar med relativt kraftig straum. Nedover i djupet avtok straumen noko men spreiingsstraumen på meters djup var framleis sterk til å vere på dette djupet med eit gjennomsnitt på 3 cm/s. Botnstraumen på 1 meters djup var middels sterk i høve til djupna med eit gjennomsnitt på 19 cm/s. Det er vanleg at straumen avtek nedover i vassøyla og inne i fjordar er det som regel lite straum når ein kjem ned på 1 meters djup. Ut frå dette er det bra med straum på 1 meters djup på lokaliteten og meir enn på dei fleste andre fjordlokalitetar. Ein god spreiingsstraum og botnstraum vil spreie organisk avfall frå oppdrettsverksemda over eit større område og tilføre nok oksygenrikt vatn til at ein får ei effektiv nedbryting. På ein skrånande botn slik som ved Hågardsneset vil i tillegg ein del av sedimentet bli spreidd utover og nedover på større djup noko som ytterlegare aukar omsetjinga i sedimenta. Faren for opphoping og punktbelastning under eit anlegg vil dermed vere liten på denne lokaliteten. Straumstille periodar Det var lite innslag av straumstille periodar for vassutskiftingsstraumen på 8 m djup på lokaliteten og bortsett frå ein periode på 2 timar var den lengste straumstilla ca 9 timar. Dette gjer at fisken berre i relativt korte periodar vil kunne symje i tilnærma det same vatnet og faren for oksygensvinn i merdene vil vere liten. Dette er bra for trivselen og veksten til fisken. Straumtilhøva er gode for storskala oppdrett av fisk der anlegget mesteparten av tida raskt og effektivt vil få tilført nytt oksygenrikt vatn og ein truleg unngår vesentlege problem med oksygensvinn i merdene. På og 1 m djup var det høvesvis lite og middels innslag av straumstille periodar i løpet av måleperioden. Det inneber at ein mesteparten av tida vil ha god spreiing av organisk avfall nedover i vassøyla og at avfall i mindre grad vil falle til botn rett under anlegget. Straumretning Straumen på lokaliteten følgjer i all hovudsak landskapstopografien i området og det vil seie at straumen hovudsakleg går i retning nordaust - sørvest. På alle djup var det ein viss dominans av straum som gjekk mot nordaust dvs om lag i retning inn fjorden. Dette er ei følgje av det generelle mønsteret med at straum hovudsakleg går innover fjordane på sørsida og utover fjordane på nordsida som ein effekt av jordrotasjonen. Det var også ein god del målingar av straum mot sørvest dvs. ut fjorden men straumen i denne retninga var jamt over svakare enn straumen i nordaustleg retning. Med dette straumbiletet vil ein få tilførslar av nytt friskt vatn det meste av tida. Rådgivende Biologer AS -26-

28 Den beste plasseringa av eit anlegg på lokaliteten for å få størst mogeleg vasstransport gjennom anlegget er omlag i lengderetninga sørsøraust nordnordvest eller om lag vinkelrett på land. Då vil over 9 % av vasstransporten passere på tvers av anlegget. Dersom anlegget blir liggjande parallelt med land slik som opphavleg omsøkt (austnordaust vestsørvest) vil berre ca 1 % av vasstransporten passere på tvers av anlegget. Dette er uheldig i høve til utskiftinga i anlegget og ein kan ikkje utelukke at ei slik plassering kan gi redusert trivsel på fisken i merdene i den varme årstida på grunn av for lite gjennomstrøyming og oksygensvinn. Anlegget er lagt ut om lag i lengderetning vestnordvest austsøraust og då vil rundt 7 % av vasstransporten passere på tvers av anlegget. Dette er ei gunstig plassering med tanke på gjennomstrøyming og på lokaliteten Hågardsnenset der straumen er såpass god skulle ein då normalt ikkje få nemneverdig problem med oksygensvinn i merdene. Botngranskinga Djupnekart over området viser at det er relativt bratt botn på lokaliteten med gjennomsnittleg ca meter fall for kvar meter ein går frå land. Når botn er så bratt vil mykje av det mest finkorna sedimentet bli vaska og skolt nedover på større djup (m.a. på grunn av straumtilhøva i øvre del av vassøyla) der botn byrjar å flate ut og straumen er svakare. Det stemmer bra med resultata frå grabbinga som viste delvis fjellbotn med innslag av grovt sediment som skjelsand og grus i prøvene ned til vel 1 meters djup og høgare andel finstoff etterkvart som det vart djupare. På 3 meters djup var finstoff dominerande i prøven. Finstoff vil også kunne samle seg opp i eventuelle hyller eller i skårer nedover fjellsida men ut frå grabbinga er det ikkje noko som tyder på at ein har vesentlege forekomstar av dette og botn verkar generelt å vere relativt jamt skrånande og slett i området. Det verkar heller ikkje vere nokon tersklar i området eller vidare utover i fjorden. Kornfordeling. Resultata syner at innslaget av finstoff (silt + leire) i prøvene auka med aukande djup. Prøvene frå vel 1 meters djup inneheldt svært lite finstoff medan rundt 3 % av partiklane på vektbasis var grus. Det tyder på at det er gode straumtilhøve og lite sedimenterande tilhøve på dette djupet. Prøvene frå ca m djup inneheldt nærare % finstoff noko som indikerer meir sedimenterande tilhøve her. Det skuldast truleg noko mindre straum på større djup samt at botn ikkje er fullt så bratt her som rundt 1 meters djup. Desse faktorane gjev også effekt vidare nedover i djupet og på ca 3 meters djup var innhaldet av finstoff i prøven relativt høgt med ca 8 %. I flatare parti mot det djupaste av fjorden vil det i typiske fjordbasseng alltid vere sedimenterande tilhøve. Glødetapet var relativt lågt på samtlege stasjonar og låg mellom 8 og 82 %. Når ein tek omsyn til andelen finstoff i sedimentet var sedimentet på fire av fem stader kjenneteikna ved eit relativt lågt innhald av organisk stoff dvs eit normalisert TOC- innhald mindre enn 26 mg C/g. Dette tilsvarar SFTs tilstandsklasse II = God for stasjon 2-4 og 6 medan innhaldet av normalisert TOC på stasjon 1 var noko høgt med 36 mg C/g tilsvarande tilstandsklasse IV = Dårlig. Det organiske innhaldet i sedimentet er i høve til SFT sitt klassifiseringssystem noko høgt på stasjon 1 men ved dette høvet bør ikkje dette vektleggjast i større grad all den tid fleire av Rådgivende Biologer AS sine resipientgranskingar syner at resipientkapasiteten er god og kvaliteten på dyresamfunnet er godt sjølv om TOC innhaldet i høve til SFT 1997 vert klassifisert som Dårlig eller Svært dårlig (tilstand IV og V). Grenseverdiane for klasseinndelinga av TOC-innhald i SFT 1997 synest å vere sett for strengt (Børsheim m. fl. 23). Rådgivende Biologer AS -27-

29 Konklusjon Med tanke på spreiing av organisk avfall frå oppdrettsverksemda er straumtilhøva på lokaliteten svært gode med sterk vassutskiftingsstraum og spreiingsstraum og middels sterk botnstraum. Det er også god djupne på lokaliteten og botn under det omsøkte anlegget er relativt bratt skrånande noko som fører til ytterlegare spreiing. Det vil dermed vere liten fare for lokal punktbelastning på botnen under anlegget. Lokaliteten ligg også gunstig til ut mot ein djup og stor fjordresipient med stor resipientkapasitet og god utskifting. Det er liten sjanse for at ein vil få problem med for lite straum i høve til trivselen til fisken slik som anlegget er plassert men dersom ein legg anlegget parallelt med hovudstraumretninga på lokaliteten kan ein ikkje utelukke dette i straumsvake periodar. Det er lite sedimenterande forhold på vel 1 meters djup på lokaliteten medan det er noko meir sedimenterande forhold frå rundt 18 meters djup og nedover. TOC-innhaldet var i høve til SFT sitt klassifiseringssystem relativt lågt i fire av fem prøver og noko høgt i ein prøve og nedbrytingstilhøva i sedimenta er generelt sett gode. Med rett bruk av gjeldande merdteknologi bør lokaliteten vere svært godt eigna til oppdrett av fisk og vil fungere tilfredsstillande for den omsøkte oppdrettsverksemda. Rådgivende Biologer AS -28-

30 LOKALITETSKLASSIFISERING INNLEIING Forskrift om krav til teknisk standard for anlegg som nyttes i oppdrettsvirksomhet gjeld frå 1. januar 24. Det inneber at alle lokalitetar skal klassifiserast i samsvar med NS 941 Flytende oppdrettsanlegg. Krav til utforming dimensjonering utførelse installasjon og drift. Denne klassifiseringa vil vere avgjerande for spesifikasjonane for alt utstyr som skal nyttast på lokaliteten. Det er såleis ikkje lenger mogleg å kjøpe delar til anlegga før lokalitetane er klassifiserte. Noverande anlegg skal også godkjennast etter forutgåande lokalitetsklassifisering og det skal gjevast dugleiksbevis av eit akkreditert klassifiseringsselskap. Ei lokalitetsklassifisering medfører at hovudkomponentar og totalanlegg vert dimensjonert etter kva for miljølast dei kan verte utsett for. Dette inneber ei vurdering av komponentane: 1. flytekrage 2. notposar 3. fortøyningar 4. flåte/kai/lekter. totalanlegg Totalanlegget vert utsett for ein kombinasjon av last frå vind bølgjer straum tidevatnvariasjonar stormflo is og snø. Alle lokalitetar skal difor lokalitetsklassifiserast på bakgrunn av signifikant bølgjehøgde (-årsbølgja) og straumhastigheit (1-årsstraum). Notposar og flytekrage vert godkjent i samsvar med lokalitetskategoriar basert på tildeling av lokalitetsklasse. Ei lokalitetsklassifisering krev ei lokalitetsvurdering som omfattar følgjande element: Straum bølgjer vind temperatur (for vurdering av nedising og drivis) tidevatn vassdjupne og topografi skildring av botntype og eventuelt også båt- og skipstrafikk. Når bølgje- og straumklasse for ein lokalitet er bestemt vert lokaliteten klassifisert i samsvar med tabell 9. Alle flytekragar og notposar som skal nyttast skal vere klassifisert i samsvar med denne tabellen. Tabell 9. Klassifikasjon av lokalitet på bakgrunn av signifikant bølgjehøgde og straumhastigheit. Klassifikasjonane betyr: A/a= Liten B/b= Moderat C/c = Stor D/d = Høg og E/e = Svær eksponering. Fargane viser til lokalitetskategori for klassifikasjon av notposar. Kategori 1 = blå 2 = grøn 3 = gul og kategori 4 = raud. Signifikant bølgjehøgde Hs (m) Rådgivende Biologer AS -29- Bølgjeperiode Tp (s) a < 3 b 3 - Straumhastigheit Vc (m/s) c - 1 d 1-1 e > 1 A < < 2 Aa Ab Ac Ad Ae B Ba Bb Bc Bd Be C Ca Cb Cc Cd Ce D Da Db Dc Dd De E > 3 > 3 Ea Eb Ec Ed Ee

31 VASSDJUPNEOG TOPOGRAFI Djupnetilhøvapålokalitetenog området rundter skildrapågrunnlagav sjøkartog eigneopploddingar utførtvedgranskinga.kartogskildringarerpresenterti kapitlet Område-oglokalitetsskildring framme i rapporten(side8-9). KLASSIFISERING AV STRAUM For dimensjoneringav flytekragen nyttar ein den estimerte 1-årsstraumenpå 1 m djup. For dimensjoneringav notposarnyttar ein i følgje standarden(ns 941) middeletav den estimerte1- årsstraumenpå 1 m og 1 m djup avdi dettevil vere mestrepresentativtfor notdragettil notai heile vassøyla.pådennelokalitetener detikkje målt straumpå1 metersdjupi stadenvert målinganepå8 metersdjup nyttadirektetil å estimere1-årsstraumenpå8 m representativtmerddjup. I perioden. mars- 14. april 24var detutplasser t GytreStraummålarar(modellSD-6)på1 og 8 metersdjuppålokaliteteni posisjonn 9/ 8982'/ Ø / 733'(jf. metodekapitlets1).detvartmålt temperaturstraumhastigheitog straumretningkvart 1.minutt. Den størsteregistrertestraumhastigheita(det vektorielle middeletav straumfartover ein ti minuttars måleperiode)innaforkvar1graderssektorpå1 og8 metersdjupvartmultiplisertmedeinfaktorpå16 for å estimere1-årsstraumen(ns 941).Figur 14 syner1-årsstraumenpå1 og 8 metersdjup i ulike retningar. 1-årsstraumen på 1 meters djup (cm/s) 1-årsstraumen på 8 meters djup (cm/s) Figur 14.1-årsstraumenpå1og8mdjup(Vc cm/s)for lokalitetenhågardsnesetvistsomstraumroser. Figurensynerfordelingafor kvar 1.grad. Den sterkasteforventa 1-årsstraumenpå 1 m djup som vert dimensjonerandefor flytekragenog totalanleggeter på 64 cm/si nordaustlegretning (figur 14). Dettetilsvararstraumklassec = Stor eksponering (tabell 9 vedleggstabell). Densterkasteforventa1-årsstraumenpå8 m djuperpå28 cm/si nordaustlegretning.dettetilsvarargjennomsnittetav straumi ein notposepå 16 m djup nedtil blylina og er denstraumhastigheitasomvert retningsgjevandefor dimensjoneringav notposar.dette tilsvararstraumklassec = Stor eksponering. RådgivendeBiologerAS -3- Rapport722

32 KLASSIFISERING AV BØLGJER NS 941 skisserer tre alternativ for fastsetting av bølgjeparametrar kor vi har vald å berekne bølgjer ut frå strøklengde. Signifikant bølgjehøgde vert bestemt ut frå effektiv strøklengde og vindfart for 1 minuttars middelvind. -årsbølgja skal bestemmast ut frå tilhøyrande verdi for lokaliteten sin -årsvind. Lokaliteten sin -årsvind er fastsett ved bruk av vinddata frå NS med eit tillegg for 17 % for omrekning til terrengkategori I og justert for retningsfaktoren. Den sterkaste forventa -årsvinden for lokaliteten er sterk storm som kjem i frå retning mellom søraust og nordvest (34 m/s jf. vedleggstabell 6). Lokaliteten sin teoretiske -årsvind for alle himmelretningar er vist i figur 1. -årsvind (m/s) Figur 1. -årsvind (U m/s) for lokaliteten Hågardsneset vist som vindrose. Figuren syner fordelinga for kvar 22 grad. For å finne -årsbølgja (Hs) for lokaliteten må ein og rekne ut den effektive strøklengda på lokaliteten (vedleggstabell 6). Denne er avhengig av både strøklengde og strøkbredde. Med vind frå nord blir den effektive strøklengda på lokaliteten høgast (7 km). Figur 16 syner effektiv strøklengde frå 16 himmelretningar for lokaliteten. Effektiv strøklengde (km) Figur 16. Effektiv strøklengde for lokaliteten Hågardsneset vist som rose. Figuren syner effektiv strøklengde for kvar 22 grad.. Rådgivende Biologer AS -31-

33 Ein finn -årsbølgja (Hs m) og bølgjeperiode (pikperiode Tp s) for lokaliteten ved å kombinere verdiar for lokaliteten sin -årsvind med lokaliteten si effektive strøklengde (figur 17). Den signifikante - årsbølgja (Hs) med tilhøyrande bølgjeperiode (Tp) for lokaliteten Hågardsneset kjem frå sørvest og er berekna til å bli 179 m og 396 s. Dette tilsvarar bølgjeklasse C = stor eksponering (tabell 9 vedleggstabell 6). Den høgaste bølgja (Hmax) er berekna til å bli 341 m. Den signifikante bølgjehøgda frå nord er omtrent like stor (178 m) og pikperioden er faktisk størst i denne retninga (412 s). Lokalitetsklassen for dimensjonering av flytekrage og totalanlegg er Cc tilsvarande ein lokalitet med stor eksponering for bølgjer og straum. Lokalitetsklassen for dimensjonering av notpose er Cc tilsvarande Kategori 3" jf. tabell 9. Signifikant bølgjehøgde (m) Pikperiode (s) Figur 17. Signifikant bølgjehøgde (Hs m) og bølgjeperiode (pikperiode Tp s) for ein returperiode på år for lokaliteten Hågardsneset vist som rose. Figuren syner fordelinga for kvar 22 grad. Det finnest tre ulike typar straum som påverkar straumbiletet på lokaliteten. Vindstraum vert danna når vind bles over sjøen. Vindstraumen i overflata kan vere 2 - % av vinden sin hastigheit i fjord- og kyststrøk. Full storm (2 m/s) kan setje opp ein vindstraum på m/s på ope hav. Tidevatnstraum vert sett opp av tidevatnets periodiske rørsle. Dette kan gi stor straumfart spesielt i sund og fjordarmar. Maksimal tidevasstraum (offshore) vert rekna å vere m/s sør for 61 N og 8 m/s nord for 61 N. Trykkdriven straum oppstår når vasstanden er ulik. Det er kjent at Kyststraumen går nordover langs Norskekysten med inntil m/s. Avrenning frå elvar i fjordar dannar ein utoverretta brakkvasstraum. Når ein måler overflatestraum på 1 m djup på ein lokalitet over ein månad så kan straummålingsserien innehalde komponentar av alle tre straumtypar. Ved stille og tørt vér vil tidevatnstraum dominere. Ved uroleg vér og mykje nedbør vil trykkdriven straum og vindstraum påverke målingane mykje. NS 941 legg til grunn 1-årsstraumen og -årsbølgja for lokalitetsklassifiseringa der utrekning av 1-årsstraumen skal basere seg på ein månad med straummålingar. Ein forventa -årsvind på ein lokalitet vil kunne setje opp ein sterk vindstraum der tilhøva ligg til rette for det (f. eks når vinden bles ut over ein lang og nokså rett fjord). I ein sørvestvendt fjord slik som Kvinnheradsfjorden vil ein kunne få ein del utoverretta vindstraum i fjordens retning. Med sterk vind innover i fjorden sin retning vil denne og kunne setje opp ein viss vindstraum men i noko mindre omfang avdi vatnet vil verte stuva opp inne i fjorden. Når vinden så avtek vil ein kunne få ein kraftig utoverstraum eller oppstuvingsstraum som i enkelte høve kan gi ein overflatestraum på opp mot 8 m/s. Rådgivende Biologer AS -32-

34 På lokaliteten ved Hågardsneset vil det vere sterk storm frå sørvest (34 m/s) som gir den høgaste signifikante -årsbølgja (179 m) og med vind frå sørvest kan ein forvente at det vert sett opp ein overflatestraum i retning nordaust. Ved dette høvet er 1-årsstraumen også forventa å skulle vere sterkast omlag i retning nordaust (6 m/s) og den forventa 1-årsstraumen vil dermed ha omlag same retning som den forventa -års vindstraumen. TIDEVATN Skildring av tidevatnvariasjon skal i samsvar med standarden inkludere ekstremverdiar også stormflo. Følgjande verdiar er henta frå Tidevannstabeller for den norske kyst årgang korrigert til næraste sekundærhamn (tabell 1): Tabell 1. Tidevatnvariasjon på lokaliteten Hågardsneset. Standardhamn: Bergen Sekundærhamn: Lokksund Høgdekorreksjon: 77 Høgaste observerte vasstand 184 cm Høgvatn: Høgaste astronomiske tidevatn (HAT) 139 cm Middel spring høgvatn (MHWS) 116 cm Middel spring lågvatn (MLWS) 22 cm Lågvatn: Lågaste astronomiske tidevatn (LAT) cm Lågaste observerte vasstand -32 cm TEMPERATUR FARE FOR ISLEGGING / ISGANG Lokaliteten ligg ope til forholdsvis langt ute i Hardangerfjordsystemet. Det vil difor vere liten fare for islegging eller isgang på lokaliteten. Temperatur- og sjiktningstilhøve er omtala i eige kapittel framme i rapporten. SKILDRING AV BOTNTYPE Botntilhøva på og rundt lokaliteten er presentert i kapitlet Skildring av botntype og kornfordelingsanalyse er presentert i kapitlet Kornfordeling og organisk innhald framme i rapporten. Rådgivende Biologer AS -33-

35 REFERANSAR BØRSHEIM K. B. TVERANGER G.H. JOHNSEN & E. BREKKE 23. Kombinert MOM B og MOM C -undersøkelse ved oppdrettslokaliteten Jibbersholmane og resipienten i Hoplandsosen i Radøy kommune. Rådgivende Biologer AS rapport sider ISBN FISKERIDIREKTORATET. Veiledning for utfylling av søknadsskjema for tillatelse til fiskeoppdrettsvirksomhet. GOLMEN L. G. & E. NYGAARD Strømforhold på oppdrettslokalitetar i relasjon til topografi og miljø. NIVA-rapport sider ISBN GOLMEN L. G. & A. SUNDFJORD Strøm på havbrukslokalitetar. NIVA-rapport sider ISBN MOLVÆR J. J. KNUTZEN J. MAGNUSSON B. RYGG J. SKEI & J. SØRENSEN Klassifisering av miljøkvalitet i fjorder og kystfarvann. SFT Veiledning 97:3. TA-1467/1997. NORSK STANDARD NS Prosjektering av konstruksjoner - Dimensjonerende laster - Del 4: Vindlaster Norges standardiseringsforbund 16 sider. NORSK STANDARD NS 941. Miljøovervåking av marine matfiskanlegg. 1. utgave mars 2. Norges standardiseringsforbund 22 sider. NORSK STANDARD NS 941. Flytende oppdrettsanlegg. Krav til utforming dimensjonering utførelse installasjon og drift. 1. utgave august 23. Norges standardiseringsforbund 7 sider. STIGEBRANDT A Beregning av miljøeffekter av menneskelige aktiviteter. ANCYLUS rapport nr sider. TIDEVANNSTABELLER FOR DEN NORSKE KYST. 66. ÅRGANG 23. Statens kartverk sjø 88 sider. Rådgivende Biologer AS -34-

36 VEDLEGGSTABELLAR Vedleggstabell 1. Oversyn over straumaktiviteten i alle 1 graders kompassektorar på 1 m djup for lokaliteten Hågardsneset. Måleperiode:. mars april 24. Antal målingar: 733. Intervalltid: 1 min. Vedleggstabell 2. Oppsummering av statistiske data for straummålingane på 1 m djup for lokaliteten Hågardsneset. Måleperiode:. mars april 24. Antal målingar: 733. Intervalltid: 1 min. Gjennomsnittleg straumhastigheit (cm/s) Varians (cm/s)² Standardavvik (cm/s) Gjennomsnittleg standardavvik (cm/s) Maksimum straumhastigheit (cm/s) Minimum straumhastigheit (cm/s) Signifikant maksimum hastigheit (cm/s) Signifikant minimum hastigheit (cm/s) Rådgivende Biologer AS -3-

37 Vedleggstabell 3. Oversyn over straumaktiviteten i alle 1 graders kompassektorar på 8 m djup for lokaliteten Hågardsneset. Måleperiode:. mars april 24. Antal målingar: 733. Intervalltid: 1 min. Vedleggstabell 4. Oppsummering av statistiske data for straummålingane på 8 m djup for lokaliteten Hågardsneset. Måleperiode:. mars april 24. Antal målingar: 733. Intervalltid: 1 min. Gjennomsnittleg straumhastigheit (cm/s) Varian s (cm/s)² Standardavvik (cm/s) Gjennomsnittleg standardavvik (cm/s) Maksimum straumhastigheit (cm/s) Minimum straumhastigheit (cm/s) Signifikant maksimum hastigheit (cm/s) Signifikant minimum hastigheit (cm/s) Rådgivende Biologer AS -36-