Rapport nr RESIPIENTGRANSKING MOMB LOKALITET ÅDNØY. Sandnes kommune

Transkript

1 Rapport nr RESIPIENTGRANSKING MOMB LOKALITET ÅDNØY Sandnes kommune

2 Resipientanalyse Foretaksnr.: NO mva Adresse: Dortledhaugen Rådal Kontaktperson: Frode Berge-Haveland Telefon: / Epost: resipientanalyse@online.no Internett: Lokalitetsnamn, lokalitetsnr.og biomasse tillatelse Ådnøy Kommune Sandnes kommune Oppdragsgiver Rogaland Fjordbruk AS Oppdragsart MOMB resipientgransking etter NS 9410:2007 Personell feltundersøkelse Frode Berge-Haveland, Resipientanalyse Leif Kåre Nygård, Rogaland Fjordbruk AS Morten Svendsen, Rogaland Fjordbruk AS Dato, rapport 12 / Dato, felt 08 / Rapport nr Rapportsider 15 Miljøtilstand 1 Konklusjon og faglig råd Botnen i lokaliteten består i hovudsak av sand, skjelsand, grus og stein i djupe ned til ca. 100 meter. Djupare består botnen av ein større andel fin sand (silt) og mindre mengder med skjelsand. Det blei ikkje påvist gassbobling eller lukt av hydrogensulfid ved nokon av prøvepunkt. Det blei påvist gravande botndyr ved alle prøvepunkt med primærsediment. MOMB granskinga viser at miljøtilstanden totalt sett er meget god. Lokaliteten har grunna m.a. føringar i den tidlegare kommuneplanen for Sandnes, lagt lokaliteten Ådnøy brakk ei god stund. Endringar i den nye kommuneplanen , har ført til at det no skal søkjast om formell endring/justering av lokaliteten. Resipientanalyse er ikkje kjend med at det tidlegare er utført MOMB gransking i lokaliteten. Måling av oksygenkonsentrasjonen viser at miljøtilstanden er meget god (KLIF veileder 97:03) i heile vassøyla og i merdnivået (dvs. mellom 0 til 40 meters djup). Det er tidlegare utført ein MOMC gransking i lokaliteten (Rogalands Forsking, RF- 2000/118). Då blei det tatt 2 prøver frå ein stasjon midt i lokaliteten og 2 prøver frå ein stasjon i djupområdet i resipienten. Konklusjonen frå begge desse målestasjonane var at miljøtilstanden var meget god for botndyr. Ved prøvestasjon i djupområdet blei det og målt oksygen i djupvatnet. Også her var miljøtilstand meget god. Fagansvarleg i Resipientanalyse Kvalitetsansvarleg i Resipientanalyse Frode Berge-Haveland Cand. Scient. Marin mikrobiolog Kjetil Aursland Cand. Scient. Mikrobiolog Side ii

3 INNHALD 1.0 Innleiing Resipientbeskriving 2 Figur 2.1 Sjøkart (1: ) over resipientområdet 3 Figur 2.2 Botnkart (1: ) over lokalitetsområdet 4 Figur 2.3 Olex botnkart (1: 5 000) med avmerka prøvepunkt Prøveuttak 6 Tabell 3.1 Prøve posisjonar Resultat 7 Prøveskjema, B.1 8 Skjema for prøvetakingspunkt, B.2 9 Vedlegg 4.1 Bilder av grabbprøvar 10 Vedlegg 4.2 Bilder av grabbprøvar 11 Vedlegg 4.3 Bilder av grabbprøvar 12 Vedlegg 4.4 Hydrografiprofil 13 Vedlegg 4.5 Miljøtilstand Referansar 15 Side iii

4 1.0 Innleiing Denne resipientgranskinga er utført på oppdrag for Rogaland Fjordbruk AS for å kartlegge miljøtilstanden i lokaliteten og for å vurdere lokalitetens framtidige produksjonskapasitet og bæreevne etter krava stilt i 35. Miljøovervåking i akvakulturdriftsforskrifta (Fiskeri og Kystdepartementet, 2008) og NS 9410:2007 Miljøovervåking av bunnpåvirkning fra marine akvakulturanlegg. Side 1

5 2.0 Resipientbeskriving Lokaliteten Ådnøy ligg på sørsida av Høgsfjorden i Sandnes kommune. Lokaliteten ligg rett vest for eit djupne området på over 200 meters djup med eit areal på ca. 2 km 2. Der er ingen fjordterskel frå lokaliteten og ut i dette resipientområdet. Der er heller ingen fjordterskel vidare inn Høgsfjorden eller ut Høgsfjorden. Det er fyrst når ein kjem ut ved utløpet til Høgsfjorden ved Vassøyosen det blir grunnar, men heller ikkje her er det ein markert fjordterskel. Ved prøvetaking varierte djupet frå 65 til 135 meter. Side 2

6 Holevik

7 Holevik

8 SH

9 3.0 Prøveuttak Prøveuttak av sediment til denne MOMB resipientgranskinga er utført etter gjeldande krav i Norsk Standard (NS 9410:2007). Det blei tatt grabbprøvar frå 10 prøvepunkt av botnen. Alle med ein Van Veen Grabb med prøve areal 225 cm 2. I tillegg blei det målt turbiditet, fluorescens, oksygen, temperatur, salinitet og tetthetsprofil igjennom heile vassøyla ved lokaliteten. Målingane blei utført med ein SD 204 frå SAIV AS. Måle instrumentet blei kalibrert etter kalibreringsprogram frå produsent. Siktedjup blei målt med ei kvit secchi skive (20 cm i diameter) frå Wildco. ph og Eh blei målt i sedimentprøvane med WTW ph3110 analyseinstrument. ph elektroden blei kalibrert med ph buffer 4,01 og 7,01 i felt før prøvestart. Eh elektroden blei kontrollert i Eh buffer 475± 5 mv i felt før prøvestart. Både ph og Eh elektroden blei kontrollert før kvar nye måling i sedimenta ved kontroll måling i friskt sjøvatn. Prøveposisjon er merka av i tabell 3.1. Prøveposisjon er merka av i tabell 3.1. GPS posisjon for alle prøvetakingspunkta blei registrert med ein Garmin GPS map 60CSx. Tabell 3.1 Prøve nr. Dato Prøve posisjon 1 08-DES-11 N E DES-11 N E DES-11 N E DES-11 N E DES-11 N E DES-11 N E DES-11 N E DES-11 N E DES-11 N E DES-11 H 08-DES-11 N E Side 6

10 4.0 Resultat Kvalitativ faunavurdering og sensorisk vurdering av botnsedimenta utgjer dei to hovudpunkta i ein MOMB resipientgransking, ved sidan av måling av ph og redokspotensialet (Eh). Hydrogensulfid (H 2 S) blir danna ved reduksjon av sulfat (SO 4 ), når det oppstår oksygensvikt i marinesediment. Hydrogensulfid blir påvist ved lavt redokspotensiale (Eh), svartfarga sediment og svovelhaldig lukt. Gassbobling av metan (CH 4 ) og karbondioksid (CO 2 ) oppstår også ved oksygensvikt i sedimenta etter ei tid. Karbondioksid og metan blir påvist ved gassbobling. Karbondioksid blir og påvist ved lav ph i sedimenta. Resultat og vurdering av desse parametrar er å finne i tabell B.1 og B.2. Hydrogensulfid er ein karakteristisk og giftig gass som blir danna av sulfatreduserande bakteriar i marine sediment ved reduksjon av sulfat. Denne prosessen oppstår naturlig i sjøvatn med lite vassutskifting og i innelukka pollar med brakkvatn. I sedimenta under oppdrettsanlegg med lite vassutskifting og sedimentering av organisk materiale finn ein denne prosessen igjen. Hydrogensulfid er ein vassløyselig gass, som oppløyser seg i sjøvatnet. Sjå vedlegg 4.1 og 4.2 for bilde av grabbprøvane. Resultat av oksygen, temperatur, salinitet, klorofyll a (alger) og tetthetsmåling i vassmassane er å finne i vedlegg 4.3. Oksygenkonsentrasjon over 3,5 ml O 2 /l og 50 % metting i vassmassane er ein god indikasjon på at ein ikkje har hydrogensulfid løyst i sjøvatnet (konsentrasjon over 3,5 ml O 2 /l og 50 % metting tilsvarar miljøtilstandsklasse II God i KLIF veileder 97:03). Miljøtilstanden i kvar enkelt grabbprøve og den samla miljøtilstanden er å finne i vedlegg 4.4. Side 7

11 Miljøovervåking av bunnpåvirkning frå marine akvakulturanlegg NS 9410:2007 ResipientanalyseTel / Dortledhaugen 15 resipientanalyse@online.no PRØVESKJEMAET, B Rådal Firma: Rogaland Fjordbruk AS Lokalitet: Ådnøy Gr. Parameter Poeng Prøvenummer Indeks I Dyr Ja (0) Nei (1) ,0 Tilstand (Gruppe I) A merk 0 vist påviste dyr, merk 1 viss ikkje påvist botndyr, viss kun ikkje gravande opportonistiske børstemakk påvises merk også 1 ph verdi 7,9 7,6 7,6 7,7 8,0 8,0 8,0 7,6 7,5 7,9 Eh verdi II +ref. verdi ph/eh fra figur ,0 Tilstand, prøve Tilstand (Gruppe II) 1 Buffertemp: 5,8 Sjøvannstemp: 7,0 Sedimenttemp: - NB! Verdier i kursiv er ph sjø: 8,1 Eh sjø: 100 Referanseelektrode: estimerte verdier GassbobleJa = 4 Nei = Farge Lys/grå = Brun/sort = 2 Ingen = Lukt Noe = 2 Sterk = 4 Fast = III Kons. Myk = Løs = 4 <1/4 = Grabbv. 1/4-3/4 = (v) v > 3/4 = cm = Slamtykk. 2-8 cm = 1 (t) > 8 cm = 2 Sum Korrigert sum (*0,22) 0,2 0,7 0,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,7 0,9 0,2 0,3 Tilstand (prøve) Tilstand (Gruppe III) 1 Middelverdi gruppe II og III 0,1 0,3 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,3 0,4 0,1 0,1 Tilstand (prøve) Tilstand gruppe II og III 1 ph/eh Tilstand Korr.sum Gruppe I Gruppe II og III Lokalitetstilstand Indeks Tilstand A 1, 2, 3, 4 1, 2, 3, 4 Middelverdi 4 1, 2, 3 1, 2, 3 < 1, ,1 - < 2,1 2 2,1 - < 3,1 3 LOKALITETSTILSTAND 3,1 4 1 Side 8

12 Miljøovervåking av bunnpåvirkning frå marine akvakulturanlegg NS 9410:2007 Resipientanalyse Tel / Dortledhaugen 156resipientanalyse@online.no SKJEMAET FOR PRØVETAKINGSPUNKT, B Rådal Firma: Rogaland Fjordbruk AS Lokalitet: Ådnøy Prøvetakingssted (nr) Dyp (m) Antall forsøk Bobling (i prøve) Primær- Grus sediment Skjellsand + +? +? + Sand ? +? + + Mudder Silt Leire Fjellbunn Steinbunn Pigghuder, antall Gravande kråkebolle Slangestjerne 4 1 Krepsdyr, antall Tanglus Tangloppe Marflo Skjell, antall Thasira sp. Skallus, leddsneler Gravande børstemakk Capitella capitata Nereis sp. 1 Kambørstemark 1 Ikkje gravande opportonister Malacoceros fuliginosa Ophryotrocha spp. Blekksprut yngel? 1 Nematoder Lauv Drivtang Hydroide frå anlegg Blåskjell frå anlegg Beggiatoa (bakteriebelegg) Fôr, evt. antall pellets Fekalier *Ståendebiomasse i anlegget *Produksjon og fôrforbruk for Fôrmengd inneværende år samt de tre foregående årene noteres i tonn Bruttoproduksjon * Produksjonsdata mottatt frå Ove Gjerde i Alsaker Fjordbruk AS Side 9

13 Vedlegg Bilder av grabbprøvene før og etter siling igjennom 1mm sil 2 3 Side 10

14 Vedlegg Bilder av grabbprøvene før og etter siling igjennom 1mm sil Side 11

15 Vedlegg Bilder av grabbprøvene før og etter siling igjennom 1mm sil 9 10 Side 12

16 Vedlegg 4.4 Hydrografiprofil 0,2 0,3 0,4 0,1 0,2 0,3 0,4 18,0 19,0 20,0 21,0 22,0 23,0 24,0 25,0 26,0 27,0 6,8 7,0 7,2 7,4 7,6 7,8 8,0 8,2 8,4 8,6 8,8 9,0 9,2 74,0 76,0 78,0 80,0 82,0 84,0 86,0 88,0 90,0 92,0 94,0 96,0 98,0 6,5 7,0 7,5 8,0 8,5 9,0 9,5 10,0 10,5 11,0 11,5 23,0 24,0 25,0 26,0 27,0 28,0 29,0 30,0 31,0 32,0 33,0 34,0 0 db T (FTU) F (µg/l) Density mg/l Ox % Temp Sal Oksygen: Oksygen konsentrasjon over 65 % metning blir klassifisert som miljøtilstand 1 Meget god. Oksygen konsentrasjon over 50 % metning blir klassifisert som miljøtilstand 2 God. Tabell 4 i KLIF veileder 97:03 90 Side 13

17 SH Miljøtilstand: meget god god dårlig meget dårlig Lokalitetens samla miljøtilstand:

18 5.0 Referansar Fiskeri og Kystdepartementet, FOR : Forskrift om drift av akvakulturanlegg (akvakulturdriftsforskriften). NS 9410:2007. Miljøovervåking av bunnpåvirkning fra marine akvakulturanlegg. Sjøkart (1:50 000). Henta frå Botnkart (1:10 000). Henta frå Olex botnkart (1:5 000). Mottatt frå oppdragsgjevar. Den Norske Los 3, Farvannsbeskrivelse Jærens rev Stadt. Dyreliv i havet, Håndbok i Norsk Marin Fauna. 5 utgave. Kom Forlag. Havets dyr og planter, NKS Forlaget. Rogalands Forsking, RF-2000/118. Resipientundersøkelse av oppdrettslokaliteter ved Aspøy og Ådnøy, Sandnes kommune. Side 15