JAN ROAR LEIKVOLL: SONGFUGLEN. Vakkert om det mørke og farlege

Transkript

1 Haustlista 2013 frå Samlaget SKJØNNLITTERATUR FOR VAKSNE ROMANAR: JAN ROAR LEIKVOLL: SONGFUGLEN Vakkert om det mørke og farlege Sidan han vart fødd, har Jakoba levd som ei jente. Han har vakse opp hos mor og tante i ein by der det berre bur kvinner. No er han i ferd med å bli ein ung mann, og han får kjensler for ei jente. Det blir stadig vanskelegare å halde løyndommen skjult, men kanskje talentet kan redde han: Ingen syng så vakkert som Jakoba, og han begynner i lære hos den beste songlærarinna i byen. Samstundes, på andre sida av juvet, djupt inne i skogen, truar brøla frå mennene. Songfuglen handlar om einsemda som oppstår når verda ein trudde var trygg og meint å vare for alltid, viser seg å vere både farleg og umuleg. Nok ein gong skaper Leikvoll eit univers der heilt eigne reglar og livsvilkår rår for menneska. Songfuglen skildrar brutale og rå eksistensar, men er samstundes ført i eit omsorgsfullt og kjenslevart språk. Resultatet er skakande og vakkert på same tid. Jan Roar Leikvoll (f. 1974) skriv originale romanar der yttergrensene av menneskeleg erfaring blir skildra med nådelaus realisme. Han debuterte med romanen Eit vintereventyr i 2008, deretter kom Fiolinane (2010) og Bovara (2012). Romanane har fått strålande kritikkar, og Leikvoll blir hylla som ein av dei sterkaste og mest originale stemmene i norsk litteratur. ROMAN ISBN: Pris kr 349,- Utg. september 1

2 ERICA LÖFSTRÖM (DEBUTANT): SEX, MUSIKK OG VOLD Ei ung kvinnes ferd gjennom helvete Eg prøvde å skriva dagbok. Men det fanst inga sanning i forteljinga. Berre ei parallell verd. Historia om Beatrice er ei slik verd. Ho har blitt til mellom løgn og sanning. Men det er ikkje ho som lyg. Det er eg. Sex, musikk og vold er ei skildring av ei ung, sårbar kvinne si omsynslause ferd gjennom helvete. Skildringa er sterk og overtydande og gir innblikk i eit ungt sinn som er vikla inn i destruktive og nedbrytande handlingsmønster. Beatrice er rotlaus, einsam, seksuell utprøvande og eteforstyrra. Og ho hatar. Mest av alt hatar ho seg sjølv. Dette unge mennesket ber på ei destruktiv kraft. Til no har svart humor og eit skarpt og avslørande blikk på både seg sjølv og verda redda ho frå undergang. Beatrice flyg inn i ein tilstand der grenser blir stadig meir perifere. Ei verd ho kan halde ut. Ei verd der ho kan flyga frå skulda, frå seg sjølv. Ei verd av sex, musikk og vold. Erica Löfström (f. 1978) er frå Sverige, men bur og arbeider i Trondheim. ROMAN ISBN: Pris kr 369,- I sal 2

3 ØYSTEIN ORTEN: RASMUS REBELLEN Eit sunnmørsk nasjonalepos Det er Folket i Noreg vert meir og meir tynt av aukande skattar, hardhendt lovpraksis og korrupte futar. På Sunnmøre og i Romsdal manar bondeføraren Rasmus Engelbrektsson Bust ( ) folket til kamp mot overmakta. Rebellen er ei mektig og særprega historie om Engelbrektsson Bust, som er ein forfader av forfattaren sjølv. Forteljinga er lagd i munnen på fostersonen Aslak, som fortel med eit rikt språk og med stor innleving. Vi får oppleve 1600-talet og kampen småkårsfolket måtte kjempe mot naturen og den politiske overmakta, på nært hald. Denne storslåtte romanen vil ikkje berre appellere til dei som vil lese eit litterært portrett av ein spennande historisk skikkelse, men også til alle som er interesserte i historie. Øystein Orten (f. 1962) er lektor og forfattar frå Hareid på Sunnmøre. Han debuterte med Havflammen i 1995 og har seinare skrive både lyrikk, romanar og ei dokumentarbok. Han er etterkommar av hovudpersonen i denne romanen, Stor-Rasmus. ROMAN ISBN: Pris kr 359,- Utg. september 3

4 AGNES RAVATN: FUGLETRIBUNALET Fengslande roman om skam, skuld og soning TV-programleiaren Allis Hagtorn forlèt mann og jobb etter ei offentleg sexskandale og byrjar som hushjelp for Sigurd Bagge, ein mann i førtiåra. Ho skal servere han tre måltid dagleg, halde orden i hagen og elles la han vere i fred. Allis går frå å vere på alles lepper til å bli heilt anonym. Til å begynne med omfamnar Allis den nye situasjonen som ei mulegheit til å starte på ny, men det tar ikkje lang tid før fascinasjonen for Sigurd Bagge dominerer livet hennar. Etter kvart som dei kjem nærare kvarandre, blir det avgjerande spørsmålet: Kven er Sigurd Bagge, og kva vil han med Allis? I eit avsidesliggande hus ved havet har to menneske søkt eksil. Begge har ein løyndom og eit ønske om å sone. Den eine ber på skam, den andre skuld. Kva må til for å kunne starte på ny? Agnes Ravatn (f. 1983) er forfattar og spaltist frå Ølen i Vindafjord. Sidan romandebuten i 2007 har Ravatn gitt ut fleire kritikarrosa og prislønte essaysamlingar, og ho er kjend for si særeigne, vittige stemme og skarpe blikk for menneskeleg svakheit. ROMAN ISBN: Pris kr 369,- Utg. september 4

5 ERLEND F. SKARET: LUCIDA Desperat kjærleikssorg I desperasjon forlèt den unge kunstnaren Robert Frahm Oslo og reiser til Syden, til Costa de la Luz, for å oppsøkje den tidlegare kjærasten sin, Maya Mesic. Han tar inn på eit hotell og oppdagar snart at han er i ferd med å fortelje heile kjærleikshistoria si til ei gruppe aldrande tyske turistar. Og medan han førebur den store framstøyten for å vinne Maya tilbake, går dei tragiske realitetane gradvis opp for han: Ho er nok allereie tapt. Robert har trudd han ikkje har noko å tape på gjenerobringsforsøket sitt, men står no på terskelen til fortapinga sjølv. Flornes Skaret skildrar kjærleiksbrotets brutale etterdønningar med språkleg sikkerheit, særmerkt observasjonsevne, og varleik for omgivnadene. Erlend Flornes Skaret (f. 1976) kjem frå Bømlo og er utdanna sivilingeniør. Han debuterte i 2011 med romanen Wrocław. ROMAN ISBN: Pris kr 359,- Utg. september 5

6 SIGRUN SLAPGARD: ENGLESTIEN Vakkert og sårt om bror og søster Julie Dalgård har alltid hatt eit nært forhold til veslebroren. I alle år har Julie og Lasse dratt ut på ekspedisjonar, eit fellesskap med fantasifull leik og røff humor. Lasse var to år då dei mista mora, Julie var tretten og uvillig til å ta morsrolla. Ho ber på ei skuldkjensle for at ho valde sitt eige ungdomsliv og reiste frå veslebroren. Og når Lasse får ein alvorleg kreftdiagnose, blir Julie fanga av tanken om å ta han med tilbake til barndomstraktene for å vekke kamplysta. Englestien er ein roman om ei søster og ein bror som trassar ein dødsdom og legg ut på ei vandring i landskapet frå barndommen. For ein gongs skuld skal ho ikkje reise frå han. Lasse, derimot, prøver å få Julie til å gi slepp, for denne gongen er det han som må reise frå henne. Dette er ein frittståande oppfølgjar til Paradishagen. Sigrun Slapgard (f. 1953) er forfattar og arbeider også i NRKs utanriksredaksjon. Ho blei nominert til Brageprisen og fekk Melsom-prisen for Krigens penn. Ein biografi om Lise Lindbæk (2002), og har også skrive biografien om Sigrid Undset (Dikterdronningen, 2007). Paradishagen i 2011 var den første romanen hennar. ROMAN ISBN: Pris kr 359,- Utg. oktober 6

7 RAKEL SOLSTAD (DEBUTANT): MEN KVA VEIT VI OM BARNA Om barn i utsette posisjonar Men kva veit vi om barna er ei samling forteljingar frå tre barns liv. Sigge bur på internatet i kvardagane. Kvar sundag prøver han å få sleppe å reise tilbake. I Ro under vatnet blir leiken mellom to gutar skjebnesvanger. I forteljingane om Ida møter vi ei einsam jente og ein fosterheimsplassert gut som saman og kvar for seg prøver ut grenser. Rakel Solstad skriv om barn i utsette posisjonar. Arbeidet som pedagogisk-psykologisk rådgivar i skolen har gitt ho innsikt i strukturar som kan få negative verknader for utviklinga til eit barn, og grunnlag for å stille spørsmålet: Kva veit vi om barna? Rakel Solstad (f. 1945). Fødd og oppvaksen i Kiberg, Finnmark, bur i Trondheim. Har arbeidd som lærar og i mange år vore pedagogiskpsykologisk rådgivar. NOVELLER ISBN: Pris kr 329,- Utg. september 7

8 JENS K. STYVE: FRIEDLAND Odd Friedland er som Snåsamannen berre utan dei gode intensjonane Odd Friedland er litt som Snåsamannen, berre utan dei gode intensjonane. Han driv med healing, krekebærsaft, heimebrenning og eit utal andre prosjekt, nokre mindre lovlege enn andre. Sonen hans, Kristoffer, er skulelei, men drivande god til å røyka, drikka og spela dataspel. Han er langt mindre driftig enn faren, men har og sine lysskye aktiviteter. Det er først når Kristoffer vert innblanda i lokal narkotrafikk at Odd Friedlands allereie vaklande imperium verkeleg blir sett på prøve. Styve fekk i 2007 strålande mottaking for debutboka si "Eg, Ove Kvamme", no tek han forfattarskapet vidare i ei dramatisk og fengande historie frå nordnoreg. Det føregår i eit mørkt og småkorrupt bygdeunivers som er ispedd solide dosar med humor og menneskeleg varme. Jens K. Styve (f. 1972) kjem frå Hjelmås i Nordhordland. Han arbeider i Tromsø, mellom anna som forfattar av bøker, teikneseriar, film- og fjernsynsmanus. ROMAN ISBN: Pris kr 359,- Utg. oktober 8

9 KRISTIN SØRSDAL: GUDS HUND Mystisk og fascinerande roman Ein nylærar set seg fast i lundegarna til ordføraren, og nykommarskamma avlar paranoide tankar. På ferja sit Fred Helmer. Han kjem heim i berre skjorta og utan sokkar i skorne, men i den mentale bagasjen har han fargerike kolibriar. Jenta i den gule jakka vender heim med lite anna enn smerte. Sansane opnar seg på vidt gap når ho går i land. Ei rift i verda gir endeleg næring til dei som drøymer om undergangen. Kven sa at det var lett å leve i opne landskap? Dette er ein fleirstemd roman. Tidslaga flyt over i kvarandre, men det er framleis den same fredagen. Staden er eit forblåst stykke land, omringa av hav. Kristin Sørsdal viste sterk originalitet alt i debutboka. Også i Guds hund er karakterane underlege, mystiske, fascinerande og fråstøytande. Kristin Sørsdal (f. 1966) er frå Tromøya utanfor Arendal og bur i Bergen. Ho debuterte med Makabre bikkjer. Guds hund er den andre boka hennar. ROMAN ISBN: Pris kr 329,- Utg. september 9

10 STEIN VERSTO: NIDAROS Intenst trekantdrama Nidaros er ei kjærleiksforteljing og eit trekantdrama. Romanen følgjer Peter, ein foreldrelaus gut som veks opp i eit kloster i Tyskland, Ben, ein komponist frå Oslo, og Birgitta, ein skodespelar med røter i Telemark. Romanen flettar saman fortida og notida og det indre og ytre livet til desse personane. Notidshandlinga tar oss med til Trondheim, som Ben har reist til for å begynne på eit nytt musikkverk. Her møter han Birgitta, som han tidlegare har hatt eit kjærleiksforhold til. Birgitta er i byen med ein gammal ven, Peter. Når desse tre møtes blir er det ikkje muleg å halde fortida skjult lenger; alt må opp i dagen. Dei blir dermed nøydde til å møte alt dei ikkje visste om seg sjølv. Og det viser seg at dei alle er knytte saman på måtar dei aldri hadde drøymt om. Nidaros tematiserer korleis det vi ikkje hugsar, spelar aktivt med i livet vårt og formar relasjonar, reaksjonar og handlingar. Stein Versto (f. 1957) debuterte med novellesamlinga Ho blei borte i trappene. Den fekk Tarjei Vesaas' debutantpris i Versto har også skrive diktsamlingane Innfalda tid, minne (1995) og Snø i partituret (2000). No er han endeleg tilbake med ny bok, og dette er også den første romanen hans. ROMAN ISBN: Pris kr 369,- Utg. november 10

11 MARIELL ØYRE & JOSTEIN AVDEM FRETLAND (DEBUTANTAR): & ME SKAL BLI OMSKAPTE Under ein luftballong, i ein butikkvegg i Covent Garden, ligg det eit brev til Jakob Hov. Han er chocolatier i Paris og arveprins i familieverksemda, men når gamalonkelen hans døyr, lyt han til London og ta imot ein arv han ikkje har bedt om. Der treffer han Lucy, tremenningen han nesten hadde gløymt, men som slett ikkje har gløymt han. Og så er det Grace, som bur på loftet over butikken, utan at nokon heilt veit kven ho er. På nokre dagar blir alt snudd på hovudet, og Jakob finn ut at det ikkje berre er dei levande som har sterke meiningar om kva han bør gjera med livet sitt. & me skal bli omskapte er forteljinga om vestlendingen Jakob og sjokoladebutikken han startar i London. Det er ei forteljing om familieband med lange skuggar, kjærleik som råkar hardt, og den vanskelege kampen for å få bestemma over sitt eige liv. Mariell Øyre (f. 1990) og Jostein Avdem Fretland (f. 1990) voks opp i kvar sin dal inst i Sognefjorden. 14 år gamle fann dei kvarandre, og no bur dei i London og er saman om det meste, slik som debutromanen & me skal bli omskapte. Mariell er fotograf, bloggar og redaktør og held vanlegvis til på verdas største nynorskblogg, hjartesmil. Jostein er utdanna komponist, i tillegg til å vera musikar og skrivar. ROMAN ISBN: Pris kr 349,- Utg. september 11

12 OMSETTE ROMANAR: MARTIN JOENSEN: FISKARMENN Færøysk klassikar på land. Símun er ein hardtarbeidande fiskar om bord på sluppen Ørnen i mellomkrigstida. Forholda om bord er miserable, samhaldet dårleg og rivaliseringa sterk: Símun såg straks han sette foten om bord, at mellom denne mannen og han kom det til å bli harde tak. Dette var ein mann som ikkje gav seg før ein av dei låg der. Joensen skildrar framveksten av den færøyske klassekampen: opprøret mot rike reiarar og kjøpmenn som ikkje berre eig dei materielle verdiane, men også sjølve arbeidskarane og -jentene Martin Joensens Fiskarmenn (1946) er ein klassikar i den færøyske litteraturen. Frå færøysk ved Lars Moa. Beskrivelserne af livet ombord på færøske fiskeskibe er fremragende, og giver en besk afsløring af samfundets hierakiske opbygning. Jógvan Isaksen, Færøsk litteratur (Kbh. 1993) Martin Joensen ( ) debuterte med den første færøyske kollektivromanen, Fiskimenn (Fiskarmenn), i Martin Joensen har saman med dei internasjonalt meir kjende forfattarane William Heinesen og Heðin Brú ein sentral plass i færøysk litteratur. Lars Moa har omsett 16 bøker frå færøysk til norsk, og er blant anna blitt heidra med Sokneprest Alfred Andersson-Ryssts pris for arbeidet med å styrke sambandet mellom Noreg og Færøyane. ROMAN ISBN: Pris kr 229,- I sal 12

13 KRIM: THORE E. HELLAND: FARLEG KREDITT Kor langt er du villig til å gå for å redde livet? Rockemusikaren Alvin Evjo er på veg for å nå igjen ekskjærasten som han angrar på at han kasta ut av leilegheita i Bergen. Idet han set seg inn i den gamle Volvoen, ringjer faren. Edgar Evjo har gjeld til langt over pipa etter å ha vore involvert i eit mislykka hotellprosjekt saman med broren, Martin. Den litauiske mafiabossen Vanagas har gitt Edgar ein frist på to dagar til å skaffe kroner. Men Edgar manglar betalingsevne. Like blakk er Alvin, men han tek likevel på seg å hjelpe faren. Utan aning om kva dei skal gjere, reiser dei heim til det gamle huset i Øystese. Først når Alvin får barndomskameraten Erik med på laget, lausnar det. Den tidlegare drapsdømde kameraten har ingen sperrer, og han har ein dristig plan. Ein hardangerkrim med torpedoar, smuglarsprit og tragiske familieløyndommar. Thore Eithun Helland (f. 1965) er oppvaksen i Hardanger. Han jobbar i dag som advokat i Oslo. Farleg kreditt er den tredje romanen hans. I 2003 debuterte han med Bitterhonning Blues, og i 2008 kom Natta blir til regn. KRIM ISBN: Pris kr 329,- Utg. september 13

14 LYRIKK: SINDRE EKRHEIM: HO KJEM FRAM I REGNET Vakre dikt frå naturens mikroplan Dikta i denne boka framstiller rørsler i naturen på detalj- og mikroplanet: insekta, korna, dropane, fnugga og bakteriane. Mellom desse dikta utfaldar ei rekkje prosastykke ein brutal kronologi, ei historie om ei mor i siste livsfase. Dei to forteljingane i boka viser til ein heilskap der naturen, menneska, livet og døden er bygde opp av dei same bestanddelane. Gul materie glir ut i mørkret, herdar i augekroken hennar. Ein hestehov bryt frå andre sida. Ein morgon kvittar skyene seg med snøen. Sindre Ekrheim (f. 1967) er frå Stavanger og bur i Bergen. Han debuterte hausten 2010 med diktsamlinga Sjøen hugsar ingen barndom. LYRIKK ISBN: Pris kr 259,- Utg. oktober 14

15 ODD EIRIK FÆREVÅG (DEBUTANT): DAGANE GRÅ Tett og personleg om å miste eit lite barn Odd Eirik Færevågs dikt er gripande og personlege, underlege og underhaldande. Dei fortel om ein liten son som døyr, og som bringar fram minna om ei syster som rann på sjøen på eit grått akebrett. Den mørke tematikken blir boren fram av eit overskot, eit leikande språk som jobbar seg ut av sorga. Samlinga er ei hyllest til dei som står rundt: kjærast, foreldre, barn og venner. Odd Eirik Færevåg (f. 1976) kjem frå Røvær. Han bur i Haugesund og arbeider som lærar. Noko har stoppa opp, men det er ikkje sant det heller. Det held på og held på som ein tanke: ein bekk mellom lauvtre bak eit sjukehus. Eg skulle ha skrive dette med ein øydelagd penn på eit støvete ark på eit bord i eit tomt rom i Gamlahuset, så kunne vinden opna vindauget: Me får aldri sjå son vår igjen. LYRIKK ISBN: Pris kr 259,- I sal 15

16 ESSAY: RAGNAR HOVLAND: FRÅ RAGNAR TIL ALLE. E-POST I UTVAL Hovudkonsulent Ragnar Hovlands interne e-post offentleggjord! Ragnar Hovland var litterær konsulent på Det Norske Samlaget i årevis. Eit par dagar i veka har han hatt tilgang til eit kontor og ein pc. Dette har resultert i mange års bombardement med kortare og lengre e-postar til dei tilsette, og høgdepunktet i veka har for mange vore nettopp Hovlands kontordagar. I denne boka er ein liten del av denne verksemda fanga opp, alt frå Hovlands fråværsassistentar via små oneliners til livsfunderingar og ymse forbrukartestar. Med denne boka gir vi fansen innblikk i ein hittil skjult del av forfattarskapen. Forord av Erle Stokke. Ragnar Hovland (f. 1952) er ei særeigen stemme i norsk litteratur. Full av spenstige innfall, merkverdige karakterar og populærkulturelle referansar har han i snart 30 år gitt ut meir enn 40 bøker i alle sjangrar. E-POST ISBN: Pris kr 199,- I sal 16

17 EINAR ØKLAND: FOTGJENGAR MED FOTNOTAR Om kulturens kvite felt Økland skriv om eigne og andre sine tekstar, om barnebøker, imaginære bøker, om glansbilde og brevmerke. Her er helsingar til jubilantar i form av både dikt og prosa. Og der store delar av dagens skjønnlitteratur freistar å nytte seg av grep frå faktabøkene, lar Økland denne sakprosaboka slå ut i det eksplisitt skjønnlitterære, gjennom lyriske bolkar, fabulerande prosa og også eit lesestykke som handlar om Dag Solstads 85-årsdag. Økland viser igjen at det framleis er mykje å oppdage og gle seg til i litteraturen. Einar Økland (f. 1940) er ein av dei mest allsidige og originale forfattarane i landet. Han har sidan debuten i 1963 gitt ut nærmare 80 bøker innanfor dei fleste sjangrar og motteke ei lang rekkje prisar, m.a. Doblougprisen i 2000 og Gyldendalprisen i ESSAY ISBN: Pris kr 379,- Utg. september 17

18 DRAMATIKK: OLAUG NILSSEN: STORT OG STYGT Om gleder og sorger i småbarnslivet Olaug Nilssens bestillingsverk til Det Norske Teatrets hundreårsjubileum haustar strålande kritikkar i pressa. I stykket møter vi to nabopar. Det eine paret har eit barn og lever eit hektisk kvardagsliv eit småbarnshelvete. Det andre paret ventar barn og ser på foreldrelivet frå eit teoretisk og romantisk standpunkt. Dei har heilt klare meiningar om korleis naboane med barn eigentleg burde takle sonen som skrik heile natta. Det ligg ei attkjenneleg uro og ein angst under teksten, for alt som kan gå gale, for at ein ikkje strekker til, og for at ein ikkje gjer dei rette vala i avgjerande situasjonar. Olaug Nilssen (f. 1977) debuterte med romanen Innestengt i udyr i Sidan den gong har ho skrive bøker i ulike sjangrar og markert seg som ei uvanleg og viktig stemme i norsk litteratur. Særleg kjend er Nilssen for romanen Få meg på, for faen som òg er filmatisert. Nilssen har blant anna vore leiar på Skrivekunstakademiet i Bergen. Ho kjem frå Solheimsdalen i Førde, men bur no i Bergen. DRAMA ISBN: Pris kr 199,- Utg. september 18

19 POCKET: JON FOSSE: OLAVS DRAUMAR Litterært sett er Jon Fosse i toppklasse her. Knut Hoem, NRK Kulturnytt Olavs draumar er ei draumelik, urovekkjande og klaustrofobisk forteljing, mest som ei bibelsk likning. Med sitt enkle og ladde språk skapar Fosse ei lysande skildring av kjærleiken mellom dei to unge. Alida og Asle kom i Andvake til Bjørgvin der ho fødde eit barn. I Olavs draumar forlèt dei byen, men Asle, som no vel å kalla seg for Olav, vil dra attende til Bjørgvin for å kjøpa ei gåve til Alida. Men det går ikkje slik han drøymer om. Handlinga i Olavs draumar er enkel og tragisk. Men den vakre ordflaumen, intertekstualiteten og det draumliknande tvitydige gjer den samla forteljinga om Asle (Olav) og Alida (Åsta) til eit verk med stor diktarleg kraft. Merete Røsvik Granlund, Dag og Tid ROMAN ISBN: Pris kr 149,- I sal AGNES RAVATN: VEKE 53 Georg Ulveset er ein middelaldrande, skild lektor som innser at han er misfornøgd med dei fleste vala han har gjort i livet, utan at han heilt veit kva han skal gjere med det. Agnes Ravatns kritikarroste debutroman. Veke 53 er en fin debut full av gode og ikke minst morsomme scener, med pinlige, nedrige øyeblikk og genuin kontakt i tørrvittig form. Hilde Stubhaug, Morgenbladet Agnes Ravatn har skrive ei morosam og underhaldande lita perle av ei bok som også opnar for alvorlege refleksjonar rundt korleis vi sjølve er ansvarlege for lukka i liva våre. Kari Mathilde Hestad, ABS Nyheter ROMAN ISBN: Pris kr 149,- Utg. september 19

20 BARN OG UNGDOM: APPAR: EVA MUSZYNSKI OG KARSTEN TEICH: COWBOY-CLAUS OG DEN PROMPANDE PONNIEN Cowboy-Claus er ikkje som cowboyane i Det ville vesten. Han har ikkje hest. Han har kua Rosa og grisen Lisa, og han har ein grønsakhage. Men ein dag høyrer han nokre underlege lydar frå maisåkeren. Cowboy-Claus og den prompande ponnien er ein del av Samlagets Leseland for barn som lærer å lese. Dette er gode historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar, skapt for å stimulere og inspirere ferske lesarar. LESELAND NIVÅ 3 RUSSEL PUNTER OG DAVID SEMPLE: DEN KROKETE MANNEN Den krokete mannen har eit krokete hus og ein krokete katt. No vil han ha ein krokete fisk til middag. Men fisken er vekk. Den krokete mannen er ein del av Samlagets Leseland for barn som lærer å lese. Dette er gode historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar, skapt for å stimulere og inspirere ferske lesarar. LESELAND NIVÅ 1 RUSSEL PUNTER OG GUSTAVO MAZALI: DEN PYSETE KATTEN Katten Steinar er redd for det meste, så eit mørkt hus fullt av rare lydar er den siste staden han har lyst til å vere. Men for å redde dagen må Steinar vere modig. Den pysete katten er ein del av Samlagets Leseland for barn som lærer å lese. Dette er gode historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar, skapt for å stimulere og inspirere ferske lesarar. LESELAND NIVÅ 2 MARTIN BALTSCHEIT OG ULF K.: FELINE, PROFESSOR PÅL OG KJEMISETTET Pål har lenge ønskt seg ein stor, farleg hund som kan passe på han og skremme alle i heile verda. Men når han får oppfylt ønsket sitt, blir han frykteleg skuffa: Felline er nemleg lita og slett ikkje farleg. Men han har jo kjemisettet sitt... Felline, professor Pål og kjemisettet er ein del av Samlagets Leseland for barn som lærer å lese. Dette er gode historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar, skapt for å stimulere og inspirere ferske lesarar. LESELAND NIVÅ 3 20

21 GUDRUN LIKAR OG SABINE BÜCHNER: PRINSESSE FIBI OG DRAKEN Fibi er lei av å vere prinsesse. Ho drøymer om eventyr og heltedådar. Når ein gretten drake kjem og skremmer heile kongeriket, får ho endeleg sjansen: Modig dreg ho av stad for å møte det farlege uhyret... Prinsesse Fibi og draken er ein del av Samlagets Leseland for barn som lærer å lese. Dette er gode historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar, skapt for å stimulere og inspirere ferske lesarar. LESELAND NIVÅ 4 MAIRI MACKINNON OG FRANCESCA DI CHIARA: SOLA OG VINDEN «Eg er sterk!» seier sola. «Eg er sterkare!» seier vinden men korleis kan dei bevise det? Denne livlege gjenforteljinga av ein av dei klassiske fablane til Æsop har lettlesen tekst. Etter at barna har lese forteljinga, kan dei prøve seg på nokre morosame oppgåver. Sola og vinden er ein del av Samlagets Leseland for barn som lærer å lese. Dette er gode historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar, skapt for å stimulere og inspirere ferske lesarar. LESELAND NIVÅ 1 SYLVIA HEINLEIN OG SABINE WIEMERS: DEI HEMMELEGE SUPERHELTANE Willi, Mikke og Jonny har ein hemmeleg klubb: Dei er «Dei beste», og dei les helst superheltteikne seriar. Men ein dag kjem dei tre vennene på sporet av ei superstor hemmeleg heit, og plutseleg står superheltane framfor dei i levande live... Dei hemmelege superheltane er ein del av Samlagets Leseland for barn som lærer å lese. Dette er gode historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar, skapt for å stimulere og inspirere ferske lesarar. LESELAND NIVÅ 4 KENNETH GRAHAME, KATIE DAYNES OG FRED BLUNT: DEN UNDERLEGE DRAKEN Kven har vel høyrt om ein drake som ikkje likar å slåst? Og kva skjer når den barskaste drakedreparen av alle kjem på besøk til han? Den underlege draken er ein del av Samlagets Leseland for barn som lærer å lese. Dette er gode historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar, skapt for å stimulere og inspirere ferske lesarar. LESELAND NIVÅ 2 21

22 BILETBØKER: HELGA GUNERIUS ERIKSEN: PERI OG PETI VENDER OM Ei enkel bok om store ting Peri og Peti er to små vener som vågar seg ut i verda for å oppleve luktene og lydane der. Men brått blir det skummelt! Då gjeld det å kome seg fort bort. Helga Gunerius Eriksen har skrive og sydd denne store, vesle forteljinga om Peri og Peti. Resultatet er blitt ei perle av ei bildebok til glede for både små og store lesarar. Boka er støtta av Leser Søker bok. Helga Gunerius Eriksen kjem frå Stord og bur i Bergen. Ho er cand.mag. med faga keramikk og filosofi og har skrive over tjue bøker for alle aldrar i fleire sjangrar. I 2013 fullfører ho fordjupingskurs i dramatikk ved Norsk Barnebokinstitutt. BILETBOK ISBN: Pris kr 229,- I sal 22

23 MARTINE GRANDE (DEBUTANT): KAKERLAKKEN MED DEN STYGGE FRAKKEN OG HOVUDET FULLT AV TRISTE TANKAR Original og varm debutbok Kakerlakken er redd for å blø, redd for å dø. Men ho er òg redd for å leve. Kvar finn ein lys og glede når hausten har gøymt sola og fargane? I eit spenstig, humoristisk biletspråk fortel debutant og animatør Martine Grande den bittersøte historia om kakerlakken som får tunge vintertankar. Dette er ei bok det er lett å bli glad i. Denne biletboka kjem også som animasjonsfilm på NRK Super til hausten. Martine Grande (f. 1985) voks opp i Lierne i Nord-Trøndelag og bur no i Volda. Ho er utdanna animatør og jobbar til dagleg i sitt eige vesle animasjonsselskap Grande Produksjon. Kakerlakken med den stygge frakken og hovudet fullt av triste tankar er debuten hennar som barnebokforfattar. BILETBOK ISBN: Pris kr 229,- I sal 23

24 GYRID AXE ØVSTENG OG PER RAGNAR MØKLEBY (ill.): FØRSTEMAMMA PÅ MARS Sprelsk og ærleg bildebok Førstemamma på Mars er forteljinga om ei lita jente som nektar å innsjå at mora er på sjukehus. I fantasien lagar ho mange mulege versjonar av kvar mor har tatt vegen. Kanskje er ho på handletur? På røvarjakt? Eller rett og slett på Mars? Førstemamma på Mars er i tekst og bilete ei eksplosiv og sår forteljing om sjukdom i den næraste familien. Gyrid Axe Øvsteng (f. 1974) er forfattar og dramatikar frå Vågå. Ho debuterte skjønnlitterært med biletboka Finn! i Øvsteng er busett i Skien. Per Ragnar Møkleby er illustratør og grafikar frå Lørenskog, busett i Skien. Møkleby er utdanna ved Kingston University i London og har illustrert bøker, aviser og blad for alle dei store forlaga sidan BILETBOK ISBN: Pris kr 229,- I sal 24

25 FRÅ 9 ÅR: TORE KVÆVEN: KAMELJEGEREN Ørkeneventyr i beste Indiana Jones-stil! På ein eldgammal motorsykkel reiser kameljegeren inn i verdas største ørken. Framfor han spring Tam, ein halvtam afrikansk villhund, og bak han sit Øystein og Lisa. Men på dette toktet finn dei meir enn berre kamelar. Ørkenen skjuler også livsfarlege kjeltringar og ei mørk hemmelegheit frå faraotida. Ei humoristisk og spennande bok for eventyrarar år. Tore Kvæven (f. 1969) bur i Sirdal i Vest-Agder. Han debuterte i 2011 med Hard er mitt lands lov. Kameljegeren er den første barneboka hans. FRÅ 9 ÅR ISBN: Pris kr 199,- Utg. september 25

26 ANNE VIKEN: ELISE OG MYSTERIET PÅ HESTEKLINIKKEN Nyskapande hestebokserie med skikkeleg driv! Onkel Kalle har fått seg arbeid som veterinær på Trollskogen hesteklinikk, og Elise er lykkeleg over å få vere med han på jobb. Men i den gamle veterinærbustaden skjer det uforklarlege ting, og ute i praksis har Kalle alvorleg trøbbel med å gjere pasientane friske. Gamle Ylva påstår at ein spøkelsesdyrlege går gjennom gangane, og Elise forstår etter kvart at hesteklinikken skjuler langt meir enn sjuke hestar. I denne spennande serien om Elise tar Anne Viken hesteboksjangeren til nye høgder! Anne Viken er veterinær, statsvitar, bloggar og skribent. Ho debuterte i 2012 med den første boka i den spennande serien om Elise, Elise og mysteriet med dei døde hestane. FRÅ 10 ÅR ISBN: Pris kr 199,- I sal 26

27 FANTASY: LENE KAABERBØL: VILLHEKS. BLODSUNGEN Lett å lese, lett å like Om det hadde vore opp til Claras mor, ville Clara aldri blitt villheks. Det er så altfor farleg! Ho er redd for at Clara skal komme i fare, og det viser seg dessverre at ho har rett. Den ville verda er ein farleg stad, ikkje minst no som Bravita Blodsunge er i ferd med å bryte ut av fengselet ho har vore innesperra i dei siste 400 åra Blodsungen er fjerde bok i den medrivande og lettlesne serien om dyrevennen og villheksa Clara. Frå 8 år. Lene Kaaberbøl (f. 1960) starta karrieren sin som forfattar i ein alder av 15 år. Sidan den gong har ho skrive ei rekkje bøker, og ho er i dag forfattar på heiltid. Kaaberbøl har tidlegare skrive serien om Skammarens barn, og ho har blant anna vunne Disney-prisen for W.I.T.C.H.-serien. FANTASY ISBN (NN) (BM) Pris kr 199,- Utg. august 27

28 SAKPROSA FOR BARN: ERNA OSLAND: NASEVIS Ei lita bok om små og store nasar Dette er ei bok full av nasar, verdas beste nase, verdas største nase og verdas minste. Og det er ei bok full av kunnskap om nasar, store snablar, breie tryne og spisse snutar. Her får du verkeleg vite kor nyttig ein nase er, og korleis dei greier oppgåva med å dra inn luft. Men kva meir kan nasar brukast til enn pusting? For nasar er ikkje berre til å puste eller nyse med. Store nasar kan ein dusje med. Lange nasar kan ein jakte med. Mens verdas minste nase, heilt usynleg, kan brukast til å leite fram ein kjærast med. Les og bli nasevis! Boka er illustrert av Elisabeth Moseng. Erna Osland (f. 1951) debuterte i 1987 med ungdomsromanen Natteramnen og har skrive ei rekkje kritikarroste bøker for barn, ungdom og vaksne. Osland er frå Høyanger i Sogn, men bur på Byrknesøy i Sogn. SAKPROSA FOR BARN ISBN: Pris kr 249,- Utg. september 28

29 UNGDOM: MAGNHILD BRUHEIM: DET SOM ER SANT Kva skjedde på det rommet på den festen? Kva er sant, og kva er rykte? Kven si side stiller du deg på når det er ord mot ord? Linn og Solveig er bestevenninner, men vennskapen blir sett på ein vanskeleg prøve når Hanna og Sander har to ulike versjonar av kva som eigentleg skjedde på det rommet på den festen. Denne romanen engasjerer lesaren frå første side og er ei høgaktuell bok om sex, vennskap, overskriding, grensesetting og hemningslaus ryktespreiing på sosiale medium. Magnhild Bruheim (f. 1951) frå Skjåk i Gudbrandsdalen debuterte med kriminalromanen Varselet i 1997 og har sidan skrive fleire bøker både for vaksne og for ungdom. Ho har arbeidd som journalist i fleire avdelingar i NRK, både i Oslo og på Lillehammer. Dei siste åra har ho livnært seg som forfattar og frilansjournalist. Bruheim er busett på Lillehammer. UNGDOM ISBN: Pris kr 199,- I sal 29

30 ATLE HANSEN: FLUKT Lettlesen spenningsbok Rett under fjellet ligg det eit tomt hus, som plutseleg ikkje er tomt lenger. Nokon har flytta inn, men vil ikkje bli sett. Er det dei rømte asylbarna, eller kanskje den farlege fangen som har slått seg til der? Og kva i all verda gjer ein når ein oppdagar noko som er hemmeleg? Flukt er ei lettlesen og spennande bok om å våge å gjere skumle og kanskje ulovelege ting. Les og få hjarteklapp. Utgivinga er støtta av Leser søker bok. Atle Hansen (f. 1954) er forfattar, musikar og journalist. Han har skrive bøker for både barn og vaksne, gitt ut fleire plater og fått Vinjeprisen for nynorsk journalistikk. Atle Hansen bur på Stord. LETTLES FRÅ 12 ÅR ISBN: Pris kr 179,- I sal 30

31 RAGNAR HOVLAND: OM NOKO SKULLE SKJE Endeleg ny ungdomsroman frå Ragnar Hovland! Ingrid, kjærasten til Reiner, døyr. Og Reiner sørgjer slik over henne at han ikkje vil leve meir, han heller. Så blir han, gjennom den mystiske Percy, kjend med Kapteinen, som gir han eit tilbod han ikkje kan seie nei til. Kapteinen veit nemleg kor døra til den andre verda finst, der Reiner kan få møte ho han elska att. Han må gjennom umulege prøver og store farar, men har ingenting å tape. Om noko skulle skje byggjer på myten om Orfeus og Evrydike, men underverda frå den gong har forandra seg til eit grått landskap utan mobildekning og med gamle pc-ar som ikkje fungerer. Kjærleiken, derimot, er den same, og fortvilinga når den ein elskar går frå ein, er like vond som før. Ragnar Hovland (f. 1952) er ei av dei mest særeigne stemmene i norsk litteratur. Full av spenstige innfall, merkverdige karakterar og populærkulturelle referansar har han i snart 30 år gitt ut meir enn 40 bøker i alle sjangrar. UNGDOM ISBN: Pris kr 249,- Utg. oktober 31

32 HARALD NORTUN: NESTEN SAMAN Ei diktsamling som treffer midt i planeten! Kanskje du akkurat no er åleine. Kanskje du trur at ingen bryr seg. Kanskje du trur at ingen ser deg. Kanskje du trur at du ikkje er bra nok. Kanskje du trur at ingen veit kven du er. Kanskje du ikkje kan førestelle deg at det finst nokon som tenkjer på deg og berre på deg kvar dag, kvar time, kvart minutt og sekund. Går det an å vere forelska i den suraste på heile skulen? Går det an å vere nesten saman? Denne diktsamlinga skildrar på humoristisk, sårt, energisk og treffande vis, korleis det er å vere ung, sur og nesten saman. Harald Nortun (f. 1972) er utdanna litteraturvitar og har arbeidd som lektor ved NTNU. Han debuterte som forfattar med romanen Røverskogen i Nortun er busett i Trondheim. DIKT FOR UNGDOM ISBN: Pris kr. 199,- I sal 32

33 GAUTE M. SORTLAND: THE RISE AND FALL OF GØRAN TROVÅG Unggutar på leit Dette er historia om Stuart, som eigentleg heiter Gøran, og kompisane hans. Det er historia om skitten sprithandel, vennskap og musikk. Det er forteljinga om måker og vind, om damer og eksplosjonar, og ikkje minst: historia om å gå skikkeleg på trynet i hundeskit. Gaute Sortland har skrive ei morosam, skeiv og sår bok om det å vere ung gut i ein liten norsk by. Gaute M. Sortland (f. 1980) kjem frå Haugesund. Han debuterte som forfattar med romanen Johan i 2009 og er kjend som songar og musikar i Bergen Mandolinband. UNGDOM ISBN: Pris kr 199,- I sal 33

34 SAKPROSA FOR UNGDOM: KRISTIAN BJØRKELO: EKSTREMISTBOKA Dagsaktuelt og engasjerande Kva er terror, og finst det døme på legitim terror? Kva kan vi kalle ekstreme ytringar, og når blir ein ekstremist? I denne aktuelle debattboka for ungdom diskuterer Kristian Bjørkelo kva ekstremisme og terror er. Gjennom intervju, fargerike døme og historie gjev forfattaren ein bakgrunn for å forstå ekstremistar og motivasjonen deira. Han gjer dette i eit kunnskapsrikt, humoristisk og provoserande språk. Kristian A. Bjørkelo (f. 1978) er utdanna folklorist, har følgt ulike ekstreme miljø i over ti år, og kombinerer fagleg innsikt med humor og snert. Han har skrive blogg og artiklar i fleire år, og i 2013 redigerte han Gi meg en scene!, ein antologi om norsk blogging. SAKPROSA FOR UNGDOM ISBN: Pris kr 199,- Utg. desember 34

35 SAKPROSA: OLE ELLEFSEN: REVEJEGERANE PÅ JAN MAYEN Dei skulle fange rev, men enda med å jakte på kvarandre Den erfarne journalisten Ole M. Ellefsen fekk ei skattkiste i fanget i form av fleire dagbøker skrivne av fangstmenn som overvintra på Jan Mayen. Året er menn er isolert på ei aude øy mellom alt og ingenting. Klippeøya Jan Mayen er nettopp blitt erklært som norsk territorium. Under det ruvande vulkanfjellet Beerenberg skal dei klare seg gjennom vinteren i tronge, små fangsthytter. Målet er å bli rike på revefangst. Vi følgjer karane gjennom vonbrot, krangel og glede. I desembermørket kjem dei svarte tankane. Snart må den eine rømme over fjellet for ikkje å bli slått helselaus. Dei kjem i klammeri om jaktrettane og øydelegg fellene for kvarandre. Til slutt dreg Hank, cowboyen frå Baltimore, ein Colt.38, klar til å drepe. Ole M. Ellefsen (f. 1949) har mange år som journalist og forfattar bak seg og er no leiar ved Aalesunds Museum. Han har tidlegare gitt ut bøkene Farefull ferd på Sunnmørskysten og Folket ved Hustadvika. HISTORIE ISBN: Pris kr 349,- Utg. september 35

36 ALFRED FIDJESTØL: TRASS ALT. DET NORSKE TEATRET Dramatiske scener frå 100 års teatereventyr Det Norske Teatret trassa tyngdelovene i Teater-Noreg, det trassa dei økonomiske vilkåra og dei fysiske føresetnadene i den vesle teatersalen, og det trassa den veldige motstanden mot prosjektet mellom riksmålsfolket. Opninga i hovudstaden utløyste eit vekelangt teaterslag, med pipekonsertar under framsyningane, blodige slagsmål i salen og titusentals demonstrantar i gatene omkring teateret. 100 år seinare er språkstriden avvæpna og teaterkunsten har mist den privilegerte posisjonen sin i kulturfeltet. Men Det Norske Teatret står framleis like støtt, med eige palass i Karl Johan-kvartalet og publikummarar i gode år, trass alt. For første gong kjem her heile historia, frå turneane til forløparen Det Norske Spellaget i 1911 og 1912 til den storslagne hundreårsfeiringa i Alfred Fidjestøl (f. 1973) er journalist og forfattar og har tidlegare gjeve ut bøkene Hans Jonas. Ein introduksjon (2004) og Eit halvt liv. Ein biografi om Per Sivle (2007). Han har vore tilsett ved Det Norske Teatret for å skrive jubileumssoga deira, men har stått heilt fritt til å skrive ærleg, kritisk og usminka om vegval og konfliktar, kriser og høgdepunkt. HISTORIE ISBN: Pris kr 499,- Utg. oktober 36

37 JAN OLAV GATLAND: OLAV DALGARD. EIN BIOGRAFI Ein frikar i norsk åndsliv Olav Dalgard ( ) var ein av dei mest aktive kulturarbeidarane Noreg har hatt, ein markant pioner innan film og teater. Han var ein sentral aktør i norsk kultur- og åndsliv i over 50 år, også som litterat, målmann og humanetikar. Med ei halv stilling som dramaturg på Det Norske Teatret gjennom femti år fekk han høve til å røre seg fritt mellom institusjonar og kunstartar. Han var aktiv i sosialistiske Mot Dag, laga ni filmar, sat på Grini og i Sachsenhausen under krigen, var kritikar i fleire aviser, skreiv fleire bøker og kjempa fram teatervitskap som universitetsfag og ein offentleg teaterskule. Biografien om Olav Dalgard er blitt ein kulturhistorisk gjennomgang av frontar, rørsler og institusjonar i det 20. hundreåret. Jan Olav Gatland (f. 1949) er førstebibliotekar ved Universitetsbiblioteket i Bergen. Han har arbeidd som kritikar og omsetjar og i tillegg skrive ei rekkje artiklar og utgitt fleire bøker om litteratur og teater, som Ord og orgasme. Ein biografi om Ola Raknes (2010), og Torvald Tu. Eit diktarliv (2008). BIOGRAFI ISBN: Pris kr 399,- I sal 37

38 DAG H. NESTEGARD: ATLANTERHAVSFLYGAREN THOR SOLBERG. EI RØVARHISTORIE Eventyrleg om flypioner Sommaren 1935 flaug Thor Solberg som førstemann frå USA til Noreg via Grønland, Island og Færøyane med eit spinkelt einmotors Loening amfibiefly. Den utrulege historia er lite kjend, og Thor Solberg var sjølv ein mann utanom det vanlege. Han dreiv business både i Noreg og i USA, var stor i kjeften og ein solid mytebyggjar. Solberg var ein del av flypionermiljøet i Brooklyn N.Y., saman med mellom andre Charles Lindbergh. Dette er historia om ein flygalen gut frå eit småbruk i Florø, som fekk til nesten alt han ville, men som krasjlanda rett som det var. Dag H. Nestegard (f. 1968) er journalist og redaktør i Bok og Samfunn. BIOGRAFI ISBN: Pris kr 349,- Utg. september 38

39 KATRINE SELE: KENNETH. HISTORIA OM KENNETH SIVERTSEN Historia om Kenneth Sivertsen er ei historie om eit uvanleg talent, absurde innfall og ville påfunn, intense kjærleikshistorier, men også om alt som kan bryte ned eit menneske. Kenneth Sivertsen døydde julaftan 2006, berre 45 år gammal. Mange hugsar ein brutal nedtur og eit halvt hovud, men Sivertsen var mykje meir enn eit fall for open scene. Han var gitarist, komponist, songar og humorist. Han voks opp på Mosterøy i Bømlo, med Jesus og englar som ein sjølvsagd del av kvardagen. Alt som 22-åring skreiv han sin første symfoni. Kenneth Sivertsen var klassisk komponist, skreiv viser, spelte med dei fremste amerikanske jazzmusikarane, vart rikskjendis som kabaretartist saman med kjærasten Herborg Kråkevik og turnerte ein periode saman med 47 teddybjørnar. journalistar. Katrine Sele (f. 1972) er oppvaksen i Skottland, Zimbabwe, Bærum og Singapore. Ho er busett i Jølster i Sunnfjord og har arbeidd som journalist i avisa Firda sidan Tidlegare har ho blant anna gjeve ut ei prislønt bok om kunstnaren Oddvar Torsheim, og ho er tildelt Kulturdepartementets nynorskpris for BIOGRAFI ISBN: Pris kr. 349,- Utg. september 39

40 OTTAR GREPSTAD: HISTORIA OM IVAR AASEN Ny biografi om 200-års jubilant Ivar Aasen reiste lengre enn Marco Polo, hadde bøker på minst 20 språk og hugsa alt han hadde lese éin gong. Han var bondesonen og vegarbeidaren som moderniserte Noreg, grunnla den nynorske diktekunsten og blei ein internasjonalt respektert språkforskar. Berre 22 år gamal bestemte Ivar Aasen seg for å finne det språket som alt var på folkemunne, og gjere dette til det norske språket. Offentleg sa han det først 16 år seinare, og laga seg ein grenselaust ambisiøst arbeidsplan. Lesaren blir med Aasen landet rundt og livet gjennom i arbeidet hans med å oppfylle planen. Rekk han det han må få gjort? Ottar Grepstad (f. 1953) er direktør i Nynorsk kultursentrum, forfattar og hovudredaktør i Allkunne. Han har gitt ut over 25 bøker om språk og litteratur, historie og samfunn, kultur og politikk. BIOGRAFI og HISTORIE ISBN: Pris kr 349,- I sal 40

41 KRISTIN FRIDTUN: NYNORSK FOR DUMSKALLAR Nynorsk er ikkje vanskeleg Nynorsk for dumskallar er skriven for dei som ikkje kan så mykje om nynorsk, men som vil lære litt. Eller: Ho er skriven for dei som ikkje vil lære nynorsk, men som må lære det. Kristin Fridtun var sjølv bokmålselev i tjukkaste bokmålsland. På ungdomsskulen hadde ho ein norsklærar som sa: «Nynorsk er ikkje vanskeleg.» Fridtun trudde ikkje på henne. Seinare måtte Fridtun bite i graset og vedgå at læraren hadde rett. Den nynorske jungelen er ikkje så stor og skummel som mange trur! Fridtun syner veg på morosamt, enkelt og underhaldande vis. Ho stiller spørsmål som: Er Ivar Aasen rota til alt vondt? Ho knuser mytar om nynorsken og Aasen og gir ei enkel og uvanleg god innføring i nynorsk språkføring og grammatikk. Kristin Fridtun (f. 1987) har mastergrad i norrøn filologi. Ho er oppvaksen med bokmål, men skifta til nynorsk i Fridtun er fast spaltist i Dag og Tid og har vore bidragsytar i ymse tidsskrift og bøker. Ho kjem frå Elverum, men er busett i Bergen. Fridtun gav i 2011 ut boka Norsk etymologisk oppkok. SPRÅK ISBN: Pris kr 249,- I sal 41

42 ØYSTEIN A. VANGSNES: SPRÅKLEG TOLERANSE I NOREG NORGE, FOR FAEN! Er vi eigentleg så språktolerante i dette landet? Blant språkforskarar utanlands blir Noreg sett på som eit land med stor takhøgd for språkleg mangfald. Men i kva grad set vi eigentleg pris på språkmangfald? Kvifor ser ein stadig negative og til dels hatske utfall mot nynorsk? Kvifor møter meir synleggjering av samisk språk i Nord-Noreg sterk folkeleg motstand? Og er det eigentleg så populært med alle moglege slags dialektar i dette landet? Bodskapen i boka er at språkleg toleranse og verdsetjing av språkmangfald er bra for den enkelte, og difor også for samfunnet. Øystein A. Vangsnes (f. 1968) er dr.art. i lingvistikk og arbeider som forskar ved Universitetet i Tromsø og professor II ved Høgskulen i Sogn og Fjordane. Han er ein aktiv forskingsformidlar som mellom anna bloggar om språk og språkvitskap på nettportalen Forsking.no. I 2012 vart Vangsnes tildelt Universitetet i Tromsøs formidlingspris. SPRÅK ISBN: Pris kr 129,- Utg. oktober 42

43 OTTAR GREPSTAD: SPRÅKSANSEN. KALENDER OM ALL VERDAS SPRÅK Boka som rommar ei heil verd og varer i år etter år Kva skjedde i all verdas språk nett i dag? Kven har sagt noko lurt om språk og litteratur som du kan bruke på bloggen, i lunsjpausen eller i talen? Denne språkkalenderen har svar for alle dagar året gjennom. Kvar dag har ei forteljing frå språkhistoria verda rundt, opplysningar om ein forfattar som blei fødd eller døydde, og eit ord for dagen om språk. Det heile er lagt til rette med overblikk og språkglede, sans for detaljar og glimt i auga. Forteljingane rommar 5000 år og nærmare 300 språk. Som dagane går tek eit fargerikt bilete form, av språk som blir til og vinn posisjonar, endrar seg og tek uventa vendingar. Språksansen er ei overraskande, lærerik og underhaldande bok for fleire enn den språkinteresserte. Ottar Grepstad (f. 1953) er direktør i Nynorsk kultursentrum, forfattar og hovudredaktør i Allkunne. Han har gitt ut over 25 bøker om språk og litteratur, historie og samfunn, kultur og politikk. SPRÅK og HISTORIE ISBN: Pris kr 349,- Utg. september 43

44 JAN INGE SØRBØ: TIL TRØYST. Å GJE SPRÅK TIL PSYKISKE KRISER Om psykisk sjukdom i skjønnlitteraturen Medisinen har ikkje eit godt nok språk for dei kjenslene og erfaringane folk får ved psykiske sjukdommar og plager. Jan Inge Sørbø viser at det er litteraturen som er den store og romslege kjelda til slik innsikt og forståing. Dette kan ikkje erstatta diagnosesystema og fagkunnskapen, men litteraturen kan supplera og stundom korrigera dette. Det skarpe skiljet mellom frisk og sjuk, galen og normal, er gjerne mindre viktig i skjønnlitteraturen. Vi møter ofte innsiktsfulle og kloke røyster som har erfaringar på begge sider av slike skilje. For den som sjølv kjempar med slike vanskar, kan det liggja både gjenkjenning og trøyst i gode romanar og dikt. Sørbø gir døme frå bøker av m.a. Beate Grimsrud, Olav H. Hauge, Karin Fossum, Arne Garborg, Alfred Hauge, Gunvor Hofmo, Göran Tunström og Lars Amund Vaage. Jan Inge Sørbø (f. 1954) er litteraturvitar, forfattar og journalist. Han er professor ved Nordisk institutt, Universitetet i Bergen, professor ved Institutt for sosialfag, Høgskulen i Volda. OM LITTERATUR ISBN: Pris kr 329,- Utg. september 44

45 TOROLF NORDBØ OG LEIF ARILD STEEN: EI SLAGS HANDBOK I SUNT BONDEVETT Jakta på den praktiske klokskapen! Kor mange gongar har vi ikkje høyrt tale om at vi bør bruke «sunt bondevett»? Men kva er det eigentleg? I denne morosame og nyttige boka følgjer vi Ryfylke-humoristane Torolf Nordbø og Leif Arild Steen i deira jakt på den praktiske klokskapen som ein kallar sunt bondevett. Finst det eit usunt bondevett? Og kan folk som i utgangspunktet ikkje har sunt bondevett, lære å bruke det? Saman med handplukka menn og kvinner viser forfattarane kjeldene og ingrediensane til det sunne bondevettet. Dette er ei bok full av humor og med glimt i auga. Du kan ikkje lære sunt bondevett på skulen. Men du kan kjøpe denne boka! Leif Arild Steen (f. 1972) er finnøybu, humorist og prosjektleiar i kulturbedrifta Ryfylke Livsgnist. Torolf Nordbø (f. 1956) er humorist, musikar, tekstforfattar og filosof. HUMOR ISBN: Pris kr 299,- Utg. september 45

46 MAT OG DRIKKE: INGRID ESPELID HOVIG: LETT TRAKTERING Nostagisk kokebok For 40 år sidan kom boka Lett traktering av Ingrid Espelid Hovig. Samlaget hyllar no heile landets matmor med å gje ut boka på nytt, akkurat slik ho såg ut i 1973, supplert med eit nyskrive forord av Andreas Viestad. Dette er ei bok som vil vekkje mange gode minne. Lett traktering var den andre kokeboka Ingrid Espelid Hovig gav ut. Då hadde ho allereie formidla mat i Fjernsynskjøkkenet i elleve år. Interessa for nye råvarer, nye retter og oppskrifter var stor. Boka inviterer til mimring om korleis det norske kjøkkenet var i ei tid då nye rettar kom til landet. Skal du traktera lett, kan du til dømes laga hane i vin, fiskegryte, laksesalat, svinerygg, bidos, lammegryte, risottoblåskjell i ratatouille eller høne på austerlandsk vis. Oppskriftene er framleis gode og enkle. Ingrid Espelid Hovig (f. 1924) er programleiar, forfattar og utan tvil heile Noregs matmor. Ho er kjend frå Fjernsynskjøkkenet og frå over 50 kokebøker. Espelid Hovig er utdanna på Statens lærerinneskole i husstell. Ho har motteke ei rekkje prisar i inn- og utland. I 1994 vart ho utnemnd til riddar av 1. klasse av St. Olavs Orden. Ingrid Espelid Hovig voks opp på Askøy, men er busett i Oslo. MAT OG DRIKKE ISBN: Pris kr. 179,- Utg. august 46

47 GUNDA DJUPVIK: BALL, KLUBB OG KOMLE MED DOTT Kraftkost til kvardag og fest Potetball har vore populær husmannskost over heile landet, og kvar landsdel har sin favoritt. Kompe, komle, klubb, krumme, kompedøse, ruter eller risk alle er namn på den grå juvel. Ball er heller ikkje eit særnorsk fenomen, både palt, gnocchi, knödeln og zeppelinar er variantar av vår potetball. Gunda Djupvik gir deg oppskrifter på eit solid utval av både potetball og fiskeball med ulikt tilbehør. Du lærer knep og triks for å få din favorittball heilt perfekt og med rett konsistens, og nye og moderne vriar på den tradisjonsrike retten. I dag er potetball ikkje berre kvardagskost, det er også herleg festmat! Foto av Gunda Marie Næss. Gunda Djupvik (f. 1966) er profilert matbloggar og skribent. Ho har tidlegare gitt ut bøkene Smalhans og Sylting og safting heile året. Ho bloggar på altgodt.no. MAT OG DRIKKE ISBN: Pris kr 369,- Utg. september 47

48 BODIL NORDJORE: BRØDBOKA Den ultimate norske brødboka Korleis laga eit saftig, sunt og knallgodt brød? Det er knapt noko matemne Bodil Nordjore har fått fleire spørsmål om enn brød. Her har ho samla dei 120 aller beste oppskriftene. Du får oppskrifter på kvardagsbrød, brød tilsett ulikt godt, som lauk, oliven eller tomat. Her finn du òg oppskrifter på småbrød som foccacia, franske bagettar og heilnorske rundstykke. Og du får vita korleis ein lagar brødet nordmenn har ete i generasjonar, nemleg flatbrød, og ei solid innføring i korleis ein bakar med surdeig. Bodil Nordjore svarar også på alt ein lurar på når det gjeld baking. Kor lenge skal brød eltast? Kva er ein kald og ein varm deig? Når skal saltet i brødet? Skal ein bruka olje i brødet? Kva skjer med brødet om deigen er laus? Korleis laga eit haldbart brød? Bodil Nordjore bur i Vinje og er kjend for mange frå NRKprogramma Kvelden før kvelden, Nitimen og Matlyst. Ho er lektor ved Høgskulen i Telemark og fagansvarleg fro tradisjonsmatstudiet på Rauland. Nordjore har tidlegare gjeve ut bøker om blant anna fjellmat, pølser og julemat. Ho er fast spaltist i Tara Smak. Nordjore reiser land og strand rundt med kunnskap og kurs om mat. MAT OG DRIKKE ISBN: Pris kr 399,- Utg. september 48

49 IDA SKIVENES: LEIK MED MATEN! KREATIVE FRUKOSTAR FOR STORE OG SMÅ Oppskrifter på 70 lukkelege morgonstunder Mor di tok feil, det er lov å leike med maten! Og det treng ikkje vere kjedeleg å ete sunt. Med enkle grep kan ei vanleg brødskive bli eit lite kunstverk, ja, rett og slett matkunst. Kva med isbjørngraut, ape-pannekaker, Raudhette av jordbær og kiwi, eller brødskive med Munch-motiv? Eller kanskje du heller vil lage Big Ben, Taj Mahal eller Oslo rådhus? Her får du mange idear til sunn og god mat som er moro for både store og små. Dei artige frukostane er laga med enkelt utstyr og lett tilgjengelege ingrediensar, og mange av dei tar berre 5 15 minutt å få ferdige! Ida Skivenes (f. 1984) deler matglede og kreative frukostar med hundre tusen følgjarar frå heile verda på Instagram under namnet idafrosk. Dette er første boka hennar. MAT OG DRIKKE ISBN Pris kr 299,- I sal 49

50 HOBBY: TOVE FEVANG: KLASSISK SMÅBARNSTRIKK. NORSKE MØNSTER FRÅ 0 TIL 4 ÅR Strikk i retromønster til dei minste Strikkeekspert Tove Fevang har vore i arkivet til garnfabrikken Sandnes Garn. Denne gongen har ho vore på jakt etter oppskrifter til dei aller minste. Her finn du plagg med snømenn, seglbåtar og lokomotivmønster, tradisjonelle kufter og genserar, heile sett til dei aller minste, men òg jakker, kjolar, luer og vottar. Fevang har leita fram kjære og kjende strikkeoppskrifter frå heilt tilbake til 1950-talet, tilpassa dei vår tid og dagens garntypar. Arkivet til landets eldste garnfabrikk er eit skattkammer for den strikkeinteresserte, og ein del av norsk kulturarv. Boka inneheld trinn-for-trinn-bilete og gode forklaringar for den som ikkje er heilt stø i alle teknikkar. Strikk vakre strikkeklede med namn som Lykkeliten og Småen! Alle modellane kan strikkast i ullgarn som toler vask i maskin. Tove Fevang er utdanna innan tekstil, broderi og design. Ho jobbar med handarbeid som designar, forfattar og frilansjournalist og har gjeve ut ei rekkje bøker innan handarbeidsfeltet. I 2012 gav Fevang ut boka Klassisk barnestrikk med oppskrifter for aldersgruppa 2 8 år. HOBBY ISBN: Pris kr 399,- Utg. september 50

51 POCKET: PATTI SMITH: JUST KIDS Vakker kjærleikshistorie Året er Verda står på terskelen til ei ny tid. Eit tilfeldig møte i Brooklyn fører to unge menneske inn på ein livsveg med kunst og lidenskap. Patti Smith ville bli poet og kunstnar, og Robert Mapplethorpe ville utfordre fotokunsten. Bundne saman i uskuld og entusiasme reiste dei på kryss og tvers av New York. I 1969 slo paret seg ned på Chelsea Hotel. Just Kids er Patti Smiths varme og inderlege kjærleiksforteljing om vennen Mapplethorpe, men boka er også eit unikt tidsdokument. Smith gir ei levande skildring av New Yorks avantgardistiske og spennande kulturliv i byrjinga av 70-talet. Her møter vi forfattarar, musikarar og kunstnarar som har påverka ein heil generasjon og sett avtrykk langt utanfor New Yorks grenser. I omgangskretsen var Sam Shepard, Janis Joplin, Jim Morrison, Andy Warhol, Bob Dylan, William Burroughs og mange fleire. Til norsk ved Brit Bildøen. I et presist og korthogget språk gir Smith et detaljert og realistisk bilde av en nesten mytisk epoke i nyere kunst- og rockehistorie. [...] Sidemålets iboende protest mot ensretting passer til Patti Smiths rebelske ånd. Rock best på nynorsk? Bernt Erik Pedersen, Dagsavisen BIOGRAFI ISBN: Pris kr 149,- I sal 51

52 PER INGE TORKELSEN: HUMOR E HEILE VITSEN Hvis du ikkje bler i godt humør av dette, så banke eg deg Eg ska begeistra deg. Eg ska få deg i godt humør, enten du vil eller ei. Eg ska servera någen kjekke historiar; snåle, tankevekkande, løgne, og anderledes. Eg ska gje deg kunnskab du kan gleda deg øve, artige anekdotar du kan briljera med i det nesta selskabet. Du ska få folk te å slappa av, åbna seg og trivas trygt. Eg ska lera deg kordan godt humør, latter og optimisme ska beriga resten av livet ditt. Etter meir enn 20 bøker og eit halvt hundreår i humoren og samfunnsdebattens teneste vil Per Inge Torkelsen heller rose enn erte på seg folk. Krydra med ikkje-injurierande døme og anekdotar frå mange års kurs og foredrag for organisasjonar og næringsliv, byr han på ei positiv handbok i kunsten å gi ros. Per Inge Torkelsen (f. 1953) er komikar, skodespelar, forfattar, radiokåsør, politikar og sjølverklært klovn. Han har gitt ut fleire bøker, mellom anna Den store, stygge eldreboka og Ikkje heilt rektige. HUMOR ISBN: Pris kr 149,- I sal 52

53 HØGSKULE OG UNIVERSITET: GUNNAR DANBOLT: FRÅ MODERNISME TIL DET KONTEMPORÆRE. TENDENSAR I NORSK SAMTIDSKUNST ETTER 1990 I denne boka gir Gunnar Danbolt ei oversikt over trendar og utviklingstrekk i den norske kunstverda dei siste tjue åra. Den nye kunsten etter 1990 blir ikkje lenger kalla moderne eller postmoderne, men contemporary eller kontemporær. Dette er blitt eit nytt internasjonalt uttrykk for tendensar i kunsten dei siste tjue åra, men kva det inneber, er ikkje eintydig, og det er det forfattaren vil utforske. Trendane blir presenterte og drøfta gjennom kunstnarar og deira verk, og sett inn i ein kunstteoretisk kontekst. Boka er rikt illustrert. Gunnar Danbolt er professor emeritus i kunsthistorie ved Universitetet i Bergen. Han har utgitt ei rekkje bøker og artiklar om kunst og kunsthistorie og er ein ettertrakta formidlar i fleire fora. ESTETISKE FAG ISBN: Pris kr 399,- I sal 53

54 JAN OLAV FRETLAND OG AUD SØYLAND: RETT OG GODT! HANDBOK I NYNORSKUNDERVISNING Nyttig bok for alle som skal undervise i nynorsk. Første del av boka tek for seg undervisningsmetodikk for ulike målgrupper: elevar som skal lære med utgangspunkt i eigen dialekt, elevar som har utgangspunkt i bokmål, og elevar som lærer nynorsk som framandspråk. Andre delen av boka gir ei innføring i nynorsk rettskriving og formverk. Her finn du ei fullstendig oppstilling over nynorsk formverk etter endringane og ei eiga ordliste for skulen. Her får du òg råd og vink om ordval. Jan Olav Fretland arbeider ved lærarutdanninga til Høgskulen i Sogn og Fjordane. Aud Søyland var sekretær for nemnda som utarbeidde den nye rettskrivingsnorma for nynorsk, og er medredaktør for klassikaren Nynorsk ordliste. SPRÅK OG LITTERATURVITSKAP ISBN: Ca. 160 sider Pris kr 299,- I sal 54

55 HEMING GUJORD OG PER ARNE MICHELSEN (RED.): NORSK LITTERÆR ÅRBOK 2013 I årets utgåve skriv Marta Norheim om prosaåret 2012, Espen Stueland om lyrikkåret og Marius Wulfsberg om kritikkåret. Ingrid Mathisen tolkar Kristofer Uppdal med vekt på mannleg kraft og omsorg, medan Claus Elholm Andersen skriv om fedrar og søner hos Karl Ove Knausgård. Knut Faldbakkens Uår. Aftenlandet (1974) blir nylesen av Henning Howlid Wærp i eit økokritisk perspektiv. Heming Gujord er førsteamanuensis ved Institutt for lingvistiske, litterære og estetiske studiar, Universitetet i Bergen. Per Arne Michelsen er dekan ved Høgskolen i Bergen, avdeling for lærarutdanning, og førsteamanuensis i norsk. SPRÅK OG LITTERTURVITSKAP ISBN: Ca. 288 sider Pris kr 329,- Utg. september SIMON MALKENES: TA GREP! KLASSELEIING I PRAKSIS Ta grep! er ei bok om klasseleiing i praksis, kva ein skal gjere og ikkje gjere for å lukkast som klasseleiar. Ved å bruke enkle omgrep frå retorikken viser forfattaren korleis ein kan planlegge og førebu seg på kvardagen i klasserommet. Korleis skape eit godt læringsmiljø? Korleis leie aktiviteten i klasserommet? Boka viser grep ein kan ta i møte med uro og konfliktar, og gjennom heile framstillinga bruker forfattaren konkrete situasjonar og eigne erfaringar. Simon Malkenes er forfattar og lektor i vidaregåande skole. PEDAGOGIKK ISBN: Ca. 128 sider Pris kr 229,- I sal 55

56 TURE SCHWEBS OG HELGE ØSTBYE: MEDIA I SAMFUNNET (6. utgåve) Grunnleggjande innføringsbok i medievitskap. Med utgangspunkt i definisjonar av kommunikasjon og medium drøftar forfattarane sentrale kjenneteikn ved nye og gamle medium. I tillegg presenterer boka generelle teoriar og metodar for studiet av medium og medieinnhald. Boka dekkjer heile feltet og skildrar viktige trendar i dagens medielandskap, som mediekonvergens, sosiale medium og globalisering. Ture Schwebs er førsteamanuensis ved avdeling for lærarutdanning ved Høgskolen i Bergen. Helge Østbye er professor i medievitskap ved Universitetet i Bergen. MEDIEFAG ISBN: Ca. 320 sider Pris kr 420,- I sal 56

57 ORDBØKER: NORSK ORDBOK, BAND 11 Norsk Ordbok er den største ordboka over norsk talemål og nynorsk skriftspråk. Ordboka blir på tolv band og vil vere ferdig til grunnlovsjubileet i Til saman vil Norsk Ordbok omfatte oppslagsord. Ordboka byggjer blant anna på ein database med over tre 3,2 millionar ord samla inn frå skriftlege kjelder og frå dialektane og på eit moderne elektronisk tekstkorpus med hovudvekt på nyare tekstar, skjønnlitterære og sakprosa. Norsk Ordbok band 11 tek for seg ord frå stø og ut alfabetbokstaven t. Norsk Ordbok blir utarbeidd av Norsk Ordbok 2014 ved Universitetet i Oslo. NORSK ORDBOK ISBN: sider Pris kr 850,- Utg. september 57