HØYRING - STASJONSSTRUKTUR LANGS BERGENSBANEN

Transkript

1 HORDALAND FYLKESKOMMUNE Samferdselsavdelinga Arkivsak Arkivnr. 822 Saksh. Ådlandsvik, Lise Saksgang Samferdselsutvalet Fylkesutvalet Møtedato HØYRING - STASJONSSTRUKTUR LANGS BERGENSBANEN SAMANDRAG Jernbaneverket har ansvaret for stasjonar og haldeplassar på det nasjonale jernbanenettet, og ved årsskiftet 2008/09 vart det sett i gang ei vurdering av stasjonsstrukturen. Utgangspunktet for dette arbeidet var at nye forskrifter og lengre tog sette krav til at ei rekkje stasjonar vart utbetra innan ulike tidsfristar (2009, 2012, 2015 og 2019). Gjennomgangen av det nasjonale jernbanenettet har resultert i at Jernbaneverket no foreslår å leggje ned 31 stasjonar i Noreg, og for Bergensbanen gjeld dette åtte stasjonar. Nasjonalt sett er dei fleste stasjonane på Jernbaneverket si liste små haldeplassar med svært få reisande og ein låg standard. Moderne tryggleikskrav til lengd og høgd gjer at mange plattformer må byggjast på nytt. I tillegg må nokre stasjonar leggjast ned for å kunne innføre ny grunnrute for toga. Jernbaneverket sine foreløpige faglege anbefalingar er samla i strekningsvise rapportar. Desse skal Jernbaneverket nytta som grunnlag for vidare prosess og beslutningar om endra stasjonsstruktur fram mot ny stortingsmelding om Nasjonal transportplan og det oppfølgjande Handlingsprogrammet for Jernbaneverket Fylkesrådmannen har ikkje merknader til Jernbaneverket sitt forslag om nedlegging av dei åtte stasjonane Takvam, Bogegrend, Jørnevik, Seimsgrend, Gjeråker, Volli, Eggjareid og Vieren. FORSLAG TIL INNSTILLING Fylkesutvalet har ikkje merknader til Jernbaneverket sitt forslag til ny stasjonsstruktur langs Bergensbanen (Vossebanen) Paul M. Nilsen fylkesrådmann Anne Iren Fagerbakke samferdselssjef Vedlegg: Stasjonsstrukturprosjektet. Delrapport for banestrekningene Bergensbanen, Sørlandsbanen, Flåmsbana og Arendalsbanen. Bergen Sams høyringsutale frå kommunane Vaksdal og Voss Uttale frå Raundalsutvalet til Jernbaneverket

2 FYLKESRÅDMANNEN, : Bakgrunn Jernbaneverket har ansvaret for stasjonar og haldeplassar på det nasjonale jernbanenettet, og ved årsskiftet 2008/09 vart det sett i gang ei vurdering av stasjonsstrukturen. Utgangspunktet for dette arbeidet var at nye forskrifter og lengre tog sette krav til at ei rekkje stasjonar vart utbetra innan ulike tidsfristar (2009, 2012, 2015 og 2019). Gjennomgangen av det nasjonale jernbanenettet har resultert i at Jernbaneverket no foreslår å leggje ned 31 stasjonar i Noreg 1, og for Bergensbanen gjeld dette åtte stasjonar. Nasjonalt sett er dei fleste stasjonane på Jernbaneverket si liste små haldeplassar med svært få reisande og ein låg standard. Moderne tryggleikskrav til lengd og høgd gjer at mange plattformer må byggjast på nytt. I tillegg må nokre stasjonar leggjast ned for å kunne innføre ny grunnrute for toga. Jernbaneverket sine foreløpige faglege anbefalingar er samla i strekningsvise rapportar. Desse skal Jernbaneverket nytta som grunnlag for vidare prosess og beslutningar om endra stasjonsstruktur fram mot ny stortingsmelding om Nasjonal transportplan og det oppfølgjande Handlingsprogrammet for Jernbaneverket Som grunnlag for vurderingane har Jernbaneverket lagt til grunn trafikkteljingar frå NSB, SSB sine befolkningsframskrivingar på kommune- og grunnkretsnivå, vurderingar av kollektivtransport elles på strekninga, reisetidinnsparing og kapasitet, og vedtekne planar/strategiar i kommune- og fylkesplanar. Arbeidet med ny stasjonsstruktur langs Bergensbanen Hordaland fylkeskommune ved samferdselsavdelinga og Skyss har delteke på arbeidsmøte i Jernbaneverket sitt utgreiingsarbeid for denne banestrekninga. I desse møta har det også møtt representantar frå NSB, Rom Eiendom og Statens vegvesen. Hausten 2010 vart det skipa til sams informasjonsmøte med alle dei fire hordalandskommunane langs Bergensbanen; Bergen, Vaksdal, Voss og Ulvik. I arbeidet med å vurdere stasjonane vart det fyrst gjort ei grovsiling av alle stasjonane, for slik å kartlegge kva for stasjonar det ville vere aktuelt å sjå nærare på. For strekninga Bergen-Myrdal omfatta dette 18 stasjonar, og av desse er det fleire som har pålegg frå Statens jernbanetilsyn om forlenging av plattformar. Forlenging, heving og breddeutviding av plattformar kan krevje betydelige investeringar åleine, og slike tiltak kan i tillegg føre med seg trong for omleggingar av spor, gangkulvertar og vegar. Etter grovsilinga vart det gjort ei nærare konsekvensvurdering av desse stasjonane, og ut frå dette kom ein fram til forslaget om anten utbetring av perrongen, manuell døropning slik at berre delar av togsettet kan nyttast til av- og påstiging, eller stasjonsnedlegging i desember Eit fjerde alternativ var samanslåing av stasjonar. Når det gjeld manuell døropning understrekar Jernbaneverket i sin rapport at dersom dette ikkje let seg gjennomføre, vil det føre til at ein må vurdere langt fleire nedleggingar på strekninga. Forskrifta kan også imøtekomast ved oppgradering av togmateriell, slik at dørene kan styrast frå førarrommet

3 Tabellen under viser Jernbaneverket si oppsummering av ny stasjonsstruktur langs Bergensbanen: Strekning: Bergensbanen (Bergen-Hønefoss-Hokksund) Vurdering av dagens stasjonsmønster og utfordringer: De fleste stasjonene har plattformer som er for korte ift regelverket/framtidige behov Stasjonene tilfredsstiller gjennomgående ikke krav til universell utforming Flere stasjoner har svært lavt antall av/påstigende ift drifts- og framtidig fornyelseskostnader Takvam, Bogegrend, Jørnevik og Seimsgrend er forutsatt lagt ned ifm ny ruteplan i desember Disse stasjonene har svakt trafikkgrunnlag, og er lokalisert i områder med få bosatte. Delstrekningen Voss-Myrdal preges av lavt befolkningsgrunnlag, lave trafikktall og tett stoppstruktur. Samtidig medfører dårlig, og til dels manglende veg langs strekningen, at strekningen ikke kan betjenes med buss. Forslag til stasjonsstruktur på strekningen Knutepunktutvikling o JBV deltar i prosjektgrupper for utvikling av Voss og Geilo stasjon. Med bygging av dobbeltspor mellom Bergen og Arna vil det også bli gjort tiltak på Arna stasjon som vil utvikle stasjonen til et meir moderne knutepunkt o JBV anbefaler at det i tillegg vurderes å gjøre mindre knutepunktutviklingstiltak på Dale, Ål, Gol og Nesbyen Fire holdeplasser foreslås nedlagt i Raundalen: Gjerdåker, Volli, Eggjareid og Vieren. Disse stasjonene har svakt trafikkgrunnlag, og er lokalisert i områder med få bosatte. Ljosanbotn og Ørneberget vurderes slått sammen til ny plassering Solbakken Mellom Voss og Myrdal foreslås de øvrige stasjonene opprettholdt med manuell dørstyring i togsettene. Plattformene forlenges dermed ikke. Avbøtende tiltak/alternativ transport Takvam, Bogegrend, Jørnevik: Ingen avbøtende tiltak. Godt busstilbud. Seimsgrend: Alternativ skoleskyss bør vurderes Gjerdåker, Volli, Eggjareid, Vieren: Ingen avbøtende tiltak foreslås. Effekter av foreslåtte tiltak: Sparte drifts- og fornyelseskostnader Mer robuste ruter (bedre punktlighet) Tabellen er henta frå rapporten, side 5. Oversikt over stasjonar med tidsfastsette krav for plattformforlenging på strekninga Bergen-Myrdal. Rapporten side 18. I rapporten har Jernbaneverket estimert forventa kostnader knytt til oppgradering av stasjonane. Desse kostnadane varierer frå 5 mill kroner til 40 mill kroner. For dei åtte stasjonane som er føreslått nedlagt viser Jernbaneverket sin rapport følgjande tal for på/avstigingar per 2008, kostnadsestimat for oppgradering og spart køyretid for dei avgangane som i dag stoppar på vedkommande stasjonar. Sjå tabellen under: 3

4 Stasjon På/avstigingar Kostnad oppgradering Spart køyretid 1 Takvam Under 2 pr dag 13 mill kr 1 min 2 Bogegrend Ca 1 pr dag 16 mill kr 1 min 3 Jørnevik 0-1 pr dag 10 mill kr 1 min 4 Seimsgrend 5 pr dag 5 mill kr 1 min 5 Gjeråker Under 1 pr dag 5 mill kr 1 min 6 Volli Under 1 pr dag Inneber flytting 1 min 7 Eggjereid Under 1 pr dag 5 mill kr 1 min 8 Vieren 4 pr dag 5 mill kr 1 min Totalt sett viser kostnadsestimatet at ei oppgradering av stasjonane vil kome på om lag 59 mill kroner, og denne råma er då unnateke kostnadane knytt til Volli stasjon. Innspart køyretid er sett til totalt åtte minutt. Følgjene av nedleggingar av stasjonar for fylkeskommunen Ei følgje av å legge ned stasjonar, er at elevar som tidlegare har nytta toget til og frå skulen, no må nytte andre transportmiddel. Dette inneber fyrst og fremst ein overgang frå tog til buss, og med det ei sannsynleg auke i omfanget av skuleskyssen i området. Etter Skyss si vurdering kan ein todele strekninga med vest og aust for Voss. Vest for Voss (nr. 1-4) kan elevane som nyttar Takvam, Bogegrend og Jørnevik nytte busstilbodet i nærleiken. Seimsgrend er difor den stasjonen som det er knytt størst utfordringar til når det gjeld skuleskyssen. Haldeplassen har eit fåtal bustader på Seim utanfor Voss. Per i dag er det elevar som nyttar toget til og frå skulen frå denne stasjonen, og ved ei nedlegging må elevane gå til busstoppet ved Seimsskiftet. Lengste avstand mellom bustadhus og busstopp vil då verte 1,8 km. Dette vil innebere at elevar på 1. trinn vil ha rett på skuleskyss, medan elevar på trinn samt elevar i den vidaregåande skulen ikkje har rett på skuleskyss. For skuleåret 2012/2013 er det ikkje meldt inn nokon elevar på 1. trinn. Aust for Voss (nr. 5-8) er det berre stasjonen Gjeråker som har skuleelevar, men desse har tilgang til buss ved Palmafossen. Dei tre andre stasjonane har ikkje skuleelevar som nyttar stasjonen. Innspel frå kommunane Stasjonane som vert vurdert nedlagt ligg i kommunane Bergen, Vaksdal og Voss. Dei fleste av stasjonane ligg i Voss kommune, og det er også i denne kommunen (Raundalen) stasjonar vert foreslått oppretthalde med manuell døropning. Fylkeskommunen har bede om uttale frå dei nemnde kommunane, og frå Vaksdal og Voss er det meldt inn at dei vil kome ei sams høyringsuttale. Denne vil liggje som vedlegg til saka. Bergen kommune har ikkje svart på fylkeskommunen sin førespurnad om uttale. Fylkesrådmannen sine kommentarar Jernbaneverket sitt forslag om nedlegging av stasjonar på Vossebanen må fyrst og fremst sjåast i samanheng med Jernbanetilsynet sitt krav til utforming av plattformane, kravet til universelt utforma stasjonar og at lange tog skal kunne nyttast på alle stasjonar. Alternativet til å leggje ned stasjonar er store investeringar, og berre for Bergensbanen (Bergen-Myrdal) er den samla kostnaden stor, - særleg sett i samanheng med passasjergrunnlaget. Det er eit mål å gjere jernbanen meir attraktiv som persontransportmiddel. For Vossebanen er målet å få reisetida ned til under 1 time. På denne bakgrunn meiner fylkesrådmannen at ressursane bør setjast inn der passasjergrunnlaget og den samfunnsøkonomiske nytten er størst. Nedlegging av stasjonar vil med andre ord føra til redusert køyretid mellom dei mest nytta stasjonane slik som Bergen-Arna-Vaksdal-Stanghelle-Dale-Voss- Myrdal. Samanlikna med dei andre stasjonane ser fylkesrådmannen at stasjonen på Seimsgrend står noko i ei særstilling. Her er alternativet til å nytte tog, å bruke ein kommunal veg opp til fylkesvegen noko som maksimalt vil vere ei lengd på 1,8 km. Etter fylkesrådmannen si vurdering ligg denne avstanden innanfor ein gangavstand mellom bustad og kollektivtransportmiddel som ein også finn mange andre stader i fylket. Samstundes er det klårt at ein slik avstand krev skuleskyss for dei yngste elevane, og dette ligg til fylkeskommunen å ivareta på ein god måte. Når det gjeld stasjonane mellom Voss- 4

5 Myrdal vil det ved nedlegging av fire stasjonar og samanslåing av to framleis vere ni stasjonar att, og desse vil ha ei rimeleg god fordeling i dette dalføre. Fylkesrådmannen si vurdering er at Jernbaneverket sitt forslag til ny stasjonsstruktur langs Bergensbanen med nedlegging av åtte stasjonar i Hordaland ikkje er urimeleg, sett utifrå passasjertal og kostnadsomfanget med ei oppgradering. 5