EKSKURSJON TIL CERN - THE EUROPEAN ORGANIZATION FOR NUCLEAR RESEARCH - HAUSTEN 2013

Størrelse: px

Begynne med side:

Download "EKSKURSJON TIL CERN - THE EUROPEAN ORGANIZATION FOR NUCLEAR RESEARCH - HAUSTEN 2013"

Kristina Gustavsen
8 år siden
Visninger:

1 EKSKURSJON TIL CERN - THE EUROPEAN ORGANIZATION FOR NUCLEAR RESEARCH - HAUSTEN 2013 ONSDAG 25. september drog 12 elevar med lærarar til Geneve. Elevane går i 3. klasse studiespesialiserande og har fysikk 2 som programfag. Vi var heldige i år og, og fekk dekka turen frå TERS-prosjektet. I tida frå skulestart til reisa, blei det undervist i partikkelfysikk i fysikktimane. Dette for å gjere elevane mest mogleg førebudde til besøket i CERN. Vi reiste med fly frå Bergen via København og var i Geneve kl Det var ein flott nedstigning til Geneve med Jurafjellene som lyste rødt i solnedgangen. Her tok vi toget inn til byen og tok inn på hotell Lido. Hotell Lido ligg sentralt til i byen. Nær buss, tog og sentrum. Vårt første måltid hadde vi på den italienske restauranten Au Petit- Chalet. Ingen problem med å dekke på til 17 menneske. Alle fikk bestille det de ville til ca 200,- kroner. TORSDAG På hotell Lido er frukostsalen liten, så vi avtalte å ete i to skift. Det var ikkje så mange av dei andre gjestene som kom så tidleg, så vi fekk god plass avtalte vi å møtast i foajeen. Så tok vi trikk nr 18 ut til Cern. Vi skulle vere på Cern kl 0900, og vi kom ein halv time før. På golvet i foajeen her er det eit stort mønster kor det blinka i mange farger. Dette er eit kunstverk som blir kalla dynamisk skulptur. Det er laga av den franske kunstnaren Serge Moro. Det blinkar i lysa kvar gong partiklar frå den kosmiske strålinga treff detektorane som er kopla til skulpturen. Så var me her då. Sjølvaste CERN. Her er 3000 faste tilsette forskarar og ingeniørar frå 500 forskjellige universitet i 80 forskjellige land. I dag var Fysikk 2-gruppa frå KVV her og.

I tida frå skulestart til reisa, blei det undervist i partikkelfysikk i fysikktimane. Dette for å gjere elevane mest mogleg førebudde til besøket i CERN.

2 Vi var klar over at grunnforskinga i CERN har ført til utvikling av viktig teknologi som blir brukt i medisinsk diagnose, kjøleteknikk og superleiing for å nemna noko. Dessutan er World Wide Web utvikla ved CERN i 1989 av Time Bernes-Lee. CERN har 20 medlemsstatar. Alle desse bidrar med ein fast sum kvart år. Noreg betalar rundt 100 millionar i året. Vi fekk ein norsk forelesar, eit fyrverkeri av en mann. Han het Jens Vigen og var utdanna på NTH og hadde jobba i Cern i mange år som bibliotekar. Han var underhaldande og morosam. Han prøvde å forklare oss kva Higgspartikkelen var ved å bruka dei vanlege analogiane som handlar om cocktailparty og skiløparar. Han meinte og at

Noreg betalar rundt 100 millionar i året. Vi fekk ein norsk forelesar, eit fyrverkeri av en mann.

3 Higgs kom til å få nobelprisen i fysikk. Noko vi fekk stadfesta seinare i haust. Higgs er ikkje berre ein partikkel, den er kalla opp etter mannen som foreslo at denne partikkelen ville kunna forklara korleis elementærpartiklane ein gong fekk masse. Det er ikkje lett å få tak på kva denne Higgspartikkelen eigentleg er. Det kan vera ei trøyst å lesa William R Franklin sin kommentar i Financial Times rett etter tildelinga av Nobelprisen: Då forelesinga var over, skulle vi på omvisning. Området innanfor CERN er enormt. Vi blei frakta i buss rundt på området. Vi må ha pass med oss, for vi krysser grensa til Frankrike her. Det blei ikkje passkontroll i dag. I fysikktimane hadde vi hatt CERN som tema frå starten av skuleåret. Vi var blitt gode på utrekningar om magnetiske og elektriske felt. Vi måtte også studera relativitetsteori sidan partiklane i LHC har ein fart som ligg nær opp mot lysfarten. På denne måten hadde vi skaffa oss eit visst grunnlag for å forstå kva som foregjekk i dei forskjellige delene av akseleratoren.

Det er ikkje lett å få tak på kva denne Higgspartikkelen eigentleg er.

4 Omvisaren, Klaus, var ein pensjonert fysikar, men tok på seg omvisingar. Han var ein av mange som har arbeidd i mange år på CERN, og som stadig kjem tilbake på ulike oppdrag. I 2007 kom den nye akseleratoren LHC (Large Hadron Collider) i gang, Under bygginga var ny teknologi i full utvikling. Mikroskop, sensorteknologi, laserar, diodar, vakuumteknikk og datateknologi. Noreg er sterkt inne i utviklinga av kuldeteknikk. Heile den nye akseleratoren er 27 km og blir kjølt ned til 270 kuldegrader. Claus var ein svært interessert og intens omvisar. Han hadde mykje interessant å fortelja. Vi måtte fylgja godt med og passa på å stilla spørsmål med jevne mellomrom. Elles kunne tempoet i framstillinga bli noko høgt for oss.

Mikroskop, sensorteknologi, laserar, diodar, vakuumteknikk og datateknologi. Noreg er sterkt inne i utviklinga av kuldeteknikk.

5 Då omvisinga var slutt, var vi innom Microcosm exibition, der var vi ein liten times tid. Vi skulle så ete lunch i kantina. Kl 1300 kom ein vakt som følgde oss ned. Her var det eit yrande liv og mange rettar å velje mellom. Billig var det og. Berre ca. 60 kroner for ein rett. Nokre sat ute og nokre inne. Også her er det enorme område kor dei tilsette åt. Vi hadde besøkskort rundt halsen, ingen får kome her utan at dei er tilsette eller gjester. The Globe stod for tur. Dette er den største trebygningen i sitt slag i verda. 40 meter i diameter og 27 meter høy. Her var det mørkt med mange lysande skjermar som viste universet. Det var et fantastisk show. Vi tok trikken tilbake til Geneve. Har me lært noko som me ikkje kunne funne ut av heime på KVV? Ja, for all del. Fysikk og matematikk er tunge fag å tileigna seg. For dei elevane som trengjer inn i slikt vanskeleg stoff er det viktig å sjå ei meining med det ein held på med. Å reisa ut i verda og sjå store forskingsinstitusjonar som CERN med eigne augo, vil nok gjera noko med oss. Det blir klarare for oss kor viktig fysikkfaget er for kulturen vår, teknologien vår, ingeniørkunst og medisinsk forsking. Vi hadde eit lite opphald på hotellet før vi drog ut på byvandring. Over ei av bruene over Rhônen, fekk vi sjå Jet`d Eau, verdas høgaste fontene på 140 meter. Elva renn ut frå Genevesjøen og deler byen i to, i ein gamal og ein ny del. Gamlebyen stod for

Vi hadde besøkskort rundt halsen, ingen får kome her utan at dei er tilsette eller gjester. The Globe stod for tur. Dette er den største trebygningen i sitt slag i verda.

6 tur, og vi kom opp til Cathedrale de St. Pierre. Etter fontena er dette det mest kjende landemerket her i Geneve. Cathedrale de St. Pierre er laga av fleire stilarter. Det er visstnok fordi det tok fleire hundre år å bygge den. Inne i kyrkja står stolen til reformatoren Calvin. Calvin var meir kjend i Sveits enn Luther. Calvin fekk stor makt og regjerte byen med hard hand. Geneve blei ein fristad for flyktingar frå den katolske kyrkja. Blant flyktningane var det og mange gullsmedar. Calvin var i mot smykkar og stas og vrei verksemdene over på urmakeri. Han la dermed grunnlaget for den klokkeproduserande nasjonen Sveits. I St. Pierre går det 157 trappetrinn opp til tårna. Der oppe er det ein fantastisk utsikt. Med få unntak var alle oppe og beundra utsikten. Så gjekk turen vidare til Parc des Bastions. Været var fantastisk, og i parken yrte det av folk. Mange spelte sjakk, det var sjakkspel både på bakken og på bordene. To av elevane ville ta et slag, og resten av gruppa stod og så på. Det kom og mange røynde sjakkspelarar og følgde med, dei levde seg inn i spelet og kom med kommentarar og forslag. Elevane som spelte var verkelig dyktige.

Calvin fekk stor makt og regjerte byen med hard hand. Geneve blei ein fristad for flyktingar frå den katolske kyrkja. Blant flyktningane var det og mange gullsmedar.

7 Så stod Reformasjonsmuren for tur. Den er enorm og imponerande med dei 4 uthugde store reformatorane her i Sveits. Så gjekk vi tilbake gjennom gamlebyen og avtalte at vi skulle møte i resepsjonen på hotellet ein time seinare. I dag spiste alle på La Metze. Vi fekk bord ute i dag. Det er jo framleis god temperatur her. Dei fleste elevane ville ha pizza, mens vi andre bestilte ostefondue. Det hører med når ein er i Sveits. Det var vår siste kveld i Geneve.

I dag spiste alle på La Metze. Vi fekk bord ute i dag. Det er jo framleis god temperatur her.

Like dokumenter

Pressemelding. Kor mykje tid brukar du på desse media kvar dag? (fritid)

Pressemelding. Kor mykje tid brukar du på desse media kvar dag? (fritid) Mikkel, Anders og Tim Pressemelding I årets Kvitebjørnprosjekt valde me å samanlikna lesevanane hjå 12-13 åringar (7. og 8.klasse) i forhold til lesevanane til 17-18 åringar (TVN 2. og 3.vgs). Me tenkte