Høyringsutkast: Kommunedelplan for trafikksikring /2020

Transkript

1 Høyringsutkast: Kommunedelplan for trafikksikring /2020 Fjell kommune 1

2

3 Forord Trafikksikkerhet er et tema som berører alle og som mange er opptatt av, spesielt når det gjelder barnas skolevei. Vår visjon i planen er: Ei ulukke er éi for mykje! Planen tar for seg både trafikkopplæring i skolen og fysiske tiltak. Et av målene med kommunens trafikksikkerhetsarbeid er å stimulere til at barn går eller sykler til skolen. Dette forutsetter at forholdene ligger til rette for en følt sikker og trygg fremkommelighet til/fra skole. Trafikksikkerhetsplanen vil med sine tiltak stimulere til aktive barn. For å nå målene som er fastsatt i planen forutsettes derfor et godt samarbeid på tvers av avdelingene i kommunen (helsevesen/skole/ eigendom, plan og utbygging) og hjemmet. Videre er bedrifter, lag og organisasjoner, politiet, Trygg Trafikk, Statens vegvesen og Hordaland fylkeskommune viktige samarbeidspartnere. Denne planen er ment brukt som et aktivt redskap til å få gjennomført viktige trafikksikkerhetstiltak, både gjennom opplæring og holdninger, samt gjennomføring av fysiske tiltak i form av gang og sykkelveier, nedsatte fartsgrenser, fartsdempere m.m. Samfunnsøkonomisk er det store besparelser ved å gi trafikksikkerhet økt prioritet og høyere status. Det er mye enklere og langt rimeligere å forebygge enn å reparere etter at ulukken har skjedd. Lokalt trafikksikkerhetsarbeid er avgjørende for å nå visjonen om null drepte og hardt skadde i trafikken! For styringsgruppa, Kirsten Syljeset Saksordfører.

4 Innhald Samandrag Innleiing Organisering av planarbeidet Ansvarsdeling i trafikksikringsarbeid Overordna føringar for trafikksikringsarbeid Nullvisjonen Handlingsplan for trafikktryggleik i Hordaland Tilhøve til kommunale planar Kort om Fjell kommune Mål og tema for trafikksikringsarbeid i Fjell Tema 1: Barn og unge i trafikken Tema 2: Ulukker Ulukkesstatistikk for Fjell kommune Retningsliner og verknader av fysiske tiltak Tema 3: Trafikantåtferd - førebygging og haldningsskapande arbeid Tema 4: Arealplanlegging og utbygging Langsiktige strategiar i trafikksikringsarbeidet i Fjell kommune Prioritering av tiltak for perioden Handlingsplan Førebyggjande og haldningsskapande tiltak: Handlingsplan fysiske tiltak på vegnettet: Vedlegg 1: Statusgjennomgang TS-plan Vedlegg 2: Oversyn over ekstra skuleskyss i Fjell kommune, Vedlegg 3: Utbygging og nye vegar - utfordringar i trafikksikringsarbeidet i Fjell. Delutgreiing til trafikksikringsplan. Norconsult, 2012.

5 Samandrag Med grunnlag i handlingsprogrammet for perioden , gjorde kommunestyret vedtak om å rullera trafikksikringsplanen i Fjell kommune. Kommunen sin første trafikksikringsplan (TS-plan) vart vedteken i Gjeldande TS-plan vart vedteken i Fjell kommune har nesten innbyggjarar og er ein av dei raskast veksande kommunane i Noreg med omsyn til folketal og tal på arbeidsplassar. Fjell har høgst arbeidsmarknadsintegrasjon i Hordaland, og heile 36 % av Fjell sin vaksne befolkning pendlar dagleg ut av kommunen for å komma seg på arbeid 1. Den sterke auken i folketalet, talet på arbeidsplassar og høg grad av pendling gjer at utbygging av infrastrukturen i kommunen er ei utfordring. Nokre stader er ikkje vegnettet tilpassa dagens trafikkmengder og i ettertid må ein innsjå at fleire bustadområde ikkje er godt nok utforma med omsyn til trafikktryggleik. Eit av føremåla med TS-planar er å leggja grunnlaget for målretta og systematisk trafikksikringsarbeid på lokalplanet. Kommunen sitt ansvar for trafikksikring er mangesidig. Ansvaret er dels knytt opp til rolla som vegeigar av kommunale vegar, dels til rolla som planmynde for areal- og reguleringsplanar, og dels til ansvaret for opplæring i skule og barnehagar, og innanfor helsetenesta og miljøretta helsevern. Planen famnar om følgjande tema: - Visjon, mål, satsingsområde og strategiar. - Ansvarsdeling, overordna føringar og tilhøve til andre planar. - Barn og unge i trafikken. - Oversyn over trafikkulukker i Fjell kommune. - Retningsliner for fysiske tiltak på vegnettet, og effekten av desse. - Trafikantåtferd, førebygging og haldningsskapande arbeid. - Arealplanlegging, utbygging og rekkefølgjekrav. - Langsiktige strategiar m/scenario for framtidige utfordringsområde på vegnettet. - Handlingsplan med organisatoriske, førebyggande, haldningsskapande og fysiske tiltak. Visjonen for trafikksikringsarbeidet i Fjell kommune byggjer på den nasjonale nullvisjonen, og er formulert slik: Ei ulukke er éi for mykje! Med bakgrunn i visjonen er det formulert fire satsingsområde med tilhøyrande målsetjingar, som kommunen skal ha eit særleg fokus på i planperioden: Barn og unge Ulukker Trafikantåtferd Arealplanlegging og utbygging - Auka tryggleiken for mjuke trafikantar - Redusera talet på personskadeulukker med 20 % i planperioden - Prioritera førebyggande og haldningsskapande arbeid - Trafikksikring skal bli teken i vare i all planlegging, sakshandsaming, politiske vedtak og utbygging 1 Innbygger- og flyttemotivsundersøkelse i Fjell, Respons Analyse AS,

6 I løpet av planprosessen har det til saman kome inn 125 innspel med forslag til rundt 200 tiltak. Dei fleste av innspela gjeld fysiske tiltak på vegnettet. Arbeidsgruppa har synfart dei fleste av desse tiltaka. Innspela dannar grunnlaget for TS-planen sin handlingsdel, som er ei utfyllande liste over tiltak som kommunen ønskjer å gjennomføra i planperioden, og tiltak som kommunen ønskjer at skal bli utført på fylkesvegane og riksvegen. Utgangspunkt for prioriteringane av fysiske tiltak på vegnettet er registrering av: - Trafikkulukker med personskade, og dødsulukker - Kommunen sine eigne registreringar av utfordringsområde - Stader der innbyggjarane kjenner seg utrygge Mange av tiltaka er så omfattande og kostnadskrevjande at dei ikkje kan gjennomførast utan at betydelege midlar vert stilt til rådvelde. Ein må rekna med at det går mange år før alle tiltaka vert gjennomført. Sjølv om handlingsplanen famnar om meir enn det som er mogleg å realisera i planperioden, er det viktig å synleggjera det store behovet for oppgradering som er på vegnettet i Fjell kommune. I tillegg til prioritering av fysiske tiltak på vegnettet, skildrar handlingsplanen også organisatoriske tiltak og førebyggjande og haldningsskapande tiltak som skal gjennomførast i planperioden. 2

7 1. Innleiing Kommunedelplan for trafikksikring /2020 er ein revisjon av kommunedelplan for trafikksikring Hovudføremålet med trafikksikringsplanen (TS-planen) er å leggja grunnlaget for målretta og systematisk trafikksikringsarbeid på lokalplanet. TS-planen er eit overordna grep for å få talet på ulukker ned og auka tryggleiken i trafikken, særskilt for mjuke trafikantar. TS-planen for Fjell kommune har fleire funksjonar: - gje ein oppdatert gjennomgang av trafikksikringsutfordringar i kommunen - gje ei oversikt over ulukkessituasjonen - påverka sentrale aktørar til å engasjera seg og tildela nødvendige midlar til å gjennomføra tiltak - påverka innbyggjarane til å delta aktivt i trafikksikringsarbeidet - forplikta til samarbeid om trafikksikring ulike sektorar imellom - gje klare strategiske retningsliner for vidare trafikksikringsarbeid - gje eit betre grunnlag for budsjettmessige prioriteringar - prioritera fysiske trafikksikringstiltak i planperioden 1.1. Organisering av planarbeidet Komité for drift har vore styringsgruppe for kommunedelplanen. Det vart oppnemnd ein politisk saksordførar frå komiteen, som har vore formell leiar for arbeidsgruppa. Arbeidsgruppa har vore breitt samansett, med representantar frå alle forvaltingsnivåa. Arbeidsgruppa har hatt ti møter og fire synfaringar. Planen er utarbeida av ei arbeidsgruppe beståande av: - Kirsten Syljeset, Komité for drift, Fjell kommune (saksordførar) - Tore Dale, Eigedomssjefen, Fjell kommune (planeigar) - Therese Skårnes Borgen, Eigedomssjefen, Fjell kommune (planeigar) - Bjørn Rune Tvedt, Statens vegvesen - Lise Ådlandsvik, Hordaland fylkeskommune, samferdselsavdelinga - Arne Aase, Trygg Trafikk Hordaland - Anita-Karin Tellnes, Kommunalt foreldreutval i Fjell - Gro Elise Fardal, Ungdomens kommunestyre, Fjell kommune - Henriette Nortveit, Ungdomens kommunestyre, Fjell kommune (vara) - Synnøve Halvorsen Malkenes, Sotra, Askøy og Øygarden lensmannsdistrikt - Per Algrøy, Sotra, Askøy og Øygarden lensmannsdistrikt - Marit Selberg Sigurdson, Plan- og utbyggingssjefen; Samfunnsplan, Fjell kommune (prosjektleiar og sekretær) 3

8 Arbeidet har vore leia av ei styringsgruppe beståande av Komité for drift v/: - Vidar Arnesen (komitéleiar), FrP - Johnn Ravnkilde Hardang (nestleiar), KrF - Kirsten Syljeset (saksordførar for planarbeidet), H - Ernst Morten Einarsen, H - Ann-May Aase, FrP - Gunnar Hannisdal (Ap) - Eva Vik (Ap) - Sveinung Vethe (Ap) - Elna Nybakk (Sotralista) - Jarle Syltøy (Sotralista) - Elisabeth E. Sandvik (H) For å ta i vare dei førebyggande og haldningsskapande sidene ved trafikksikring, vart det sett saman eit utval med representantar frå Skulesjefen, Barnehagesjefen, leiande helsesøster, Trygg Trafikk og kommunalt foreldreutval, med Samfunnsplan som sekretariat. Utvalet har hatt to møter våren I desember 2011 og januar 2012 vart det samla inn informasjon og synspunkt frå innbyggjarane. Det kom til saman 81 innspel frå skular v/fau, barnehagar, grendalag og privatpersonar. Innspela gav arbeidsgruppa eit godt bilete på tilhøve som har verknad for tryggleiken i trafikken, og stader der folk opplev utrygge og farlege situasjonar. I tillegg sette Eigedomssjefen fram ei liste over 41 fysiske tiltak på det kommunale vegnettet, som bør gjennomførast dei næraste åra. Til saman vart det meldt inn ønskjer om 185 fysiske tiltak på vegnettet, med denne fordelinga: - 1 tiltak på riksveg tiltak på fylkesvegane - 47 tiltak på dei kommunale vegane Arbeidsgruppa har gjennomført fire synfaringar, og alle innmeldte tiltak har blitt inspisert. I ettertid har det kome inn fleire innspel på tiltak på vegnettet. Dei fleste av desse var allereie meldt inn til arbeidsgruppa, men nokre nye vart lagt inn i prioriteringslista. Ulukkesdata, innmeldte tiltak og synfaringar har gitt eit oppdatert bilete av trafikksikringsutfordringane i Fjell. Dette har peika ut viktige satsingsområde og har danna grunnlag for prioritering av tiltak. Behova er store, og det er eit faktum at midlane ikkje strekk til for snarleg gjennomføring av alle tiltak ein ønskjer. Dei økonomiske rammene for planen er tre millionar kroner i året, det vil seia 12 millionar kroner i planperioden Hordaland fylkeskommune gav økonomisk tilskot til utarbeiding av TS-planen. Midlane har i hovudsak blitt nytta til å få gjennomført ei analyse av kva for trafikksikringsutfordringar dei store utbyggings- og samferdsleprosjekta i Fjell vil skapa, og kvar den største auka i trafikkmengda vil komma. Rapporten, som er utarbeidd av Norconsult, dannar grunnlag for TS-planen sin langsiktige del, som legg strategiske retningsliner for vidare trafikksikringsarbeid. 4

9 1.2. Ansvarsdeling i trafikksikringsarbeid Fleire organisasjonar og forvaltingsnivå har ansvar for gjennomføring av trafikksikringsarbeidet i kommunen. Fleire av ansvarsområda vil vera samanfallande, og samarbeid på tvers av organisasjonane vil difor vera ein føresetnad for at arbeidet med trafikksikring skal kunne utførast på ein god måte. Fysiske tiltak på vegnettet: RV 555: Statens vegvesen Fylkesvegar: Hordaland Fylkeskommune/Statens vegvesen Kommunale vegar: Fjell kommune v/eigedomssjefen Trafikantåtferd: opplæring, informasjon, kontroll og overvaking: Opplæring: helsestasjonar, barnehagar, skular, politi, Trygg Trafikk, Statens vegvesen, køyreskular Informasjon: Statens vegvesen, Trygg Trafikk, Fjell kommune Kontroll og overvaking: politi, Statens vegvesen Fjell kommune I Fjell kommune har Plan- og utbyggingssjefen, Eigedomssjefen og Skulesjefen eit særskilt ansvar for trafikksikring. Plan- og utbyggingssjefen har ansvar for at trafikksikring alltid er eit tema når kommunen planlegg, byggjer og godkjenner tiltak i tilknyting til vegsystemet. Eigedomssjefen har ansvar for drift, vedlikehald og fysiske trafikksikringstiltak på det kommunale vegnettet. I tillegg er Eigedomssjefen tillagt ansvaret for drift og vedlikehald av gang- og sykkelvegar langs fylkesvegane. Skulesjefen har ansvar for trafikkopplæringa i skulen. Plan for trafikkundervisning på skulane er lagt inn i den lokale læreplanen for kroppsøving, og sikrar mellom anna at elevane får teoretisk og praktisk opplæring i trafikkreglar for fotgjengarar og syklistar. Skulane samarbeider med politiet og Trygg Trafikk om denne opplæringa. Opplæringa skal verka førebyggjande, og det er også sett fokus på haldningsskapande arbeid i høve foreldra. Skulesjefen har også ansvar for skuleskyss for dei elevane som har særskilt farleg skuleveg. Det er komité for drift som fattar vedtak om særskilt farlege skulevegar. Hordaland fylkeskommune Hordaland fylkeskommune har etter Vegtrafikklova 40a ansvar for å samordna tiltak for å fremja trafikktryggleiken i fylket. Fylkeskommunen er vegeigar av fylkesvegnettet, som frå 2010 også omfattar store delar av det tidlegare riksvegnettet. Gjennom sams vegadministrasjon er Statens vegvesen underlagt fylkeskommunen i saker som gjeld fylkesvegnettet, og med det har også Statens vegvesen det utøvande ansvaret for drift og vedlikehald på fylkesvegane. Fylkeskommunen har ansvar for kollektivtrafikken i fylket, inkludert skuleskyss, og den har også eit pådrivar- og samordningsansvar i høve til folkehelsearbeidet i fylket. Fylkeskommunen arrangerer trafikksikringskonferanse for kommunane kvart år, og gjev tilskot til kommunale TS-planar. Samferdselsutvalet fungerer som trafikksikringsutval i Hordaland fylkeskommune. Fylkestrafikksikringsrådet i Hordaland (FTR) er eit rådgjevande organ for dette utvalet i saker som gjeld trafikksikring. Grunnelementet i arbeidet til FTR er fylkeskommunen sin fireårige handlingsplan for trafikksikring. 5

10 Statens vegvesen Statens vegvesen (Vegvesenet) er felles vegadministrator for riksvegar og fylkesvegnettet, og har ansvar for å tryggja ferdsla på riks- og fylkesvegar. Vegvesenet har ansvar for planlegging, utbygging, drift og vedlikehald av vegane. Vegvesenet har også ansvar for planlegging og utbygging av gang- og sykkelvegar langs riks- og fylkesvegane. Kommunen har ansvar for drift og vedlikehald av gang- og sykkelvegar langs fylkesvegane, utanom dei fylkesvegane som vart nedklassifisert frå riksvegar i Kontroll og godkjenning av køyretøy, kontroll av køyre- og kviletid og kontroll av bilbeltebruk høyrer inn under Vegvesenet sitt ansvarsområde. I tillegg er det Statens vegvesen som har ansvar for gjennomføring av førarprøvar og tilsyn av køyreskular. Vegvesenet skal fungera som fagleg rådgjevar for nasjonale og lokale styresmakter, og kan hjelpa kommunen med faglege råd om trafikksikring. Vegvesenet gjennomfører også nasjonale trafikksikringskampanjar. Lensmannskontoret I første rekkje er politiet sitt ansvar knytt til kontroll og overvaking. Politiet prioriterer sterkast dei formane for kontroll som har størst potensiale for å redusera talet på drepne eller skadde i trafikken. Høg fart og aggressiv åtferd i trafikken, køyring i ruspåverka tilstand og manglande bruk av sikringsutstyr er høgt prioriterte kontrollfaktorar. I tillegg til kontroll av privattrafikken har politiet også oppgåver knytt til kontroll av køyre- og kviletidsreglar for tungtransport og kontroll av farleg transport. Politiet gjennomfører også trafikkontrollar ved alle skulane i kommunen, særskilt rett etter skulestart på hausten. Politiet deltek også i det førebyggjande trafikktryggleiksarbeidet. Døme på tiltak er haldningsskapande arbeid og opplæring i trygg ferdsle i trafikken. Her er det eit særskild fokus på dei yngste trafikantane. Trygg Trafikk Trygg Trafikk er det viktigaste kompetansesenteret for trafikktryggleik og -opplæring i Noreg. Målet til Trygg Trafikk er å oppnå best mogleg trafikktryggleik for alle trafikantgrupper, gjennom å redusera fart og køyring i ruspåverka tilstand, og å auka merksemda kring bruken av riktig sikringsutstyr. Organisasjonen arbeider mykje med trafikkopplæring av barn og unge. Trygg Trafikk sine nettsider har ei rekkje informasjonsmateriell som kan lastast ned gratis. Mykje av dette er råd og rettleiing til foreldre om trafikkoppdraging, farleg skuleveg og sikring av barn i bil. Trygg Trafikk driv Barnas Trafikklubb, og tilbyr ulikt opplæringsmateriell som kan nyttast i barnehage og skule. I tillegg kan Trygg Trafikk tilby trafikktryggleikskurs til personalet i helsestasjonar, barnehagar og skular. Organisasjonen har eit tett samarbeid med skulesektoren, og har etablert ei ordning med eigne trafikkambassadørar i skulen Overordna føringar for trafikksikringsarbeid Nullvisjonen Stortinget vedtok i høve handsaminga av Nasjonal transportplan (NTP) for , ein nullvisjon med mål om eit transportsystem som ikkje fører til tap av liv eller varig skade. Nullvisjonen er det berande elementet for arbeid med trafikksikring i Noreg. 6

11 Visjonen skal vera noko å strekkja seg etter, men sannsynlegvis klarer vi aldri å realisera visjonen fullt ut. Med ein målretta innsats frå alle aktørar i trafikksikringsarbeidet kan vi likevel redusera talet på alvorlege trafikkulukker. For å følgja opp nullvisjonen er det i gjeldande NTP sett eit etappemål om å redusera talet på personar som blir drepne eller hardt skadde i vegtrafikken med minst ein tredjedel innan Som ein naturleg konsekvens av nullvisjonen vert det fokusert både nasjonalt, regionalt og lokalt på satsingsområde som har størst verknad i høve til ulukker med høgt potensiale for døde eller hardt skadde. Nasjonal tiltaksplan for trafikksikkerhet på veg gjev ei samla framstilling av kva trafikksikringstiltak som skal gjennomførast i Noreg i perioden Handlingsplan for trafikktryggleik i Hordaland Handlingsplan for trafikktryggleik i Hordaland skal samordna trafikksikringsarbeidet som vert utført av ulike aktørar i fylket. Handlingsplanen skildrar fem særskilte satsingsområde for Hordaland: - Tiltak retta mot møteulukker - Tiltak retta mot utforkøyringsulukker - Tiltak retta mot MC-ulukker - Tiltak retta mot fotgjengar- og sykkelulukker - Betre trafikantåtferd fokus på førebyggjande arbeid 1.4. Tilhøve til kommunale planar Fleire lokale planar gjev overordna føringar for kommunen sitt trafikksikringsarbeid. I tiltredingserklæringa for kommunestyreperioden vert realisering av eit nytt fastlandssamband framheva som regionen si viktigaste politiske sak. I tida fram mot eit nytt samband, skal ein arbeida for å setja i verk strakstiltak for å betra trafikkflyten. Vidare skal kommunen arbeida for at ferdig regulerte vegstrekningar vert prioritert i fylkeskommunen sin handlingsplan for fylkesvegar. Trafikktryggleik i samband med utbyggingsavtalar for nye bustadområde skal styrkjast, og kommunen skal sørgja for ei styrt utvikling som tek omsyn til m.a. infrastruktur. Det vert også vektlagt at Fjell treng fleire parkeringsplassar som betrar overgang frå bil til buss i fleire delar av kommunen. Kommuneplanen sin arealdel vart vedteken Gjennom føresegner for byggjeområde sikrar planen at utbygging og fortetting ikkje skal finna stad før ein har etablert tilfredsstillande trafikksikring. Retningslinene slår fast at talet på avkøyrsler inn på offentleg veg skal haldast på eit minimum. Målet om universell utforming er også teken i vare i planverket. Arealplanen skal reviderast innan dei neste to åra, og det vert viktig at arealplanen bidreg til å sikra grunnlaget for effektiv transport og god trafikktryggleik gjennom heilskapleg og langsiktig planlegging. Planprogram for Straume sentrum og områdereguleringsplan S-e og del av S-a Straume sentrum regulerer sentrumskjernen på Straume. Det vert lagt til rette for ein forventa vekst i trafikken, gjennom etablering av rundkøyringar, tilstrekkeleg vegbredde, eigne sykkelfelt og breie fortau. 7

12 Sartorvegen, Grønamyrsvegen, Bildøyvegen og Lonavegen blir lokalvegar med utforming som gater. Det er sett av areal til sykkelfelt på begge sider av Sartorvegen og Bildøyvegen. Langs Lonavegen skal det byggast gang- og sykkelveg (GS-veg). Samanhengande gangveg (Straumsallmenningen) skal opparbeidast frå Straume sjøfront, gjennom dei sentrumsnære bustadområda, og gjennom sentrum til Straumsfjellet. Alle fotgjengarkryssingar skjer i plan, og alle gangfelt vert heva opp. Parkering vil i hovudsak skje i parkeringsanlegg under bakkenivå, med innkøyring via rundkøyringar nærast mogleg hovudvegsystemet. Ved å leggja tilkomst til parkering i ytterkant av Straume sentrum, unngår ein unødig gjennomgangstrafikk i sentrumskjernen. Figur 1: Trafikksystem og gatehierarki i Straume sentrum Kjelde: Norconsult AS. Trafikkbelastninga er allereie stor i delar av området. Utbygginga vil skapa ytterlegare auka trafikkmengd, noko som gjev dårlegare trafikktryggleik. I planen er det lagt inn fleire tiltak som reduserer ulukkesrisikoen, sjølv om trafikkmengda aukar: - Ein legg opp til 30 km/t fartsgrense innafor heile planområdet - For å sikra kryssande fotgjengarar best mogleg anbefalast heva gangfelt - Rundkøyringar gjev betre tryggleik enn tre- eller firearma kryss - Sykkelfelt langs begge sider av Sartorvegen og Bildøyvegen Dei største endringane i høve til dagens vegsystem er å etablera rundkøyringar i krysset Grønamyrsvegen/Bildøyvegen, og etablera ein ny veg over Arefjordspollen til Storskaret. Det er sannsynleg at ein ny forbindelse mellom Arefjord-Storskaret vil føra til noko omlegging av trafikken med mindre trafikk inn frå nord, og noko større trafikk inn frå Bildøyvegen i søraust. 8

13 Kommunedelplan for fastlandssambandet Sotra-Bergen, parsell Kolltveit Storavatnet vart vedteken i Fjell kommunestyre Planen for sambandet gjeld både vegsystem, kollektivsystem og samanhengande GS-veg på heile strekninga. Sambandet skal gje betre framkomst, mindre sårbarheit og betre tryggleik for alle trafikantgrupper. Strekninga frå Kolltveit til kryss på Bildøy vert bygd ut i samsvar med konsept J, alternativ J101 (sjå figur 2). Konseptet inneber at det vert bygd ein ny tofelts tunnel ved sida av Kolltveittunnelen, ny bru over Bildøysundet og fire felt gjennom Bildøymarka til kryss på Bildøy. Noverande veg frå Kolltveit fram til området for nytt kryss på Bildøy vert framtidig sekundærveg på strekninga. På strekninga mellom Bildøy og Arefjord, vedtok kommunestyret konsept F, alternativ C102. Dette alternativet har fire felt med miljølokk gjennom Straumeområdet. Når det gjeld sekundærveg mellom krysset på Bildøyna og Arefjord, ser Fjell kommunestyre alternativ 2 som den mest tenlege løysinga, men alternativ for nye sekundærvegar over Straume skal bli nærare utgreidd før det vert teke endeleg stilling til dette spørsmålet. Mellom Straume og krysset ved Arefjord skal to av fire felt vera prioritert for kollektivtrafikk. Strekninga frå krysset i Arefjord til Storavatnet vert bygd ut i samsvar med konsept F. Konseptet inneber tunnel frå Arefjord og ny firefelts bru i høgspenttraseen sør for eksisterande bru. Ny firefelts bru må dimensjonerast for bybane dersom dette lét seg teknisk/økonomisk gjennomføra. Bybane på eksisterande bru skal bli vurdert som eit alternativ. Kollektivtrafikken skal prioriterast ved at det vert sett av eigne felt til dette. Kommunedelplanen slår fast at det skal utgreiast tiltak for å styra trafikken til ønskja trasé for ein best mogleg fordeling av trafikken. Det skal også utførast risikoanalysar i høve til eventuelle behov for restriksjonar eller tryggleikstiltak for transport av farleg gods. Figur 2: Traséalternativ for Sotrasambandet, Fjell kommune 9

14 Planarbeidet og realiseringa av Sotrasambandet vil få følgjer for trafikksituasjonen på store delar av vegnettet, i første omgang frå Sotrabrua til Kolltveit. I dag medfører dei store trafikkmengdene på Rv 555 trafikk-, miljø og tryggleiksulemper også på internvegnettet. Mange vel å nytta Kv 0047 Bildøyvegen frå Kolltveittunnelen til Straume, og Fv 209 Arefjordvegen som omkøyringsveg til Rv 555. Desse vegstrekka er ikkje tilpassa dagens trafikkmengd, då det er dårleg standard og kapasitetsproblem på vegnettet på Litlesotra og Bildøy. Den store trafikkmengda skapar utryggleik og farlege situasjonar for både bilistar og mjuke trafikantar. Det blir drøfta ulike strakstiltak som kan betra trafikkavviklinga fram til Sotrasambandet blir realisert. Det har vist seg vanskeleg å setja i verk tiltak som gjev dokumentert effekt, og som samstundes ikkje kompliserer planarbeidet med nytt samband. Vegmyndene ser behovet for tiltak i nær framtid, og det gjenstår å finna tenelege tiltak som er tilpassa det framtidige sambandet, og finna økonomiske løysingar for gjennomføring. Ny fylkesveg mellom Arefjord - Storskaret vil vera eit viktig bidrag til å redusera køane i Straumeområdet. Det er også utarbeidd reguleringsplan for sambruksfelt på Rv 555 Straume - Knarrvika, men finansiering manglar. Eit delmål i energi-, miljø- og klimaplanen er å auka andelen kollektive og klimavennlege transportløysingar. Strategiane er å styrkja kollektivtilbodet, satsa på samanhengande GS-vegar, auka bruken av miljøvennleg drivstoff, og integrera innfartsparkering i dei framtidige kollektive løysingane. Visjonen i KDP for idrett og fysisk aktivitet er alle i aktivitet, og folkehelseperspektivet er gjennomgåande i planen. GS-vegar er viktig for at folk skal la bilen stå, og kan stimulera til kvardagsaktivitet. Planen løftar fram behovet for samanhengande GS-veg på strekninga Fjell - Kolltveit - Ågotnes - Sekkingstad - Ulveset, mellom Bildøybakken og Straume, og fortau langs Fv 207 på Bjorøy. Reguleringsplanar på vegnettet Det føreligg godkjente reguleringsplanar på desse vegane i Fjell: - FV 203: Trengereid - Kallestad + KV til Kallestadvik - FV 207: Bjorøyna - FV 209: Grunnavågen - Foldnes - FV 209 Åttringjen - Grunnavågen (gamal plan) - FV 210: Apalvågen - Eide - FV 210 Møvika - Skålvika (gamal plan) - FV 211 Ågotnes - Polleidet - Kv + Fv211 - mot Angeltveitsjøen - FV Fv innkøyring til Bildøybakken - Reguleringsplan for sambruksfelt og innfartsparkering Rv 555 Straume - Knarrevik - Kommunal veg Møvika - Åse - Grønamyrsvegen gnr 35/170, og delar av Straumsfjellvegen (kommunale vegar) - Valavegen gnr 41 (kommunal veg) - Idrettsparken Søre Straume - Ebbesvika (kommunal veg) - FV 206: Bildøybakken - Døsje (skal handsamast hausten 2012) - FV 206 Døsje - Liaskjeret (skal handsamast hausten 2012) - Ny Fv Storskaret - Rv 555 Arefjord (planen er p.t. lagt ut til høyring og offentleg ettersyn) 10

15 Tal på personar 2. Kort om Fjell kommune Folkestruktur Per 1. januar 2012 er det innbyggjarar i Fjell kommune 2. Av desse bur om lag 40 prosent i delområdet Litlesotra og Bjorøy. Dei resterande 60 prosent av innbyggjarane er jamt fordelt mellom dei tre delområde Nordre, Indre, og Søre og Ytre Fjell med om lag 20 prosent av folketalet i kvart delområde. Flytting både til og frå kommunen (inkludert inn- og utvandring) har auka dei siste 20 åra. Fødselsoverskotet har jamt vore i underkant av 200 per år. Folkemengda har auka noko, og er i 2012 på nesten 400 personar i året. Det er venta at talet på innbyggjarar vil auka til fram mot år Veksten er venta å vera størst i talet på innbyggjarar over 67 år, medan det er venta lågast vekst i aldersgruppa år. Figur 3: Årleg folkeendring i Fjell kommune, Årstal Kjelde: SSB, statistikkbanken Innflytting Utflytting Fødselsoverskot Nettovekst Figur 4: Venta folkevekst i Fjell kommune, Bustadbygging Dei siste fem åra har det vore ein gjennomsnittleg årleg tilvekst av nye bustader på 174 bustader per år. Fram mot 2040 er det venta ei stor auke i talet på nye bustader, og det er lagt fram forslag om å byggja nye bustader i kommunen dei neste 30 åra. Om lag halvparten av desse er planlagd utbygd i tiåret Kjelde: SSB, statistikkbanken Bilparken Ved utgangen av 2011 var det registrert personbilar i Fjell kommune. Dette tyder at nesten annankvar innbyggjar i kommunen eig ein personbil. Personbilane utgjer 84 prosent av bilparken, og 76 prosent av alle registrerte motoriserte køyretøy i kommunen. Til saman var det i 2011 registrert motoriserte køyretøy i kommunen. Av desse var det bilar, bussar og lastebilar 3. 2 Kjelde: SSB, Statistikkbanken 3 Kjelde: Statens Vegvesen 11

16 Drift og investering på vegnettet Dei siste åra har det vore stor vekst både i folketalet og i storleiken på bilparken. Mellom 2003 og 2011 har det også vore vekst i kostnader knytt til investering og drift av kommunale vegar, målt i kroner per innbyggjar. Figur 5: Bruttoutgifter til kommunale vegar, i kr. per innbyggar Under Forvaltningsreforma i 2010 vart om lag km veg overført frå stat til fylke (riksveg til fylkesveg). Det finst difor ikkje tilsvarande offentleg tilgjengelege tal for fylkesvegane i Fjell kommune per i dag. Skulestruktur I Fjell kommune er det registrert elevar fordelt på barne- og ungdomstrinnet i skuleåret Kjelde: KOSTRA, Samferdsel 2012/2013. I tillegg er det per i dag 330 elevar på Danielsen barne- og ungdomsskule. Av desse er det 90 elevar på barnetrinnet, men dette talet vil auka gradvis frå hausten 2012, då barneskulen skal utvidast. Det har vore vekst i elevtalet ved dei fleste skulane dei siste 20 åra. Prognosar frå SSB viser at det er venta at elevtalet vil vera stabilt dei neste fire åra, men at det er venta ei lita auke i elevtalet i barneskulane frå Tabell 1: Barne og ungdomsskular i Fjell kommune Barneskular trinn trinn Totalt Foldnes Ågotnes Brattholmen Ulveset Landro Liljevatnet Knappskog Hjelteryggen Kolltveit Bjorøy Skålevik Ekerhovd Tellnes Misje Algrøy Syltøy Totalt Ungdomsskular trinn Fjell ungdomsskule 457 Tranevågen 432 ungdomsskule Totalt

17 3. Mål og tema for trafikksikringsarbeid i Fjell Visjonen for trafikksikringsarbeidet i Fjell kommune byggjer på den nasjonale nullvisjonen, og er formulert slik: Ei ulukke er éi for mykje! Dette er det overordna, langsiktige målet for trafikksikringsarbeidet, og skal vera noko å strekkja seg etter. Med bakgrunn i visjonen er det formulert fire satsingsområde/tema med tilhøyrande målsetjingar, som kommunen skal ha eit særleg fokus på i planperioden. Under kvart satsingsområde er det formulert strategiar som byggjer opp under målsetjingane, og for kvar strategi viser handlingsplanen (kap. 5) tiltak og stader/aktivitetar for gjennomføring av tiltaka. Figur 6: Oppbygging av trafikksikringsplanen, med visjon, tema, mål og strategiar. VISJON Ei ulukke er éi for mykje Barn og unge Mål: Auka tryggleiken for mjuke trafikantar Ulukker Mål: Redusera talet på personskadeulukker med 20 % Trafikantåtferd Mål: Prioritera førebyggjande og haldningsskapande arbeid Arealplanlegging og utbygging Mål: Trafikksikring skal bli teken i vare i all planlegging, sakshandsaming, politiske vedtak og utbygging Strategi A Strategi D Strategi G Strategi I Tiltak som tryggjer skulevegane Tiltak for å redusera påkøyring bakfrå Stimulera til ei åtferd som samsvarar med trygg trafikk Sikra at kommunen tek ansvar for trafikksikring i alt sitt arbeid Strategi B Strategi E Strategi H Strategi J Arbeida for å få eit samanhengande nett av fortau og gang- og sykkelvegar Tiltak for å redusera utforkøyring Styrkja trafikkopplæringa på helsestasjonar, i barnehagar og skular Sikra gode og presise rekkjefølgjekrav, og at krava vert utført av utbyggjar Strategi C Auka borna og foreldra sin kunnskap om trafikktryggleik Strategi F Tiltak for å redusera møteulukker Strategi K Sikra at vegeigar oppfyller ein tilstrekkeleg drifts- og vedlikehaldsstandard 13

18 3.1. Tema 1: Barn og unge i trafikken Trafikken er i utgangspunktet utrygg for barn. Barn har ikkje dei same føresetnadane for å oppfatta og vurdera farar, som vaksne har. Dei er lågare og har difor dårlegare oversikt, og i tillegg har dei enno ikkje utvikla evna til å vurdera avstand, fart og retning. Denne evna er først utvikla kring års alder, og før den tid har barna liten føresetnad for å forstå til dømes kor raskt ein bil nærmar seg 4. Barna manglar også kunnskap om trafikkreglar og erfaring i trafikken. Trafikktryggleik for barn og unge er dei vaksne sitt ansvar. Det å bli ein trygg og ansvarleg trafikant må lærast, og trafikkopplæring må bli sett på som ein livslang læringsprosess. Barn treng trafikkopplæring og gode rollemodellar for sjølve å bli trygge trafikantar. Vaksne må ha høg bevisstheit om kor viktige dei er som rollemodellar, og dei har ansvar for at det føregår kontinuerleg trafikkopplæring gjennom barneåra og i ungdomstida. Trafikktryggleik for barn handlar om 5 : - bruk av sikringsutstyr; bilbelte, sykkelhjelm og refleks - at vaksne forstår korleis det er å vera barn i trafikken - at barn får gåtrening og sykkeltrening i trafikken - fysisk tilrettelegging av barn sitt leikemiljø - trafikksikringstiltak som skjermar barn i trafikken Det er barna sine føresette som har hovudansvar for trafikkopplæringa, men helsestasjon, barnehage og skule er særs viktige bidragsytarar. Grunnlaget for trafikksikker åtferd vert lagt i barneåra, difor bør trafikkopplæringa starta tidleg. Vi må arbeida for meir trafikkundervisning i barnehagar og skular, og opplæring og informasjon til helsestasjonar, barnehagar og skular. Trygg Trafikk og politiet er viktige samarbeidspartnarar i dette arbeidet. Skuleveg Opplæringslova sitt kapittel 7 omhandlar elevar si rett til skuleskyss. Skyssgrensa er 2 km for elevar på 1.trinn og 4 km for elever på trinn. I tillegg har elevane rett på skyss dersom skulevegen er særleg farleg eller vanskeleg. Utdanningsdirektoratet (Udir ) presiserar at elevar som ferdast i trafikken alltid vil vera utsett for ein viss fare, og at vilkåret særleg farleg må bli forstått som ein fare utanom det vanlege. Vurderingane må difor byggja på ei konkret skildring av vegen sett opp mot det enkelte barn sine føresetnader for å klara desse utfordringane. På grunn av at mange elevar i Fjell kommune har lang og/eller ekstra farleg skuleveg, får mange fri skuleskyss, spesielt i klassetrinn. Det er eit mål å leggja til rette for at flest mogleg kan gå eller sykla til skulen. I tillegg til at dette gjev ei samfunnsøkonomisk vinst, så vil det òg spara miljøet, og gje helsevinst ved at barna får auka fysisk aktivitet. Samstundes er erfaring med å bevega seg i trafikken, viktig for barn si trafikkforståing og -opplæring. Mange stader i kommunen manglar det fortau eller gang- og sykkelveg som skil dei mjuke trafikantane frå trafikken. Mange foreldre opplever skulevegen som så farleg for barna at dei vel å køyre dei til og frå skulen. Ofte kan dette vera den einaste praktiske løysinga, men samtidig medfører foreldrekøyringa ei sterk auke av trafikken rundt skulen. Som regel er ikkje skulen sitt nærområde laga for å ta imot den auka trafikken på ein trygg måte. I tillegg kan det vere trengsel, travelheit, 4 Kjelde: 5 Kjelde: 14

19 stress og eit uoversiktleg trafikkbilde når mange leverer eller hentar barna til same tid. Dermed oppstår det uoversiktlege og farlege situasjonar i forbindelse med stans, rygging og snuing, og resultatet blir auka trafikkfare for alle som ferdast til og frå skulen. Problemet kan verta noko redusert ved at foreldra slår seg saman og køyrer kvarandre sine barn når det er mogleg. Kvar ekstra passasjer kan spare omgjevnadane for éin bil. Utfordingane kan også bli tatt opp i FAU, på foreldremøte osv, for å gjera foreldra merksame på situasjonen. Kanskje kan ein finne ein stad i nærleiken av skulen som kan fungera som hente-/bringeplass, eller andre lokale løysingar som kan redusera trafikkmengda, og få fleire barn til å gå/sykla til skulen. Mange stader i landet arrangerer foreldra følgjevennordningar, der foreldra byter på å følgja barna til skulen. Då får barna gå-trening saman med ein vaksen, i tillegg til frisk luft og mosjon før skulestart. I tillegg må vi vurdera fysiske tiltak som kan betra trafikktryggleiken, både langs skulevegen og ved skulen. I denne planen vert det sett nokre overordna føringar (kap. 4.), som mellom anna slår fast at det skal vere 30 km/t forbi alle skular og barnehagar i Fjell kommune. Mange skular og barnehagar har også meldt inn ønskje om tiltak som tryggjer nærmiljøa, som til dømes heva gangfelt, lys ved gangfelt og betre skilting. Dette søkjer kommunen å komma i møte så langt det lét seg gjera Tema 2: Ulukker I dette delkapittelet vil først ulukkesstatistikk for Fjell kommune bli presentert. Deretter følgjer ei skildring av retningsliner og effekten av fysiske trafikksikringstiltak som vert mest nytta, og som i stor grad vert etterspurt av innbyggjarane Ulukkesstatistikk for Fjell kommune Den offisielle ulukkesstatistikken for vegtrafikken i Noreg er basert på ulukker som er meldt til politiet. Det medfører at mindre alvorlege ulukker og uhell er underrepresentert i skadetala. Ein skil mellom ulukker, som er trafikkulukker med personskader, og uhell, som er trafikkuhell der det berre oppstår materielle skader. Ofte er konsekvensane av uhell bagatellmessige, som bulk i ei dør eller skjerm. TS-planen går ikkje nærare inn på registrering og analyse av trafikkuhell, men dette kapittelet vil gje ei skildring og analyse av trafikkulukker som har skjedd på vegnettet i Fjell kommune. Ulukkesdata er henta frå Statens vegvesen og Statistisk sentralbyrå, som byggjer på politimeldingar. Fjell kommune er på andreplass på ulukkesstatistikken i Hordaland, etter Bergen kommune, noko som heng saman med trafikkbiletet og stor trafikkmengd. Eksempelvis har årsdøgntrafikken (ÅDT) 6 over Sotrabrua auka frå ca i 1991 til ca i Generelt sett er det slik at når trafikkmengda aukar, aukar talet på personskadeulukker nesten proporsjonalt 7. Til trass for den store auken i folketal, køyretøy og trafikkmengd, har talet på ulukker i Fjell likevel haldt seg rimeleg stabilt dei siste 20 åra. Dette kan ha samanheng med at aukande trafikk fører til at farten går ned, og at 6 ÅDT: gjennomsnittleg tal passerande bilar i løpet av eitt døgn 7 Transportøkonomisk institutt: Trafikksikkerhetshåndboken 15

20 trafikantane skjerpar merksemda. I tillegg er det blitt satsa på tiltak som gjev lågare fart i både sentrumsområda og i bustadområda. Dette har auka tryggleiken, spesielt for mjuke trafikantar. I 20-årsperioden frå 1991 til 2010 er det registrert 595 trafikkulukker i Fjell. Dette gjev eit snitt på nesten 30 personskadeulukker per år. 26 personar har mista livet, og 874 personar vart skadde i trafikken i denne perioden. Figur 7: Trafikkulukker i Fjell kommune, Drepne/skadde Ulukker Tendens Tendens 10 0 Dei rette linene i figuren over viser trenden i ulukkesutviklinga. Talet på trafikkulukker har vore stabil på rundt 30 ulukker per år, medan talet på drepne/skadde har auka med 25 % i perioden, frå 39 personskadar i 1991 til 51 personskadar i Dette kan tyda på at ulukkene har blitt meir alvorlege. Trafikkulukker i høve til folketalet Samstundes som talet på personskadar har auka, har også folketalet auka i kommunen med heile 46 %. Dette tyder at i høve til folketalet har talet på trafikkulukker gått ned i løpet av 20-årsperioden. Dette gjeld også talet på drepne/skadde i trafikken. Samanlikna med 1991 var det i høve til folketalet i ,5 % færre ulukker totalt, og 10,4 % færre drepne/skadde i trafikken. Dette er ei positiv utvikling når ein veit at trafikkmengda har auka jamt år for år. 16

21 Prosent av folketalet Figur 8: Ulukker i høve til folketalet, ,004 0,0035 0,003 0,0025 0,002 0,0015 0,001 Drepne/skadde Ulukker Tendens Tendens 0, Måloppnåing frå TS-plan Eit av hovudmåla i førre plan var at talet på ulukker i perioden skulle reduserast med 20 % i høve til planperioden I snitt var det årleg 1,37 ulukker per 1000 innbyggjarar i ,1 personar per 1000 innbyggjarar vart drepne eller skadde kvart år. I var det årleg 1,5 ulukker per 1000 innbyggjarar i snitt, medan 2,35 personar vart drepne eller skadde i trafikken. Dette tyder at sjølv om talet på ulukker i høve til folketalet har hatt ein avtakande tendens i løpet av 20-årsperioden, var det 9,6 % fleire ulukker totalt, og 11,9 % fleire drepne eller skadde i høve til folketalet i planperioden , samanlikna med gjennomsnittet for Kommunen nådde difor ikkje målet om 20 % reduksjon i talet på ulukker. Ulukker og ulukkestype Figuren under syner kor mange ulukker som skjedde på vegnettet i førre planperiode, og kor mange som vart skadde eller drepne i trafikken i same periode. I kvar ulukke vil ofte fleire personar vera involvert. 17

22 Figur 9: Ulukker med drepne og skadde, Ulukker Drept Hardt skadd 20 Lettare skadd Figuren syner at i løpet av dei siste seks åra skjedde det 199 ulukker, der fem personar vart drepne, 14 personar vart hard skadde, og 292 personar vart lettare skadde. Det er ofte små forskjellar som skil mellom ei ulukke med ingen eller lettare skade, og ei ulukke som fører til alvorleg skade eller dødsfall. Fart og bruk av sikringsutstyr er faktorar med stor påverknad på ulukka si alvorsgrad. Særleg i sentrumsområda er trafikken ofte tettare og meir hektisk, så farten bør vera låg for at trafikantar skal rekkja å samhandla, oppdaga, reagera og manøvrera. Også på stader med høg fotgjengarfrekvens, t.d. i nærleik til skular og fritidsanlegg, bør farten haldast låg. Høg fart og stor fartsvariasjon aukar risikoen for ulukker fordi krava til trafikantane sine observasjons- og reaksjonsevne aukar, fordi bremselengda aukar proporsjonalt med kvadratet av hastigheita, og fordi menneskekroppen har kritiske tålegrenser som er vel dokumentert 8. Ni av ti fotgjengarar overlever ei påkøyrsle i 30 km/t. Om farten er 50 km/t vil berre to av ti fotgjengarar overleve samanstøyten. Ein bilførar har stor sjans for å overleva ein sidekollisjon ved påkøyrsle under 50 km/t og ein frontkollisjon mellom personbilar ved hastigheit under 70 km/t. Ved høgre fart vert denne sjansen betrakteleg redusert 9. 8 Trafikksikkerhetshåndboka, Statens vegvesen 9 Nasjonal tiltaksplan for trafikksikkerhet på veg

23 Dødsrisiko i prosent Figur 10: Fotgjengarar og bilførarar sin risiko for å bli drepen ved ulikt fartsnivå Kjelde: Trafikksikkerhetshåndboka, Statens vegvesen. Statens vegvesen føretek kvart år systematiske analysar av dødsulukker på landsbasis. Dei viktigaste medverkande faktorane til at alvorlege ulukker skjer er knytt til trafikantane: - Høg fart etter forholda - Manglande førardugleik - Køyring i ruspåverka tilstand Trafikantfeil er årsak til flest ulukker, medan forhold knytt til veg og føre er medverkande faktorar i nesten 40 % av dei mest alvorlege ulukkene. Dei viktigaste forholda er våt/glatt vegbane, dårleg lineføring, sikthindring og mangelfull skilting eller merking. 19

24 Figur 11: Ulukkestype, Tal ulukker Drepne Hardt skadd Lettare skadd Ulukkesbiletet i Fjell vert dominert av utforkøyringsulukker og påkøyringar bakfrå, med til saman ca 63 % av ulukkene. Møteulukker utgjer den tredje største ulukkesgruppa med ca 19 %, og ulukker der fotgjengar eller syklist er involvert, utgjer ca 10 % av ulukkene. I perioden skjedde det 17 alvorlege ulukker med dødsfall eller alvorlege personskadar. Av desse var det 12 bilulukker, tre MC-ulukker, ei fotgjengarulukke og ei sykkelulukke. Fem av ulukkene skjedde på Rv 555, fire på Fv 555, fire på Fv 561, og ei på høvesvis Fv 208, Fv 209 og Fv 559. Ei ulukke skjedde på kommunal veg (Kv 1075, Lonavegen/Instamyra). Halvparten av ulukkene skjedde på dagtid, og halvparten på kvelds- og nattetid. Datamaterialet seier lite om årsakene til ulukkene, men rundt halvparten av ulukkene skjedde på våt vegbane, noko som kan ha vore ein medverkande faktor. Nærast alle ulukkene skjedde på vegstrekning utanfor kryss eller avkøyrsle. Som figur 9 syner, skjer dei aller fleste ulukkene på fylkesvegar. Her skjer også brorparten av dei mest alvorlege ulukkene. Tabellen nedanfor syner kor mange kilometer vi har av dei ulike vegkategoriane i kommunen. Tabell 2: Oversyn over km vegtype i Fjell Vegtype Riksveg Fylkesveg Kommunal veg Km veg i Fjell kommune 6,2 km 81 km 99 km 20

25 okt Ukjent Figur 12: Ulukker etter vegtype, Ukjent veg Fylkesveg Kommunal veg Privat veg 73 Riksveg Drept Hardt skadd Lettare skadd Figuren under syner fordelinga av drepne og hardt skadde mellom 2000 og 2010, etter alder og trafikantgruppe. 120 Figur 13: Personskadar etter alders- og trafikantgruppe, Andre Akar Fotgjengar Syklist Person moped Person annen MC Person lett MC Bilpassasjer Bilførar Bilførarar og bilpassasjerar mellom 18 og 20 år, og mellom 25 og 44 år er spesielt utsette grupper. Særskilt aldersgruppa er hyppig involvert i trafikkulukker, med 99 personskadar i tidsperioden. For barn og ungdom mellom 0-18 år ser tala slik ut: 21

26 Tabell 3: Personskadar barn og unge 0-18 år, Aldersgruppe Bilførar Bilpassasjer Person MC Person moped Person sykkel Fotgjengar Andre Sum 0-5 år år år år Sum Barn og unge vert mest utsett for trafikkulukker som fotgjengarar og bilpassasjerar. Det er svært viktig at barn får gå- og sykkeltrening i trafikken, og at dei vert sikra på ein trygg og riktig måte i bil. Kapittel 4.1 og 4.2 går nærare inn på førebygging og barn og ungdom i trafikken Retningsliner og verknader av fysiske tiltak Nedanfor følgjer ei skildring av retningsliner og effekten av dei trafikksikringstiltaka som vert mykje nytta, og som i stor grad vert etterspurt av innbyggjarane. Kjeldene til oversikta er i hovudsak Effektkatalog for trafikksikkerhetstiltak (Transportøkonomisk institutt:2006), Trafikksikkerhetshåndboken (Statens vegvesen) og andre handbøker utgitt av Statens vegvesen. Redusert fartsgrense: Dei generelle fartsgrensene i Noreg er 80 km/t utanfor tettbygde strøk, og 50 km/t i byar og tettstader. Ut over dette kan det setjast særskilte fartsgrenser for ulike vegtypar og områder (30, 40, 60, 90, 100 km/t). Høg avkøyrsletettleik, mange ulukker og lite tilfredsstillande gang- og sykkeltilbod kan føra til at fartsgrensa vert sett ned. Fjell kommune handsamar redusert fartsgrense for kommunale vegar etter søknad og i samråd med lensmannen. Skilting skal vurderast saman med andre fartsreduserande tiltak. Fjell kommune gjev uttale til Statens vegvesen kring redusert fartsgrense på fylkes- og riksvegane i kommunen. I tillegg til faktisk ulukkessituasjon, legg ein særleg vekt på om vegen er nytta til skuleveg. I Fjell kommune skal det: - vera 30 km/t forbi alle skular og barnehagar - vera 30 km/t på alle bustadvegar. Samlevegar kan ha fartsgrense 40 km/t der dette er naturleg. Fysisk fartsdemping: Ulukkesundersøkingar viser at ulukkesrisikoen vert nærast halvert på vegar med 30 km/t og fartsdemparar, samanlikna med vegar med 50 km/t. Undersøkingar har vist at skilting åleine har liten effekt, og at andre fartsdempande tiltak er nødvendig for å få ned det reelle fartsnivået, som igjen gjev positiv effekt på ulukkesfrekvens og skadeomfang. 22

27 Fartshumpar er eit naturleg førsteval, dersom ikkje spesielle forhold tilseier noko anna. Humpar er effektive fartsdemparar, samtidig som det er relativt billig å opparbeida. Andre tiltak som kan vera med å redusera faren er innsnevring, sideforskyving, trafikkøyar, rumlefelt og utviding av fortau. Slike tiltak vil bli vurdert som alternativ til fartshumpar, der situasjonen tilseier det. Fjell kommune og Statens vegvesen held seg her til retningslinene gitt i handbok 072; Fartsdempende tiltak, Ved handsaming og prioritering av søknader om fartsdemparar, støttar Fjell kommune seg til følgjande anbefalingar og føringar frå Statens vegvesen: Fartsgrense 50 km/t: - Normalt vert ikkje fartsdempande tiltak nytta ved fartsgrense 50 km/t. Slike tiltak kan likevel bli vurdert i særskilte tilfeller, for eksempel viss fartsgrensa blir broten i særleg stor grad. Fartsgrense 30 km/t og 40 km/t: - I bustadområde skal fysiske fartsdempande tiltak opparbeidast dersom 15% av køyretøya (målt fart) bryt fartsgrensa med meir enn 5 km/t. - I andre område bør fysiske fartsdempande tiltak opparbeidast dersom 15% av køyretøya (målt fart) bryt fartsgrensa med meir enn 5 km/t. - Ved fartsgrense 30 km/t og ofte ved 40 km/t er det i utgangspunktet nødvendig med fartsdempande tiltak. Om ønskjeleg kan fartsdempande tiltak bli opparbeidd utan at det vert gjennomført fartsmålingar. For tilkomstvegar i middels tett og tett busetnad vert det tilrådd fartsdemparar når: - Vegen har rettstrekningar eller avstand mellom vegkryss på meir enn 150 meter. - Vegen har gjennomgangstrafikk eller fartsnivået ligg over 30 km/t (etter fartsmåling). Som grunnlag for prioritering mellom vegar vil Fjell kommune også leggja vekt på: - Om vegen er mykje brukt som skuleveg - Registrerte ulukker/uhell - Trafikkmengde - Omsyn til utrykkingskøyretøy, busstrafikk og anna trafikk med tunge køyretøy må også vurderast Forkøyrsvegar: Vegar som får status som forkøyrsvegar skal ha: - Stor trafikk - God standard - Utforming av kryss og avkøyrsler med tilfredsstillande siktforhold - Relativt høg gjennomgangstrafikk - Transportfunksjon 23