KOMMUNEPLAN FOR MASFJORDEN 2011-2013, FORSLAG HØYRING - FRÅSEGN

HORDALAND FYLKESKOMMUNE Regionalavdelinga Planseksjonen Arkivsak 201110758-6 Arkivnr. 713 Saksh. Hage, Torild, Rongved, Solveig, Gåsemyr, Inger Lena, Ekerhovd, Morten, Wahl, Trond, Bjerga, Magnar, Rødseth, Marit Saksgang Møtedato Kultur- og ressursutvalet 10.01.2012 KOMMUNEPLAN FOR MASFJORDEN 2011-2013, FORSLAG HØYRING - FRÅSEGN SAMANDRAG Masfjorden kommune har sendt kommuneplanen med samfunnsdel og arealdel på høyring. Masfjorden vil satsa vidare på lokalsamfunnsutvikling med folketalsauke, bustadbygging og næringsutvikling. Samferdsle og kommunikasjon er ei hovudutfordring og bru over Masfjorden er sett som hovudmål i planperioden. Masfjorden har utarbeida ei systematisk konsekvensutgreiing. Det er positivt at funksjonell strandsone er kartlagt og byggegrense lagt inn for alle byggeområde, også i gjeldande planer. For akvakulturinteresser er planen tilfredsstillande. For å sikre effektiv transport og god trafikktryggleik gjennom planen foreslår fylkesrådmannen i tråd med innspel frå sams vegadministrasjon i Statens vegvesen at det blir tydeleggjort byggegrenser og avkøyrslenormer til fylkesvegane i føresegnene til planen. Fylkesrådmannen saknar ei vurdering av trongen for bustader og unytta potensiale i eksisterande byggeområde. Det same gjeld for næringsareal. Planen gir ikkje tilstrekkjeleg sikring av kulturminneverdiar. Fylkesrådmannen tilrår at desse vert sikra gjennom bruk av kategorien omsynssone i plankartet og klåre føringar i føresegnene til planen. Det vert tilrådd motsegn til dette punktet. Kun eitt lite område i planen er i direkte strid med regionale interesser. Det gjeld forslag om nye fritidshus på Solheimsøya som ligg sentralt i eit regionalt friluftsområde. Fritidshusa bør ut av planen og fylkesrådmannen tilrår motsegn til dette punktet. FORSLAG TIL VEDTAK

1 Generelle innspel Forslaget til kommuneplan for Masfjorden er i hovudsak i samsvar med regional politikk. Samfunnsdelen av kommuneplanen gir eit godt grunnlag for regionalt utviklingsarbeid, robust utbyggingsmønster og tilrettelegging for næringsutvikling. Konsekvensutgreiinga er systematisk og tilfredsstillande for fylkeskommunens behov. 2 Kulturminne Kommuneplanens arealdel er ein svært viktig reiskap for å ta vare på faste kulturminne. Fylkeskommunen tek atterhald om alle byggeområde i planen inntil undersøkelsesplikta etter 9 i Kulturminnelova er oppfylt. Dette gjeld både land- og sjøområde. Alle automatisk freda kulturminne skal merkast med omsynssone D SOSI-kode H_730 på arealplankartet. Det er knytt motsegn til dette punktet. Motsegna fell bort dersom følgjande endringar vert gjort: a) Kyrkjebåtstø på Sandnes (Askeladden ID 102118) skal merkast med sone D på plankartet. b) Kommunen må lasta ned ny geometri frå Askeladden for å få med ein nyinnlagt lokalitet i Matersdalen med ID 150447. Denne må merkast med sone D på plankartet. c) Området kring askeladden ID 150447 er eit kulturmiljø med kulturminne frå nyare tid. Me ber om at dette området vert lagt til omsynssone C SOSI-kode H_570, jamfør vedlagt kart. Føresegnene for LNF-område med høve til spreidd utbygging tek ikkje nok omsyn til verneverdige kulturminne eller kulturmiljø, eller potensial for funn av hittil ikkje kjende automatisk freda kulturminne. Det er knytt motsegn til desse føresegnene. Motsegna fell bort dersom kommunen innarbeider følgjande punkt i føresegnene: Det skal ikkje gjevast løyve til tiltak nærare eit automatisk freda kulturminne enn 50meter. Ved utbygging/fortetting i LNF-område med høve til spreidd busetnad skal det takast omsyn til bevaring av eksisterande bygningar, anna kulturmiljø og landskap. Jf. Pbl. 11-9 nr. 7. Kvar einskild byggjesak innanfor LNF-område med høve til spreidd utbygging skal sendast kulturvernmyndet for avklaring i høve til Kulturminneloven. Dei generelle føresegnene tek ikkje nok omsyn til verneverdige kulturminne eller kulturmiljø, eller potensial for funn av hittil ikkje kjende automatisk freda kulturminne. Det er knytt motsegn til dei generelle føresegnene. Motsegna fell bort dersom følgjande føresegner vert innarbeidd i pkt. 1.9 Omsyn til eksisterande byggverk og kulturmiljø, plan og bygningslova 11-9, nr 7: Verneverdige einskildbygningar og kulturmiljø og andre kulturminne (som til dømes sjøbruksmiljø) skal i størst mogleg grad takast vare på som bruksressursar og setjast i stand. Jf. Pbl 11-9 nr. 7. Kulturminne og kulturmiljø skal vera ein integrert del av all planlegging og søknad om tiltak. I all arealplanlegging skal kulturmiljøet dokumenterast og det skal visast til korleis ein har søkt å ta omsyn til dette gjennom planforslag og plantiltak. Hordaland fylkeskommune vil at følgjande skal leggjast til retningslinjer for omsynssone C Bevaring kulturmiljø punkt 2.5.6: Nye tiltak skal ivareta omsynet til kulturminne i området. Saker som gjeld tiltak i omsynssona skal sendast Hordaland fylkeskommune for vurdering i høve kulturminneloven, jf. 3. 2 Spesielt om Sandnes kyrkje Mellomalderkyrkjegarden ved Sandnes kyrkje med sikringssone skal merkast med omsynssone D SOSI-kode H_730 i plankartet, med føresegner. Det er knytt motsegn til dette punktet. Motsegna fell bort dersom mellomalderkyrkjegarden vert merka på rett måte, og dersom kommunen innarbeider følgjande punkt i føresegnene til omsynssona: Mellomalderkyrkjegarden er eit automatisk freda kulturminne. Innanfor 2

mellomalderkyrkjegarden er gravlegging berre tillate i gravfelt som har vært i kontinuerleg bruk etter 1945. Gravfelt som ikkje har vært i bruk etter 1945 skal ikkje brukast til gravlegging eller andre inngrep. Alle inngrep i grunnen eller andre tiltak som kan virke inn på det automatisk freda kulturminnet er ikkje tillate utan etter dispensasjon frå kulturminneloven. Eventuell søknad om løyve til inngrep skal sendast rette antikvariske myndigheit, Riksantikvaren, i god tid før arbeidet er planlagd satt i gang. Kostnader knytt til nødvendige undersøkingar og eventuelle arkeologiske utgravingar vert belasta tiltakshavar. Sandnes kyrkje er ei listeført kyrkje. Kyrkja bør ha retningslinjer som seier noko om saker som vedkjem kyrkja og omgivnadene til kyrkja, til dømes: Sandnes kyrkje er ei listeført kyrkje. All bygging nærare kyrkja enn 60 meter er forbode etter kyrkjelova 21 femte ledd, utan løyve frå biskopen. Saker som angår Sandnes kyrkje skal til Riksantikvaren for rådgjevnad før det vert fatta vedtak av kyrkjeleg myndigheit etter kyrkjelova. 3 Spesielt om nyare tids kulturminne Kjende verneverdige kulturminne og kulturmiljø av nyare tid bør merkast som omsynssone C SOSI-kode H_570 på arealplankartet og sikrast gjennom retningslinjer. 4 Regionale friluftsområde Solheimsøyna er del av eit regionalt viktig friluftsområde og inneheld verdifull strandsone. Fritidsbustadområde på denne øya vil vera negativt for friluftsliv- og strandsoneverdiane. Kulturog ressursutvalet ber om at fritidsbustadområde vert vurdert på nytt også i forhold til trongen for bustadane og lokaliseringsalternativ. Det er knytt motsegn til dette punktet. 5 Fylkesvegar Kommuneplanen kan bidra til å sikra grunnlag for effektiv transport og god trafikktryggleik gjennom heilheitleg langsiktig planlegging. Kultur- og ressursutvalet ber om at fylgjande formuleringar vert innarbeidd i føresegnene for å ivareta dette: For nye bustadområde skal det settast krav om at gang- og sykkelveg skal ferdigstillast fram til næraste skule. Rammeplanen for fylkes og riksvegar skal leggast til grunn ved handsaming av søknadar om avkøyrsler og byggjegrense. Det skal vere 50 meters byggjegrense til Fv 570 som er hovudvegen i kommunen. For det øvrig fylkesvegnettet gjeld ei byggjegrense på 30 og 15 meter. Det skal etablerast felles vegløysingar for påkopling til fylkesvegnettet der større eller fleire bustadområde grensar opp mot dette. På Fv 570 skal det ikkje etablerast nye avkøyrsler utan at det kan dokumenterast presserande tilhøve som tilseier dette. Det skal ikkje finne stad ny bustadbygging innanfor areal merka med raud støysone. Paul M. Nilsen Fylkesrådmann Jan Per Styve Regionaldirektør 3

Vedlegg: Plankart Brev frå Riksantikvaren datert 07.12.2011 Saksdokument kan også lastas ned frå kommunen si heimeside www.masfjorden.kommune.no 4

FYLKESRÅDMANNEN, 29.11.2011: 1. Bakgrunn og prosess Masfjorden kommune har lagt kommuneplanens samfunnsdel og arealdel ut på høyring med frist 21.11.2011. Det er bedt om utsett frist grunna politisk handsaming. Kultur- og ressursutvalet skal gje fråsegn til planforslaget. 1.1 Om handsaming i fylkeskommunen Planforslag vert i hovudsak vurdert ut i frå regionale interesser nedfelt i fylkesplanen, regionale planar og fylkespolitiske dokument samt sektoransvar. Dersom viktige regionale og nasjonale interesser står på spel kan fylkeskommunen fremje motsegn til arealdelen av kommuneplanen. Dersom det vert gitt fagleg tilråding om motsegn på bakgrunn av nasjonale kulturminneinteresser og dette ikkje vert følgt opp av politiske organ i fylkeskommunen, skal fylkeskommunen gje melding om dette til Riksantikvaren som kan fremja motsegn i saka. Det kan vera potensiale for funn av hittil ukjende automatisk freda kulturminne i byggjeområda i planen og fylkeskommunen må difor ta atterhald inntil undersøkingsplikta etter 9 i Kulturminneloven er oppfylt. 1.2 Planprosess og medverknad Gjeldande arealdel for kommuneplanen er frå 2006. Kommunen har ikkje tidlegare utarbeidd ein heilskapeleg samfunnsdel av kommuneplanen, men har hatt kommunedelplanar på ulike fagområde. Hordaland fylkeskommune gav fråsegn til planprogrammet 03.06.2009. Berre planprogram har vore drøfta i regionalt planforum. Planarbeidet har omfatta folkemøte og temamøte om akvakultur, landbruk, oppvekst og bustadbygging. Kommunen har lagt vekt på å få fram eit godt dokumentasjon og prioriteringsgrunnlag; gjennomføring av innbyggjarundersøking, næringsanalyse og stadanalyse for Masfjordnes, Matre og Hosteland. Dei to kommunale prosjekta; Lokalsamfunnsutvikling i Masfjorden og Livskraftige kommunar ligg og som grunnlag for planarbeidet. Parallelt med utarbeiding av kommuneplanen har Masfjorden ferdigstilt Kommunedelplan for energi- og klima 2011 2015. Det har vore ein god planprosess med vekt på lokale prosessar, men vi saknar ei gjennomgang av planarbeidet i regionalt planforum. 1.3 Nøkkelopplysningar om Masfjorden kommune Masfjorden er ein kommune i stor utstrekning med lang kystline i tillegg til fjellområdar. I vest ligg Stølsheimen og i sørvest ligg Fjonfjella. Det er knytt store landskapsmessige kvalitetar til fjell og fjord så vel som til øyane i vest. Fjellområda i vest ber delvis preg av mykje kraftutbygging. I 2010 hadde Masfjorden 1672 innbyggarar mot 1873 i 1991. Folketalsutviklinga var i fleire år i dramatisk fall, men etter 2007 har talet stabilisert seg. Gjennomsnittsalder for innbyggjarane er over 40 år. Dette er nokså høgt i Hordaland. Hovudtyngda av innbyggjarane i Masfjorden bur i småbygder langs fjorden, og kommunen er svært grisgrend utan noko tungt kommunesenter. Busetnaden er i stor grad knytt til landbruket.. Masfjorden har i dag tre oppvekstsentra med barnehage og skule; Matre, Hosteland og Sandnes. Helse, pleie og omsorgstenester er og lokalisert til desse sentra. Knarvik er næraste regionsenter. I 2010 vart det bygd 17 nye bustadar mot 15 og 7 dei to føregåande åra. Offentleg forvaltning sysselsetter over 40 %. Mange av desse arbeidar innanfor helse- og sosialsektoren. 40 % av dei sysselsette pendlar ut av kommunen for å finne arbeid. Det er tre gonger så mange som reiser ut for å arbeide enn det som kjem reisande til. Dei fleste arbeidspendlarane drar til Lindås, Bergen eller Gulen. Sysselsette i primærnæringen er godt drastisk ned berre dei siste to åra. Masfjorden ligg på botn når det gjeld private kompetansearbeidsplassar, under 15 %. 5

2. Innhald i planen Etter plan- og bygningslova 11-1 skal kommunane ha ein samla kommuneplan som omfattar samfunnsdel, handlingsdel og arealdel. Arealplanen skal vise samanhengen mellom samfunnsutviklinga som vert handsama i samfunnsdelen, kva utslag og behov dette gir for arealbruken, og korleis areala samla sett bør disponerast for å løyse oppgåver og behov avklart i samfunndelen. 2.1 Plandokument Høyringsforslaget inneheld samfunnsdel, planskildring, konsekvensutgreiing og risiko- og sårbarheitsanalyse (ROS), plankart og føresegner. I det følgjande vert det ein kort gjennomgang av hovudtrekka i samfunnsdelen. Føreslått arealbruk i planen samt føresegner er utdjupa og kommentert i seinare avsnitt. 3. Samfunnsdelen Masfjorden vil satsa vidare på lokalsamfunnsutvikling med folketalsauke, bustadbygging og næringsutvikling som tydelege satsingsområde. Samferdsle og kommunikasjon er ei hovudutfordring og bru over Masfjorden er sett som hovudmål i samfunnsdelen i planperioden. Visjon for kommunen er: Masfjorden kommune ein kommune me er stolt av. Desse fokusområda er prioritert i planperioden: - Lokalsamfunnsutvikling, folketal og næring - Samfunnstryggleik og beredskap - Energi og klima - Folkehelse - Kvalitet og kompetanse - Kommunal tenesteproduksjon - Arealforvaltning 3.1 Lokalsamfunnsutvikling Eit hovudmål her er livskraftige bygder og auka folketal. Det er naudsynt med variert tilgang på bustader og alternative bu former. Kommunen ønskjer å styrke ei viss senterutdanning i kommunen med særleg fokus på bustadutviklinga i dei tre sentra dei har, Matre, Sandnes og Hosteland. For ytre del av kommunen skal område Skjelsundet Kvamme prioriterast. Etablering av Masfjorden næringsforum, utviklinga av Stordalen som frilufts- og aktivitetsområde og grøn næringspark i Matre er milepælar i næringsutviklinga. Kommunen har som ambisjon å driva eit allsidig og målretta arbeid for å stimulere til positiv næringsutvikling i kommunen. 3.2 Samfunnstryggleik Masfjorden skal vere ein trygg og god kommune å arbeida, bu og opphalde seg i. Systematisk bereidskap- og samfunnstryggleiksarbeid er tiltak for å kunne førebyggja og effektivt handtera hendingar som truar liv, helse og miljø. 3.3 Energi og klima Masfjorden kommune si framtid skal byggast på trivsel og livskvalitet med utgangspunkt i ei berekraftig utvikling. Kommunedelplanen for energi og klima har som hovudmål å sikre planmessig ressursbruk i eigne bygg. Fokusområda er energibruk, utslepp, klimatilpassing og lokal produksjon. Reduksjon i energibruk, trafikk mm er sett til 10 % medan reduksjon i avfall og luftforureining er sett til 15%. 3.4 Folkehelse Det overordna målet er fleire leveår med god helse, og å redusere helseskilnader. Masfjorden har inngått partnarskapsavtale med fylkeskommunen. Kommunen skal utarbeide ein sektorovergripande handlingsplan for folkehelse og tiltaka i kommunedelplan for idrett og friluftsliv skal fylgjast opp. 6

3.5 Kvalitet og kompetanse Masfjorden kommune skal vere eit kunnskapssøkjande og innovativt lokalsamfunn der det skal leggast til rette for å ta i bruk digitale og desentraliserte utdanningstilbod. Behovet for utdanna arbeidskraft er ei felles utfordring for næringslivet og alle kommunane i Nordhordlandsregionen. Masfjorden vil medverka til ein felles strategi for rekruttering og busetting og samarbeide om kompetanseutvikling med private og offentlege aktørar i kommunen og nabokommunane. 3.6 Kommunal tenesteproduksjon Barnehage- og skuletilbodet skal sikre alle barn i Masfjorden ein god oppvekst. Barnehageplan vart vedteken i 2010. Helse, pleie- og sosialomsorg er ikkje omtala. 3.7 Arealforvaltning Kommuneplanen sin arealdel er utarbeidd parallelt med samfunnsdelen. Samfunnsdelen gir eit godt grunnlag for vidare utvikling av kommunen. Den sett fokus på relevante tema som får konsekvensar for arealbruken i planperioden, men ei meir utfyllande drøfting av konsekvensar av ny bru er sakna. Å bygge opp om ein framtidig senterstruktur vil vere i tråd med regional politikk. Det potensialet Masfjorden har for utviklingsarbeid, bør utnyttast ved å prioritere den vidare gjennomføringa av programmet Lokalsamfunnsutvikling i Masfjorden. Det er signalisert at Hordaland fylkeskommune kan bidra finansielt til dette programmet. Vidare bli kommunen oppfordra til å delta aktivt i ulike tiltak som vert etablert i LUK-programmet ( Lokal samfunnsutvikling i kommunane ). Berekraftig utvikling, satsing på planmessig ressursbruk og reduksjon i klimautslepp er eit gode. Det er positivt at kommunen legg stor vekt på folkehelse og har utarbeidd eigen energi og klimaplan, men kunne nok hatt noko høgare ambisjonar for klimaarbeidet. Hovudmålet for utslepp bør konkretiserast. I samband med drivkrefter bør ein og sjå nærare på klimautfordringane som vil krevje reduksjon av klimagassutslepp og tilpassing til eit klima i endring. Kulturminne og kulturmiljø bør sjåast som ein ressurs i høve til reiseliv, friluftsliv, turopplevingar og lokal identitetsbygging, med meir. Ei heilskapleg handsaming av kulturminne i samband med mellom anna skjøtsel av kulturlandskap vil vera med på å synleggjera tidsdjupne i landskapet. Ei revidering av Kommunedelplan for kulturvern (1995 1999), vil kunna hjelpa kommunen å realisera kulturminne som ei ressurs for lokalsamfunnet.. 4. Arealplanen med konsekvensutgreiing og føresegner 4.1 Konsekvensutgreiing Etter forskrift om konsekvensutgreiing (KU) etter plan- og bygningslova skal nye areal til utbyggingsføremål konsekvensutgreiast i kommuneplanen. Arealdelen til kommuneplanen er på overordna nivå, og KU og ROS byggjer på allereie føreliggjande og registrert kunnskap. 4.1.1 Aktuelle tema for utgreiingstiltak Følgjande tema er konsekvensutgreidd; naturverdiar og biologisk mangfald, friluftsliv, landskap, estetikk og strandsona, kulturminne og kulturmiljø, folkehelse, lokalsamfunnsutvikling, næringsliv og sysselsetjing, VVA, landbruk, naturrisiko og klima, forureining, og til slutt beredskap og ulukkerisiko. Konsekvensutgreiinga for kvart einskilde område ender ut i ein samla vurdering av område. Der er gjennomført ei grundig konsekvensutgreiing for det som ser ut til å vere alle innspela til arealplanen. Det er gitt ei samla vurdering for kvart tiltak, men ein styrke ville vore å sjå på alle konsekvensane meir samla. Ei betre nummerering av tiltaka kunne vore på sin plass for lettere å sjå samanhengen med planskildringa. 7

Kulturminne og kulturmiljø har vore eitt av deltema i konsekvensutgreiinga som har vore gjennomført for dei ulike utbyggingsområda. Potensialet for funn av hittil ukjende automatisk freda kulturminne er likevel ikkje vurdert i desse utgreiingane. Potensialet for funn og vurdering av trong til 9- undersøkingar må gjerast på reguleringsplannivå. 4.2. Planskildring Dokumentet fortel korleis kommunen har arbeidd med kommuneplanen fram til dei juridisk bindande dokumenta, plankart og føresegna. Planskildringa skal gi ei skildring av det som skal med i plankartet. Brubygging og forsiktig senterdanning blir vektlagt. Samtidig med fortetting rundt infrastrukturen er ambisjonane om å helde oppe folketalet viktig. Levande bygder har trong for LNF- område der spreidd bustadbygging er tillete. Masfjorden ønskjer å fortsett legge til rette for bustadar på kommunegrensene mot Lindås og Gulen for å trekke til seg nye innbyggarar. Kommunen ønskjer og å prioritere naust/båtplassar knytt til bustadhus for å framstå som attraktiv. Kommunen ønskjer vidare å legge til rette for nye fritidsbustadar. Gjeldande reguleringsplanar samt kjerneområde for landbruk er grundig presentert. Funksjonell strandsone er kartlagt for kystsona i kommunen. Den er justert etter ein enkel høgdemodell som er nytta. Dei nye områda er lista opp i eigne oversikter saman med eksisterande planar. Planane om ny bru har ikkje materialisert seg i kartet. Det er positivt at kommunen har gått igjennom dei eksisterande reguleringsplanane for å tilpassa dei til dagens krav. Nokre planar er justert og andre er tatt ut. I fråsegn til planprogrammet ble det tilrådd å gjennomføre ein arealanalyse og næringsanalyse for å vurdere kapasiteten i eksisterande bustadfelt og næringsområde opp mot behovet for nye areal. Dette er ikkje gjennomført og det er difor ikkje mogleg å få oversikt over kva som er potensielt byggeland i planperioden. Ein betre dokumentasjon i planskildringa vil gi betre styringsgrunnlag. Det er vanskeleg å få oversikt over kor mye areal som er satt av til utbygging samla sett. Det er sakna ein diskusjon om korleis kommunen ønskjer å framstå som fritidsbustadkommune. Det kjem heller ikkje fram kva som er potensiale for nye fritidsbustadar i eksisterande byggeområdar. Kommunen har gjort ein systematisk jobb med kartlegging av funksjonell strandsone. Dette er positivt, men det saknast likevel ei drøfting av grunnlag for grensedragning. Grense for funksjonell strandsone er lagt inn som byggegrense i arealplankartet. Det er gjennomført eit godt grunnlagsarbeid som vil vere gjeldande for vidare planlegging. Det er og positivt at byggegrense er lagt inn i gjeldande reguleringsplanar. Byggegrense er og markert i LNF-områda. I LNF-områda skal det ikkje byggast med unntak av eventuelle landbruksretta tiltak. Det kan difor ikkje bli sett byggegrense her. 4.3 Arealføremål 4.3.1 Generelt Funksjonell strandsone er kartlagt og det er lagt inn byggegrens. Det set krav til byggegrenser til sjø i føresegnene. Det er også byggeforbod for verna vassdrag (50 m). Gjeldande reguleringsplanar er gitt skravur og markert med hovudarealbruksføremålet for planområdet. Byggeområda må bli trekt tilbake frå strandsona og områda avgrensa mot sjø i samsvar med byggegrense. Dette vil gi eit reelt bilde av storleik på dei nye byggeområda. Særs mange av dei nye bygge- 8

områda grensar til sjø og etablert byggegrense vil i høg grad redusere byggeland. Byggegrensa vil bli styrande for utforming av reguleringsplan. Ein slik framstilling gir eit meir realistisk bilete av dei nye byggeområda. Arealbruksføremåla i gjeldande reguleringsplan må bli retta opp, til dømes gjeld dette for kommunedelplan Stordalen der heile planområde er markert som fritidsbustadområde. Dei ulike hovudarealbruksføremåla må visast att i plankartet, til dømes må LNF-områda markerast med korrekt SOSI-kode. Masfjorden blir rådd til å nytte samarbeidsavtala mellom Fylkesmannen og Statens Kartverk i Hordaland der kartverket har tatt på seg kvalitetssikring av kommuneplankarta i fylket. Kulturminne: Riksantikvaren tilrår at alle automatisk freda kulturminne vert markert med rune-r på kommuneplankartet, gjerne i tillegg til omsynssone for å gjera kulturminna meir synlege. Det er positivt at automatisk freda kulturminne er vist som omsynssone H_730 på kommuneplankartet. Bruk av omsynssoner i plankartet er ein viktig reiskap for å visa kulturminne og kulturmiljø. Også viktige og prioriterte kulturminne og kulturmiljø som ikkje er freda, kan markerast som omsynssone c (omsyn kulturmiljø) (SOSI-kode H-570). Omsynssone d (SOSI-kode H_730) skal nyttast dersom eit område er bandlagt eller skal bandleggast etter annan lov, som til dømes kulturminnelova. Kommunen må vera merksam på at kulturminnedatabasen Askeladden vert oppdatert heile tida, og at ein må nytte oppdatert versjon i handsaming av planar og einskildsaker. Freda bygningar og anlegg kan markerast med FKM (freda kulturminne) på plankartet. Kommunen må laste ned ny geometri frå kulturminnedatabasen Askeladden. Samarbeidsplikta etter 25 i Kulturminnelov gjeld. Kommunen har plikt til å sørgje for at undersøkingsplikta etter 9 i Kulturminneloven er oppfylt uansett om tiltaket er i tråd med kommuneplanen eller ikkje. Dette gjeld både land- og sjøområde. 4.3.2 Bygg og anlegg Bustad Det er konsekvensvurdert 11 nye bustadområder i planframlegget. To av desse er teke ut av planen og eit er foreslått omgjort til LNF-område der bustadbygging er tillete. Eit område er gjort om frå LNFområde det spreidd bustadbygging er tillete, til bustadområde med plankrav. Bustadområda stør dels opp om forsøket på å styrke senterstrukturen. Masfjorden ønskjer å fortsett legge til rette for bustadar på kommunegrensene mot Lindås og Gulen Fritidsbustad 10 nye fritidsbustadområder er konsekvensutgreia, dei fleste av desse knytt til standsona. Fem av desse er med i planframlegget. Det er vurdert 12 område der ein ønskjer ny naustbygging, hovudtyngda er lokalisert opp mot eksisterande naustområdar. Fire av områda er tatt ut og er ikkje med i planframlegget. Offentleg føremål Tre nye områder for offentlege føremål er utgreia og med i planframlegget. Næringsføremål Fire nye områdar for næringsføremål er konsekvensutgreia og to er med i planframlegget. Senterstruktur Masfjorden har vore ein grisgrendt kommune utan klar senterstruktur. Det er difor positivt, og i tråd med regional politikk at kommunen no ønskjer å bygge opp om ei forsiktig senterdanning med eit differensiert bustadtilbod. Ei utbygging på kommunegrensene må stø opp om senterstrukturen. Elles vil dette saman med store talet på bygging i LNF-område der spreidd bustadbygging er tillete, kunne sabotere senterdanninga. 9

Bustad For bustadområde Frøyset må det bli sett byggegrense mot Frøysetelva. Det går fram av føresegnene at denne skal setjast til 50 meter frå vassdrag. Dette må takast inn i plankartet. Fritidsbustadar På Torsvik ligg eit nytt fritidsbustadområde og eit nytt bustadområde grensande til kvarandre. Kommunen bør nøye vurdere dette med tanke på å unngå framtidige konfliktar som kan følgje av ei slik samlokalisering. Solheimsøyna ligg de Haugsværfjorden møtar Matresfjorden, dei to mindre byggeområda ligg aust på øya. To mindre hytteområde på tre dekar kvar ligg på Solheimsøyna. Vi vil rå til at desse områda vert teke ut av planen. Øya som frå før er bygd ut med fleire hytter og to hytteområde til, begge i 100-meters belte, vil privatisere øya i ennå større grad. I tillegg vil tiltaka få store landskapsmessige konsekvensar. Det ligg ikkje føre planar om bil parkering og båtplass på fastland. Øya er eineståande i sitt slag og har ein sentral plassering i fjordsystemet. Planområde ligg innanfor friluftsområde Matresfjorden som er registrert i prosjektet Kartlegging og verdisetting av regionalt viktige område i Hordaland, sjå www.kart.ivest/nohordaland. Område er gitt høge opplevingskvalitetar og høg potensiell verdi som friluftsområde. Tiltaket er i konflikt med ivaretaking av strandsona som både er eit regionalt og eit nasjonalt mål. Det er knytt motsegn til dette punktet. 10

Naust Det går ikkje fram av planen fram av planen kva potensiale som ligg i eksisterande naustområdar. To av områda Reknes og Solheim, vil punktere naturområdar som i dag utan inngrep. Dei ligg tillegg i bratt terreng som vil krevje store inngrep med store landskapsmessige konsekvensar. Det er heller ikkje tilfredstillande planer for tilgjenge til alle nausta. Det blir rådd til å ta desse ut av planforslaget. Fortetting av eksisterande naustområde må bli prioritert. Det er uklart kor mange naust det vil vere aktuelt å bygge ut i desse områda. Næringsareal Sandnes, Amundsbotn som tidligare har vært avsett til bustadføremål er no foreslått som nytt næringsareal. Dette ligg i tilknyting til eksisterande bustadområdar og vil stø opp om ein forsiktig senterstruktur i Sandnes. Det blir difor stilt spørsmål til ei arealbruksendring her. Det er ikkje gjennomført konsekvensutgreiing av forslaget. Det vil vere verdifullt å gjennomføre dette i ein kommuneplansamanheng. Slik kan ein eventuell ny arealbruk bli vurdert i eit heilskapeleg perspektiv. Følgjande framtidige tiltaksområde kan vere i konflikt med nyare tids kulturminne: Frøyset Skulehus og Tønnefabrikk bør få omsynssone jf. pbl 11-8, bokstav c med retningslinje som seier at: I samband med utarbeiding av reguleringsplan må det settast krav om bruk og vern av bygningar med kulturhistorisk verdi. Andvik Verneverdig landbruksveg som bør bevarast. Kalhovda Verdifullt kulturlandskap, men elles ingen kjende kulturminne Sandnes Område er tenkt planlagt som grav- og urnelund. Sandnes kyrkje har lokal og regional kulturminneverdi. Det er elles potensiale for automatisk freda kulturminne. Området krev difor undersøking. Område rund Sandnes kyrkje bør regulerast med omsynssone c, med retningsliner: I samband med utarbeiding av reguleringsplan må det settast krav om bruk og vern av bygningar og landskap med kulturhistorisk verdi. Sørkvingo Konsekvensutgreiing er uklår i høve til kva konsekvensar endringa vil ha for nyare tids kulturminne og kulturmiljø, då det både står at det ikkje er kjende kulturminne eller kulturmiljø i område, og samstundes står at: Rådmannen er glad for at det no er planar for kaien på Sørkvingo som inneber fornying og riving av ein gammal, farleg bygning. Vi ber om at det vert stilt krav om kulturminnedokumentasjon dersom den gamle bygningen skal rivast. Nordkvingo, Kvingebakkevegen Vi ber om at det vert teken omsyn til verneverdig kaiområdet, samt verneverdige naust i den framtidige småbåthamna. Hosteland Område er tenkt planlagt som småbåthamn. Naustområdet innafor innspelt areal er ein del av eit verneverdig kulturmiljø. Det bør regulerast med omsynssone c, med retningsliner: I samband med utarbeiding av småbåthamn må det settast krav om omsyn til verneverdig sjøbruksmiljø. Føresegner kulturminne Dei generelle føresegnene nemner til ein viss grad kulturminne og kulturmiljø og omsynet til desse. Det bør likevel bli lagt til ytterlegare informasjon om dette. Det er knytt motsegn til dei generelle føresegnene. Motsegna fell bort dersom kommunen innarbeidar følgjande punkt i føresegnene: 11

Ved all arealplanlegging av områdedisponeringar (planar, utgreiingar og einskildtiltak) som omfattar sjøareal skal desse så tidleg som råd leggjast fram for Bergen Sjøfartsmuseum for uttale via Hordaland fylkeskommune, seksjon for kulturminevern og museum. Følgjande må bli tatt med i dei generelle føresegnene: Verneverdige einskildbygningar og kulturmiljø, og andre kulturminne (som til dømes sjøbruksmiljø) skal i størst mogleg grad takast vare på som bruksressursar og setjast i stand. Ved tiltak i område der det ikkje ligg føre plankrav, skal regional kulturminneforvaltning ha saka til vurdering før vedtak vert fatta. Kulturminne og kulturmiljø skal vere ein integrert del av planlegging og søknad om tiltak. I all arealplanlegging skal kulturminnemiljø dokumenterast, og det skal visast til korleis ein har søkt å ivareta dette gjennom planforslag og plantiltak, jf. Pbl 11-9 nr. 7. Det er positivt at kommunen har omsyn til kulturminne i samband med LNF-område der spreidd bygging er tillete. Det bør likevel bli lagt til fleire punkt vedrørande kulturminne for å sikra at handsaminga av saker i denne typen område er tydeleg klarlagt med omsyn til kulturminne. Det er knytt motsegn til føresegnene for LNF-områda der spreidd bygging er tillete. Motsegna fell bort dersom kommunen legg følgjande punkt til føresegnene: Det skal ikkje gjevast løyve til tiltak nærare eit automatisk freda kulturminne enn 50 meter. Ved utbygging/fortetting i LNF-område med høve til spreidd busetnad skal det takast omsyn til bevaring av eksisterande bygningar, anna kulturmiljø og landskap. Jf. Pbl. 11-9 nr. 7. Kvar einskild byggjesak innanfor LNF-område med høve til spreidd utbygging skal sendast kulturve n mynde for avklaring i høve til Kulturminnelova. Føresegn under avsnitt om Kulturminnelov under anna lovverk som styrer arealbruken i kommunen må bli endra til: Ved planlegging av tiltak pliktar den ansvarlege å undersøke om tiltaket råkar automatisk freda kulturminne, jf kulturminnelova 9, 1. ledd ved å oversenda saka til Hordaland fylkeskommune. 4.3.3 Samferdselsanlegg og infrastruktur Det er vist eksisterande vegliner. Eventuell ny bru over Masfjorden mellom Duesundøy og Sandnes, og vegliner knytt til denne, er ikkje med i planframlegget. Traseval for vegsystem fram til brua og traseval for brua blir avgjerande for arealdisponeringa på begge sider av fjorden. Trafikksikring og trafikktilhøva er ikkje omtala i planen. Spreidd utbygging må vurderast opp mot trafikksikringstilhøva og gang- og sykkelveg. Statens vegvesen som er sams vegadministrasjon har sendt forslag til Hordaland fylkeskommune. Hovedpunkta er tatt inn i her. Dei kommunale trafikksikringsplanane er viktige dokument som vil ligge til grunn for Statens vegvesen sin prioritering av gang og sykkel vegar i fylket. Dersom kommunen ikkje har ein trafikksikringsplan av nyare dato, blir kommunen rådd til å prioritere arbeidet med å få ferdigstilt ein slik plan. Denne skal vere ein del av kommuneplanen. Byggjegrense I sakar som gjeld nybygg er det særs viktig å vere merksam på Veglova sine krav til byggjegrense, jf 29. Byggjegrensa for riks og fylkesvegar er med bakgrunn i Veglova no på ein distanse av 50 meter frå vegmidte. Det er på det noverande tidspunkt under utarbeiding ein ny rammeplan for avkøyrsler og byggjegrenser i Statens vegvesen, Region vest. Rammeplanen vil differensiere vegnettet i ulike kategoriar når det gjeld byggjegrense, med grenser på 50, 30 og 15 meter. 12

Statens vegvesen er oppteken av å ha eit godt vegnett i Masfjorden kommune som kan vere trygt og som avviklar trafikken på ein effektiv og framtidsretta måte, sentralt er E 39, aust i kommunen og Fv 570 som vest i kommunen. For at vegnettet skal kunne ha føresetnadar for å fungere effektiv er det viktig at det ikkje vert etablert tiltak inn mot ferdsleårene. Ei byggjegrense skal sikre trafikktryggleiken langs med vegen, men også ivareta eventuelle framtidige vegutvidingar med tilhøyrande gang og sykkelveg. For å kunne få dette til krev Statens vegvesen 50 meter byggjegrense langs med E39 og Fv 570 som er dei viktigaste ferdsleårene i Masfjorden. For det øvrige fylkesvegnettet vil vi med bakgrunn i trafikktryggleik og omsynet til effektiv ferdsle nedfelt i rikspolitiske retningsliner krevje ei byggjegrense på 30 meter på fylkesveg 374, 376, 379 og 381. For fylkesvegane 377, 382 og 383 vil vi krevje ei byggjegrense på 15 meter. Desse byggjegrensene er nedfelt i forslaget til ny rammeplan for Region Vest. Byggjegrense vil og kunne vere med på å legge til rette for akseptable støytilhøve. Støy Det er naudsynt at ein tek høgde for utfordringar med støy langs med dei mest belasta vegstrekningane, spesielt i samband med tiltak som vil generere framtidig bustadbygging. Storparten av fylkesvegnettet i Masfjorden er vurdert til gul støysone på 55 desibel. Delar av FV 570 i området ved Hosteland er vurdert i raud støysone. På 65 desibel eller meir. Her må det ikkje finne stad ny bustadbygging. Avkøyrsler I forslag til "Rammeplanen for avkøyrslar for riks og fylkesvegar i Region vest for perioden 2012 2016" er Masfjorden kommune vurdert. Hovudvegnettet i kommunen har fått streng haldning til etablering av nye avkøyrsler. Dette gjeld også E39 som er ei av dei viktigaste ferdsleårene på Vestlandet. Det skal gå fram av føresegnene til kommuneplanen at rammeplanen skal leggjast til grunn ved handsaming av saker som gjeld avkøyrsel. Det er eit mål å kunne redusere talet på avkøyrsler. Tilkopling på fylkesvegnettet skal i hovudsak finne stad gjennom eksisterande avkøyrsler eller kryss. I nokre tilfelle vil det vere mogleg å vurdere nye avkøyrsler dersom ein kan få realisert sanering av eksisterande avkøyrsler. Krav om bruk av eksisterande avkøyrsler for nye utbyggingsområde skal inn i føresegnene til arealdelen. Mjuke trafikantar Masfjorden kommune har eit vegnett med ulik standard. Ein del av vegane er smale og kronglete med låg standard. Langs med desse har det vore utfordrande å gjennomføre bygging av gang og sykkelveg. Det er viktig å ha spesielt fokus på trygg skuleveg. Kommunen må leggje inn som krav til nye bustadareal om at det skal etablerast gang og sykkelveg fram til næraste skuleområde. Dette må inn som føresegne. Vidare må det bli stilt som rekkjefølgjekrav i samband med reguleringsplanprosessane. FV570 I lang tid har veglina innom Mjangervågen vore ein flaskehals. Arealplanen legg opp til kryssing av vågen med ei bruløysing. Dette vil heve kvaliteten og effektiviteten på Fv 570 vesentleg og redusere reisetida for dei mange pendlarane. For å kunne få ein effektiv hovudveg også i framtida, vil det vere viktig at ein lokaliserer bustadbygging og andre tiltak langs vegen slik at det let seg gjere å realisere vegutbetringar og eventuelle nye traseval. Statens vegvesen legg opp til ei byggjegrense langs med Fv 570 på 50 meter. Spreidd hytte/bustad og næringsverksemd i LNF område Det kan vere utfordrande å handtere LNF- område der spreidd bygging er tillete i høve til ei tilfredstillande tilkomst til fylkesveg. Som eit hovudprinsipp bør det vere minst mogleg av slike areal i ein arealplan slik at ein kan få ein definert og oversiktleg utvikling av progresjonen i bustad og hytteutbygginga i høve infrastruktur. Statens vegvesen er negativt innstilt til nyetablering av avkøyrsler på vegnettet. Difor bør ei spreidd utbygging i størst mogleg grad fangast opp i områder der ein legg opp til regulert utbygging. Det er 13

ikkje ønskeleg med areal på begge sider av fylkesvegnettet avsett til spreidd bustadbygging grunna trafikale utfordringar med av og påkøyring. Det vil berre bli aktuelt med eit avkøyrselspunkt på fylkesvegenettet frå kvart område med spreidd busetnad/hyttebygging. Bustadbygging Gjennom kommuneplanen må det bli lagt vekt på å finne felles tilkoplingspunkt på fylkesvegnett frå bustadområda. Dette er framtids og miljøretta slik at ein får felles vegar og ikkje eit innfløkt vegnett i bustadområda. I tillegg vert fylkesvegane ikkje nedbygd med mange avkøyrsler på korte strekk, noko som bidreg til ein betre trafikktryggleik på fylkesvegnettet. Føresegner samferdsel Med bakgrunn i ovannemnde må det bli tatt med følgjande merknadar i føresegnene: For nye bustadområdar skal det settast krav om at gang og sykkelveg skal ferdigstillast fram til næraste skule for å sikre mjuke trafikantar og legge til rette for sikker skuleveg i Masfjorden. Det skal gå fram av føresegnene til planen at det skal vere 50 meters byggjegrense til F v 570 som er hovudvegen i kommunen. På Fv 570 skal det ikkje etablerast nye avkøyrsler utan at det kan dokumenterast presserande tilhøve som tilseier dette. For det øvrig fylkesvegnettet gjeld ei byggjegrense på 30 og 15 meter. Det skal etablerast felles vegløysingar for påkopling til fylkesvegnettet der større eller fleire bustadområde grensar opp mot dette. Dette gjeld i særleg grad areal der skuleområde er ein del av trafikkkbilde til bustadareala. Det skal ikkje finne stad ny bustadbygging innanfor areal merka med raud støysone ved Hosteland. Rammeplanen for fylkes og riksvegar skal leggast til grunn ved handsaming av søknadar om avkøyrsler og byggjegrense. 4.3.4 Landbruks-, natur- og friluftsføremål LNF Spreidd byggeområde Det er ei målsetting for kommunen å oppmuntra til at innbyggjarane skal bu og leva i heile kommunen. Å kunne bygge i LNF-områda der spreidd bustadbygging er tillete, er viktig for Masfjorden. Det er avsett fire nye områder der bustadbygging er tillat med til saman 9 bustadar. Det er lagt til rette for 16 nye fritidsbustadar i spreidde områder i planperiode. I tillegg er det lagt inn fire LNF-område der spreidd næring er tillete. Slik vi tolkar planskildringa er det ikkje lagt ut nye LNF-område der naustbygging er tillat. I føresegna er det lista opp 18 eksisterande LNF-områder der spreidd naustutbygging for i alt 34 nye naust er tillete. Dei LNF-områda som ligg opp mot sentra og nær bustadfelt bør regulerast til bustadfelt for å stø opp om sentra. Spreidd bustadbygging bør bli halde til dei grisgrendte områda. I planperioden er det samla sett lagt til rette for å bygge i alt 135 bustadhus i LNF- område der bustadbygging er tillete. Ni av desse er nye for denne planperioden. Dette gir stor fleksibilitet, men samtidig blir det liten styringsgrad for kommunen. 14

Friluftsliv Fleire store friluftsområder er kartlagt i Masfjorden i samband med det regionale kartleggingsprosjektet. Dette gjeld i hovudsak i fjellområda, men og langs kyste. Det vil bli viktig å ta vare på friluftslivskvalitetane og tilgjenge til desse i framtida. Områda er viktige både for innbyggjarane i kommunen, men og for tilreisande som legg ferie og fritid til kommunen. 4.3.5 Bruk og vern av sjø og vassdrag, med tilhøyrande strandsone Det er konsekvensutgreia fem nye båthamner og fire av desse er med i planframlegget. Kommentarar: Det er positivt at kommunen legg til rette for nye båthamner. Dette vil vere med på å redusere ønskjer om naustutbygging. Det kjem ikkje fram kor mange båtplassar ein har og kva som er potensiale for nye båtplassar i eksisterande hamner. Akvakultur Masfjorden kommune har saman med næringa fjerna fleire akvakulturområdar i planen. Ingen av desse har blitt erstatta av nye. Kommunen har ikkje gjort endringa for skjell lokalitetane i kommunen og desse er vidareført i sin heilskap. Masfjorden blir oppmoda om å samarbeide med Lindås kommune om å utarbeide ein heilskapelig områdeplan for Fensfjorden med høve til akvakultur. I føresegnene i forslaget frå Masfjorden til kommuneplanen - LNF-områdar- heiter det i punkt 2.4.4. Område for bruk og vern av sjø og vassdrag med tilhøyrande strandsona, plan- og bygningslova 11-7 nr 6; I desse områda er det ikkje tillete å føre opp flytebrygger og kaianlegg. Dette er likevel ikkje til hinder for naudsynt fortøying av anlegg for akvakultur eller utlegging av sjøleidningar for vatn, avlaup for varmepumper, straum- og telenett, jf pbl 11-11 nr. 3. Dette er eit viktig føresegn slik at fortøyingane av anlegg for akvakultur ikkje kjem i konflikt med planen. Det er og viktig at avsett område i planen er store nok slik at ein etablering eller utskifting til meir framtidsrette høvelege anlegg for oppdrett i sjø ikkje kjem i konflikt med kommuneplanen. AK-1 Vikane AK-området blei etablert før bustadområde ble etablert. Her har kommunen tatt med viktige føresegner i planen slik at det kan bli mogleg å flytte lokaliteten lenger mot nord. AK-4 Leirvika Her er det snakk om ein dreiing av område samt flytting lenger nord i høve til Marine Harvest Norway AS sitt anlegg i Sørkvingo. AK-6 Hopslia Her er det gitt løyve til etableringa av anlegg for oppdrett av laks og aure. Saka er påklaga og ligg i påvente av klagehandsaming. I kommuneplanen har Masfjorden kommune i samråd med oppdrettar, fiskeridirektoratet og Hordaland fylkeskommune justert plasseringa av AK-område. Dersom det skal etableras anlegg på dette område vil det komme i konflikt med innteikna fiskeriområde rett nord for lokaliteten. Her vil fortøyingane til akvakulturanlegget strekke seg inn i skravert område for fiskeri og dermed komme i konflikt med kommuneplanen. Masfjorden kommune må her sjå på saka og vurdere om dei kan la Hopslia ligge der det ligg i dag, eller komme med føresegn i planen slik at fortøyingane kan leggjas inn i fiskeriområde, eventuelt justere fiskeriområde slik at det ikkje kjem i konflikt med AK-6 (pkt 2.4.7. Område for fiske). 15

AK-9-Skolmosen, AK-13 Ådnekvamme, AK-21 Knappen Område vidareføras AK-11 Duesund, AK-15 Bergsvika, AK-16 Barlindebotten, AK-22 Lysebugen, AK-23 Smørdalen Viktig at avsett areal er stort nok og stemmer overens med brukt areal. Marine kulturminne Bergen Sjøfartsmuseum er etter føresegnene til Lov av 9. juni 1978 nr. 50 om kulturminne 14, marinarkeologisk høyringsinstans. Ansvarsområdet gjeld marine kulturminne og omfattar difor sjø- og strandområda, samt vatn og vassdrag. Kulturminnelovas 14 vernar om skip og last eldre enn 100 år. Det er ikkje registrert mange marine kulturminne i kommunen. På Masfjordnes er det registrert kyrkjebåtstø nedanfor Masfjorden Kyrkje i Masfjordnes. Det er ikkje gjort systematiske kartleggingar av marine kulturminne i området, og det må reknast med at det er mange ukjende kulturminne på sjøbotnen i planområdet. Bergen Sjøfartsmuseum oppmodar difor om at følgjande vert teke med i planføresegnene: Ved all planlegging av områdedisponeringar (planar, utgreiingar og einskildtiltak) som omfattar sjøareal skal desse så tidleg som mogleg leggjast fram for Bergen Sjøfartsmuseum for uttale via Hordaland fylkeskommune, seksjon for Kulturminnevern og museum. Denne formuleringa er noko meir dekkande enn formueringa i planføresegnene s 21 for Område for bruk og vern av sjø og vassdrag med tilhøyrande strandsone, plan- og bygningslova 11-7 nr 6. Særleg dekkar denne formuleringa også midlertidige tiltak, tiltak i strandsone og planlegging. 4.4 Omsynssoner Ifølgje planomtalen og føresegnene er det lagt inn omsynssone for: - Sikringssone, pbl. 11-8. a (ras, skred, radon) - Støysone, pbl. 11-8. a - Sone med særlege omsyn, pbl 11-8. c (landbruk, friluftsliv, kulturmiljø) - Bandleggingssone, pbl 11-8, d (naturvern, kulturvern, andre lover) - Sone for vidareføring av reguleringsplan, pbl. 11-8 f. Etter at kommuneplanen ble sendt på høyring, er det registrert nye kulturminnar i Masfjorden i LNFområde i Matresdalen/ Kvernhusdalen. Det er mange andre kulturminne med uviss datering i dette området, så område bør bli lagt ut som omsynssone C kring kulturminnelokaliteten, jamfør vedlagt kart. Retningslinene for omsynssonene c (bevaring kulturmiljø) er svært mangelfulle, og seier ikkje noko om kva praktisk konsekvens sona får for ønskje om tiltak eller verksemd i området. Følgjande retningsliner må bli satt for omsynssona: Nye tiltak skal ivareta omsynet til kulturminne i området. Saker som gjeld tiltak i omsynssona skal sendast Hordaland fylkeskommune for vurdering i høve kulturminneomsyn, jf. kulturminneloven 3. Kommentarar til einskilde omsynssoner: Vraket av D/s Masfjord (også sjøgrav) er feil avmerka på kartet i Askeladden. Dette må bli retta opp. Kyrkjebåtstø på Sandnes (Askeladden ID 102118) skal leggjast i omsynssone d på plankartet (SOSIkode H_730). 16

Kyrkjegarden til Masfjorden kyrkje er automatisk freda men er ikkje markert med omsynssone d (SOSI-kode H_730) på arealplankartet. Dette må rettast opp. Det er knytt motsegn til desse manglane i arealplankartet og temakartet. Spesielt om Sandnes mellomalder kyrkjestad Riksantikvaren sitt innspel gjeld Sandnes mellomalderkyrkjestad, Askeladden ID-nr. 84404-3, som er automatisk freda i medhald av lov om kulturminne av 9. juni 1978 nr. 50 (kml) 4 første ledd pkt. j og Sandnes kyrkje som er listeført. Sandnes mellomalderkyrkjegard er eit automatisk freda kulturminne, og skal visast som omsynssone d) i plankartet jf. pbl. 11-8, H-730. I plankartet skal den som omsynssone d) ha svart rutenettskravur. Koordinatane for avgrensinga av mellomalderkyrkjegarden ligg i Askeladden under ID-nr. 84404. Til mellomalderkyrkjestaden høyrer avgrensing av ei sikringssone på 5 meter, jf. Kulturminnelova 6, som inngår i det automatisk freda kulturminnet. Riksantikvaren har kome med fleire innspel som må med i føresegnene. For nærare omtale viser vi til vedlagte brev frå Riksantikvaren. Føresegner som sikrar god forvalting av mellomalderkyrkjestadane må innarbeidast i kommuneplanen. I føresegnene for Sandnes mellomalderkyrkjegard skal det stå: Mellomalderkyrkjegarden er eit automatisk freda kulturminne. Innanfor mellomalderkyrkjegarden er gravlegging berre tillate i gravfelt som har vært i kontinuerleg bruk etter 1945. Gravfelt som ikkje har vært i bruk etter 1945 skal ikkje brukast til gravlegging eller andre inngrep. "Alle inngrep i grunnen eller andre tiltak som kan virke inn på det automatisk freda kulturminnet er ikkje tillate utan etter dispensasjon frå kulturminneloven. Eventuell søknad om løyve til inngrep skal sendast rette antikvariske myndigheit, Riksantikvaren, i god tid før arbeidet er planlagd satt i gang. Kostnader knytt til nødvendige undersøkingar og eventuelle arkeologiske utgravingar vert belasta tiltakshavar." 17

Sandnes kyrkje er listeført. Kyrkja bør ha retningsliner som seier noe om saker som angår kyrkja og kyrkja sine omgjevnader, jf. Kirkerundskrivet, rundskriv T-3/2000 frå MD og KUF, for eksempel: Sandnes kyrkje er ei listeført kyrkje. All bygging nærare kyrkja enn 60 meter er forbode etter kyrkjelova 21 femte ledd, utan løyve frå biskopen. Saker som angår Sandnes kyrkje skal til Riksantikvaren for rådgjevnad før det vert fatta vedtak av kyrkjeleg mynde etter kyrkjelova. Detaljreguleringsplanen for utviding av Sandnes kyrkjegard til offentleg ettersyn er sendt Riksantikvaren. Dei vil gi eigen uttale til saka. 4.5 Føresegner Det er utarbeidd føresegner til planen og desse er oversiktleg satt opp. Det kjem klart fram for kva byggeområde det blir kravd reguleringsplan. Føresegn er dels omtala andre stader i uttalen. Føresegnene blir ein viktig reiskap for vidare planlegging. Plan og bygningslova opnar for å fastsette føresegnar om at mindre utbyggingstiltak ikkje har trong for ytterlegare plan, jf 11-10, 1. For at dette skal vere tilfelle, må føresegnene framstå slik at de gir klare rammer for søknader. 5. Oppsummering Masfjorden har sendt kommuneplanens samfunnsdel og arealdel på høyring. Samfunnsdelen gir eit godt grunnlag for den vidare utviklinga i kommunen. Masfjorden vil satsa vidare på lokalsamfunnsutvikling med folketalsauke, bustadbygging og næringsutvikling som tydelege satsingsområde. Samferdsle og kommunikasjon er ei hovudutfordring og bru over Masfjorden er sett som hovudmål i planperioden. Hovudtyngda av innbyggjarane i Masfjorden bur i småbygder langs fjorden, og kommunen er svært grisgrend utan noko tungt kommunesenter. Busetnaden er i stor grad knytt til landbruket. Det er utarbeidd ei systematisk konsekvensutgreiing som gir eit godt grunnlag for vidare planlegging. Det er positivt at kommunen har gått igjennom eksisterande reguleringsplanar for å tilpasse dei til dagens krav. I fråsegn til planprogrammet ble det tilrådd å gjennomføre ein arealanalyse og næringsanalyse for å vurdere kapasiteten i eksisterande bustadfelt og næringsområde opp mot behovet for nye areal. Det er ikkje gjennomført og det er difor ikkje mogleg å få oversikt over kva som er potensielt byggeland i planperioden. Ein betre dokumentasjon i planskildringa vil gi betre styringsgrunnlag mellom anna å stø opp om en forsiktig senterstruktur som kommunen ønskjer. Det er vanskeleg å få oversikt over kor mye areal som er satt av til utbygging samla sett. Det er positivt at funksjonell strandsone er kartlagt og byggegrense lagt inn for alle byggeområde også i gjeldande planer. Det er gjennomført eit godt grunnlagsarbeid som vil vere gjeldande for vidare planlegging. Berre eit byggeområde, eit fritidsbustadområde som ligg i regionalt friluftslivsområde, må bli tatt ut av planen. Endringar på plankart og i føresegner må gjerast for mellom anna for å sikre kulturminne. Fleire føresegn må med for å sikre trafikktilhøva. For nokre av områder der det føreligg reguleringsplan, må arealbruksføremål på plankartet bli endra for å samsvare med plan- og bygningslov. Det er knytt motsegn til eit byggeområde samt til manglar i føresegner og kartgrunnlag med omsyn til kulturminne. 18