Nye artar å fiske etter langs norskekysten? Otte Bjelland
Vi ser oftare oppslag i media om meir eller mindre framande artar i våre farvatn.. Sverdfisk, månefisk, St. petersfisk og andre eksotiske innslag dukkar stadig oftare opp, men er det verkeleg noko nytt?
Det første Forsøg paa Norges naturlige Historie (Pontoppidan 1753) Nemner både sverdfisk, stør og andre av artar som vi gjerne vil kalle sørlege gjester. Dei neste hundreåra gjekk det slag i slag med nye skildringar av norsk fiskefauna
1900-talet Mange bidrog til auka kunnskap om fiskefaunaen. Dons, Koefoed, Willgohs, Dannevig, Rollefsen, Hognestad, Rasmussen mfl. Per Pethon samla all informasjon i Aschehougs store fiskebok (1985-2005). I siste utgåve nemner han at det har vore registrert 281 artar totalt.
Den siste tiårsperioden Det har vore ei sterk auke i talet på artar. 330-35 artar er registrerte. Nokre av desse er frå ferskvatn, andre har kome til i nordområdene, eller som følge av revisjonar/ny kunnskap. Men også nye, sørlege artar har dukka opp, i tillegg til nye observasjonar av tidlegare kjende.
Fleire kjelder til informasjon Fiskefunn på imr.no postmottak@imr.no Telefon og email frå publikum og media Referanseflåten Eigne toktdata med auka fokus på identifisering. Artsobservasjoner artsdatabanken.no!
Eksempel på nye artar Centrophorus uyato, ruhå Fiska av linefartyet Atlantic (referanseflåten), februar 2011 Ved eggakanten utanfor Vesterålen. Første funn nord for Portugal. Leucoraja naevus, gjøkskate Fleire fangstar i norsk del av Nordsjøen, referanseflåten
Lophius budegassa, svartflabb Har fått inn fleire individ frå Mandal til Vestfjorden Referanseflåten, kyst Lepidorhombus boscii, fireflekka var Funne på fleire tokt frå Norskerenna til Røst. Djupe delar av sokkelen.
Mora moro, mora Dukka først opp i havfiske ved Frøya! Seinare i fangstar frå Atlantic i 2006 Har fått registrert og målt fleire hundre individ sidan, og fått tilsendt eit materiale for biologisk prøvetaking God kunnskap om utbreiing og biologi Den er registrert frå N64-72 og 350-550 m djupne To andre morider vart funne i museumsmateriale som viste seg å vere tatt i norsk sone.
Lepidopus caudatus, slirefisk Fanga av ein fisketurist i 2015 Tatt ved Bømlo. Første funn ved norskekysten. Tidlegare funn var langt til havs. Sebasticus marmoratus, marmorert berguer Tatt ved Fredrikstad i fjor. Einaste kjende funn frå Atlanterhavet. Sannsynlegvis spredning via ballastvatn
Nye funn av tidlegare kjende artar Trigloporus lastoviza, taggknurr Fanga på garn i Nordfjord, desember 2014 Tidlegare kun funne eit par gongar i Oslofjorden på 60-talet Trigla lyra, lyreknurrr Tatt i Onarheimsfjorden 2012 Einaste kjende funn frå før var vest for Sotra i 1966
Epigonus telescopus, djuphavsabbor Frå Tysvær, april 2014 Eitt funn i norske farvatn frå før Acipenser oxyrinchus, atlanterhavstør Fanga i torskegarn ved Randaberg, mars 2014 Skal også vere tatt i Oslofjorden for nokre år sidan. Ny kunnskap om stør frå Baltikum og reetablering.
Dei sørlege artane kjem ofte i bølger Det har vore fleire episodar der vi har fått mange meldingar om ein art over eit kort tidsrom. Stripa pelamide kom inn med eit par individ frå Sunnfjord i 2009, året etter hadde vi nærast ein invasjon av arten langs Vestlandet. Denne hadde ikkje vore registrert på om lag 50 år. Liknande episodar har vi sett for havbrasme, sølvkveite, mulle og St. petersfisk (i Troms), og særleg for stor havnål.
Blåhai i fjordane på denne tida i fjor! I februar i fjor dukka det opp ein rapport om blåhai frå ein fjord på vestlandet Dagen etter kom det melding frå Oslofjorden, mest sannsynleg blåhai dette også. Blåhai har blitt registrert tidlegare i norske farvatn, men ingen fangstar på mange år, etter det vi veit.
Fleire artar har fått flytta grenser for nordleg utbreiing Svartskate, Trøndelag -> Vestfjorden St. petersfisk, Trøndelag -> Troms Mange artar av mesopelagisk fisk har vist seg å vere vidare utbreidd i Norskehavet enn tidlegare kjend
Fiske etter eksotiske artar Enkelte smakfulle artar har jo fanga merksemda til dedikerte sportsfiskarar.. Og meir er nok i vente!
Nytte for forsking? Vi har mange eksempel på bidrag frå fritidsfiskarar når det gjeld auke i kunnskapen om nye artar og auke i utbreiing. Ny kunnskap om levevis og økologi får vi også. Kan hjelpe oss i arbeidet med rødlista og risikovurdering av framande artar. Rapportar om juvenile muller, St. Petersfisk, gråhai.. Sjølvrekrutterande norske bestandar? Vi har pågåande samarbeid om innsamling av materiale. Tangbrosmer og piggulke/dvergulke Kva med merking/gjenfangst? Studier av fang-ogslipp? Må sjølvsagt styrast godt frå forskarhald.
Fleire andre artar vil heilt sikkert kome, både nye artar i norske farvatn, og artar vil reetablere gamle vandringsmønster! Det er vel berre rett og rimeleg at fritidsfisket også kan ta opp att tradisjonell fangst av desse, sjølvsagt innafor dei same bærekraftige grensene som det kommersielle fisket..?