ARBEIDSUTVALET I VILLREINNEMNDA Telefonmøte

MØTEBOK UTVAL: MØTESTAD: DATO: 07.03.2013 TIDSPUNKT: 10:00 11:30 ARBEIDSUTVALET I VILLREINNEMNDA Telefonmøte FASTE MEDLEMMAR TILSTADES: Margit Smeland Leder ÅMLI Ola Sukka Nestleder SULDAL Oddmund Ljosland Medlem ÅSERAL Leif Roholdt Medlem KVITESEID Olav Tveita Medlem (sakene 13/8 og 13/9) ODDA FASTE MEDLEMMAR IKKJE TILSTADES: Anne Jupskås Medlem TOKKE VARAMEDLEMMAR: -- For Anne Jupskås -- For Olav Tveita Sakene 13/10-12 FRÅ ADMINISTRASJONEN: Jørn Haug Sekretær MERKNADAR TIL SAKSLISTE/INNKALLING: Ingen merknadar. Åseral, 8. mars 2013 for Arbeidsutvalet i villreinnemnda

SAKLISTE Utvalsnr.: Innhald: Lukka: PS 13/8 PS 13/9 PS 13/10 PS 13/11 PS 13/12 Referatsaker Uttale til søknad om oppføring av gjetarhytte, Forgard. Åseral kommune Søknad om tilbygg på driftshytte, gnr. 93, bnr. 1 i Vinje kommune.uttale Melding med forslag til konsekvensutgreiingsprogram Tverrå kraftverk i Suldal kommune. Uttale Eventuelt

UTTALE TIL SØKNAD OM OPPFØRING AV GJETARHYTTE, FORGARD. ÅSERAL KOMMUNE ARKIVKODE: SAKSNR.: SAKSHANDSAMAR: SIGN.: L10 2013/49 Jørn Trygve Haug UTV.SAKSNR.: UTVAL: MØTEDATO: 13/9 Arbeidsutvalet i villreinnemnda 07.03.2013 Vedlegg: 1 2 Søknad 2 3 Kart 3 4 Tegninger 4 5 Avtale om plassering 5 6 Kontrakt Bakgrunn: (Denne saka er førebudd av sekretær. Konklusjon og framlegg til uttale er utforma av leiar.) Saka vart lagt fram for arbeidsutvalet i møtet 28.1.2013. Arbeidsutvalet gjorde følgjande vedtak: Saka vert utsett til vårmøtet i villreinnemnda 3 4 april. Saka gjeld tiltak i verneområdet SVR. Verneområdestyret skal handsame saka i styremøte 12. mars. Om villreinnemnda skal uttala seg må saka difor handsamast i arbeidsutvalet før den tid. Saka gjeld søknad om oppføring av gjetarhytte på gnr. 2, bnr. 3 Forgard i Åseral kommune. Det er Kyrkjebygd driftehei v/reinert Grønning som søkjer. Det er inngått leigeavtale med grunneigarane på om lag 60 000 dekar beite. Avtalen er på 10 med opsjon på 10 nye år. Sjå søknad vedlegg 1. Det er inngått eigen leigekontrakt med grunneigar om plassering av hytta. Denne gjeld for 20 år. Gjetarhytta skal plasserast nord for Krokåna på vestsida av Nåvatn (Sandvatn). Sjå kartutsnitt. Det vert opplyst at gjetarhytta bare skal nyttast til gjetarføremål. Plasseringa er vald ut i frå praktiske omsyn mtp. transport av folk og proviant. Den vert liggjande om lag midt i terrenget og i naturleg trekkveg for sauen. Storleiken på gjetarhytta er rekna til 79 m 2 BYA og 67 m 2 BRA. Det vert opplyst at det ved sanking vil vera trong for plass til inntil 20 personar.

Status vedkomande villreininteressene i området Området ligg heilt sør i Setesdal Ryfylke. Tradisjonelt har villreinen nytta området til vinterbeite, i første rekke i år med problematiske beiteforhold lenger nord. I tillegg har det ein funksjon som sommarbeite for bukk. Villreinen har i liten grad nytta denne delen av heia dei siste åra. Dette skyldast truleg at stammen for tida er relativt låg, samt moglege barriereeffektar lenger nord. Vurdering: Utnytting av beiteressursane i heia har lange tradisjonar og sauenæringa står framleis sterkt i Åseral. Næringa er ein vesentleg faktor for å ta vare på kulturlandskapet og hindre gjengroing. For vidare utvikling av næringa er det forståing for ønskje om eit praktisk og funksjonelt husvære som kan lette arbeidet med tilsyn, sanking mv. Ansvaret for vurdering av den landbruksmessige trongen for husværet, inkludert plassering og storleik ligg i første rekke hjå myndigheitene som skal fatte vedtak i saka. Sekretær går difor ikkje nærmare inn på dette. Villreinnemnda si rolle er i første rekke å vurdere villreininteressene i saka. Eit vesentleg spørsmål i saka er kva auka aktivitet bygginga av gjetarhytta vil føre med seg samt kva tid på året aktiviteten kjem. Det går fram av søknaden at gjetarhytta bare skal nyttast til gjetarføremål. Ut i frå dette vil bruken vera konsentrert til sankeperioden på hausten samt ved slepp av sauane på våren. I tillegg vil den verte nytta i samband med ettersyn gjennom sommaren. Ein slik bruk og aktivitet vil i liten grad vera til skade for villreinen sin moglegheit til å nytte området. Som det går fram av søknaden er det heller inga ny aktivitet det vert lagt opp til.

I praksis vil det truleg vera vanskeleg å avgrense bruken bare til gjetarføremål. Her ligg det og ein usikkerheit knytt til kva bruk husværet vil få om grunnlaget for Kyrkjebygd driftehei fell bort, jamfør pkt. 7 i avtalen om plassering av gjetarhytta. Ein monaleg bruk av husværet gjennom større delar av året vil kunne ha større negative konsekvensar for villreinen enn om den bare vert nytta som gjetarhytte. Med ein storleik på 79 m 2 vil det da vera potensiale for ein monaleg bruk og aktivitet knytt til husværet. Det bør i den samanheng nemnast at retningslinene i forvaltningsplanen for SVR under visse føresetnader opnar for ein storleik på 30m 2 inkludert uthus. I bakgrunnen for saka vart det nemnd at villreinen i liten grad har nytta denne delen av heia dei siste åra. Likevel er det viktig at dette vert vurdert i eit langsiktig perspektiv. Ei sentral målsetting i pågåande villreinprosjekt er da også å prøve ut tiltak som på sikt kan auke villreinen sin bruk også av den sørlege delen av Setesdal Ryfylke. Ut i frå vurderinga over kan ein vanskeleg tilrå bygging av gjetarhytta. Det vert lagt vekt på trongen for å oppretthalda området sitt potensiale som leveområde for villreinen, og at status og bruk av gjetarhytta på sikt er uklar. Framlegg til uttale: Arbeidsutvalet syner til vurderingane i saka og tilrår at det ikkje vert gjeven løyve til oppføring av gjetarhytta slik det er søkt om. Saksprotokoll i Arbeidsutvalet i villreinnemnda - 07.03.2013 Framlegg: Margit Smeland: Positivt at aktiviteten i drifteheia vert oppretthalden. Ut i frå vurderinga i saka kan arbeidsutvalet likevel ikkje tilrå at det vert gjeven løyve til oppføring av gjetarhytta. Oddmund Ljosland: Arbeidsutvalet syner til naturmangfoldlova 48. Tiltaket sine positive sider i høve til landbruk (tradisjonell bruk og ressursutnytting) veg tungt. Omsøkte plassering ligg i utkanten av verneområdet og nær et regulert magasin. Omsøkte plassering ligg såleis ikkje i eit INONområde. Ut frå dette bør det gjevast løyve til oppføring av gjetarhytta. Som en føresetnad må avtalen med grunneigar pkt. 3 endrast. Votering: Framlegg frå Margit Smeland vart vedteke med 4 røyster (Smeland, Roholdt, Tveita og Sukka). Framlegg frå Oddmund Ljosland fekk ei røyst (Ljosland). Uttale: Positivt at aktiviteten i drifteheia vert oppretthalden. Ut i frå vurderinga i saka kan arbeidsutvalet likevel ikkje tilrå at det vert gjeven løyve til oppføring av gjetarhytta.

Kopi til: Verneområdestyret SVR Åseral kommune

SØKNAD OM TILBYGG PÅ DRIFTSHYTTE, GNR. 93, BNR. 1. SÆSVATN I VINJE KOMMUNE. UTTALE ARKIVKODE: SAKSNR.: SAKSHANDSAMAR: SIGN.: L10 2012/722 Jørn Trygve Haug UTV.SAKSNR.: UTVAL: MØTEDATO: 13/10 Arbeidsutvalet i villreinnemnda 07.03.2013 Vedlegg: 1 Søknad tilbygg 93/1 i Vinje Kommune 2 20130111130036170 3 Uttale frå nemnda 22.4.2012 Bakgrunn: Saka gjeld søknad om ombygging og tilbygg på driftshytte i Vårvikje ved Sæsvatn i Vinje kommune. Sæsvatn ligg rett nord for Bjåen fjellstove i Aust-Agder. Sjå søknad i vedlegg 1-2. Driftshytta har i dag ein storleik på totalt 55 m 2 BYA inkludert uthus. Storleiken på tilbygget er 15 m 2. Tiltaket vert grunngjeven med at driftshytta er overmoden for ombygging og tilbygg slik at den er tilpassa dei krav brukarane i dag har. Det går vidare fram av saken at bruken er knytt til utleige av jakt og fiskerettar og at eigar på denne måten kan utnytte potensialet i utmarksnæringa på eigedomen. Det er ikkje landbruksdrift med dyrehald på eigedomen i dag. Førebels vurdering frå kommunen er at tiltaket vil vera i tråd med kommuneplanen og LNF-føremålet. Arbeidsutvalet uttala seg 22.4.2012 til byggesaker på same eigedom. Den gong gjaldt det tiltak på 3 støylar som ligg noko lenger vest langs Sæsvatn. Sjå uttale som ligg ved (vedlegg 2). Dette, saman med at saka har ei prinsipiell side knytt til kva tiltak som er i tråd med LNF-føremålet i kommuneplanen gjer at saka vert teken opp i arbeidsutvalet. Plassering av dei forskjellige bygningane går fram av kartutsnitt under.

Status for villreininteressene i området I Heiplanen (ikkje formelt vedteken) ligg aktuelle driftshytta i nasjonalt villreinområde. Vidare ligg den rett på utsida av trekkområde 2. For ei nærmare omtala av villreininteressene i området syner sekretær til uttalen frå villreinnemnda datert 22.4.2012. Vurdering: Driftshytta ligg nær opp til trekkområde mellom aust og vestheia, samt i område for vinterbeite. Jamfør Heiplanen og retningslinene for hensynssone trekkområde skal det «ikkje godkjennast byggetiltak som kan stenge av eller forverre dagens situasjon i trekkområdet». I tråd med tidlegare uttale frå arbeidsutvalet vil det vera uheldig om det vert opna for bygningsmessige tiltak som kan generera auka trafikk og aktivitet i området. Det går fram av søknaden at det og vil bli søkt om tiltak på støylar lenger vest langs Sæsvatnet når Heiplanen er godkjend (jamfør tidlegare søknadar for Kvikkevollen og Nipavollen). Ut i frå villreinomsyn vil det vera ein fordel om alle sakene i området knytt til gnr. 93, bnr. 1 vert vurdert i samanheng. Så lenge bruken av driftshytta i all hovudsak er knytt til utleige av jakt og fiskerettar er det tvilsamt om tiltaket er i tråd med LNF-føremålet i kommuneplanen. Det er likevel kommunen som har hovudansvaret for å vurdera dette. Det bør likevel nemnast at ei vid tolking av LNF-føremålet kan opne for ein praksis som kan vera uheldig ut i frå villreininteressene. Heiplanen er som nemnd ikkje vedteken. Fylkesmannen i Telemark hadde i sin uttale til høyringsutkastet vesentlege innvendingar til retningslinene for bygg i samband med utmarksnæring i landbruket og tilleggsnæringar. Når planen formelt er godkjend kan ein håpe at denne gir ein nærmare avklaring av kva næringar som skal inngå i LNF-føremålet. Isolert sett er tiltaket det vert søkt om av lite omfang. Plassering i forhold til trekkområde og vinterbeite, samt mogleg presedens for andre saker tilseier likevel at det ikkje bør gjevast løyve til utviding av eksisterande bygningsmasse.

Framlegg til uttale: Med bakgrunn i at driftshytta er lokalisert tett opp til trekkområde mellom aust og vestheia, samt i område med vinterbeite, gir villreinnemnda råd om at det ikkje bør gjevast løyve til utviding av eksisterande bygningsmasse på driftshytte i Vårvikje, gnr. 93, bnr.1 i Vinje kommune. Villreinnemnda gir råd om at alle byggesaker i området knytt til dette bruket vert vurdert i samanheng, jamfør signal frå søkar om at det vil koma fleire byggesøknadar i nær framtid. Saksprotokoll i Arbeidsutvalet i villreinnemnda - 07.03.2013 Framlegg til uttale vart samrøystes vedteke. Uttale: Med bakgrunn i at driftshytta er lokalisert tett opp til trekkområde mellom aust og vestheia, samt i område med vinterbeite, gir villreinnemnda råd om at det ikkje bør gjevast løyve til utviding av eksisterande bygningsmasse på driftshytte i Vårvikje, gnr. 93, bnr.1 i Vinje kommune. Villreinnemnda gir råd om at alle byggesaker i området knytt til dette bruket vert vurdert i samanheng, jamfør signal frå søkar om at det vil koma fleire byggesøknadar i nær framtid. Kopi til: Vinje kommune

MELDING MED FORSLAG TIL KONSEKVENSUTGREIINGSPROGRAM TVERRÅ KRAFTVERK I SULDAL KOMMUNE. UTTALE ARKIVKODE: SAKSNR.: SAKSHANDSAMAR: SIGN.: S10 2012/658 Jørn Trygve Haug UTV.SAKSNR.: UTVAL: MØTEDATO: 13/11 Arbeidsutvalet i villreinnemnda 07.03.2013 Vedlegg: 1 Høyring - melding om planar for bygging av Tverrå kraftverk i Suldal kommune. 2 Brosjyre der planane vert presentert Bakgrunn: Det ligg føre melding med forslag til konsekvensutgreiingsprogram for Tverrå kraftverk i Suldal kommune. Det er Norsk Hydro som har meldt utbyggingsplanane. Vassdraget er frå tidlegare utnytta til kraftproduksjon og vart bygd ut i perioden 1962 1981. Sjå vedlegg 1 og 2. Føremålet med meldinga er å varsle om tiltaket, avklare kva forhold som bør greiast ut og kva søkar må ta omsyn til i den vidare planlegging fram mot konsesjonssøknad med konsekvensutgreiing. Kraftverket skal utnytte fallet mellom Holmavatn og Sandvatn. Inntaket er planlagt i Holmavatn. Kraftstasjonen er planalgt i bygd i fjell ved Sandvatn. Kraftverket vil få ein brutto fallhøgde på omlag 113 m, med kombinert svingetunnel og bekkeinntak i Tverråna. Planane inneber senking av Holmavatn med nye 25 meter, dvs frå kote 1048 til kote 1025. Det vert planlagt ny 22kV kraftline frå kraftverket. Lina vil følgje traseen for eksisterande 300 kv line ned til Kvanndal koplingsstasjon. Frå eksisterande veg ved Sandvatn er det planlagt å byggje ein ny veg på om lag 2 km. på nordsida av vatnet. Kraftverket vil få ein auka årleg middelproduksjon på 50-65 GWh og ein installert effekt på 15 MW. Heile meldinga er tilgjengeleg på: http://www.nve.no/no/konsesjoner/konsesjonssaker/vannkraft/?soknad=6814&type=11 Kartutsnittet under syner lokalisering av eksisterande og planlagde inngrep.

Villreininteressene i området Villreinen nyttar områda hovudsakeleg til vinterbeite. Utsnitt frå DN s villreinklient under syner i tillegg trekkområder i nærleiken av planlagde anlegg:

Plangrunnlag Utbyggingsplanane råkar to verneområde. Det eine er Holmevassåno biotopvernområde som har som føremål å sikre viktige trekkvegar for villrein. Det andre er Kvanndalen landskapsvernområde som har som føremål å ta vare på eit særmerka fjellområde med urørt natur, rikt planteliv mv. I forskriftene for nemnde verneområde går det fram at «Reglane i kap. IV er ikkje til hinder for gjennomføring av Tverrå-prosjektet i henhold til konsesjon» Sjå kartutsnitt under for avgrensing av verneområda. I Heiplanen (ikkje godkjend) ligg områda som nasjonalt villreinområde. Vurdering: Setesdal Ryfylke er sterkt prega av tidlegare kraftutbyggingar. Hindringar i form av reguleringsmagasin, kraftliner, vegar mv har redusert villreinen sin moglegheit til å nytte heia som tidlegare. Ut frå dette må ein vera særs varsam med vasskraftutbygging som kan redusera bruken ytterligare. Ved utarbeiding av konsesjonssøknad med konsekvensutgreiing må det takast særleg omsyn til villreinen sin bruk av områda. Dette må og vurderast i eit langsiktig perspektiv da villreinen sin bruk av områda endrar seg over tid. Følgjande team må greiast ut i det vidare arbeidet: Villreinen sin bruk av områda basert på oppdatert kunnskap Forstyrringar i anleggsfase og driftsfase og korleis dette vil påverka villreinen Eventuell forstyrring som følgje av auka ålmenn ferdsel i området. Ope/lukka anleggsveg vil i den samanheng vera ei sentral problemstilling Endra manøvrering og kjøremønster og korleis dette påverkar villreinen sin bruk av områda, inkludert korleis endra istilhøve og reguleringshøgde påverkar villreinen sine trekkmoglegheiter. Avbøtande tiltak

Framlegg til uttale: Villreinnemnda vil allereie nå signalisera ein monaleg skepsis til utbygging som kan redusera villreinen sin bruk av dei aktuelle områda. Følgjande team må greiast ut i det vidare arbeidet: Villreinen sin bruk av områda basert på oppdatert kunnskap Forstyrringar i anleggsfase og driftsfase og korleis dette vil påverka villreinen Eventuell forstyrring som følgje av auka ålmenn ferdsel i området. Ope/lukka anleggsveg vil i den samanheng vera ei sentral problemstilling Endra manøvrering og kjøremønster og korleis dette påverkar villreinen sin bruk av områda, inkludert korleis endra istilhøve og reguleringshøgde påverkar villreinen sine trekkmoglegheiter. Avbøtande tiltak Saksprotokoll i Arbeidsutvalet i villreinnemnda - 07.03.2013 Sekretær informerte om brev frå grunneigar Haukelid vedk. konsekvensar av utbyggingsplanane. Handsaming: Framlegg til uttale vart samrøystes vedteke. Uttale: Villreinnemnda vil allereie nå signalisera ein monaleg skepsis til utbygging som kan redusera villreinen sin bruk av dei aktuelle områda. Følgjande tema må greiast ut i det vidare arbeidet: Villreinen sin bruk av områda basert på oppdatert kunnskap Forstyrringar i anleggsfase og driftsfase og korleis dette vil påverka villreinen Eventuell forstyrring som følgje av auka ålmenn ferdsel i området. Ope/lukka anleggsveg vil i den samanheng vera ei sentral problemstilling Endra manøvrering og kjøremønster og korleis dette påverkar villreinen sin bruk av områda, inkludert korleis endra istilhøve og reguleringshøgde påverkar villreinen sine trekkmoglegheiter. Avbøtande tiltak Kopi til: NVE

EVENTUELT ARKIVKODE: SAKSNR.: SAKSHANDSAMAR: SIGN.: C83 2013/145 Jørn Trygve Haug UTV.SAKSNR.: UTVAL: MØTEDATO: 13/12 Arbeidsutvalet i villreinnemnda 07.03.2013 Saksprotokoll i Arbeidsutvalet i villreinnemnda - 07.03.2013 Løypekøyring i Gullingen-Skjepadalen, Suldal kommune: Under referatsakene informerte sekretær om vedtaket frå Suldal kommune vedk. løypekøyring i Gullingen-Skjepadalen. Kommunen tok ikkje til følgje tilrådinga frå arbeidsutvalet om at løyvet bare skulle gjelda for inneverande år og at det må utarbeidast sti- og løypeplanar. Som ei oppfølging av dette bør leiar evt. sekretær kontakta fylkesmannen og fylkeskommunen for å drøfte korleis Heiplanen i praksis skal følgjast opp. Ola Sukka informerte om at det ligg føre planprogram for revidering av kommuneplanen for Suldal. Arbeidsutvalet må ha denne til uttale. Trong for sti- og løypeplan må spelast inn her. Aktuelt at arbeidsutvalet legg eit haustmøte til Suldal for å drøfte problemstillinga med Suldal kommune. Tunnelløysing for E134 over Haukelifjell: Notat om dette var sendt ut på førehand. Leiar avtalar møte med Statens vegvesen og råka kommunar for å følgje opp saka. Møte med Valle kommune 6.3.3013: Sekretær og leiar informert kort om møtet som vart halden med kommunen. Vedteken kommunedelplan for Bjørnevatn legg føringar for kva som kan tillatast i området. Bestemmingar i denne går såleis føre retningsliner i Heiplanen. Valle kommune skal revidera kommuneplanen og trong for endring/justering av bestemmingar må spelast inn her. Gjeld mellom anna storleik på hytter. Valle kommune vurderar eit eiget temamøte om villrein i samband med revidering av kommuneplanen. Olav Strand aktuell som innleiar.

Søknad om gjetarhytte i Kvelven, gnr. 40, bnr. 2 Øyvind Kjetilstad: Sekretær sendar følgjande uttale: Arbeidsutvalet vil peika på at dei aktuelle områda jamnleg vert nytta av villrein. Ved vurdering av søknaden må trongen for ei ny gjetarhytta sjåast i nær samanheng med eksisterande driftshytter/gjetarhytter på eigedomen. Vårmøtet i villreinnemnda: Vert 3-4 april på Bykle hotell.