Vår dato 12.05.2016 2016/2736/BETH/423.1 Saksbehandlar, innvalstelefon Dykkar dato Dykkar ref. Rådgivar Bente Thornes Kosberg, 71 25 84 78 09.05.2016 2016/520 Vår ref. Hareid kommune Rådhusplassen 5 6060 HAREID Hareid kommune - vedtak i klagesak etter plan- og bygningsloven - gnr41 bnr822 - Melshorn Hotell Fylkesmannen endrar kommunen sitt vedtak og gir midlertidig dispensasjon for drift av asylmottak. Klagen har såleis ført fram. Fylkesmannen viser til kommunen sin ekspedisjon av 09.05.16. Melshorn Hotell AS har den 12.04.16 søkt om midlertidig dispensasjon for bruksendring frå hotelldrift til drift av asylmottak på gnr. 41 bnr. 822. I møte den 02.05.16 har formannskapet, under sak nr. 52/16, avslått søknaden. Som grunngjeving for avslaget er det for det første vist til at føremålet med reguleringsplanen vil verte vesentleg sett til side, og at ein dispensasjon vil kunne øydeleggje for andre grunneigarar i området. Vidare viser kommunen til at kommunen ikkje har ledige areal til å gi asylantane dei tenestene dei har krav på, og at dette vert å definere som ei omfattande teknisk hindring. Kommunen viser også til at eit slikt mottak vil gi klare samfunnsmessige utfordringar, da kommunen alt har store utfordringar i sektor for både oppvekst og omsorg, utfordringar som vil auke betrakteleg med eit nytt mottak. Vedtaket er påklaga av Advokatfirmaet Steenstrup Stordrange DA, på vegne av Melshorn Hotell AS og Sentrum Statlige EMA Mottak AS, ved brev datert 03.05.16. Klagar meiner at bruksendringa ikkje vil vere i vesentleg konflikt med reguleringa til hotellføremål, og viser i denne samanheng til at begge føremåla inneber at lokala skal nyttast til overnatting, sjølv om karakteren av overnattingsføremålet er noko annleis. Klagar viser vidare til at dispensasjon ikkje vil vere til hinder for omregulering av naboeigedomar. Klagar meiner vidare at ein ikkje kan leggje vekt på at kommunen ikkje har ledig areal, og viser til at hotellet sjølv har areal som kan nyttast til undervisning og som kommunen vil kunne bruke vederlagsfritt til slikt føremål. Når det gjeld kommunen sitt argument om vanskar med å tilby kommunale tenester, viser klagar til at dei tilskot ein vil få som mottakskommune vil gi moglegheit til å treffe tiltak, samt at ein må sjå ressursane i regionen under eitt. Klagar peikar vidare på det store behovet som er for mottaksplassar, og meiner at fordelane med å gi dispensasjon vil vere klart større enn ulempene. Fylkesmannen i Møre og Romsdal Postboks 2520, 6404 MOLDE - 71 25 84 00 - fmmrpostmottak@fylkesmannen.no Organisasjonsnr: 974 764 067
side 2 av 5 Formannskapet behandla klagen i møte den 09.05.16 og under sak nr. 63/16 har dei halde fast på det første vedtaket i sak nr. 52/16. I medhald av plan- og bygningslova (pbl) 1-9 er saka etter dette oversend fylkesmannen som klageorgan. Når det gjeld bakgrunnen for saka elles vises det til saksdokumenta. Fylkesmannens merknader: Klagen er framsett innafor lovbestemt klagefrist og vilkåra for å behandle dette som klagesak er oppfylt. Fylkesmannen kan etter dette prøve alle sider ved saka og dersom klagen vert tatt til følgje kan vedtaket endrast eller opphevast og sendast tilbake for ny behandling i kommunen. Tiltaket er planlagd utført i eit område som er omfatta av reguleringsplan for Hareid sentrum av 08.11.06. I planen er området avsett til byggjeområde; hotell H 01. Ein bruksendring frå hotelldrift til drift av mottak for einslege mindreårige asylsøkjarar vil vere i strid med arealføremålet i planen, og tiltaket vil difor krevje dispensasjon. Med heimel i pbl. 19-2 kan kommunen gi dispensasjon frå reglar gitt i eller i medhald av plan- og bygningsloven. Dispensasjon kan ikkje givast dersom omsyna bak føresegna det er aktuelt å dispensere frå eller omsyna bak lova si formålsføresegn blir vesentleg sett til side. Dersom slike omsyn ikkje vil bli vesentleg sett til side, må ein deretter gjere ei samla vurdering der fordelane ved dispensasjonen må vurderast opp mot ulempene. For at det skal kunne givast dispensasjon må fordelane vere klart større enn ulempene. Det vil normalt ikkje vere høve til å gi dispensasjon når omsyna bak føresegna det blir søkt om dispensasjon frå fortsatt gjer seg gjeldande med styrke. Det første spørsmålet blir om ei bruksendring til asylmottak vil føre til at omsynet bak arealføremålet blir vesentleg sett til side. Både hotelldrift og drift av asylmottak har som føremål å tilby varig opphald for ein midlertidig periode, men slik at bruken til asylmottak vil ha ein anna karakter. Bebuarane ved eit asylmottak vil vidare kunne ha andre behov enn bebuarar på ferie- eller jobbreise, og vil i større grad kunne medføre ei belastning på lokalmiljøet. Fylkesmannen kan likevel ikkje sjå at bruksendringa vil vere så omfattande at arealføremålet i planen vil bli vesentleg sett til side. Fylkesmannen vil elles vise til at det er tale om ei midlertidig bruksendring gjennom ein dispensasjon, og dette medfører såleis ikkje ei endring av planføremålet. Vidare kan ein ikkje sjå at ein dispensasjon vil vere til hinder for ei eventuell omregulering innafor planområdet. Det neste spørsmålet blir da om fordelane ved ein dispensasjon til bruksendring vil vere klart større enn ulempene. Følgjande går fram av rundskriv H-4/15 Kommuners saksbehandling av asylmottak etter plan- og bygningsloven frå Kommunal- og moderniseringsdepartementet: «Det er generelt viktig for Norge å overholde nasjonale og internasjonale forpliktelser. Det vil derfor kunne være nødvendig å tillegge dette hensynet betydelig vekt ved behandlingen
side 3 av 5 av søknad om tillatelse etter plan- og bygningsloven. Som utgangspunkt bør derfor bygningsmyndighetene kunne vise til omfattende negative konsekvenser for lokalmiljøet, eventuelt omfattende tekniske hindringer, for å kunne vektlegge slike konsekvenser sterkere enn de samfunnsmessige interesser som ligger i at Norge kan følge sine forpliktelser til å ta imot og innkvartere asylsøkere.» Det går fram av søknaden at bygget allereie har vore i bruk som asylmottak i ein periode, og at det ikkje vil vere naudsynt med bygningsmessige endringar for å kunne nytte bygget som asylmottak. Fylkesmannen kan såleis ikkje sjå at det ligg føre omfattande tekniske hindringar som kan vektleggast i denne samanheng. Som det går fram av vår høyringsfråsegn må det vidare sjåast som ein fordel at bygget ligg sentralt plassert, med omsyn til mobilitet og integrering av bebuarane. Kommunen viser i si grunngiving for avslaget mellom anna til at ein ikkje har ledige areal for å kunne tilby dei tenestene som bebuarane vil ha krav på, og at kommunen heller ikkje vil ha økonomi til å skaffe dette til vege. Klagar viser i denne samanheng til at hotellet sjølv har areal som kan nyttast til undervisning, og at kommunen vil kunne bruke desse lokala vederlagsfritt til slikt føremål. Fylkesmannen kan difor ikkje sjå at dette momentet vil vere særleg tungtvegande i høve til å avslå dispensasjonssøknaden. Vidare viser kommunen i sitt avslag til dei samfunnsmessige utfordringane eit slikt mottak vil gi kommunen i høve til sektorar som allereie har store utfordringar, at kommunen per i dag slit med å gi dei mindreårige asylantane i kommunen det tilbodet dei har krav på, og at manglar som fastlege, helsesyster og undervisning vil verte vesentleg auka med eit nytt mottak. Kommunen vil ved oppretting av asylmottak få eit vertskommunetilskot som skal bidra til å dekke utgifter for dei tenester som kommunen er pålagt å gi bebuarane ved mottaket. Fylkesmannen har forståing for at det kan vere utfordrande og ressurskrevjande for kommunen å tilpasse sitt tenesteapparat til dei nye oppgåvene som må løysast. Fylkesmannen finn likevel at det må leggjast større vekt på dei tungtvegande samfunnsmessige omsyna som gjer seg gjeldande i samband med oppretting av asylmottak, og finn at desse fordelane vil vere klart større enn ulempene i denne saka. Det følgjer av pbl. 19-2 at kommunen «kan» gi dispensasjon, og det er såleis ingen som har rettskrav på å få dispensasjon sjølv om vilkåra for dette er oppfylt. Det er i utgangspunktet opp til kommunen sitt frie skjøn å avgjere om ein vil gi dispensasjon eller ei. Fylkesmannen som klageinstans skal leggje vekt på omsynet til det kommunale sjølvstyret ved prøvinga av det frie skjønet, jf. forvaltningsloven 34, 2. ledd. Kor tungt omsynet til det kommunale sjølvstyret skal vege, vil kunne variere avhengig av saksområde og konkrete tilhøve i den enkelte saka. Omsyn som kan tilseie overprøving kan til dømes vere omsyn til rettstryggleik, grunnlovfesta omsyn og omsynet til nasjonal styring. Ivaretaking av folkerettslege plikter vil også vere eit relevant og viktig omsyn i denne samanheng, jf. rundskriv H-4/15.
side 4 av 5 Fylkesmannen vil i denne samanheng vise til at det fortsatt er eit stort behov for fleire mottaksplassar for einslege mindreårige asylsøkjarar, både for asylsøkjarar som allereie er i landet og for dei som er forventa å kome i tida framover. Noreg har ei nasjonal og internasjonal forplikting til å ta imot og innkvartere asylsøkjarar, og departementet understrekar i rundskrivet at det er nødvendig å leggje betydeleg vekt på omsynet til dei samfunnsmessige interessene som ligg i å etablere asylmottak, ved behandling av søknad om dispensasjon frå plan og/eller løyve til bruksendring etter plan- og bygningsloven. Fylkesmannen finn at omsynet til å ivareta dei folkerettslege forpliktingane må vege tyngre enn omsynet til det lokale sjølvstyret i denne saka, og fylkesmannen finn på denne bakgrunn å kunne gi midlertidig dispensasjon for drift av asylmottak. Klagen har såleis ført fram. Ein ber om at kommunen snarast handsamar søknad om bruksendring, jf. pbl. 20-2 og 21-4. Fylkesmannens vedtak: Med heimel i plan- og bygningslova 1-9, jf. forvaltningslova 34, rundskriv T-2/09 frå Miljøverndepartementet og brev av 28.09.09 frå Kommunal- og regionaldepartementet, finn fylkesmannen å måtte endre kommunens vedtak i sak nr. 52/16, og gi midlertidig dispensasjon frå arealføremålet i reguleringsplanen for drift av asylmottak for einslege mindreårige asylsøkjarar. Den midlertidige dispensasjonen vert gitt for det tidsrommet driftsoperatør eventuelt får tildelt kontrakt med UDI om drift av asylmottak. Når kontrakten med opsjon på forlenging er utgått, opphører også dispensasjonen. Dette vedtaket er endeleg og kan ikkje påklagast vidare, jf. forvaltningslova 28. Eventuelle krav om sakskostnader må setjast fram innan 3 veker etter at dette brevet vart mottatt. Kravet skal avgjerast av fylkesmannen, jf forvaltningslova 36. Partane er underretta om vedtaket ved kopi av dette brevet. Med helsing Helge Mogstad (e.f.) direktør Bente Thornes Kosberg Dokumentet er elektronisk godkjent og har ingen signatur.
side 5 av 5 Kopi: Advokatfirmaet Steenstrup Stordrange DA v/adv. Lars Selmer Alsaker Postboks 1150 Sentrum 5811 BERGEN Melshorn Hotell AS Bedehusgata 8 6060 HAREID