FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE

FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE Sakshandsamar: Annelise Skeie Telefon: 57643169 E-post: fmsfask@fylkesrnannen.no Vår dato 15.03.2012 Dykkar dato Vår referanse 201114109-734.1 Dykkar referanse Helse Førde - v/ fagdirektør postboks 1000 6807 Førde Tilsynssak som gjeld ambulansetenesta i Aurland kommune Fylkesmannen syner til brev med vedlegg frå Harald Sjursen datert 12.09.2011 som gjeld ambulansetenesta i Aurland kommune. Sjursen klagar på at ambulansestasjonen i Aurland ikkje er bemanna, at opplæringa av ambulansepersonell i Helse Førde er for dårleg, at responstida frå Lærdal til Aurland er for lang, at AMK sin bruk av brannvernpersonell til å gje fyrstehjelp ikkje er fagleg godt nok, at varierande befolkningsgrunnlag gjennom året gjer at Aurland bør ha ein eigen ambulanse og at Helse Førde driv uforsvarleg. Vi har handsama saka med heimel i lov om statleg tilsyn med helsetenesta 2. Fylkesmannen i Sogn og Fjordane har kome til at Helse Førde sitt noverande ambulansetilbod i Aurland kommune ikkje er uforsvarleg. Dokument i saka 1. Brev med vedlegg frå Harald Sjursen til Statens helsetilsyn datert 12.09.2011 2. Brev frå Fylkesmannen i Sogn og Fjordane til Helse Førde HF datert 04.10.2011 3. Brev med vedlegg frå Helse Førde HF til Fylkesmannen i Sogn og Fjordane datert 02.12.2011 4. E-post frå Noralv Distad til Fylkesmannen i Sogn og Fjordane datert 16.12.2011 5_ E-post frå Fylkesmannen i Sogn og Fjordane til Noralv Distad datert 19.12.2011 6. E-post frå Helse Førde til FyIkesmannen i Sogn og Fjordane datert 10.02.2012 7. Dokument i sak 2008/2943 hjå Fylkesmannen vedrørande sommaravvikling i ambulansetenesta i 2008 Faktiske forhold Spørsmål rundt nedlegging av ambulansestasjonen i Aurtand Inntil 01.01.2009 hadde Helse Førde stasjonert ein ambulanse i Aurland kommune. Etter denne dato vart ambulansestasjonen i Aurland lagt under ambulansestasjonen i Lærdal Harald Sjursen refererer i brevet sitt til eit møte mellom Aurland kommune og representantar frå Helse Førde 21.01.2009 der det vart sagt at overføringa var førebels og grunna i mangel på personell. Harald Sjursen refererer til Sogns Avis 27.04.2011, der Stian Sægrov uttalar at samanslåinga med ambulansestasjonen i Lærdal er mellombels. Hovudkontor Njøsavegen 2, 6863 Leikanger Telefon: 57 64 30 00 Telefaks: 57 65 33 02 Org.nr 974 763 907 Landbruksavdelinga Fjellvegen 11, 6800 Førde Postboks 14, 6801 Førde Telefon: 57 64 30 00 Telefaks: 57 82 17 77 E-post: fmsfflostegfylkesmannen.no Internet www.fylkesmannen.no/sfj

2/5 Stian Sægrov skriv i sitt svarbrev til Fylkesrnannen i Sogn og Fjordane: Helse Førde har ikkje fatta vedtak om endeleg nediegging av Aurland ambulansestasjon. Dette er og Aurland kommune kjent med gjennom møta som har vore mellom Heise Førde og Auriand kommune, totalt tre møter i Aurland sidan 2009. Stasjonen i Aurland er i dag lagt under Lærdal ambulansestasjon, kor det vert drive døgn og dagambulanse, med totalt 9 årsverk og ein tærling i ambulansefaget. Han skriv vidare: Arsaka til at det ikkje er fatta vedtak om nedlegging av Aurland ambulansestasjon må sjåast opp mot Helse Førde sin strategiplan for somatisk spesialisthelseteneste knytt til omorganisering og endra funksjonar på lokalsjukehusa Helse Førde har ikkje ville gjere permanente endringar i ambulansetenesta før strategiplan for føretaket vart endeleg vedteke... Tal akuttoppdrag Harald Sjursen skriv at det er fleire grunner til at det må vera døgnambulanse med kasemert vaktteneste i Aurland, då befolkningsgrunnlaget er særs varierande i løpet av året. Han peiker på gjennomgangstrafikk E16, med mange tunnelar, bratte bakkar og auka antall ulukker. Befolkninga er og auka med reisande med Flåmsbana og ferjer, Rallarvegen, utvida bruk av turløyper og cruiseskipanlegg. I følgje statistikk frå Helse Førde var det i 2010 i alt 211 ambulanseoppdrag i Aurland, der 82 var raude akuttoppdrag. I månadene januar til og med november 2011 var det i alt 193 ambulanseoppdragi Aurland kommune, der 92 er karakterisert som raucle akuttoppdrag. Det er noko auke i den samla aktiviteten i månadene mai til oktober. Stian Sægrov skriv om utfordringa i høve periodevis auka kapasitet: Som kjent for Aurland kommune ved tidlegare høve jobbar Helse Førde med prosessar på å auke den fotale ambulanseberedskapen i indre Sogn, Dette då ein ser utfordringa med periodevis mangelfull beredskap på kveld, natt og helg, med ein døgnambulanse i Lærdal. Ut frå dialog med kommunelege Ness, er periodevis kapasitetsutfordringer ein moment vi jobbar for å betre. Stian Sægrov syner vidare til deira ROS-analyse i høve samstundeskonfliktar knytt til sommarferieavvikling i 2008. Denne konkluderte med at det i 2006 var 5 og i 2007 var 4 samstundeskonflikter i den aktuelle perioden. ROS-analysen vart oversendt dåverande Helsetilsynet i Sogn og Fjordane som ikkje hadde merknader til dei vekene Helse Førde hadde satt inn kompenserande tiltak for å førebyggje samstundeskonfliktar med å setje inn ein bemanna dagambulansei Lærdal i tidsrommet 08.00-22.00. Responstid

3/5 Harald Sjursen referer i sitt brev til St. meld. nr 43 (1999-2000) Om akuttrnedisinsk beredskap, som gjekk inn for rettleiande responstider ved planlegging av tenestetilbodet. For akuttoppdrag («raud respons))) vart det tilrådd ei responstid på inntil 12 minutt for 90 prosent av befolkninga i byar og tettstader og 25 minutt for 90 prosent av befolkninga i spreiddbygde strok. For hasteoppdrag («gul respons») vart det tilrådd inntil 30 minutt for 90 prosent av befolkninga i byar og 40 minutt for 90 prosent av befolkninga i spreiddbygde strok. Desse krava vart ikkje vidareført til no gjeldande Forskrift om krav til akuttmedsinske tjenester utenfor sjukehus (akuttforskrifta). Frå Lærdal sjukehus til Aurlandsvangen er det 32 kilometer. Ved eit akuttoppdrag under vanlege høve bør det soleis vere fullt mogleg å tilbakeleggje denne strekninga på under 25 minutt. Kompetanse hjå ambulansepersonellet Harald Sjursen skriv: Etter to brev...frå Anne Grete Strøm Erichsen og Helse og Omsorgsdepartementet står det i tilsynsrapport til dykk at «Helse Førde var det eneste helseforetaket som drev uforsvarlig». Det ein frå departementet vel siktar til her, er at helse Førde i 2010 var eit av heiseforetaka som ikkje stetta kravet i 17 i akuttforskrifta om at Ambulansebiler og -båter som utfører oppdrag som nevnt i 3 2. ledd og 15 skal være betjent av minst to helsepersonell slik at pasienten sikres adekvat behandling og oppfølging under transport. Stian Sægrov skriv: 1 Lærdal er 87,5% av dei fast tilsette autoriserte ambulansearbeiclarar. Statens helsetilsyn har lagt til grunn at tenester bør ha ein dekningsgrad av autoriserte ambulansearbeidarar opp mot 75%. «First responder» Sjursen skriv: Brannvesenpersonell har rykt ut til private når 113 ba om det, fordi det ville ta for lang tid før ein ambulanse kunne komme. Sjølv om deira tidlege førstehjelp har redda liv og redusert skader, er ikkje dette, materielt eller fagleg, godt nok. Det er i følgje brevet frå Helse Førde eit samarbeid med Aurland kommune om «first responder». Stian Sægrov skriv: brannvernet i Aurland har kurs og erfaring i bruk av halvautomatisk hjartestartarhelse Førde tilbyr årleg øving og regodkjenning av personell. Ein har tidlegare tilbydd kurs og opplæring av anna helsepersonell for å styrke akuttmedisinsk kompetanse. Prosjekt med «First responder» er satt i verk fleire stader i Sogn og Fjordane og elles i landet der det kan vere lang ventetid på ambulanse. Helse Førde har plassert ut i alt 17 hjartestartarar hjå brannkorpsa rundt om i fylket. Ordninga med «First responder» er eit prosjekt mellom fleire kommunar og Stiftelsen Norsk Luftambulanse kalla «Mens du venter på ambulansen» Det har gått føre seg i blant anna i seks kommunar i Troms, der ein har utdanna og utstyrt til saman 140 fyrstehjelparar i 13 brannkorps. Mannskapa disponerast av medisinsk naudtelefon 113 og sendast ut for å yte livreddande fyrstehjelp og tilsyn medan pasienten ventar på ambulanse eller helikopter. Prosjektet skal i løpet av 2012 inkludere åtte kommunar i Midt-Noreg og ftre kornmunar i Sogn og Fjordane. Regelverk Spesialisthelsetenestelova 2-1 a seier: Det regionale helseforetaket skal sørge for at personer med fast bopel eller oppholdssted innen helseregionen tilbys

4/5 spesialisthelsetenense i og utenfor institusjon, herunder...4 medisinsk nedmeldetjeneste, luftambulansetjeneste og ambulansetjeneste med bil og evt med båt Akuttforskrifta 17 seier: ambulansene skal som hovedregel vaare bemannet med tilstedevakt. Unntak kan gjøres for stasjoner som a) har et lavt antall akuttoppdrag pr år b)hvor personell kan vaare ved ambulansen innen forsvarlig tid etter opprigning. Det er tilstrekkelig at ett av unntaksvilkårene er oppfylt. Forskrifta inneheld ikkje krav til responstid. Krav om forsvarleg verksemd i spesialisthelsetenesta følgjer av 2-2 i spesialisthelsetenestelova. Verksemda skal gjennom sin internkontroll sikre etterleving av lovkrava. InternkontrolIkravet er regulert i Forskrift om internkontroll. Vurdering Denne saka dreier seg om Helse Førde sitt noverande ambulansetilbod i Aurland kommune er forsvarleg. Ambulansestasjonen i Aurland er per i dag ikkje nedlagt. Helse Førde avventar gjennomføring av vedtatt strategiplan og utvikling av Lærdal sjukehus då dette vil vere viktige element i utviklinga av ambulansetenesta i Indre Sogn. Eit lågt tal akuttoppdrag i Aurland kommune gjennom året gjer at Helse Førde har gjort unntak for bemanning av ambulansestasjonen i Aurland, slik 17 i akuttforskrifta opnar for. Det er altso tal akuttoppdrag og ikkje storleik på befolkninga som er avgjerande for bemanning. Det er ikkje krav til responstid i akuttforskrifta. Helse Førde skriv i høve kompetanse hjå dei fast tilsette ved ambulansestasjonen i Lærdal at 87,5 % no er autoriserte ambulansearbeidarar. Fylkesmannen meiner at krav til kompetanse samt kompetanseheving er naudsynt i moderne akuttmedisinsk beredskap utanfor sjukehus. Helse Førde har sett inn kompenserande tiltak for å imøtekomme behovet for nærleik: «first responder» ved brannvernet, der ein har gitt dei tilsette opplæring i bruk av halvautomatisk hjartestartar. Dei tilsette i brannvernet er ikkje helsepersonell. Det er difor viktig at AMK har system for i kva helsefaglege situasjonar og tilstander ein nyttar brannvernet. Helse Førde skriv at dei vurderer situasjonen i høve periodevise kapasitetsutfordringar i ambulansetenesta og er i ferd med å lage plan for å betre ambulansesituasjonen i Indre Sogn. Fylkesmannen meiner at ombygginga ved sjukehuset med nedlegging av fødeavdelinga vil auke transportoppdrag og gjere det spesielt naudsynt å overvake ambulansekapasiteten. Konklusjon Fylkesmannen i Sogn og Fjordane har ikkje grunnlag for å seie at Helse Førde sitt noverande ambulansetilbod i Aurland kommune er fagleg uforsvarleg. Vi legg til grunn at Helse Førde gjer fortløpande ROS-analyser av ambulansesituasjonen i Indre Sogn, inkludert samstundeskonfliktar, slik at Helse Førde til ein kvar tid kan dokumentere at dei gir eit forsvarleg ambulansetilbod til innbyggjarane. Vi ber om at ny ROS-analyse av tilhøva vert utført og sendt Fylkesmannen innan 6 månader. Fylkesmannen ber om å få tilsendt Helse Førde sine retningsliner for AMK sin bruk av «first responder», samt krav til opplæring, godkjenning og re-godkjenning av brannverntilsette som skal fungere som «first responder». Vi føreset at Helse Førde 6g gjer fortløpande vurderingar av «First responder»-ordninga og ber om at ny vurdering sendast Fylkesmannen innan 6 månader.

5/5 Vidare handsaming Saka er med dette avslutta. Klagerett/klagefrist I saker der Fylkesmannen vurderer om det ligg føre brot på plikter etler lov om helsepersonell, er pasienten formelt ikkje part i saka, og pasienten er ikkje gitt rett til å klage på resultatet av vår vurdering. Resultatet av vår vurdering er ei avgjerd om å ikkje føre saka vidare. Denne avgjerda har heller ikkje helsetenesta eller involvert helsepersonell rett til å klage på. Ising P r tensland fylkeslege A nt s S as i terande fylkeslege Kopi til Aurland kommune Vangen 1 5745 Aurland Harald Sjursen Nedre Brekkevegen 48 5743 FLAM