Skulestruktur for Fjell kommune 2013-2030 Framtidsretta og berekraftig

Skulestruktur for Fjell kommune 2013-2030 Framtidsretta og berekraftig 11.01.2013 Utarbeida av tverrpolitisk arbeidsgruppe Hanna F. Gjesdal (red.) Plan og utbyggingssjefen

Føreord til høyringsframlegg Den tverrpolitiske arbeidsgruppa for skulestruktur (her: skulegruppa/gruppa) vart etablert for om lag eitt år sida. Arbeidet med skulestruktur i Fjell har teke noko lengre tid enn skulegruppa hadde føresett på førehand. Gruppa har valt å gjennomføra ein grundig prosess med breidd kunnskapsgrunnlag og dialog med berørte partar. På oppdrag frå skulegruppa har Norconsult gjennomført ei utgreiing av elevkapasitet, elevprognosar og funksjonsanalyse ved alle grunnskulane i Fjell, inklusive ungdomsskulen. Norconsult har lagt fram grunnlagsrapport med tilråding til framtidig skulestruktur for Fjell kommune, og hovudmomenta frå rapporten er omtala i dette dokumentet, men skulegruppa vil oppfordra høyringsinstansar og interesserte til å setja seg inn i Norconsult-rapporten. Skulegruppa vil likevel understreka at Norconsult-rapporten kun representerer eit kunnskapsgrunnlag for gruppa sine eigne vurderingar. Gruppa har sjølv besøkt alle barneskulane i kommunen der dei har hatt samtaler med rektor, tillitsvalte, elevar og foreldrerepresentant. I si vurdering har skulegruppa lagt vekt på fleire berande prinsipp; Berekraftige skuleeiningar, Betre utnytting av elevkapasitet, Likeverd, Nærskuleprinsippet og Dialog. Det har også vore viktig for gruppa å sjå samanheng med dette arbeidet og andre planar som vert utarbeida i kommunen, t.d. Kommunedelplan for trafikksikring, Kommunedelplan for bustadutvikling og Kommuneplanen sin arealdel. I dette høyringsframlegget til framtidig skulestruktur vert skulestrukturen handsama i høve fire skuleområde; 1) Litlesotra og Bjorøy, 2) Indre Fjell, 3) Søre og ytre Fjell og 4) Nordre Fjell. Dette er gjort på bakgrunn av skular det er naturleg å sjå i samanheng ved eventuelle strukturendringar. Områda er og samanfallande med områda som vert nytta i framstilling av demografisk statistikk i kommunen. Det vert gjort framlegg om endringar i alle skuleområda. Framlegg til ny skulestruktur vert lagt på 6 veker høyring. I høyringsperioden vil skulegruppa invitera til folkemøte. Dette vert annonsert i lokalpressa. Skulegruppa håpar at framlegget til ny skulestruktur vil engasjera, og oppfordrar til brei debatt på skulane blant tilsette, elevar og foreldra deira. Gruppa vil også oppfordra grendalag og velforeiningar til å gje høyringsuttale, og vera kreative med innspel, særleg knytt til korleis skulebygg kan nyttast dersom undervisninga vert lagt ned. På førehand tusen takk for innspel og engasjement! Kirsten Syljeset (H) leiar Sveinung Vethe (Ap) nestleiar Ann-May Aase (Frp) medlem Harald W-H. Ruud (Krf) medlem Jarle Syltøy (SL) medlem 2

Innhald DEL 1: ARBEIDET TIL DEN POLITISKE SKULEGRUPPA 4 1.1. Innleiing 4 1.2. Skulegruppa sitt arbeid 5 DEL 2: RELEVANTE LOVER OG FORSKRIFTER 7 2.1. Opplæringslova 7 2.2. Andre relevante føringar 9 2.3. Handsaming av saker om skulenedlegging og krinsgrenser 10 DEL 3: GRUNNLAGSRAPPORT FRÅ NORCONSULT AS 12 3.1. Rammene for utgreiinga. 12 3.2. Kart over skular og fordeling av folkesetnaden i Fjell kommune 13 3.3. Elevtalsprognosar 14 3.4. Arealanalyse med kapasitets- og funksjonsvurdering 15 3.5. Skuleområde og grunnskular 16 3.6. Moment frå Norconsult si vurdering. 22 DEL 4: TILRÅDING FRÅ POLITISK SKULEGRUPPE 23 4.1. Grunnlag for tilråding 23 4.2. Tiltaksplan 26 4.3. Oppsummering 31 3

Del 1: Arbeidet til den politiske skulegruppa 1.1. Innleiing Fjell kommune har ein desentralisert skulestruktur med totalt 16 barneskular og 2 ungdomsskular. Denne strukturen er økonomisk kostbar og har gitt stor variasjon mellom skulane i høve elevtal og fysiske tilhøve. Dei fleste skulane har også ledig elevkapasitet, og tal viser at vi har mellom 1000-1400 ledige elevplassar i Fjellskulen. Drøfting av skulestruktur i Fjell kommune har vore eit tema i den politiske debatten i meir enn 10 år. Fleire ulike omsyn har vore sentrale i debatten, t.d.: Budsjett og økonomi Sosialt og fagleg skulemiljø for elevar og lærarar Likeverdig skuletilbod i høve pedagogikk og fysiske fasilitetar Vurdering av skulestrukturen var ein del av mandatet til den politiske styringsgruppa for Kommunedelplan (kdp) for skule og utdanning 2011-2014, men styringsgruppa gjekk i planen inn for å halda skulestrukturen uendra. Det vart opna for at små skular kan ha felles administrasjon. Kdp for skule og utdanning 2011-2014 hadde fokus på kvalitetsutbetring, både i pedagogisk innhald og fysiske tilhøve ved skulane. Planen vart vedteken i april 2011. I den politiske plattforma for samarbeid mellom Framstegspartiet, Kristeleg Folkeparti og Høgre for kommunestyreperioden 2011-2015 står det under Skule og oppvekst m.a.: Endra skulestrukturen for å sikra at alle elevar i Fjell får eit likeverdig pedagogisk tilbod, der eleven sitt læringsmiljø står i fokus. Det skal setjast ned eit utval som skal vurdera plassering av ny skule i området Skålvik/Sekkingstad/Eide. Dette arbeidet skal gjerast i dialog med representantar for skulekrinsane. Med forankring i den politiske plattforma vart sak om oppretting av ei tverrpolitisk arbeidsgruppe (her: skulegruppa) som skal greie ut skulestrukturen i Fjell kommune, handsama i komité for drift (KD) og i komité for finans og forvaltning(kff) 17. januar 2012. Arbeidsgruppa vart sett saman av 5 representantar, 3 frå KD og 2 frå KFF, kvar med personleg vararepresentant: KD Leiar: Kirsten Syljeset (H) vara Elisabeth Sandvik (H) KD Nestleiar: Sveinung Vethe (AP) vara Gunnar Hannisdal (AP) KD Medlem: Ann-May Aase (FrP) vara Britt Svendsen (FrP) KFF Medlem: Harald Ruud (KrF) vara Cecilie Rathem (H) KFF Jarle Syltøy (SL) vara Tove Iren Vindenes (SL) 4

Mandatet til skulegruppa vart vedteken i KD 17.01.2012: 1. På sjølvstendig grunnlag vurdera utgreiing om skulestruktur i vest som vart utarbeidd i 2010, og ta stilling til kva som skal gjerast med denne saka. Ein bør avgjera om saka skal leggjast ut på høyring i vinter, med tanke på ei eventuell endring i skulestrukturen frå hausten 2012. Innstillinga bør koma til Komité for drift så snart som råd er, uavhengig av dei totale framlegga i sak om ny skulestruktur i Fjell. 2. Vurdera skulestrukturen i heile kommunen. Utvalet skal utgreia skulestrukturen for heile Fjell kommune, sjå på kapasitet og behov framover. Det er naudsynt å sjå på utfordringar og løysingar både i nord, i sør og i aust, i tillegg til vest. Gruppa må i dette arbeidet ta omsyn til Danielsen skule og dei verknadene denne skulen vil ha for resten av skulestrukturen i kommunen. 3. Vurdera behov og plassering av ein eventuell ny skule i området Skålevik /Sekkingstad /Eide. Dette arbeidet skal, i tråd med tiltredingserklæringa, gjerast i dialog med representantar for skulekrinsane. 4. Vurdera disponering av potensielt nedlagte skulehus. 1.2. Skulegruppa sitt arbeid Skulegruppa starta arbeidet sitt like etter etableringa, med å vurdera skulestrukturen vest i Fjell kommune, jf. mandat pkt 1. Gruppa inviterte m.a. til folkemøte på Algrøy skule for å drøfta mogleg endring i skulestrukturen i vest. 13. mars 2012 la rådmannen fram sak med innstilling i KD om nedlegging av skuledrifta ved Syltøy og Algrøy skular og samlokalisering med Skålevik skule. Skulegruppa la fram eige framlegg til vedtak som vart samrøystes vedteken: Sak 10/12 Algrøy, Syltøy og Skålevik skular vurdering av samanslåing, sendast tilbake til arbeidsgruppa for innarbeiding i saka som skal vurdera skulestrukturen i heile kommunen. Referanse vert gjort til punkt 2 i arbeidsgruppa sitt mandat. Skulegruppa la følgjande argumentasjon til grunn for framlegget: Arbeidsgruppa for framtidig skulestruktur i Fjell kommune har i høve til punkt 1 i gruppa sitt mandat, vurdert utgreiing om skulestruktur i vest som vart utarbeidd i 2010. Arbeidsgruppa har samrøystes kome til at saka ikkje skal ut på høyring no, og at vurdering av Syltøy, Algrøy og Skålevik skular skal sjåast i samanheng med dei andre skulane i kommunen. For å skape så stor forutsigbarheit som mogleg vil arbeidsgruppa i neste komitémøte legge fram ein framdriftsplan med dei viktigaste milepålane og avgjerdspunkt. Skulegruppa vurderte det slik at ein framtidig skulestruktur i Fjell også må ta omsyn til økonomi og betre utnytting av elevkapasiteten ved skulane. På denne bakgrunn såg skulegruppa det som føremålstenleg å gjennomføra ei utgreiing av skulestrukturen i heile Fjell kommune i høve kapasitet og framtidig behov. 5

Anbodsinnbyding for gjennomføring av ei utgreiing vart sendt til fem relevante instansar. Utgreiinga hadde følgjande namn: Utgreiing av elevkapasitet, elevprognosar og framlegg til skulestruktur i Fjell kommune, med følgjande overordna mål: Etablera ein forsvarleg og berekraftig skulestruktur for framtida. Norconsult AS var einaste instans som la fram eit tilbod. Dette er ein utgreiingsinstitusjon med brei skulekompetanse og god kjennskap til både Fjell kommune og regionen elles. Tilbodet og prosjektskildringa deira la opp til grundig metode for datainnsamling og analyse. Skulegruppa, skuleleiing og fagforeiningar vart gjort kjend med innhaldet i rapporten i midten av desember 2012. Endeleg rapport frå Norconsult AS vart gjort offentleg kort tid etter. Rapporten utgjer eit viktig kunnskapsgrunnlag for skulegruppa. Norconsult AS sin rapport vert oppsummert i del 3 av dette dokumentet. 1.2.1. Møter i skulegruppa I 2012 hadde skulegruppa 10 felles møte og tre heile dagar synfaring på skulane i kommunen. I tillegg har leiar og nestleiar hatt eit oppstartmøte med Norconsult AS og eit møte med representantar for Sund kommune i samband med Hordaland fylkeskommune sitt høyringsframlegg til skulestrukturplan for vidaregåande skule. I løpet av dei tre heile dagane med synfaring vitja skulegruppa alle barneskulane i kommunen. 28. november: Kolltveit, Knappskog, Ågotnes, Landro og Misje 5. desember: Ekerhovd, Tellnes, Ulveset, Syltøy, Algrøy og Skålvik 12. desember: Foldnes, Hjelteryggen, Bjorøy, Liljevatnet 1 og Brattholmen Skulegruppa vart vist rundt på skuleanlegga og hadde samtalar med m.a. rektor, tillitsvalt, foreldrerepresentant (FAU) og elevrepresentantar. Tema som vart drøfta med skulane under synfaringane var: Korleis ser rektor på skulen i ein framtidig skulestruktur? Kva for utfordringar ser du som rektor for deg i framtida? Korleis er romsituasjonen ved skulen? Er skulen funksjonell som skuleanlegg? Kapasitet i framtida? Skulegruppa sit framlegg til tiltaksplan er utarbeida dei to første vekene i januar. Gruppa hadde då to dagsseminar og eitt kveldsmøte. Høyringsframlegget vart ferdigstilt 14. januar 2013 for handsaming i komité for drift 22. januar og høyring/offentleg ettersyn i 6 veker (f.o.m. 23.01 t.o.m. 05.03.2013). Skulegruppa vil vurdera alle høyringsinnspela, og gjera eventuelle endringar før Skulestruktur for Fjell kommune vert endeleg handsama av KD 9. april og Kommunestyret 25. april 2013. 1 Pga. ferieavvikling besøkt skulegruppa Liljevatnet skule først 7 januar 2013 6

Del 2: Relevante lover og forskrifter 2.1. Opplæringslova Opplæringslova er ein sentral rammefaktor for organiseringa av opplæringa. Dei siste åra har lova vorte endra på fleire punkt. Paragrafane som er lagt til grunn for utgreiinga er oppsummert og kommentert nedanfor. 2-1. Rett og plikt til grunnskuleopplæring, 1 ledd: Barn og unge har plikt til grunnskuleopplæring, og rett til ein offentleg grunnskuleopplæring i samsvar med denne lova og tilhøyrande forskrifter. Plikten kan ivaretakast gjennom offentleg grunnskuleopplæring eller gjennom anna, tilsvarande opplæring. Opplæringslova slår fast at barn og unge (frå 6 år og oppover) har plikt til grunnskuleopplæring, og rett til ei offentleg grunnskuleopplæring ( 2-1). 2-3. Innhald og vurdering i grunnskuleopplæringa, 2 ledd: Grunnskolen er delt i eit barnetrinn og eit ungdomstrinn. Barnetrinnet omfattar 1.-7. årstrinn og ungdomstrinnet omfattar 8.-10. årstrinn. I Reform-97 vart grunnskulen delt i tre steg; småskulesteg, mellomsteg og ungdomssteg. Dette gjorde det m.a. naturleg å vurdera alternative skulestrukturar der ein t.d. i staden for tradisjonelle barneskular og ungdomsskular fekk skular for 1.-4. årssteg og skular for 5.-10 årssteg. I samband med Kunnskapsløftet, er grunnskulen igjen vorte todelt. Dei naturlege skuletypane vil då vere reine barneskular (1-7), reine ungdomsskular (8-10) og kombinerte barne- og ungdomsskular (1-10). Det er likevel ingenting i vegen for at kommunar av ulike årsaker, t.d. for å redusere konsekvensar for dei yngste elevane i samband med framlegg om nedlegging, vurderer å etablera skular for 1.-4. årssteg (eller 1.-7.årssteg) samlokalisert med barnehage (til dømes Ekerhovd Oppveksttun). 8-1. Skulen, 1 og 2 ledd Grunnskoleelevane har rett til å gå på den skolen som ligg nærast eller ved den skolen i nærmiljøet som dei soknar til. Kommunen kan gi forskrifter om kva for skole dei ulike områda i kommunen soknar til. Kravet i 38 første leddet bokstav c i forvaltningslova om kunngjering i Norsk Lovtidend gjeld ikkje. Etter søknad kan eleven takast inn på annan skole enn den eleven soknar til. Dette inneber at kvar skule må ha sitt klart definerte inntaksområde. Alle elevar som bur i det same inntaksområdet har den same retten til å gå på nærskulen. Prinsippet om nærskule vil og gjelde elevar frå ein skule som vert lagt ned og som vert overført til eit anna inntaksområde, sjølv om desse har lang veg til den nye skulen. Det er kommunen som fastset kva årssteg den einskilde skule skal ha. Nærskule er å forstå som den næraste skulen som har det aktuelle årssteget. 7

Vidare opnar lova for at kommunen kan gje kommunal forskrift om kva skule dei ulike områda i ein kommune skal sokna til, det vil seie kommunale skulekrinsgrenser. Også desse må ivareta nærskuleprinsippet. Det er valfritt om ein kommune vil gje forskrift om skulekrinsgrenser eller ikkje. Paragrafen gjer at det ikkje er mogleg å ha flytande inntaksgrenser mellom skulane. 8-2. Organisering av elevane i klassar eller basisgrupper, 1 og 2 ledd: I opplæringa skal elevane delast i klassar eller basisgrupper som skal vareta deira behov for sosialt tilhør. For delar av opplæringa kan elevane delast i andre grupper etter behov. Til vanleg skal organiseringa ikkje skje etter fagleg nivå, kjønn eller etnisk tilhør. Klassane, basisgruppene og gruppene må ikkje vere større enn det som er pedagogisk og tryggleiksmessig forsvarleg. Klassen eller basisgruppa skal ha ein eller fleire lærarar (kontaktlærarar) som har særleg ansvar for dei praktiske, administrative og sosialpedagogiske gjeremåla som gjeld klassen eller basisgruppa og dei elevane som er der, mellom anna kontakten med heimen. Dei strenge krava til delingstal, t.d. maksimalt 28 elevar i ein klasse på barnesteget og 30 elevar i en klasse på ungdomssteget, er oppheva. Lovendringa inneber at elevane ikkje lenger må tilhøyre ein klasse. Dette opnar for ei langt meir fleksibel organisering av undervisninga. Kommunane kan ikkje nytte dette punktet åleine til å spare utgifter til skuledrifta. Intensjonen med endringa er å gjere det mogleg for kommunane og skulane å utnytte ressursane på ein betre måte til beste for alle elevane. Opplæringslova 9-1, 1 og 2. ledd Kvar skule skal ha ein forsvarleg fagleg, pedagogisk og administrativ leiing. Opplæringa i skulen skal leiast av rektorar. Rektorane skal halde seg fortrulege med den daglege verksemda i skulane og arbeide for å vidareutvikle verksemda. Den som skal tilsetjast som rektor, må ha pedagogisk kompetanse og nødvendige leiareigenskapar. Rektor kan tilsetjast på åremål. Paragrafen vart endra i 2004 frå eit krav om rektor ved barneskular (1-7 trinn) med meir enn 30 elevar. Endringa vil m.a. gjere det mogleg å ha felles leiing på fleire skular eller slå saman fleire skular til éi administrativ eining. Dette er ei ordning som har vert gjennomført med hell i skuleområde vest, der skulane Skålevik, Algrøy og Syltøy har hatt felles rektor. Dette er ei type ordning som er mest aktuelt å gjennomføra for dei minste skulane. Store skular bør nok framleis ha eigen rektor. Opplæringslova 9-5, 1 og 2 ledd: Kommunen skal sørgje for tenlege grunnskolar. Til vanleg bør det ikkje skipast grunnskolar med meir enn 450 elevar. Det eksisterar ikkje ei absolutt grense for kor store skular ein kan ha. Det er mange eksempel som viser at skular med god plass og god soneinndeling kan fungera godt med eit høgare elevtal enn 450. Korleis anlegget er lagt til rette og korleis dagen er organisert har meir å seie for kvaliteten enn sjølve elevtalet. T.d. har Bergen kommune gode pedagogiske erfaringar med fleire grunnskular som har hatt langt fleire elevar enn dette normtalet. 8

9a-2. Det fysiske miljøet, 1, 2 og 3 ledd: Skolane skal planleggjast, byggjast, tilretteleggjast og drivast slik at det blir teke omsyn til tryggleiken, helsa, trivselen og læringa til elevane. Det fysiske miljøet i skolen skal vere i samsvar med dei faglege normene som fagmyndigheitene til kvar tid anbefaler. Dersom enkelte miljøtilhøve avvik frå desse normene, må skolen kunne dokumentere at miljøet likevel har tilfredsstillande verknad for helsa, trivselen og læringa til elevane. Alle elevar har rett til ein arbeidsplass som er tilpassa behova deira. Skolen skal innreiast slik at det blir teke omsyn til dei elevane ved skolen som har funksjonshemmingar. Forskrift om miljøretta helsevern i barnehagar og skular m.v. vert omtala som barna si arbeidsmiljølov, og er heimla i Kommunehelsetenestelova. Forskrifta inneheld krav til det fysiske og sosiale miljøet, og stiller krav til m.a. ansvarstilhøve, internkontroll, sanksjonar og klage. Målet med forskrifta er å medverke til at miljøet i barnehagar og skular fremjar m.a. helse og trivsel, og førebyggjer sjukdom og skade. For å møte krava i forskrifta er det naudsynt å ha auka fokus på drift og vedlikehald av m.a. skulebygga. Det er skuleeigar sitt ansvar å leggja tilhøva til rette og etablera internkontrollsystem ved den einskilde skulen. Kommunestyret har mynde til godkjenning og tilsyn med elevane sine miljøforhold. Den kommunale helsemyndigheita kan til ei kvar tid føre tilsyn, krevje gransking, retting, ilegga tvangsmulkt, eller krevja stenging av skular, om til dømes miljøet er for dårleg. På tilsvarande måte kan Arbeidstilsynet gripa inn for å ivareta dei tilsette sine miljøkrav, etter Arbeidsmiljølova. 2.2. Andre relevante føringar 2.2.1. Om skulefritidsordning (SFO) Kommunen skal ha eit tilbod om SFO før og etter skuletid for 1-4 årstrinn, og for barn med særskilde behov på 1-7 årstrinn. Ordninga kan vera kommunal eller privat. Det er naturleg at alle skular med 1-4 årstrinn har eit tilbod om SFO. Om talet på søkjarar til SFO er så lavt at det ikkje er økonomisk tilrådleg med eiga SFO, vil barna måtte få eit tilbod ved ein annan skule. Samlokalisering av skule og barnehage (oppveksttun) kan gjera det økonomisk mogleg å ha SFO for eit lågt tal barn. 2.2.2. Om skuleskyss og reisetid For å få fri skuleskyss må ein ha minst 2 km. skuleveg (1. klasse), eller 4 km. skuleveg (2.-10. klasse). Skuleelevar med særleg farleg eller vanskeleg skuleveg har rett til skyss ( 7-1). Skuleskyss etter desse retningslinene vert dekka av fylkeskommunen. Kommunar kan etablera lokale retningsliner utover desse, men må da sjølv dekka utgiftene. Det føreligg ikkje lovbestemte retningsliner for maksimal reisetid for elevar, men det har sidan midten av 1980-talet vore vist til nokre prinsipp om maksimal reisetid frå elevane går på bussen og fram til undervisninga startar: 1-4 trinn: maksimalt 45 min. reiseveg ein veg 5-7 trinn: maksimalt 60 min. reiseveg ein veg 8-10 trinn: maksimalt 75 min. reiseveg ein veg 9

2.3. Handsaming av saker om skulenedlegging og krinsgrenser Ved endring av skulestruktur er det reglar knytt til sakshandsaming som må følgjast. Utdanningsdirektoratet gir i eit rundskriv frå mars 2012 (Rundskriv Udir-2-2012) kommunane rettleiing i høve val mellom alternative rutinar for sakshandsaming i saker om skulenedlegging. Opplæringslova slår fast det såkalla nærskuleprinsippet, jf. tidlegare omtale av 8-1. Barnekonvensjonen er teken inn i norsk rett ved menneskerettlova i 2003, og forpliktar kommunane til å leggja vekt på barnet sitt beste, m.a. i saker om skulestruktur. Korkje Opplæringslova eller anna regelverk har reglar for endring av skulestruktur, det vil seie reglar for når det er lovleg eller ulovleg å leggja ned eller oppretta ein skule. Avgjerd knytt til skulestruktur må byggja på eit kommunestyre sine økonomiske, politiske og samfunnsmessige prioriteringar, og ligg i kjerneområdet av den kommunale handlefridommen. Kommunale vedtak om endring av skulestruktur er ikkje eit einskildvedtak etter forvaltingslova. Vedtaket gjeld ikkje rettar og plikter for ein bestemt person. Derimot vil plassering av ein einskild elev ved ein skule vera eit einskildvedtak. I sitt rundskriv skildrar Utdanningsdirektoratet reglar for sakshandsaming i kommunar som har gitt forskrift om skulekrinsgrenser, og for kommunar som ikkje har gitt ei slik forskrift. Fjell kommune har gitt forskrift om skulekrinsgrenser. Desse har vore endra ved fleire høve, og vil truleg bli endra i samband med sak om skulestruktur våren 2013. For kommunar som har gitt forskrift om skulekrinsgrenser må det i tillegg til vedtak om nedlegging også skje ei etterfølgjande endring av forskrifta om skulekrinsgrensene. Det området som sokna til skulen som vart nedlagd vil etter nedlegginga sokne til ein eller fleire andre skular i kommunen. Dette gjer det naudsynt med ei endring av forskrift om skulekrinsgrenser. Forvaltingslova kap. VII Om forskrifter må nyttast for endring av forskrift om skulekrinsgrenser. Det betyr m.a. at berørte partar og organisasjonar må få høve til å uttala seg før forskrifta vert vedteken, endra eller oppheva. Kommunen kan velja mellom to framgangsmåtar: A) Nedlegging og forskriftsendring som to separate saker og B) Nedlegging og forskriftsendring som ei og same sak. I sistnemnte alternativ må heile saka handsamast etter reglane om endring av forskrift. I begge alternativ gjeld ulovfesta forvaltingsrettsleg prinsipp. Det er eit ulovfesta forvaltingsrettsleg prinsipp at forvaltinga skal treffa vedtak etter at ei sak har vore handsama på forsvarleg måte. Forsvarleg sakshandsaming krev at ein sak er tilstrekkeleg opplyst før det vert gjort vedtak. I ei sak om skulenedlegging betyr det at Kommunestyret m.a. skal ha rimeleg kjennskap til synspunkta til dei som vert berørt av nedlegginga før eit vedtak vert fatta. I ei slik sak vil fleire vera berørte, t.d. Skuleleiing Fagforeining for dei tilsette Samarbeidsutval Foreldreutval/foreldreråd Andre brukarretta organ, t.d. elevråd, arbeidsmiljøutval 10

Barn og unges representant i kommunen Anna avtale- og lovverk om medbestemmelse som er avtalt mellom partane må også bli følgd opp. Viss endring av skulestruktur medfører endring i skyssbehov, bør også fylkeskommunen få høve til å uttala seg i saka. Det finns ikkje lov- og forskiftsbestemte reglar for kor lang fristen for å uttala seg skal vera i saker om skulestruktur. Justis- og beredskapsavdelinga har utarbeida retningsliner for forskriftsarbeid i kommunane (av 30. januar 2002). Kommunane vert her tilrådd å nytta to månaders høyringsfrist. Utdanningsdirektoratet tilrår at det også vert sett til desse retningslinene når lokale framlegg til endring av skulestruktur skal utarbeidast. 11

Del 3: Grunnlagsrapport frå Norconsult AS 3.1. Rammene for utgreiinga. Norconsult AS tok til med utgreiinga av elevkapasitet, elevprognosar og framlegg til framtidig skulestruktur i Fjell kommune i slutten av august 2012. Utgreiinga byggjer på føremål og omfang skissert i anbodsinnbydinga og Norconsult AS si eiga prosjektskisse for oppdraget. Utgreiinga skal: Samordna tidlegare og eksisterande planverk og utgreiingar knytt til elevkapasitet og elevprognosar for Fjell kommune. I lys av dagens skulestruktur i kommunen, vurdera korleis kapasiteten ved skulane kan nyttast betre. Leggja fram framlegg til ein forsvarleg og berekraftig skulestruktur i kommunen. Ta omsyn til anna relevant planverk som eksisterer eller er under utvikling i kommunen. Oppdraget omfattar følgjande: Datainnsamling og analyse, inkl. samordning i høve relevante planverk, eksisterande og under utarbeiding Rapport med status utfordringar tilråding (jf. pkt. Utgreiinga skal: ) Evt. presentasjon for relevant fora (t.d. kommunestyre eller folkemøte) Tidsramme er sett til 3 månader med framlegg av rapport november 2012 Utgreiinga skildrar framtidig elevtalsutvikling (prognosar) i dei ulike skulekrinsane og gir eit bilete på framtidig behov for skulekapasitet. Vidare er det gjennomført arealanalysar av kvart einskilde skuleanlegg som dannar grunnlag for eit enkelt rettleiande funksjons- og arealprogram for grunnskulane i Fjell kommune. Tilrådinga tek utgangspunkt i eksisterande skulestruktur (alternativ 0) som vert nytta som referanse og samanlikningsalternativ. Dei økonomiske konsekvensane for ulike alternativ vert estimert slik at ein ser konsekvensane av vala ein gjer. Norconsult AS har vore på synfaring på alle dei kommunale grunnskulane og hatt samtalar med sentralt personell på skulane. Datagrunnlaget er elles henta frå kommunen (kart, teikningar, rapportar, planar etc), KOSTRA 2 og Statistisk sentralbyrå (SSB). Førebels utgreiingsrapport vart lagt fram for gjennomlesing og kvalitetssikring medio desember 2012. Den vart då også presentert for skulegruppa, skuleleiing og fagforeiningane. Endeleg rapport vart gjort offentleg 19. desember 2012. 2 Kommune Stat Rapportering (KOSTRA) er eit nasjonalt informasjonssystem som gir informasjon om kommunal og fylkeskommunal verksemd. 12

3.2. Kart over skular og fordeling av folkesetnaden i Fjell kommune 13

3.3. Elevtalsprognosar Folke- og elevtalsprognosen til Norconsult er bygd på nokre generelle føresetnader: Samansettinga av folketalet pr. 01. januar 2012 etter grunnkrinsnivå (Tal frå SSB) Faktisk elevtal ved skulane i skuleåret 2012/2013 Fruktbarheit og dødelegheit: som gjennomsnittet for dei siste fem åra Flytting: Aldersfordelt flyttemønster inn i, ut av og internt i kommunen i åra 2008-2011, er lagt til grunn for aldersfordelt flytting i åra framover Bustadbygging: folketalsprognosen er korrigert for planlagt og vedteken bustadbygging i Fjell kommune Byggeprogram 2013-2030 er tufta på vedtekne reguleringsplanar og planar under utarbeiding, samt utbyggingsprinsippa i kommuneplanen sin arealdel. Det er lagt inn bustadbygging i alle grunnkrinsar og skulekrinsar. I perioden 2013-2030 er det lagt inn ei realiserbar bustadbygging på 7168 einingar. Store delar av denne utbygginga er knytt til mindre bustader og leilegheiter ved Straume, Bildøy og Kolltveit. I byggeprogrammet vert den største delen av utbygginga samordna med realiseringa av nytt fastlandssamband i 2021, slik at om lag 5000 av bustadene vert realisert etter 2020. For Straume og Bildøy er det lagt inn ein byfaktor i høve tal elevar pr. bustad, noko som svarar til 15-20% av elevgrunnlaget i høve andre utbyggingsområde. For Hjelteryggen grunnkrins har Norconsult manuelt lagt inn effekten av genereasjonsskifte gjennom noko høgare innflytting av barnefamiliar. Bildøy ligg i skulekrinsen til Kolltveit skule. Utbygginga på Nordre Bildøy gjev i hovudsak effekt for Kolltveit skule etter 2021. I rapporten vert Bildøy trekt ut av Kolltveit skule sitt inntaksområde og synt som eigen skulekrins. Norconsult sin folketalsprognose for Fjell kommune ligg tett opp til SSB sin prognosebane for høg vekst (HHMH) fram til 2021, altså tidspunkt for ferdigstilling av nytt fastlandssamband. Eventuelle forskyvingar i realiseringstidspunktet for nytt fastlandssamband vil forskyve knekkpunktet tilsvarande mellom Norconsult sin prognosebane og SSB sin. Norconsult sin elevtalsprognose for grunnskulen i Fjell kommune følgjer om lag same utvikling som heile folkesetnaden elles. Elevtalsprognosen (eks. Danielsen skule) viser ein vekst frå 3245 for skuleåret 2013/2014 til 4912 for skuleåret 2030/2031. Fjell kommune kan venta stabile elevtal fram til ferdigstillinga av nytt fastlandssamband. Det samla elevtalet i Fjell vil i løpet av dei neste 10 åra liggja rundt 3500 elevar. Norconsult sin elevtalsprognose for ungdomstrinnet viser ei auke i elevtalet frå 880 elevar for skuleåret 2012/2013 til 1221 elevar for skuleåret 2030/31. I elevtalsprognosane for Danielsen skule (Litlesotra) er det ikkje lagt inn auke i elevtalet. Dagens elevtal med 15 barn pr. årssteg på barneskulen og 90 elevar pr årssteg på ungdomsskulen er vidareført. Norconsult legg til grunn at dei fleste elevane ved skulen er busett i Fjell, og det er difor trekt ut tilsvarande elevtal frå prognosane for kommunen. 14

Kjelde: Norconsult 2012 3.4. Arealanalyse med kapasitets- og funksjonsvurdering Berekning av elevkapasitet for skulane samla og for den einskilde skulen gjev eit overslag på kor mange elevar eksisterande skular har plass til. Berekninga vert utført med ulike metodar som seier kor mange elevar skulen har plass til ved 100 % utnytting. Ei slik kapasitetsutnytting er teoretisk og vil ikkje samsvara med opplevd elevtalsfordeling. I Fjell har Norconsult nytta ein kombinasjon av fire metodar for å berekna elevkapasiteten. 1. Kapasitet ut frå tal klasserom: Tradisjonelt har det vore vanleg å berekna 2-2,5 kvm. pr. elev i klasserom. Norconsult har i hovudsak lagt til grunn 28 elevar som normalkapasitet i eit klasserom på 60 kvm., eller ca. 2,1 kvm. pr. elev i rommet. 2. Kapasitet ut frå netto generelt læringsareal: inkluderer alt læringsareal som elevane nyttar, t.d. klasserom, grupperom, formidlingsrom, allrom, garderobar mv. Dette arealet vert dividert med 4,8 kvm pr. elev som er det arealet Norconsult legg til grunn ved planlegging av nye grunnskular i Noreg. 3. Kapasitet i spesialisert læringsareal: vert berekna ved å dividera skulen sitt areal til spesialiserte funksjonar med erfaringstalet /arealnorma for ein samanliknbar skule. Forholdstal over eller under 1 indikerer at skulen har høvesvis overkapasitet eller underkapasitet i sine spesialiserte areal i høve elevtalet. 4. Gymsal / idrettsareal med garderobar: vert vurdert som eigen kategori slik at skular med store idrettsflater ikkje får ei kunstig høg kapasitetsvurdering, jf. pkt 2 og 3. 5. Kapasitet ut frå skulen sitt bruttoareal: tek utgangspunkt i skulen sitt samla bygningsareal (bruttoareal) og bereknar elevkapasitet ved å dividera bruttoareal pr. elev frå det aktuelle erfaringstalet /arealnorma. Bruttoarealkapasitet seier noko om arealeffektiviteten til skuleanlegget. 15

Kjelde: Norconsult 2012 Arealanalysen baserer seg på skuleteikningar og arealopplysningar frå Eigedomssjefen i Fjell kommune. Vurdering av elevkapasitet og funksjonalitet er gjort etter synfaring av skuleanlegga og møte med den einskilde skule. Norconsult si teoretiske vurdering av elevkapasiteten ved skulane i Fjell er vist i figuren over. Her vert det gjort synleg ein ubrukt kapasitet på mellom 1000-1400 elevplassar. Prognosen viser at talet på elevar i grunnskulen i Fjell vil halda seg omtrent på dagens nivå (snaut 3500) fram til planlagt realisering av nytt fastlandssamband i 2021. Av figuren ser vi at talet ledige elevplassar vil halda seg på eit høgt nivå dei neste 10 åra. 3.5. Skuleområde og grunnskular Skuleområde Barneskule Grunnkrins Nord Misje skule Misje, Turøy Landro skule Solsvik/Landro, Angeltveit, Vindenes Ågotnes skule Ågotnes, Kårtveit/Eide Knappskog skule Spjeld, Fjæreide, Knappskog, Morland(stø) Sør Kolltveit skule Kolltveit, Bildøy Ekerhovd skule Ekerhovd, Lie Tellnes skule Tellnes, Kallestad Bjorøy skule Bjorøy Vest Algrøy skule Algrøy Syltøy skule Lokøy, Syltøy Skålvik skule Skålvik, Sekkingstad Ulveset skule Skoge-Møvik Ulveset, Fjell, Nesse Litlesotra Foldnes skule Anglevik/Våge, Foldnes vest, sør, aust, Storhilleren, Straume Brattholmen skule Arefjord/Brattholmen, Snekkevik, Ebbesvik Liljevatnet skule Knarrevik, Valen, delar av Straume, delar av Arefjord Hjelteryggen skule Knarrevik, (Hjelteryggen) 16

3.5.1. Skuleområde Nord Misje Skule Elevtal: 50 (2012/2013) Prognose: 62 (2030/2031) Kapasitet: 80 (Norconsult) Misje skule er ein fådelt 1-7 skule. Skulen er over tre plan med smale gang- og korridorsystem, 4 klasserom og 2 grupperom. Skulebygningen er lite universelt utforma. Norconsult vurderer at Misje skule best kan vurderast ut i frå klasseromskapasitet, og vurderer at skulen har plass til 80 elevar. Mykje av areala i skulen er elevretta læringsareal, noko som gjev eit delvis høgt elevtal samanlikna med bruttoarealet. Administrasjons- og personalareala er ikkje dimensjonert for eit slikt elevtal. Prognosen viser at skulen kan forventa ein liten elevtalsauke på kort og mellomlang sikt, men vil vera ein fådelt skule i heile prognoseperioden. Landro skule Elevtal: 195 (2012/2013) Prognose: 217 (2030/2031) Kapasitet: 180 (Norconsult) Landro skule er ein fulldelt 1-7 skule, med to parallellar på kvart klassetrinn. Det er i dag ikkje plass til alle elevane innan for skulen sitt eige skuleareal, og det er etablert paviljongar for å auka skulen sin kapasitet. Skulen manglar fleire spesialromfunksjonar. Skulen har særlege utfordringar i høve trafikksikring i hente- og bringesituasjonen for elevane. Norconsult vurderer Landro skule ut i frå klasseromskapasitet til å ha plass til 180 elevar, eksl. paviljong, og 220 elevar inkl. paviljong. Skulen vert vurdert til å ha dei største behova blant skulane i Fjell for å få tilført auka lærings- spesial- og personalareal i dagens situasjon. Prognosen viser at det er forventa ei lita auke i elevtalet, som truleg vil stabilisera seg på rundt 200 elevar. Ågotnes skule Elevtal: 278 (2012/2013) Prognose: 437 (2030/2031) Kapasitet: 400 (Norconsult) Ågotnes skule er ein fulldelt 1-7 skule med totalt 15 klassar. Skulen har store og funksjonelle spesialrom og gode tilrettelagde uteområde. Skulen har symjebasseng. Norconsult vurderer Ågotnes skule ut i frå klasseromskapasitet til å ha ein kapasitet på 400 elevar. I prognosen er det lagt inn delvis stort utbyggingspotensial (bustad), også i perioden før ferdigstilling av nytt fastlandssamband. På lang sikt har Ågotnes skule grunnlag for eit samla elevtal på over 400 elevar, eller ein stor 2-parallell barneskule. Knappskog skule Elevtal: 184 (2012/2013) Prognose: 248 (2030/2031) Kapasitet: 330 (Norconsult) 17

Knappskog skule er ein fulldelt 1-7 skule med 2 parallelle klassetrinn, i ombygde og nybygde areal. Skulen har store og gode grupperom og spesialrom. Norconsult vurderer at Knappskog skule best kan vurderast ut i frå klasseromskapasitet, og vurderer at skulen har ein kapasitet tilsvarande 330 elevar, eller 47 elevar på kvart årssteg. Elevtalsprognosen viser at dagens elevtalsgrunnlag vil halde seg stabilt på mellomlang sikt. Mot slutten av prognoseperioden vil skulen få ein liten elevtalsvekst til nærare 250 elevar. 3.5.2. Skuleområde Sør Kolltveit skule Elevtal: 161 (2012/2013) Prognose: 318 (2030/2031)* Kapasitet: 240 (Norconsult) *eksl. Bildøy Kolltveit skule er ein fulldelt 1-7 skule. Skulen har 7 grupperom og 7 store klasserom, og er på mange måtar dimensjonert som ein 1,5-parallell skule, bygd for å ta i mot delvis store klassar. Spesialromfunksjonar er delvis plassert i klasseromma. Norconsult vurderer elevkapasiteten ved Kolltveit skule ut i frå generelt læringsareal til å vera 240 elevar, men små grupperom og spesialrom vil gje skulen utfordringar ved eit slikt høgt elevtal. Bildøyna er del av inntaksområdet til Kolltveit skule. Den planlagde utbygginga på Nordre Bildøy vil gi svært høg elevvekst (opp mot 280 i 2030/2031), og det vil vera føremålstenleg å vurdera tiltaksutforminga i samband med strukturløysing for heile Litlesotra og Bildøy. Veksten på Bildøy er difor trekt ut av prognosetabellane for Kolltveit skule. Prognosen viser likevel ein jamn vekst i elevtalet til snaut 320 elevar i prognoseperioden. Ekerhovd skule Elevtal: 73 (2012/2013) Prognose: 91 (2030/2031) Kapasitet: 150 (Norconsult) Ekerhovd skule er ein fådelt 1-7 skule med 5 klassar skuleåret 2012/13. Skulen har 7 klasserom og 2 grupperom, og elles god tilgang til spesialrom. Ekerhovd skule vert vurdert som ein av dei grunnskulane i Fjell som har størst behov for fysiske utbetringar (innvendig og utvending oppgradering/rehabilitering). Norconsult vurderer maksimalkapasiteten ved Ekerhovd skule til 150 elevar. Det er venta nedgang i elevtalet fram mot 2016/17 (64 elevar). På mellomlang og lang sikt vil elevtalet stabilisera seg mellom 80-90 elevar. Tellnes skule Elevtal: 64 (2012/2013) Prognose: 85 (2030/2031) Kapasitet: 100 (Norconsult) Tellnes skule er ein fådelt 1-7 skule (4-delt). Skulen disponerer 5 klasserom, 1 grupperom og kombinert bibliotek og skulekjøkken. 18

Norconsult vurderer at Tellnes skule har ein kapasitet til 100 elevar. Skulen har trong for fleire grupperom, spesialerom og personalfunksjonar for å møta eit elevtal opp mot eller over dette. Det er venta ei stabil elevtalsutvikling i prognoseperioden til 80-90 elevar. Bjorøy skule Elevtal: 124 (2012/2013) Prognose: 151 (2030/2031) Kapasitet: 120 (Norconsult) Bjorøy skule er ein fulldelt 1-7 skule. Skulen har 8 klasserom og 3 grupperom. Skulen har ein lite funksjonell bygningsstruktur for drift av ein fulldelt barneskule. Skulen manglar dei fleste spesialromfunksjonane, men har eit lite bibliotek. Ut i frå generelt læringsareal vurderer Norconsult at skulen har ein elevkapasitet på 120 elevar. Bjorøy skule er den skulen i Fjell som har hatt den prosentvis største elevveksten dei siste 10 åra. I store deler av prognoseperioden kan skulen venta elevtal mellom 120-130 elevar. Mot slutten av prognoseperioden kan skulen få eit elevtal opp mot 150 elevar. 3.5.3. Skuleområde Vest Algrøy skule Elevtal: 17 (2012/2013) Prognose: 17 (2030/2031) Kapasitet: 65 (Norconsult) Algrøy skule er ein fådelt 1-7 skule med 3 klasserom, ingen grupperom, men spesialrom (bibliotek) som vert nytta som grupperom. Bygningsstrukturen er lite føremålstenleg og manglar fleire sentrale støttefunksjonar (spesialrom, personalrom, kontor, møterom, kopi/arkivrom mv.). Skulen vert administrert og leia av rektor ved Skålvik skule. Norconsult vurderer at Algrøy skule har kapasitet til 65 elevar (kombinasjon av klasseromskapasitet og generelt læringsareal). Skulen har historisk sett hatt stor elevtalsnedgang, og vil i einskilde skuleår i prognoseperioden kunne få ei mindre enn 10 elevar. Neste skuleår (2013/14) får skulen 12 elevar, ein nedgang på 5 elevar frå skuleåret 2012/13. I dag er det ingen elevar i 1. klasse, og skulen kan oppleva fleire årssteg utan elevar. 3 elevar frå skulekrinsen har valt å gå på Skålvik skule Syltøy skule Elevtal: 14 (2012/2013) Prognose: 19 (2030/2031) Kapasitet: 50 (Norconsult) Syltøy skule er ein fådelt 1-7 skule med 2 klasserom og 2 grupperom. Tilgangen på spesialrom er god, men dette er fleirbruksløysingar med fleire andre funksjonar. Skuleanlegget har trong for innvendig rehabilitering og oppgradering. Skulen vert administrert og leia av rektor ved Skålvik skule. Norconsult vurderer at Syltøy skule har ein elevkapasitet på 50 elevar. Syltøy skule er i ein periode med delvis stor elevtalsnedgang, og vil neste skuleår (2013/14) få 12 elevar. Skulen kan forventa ein liten elevtalsvekst i prognoseperioden, og vil stabilisera seg på rundt 20 elevar. Skulen vil oppleva skuleår utan elevar på einskilde årssteg. 11 elevar i skulekrinsen har valt å gå på Skålvik skule. 19

Skålvik skule Elevtal: 96 (2012/2013) Prognose: 140 (2030/2031) Kapasitet: 160 (Norconsult) Skålvik skule er ein fulldelt 1-7 skule med 7 klasserom og 3 grupperom i tillegg til administrasjonpersonal- og spesialromfunksjonar i paviljongbygg. Delar av bygningsmassen er slitt og har trong for oppussing/oppgradering. Ut i frå klasseromskapasitet vurderer Norconsult skulen til å ha kapasitet til 160 elevar. På kort sikt kan skulen forventa stabilt elevtal mellom 90-100 elevar. På mellomlang og lang sikt kan skulen venta ein auke i elevtalet opp mot 140 elevar. Om lag 10-15 elevar frå Syltøy og Algrøy skular, har valt å gå på Skålvik skule i inneverande skuleår (2012/13). Denne tendensen er vidareført som ein del av elevtalsgrunnlaget for Skålvik skule i prognosen. Ulveset skule Elevtal: 216 (2012/2013) Prognose: 307 (2030/2031) Kapasitet: 380 (Norconsult) Ulveset skule er ein fulldelt 1-7 skule med to parallellar. Skulen har 15 klasserom, 15 grupperom, store gode spesialrom samt symjebasseng (kun i bruk vårsemesteret). Norconsult vurderer at Ulveset skule har ein elevkapasitet på 380 elevar, vurdert på bakgrunn av klasseromskapasitet og generelt læringsareal, men dagens areal til administrasjon og personalfunksjonar er små i høve eit elevtal opp mot 250 elevar. Skulen vil i følgje prognosane få ein årleg elevtalsvekst, og vil vekse frå i overkant av 200 elevar til over 300 elevar, men med noko ulik gruppestorleik på kvart årssteg. 3.5.4. Skuleområde Litlesotra Foldnes skule Elevtal: 291 (2012/2013) Prognose: 442 (2030/2031) Kapasitet: 400 (Norconsult) Foldnes skule er ein fulldelt 1-7 skule, og disponerer 16 klasserom, 11 grupperom og fleire spesialrom (bibliotek etc.). Skulen er ein særs arealeffektiv skulebygning kor forholdsmessig mykje av skulen sitt samla areal er elevretta funksjonar. Norconsult vurderer at skulen kan dimensjonerast for 400 elevar. Skulen har vore gjennom ein liten elevtalsnedgang, men vil på mellomlang sikt stabilisera seg på 300 elevar. På lang sikt, og med ferdigstilling av nytt fastlandssamband, kan skulen truleg forventa ein elevtalsauke på om lag 150 elevar, til om lag 450 elevar i 2030/31. 20

Brattholmen skule Elevtal: 244 (2012/2013) Prognose: 360 (2030/2031) Kapasitet: 370 (Norconsult) Brattholmen skule er ein fulldelt 1-7 skule. Skulen fekk opna nytt tilbygg i 2012, og har no 14 klasserom, 12 grupperom og gode spesialromfunksjonar. Ut i frå klasseromskapasitet vurderer Norconsult at skulen kan dimensjonerast for 370 elevar. Språkdeling og arealbehov til spesialpedagogikk kan redusera tilgangen til klasse- og grupperom. Dei siste åra har det vore ein nedgang i elevtalet. På mellomlang sikt kan skulen venta at elevtalet vil fortsetja å gå ned, til om lag 220 elevar. Evt. Utviding av Danielsen skule (naboskule) kan påverks elevtalet på Brattholmen og redusera elevtalet ytterlegare. Bustadutbygging og nytt fastlandssamband gjer at skulen kan forventa elevtalsvekst på lang sikt til over 300 elevar. Liljevatnet skule Elevtal: 180 (2012/2013) Prognose: 305 (2030/2031) Kapasitet: 250 (Norconsult) Liljevatnet skule er ein fulldelt 1-7 baseskule som vart opna i 2005. Skulen har 6 baserom med tilhørande praksisrom. Liljevatnet skule er vertsskule for innføringsklassar for framandspråklege, og desse disponerer tre rom. Baseareala har foldeveggar som gjer areala fleksible i høve gruppestorleik. Skulen disponerer gode spesialiserte læringsareal Norconsult vurderer Liljevatnet skule til å ha ein basekapasitet på om lag 250 elevar. Skulen kan venta framhald i elevtalsnedgangen på mellomlang sikt med påfølgjande auke etter ferdigstillinga av nytt fastlandssamband og realiseringa av utbyggingsplanane på Straume. For Straume har Norconsult lagt inn ein «byfaktor» i høve tal elevar pr. bustad, jf. Generelle føresetnader. Hjelteryggen skule Elevtal: 178 (2012/2013) Prognose: 215 (2030/2031) Kapasitet: 250 (Norconsult) Hjelteryggen skule er ein fulldelt 1-7 skule med 10 klasserom og 16 grupperom. Skulen har tilgang til dei fleste spesialromfunksjonar. Skulen har ei eigen spesialavdeling for elevar med ulike funksjonshemmingar i 1-10 årssteg frå heile kommunen. Denne avdelinga er inndelt i 4 grupper kor alle disponerer fellesrom og grupperom. Norconsult vurderer at skulen sin maksimale kapasitet vil vera 250 elevar (eksl. 20 elevar ved spesialpedagogisk avdeling). I elevtalsprognosen har Norconsult manuelt justert opp elevtalet i krinsen som følgje av ein forventa auke i tilflytting av barnefamiliar (generasjonsskifte). På lang sikt vil elevtalet difor liggja rundt 200 elevar. 3.5.5. Ungdomssteget Fjell ungdomsskule Elevtal: 452 (2012/2013) Kapasitet: 510 (Norconsult) Prognose: 621 (2030/2031) 21

Fjell ungdomsskule er rehabilitert og ombygd og framstår som eit funksjonelt og godt pedagogisk skuleanlegg for ungdomssteget. Skulen består av undervisningsbygg, gymnastikksal/symjehall og bustad for spesialpedagogisk verksemd. Hovudstrukturen er bygd opp kring 18 klasserom og 8 grupperom. Medan samla spesialisert areal er høgare enn Norconsult tilrår, er areal til administrasjon og personalfunksjonar lågare enn Norconsult tilrår. Skulen har elevkantine. Norconsult vurderer elevkapasiteten ved Fjell ungdomsskule til 510 elevar. Det høge arealet til spesialromsfunksjonar gjer at skulen kan vurdera å ombygga delar av det til klasserom. Fjell ungdomsskule (Bildøy) vil få ein elevtalsnedgang frå 452 for skuleåret 2012/2013 til 375 for skuleåret 2019/2020, men med påfølgjande auke etter 2020/21 til 621 for skuleåret 2030/2031. Tranevågen ungdomsskule Elevtal: 428 (2012/2013) Kapasitet: 480 (Norconsult) Prognose: 600 (2030/2031) Tranevågen ungdomsskule er ein nybygd (2010) baseskule. Skulen har 18 baserom, 15 grupperom og 10 andre formidlingsrom av ulik storleik. Spesialromsfunksjonar samsvarer med behova, men er noko knappe i areal. Skulen er elles arealeffektiv ved at mykje av arealet er elev- og læringsareal. Norconsult vurderer at maksimal elevkapasitet ved Tranevågen ungdomsskule kan setjast til 480 elevar, men skulen vil ha knappe administrasjons- og personalareal og spesialrom ved dette elevtalet. Prognosen tilseier at Tranevågen ungdomsskule (Ågotnes) får ei stabil elevtalsutvikling med samla elevtal mellom 440-470 fram mot skuleåret 2019/2020. Frå og med skuleåret 2021/2022 er det venta at elevtalet vil auke frå drøyt 500 elevar til nærare 600 elevar i skuleåret 2030/2031. 3.6. Moment frå Norconsult si vurdering. Samla sett har Fjell kommune mellom 1000-1400 ledige skuleplassar i åra fram til 2020. Det vil ikkje vera realistisk eller mogleg for ein kommune å utnytta heile denne vurderte tilgjengelege kapasiteten fullt ut, men ei utnytting fram mot raud sone i figuren på side 15, vil vera realistisk. For Fjell kommune inneberer dette at kommunen samla sett har om lag 900-1000 ledige skuleplassar i åra fram til ca. 2020. Vurderinga av skulestruktur bør søkja løysingar som utnyttar og optimaliserer eksisterande skuleanlegg. Skular med plass til fleire elevar bør utnyttast og fyllast opp slik at kvart skuleanlegg får det elevtalet det er bygd for. Det er ein klår samanheng mellom talet på skular, storleiken på skulane / klassane og storleiken på kostnadane. Store skular er rimelegare å drifta enn små skular av di den samla kostnaden vert fordelt på fleire elevar. Ein desentralisert skulestruktur med mange skular, gjev auka netto kostnader samla sett og per elev i høve ein skulestruktur med færre skular. På ungdomsskulesteget er det godt samsvar mellom elevtal og tilgjengeleg skulekapasitet på kort og mellomlang sikt, men det er rom for betre elevfordeling mellom Tranevågen og Fjell ungdomsskule. Dette kan gjerast gjennom justering av inntaksområda for dei to skulane. På lang sikt vil det vera grunnlag for kapasitetsutbygging på ungdomsskulesteget. 22

Del 4: Tilråding frå politisk skulegruppe 4.1. Grunnlag for tilråding Skulegruppa ser fleire utfordringar knytt til dagens skulestruktur i Fjell; stor variasjon i teknisk standard på bygningsmasse, varierande elevtal og generelt dårleg utnytting av elevkapasiteten. Tala frå Norconsult viser at mellom 1000-1400 elevplassar står ledig i kommunen, og at dette er ein situasjon som vil halde fram dei neste 10 åra. Å redusera dette talet har hatt særleg fokus hos skulegruppa. Føremålet med dette strukturarbeidet må elles vera å etablera ein forsvarleg og berekraftig skulestruktur for framtida. I vurdering og tilråding til framtidig skulestruktur i Fjell kommune har skulegruppa lagt vekt på fleire berande prinsipp: Berekraftige skuleeiningar: I sin rapport skriv Norconsult at ut frå pedagogiske, sosiale og økonomiske argument bør ein planleggja for at skular i Fjell kommune har elevtal mellom ca. 300-700. Skulegruppa vurderer dette som urealistisk utan store omleggingar og investeringar i skulebygga, men vil leggja til grunn at barneskulane i kommunen som hovudregel skal ha minimum 200-300 elevar. Betre utnytting av elevkapasitet: skulegruppa vil ha særleg fokus på å redusera det store talet på ledige elevplassar, samstundes som det vert teke omsyn til kor framtidig elevvekst er venta. Likeverd: Det er eit mål for gruppa at alle elevane i Fjell kommune skal få eit likeverdig utdanningstilbod med mest mogleg like rammefaktorar, t.d. bygningsstruktur, elevmiljø og pedagogisk miljø. Ei argumentasjonsrekke for tiltak knytt til ein skule, bør også gjelda andre skular. Nærskuleprinsippet: Skulegruppa legg vekt på at flytting av elevar skal skje til nærskulen. Ut i frå særlege høve kan elevar få tilbod om å velja ein annan skule enn nærskulen. Krinsar og inntaksgrenser må vera føreseielege og langsiktige. Gruppa legg vekt på å halda midlertidig flytting av inntaksgrenser på eit minimum. Fleire faktorar har innverknad på vurderinga av nærskuleprinsippet, t.d. topografi, trafikkforhold og klassekapasitet, jf Opplæringslova 8-1. Dialog: Skulegruppa har besøkt alle barneskulane i kommunen, og fått tydelege signal om kva som vert opplevd som første ønskje og det nest beste, dersom det skal gjerast endringar ved skulestrukturen. Viss skulegruppa finn det vanskeleg å innfri første ønskje, vil gruppa strekka seg langt for å innfri det nest beste. 23

4.1.1. Omsynet til tilsette i Fjellskulen Ansvaret for tilsette i Fjell kommune ligg formelt til Kommunestyret, men dagleg drift er delegert til rådmannen. Det vert i den samanheng understreka at ingen tilsette i Fjell kommune vert oppsagt som følgje av omstruktureringa i skulen. Tilsette med arbeidsplass i skulen kan bli omplassert til andre skular og/eller oppgåver på meir eller mindre varig basis. Alle endringar vil skje i dialog med tilsette og fagorganisasjon. Ein eventuell reduksjon i tal tilsette vil fortrinnsvis skje med mjuke overgangar, t.d. pensjonering eller eige ønskje om å slutta. Gjennomstrømminga (turn-over) av tilsette i Fjell kommune har dei siste åra vore på om lag 60 årsverk i året. Ein god prosess på dette området vil ta 1-3 år, og vert gjennomført av rådmannen. Ein må vera klar over at eventuelle økonomiske innsparingar som følgje av strukturendring vil koma på lang sikt. Det er viktig at dei skulefusjonane som skal gjennomførast går føre seg så smertefritt som mogleg for både elevar og personell. Noko auka bemanning i overgangane kan vera naudsynt. Det er også slik at auke i elevtal i ein klasse kan leggja grunnlag for auka lærarressursar, noko som må sjåast på som eit gode for elevane. 4.1.2. Om Danielsen skule Danielsen ungdomsskule etablerte seg på Straume i 2000. Skulen vart godkjent av Utdanningsdirektoratet for 270 elevar fordelt på 8.-10. trinn, med tre klassar på kvart trinn. I 2007 fekk Danielsen godkjenning frå Utdanningsdirektoratet om inntil 662 elevar fordelt på 1.-10. trinn, altså inntil 270 elevar på ungdomstrinnet, og inntil 392 elevar på barnetrinnet. Samstundes med godkjenninga skifta skulen namn til Danielsen barne- og ungdomsskule. Ein slik privatskule gjev foreldra på barneskuletrinnet høve til å velje type skule for barna sine, men ein skal vera klar over at kommunen betaler det meste av utgiftene per elevplass i ein privat skule. Staten reduserer rammeoverføringa til kommunen med ein gitt sats per elev som vel privat framfor offentleg skule. I 2011 var denne satsen kr. 62 000,- per elev pr. år. 16. juni 2011 vart ein kjøpekontrakt mellom Fjell kommune og Straume Idrettspark AS, og stiftinga Egill Danielsen vedtatt godkjent i Kommunestyret. Kontrakten gjaldt kjøp av eigedom på Straume, slik at Danielsen fekk høve til å byggja nye lokale, og såleis utvida elevtalet. Dels grunna dei økonomiske konsekvensane for kommunen, og dels grunna mykje ledig kapasitet i den offentlege skulen i Fjell kommune (1000-1400 ledige elevplassar), innehaldt kjøpekontrakten ein klausul om regulering av elevtalet på barnetrinnet. Kjøpskontrakten (pkt. 12.11) og saksframlegg gir Danielsen høve til å etablera eit skuletilbod på barnesteget avgrensa til maksimalt 175 elevar fram mot 2020, dvs éin klasse på kvart alderssteg. I 2020 er det lagt opp til at Fjell kommune avgjer om ein kan akseptera ei utviding av elevtalet. Frå 2030 vil stiftinga Egill Danielsen ha det avgjerande ordet om utviding, og kan utan samtykkje frå kommunen utvida elevtalet innanfor dei statlege rammene som er gitt. Skuleåret 2012/2013 tok Danielsen i bruk dei nye lokala. Skulen har i dag 240 elevar på ungdomstrinnet og vel 90 elevar på barnetrinnet. Frå hausten 2013 har skulen kapasitet til å ta i mot 25 elevar i første klasse samt ytterlegare 5 elevar på kvart av dei andre barneskuletrinna. 24