Møteinnkalling Stølsheimen verneområdestyre Utval: Møtestad: Vossestølen Hotell, Voss - Oppheim Dato: 12.11.2014 Tidspunkt: 10:00 Eventuelt forfall må meldast snarast på tlf. 99499753 eller fmsfano@fylkesmannen.no Vararepresentantar møter etter nærare beskjed. Frå kl. 11:30 til 12:15 vert det felles møte med Nærøyfjorden verneområdestyre med gjennomgang av føring av elektronisk reiseskjema. Lunsj frå kl. 12:15 til 13:00.
Saksliste Utvalssaksnr ST 18/14 ST 19/14 ST 20/14 ST 21/14 Innhald Lukka Arkivsaksnr Godkjenning av innkalling og dagsorden Underskrift av protokoll frå forige møte Stølsheimen landskapsvernområde - merking av tursti frå Finnbunuten til Sendedalen Stølsheimen landskapsvernområde - ny behandling av søknad om dispensasjon for vassdragsregulering i Breidalselva i Ortnevik 2014/2092 2013/1592 Orientering Tiltaksplan for 2015 Forvaltar og SNO orienterer om gjennomførte tiltak i 2014, og trong for tiltak i 2015. Styret må vurdera kva tiltak som skal prioriterast på bakgrunn av tiltaksplan og innmeldte tiltak. Midlar til drift av verneområdestyret. Forvaltar legg fram forslag til budsjett for 2015 i møte.
ST18/14Godkjenningavinnkallingogdagsorden ST19/14Underskriftavprotokollfråforigemøte
STØLSHEIMEN LANDSKAPSVERNOMRÅDE Saksframlegg Arkivsaksnr: 2014/2092-0 Saksbehandlar: Anbjørg Nornes Dato: 15.10.2014 Utval Utvalssak Møtedato Stølsheimen verneområdestyre 20/14 12.11.2014 Stølsheimen landskapsvernområde - merking av tursti frå Finnbunuten til Sendedalen Innstilling frå forvaltar Stølsheimen verneområdestyre avslår søknad om merking av tursti frå Finnbunuten til Sendedalen, og oppsett av retningsskilt. Avslaget er gjeve med heimel i verneforskrifta for Stølsheimen landskapsvernområde punkt IV nr. 1. Saksopplysningar Dokument som bakgrunn for saka: Søknad om merking av rute for å kople Finnbunuten på Vikafjellruta, datert 15.05.2014. Utsetjing av vedtak i saka, sak 12/14, 13.06.2014 Søknaden vert vurdert etter: Forskrift for Stølsheimen landskapsvernområde av 21.12.90 Forvaltningsplan for Stølsheimen landskapsvernområde 1998 Naturmangfaldlova av 19.juni 2009 Myrkdalen Fjellandsby AS søkjer om å få merkt ein tilkomststi frå Finnbunuten til Vikafjellruta i Sendedalen ved Holmavatnet, og setja opp retningsskilt. Stølsheimen verneområdestyre vedtok i sak 12/14 å utsetja behandling av saka til den hadde vore drøfta med fagleg rådgjevande utval (FRU) for Stølsheimen. Saka vart tatt opp i møte med FRU 11.09.14 i samband med revidering av forvaltningsplan for Stølsheimen landskapsvernområde. Vikafjellruta er merkt med DNT-merke frå Vik til Voss. Myrkdalen Fjellandsby søkjer om å få merkt ny sti frå Finnbunuten til Sendedalen med blått merke etter DNT-standard. Merking av stien har vore diskutert med prosjektgruppa for Vikafjellprosjektet. I 2013 vart det merkt med blå merke frå Myrkdalen Fjellandsby til Finnbunuten. Dei meiner
merking av stien mellom Finnbunuten til Sendedalen vil vera viktig av omsyn til tryggleiken til brukarane av turløypene. Planlagt rute frå Finnbunuten til Sendedalen ligg innafor Stølsheimen landskapsvernområde. I samband med søknad frå prosjekt Vikafjellruta om endring av kryssingspunkt ved rv. 13, kalla verneområdeforvaltar involverte i prosjektet inn til synfaring og møte på Vikafjellet. Verneområdeforvaltar orienterte om søknaden som var komen inn frå Myrkdalen Fjellandsby om å få merkt sti frå Vikafjellruta i Sendedalen til Finnbunuten. Det går stølsvegar frå Mørkve og Skjervheim til Sendedalen. Deltakarane på møtet var einige om at så langt som mogleg bør eksisterande stiar i området nyttast. Innteikna rute frå Finnbunuten Nordfjella og Fjellheimen villreinnemnd har kome med uttale i saka. Dei trekker fram tre element av verdi for villreinstamma i Fjellheimen som er sårbare for høgt ferdselnivå. Dette er: 1. Flaskehalsen over Torvedalen som er ei viktig sone for samanbinding av villreinområdet. 2. Aust vest-trekket over rv. 13 ved fylkesgrensa og ved Sendedalen. 3. Beiteområde for bukkeflokkar ved Finnbufjellet. Nordfjella og Fjellheimen villreinnemnd har gjeve fylgjande uttale til saka: «Villreinnemnda vil tilrå at søknaden om oppmerking av rute frå Finnbufjellet vert avslege. Forslaget til trase er i stor konflikt med villreinen sin områdebruk. Også alternative trasear kan potensielt skape konfliktar. Alternativ er pr. dato ikkje lagt fram på kart. Me vil rå frå å gje løyve for stitrase før ein er sikker på at traseen som vert vald ikkje skapar nye trekkbarrierar eller uroar dyr på sommar- og haustbeite. Me fryktar at ny merking av stiar og stølsvegar vil auke nivået på ferdsla i området og føre til nye forstyrringar av trekkruta mellom Vikafjellet og Stølsheimen. Nemnda meiner det kan vera mogleg å finne alternativ som gjev gode turruter med minst mogleg konflikt med villrein. Ein føresetnad for å få til dette er at framlegg til turer vert utarbeidd i samarbeid med den lokale villreinforvaltninga». FRU for Stølsheimen diskuterte tilrettelegging av nye stiar i samband med revidering av forvaltningsplan for Stølsheimen. Dei påpeika at området mellom Finnbunuten og Sendedalen er eit viktig beiteområde både for husdyr og villrein, og vurderte difor at dette området ikkje bør tilretteleggjast med nye turstiar. Auka ferdsel kan skapa unødig uro for beitedyra. Eksisterande stølsvegar kan nyttast som turvegar utan ekstra merking. Lovgrunnlaget «Føremålet med Stølsheimen landskapsvernområde er å ta vare på eit vakkert vestlands fjell- og fjordlandskap med kulturminne, kulturlandskap og naturmiljø som er
lite påverka av tekniske inngrep, samstundes som området skal kunne nyttast til landbruk, friluftsliv, jakt og fiske» jf. verneforskrifta pkt. III. Vidare seier reglane i forskrifta punkt IV nr. 1 at alle inngrep eller verksemd som kan endra landskapets art eller karakter er forbode. Forvaltningsstyresmakta kan gje løyve til «oppmerking av nye turistruter, bygging av klopper, oppsetting av vegvisar mv». Jf. verneforskrifta pkt. VI nr. 5. Etter naturmangfaldlova 7 skal prinsippa i 8 12 leggjast til grunn ved utøving av offentleg mynde, og det skal koma fram av vedtaket korleis prinsippa er vurdert og vektlagt i saka. Vurdering Stølsheimen landskapsvernområde skal kunne nyttast til friluftsliv er eit av føremåla i verneforskrifta for Stølsheimen, og forvaltninga kan gje løyve til oppmerking av nye turstiar. Kvar sak må vurderast særskilt. Det er positivt at området vert tilrettelagt for utøving av friluftsliv, men det må samtidig tilretteleggjast på ein måte som ikkje kjem i konflikt med andre brukarinteresser, eller er til skade for verneverdiane. Oppmerking av ny sti vil vera frå Finnbunuten vestover til den treffer stølsvegen frå Skjervheim og Mørkve. Denne delen er omlag 4 km. Vidare er planen å merka den eksisterande stølsvegen som tursti. Det er god kunnskap om området gjennom grunneigarane sin kunnskap om beiteområde, villreinnemnda sin kunnskap om villreinen sin bruk av område, og kunnskapen som er kjent gjennom forvaltningsplanen. Det er ikkje kjente registreingar av trua dyreartar eller naturtypar i området der stien er planlagt. Kunnskapsgrunnlaget jf. naturmangfaldlova 8 er godt for å vurdera saka, og føre-varprinsippet jf. 9 er ikkje tillagt vekt i saka. Forvaltningsplan for Stølsheimen landskapsvernområde er under revidering, og ein viktig del av dette arbeidet er besøksforvaltning, og tilrettelegging for friluftsliv. Alle stiar i området bør sjåast i samanheng, for å få best mogleg tilrettelegging med omsyn til både naturverdiar og friluftsliv. 10. og 11. september d.å. var det møte i (FRU) for Stølsheimen, der utkast til forvaltningsplan var tema. I FRU er både villreinnemnd/villreinutval, turlag, grunneigarar, fylkesmennene i Sogn og Fjordane og Hordaland, BKK og Høgskulen i Sogn og Fjordane representerte. Tilrettelegging av nye turstiar vart diskutert i utvalet. Auka ferdsel i beiteområde for husdyr kan føra til uro slik at beitedyra trekker til andre områder med mindre aktivitet. Beitedyr er viktige for skjøtsel av kulturlandskapet i Stølsheimen, og med det viktige for å ta vare på verneområdet. Auka ferdsel i dette området kan i tillegg vera negativt for villreinen sin bruk av området. Villreinen er ein viktig del av naturmiljøet i Stølsheimen, og difor viktig å ta omsyn til. Ved å styra ny ferdsel inn i dette området, vil det kunne føra til ein auka samla belastning på økosystemet, og vera negativt for verneverdiane. Tilrettelegging av nye turstiar i dette området vert på denne bakgrunn påpeika som lite ynskjeleg frå fagleg rådgjevande utval. Det bør prioriterast tilrettelegging i område som allereie er tilrettelagt. Husdyrnæringa og villreininteressene er viktige partar i planlegging av nye stiar. Gamle ferdselsvegar og stølsvegar kan nyttast utan at dei får særskilt merking som tursti. Forvaltninga skal vurdera den samla belastninga eit tiltak kan ha på økosystemet jf. naturmangfaldlova 10. På bakgrunn av innspela som har kome frå FRU, villreinnemnda og fagrapportar om villrein, vurderer forvaltar den samla belastninga på området kan verta stor, og meiner difor det ikkje bør opnast for merking av ny tursti i dette området. 11 er ikkje vurdert i denne saka då det er innstilt på avslag i saka. Ut
frå vurdering av lokalisering og metode jf. naturmangfaldlova 12, meiner forvaltar det bør vurderast å merka ein tursti nedatt frå Finnbunuten til Myrkdalen som ei rundløype, utan å koma inn i beiteområda med størst interessekonfliktar. Villreinnemnda ynskjer å delta i planlegging av stitrase. For å kople seg på den merka Vikafjellruta kan turgårarar starta frå rv. 13 på Vikafjellet, eller frå startpunkt på Voss eller i Vik. Konklusjon På bakgrunn av vurderingar etter naturmangfaldlova 8 til 12 og verneforskrifta, rår forvaltar frå å gje løyve til merking av tursti frå Finnbunuten til Sendedalen, og til å setja opp retningsskilt i Sendedalen.
STØLSHEIMEN LANDSKAPSVERNOMRÅDE Saksframlegg Arkivsaksnr: 2013/1592-0 Saksbehandlar: Anbjørg Nornes Dato: 18.08.2014 Utval Utvalssak Møtedato Stølsheimen verneområdestyre 16/14 15.09.2014 Stølsheimen verneområdestyre 21/14 12.11.2014 Stølsheimen landskapsvernområde - ny behandling av søknad om dispensasjon for vassdragsregulering i Breidalselva i Ortnevik Innstilling frå forvaltar Stølsheimen landskapsvernområde avslår søknad om dispensasjon frå verneforskrifta til bygging av inntaksdam i Breidalselva i Ortnevik. Avslaget er gjeve med heimel i verneforskrifta for Stølsheimen landskapsvernområde pkt. IV nr. 1 og naturmangfaldlova 48 1.ledd. Saksprotokoll i Stølsheimen verneområdestyre - 15.09.2014 Handsaming i møte Verneområdestyret utsette behandling av saka til neste møte Vedtak Saka vart utsett til neste møte. Saksopplysningar Søknad om dispensasjon frå verneforskrifta Trolleholselva kraftverk, Småkraft AS, 04.04.2013 Saksprotokoll frå Stølsheimen verneområdestyre 15/13, 23.05.2013 Tilleggsopplysningar frå Småkraft AS, datert 07.06.13 Saksprotokoll frå Stølsheimen verneområdestyre 22/13, 18.06.2013
Klage frå Fylkesmannen i Sogn og Fjordane på løyve til inntak i Breidalselva for Trolleholselva kraftverk, datert 04.07.13 Tilråding i klagesak frå Miljødirektoratet, datert 25.11.2013 Vedtak i klagesak frå Klima- og miljødepartementet, datert 10.06.2014 Søknaden vert vurdert etter: Verneforskrift for Stølsheimen landskapsvernområde 21.12.90 Forvaltningsplan for Stølsheimen verneområde mars 1998 Naturmangfaldlova av 19. juni 2009 Småkraft AS fekk konsesjon frå Norges vassdrags- og energidirektorat (NVE) til å bygga Trolleholselva kraftverk i Høyanger kommune. Konsesjonen vart gjeve 23.05.2013. Løyve gjaldt utnytting av Trolleholselva. NVE gav avslag på vasskraftutbygging i Breidalselva av omsyn til friluftsinteresser og konflikt med verneforskrifta for Stølsheimen landskapsvernområde. Arbeidet med Trolleholselva kraftverk har ikkje starta opp pr. d.d. Stølsheimen verneområdestyre gav Småkraft AS dispensasjon frå verneforskrifta for Stølsheimen landskapsvernområde for utbygging av inntaksdam i Breidalselva i Ortnevik. Fylkesmannen i Sogn og Fjordane klaga på vedtaket, og grunngjev klagen med at verneforskrifta ikkje gjev heimel til vedtak om bygging av inntaksdam som omsøkt. Fylkesmannen meiner utbygging av Breidalselva vil ha uheldige presedensverknader for liknande småkraftsaker andre stadar. Verneområdestyret opprettheldt sitt vedtak, i vedtak frå sak 22/13 i Stølsheimen verneområdestyre: «Stølsheimen verneområdestyre gjev dispensasjon frå verneforskrifta jf. naturmangfaldlova 48, 1.ledd, for å kunne realisere ei vassdragsregulering av Breidalselva i Ortnevik. Det omsøkte tiltaket ligg i all hovudsak utanfor verneområdet med unntak av deler av demningsmur og inntaksdam (jf. kart og illustrasjon). Vassdragsreguleringa medfører små endringar av landskapet. Styret meiner difor at det kan gjevast dispensasjon då tiltaket ikkje påverkar verneverdiane i særleg grad og at tiltaket såleis ikkje strider mot formålet for vernet. Småkraft er ei satsing frå grunneigarane i tråd med Stortinget sin strategi for miljøvenleg energi og nytting av naturressursar på linje med stølsdrift, jakt, reiseliv m.m. Denne type vassdragsregulering var ikkje spesielt vurdert på vernetidspunktet. Vilkår for løyvet: Anlegget skal utførast i tråd med plan utarbeid av Småkraft AS datert 07.06.13 Inntaksdammen/magasinet skal plastrast med naturstein dersom det vert vurdert som naudsynt for å unngå seinare inngrep og anleggsarbeid i området. Arbeidet skal utførast på ein skånsam måte for å unngå inngrep i naturen utover det som er strengt naudsynt. Området med inntaksdammen skal ryddast opp straks anleggsperioden er avslutta». Klagen vart sendt vidare til Klima- og miljødepartementet som klageinstans. Miljødirektoratet har førebudd saka for Klima- og miljødepartementet. Miljødirektoratet har i brev av 25.11.2013 tilrådd at vedtaket frå verneområdestyret vert oppheva som ugyldig. Miljødirektoratet påpeikar at grunnleggjande krav til forsvarleg saksbehandling er sett til side jf. forvaltningslova 41. Departementet meiner saksbehandlinga frå verneområdestyret ikkje oppfyller krava til saksbehandling etter naturmangfaldlova og
forvaltningslova, og at vedtak av 18. juni 2013 difor må sjåast på som ugyldig. Det vert peika på fylgjande; Styret bad om animasjonsteikning av inntaksdammen for å få betre grunnlag for å vurdera saka, men at det ikkje kjem fram av vedtaket korleis styret kom fram til at dispensasjonen kunne gjevast. Departementet meiner manglande vurdering av naturmangfaldlova 48 og miljørettsprinsippa i 8-12 har påverka vedtaket. Departementet har tatt klagen til fylgje, og sendt saka tilbake til Stølsheimen verneområdestyre for ny behandling. Vurderingar Når styret no skal behandla saka på nytt, kan styret anten opprettheld sitt tidlegare vedtak, eller gjera vedtak i tråd med forvaltar si innstilling, dvs. avslå søknaden. Forvaltar har i tidlegare saksframlegg vurdert saka på fylgjande måte; «Verneområdestyret må vurdera søknaden som ei dispensasjonssak etter naturmangfaldlova 48. I verneforskrifta er det ikkje gjeve opning for vassdragsregulering utover det som er heimla direkte i forskrifta. Det er høg terskel for og gje dispensasjon med heimel i 48, og regelen kan ikkje brukast for å utvida ramma som vart trekt opp i vernevedtaket. For og vurdera om tiltaket er av vesentleg samfunnsinteresse, må det vera eit nasjonalt viktig tiltak. Trolleholselva Kraftverk er ei småkraftutbygging som vil gje næringsinntekt til eit privat kraftselskap og grunneigarar i Ortnevik, og kan ikkje reknast som nasjonalt viktig tiltak. I denne saka må det vurderast om tiltaket er i strid med verneformålet, og om det kan påverka verneverdiane nemneverdig jf. 48 fyrste ledd. Vassdragsreguleringa vil føra til eit nytt teknisk inngrep i landskapsvernområdet. I området der inntaksdammen er planlagt, er det i dag ingen større tekniske inngrep innanfor vernegrensa utan om kulturminne. I formålsparagrafen for verneområdet er eit av måla at området skal kunne nyttast til landbruk. Kraftverksproduksjon er ikkje landbruksdrift, sjølv om det kan gje ekstra inntekter til landbruket. Inntaksdam i Breidalselva vil gje varig påverknad på landskapet, og vil føre til karakterendring på landskapet. Tiltaket vil i tillegg påverka vasstilførselen i elva rundt 60 meter innanfor landskapsvernområdet. Vurdering av søknaden etter naturmangfaldlova 8-12: 8 Kunnskapsgrunnlaget: Kunnskapen om området er kjent gjennom forvaltningsplan for Stølsheimen, og gjennom tidlegare undersøkingar i samband med kategori I- prosjekta i Samla Plan. Det er ikkje funn av raudlisteartar i dette området jf. naturbase og Artskart (30.04.13). Kunnskapen om landskapet og verneverdiane er bra i området. 9 Føre-var-prinsippet: I verneforskrifta er formålet å ta vare på eit landskap som er lite påverka av tekniske inngrep. Tiltaket er eit inngrep som vil påverka landskapet og naturmiljøet i Breidalselva. Det er usikkert kor store verknadane vil vera, og føre-varprinsippet er difor tillagt vekt. 10 Økosystemtilnærming og samla belastning: Vassdragsutbygging gjev belastning på området. Overføring av vatn frå Tuledalen til Åsebotnen Kraftverk er gjennomført, og det har ført til mindre vassføring i dette vassdraget. Tiltaket vil gje auka samla belastning på området. Sjølv om tiltaket isolert sett i Breidalselva har avgrensa negative konsekvensar for verneverdiane, vil saka ha presedens for tilsvarande saker, og kan på sikt vera med å uthula verneformålet.
11 Kostnadane ved miljøforringing skal berast av tiltakshavar: Vassdragsutbygginga er ikkje tilrådd, og difor vert dette punktet vurdert til ikkje og vera relevant for denne saka. 12 Miljøforsvarleg teknikkar og driftsmetode: Vassdragsutbygginga er ikkje tilrådd, og difor vert dette punktet vurdert til ikkje og vera relevant for denne saka». Animasjonsteikninga som vart sendt inn av Småkraft AS visualiserer dammen i terrenget. Etter forvaltar si vurdering påverkar denne i liten grad fakta i saka. Forvaltar kan ikkje sjå at det har kome andre nye moment fram i saka som gjer at vurderinga av saka er forandra. Forvaltar vil difor ikkje rå til at det vert gjeve dispensasjon frå verneforskrifta og naturmangfaldlova 48 1. ledd for å bygge inntaksdam i Breidalselva i Ortnevik, og innstiller på avslag. Dersom styret ynskjer å gje løyve til tiltaket, må vedtaket si grunngjeving forhalda seg til manglane som Klima- og miljødepartementet tek opp i sitt brev. Eit løyve må då grunngjevast etter naturmangfaldlova 8-12 og 48. Dersom det vert gjeve dispensasjon frå verneforskrifta til vassdragsregulering i Breidalselva, må Småkraft AS senda ny søknad om konsesjon til NVE. NVE må ta saka opp til ny vurdering og saksbehandling.