KONSEKVENSUTGREIING MASSEDEPONERING ERDAL

ECO- VANNKRAFT KONSEKVENSUTGREIING MASSEDEPONERING ERDAL Desember 2007 Oppdrag nr: 515594

Oppdrag nr. Oppdragsnamn: 515594 Terrenghandsaming Erdal Aktivitetsnr. Aktivitetsnamn: 101 Planlegging Tittel denne rapporten Dato: Sidetal: 14.12.07 9 Oppdragsleiar hos Asplan Viak Leikanger: Karl Erik Johnsen Prosjektmedarbeidar hos Asplan Viak Leikanger: Karianne Eriksen, Even Gjerløw, Nils Husabø Kontaktperson hos Oppdragsgjevar: Hans Inge Thyri Ekstrakt : Det er utarbeidd framlegg til massedeponi i samband med kraftverkutbygging. Bakgrunn og framlegg vert omtala. Emneord og stikkord: Terrenghandsaming, plassering av massedeponi, masseberekning, påverknad på landskapet. OPPDRAGSLEIAR KONTROLLERT AV GODKJENDT AV Dato sign. dato sign. dato sign. Asplan Viak AS Sognefjordvegen 40, 6863 Leikanger Telefon: 57 65 69 00 Telefaks: 57 65 69 19 E-post: leikanger@asplanviak.no Internett: www.asplanviak.no Føretaksnr: 910 209 205

Asplan Viak Leikanger MASSEDEPONERING ERDAL INNHALD: 1.0 INNLEIING 2 2.0 BAKGRUNN 2 2.1 Om området 2 2.2 Mål med arbeidet 4 3.0 INNSPEL TIL ARBEIDET 4 4.0 SKILDRING AV FRAMLEGGET 4 4.1 Generelle prinsipp for tilstelling av terrenget 5 4.2 Område 1-11 5 4.3 Landskapsomsyn 8 Kjelde bilete: - Framside: Oversending frå Hans Inge Thyri - Figur 2: Oversending frå Hans Inge Thyri Vedlegg: - Masseberekning og arealberekning - Plankart profilar Eige vedlegg: - Teikningshefte Tidlegare notat: - Plankart deponeringsplassar førebels 03.07.07 - Tverrprofilar førebels 03.07.07 - Masseberekning og arealberekning førebels 03.07.07 - Fotomontasjar førebels 03.07.07 - Konsekvensutgreiing, førebels 22.08.07 Asplan Viak AS - 1 - Konsekvensutgreiing

1.0 INNLEIING Asplan Viak har fått i oppdrag å utarbeide eit framlegg til disponering av overskotsmassar i samband med kraftutbygging i Erdal. I arbeidet har Even Gjerløw, Karianne Eriksen, Nils Husabø og Karl Erik Johnsen delteke frå Asplan Viak. Kontaktperson i Mork Kraftverk AS er Hans Inge Thyri. Asplan Viak sitt oppdrag er å planleggje deponering av massar. Dette er ein del av konsekvensutreiinga for utbygginga av Mork Kraftverk. Målet er å syne plasseringa av overskotsmassane; kor mykje som kan plasserast på dei aktuelle areala og kva som er framtidig påverknad på landskapet av massedeponia. 29.03.07 var det synfaring/møte der Hans Inge Thyri, representant frå Mork Kraftverk AS, og Karianne Eriksen og Nils Husabø frå Asplan Viak deltok. Det har vore eit arbeidsmøte 03.07.07 for å drøfte skisseframlegg. På møtet deltok Hans Inge Thyri på vegne av Mork Kraftverk AS og Even Gjerløw, Karianne Eriksen og Karl Erik Johnsen frå Asplan Viak. På møtet ble dei ulike framlegga til område for massedeponering drøfta, særleg avgrensing av områda og helling på skråningane. Det var utarbeidd eit plankart, tverrprofilar og fotomontasjar som låg til grunn for drøftinga på arbeidsmøtet. Det vart utarbeid ei konsekvensutgreiing 22.08.07 med forslag til disponering av overskotsmassar. Denne konsekvensutgreiinga er utvida i omfang og det vert no lagt fram eit nytt forslag til disponering av overskotsmassar. Her syner vi plassering og mengde, samt fotomontasjar. 2.0 BAKGRUNN 2.1 Om området Erdal ligg vest for Lærdalsøyri, og er ein trong dal som stig i sørleg retning. Erdalselvi renn gjennom dalen og ut i Lærdalsfjorden. Områda for massedeponering ligg fleire stader langs Erdalselvi frå kote 5 til kote 200. Områda ligg både på vestsida og austsida av Erdalselvi. På vestsida av elva ligg områda mellom fylkesveg 288 og elva. (Fylkesveg 288 er aktuell som framtidig nasjonal turistveg over fjellet til Aurland). Dei andre områda ligg frå Erdalselvi og austover opp til kote 200. Dei fleste områda på austsida av elvi er sentrert rundt Tøri gard, bortsett frå eit område heilt nede ved fjorden. Områda til saman er totalt på ca 50 daa. Erdal er eit område som er prega av busetting knytt til jordbruk. Det er busetting og jordbruksdrift på begge sider av dalen. Den tronge dalen skaper eit spesielt landskap som er karakterisert av terrasseformasjonar og ulike platå. Desse terrassane og platåa dannar grunnlag for busetting og jordbruk. Dei store terrasseformasjonane er danna under siste istid, medan dei mindre platåa er terrassert av menneske for å kunne nytte dei til jordbruksføremål. Sjå figur 1. Desse platåa blir nytta til beite- og slåttemark. Storparten av platåa som er terrassert av menneske er bygd opp ved hjelp av steinmurar. Asplan Viak AS - 2 - Konsekvensutgreiing

Figur 1 Erdalselvi ligg djupt i eit juv, og deler dalen. Frå fylkesvegen er elva berre synleg nokre få plassar. Det er bratt ned til elva, og på båe sider av elva går det eit vegetasjonsbelte (sjå figur 2) som i hovudsak består av lauvtre. Det er og nokre bartre. Figur 2 Asplan Viak AS - 3 - Konsekvensutgreiing

2.2 Mål med arbeidet Hovudmålet er å finne område for massedeponering kor ein kan bruke overskotsmassar frå tunneldrift i samband med kraftutbygginga. Det er vidare eit siktemål å nytte overskotsmassane for å betre jordbruksareala i området. Vidare er det ynskjeleg at jordbruksareala kan flatast ut for å gjere det lettare å bruke maskiner (bl.a. for å slå) og for å få ein betre drenering på teigane. 3.0 INNSPEL TIL ARBEIDET Det er kome innspel frå Fylkesmannen i Sogn og Fjordane som kjem med merknader og ynskje om suppleringar i arbeidet med konsekvensutgreiing ved bygging av Mork Kraftverk. Dei påpekar at Erdalselvi er eit viktig landskapselement og poengterer at det er viktig at søknaden inneheld gode illustrasjonar, bilete, fotomontasjar eller liknande for framtidig påverknad i landskapet av bl.a. massedeponi. Dei peikar også på at plassering av overskotsmasse må bli meir avklara i søknaden. Bergvesenet kjem også med innspel der dei føreslår at den landskapsmessige effekten av massedeponia og massetaka vert visualisert med bilete og kart. Fylkesrådmannen seier i si fråsegn at utgreiingsprogrammet som er føreslått synest å vere dekkande, men peiker blant anna på at planlagde deponi bl.a. skal visast på kart samt at det er ynskjeleg med visualisering med foto eller skisser. Fylkesrådmannen legg elles til grunn at det vert vurdert avbøtande tiltak i høve til utbygginga for alle tema i utgreiingsprogrammet. 4.0 SKILDRING AV FRAMLEGGET Skildringa er knytt til: - Plankart deponeringsplassar teikn. 515594-100 - Tverrprofilar teikn. 515594-115 515594-139 - Fotomontasjar 515594-140 515594-144 - Masseberekning (bak i heftet) Overskotsmassar frå utbygginga av Mork Kraftverk blir i dette framlegget disponert i samband med jordbruksareal og eit massetak. Overskotsmassane vert i hovudsak føreslått lagt ut på fulldyrka og overflatedyrka jord mens nokre av plassane blir brukt til beite eller anna føremål. Nokre delar av områda består av tre, både lauvtre og bartre. Overskotsmassane blir føreslege lagt ut på jordbruksareal for å betre høve for å drive jordbruk, spesielt slått. Dette for å få ei jamnare overflate samt betre drenering. Asplan Viak AS - 4 - Konsekvensutgreiing

4.1 Generelle prinsipp for tilstelling av terrenget Det ligg om lag 20-60 centimeter med matjord før ein kjem på morene/gruslag og deretter på fjell. Jordlaget med matjord skal fjernast før det vert fylt på med tunnelmasse. Deretter skal jordlaget leggast oppå att, og tilsåast/revegeterast. Slik vil ein kunne nytte boniteten i jorda. Dette gjeld for område 1 til og med område 10. Aktuelle tiltak i områda er finpuss av skråningar og generelt tiljamning av overgang mot naturleg terreng. I denne samanhengen er det òg viktig å ta vare på vegetasjonsbeltet langs Erdalselvi. Dette for å hindre at jord og lausmassar renn ut i elva. Vegetasjonen bidreg til å holde jord og lausmassar på plass og kan hindre erosjon og jordskred. Dette er viktig då jordskred mellom anna vil kunne ureine elva. 4.2 Område 1-11 Me skal no skildre dei elleve områda som er føreslege til massedeponi, både slik dei er i dag og etter tiltaka. Sjå plankart deponeringsplassar teikn. 515594-100 for plassering og avgrensing av dei ulike områda. Dei berekna areala og voluma til deponia er omtrentlege tal, og er berre veiledane. Dette då det ikkje er gjort nærare undersøkingar av terreng/jordlag. Jamfør vedlegg; masseberekning og arealberekning. Område1 Område 1 består hovudsakleg av fulldyrka jord. Dette området blir i dag slått, men på grunn av søkk og ujamn overflate er det vanskeleg å slå med maskinar. Det er òg problem med drenering. Ein mindre del av området, den sørlige delen, er overflatedyrka. Området mot elva består av lauvskog med høg bonitet. Dette utgjer, saman med resten av lauvskogen som går langs Erdalselvi, eit belte av lauvskog. Området er føreslege til deponering av massar for å betre tilhøva for å drive med slått. Framlegget er å jamne ut søkket og andre ujamnheiter i området. Skråninga frå elva held fram i ein ny skråning (deponiet) som har helling 1:1,5 før det flatar ut. Det flate området har hellinga 1:10 og er slakare nokre plassar for å tilpassast terrenget. Sjå plankart teikn. 515594-100 og Tverrprofilar teikn. 515594-115 515594-117. Tverrprofilane har 20 meters intervallar. Deponiet tar 14 000 kubikkmeter masse og er ca. 9000 kvadratmeter i areal. Deponeringa vil ikkje kome i konflikt med fylkesvegen og murane langs vegen. Det er det teke omsyn til i plasseringa/avgrensinga av massedeponiet. Område 2 Område 2 er på overflatedyrka jord med lauvtre. Lauvtrea er i den sørlegaste delen, og langsmed elva. Trea langsmed elva inngår ikkje i området avsett til massedeponi. Området vert ikkje nytta i dag, verken til slått eller beite, men kan vere eit område som vil egne seg til slåttemark. Det er i dag relativt utilgjengeleg og er prega av gjengroing av lauvtre. Området kan betre nyttast ved at det blir brukt til å deponere masse og revegeterast slik at ein kan nytte området til slåttemark. Framlegget inneberer å deponere masse og fortsette skråninga frå elva i ein ny skråning som har helling 1:1,5. Det flate området som skal brukast som slåttemark er 1:10 og nokre stader flatare for å tilpassast terrenget. Sjå plankart tverrprofilar teikn. 515594-118 515594-119. Tverrprofilane har 20 meters intervallar. Deponiet er ca. 4000 kvadratmeter i areal og tar ca. 5000 kubikkmeter masse. Asplan Viak AS - 5 - Konsekvensutgreiing

Gjennom område 1 og 2 er røyrgata føreslege nedgraven. Når ein først gjer dette inngrepet, er det samstundes ein fordel at ein kan nytte områda til deponi av massar. Dette då ein slik sentrerer inngrepa i same område. Område 3 Område 3 består i hovudsak av fulldyrka jord. Det er berre ein mindre del, nærast bygningane lengst sør, som på økonomisk kartverk viser at det har vore beitemark. Området blir slått, men på grunn av ujamn overflate og søkk er det vanskeleg å bruke maskiner. I område 3 er det nokre steinmurar som er ynskjeleg å ta vare på. Desse er karakteristiske landskapselement og er sentrert rundt ein kolle. Dei vil ligge utanfor område 3 og blir ikkje berørt av deponia. Området ligg ganske høgt på eit platå, på kote 140 til kote 162. Det er bratt ned til Erdalselvi. Frå elva og opp til platået veks det lauvskog som er ein del av vegetasjonsbeltet som fylgjer elva. Området er føreslege til deponering av masse for å jamne ut området slik at ein betrar tilhøva for å drive med slått. Det bratte terrenget frå elva og opp til platået blir følgt i ein ny skråning (massedeponiet) som har helling 1:1,5. Sjå tverrprofilar teikn. 515594-120 515594-121. Tverrprofilane har 20 meters intervallar. Den nye skråninga fylgjer eksisterande skråning dei fleste stadane, men nokre stader er den nye skråninga trekt lengre bak. Det flate området har helling 1:10 og er nokre stader flatare. I areal er området ca. 7500 kvadratmeter og tar ca. 15 000 kubikkmeter masse. Område 4 Område 4 er hovudsakleg fulldyrka jord. I ytterkanten av området er det lauvtre. Området blir i dag slått, men på grunn av høgdeforskjell er det ynskjeleg å jamne ut området for å betre kunne slå med maskiner. Også her er målet med massedeponi å få ein flatare teig slik at forholda for å kunne slå blir betre. I framlegget fylgjer den nye skråninga eksisterande skråning. Skråninga til massedeponiet har helling 1:1,5. Området oppå er tilnærma flatt og er 1:10 eller flatare nokre stader. Sjå tverrprofilar teikn. 515594-122. Tverrprofilane er på 10 meters intervallar. Deponiet tar ca. 1000 kubikkmeter masse og er ca. 1000 kvadratmeter i areal. Område 5 Område 5 er på fulldyrka jord som i dag blir brukt til slåttemark. Området har ein helling nedover mot vegen (i retning Erdalselvi) som gjer det til ein kupert teig. Deponi av massar vil her heve noko av terrenget slik at det blir ein jamnare overflate samt betre helling. Dette vil gjere området betre som slåttmark. Det vil bli ein skråning ned mot vegen som er 1:1,5. Oppå vil hellinga hovudsakleg vere 1:10 og 1:5 i den nordaustlege delen. Sjå plankart teikn. 515594-100 og tverrprofilar teikn. 515594-123 - 515594-124. Tverrprofilane er på 10 meters intervallar. Deponiet vil ta ca. 3500 kubikkmeter masse og er ca. 2500 kvadratmeter i areal. Området startar ut frå eit naturleg knekkpunkt i terrenget ved kote 145 for at deponiet skal sjå naturleg ut. Område 6 Område 6 blir i dag brukt som ridebane og er allereie fylt ut. Den nye fyllinga /massedeponiet vil heve område til eit høgare nivå. Området har tidlegare bestått av beitemark og granskog (er karakterisert slik på økonomisk kartverk). Området vil i framlegget bli fylt opp med masse til kote 155. Skråninga mot elva er trekt litt i bakkant og har helling som er 1:1,5. Oppå har fyllinga ein helling som er 1:5. Dette fordi området ikkje skal brukast til jordbruk, men vere eit deponi som skal revegeterast. Sjå tverrprofilar teikn. 515594-125 - 515594-126. Tverrprofilane har 10 meters intervallar. I areal er området ca. 3000 kvadratmeter og tar ca. 6500 kubikkmeter masse. Asplan Viak AS - 6 - Konsekvensutgreiing

Sidan det langsmed elva er skog, både lauvskog og barskog, vil ikkje heving av terrenget føre til at det blir sjenerande i landskapsbiletet. Område 7 Område 7 er ei skråning som i dag består av krattskog, hovudsakleg lauvskog, men òg nokre bartre. Skråninga blir i dag ikkje bruk til noko, og ved å fylle ho igjen vil ein kunne betre areala i oppkant som er på fulldyrka jord. Dette flate platået blir i dag brukt til slått og beite. Skråninga i område 7 har helling som er 1:1,5. Oppå vil det vere tilnærma flatt; 1:10 eller flatare. Sjå tverrprofilar teikn. 515594-127 - 515594-128. Tverrprofilane har 10 meters intervallar. Massedeponiet vil då møte areala i oppkant og ein vil kunne betre arealet for å drive jordbruk. Deponiet tar ca. 6500 kubikkmeter masse og er ca. 2000 kvadratmeter i areal. Område 8 Område 8 er på fulldyrka jord som blir brukt som slåttemark. Det er eit lite område som kan brukast til massedeponi for å jamne ut teigen slik at ein får betre høve til slått. I nedkant av området må det lagast ei skråning for så å fylle ut området. Skråninga vil ha ein helling som er 1:1,5, mens det flate arealet vil ha ein helling som er 1:10 og flatare nokre plassar. Sjå tverrprofilar teikn. 515594-129 - 515594-130. Tverrprofilane har 10 meters intervallar. I areal er området ca. 1000 kvadratmeter og tar ca. 700 kubikkmeter masse. Område 9 Område 9 ligg bak Tøri gard, og inneheld både barskog, fulldyrka jord samt beitemark. Dette er det største av områda som er føreslege til massedeponi og er ca. 10 000 kvadratmeter i areal. Området tek ca. 21 000 kubikkmeter masse og er såleis det området som tek nest mest fyllmasse. Det er ein traktorveg som fyllmassen vil liggje i bakkant av og frå denne vil skråninga til deponiet ha ein helling som er 1:1,5. Oppå deponiet vil hellinga vere 1:6. Sjå tverrprofilar teikn. 515594-131 - 515594-133. Tverrprofilane er på 20 meters intervall. Sidan dette er eit stort deponiområdet er det viktig at det blir revegetert. Det bør tilplantast med tre i skråninga slik at den ikkje blir for sjenerande i landskapsbiletet. Område 10 Område 10 er på fulldyrka jordbruksmark. Dette området blir i dag hovudsakelig slått, men blir òg beita. På grunn av ujamn overflate og ulike nivå er det vanskeleg å slå området med maskinar. Område ligg høgt på eit platå, på kote 180 til kote 193, og det er bratt ned til Erdalselvi. Frå elva og opp til platået veks det lauvtre og nokre bartre som er ein del av vegetasjonsbeltet som fylgjer elva. Området er føreslege til deponering av massar for å betre tilhøva for å drive med slått. Det bratte terrenget frå elva og opp til platået blir følgt i ein ny skråning (massedeponiet) som har helling 1:1,5, før det flatar ut. Det flate området som skal brukast som slåttemark er 1:10 og nokre stader flatare for å tilpasse terrenget. Sjå tverrprofilar teikn. 515594-134 - 515594-136. Tverrprofilane har 10 meters intervall. I areal er området ca. 4500 kvadratmeter og tek om lag 9000 kubikkmeter masse. Deponiet vil bli lagt over nokre steinhaugar, men vil ikkje kome i direkte konflikt med dei karakteristiske steinmurane som ligg vest for området (mot fylkesvegen). Der er det teke omsyn til plasseringa/avgrensinga av massedeponiet. Asplan Viak AS - 7 - Konsekvensutgreiing

Område 11 Område 11 ligg rett ved den gamle betongfabrikken nede ved Lærdalsfjorden og deponiet vil ligge i grustaket. Det er ikkje meir å ta ut frå grustaket, men området er i produksjon og det vert drive i dag som eit knuseverk. Det er ynskje om å fylle opp området med grus og stein for å fortsette drifta. Målet med massedeponi her er få plassert overskotsmassar frå kraftutbygginga samt å drive med knuseverk. Deponiet er trappa av for kvar 5 meter stigning og har ein total høgd på ca. 15 meter. Skråningane er 1:1 og oppå deponiet er hellinga 1:10. Avtrappingsflata er 4 meter brei slik at det er mogleg for anleggsmaskinar å køyre der. Sjå plankart teikn. 515594-100 og tverrprofilar teikn. 515594-137 - 515594-139. Tverrprofilane er på 10 meters intervall. Området er ca. 5500 kvadratmeter i areal og tek ca. 46 000 kubikkmeter masse. Det er såleis det området som tek mest fyllmasse. Sidan det vert drive produksjon/ knuseverk her allereie i dag er det tilrådeleg at det kan plasserast store mengder masser. Område 1-11 Til saman dekker områda til massedeponi et areal på ca.50 000 kvadratmeter og gjev eit volum på ca. 127 500 kubikkmeter masse. 4.3 Landskapsomsyn Ivaretaking av steinmurar, og vegetasjon langs elva er teke med så langt det er råd i utarbeidinga av dei ulike områda til massedeponi. Dei markerte steinmurane ved område 3 og ved område 10 skal takast vare på, og steinmurane langs fylkesvegen er òg viktige landskapselement som ikkje blir berørt av deponia. Elva Elva er òg eit viktig landskapselement. Som nemnt er ho berre synleg frå nokre få plassar langs fylkesvegen. Erdalselvi ligg djupt i eit juv og mange stader stig bratte terrasseformasjonar opp. Vidare gjer vegetasjonsbeltet langs elva (som hovudsakleg består av lauvtre) det enda vanskelegare å sjå Erdalselvi frå vegen. Dette gjeld spesielt sommarhalvåret. Trea veks i dei bratte skråningane frå elva og opp mot platåa. Desse områda vert ikkje dyrka eller slått, på grunn av den bratte hellinga. Figur 3 og figur 4 syner eksempel på siktelinjer frå fylkesvegen mot elva. Figur 3 syner ein typisk terrengprofil frå fylkesvegen mot elva. I figur 3 ser ein at vegetasjonsbeltet veks frå elva i ein bratt skråning opp mot eit platå. Frå platået er det ein mindre bratt skråning opp til fylkesvegen. I tillegg til område 1 gjeld dette også for område 3 og for område 10. Siktlinja frå fylkesvegen er vist med blå og raud linje. Blå linje skal vise siktlinja før massedeponi mens den raude linja skal vise siktlinja etter massedeponi, men som det går fram av både figur 3 og figur 4 er siktlinja den same både før og etter deponia. I figur 3 ser ein at massedeponiet ikkje vil kome i konflikt med sikten til Erdalselvi, men at det er fyrst og fremst lauvtrea som hindrar sikt til elva. I dette tverrsnittet vil òg eksisterande terreng hindre ein i å sjå elva. Asplan Viak AS - 8 - Konsekvensutgreiing

Figur 3 I figur 4 ser ein eit mindre kupert terreng enn det som er i område 1. Derfor vil ein ha betre moglegheit for å sjå elva. Profilen er teke i område 2. Men her vil òg lauvtrea langsmed elva hindre ein i å sjå Erdalselvi frå fylkesvegen. I figur 4 vil det nye terrenget (massedeponiet) i seg sjølv ikkje hindre ein i å sjå elva, men lauvtrea vil hindre sikten. Figur 4 Asplan Viak AS - 9 - Konsekvensutgreiing

KRAFTUTBYGGING ERDAL Dato: des 2007 MASSEDEPONERING Område (jfr kart) Massar, m3 Areal, m2 1 13 995 8 814 2 5 116 4 133 3 14 762 7 275 4 983 956 5 3 452 2 539 6 6 225 3 121 7 6 354 2 170 8 748 1 024 9 21 099 9 956 10 9 077 4 397 11 45 768 5 529 SUM 127 579 49 914