Fjell kommune Arkiv: Saksmappe: 2018/675-4219/2018 Sakshandsamar: Monica Pedersen Dato: 20.02.2018 SAKSDOKUMENT Utvalsaksnr Utval Møtedato 18/18 Komité for drift og forvaltning 20.03.2018 Nedlegging av Tellnes skule - høyring Samandrag av saka: I samband med handsaminga av årsbudsjettet for 2018 er det trong for å finne innsparing på omlag 15 mill. som skal sikre drift innan dei område kommunestyret finn viktig å prioritere i 2018. Rådmannen fekk oppdrag om å fremje ei sak om strukturendringar med mål om å nå ei innsparing på 15. mill. i 2018. I kommunestyret dagsett 22. februar er det gjort følgjande vedtak i sak PS 4/18, pkt. 1: «Tellnes skule vert tilrådd lagt ned frå 31.07.18, føresett at alle formelle prosessar er gjennomførte innan dette tidspunktet. Rådmannen fremjar ny sak om sjølve nedlegginga som m.a. avklarar nytt skuletilbod til elevane» Rådmannen vil vise til to moglege løysingar for elevane frå Tellnes skule. Det eine alternativet er å overføra alle elevane til Ulveseth skule. Det andre alternativet er å tilby at elevar som bur på området Kallestad og Trengereid kan få velje om dei ønskjer skuletilbod i Skogsvåg skule eller Ulveseth skule. Nettoinnsparing ved å leggje ned Tellnes skule vil variere ut i frå kva løysing som vert gjort i høve nytt skuletilbod til elevane. Ved å la alle elevane gå til Ulveseth skule vil dette gi ei innsparing på 3.5 mill. i 2018 og 7.7 mill. i 2019 og framover. Ved å gi skuletilbod for omlag halvparten av elevane ved Skogsvåg skule vert innsparinga på 2.6 mill. i 2017 og på 5.8 mill. årleg frå 2019. I samband med høyring i saka er det særskilt ønskje å få innspel til og forslag om kva som skal skje med bygning og tilhøyrande uteareal etter at skuledrifta vert vedteke nedlagd. Rådmannen vil sjå på innspel etter høyringsrunden før det vert konkretisert nærare forslag til kva som skal skje med eigedomen etter at skuledrift er avvikla. Innstilling: Komité for drift og forvaltning vedtek: Sak om nedlegging av Tellnes skule med verknad frå 31.07.18, vert sendt ut på høyring. Høyringsfristen vert sett til 17.04.18. 1
Straume, den 20.02.2018 Lillian Torsvik Kst. rådmann Wilhelm Anglevik Skulesjef Handsama i Komité for drift og forvaltning - 20.03.2018: Planleggjar Terje Gregersen frå Norconsult var til stades i møtet og presenterte rapporten folke- og elevtalsprognose 2018 2032. Komitéleiar Ernst M. Einarsen (H) innleia med at høyringsfristen er blitt sett til fire veker grunna forseinka rapport og såleis utsett komitémøte. Av omsyn til elevar og føresette som er berørt av høyringsaka så ynskjer politikarane å behandle saka, etter at den har vore på høyring, med tilråding i komiteen 30.april og endeleg vedtak i kommunestyret 7.mai slik at vedtak er gjort tidlegast mogleg før nytt skuleår. Framlegg frå SV v/andreas Sjalg Unneland: Prosessen med nedlegging av Tellnes skule vert avslutta. Skulestruktur skal sjåast på i samband med kommunesamanslåinga i 2020. Komiteen stemte over framlegget frå Unneland (SV) som fekk 3 røyster (mindretalet: SV, SL, FrP) og fall. Fellesframlegg frå SV, SL og Frp v/ Andreas Sjalg Unneland (SV): Sak om mogleg nedlegging av Tellnes skule, med verknad frå 31.07.18, vert sendt ut på høyring. Høyringsfristen vert sett til 02.05.18. Innstillinga vart sett opp mot fellesframlegget frå SV, SL og FrP. Fellesframlegget fekk 3 røyster (mindretalet: SV, SL, FrP), og innstillinga vart såleis vedteken med 6 røyster (2 H, 2 AP, 1 KrF, 1 MDG). Vedtak i Komité for drift og forvaltning - 20.03.2018: Komité for drift og forvaltning vedtek: Sak om nedlegging av Tellnes skule med verknad frå 31.07.18, vert sendt ut på høyring. Høyringsfristen vert sett til 17.04.18. 2
Dokument vedlagt saka: Saksopplysningar: 1. Bakgrunn for saka I samband med handsaminga av årsbudsjettet for 2018 er det trong for å finne innsparing på omlag 15 mill. som skal sikre ei prioritert drift innan dei områda som kommunestyret finn viktig å gjennomføre i 2018. Kommunestyret ønskjer å styrkje somme område, særleg innan omsorgssektoren, samt at det er ei forventning om at det kan setjast inn drift i RoP huset når dette er ferdigstilt i 2018. Det er og forventning om å få lokalmedisinsk senter i drift når dette vert ferdigstilt ultimo 2018. Med dette som utgangspunkt fekk rådmannen i oppdrag å fremje ei sak om strukturendringar med mål om å nå ei innsparing på 15. mill. i 2018, der saka vart lagt fram til handsaming i Kommunestyret 22. februar 2018. I kommunestyret dagsett 22. februar er det gjort følgjande vedtak i sak PS 4/18: «1. Tellnes skule vert tilrådd lagt ned frå 31.07.18, føresett at alle formelle prosessar er gjennomførte innan dette tidspunktet. Rådmannen fremjar ny sak om sjølve nedlegginga som m.a. avklarar nytt skuletilbod til elevane. 2. Det «Røde bygget» på Foldnes skule vert rive, og vert erstatta med nytt bygg. Medan utbetringar pågår går elevane i 6. og. 7 klassetrinn til Brattholmen skule. 3. Bjorøy skule vert rehabilitert. Medan utbetringar pågår går elevane i 5., 6. og 7. klassetrinn til Liljevatnet skule. 4. Skuledrifta ved Liljevatnet skule vert tilrådd lagt ned frå 31.07.19. Rådmannen fremjar ny sak om nedlegginga som m.a. avklarar nytt skuletilbod til elevane, samt etterbruk av skulebygning, o.a. 5. Rådmannen vil leggje fram eiga sak om trong for endring i skulekrinsar etter omleggingar i pkt. 1-5. Vurdering av eigna skulekrinsar vert sett i lys av kommunesamanslåinga. 6. Kommunestyret ber rådmannen vurdere nærare dei øvrige innsparingstiltaka som er vist til i saka. 7. Kommunestyret ber rådmannen om å finne løysing for at RoP-huset kan setjast i drift i september 2018, og leggja fram eiga sak om oppstart og drift av lokalmedisinsk senter, i løpet av året. 8. Kommunestyret er kjent med at Stortinget vil gjere om ordninga med investeringstilskot til sjukeheimar og heildøgns omsorgsbustader til også å gjelde oppgradering og modernisering av eksisterande bygningsmasse. Kommunestyret ber rådmannen leggje fram ein plan for rehabilitering av Fjell sjukeheim slik at vi kan søkje om tilskotsmidlar frå Husbanken. 9. Skålevik har stor førekomst av asbest. Dersom drift ved skulen kjem i strid med lovkrav, her under krav til arbeidsmiljø som ikkje kan bøtast med mindre vedlikehald, skal skuledrifta straks avviklast og sanerast. Det skal gjennomførast jamleg kontroll og måling som sikrar at lufta inne er fri for asbest. 3
Ny skule på Skålvik må utgreiast særskilt og fremjast som eiga sak.» Denne saka omhandlar oppfølging av vedtaket sitt punkt 1, der kommunestyret ber rådmannen utgreia nedlegging av Tellnes skule med verknad frå 31.07.18. 2. Saksgong Av rundskriv 2/2012 frå Utdanningsdirektoratet dagsett 15.03.2012, om behandling av saker som gjeld skulestruktur, går m.a. følgjande fram: Verken opplæringsloven eller annet regelverk har innholdsmessige regler for endring av skolestruktur, det vil si regler for når det er lovlig eller ulovlig å legge ned eller opprette en skole. Avgjørelser knyttet til skolestruktur ligger i kjerneområdet av den kommunale handlefriheten. En avgjørelse må bygge på et kommunestyres økonomiske, politiske og samfunnsmessige prioriteringer. Kommunale vedtak om endring av skolestrukturen, for eksempel om nedleggelse av en skole, er ikke enkeltvedtak etter forvaltningsloven. Det er ikke et vedtak som gjelder rettigheter eller plikter for en eller flere bestemte personer. Plassering av den enkelte elev ved en skole vil derimot være et enkeltvedtak. ( ) ( ) Det finnes ikke lov- og forskriftsbestemte regler for hvor lang fristen for å uttale seg skal være i saker om skolestruktur. Den enkelte som skal uttale seg må imidlertid få tilstrekkelig tid til å forberede sin uttalelse. Justis- og beredskapsdepartementet har utarbeida retninglinjer for forskriftarbeid i kommunene. Rådmannen legg til grunn at sak om nedlegging av Tellnes skule vert lagt ut på høyring med seks vekers høyringsfrist. Høyringsfrist vert med dette 17. april. Etter at høyringsfrist er ute og høyringssvar er vurdert vert det fremja sak til Komite for drift og forvaltning. Saka går deretter vidare til kommunestyret for endeleg handsaming. 3. Løysing for elevane Rådmannen vil vise til to moglege løysingar for elevane frå Tellnes skule. Det eine alternativet er å overføra alle elevane til Ulveseth skule. Kartlegging viser at skulen har kapasitet til å ta i mot alle elevane frå Tellnes skule innanfor eksisterande skuledrift, utan trong for å skaffe fram paviljongar som lokale til undervisning. 4
Det andre alternativet er å tilby at elevar som bur på området Kallestad og Trengereid kan få velje om dei ønskjer skuletilbod i Skogsvåg skule eller Ulveseth skule. Etter kommunesamanslåinga i 2020 vil kommunegrensene verte viska ut og det må leggjast til grunn at det vil kome til nye naturlege skulekrinsar. Forslaget om å la elevar, som bur nær Skogsvåg skule få velje kva skule dei vil gå på, er m.a. sett i lys av kommunesamanslåinga. Dei ulike løysingsforslaga vil ha ulik økonomisk innretting. Kjøp av skuleplassar ved Skogsvåg skule inneber kjøp etter stykkpris, og vil samla sett bety ei mindre innsparing ved å leggje ned drifta ved Tellnes skule. Dette vert nærare utgreidd under punktet om økonomi. Per i dag, før strukturendring, går elevane frå Tellnes skule Fjell til ungdomsskule medan elevane frå Ulveset skule går til Tranevågen ungdomsskule. Dersom elevane frå Tellnes skule vert overført til Ulveset skule er det naturleg at dei går til Tranevågen skule som alle dei andre elevane på Ulveset skule gjer, men det kan vere ein del faktorar ein må sjå nærare på. 3.1 Elevane på ungdomstrinnet Ettersom elevane frå Tellnes skule har gått til Fjell ungdomsskule dei siste åra, vil det vera nærliggjande å tru at fleire har søsken på Fjell ungdomsskule av dei som no vert overført til Ulveseth skule. I prinsippet om nærskule, krinsgrenseregulering og praksis i Fjell kommune, vert det sterkt vektlagt at søsken får gå på same skule. Reisetida vert noko lengre om elevane skal gå til Tranevågen skule framfor til Fjell ungdomsskule. Med utgangspunkt i Tellnes skule og fram til Tranevågen skule så reknar ein ei køyre tid på omlag 20 min.(16 km) om ein køyrer snaraste vegen, og omlag 25 min (25 km) om ein vel vestside vegen. Frå Tellnes skule til Fjell ungdomsskule reknar ein ei køyre tid på omlag 14 min.(9.4 km) Elevane frå Tellnes har i lengre tid hatt Fjell ungdomsskule som sin ungdomsskule. Dei skal no byte barneskule noko som medfører endringar som er krevjande både for elevane og foreldra/ føresette. Dersom dei kan få behalde den same ungdomsskulen ville det kunne opplevast som ein tryggleiksfaktor. Klasseskipnaden for Tellnes skule frå 2011 og fram til 2017syner eit trinnvis tal som varierer frå 5 til 13 elevar per klasse. Om alle eller nokre av desse elevane vel Fjell ungdomskule vil dette ha mindre å seie for elevgrunnlaget der. Rådmannen legg med dette utgangspunktet til grunn at elevane frå Tellnes skule kan få velje om dei vil gå på Fjell ungdomsskule eller på Tranevågen ungdomsskule 4. Løysing for bygg Drift ved Tellnes skule er foreslått nedlagd med verknad frå 31.07.18. Kva som deretter skal skje med eigedomen er ikkje avklara. I samband med å leggje ned skuledrift ved Liljevatnet skule vil rådmannen foreslå at skulebygningen etter nærare utgreiing vert nytta til kommunal drift. Dette er ikkje tilfelle kva gjeld Tellnes skule, og bygget kan eventuelt verte foreslått selt. 5
Erfaringar frå tidlegare tilfelle der skular har vorte nedlagt i Fjell kommune har vist at nærmiljøet har ønskt å ha tilhald ved skulen, både knytt til idrett, fritid og som ein samlingsstad for dei som bur nær opp til skulen. I samband med høyring i saka er det særskilt ønskje å få innspel til, og forslag om kva som skal skje med bygning og tilhøyrande uteareal etter at skuledrifta vert nedlagd. Rådmannen vil sjå på innspel etter høyringsrunden før det vert konkretisert forslag til kva som skal skje med eigedomen etter at skuledrift er avvikla. 5. Skuleskyss Enten elevane skal til Skogsvåg skule, eller til Ulveseth skule vil det bli sett opp tilbod om skuleskyss. Kor vidt den einskilde vil ha rett på fri skuleskyss må dette verta vurdert i kvart tilfelle etter regelverket i Opplæringslova Kap. 7 om rett til gratis skuleskyss. Reglane i Opplæringslova fortel at elevar på 2.-10. årstrinn som bur meir enn fire kilometer frå skulen, har rett til gratis skuleskyss. For elevar på 1. årstrinn er skyssgrensa to kilometer. Elevar som har særleg farleg eller vanskeleg skuleveg, har rett til gratis skuleskyss uavhengig av kor langt det er til skulen. I tillegg er det reglar i Opplæringslova om skyss for elevar som treng dette på grunn av funksjonshemming eller sjukdom. Det vert vist til handbok om reglar for skuleskyss hjå Hordaland Fylkeskommune: https://www.hordaland.no/globalassets/for-hfk/veg-og-transport/pdf/reglement-skuleskyssgrunnskule-august-2017.pdf 6. Økonomi 6.1. Kostnad ved skuledrift i Fjell versus andre kommunar For å få fram det store biletet kring kostnader i Fjell skulen vil rådmannen vise til KOSTRA tal. KOSTRA står for kommune- stat rapportering og gjev styringsinformasjon om prioriteringane til kommunal og fylkeskommunal verksemd, dekningsgrad, bruksratar og produktivitet Statistisk Sentralbyrå publiserer tal frå Kostra-rapporteringa for året før. Føremålet med KOSTRA er å gje informasjon om ressursbruk i kommunar og fylkeskommunar. Prinsippet er at tala skal gje eit representativt bilete av ressursbruken i kommunen og gje grunnlag for samanlikning kommunane i mellom. Tala viser at ressursbruken pr. elev på skule i Fjell siste 5 år har vore høg samanlikna med våre nabokommunar Askøy og Os og snitt for landet. Skilnaden vart noko redusert gjennom endringar i skulestruktur og generelle innsparingar for 2014. Men som grafen under viser vart denne reduksjonen ikkje vidareført i 2015 og for 2016 er veksten den største i diagrammet. 6
Fjell kommune har over tid hatt ein desentralisert skulestruktur der det er god kapasitet på skulane til å kunne ta inn fleire elevar. Grunna ledig kapasitet vert ressursbruk per elev høgare enn hjå dei vi naturleg samanliknar oss med. For å redusere kostnader i Fjell skulen blir det vesentleg å korte ned talet på skular, og det er m.a. i dette biletet at Tellnes skule er foreslått lagt ned. 6.2 Effekt av tidlegar endringar i skulestruktur Figuren under syner at kostnadane til grunnskule per innbyggjar i skulealder steig kraftig frå 2009 fram til 2012. For 2013 avtar veksten, medan det for 2014 er ei reell nedgang. Dette fell saman med endringar i skulestrukturen som fann stad i 2014. Deretter stig kostnadene igjen, og særskild for 2016. Veksten siste år skuldast sannsynleg to tilhøve. For det første ei auke i statlege øyremerka midlar inn mot skule og for det andre ingen vekst i innbyggjartalet for dei i skulealder. 7
Neste figur viser effekt av dei auka statlege midlane kombinert med ingen vekst i innbyggjarar i skulealder. Her ser ein og kva effekt innslag av private skular har på kostnadsnivået og dermed produktiviteten i skulen. Det vert færre elevar å dele kostnadene på i den offentlege skulen. Siste figur syner at Fjell kommune nyttar relativt sett mindre og mindre pengar på undervisning frå 2009 og fram til 2016. Dette er ei nasjonal trend og skuldast i hovudsak at veksten i kommunesektoren kjem i andre sektorar enn skule. Men trenden for Fjell er sterkare enn snittet, og fell saman med ein relativ reduksjon på veksten i dei to første figurane i den perioden skulestrukturen vår vart endra. 8
6.3 Innsparing ved å legge ned Tellnes skule Forslaget om å leggje ned Tellnes skule med verknad frå 31.07.18, vil kunne gi ei innsparing med halvårsverknad i 2018, samt heilårsverknad frå 2019 og framover. Innsparinga ved å leggje ned Tellnes skule vil variera ut i frå kva løysing som vert valt i forhold til skuletilbod til elevane. Rådmannen har vist til to ulike løysingsalternativ for elevane ved Tellnes skule. Det eine alternativet er å flytte alle elevar frå Tellnes skule over til Ulveseth skule. Alternativ to er å tilby elevane som bur på Kallestad og Trengereid høve til å velgje skuletilbod i Skogsvåg skule i Sund kommune, eller Ulveseth skule. Dersom det vert takka ja til tilbod om Skogsvåg skule for dei dette gjeld, inneber dette at omlag halvparten av dei omlag 70 elevane fer til Skogsvåg skule. Det er teke kontakt med skuleadministrasjonen i Sund kommune som vil kunne ta i mot elevar frå Fjell. Oppsettet nedanfor fortel elles at innsparinga ved å la alle elevane gå til Ulveseth skule vil gi innsparing på 3.5 mill. i 2018 og 7.7 mill. i 2019 og framover. Ved å gi skuletilbod for omlag halvparten av elevane i Skogsvåg skule så inneber dette at kommunen må kjøpe skuleplassar etter stykkpris. Utrekninga fortel i dette tilfelle at innsparinga ved å leggje ned Tellnes skule blir på 2.6 mill. i 2017 og vil liggje på kr. 5.8 mill. årleg frå og med 2019. Kostnader ved skuleskyss er teke med i utrekningane nedanfor, og det er nettoinnsparing ved dei ulike alternative som vert presentert. 9
1. Flytte alle elever frå Tellnes til Ulveseth (frå 31.07.2018) Innsparing legge nedtellnes skule: 202 Grunnskule 3 794 545 8 348 000 8 348 000 215 Skulefritidsordning 64 921 142 827 142 827 222 Skulelokaler 467 181 1 027 799 1 027 799 Meirutgift flytte alle elever til Ulveseth 202 Grunnskule -643 776-1 416 308-1 416 308 Meirutgift skuleskyss 223 Skuleskyss -164 318-361 500-361 500 Sum 3 518 553 7 740 818 7 740 818 2. Flytte elevene frå Tellnes til Skogsvåg og Ulveseth (50/50 frå 31.07.2018) Innsparing legge nedtellnes skule: 202 Grunnskule 3 794 545 8 348 000 8 348 000 215 Skulefritidsordning 64 921 142 827 142 827 222 Skulelokaler 467 181 1 027 799 1 027 799 Meirutgifter Ulveseth 202 Grunnskule - - - Meirutgifter Skogsvåg 202 Grunnskule -1 520 909-3 346 000-3 346 000 Meirutgift skuleskyss 223 Skuleskyss -164 318-361 500-361 500 Sum 2 641 421 5 811 125 5 811 125 6.3 Nærare om utrekninga av innsparinga Utrekningane som vert gjort i samband med skulenedlegging og overføring av elevar til andre skular er gjort ved å setje kostnadene for dei nedlagte skulane til null. Ei slik framgangsmåte kan forklarast ved at skulesektoren årleg treng fleire nye tilsette til å oppretthalde produksjonen. Dette skuldast avgang gjennom tilsette som pensjonerer seg og tilsette som går til stilling i andre sektorar og andre kommunar. Denne avgangen er stor nok til at dei som vert til overtal ved skular som vert avvikla kan absorberast over nokre få år. Det same gjeld for driftskostnader knytt til bygg. Der kor bygningane ligg sentralt til og har god standard vil dei kunne nyttast til andre føremål av kommunen. Der kor standarden er låg og plasseringa er god kan bygningane eventuelt seljast til andre føremål. Der kor bygningane ligg mindre sentralt til og har noko lågare standard kan kommunen spare kostnader ved framtidig vedlikehald og oppgradering. 7. Personalmessige verknader Nedlegging av Tellnes skule inneber at dei tilsette vil verte råka av omleggingane. Ingen tilsette vil miste jobben sin, men det vert endring i arbeidsstad og for somme endra innhald i arbeidet. Arbeidsmiljøloven sine krav samt Fjell kommune sitt omstillingsdokument gjev føringar for handteringa av personell. Fjell kommune har som prinsipp at arbeidsgjevar skal strekkja seg langt, det vil seie utover det lova krev, i slike omstillingsprosessar. For å sikre ein god prosess rundt endringar som skal skje har rådmannen etablert ei styringsgruppe som er partssamansett der personalavdelinga vil ha ansvaret for å drive arbeidet fram. Det vert etablert ein gjennomføringsplan for dette arbeidet der det vert lagt opp til informasjon, deltaking og medverknad frå dei tilsette sine organisasjonar. Risikoanalyse, kartleggingar, kriteriar for innplassering, m.m. vert teke opp med tillitsvalde og vernetenesta på eit tidleg tidspunkt. 8. Elevkapasitet og elevtalsprognosar Til å opplysa saka har rådmannen bestilt ein ekstern rapport frå Norconsult om elevkapasitet og elevtalsprognosar. Rapporten er under utarbeiding og vil bli presentert i møtet i Komite 10
for drift og forvaltning den 6. mars. Rapporten vil også følgje saka når ho vert lagt ut på høyring. Vurdering: Rådmannen har på noverande tidspunkt ikkje godt nok grunnlag for å gje ei kvalitativ vurdering knytt til nedlegging av Tellnes skule. Saka vert i denne omgang lagt ut til offentleg høyring, der rådmannen også ber om innspel knytt til etterbruk av skulebygg og uteområde. Rådmannen vil ved framlegging av ny sak til endeleg politisk behandling, etter mottekne høyringsuttalar og basert på Norconsult sin rapport, gje si endelege vurdering og tilråding knytt til spørsmålet om nedlegging av Tellnes skule. I si vurdering vil rådmannen også leggja vekt på økonomiske konsekvensar og helsetilstanden til skulebygget. Eit anna moment som bør takast omsyn til er at elevane ikkje vert splitta på to skular dersom dei sjølv ikkje ønskjer seg til Skogsvåg. 11