1 Innhald Bakgrunn for saka... 2 Lovgrunnlaget... 2 Opplæringslova 8-1.Skolen... 2 Opplæringslova 7-1.Skyss og innlosjering i grunnskolen... 3 Ot.prp. nr. 46 (1997-98) s. 178:... 3 NOU 1995:18. 20.4.4.2 Retten til å gå å gå på en næraste skulen.... 3 Forskrift om skulekrinsgrenser i Kvinnherad kommune. Sak 2014/271... 3 Udir 2-2012. Behandling av saker om skulenedleggelser og kretsgrenser.... 3 Analyse av avstandar på skuleveg 2. - 7. trinn... 4 Fig 1. Omvikdalen skule og 4 km skuleveg... 4 Fig 2. Malmanger skule og 4 km skuleveg... 5 Fig. 3 Oversikt over eksisterande og eventuell ny krinsgrense... 6 Fig 4. Oversikt over skuleveg frå tilfeldig adresse i aktuelt område... 7 Fig. 5 Avstand Malmanger skule frå ulike adresser i Lundsneset /Seimshamrane.... 8 Vurdering av skulevegane... 8 Elevtal på Malmanger og Omvikdalen skule... 9 Skulebygg og uteområde... 10 Omvikdalen skule.... 10 Malmanger skule... 10 Barn sitt beste.... 10 Høyringsinstansar... 10 Høyringstid... 10 Analyse, vurderingar og konklusjonar.... 11 Nærskuleprinsippet... 11 Skulevegen... 11 Skulebygga... 11 Å høyra til eit miljø.... 11 Konklusjon... 12 Spørsmål i høyringa... 12
2 Bakgrunn for saka Levekårskomiteen har i møte 27.08.18, tinga ei utgreiing frå administrasjonen i Kvinnherad kommune om endring av krinsgrense mellom Omvikdalen og Malmanger. Behandling i Levekårskomiteen den 27.08.2018 «Nytt framsett tilleggspunkt frå Levekårskomiteen: Levekårskomiteen ynskjer ei utgreiing om eventuelt krinsendringer mellom Malmanger skule og Omvikdalen, særleg med omsyn til planlegginga av nytt byggefelt rundt Seimshamrane.» Saka gjeld eit område som ligg om lag midt mellom Malmanger og Omvikdalen skular, Lundsneset /Seimshamrane. I dette området går skulekrinsgrensa tvers gjennom byggefelt. Barn som bur i same bustad-området går på ulike skular. Krinsgrensa er trekt etter geografisk avstand til næraste skule. I Lundsneset har det vore slik at nokre barn som høyrer til Malmanger skule etter søknad har fått vedtak om å få gå på Omvikdalen skule og omvendt. Barn frå Lundsneset som har Omvikdalen som nærskule har delvis skuleskyss grunna trafikkfarleg skuleveg. Kommunen har det siste året delteke i utbetring av vegen gjennom Lundsneset. Den nye gang- og sykkelstien går heilt fram til Malmanger skule og sentrum i Rosendal. Skulevegen for 2. 10 trinnet er under 4 km og elevane har såleis ikkje rett til skuleskyss. Vegen til Omvikdalen skule vert av mange oppfatta som trafikkfarleg og elevane har delvis skuleskyss til Omvikdalen skule. Vegen til Malmanger skule har gang og sykkelsti, og er blitt trygg å ferdast på for elevane. Eit nytt byggefelt er under planlegging ovanfor Lundsneset. Det planlagde byggefeltet ligg om lag midt mellom Omvikdalen og Malmanger skule. Reguleringsplanen Lundshagen II (under arbeid) er planlagd med inntil 18 fleirfamiliebustader og 3 einebustadtomter, men det er usikkert kva tid tomtene vil bli bygt på og det er usikkert kor mange husvære som vil koma i feltet. Området der det nye byggefeltet er planlagt ligg så vidt innanfor Omvikdalen skulekrins. Utbyggjar av byggefeltet får ikkje starta arbeidet før skulevegen til Omvikdalen er trafikksikra for borna som vil bli busette i det nye feltet. Lovgrunnlaget I det følgjande vert det synt til lover/rundskriv og NOU: ar som seier noko om det lovgrunnlaget denne saka kviler på. Opplæringslova 8-1.Skolen «Grunnskoleelevane har rett til å gå på den skolen som ligg nærast eller ved den skolen i nærmiljøet som dei soknar til. Kommunen kan gi forskrifter om kva for skole dei ulike områda i kommunen soknar til. Kravet i 38 første leddet bokstav c i forvaltningslova om kunngjering i Norsk Lovtidend gjeld ikkje.
3 Etter søknad kan eleven takast inn på annan skole enn den eleven soknar til.» Lova gir kommunen høve til å fastsetje kva som skal vere det geografiske opptaksområde for kvar skule. Slik kan kommunen bestemme ei organisering av skulen som er mest muleg tenleg lokalt, samstundes som det blir føreseieleg for elevar og foreldre. Lokal forskrift tar omsyn til at elevane skal få skuleplass ved den næraste skulen. Der det ikkje er tilfelle, kan det vere geografi, farleg skuleveg eller liten kapasitet som gjer det meir formålstenleg å gi elevane plass ved ein annan skule. Opplæringslova 7-1.Skyss og innlosjering i grunnskolen «Elevar i 2.-10. årstrinn som bur meir enn fire kilometer frå skolen har rett til gratis skyss. For elevar i 1. årstrinn er skyssgrensa to kilometer. Elevar som har særleg farleg eller vanskeleg skoleveg har rett til gratis skyss utan omsyn til veglengda. Når det er nødvendig, har elevar rett til gratis båttransport utan omsyn til reiselengda. Departementet gir nærmare forskrifter om tryggleiken til elevane under skoleskyssen. Kommunen skal innlosjere elevar når dagleg skyss ikkje er forsvarleg. I vurderinga skal det særleg leggjast vekt på forhold som gjeld den enkelte eleven, til dømes alder, funksjonshemming, reisetid og tryggleik, og om dagleg skyss fører til ekstraordinære kostnader eller vanskar for kommunen. I tvilstilfelle avgjer foreldra om eleven skal skyssast eller innlosjerast. Kommunen fører tilsyn med grunnskoleelevar som er innlosjerte» Ot.prp. nr. 46 (1997-98) s. 178: «Ein grunnskoleelev skal ha rett til å gå på den nærmaste skolen. Det vil seie at arbeidet til kommunen med å fordele elevane mellom dei tilgjengelege skolane skal ta utgangspunkt i eit prinsipp om at eleven skal gå på den nærmaste skolen. Dette utgangspunktet gjeld også for elevar med spesialundervisning. Vurderinga av kva for skole som er nærmast, skal ta utgangspunkt i geografiske forhold, men skal også ta omsyn til andre relevante forhold, til dømes om sysken er plasserte på den same skolen, kapasiteten på skolane og om skolevegen er farleg.» NOU 1995:18. 20.4.4.2 Retten til å gå å gå på en næraste skulen. Målsetjinga med nærskuleprinsippet er mellom anna å gje barn høve til å skapa eller fasthalda haldepunkt i nærmiljøet, jf. NOU 1995:18 punkt 20.4.4.2. Eit slikt haldepunkt er skulen. Det er difor viktig at barn har ein rett til å gå på skule i det som er deira naturlige nærmiljø. Dette vil også gje ei naturleg organisering lokalt og vera forutsigbart for elevar og føresette, jf. NOU 1995:18 punkt 20.4.4.2. I vurdering av kva som er nærskule, er det difor relevant å ta omsyn til at ein ikkje deler opp elever frå eitt bumiljø. Forskrift om skulekrinsgrenser i Kvinnherad kommune. Sak 2014/271 Forskrifta er eit politisk vedteke dokument som syner kor grensene mellom skulekrinsane går. Den syner elles til lover som regulerer området med retten og val av nærskule. Udir 2-2012. Behandling av saker om skulenedleggelser og kretsgrenser. Dette rundskrivet syner til regelverk og inneheld mellom anna sakshandsamingsreglar i høve endring av skulekrinsgrenser.
4 Analyse av avstandar på skuleveg 2. - 7. trinn Avstand frå heimen til nærskulen er avgjerande for om elevar har rett til skuleskyss. Grensa for retten er definert i Opplæringslova og den er 2km for elevar i 1. trinnet og 4 km for elevar på 2. 10 trinnet. For å få ein oversikt over situasjonen på dei to aktuelle skulane er det utarbeidd eit kart som syner grensa for 4 km på dei ulike vegane frå Malmanger skule og for Omvikdalen skule. Sjå fig 1 og fig 2 under. Blå strek indikerer 4 kilometer køyreveg frå skule. Gang/sykkelveg kan vere kortare eller lengre. Grå kartfarge = Malmanger skulekrins Lilla kartfarge = Omvikdalen skulekrins Grøn kartfarge = Bringedalsbygda skulekrins (Herøysund) Fig 1. Omvikdalen skule og 4 km skuleveg
5 Fig 2. Malmanger skule og 4 km skuleveg
6 Fig. 3 Oversikt over eksisterande og eventuell ny krinsgrense Forslag ny krinsgrense merka med tjukk, raud strek. Reguleringsplanen Lundshagen II (under arbeid) kjem då innanfor Malmanger skulekrins.
7 Fig 4. Oversikt over skuleveg frå tilfeldig adresse i aktuelt område Døme: Lundshagen 47 Omvikdalen skule: 2,95 km. Lundshagen 47 Malmanger skule: 3,52 km.
8 Fig. 5 Avstand Malmanger skule frå ulike adresser i Lundsneset /Seimshamrane. Adresse Avstand i km. til Malmanger skule Seimshamrane 49 3,65 Seimshamrane 28 3,63 Lundshagen 32 3,68* Lundsneset 8 3,38 Lundshagen 36 3,83* Lundsneset 14 3,33 Lundsneset 7 3,38 Lundshagen 32 3,68* Lundshagen 39 3,79* Lundshagen 47 3,52* Seimshamrane 28 3,63 Seimshamrane 49 3,65 Lundsneset 14 3,33 Seimshamrane 51 3,66 Lundsneset 7 3,38 Lundsneset 8 3,38 Seimshamrane 26 3,61 Lundshagen 47 3,52* *Rekna ut langs ny gang- og sykkelveg gjennom Lundsneset, 160 m. kortare enn gamal hovudveg. Avstand til Omvikdalen skule frå alle desse adressene er òg mindre enn 4 km med gang/sykkelveg og bilveg (sjå kart over).alle avstandane er digitalt framstilt i Norkart sin Befolkningsklient og Kommunekart Proff. Vurdering av skulevegane Skulevegen mellom Lundsneset og Malmanger skule har mykje betre standard etter oppgraderinga av RV 48 som var ferdig våren 2018. Av fig 1. og 2 over kan ein sjå at elevane på 2. 7. trinnet som bur i Lundsneset/Seimshagen, har kortare avstand enn 4 km både til Malmanger og Omvikdalen skule. Avstanden til dei to skulane for elevane i Lundsneset er svært lik. Skal elevane ha skuleskyss til skulen må kommunen sjølv bera kostnadane. Kommunen vil få auka økonomiske kostnadar om elevane som bur i Lundsneset krev skuleskyss grunna trafikkfarleg skuleveg. Dei vurderingar som vert gjort når elevar søkjer om skuleskyss grunna ekstra farleg skuleveg, byggjer på ein del kriterier. Nedanfor er desse kriteria sett opp i ein tabell og skulevegen for elevane til dei to skulane vert vurdert. Kriterium Skulevegen Lundsneset - Malmanger Skulevegen Lundsneset - Omvikdalen Lys Lys heile vegen Lite opplyst veg Vegskuldrar Ikkje aktuelt Smale vegskuldrar å gå på Gang og Gang og sykkelsti heile vegen Ingen gang og sykkelsti sykkelsti Fartsgrense Øvste grense 60 km/t Øvste grense 60 km/t Topografiske Må kryssa elv med smal biltrafikkert bru. forhold Kryssing av veg Kryssar veg på fotgjengarfelt Uoversiktlege vegkryssing utan fotgjengarfelt
9 Elevtal på Malmanger og Omvikdalen skule Elevtala ved Omvikdalen og Malmanger skule går ned dei komande åra. Sjå tabell under. Malmanger skule har god kapasitet i sine bygg, Omvikdalen skule har inneverande periode lite kapasitet til å auka elevtalet. Det er grunn til å tru at utbygging av byggefelt i Seimshamrane vil føra til at barnetalet i området auka. Her er det mange usikre moment, men erfaring syner at der ein har regulerte bustad-område, aukar barnetalet. Tabellane under syner stoda når det gjeld elevtal på Malmanger og Omvikdalen skule framover. Skuleår Malmanger Omvikdalen 2018-19 118 92 2019-20 117 94 2020-21 110 94 2021-22 111 99 2022-23 100 90 2023-24 95 93 2024-25 88 87 Født Malmanger Omvikdalen 2006 15 10 2007 22 8 2008 11 11 2009 20 15 2010 15 14 2011 17 17 2012 18 17 2013 14 12 2014 15 8 2015 12 16 2016 9 6 2017 10 17 2018 10 11 Som ein ser av tabellen over går elevatalet dei komande åra ned på begge skulane. Det er likevel klart at elevtalet går mest ned på Malmanger skule. Ved Omvikdalen skule held elevtalet seg betre. Dette har truleg med å gjera at det i Omvikdalen har vore betre tilrettelagt for bustadbygging. Omvikdalen slit i dag med nok kapasitet til dei elevane som går der. Dersom det vert mange nye barn i det nye byggefeltet kan skulen koma til å bli for liten i storleik. Kommunen si vedtekne forskrift om skulekrinsgrenser opnar opp for å flytta elevar til andre skular når ein skule blir full. Dette er likevel ei vanskeleg ordning og lite tilfredsstillande for både føresette og barn. Malmanger skulekrins går mykje ned i barntal dei komande åra. Malmanger skule er nyare bygg og har større kapasitet til å ta mot fleire elevar enn Omvikdalen skule. Elevar frå eventuelt nytt byggefelt i Seimshamrane vil få betre fysisk læringsmiljø på Malmanger skule som har meir areal.
10 Skulebygg og uteområde Begge skulebygga som denne saka gjeld er godkjende etter Miljøretta helsevern både for inne- og uteområdet. Omvikdalen skule. Det vart teke ei vurdering våren 2018 om Omvikdalen skule har forsvarleg drift med den elevmassen dei no har. Konklusjonen er at det framleis er plass til alle, men at skulen ikkje har kapasitet til mange fleire. Elevtalet i kvar klasse vart vurdert opp mot tal kvadratmeter for kvart klasserom. Det er såleis vanskeleg å setja eit tal for kor mange fleire elevar det er plass til då det vil variera i høve til kva trinn/klasserom dei nye elevane vil koma i. Malmanger skule Malmanger skule er no ein fulldelt barneskule. Dersom elevtalet går så mykje ned som det kan sjå ut til, vil skulen kanskje gå mot fådeling. Det vil i så fall vera god kapasitet på både areal, undervisningslokale og uteområde på skulen. Barn sitt beste. Barnekonvensjonen er ein del av norsk rett gjennom menneskerettslova i 2003. Kommunane er difor plikta til også å leggja vekt på barn sitt beste i saker om skulekrinsar. Artikkel 3 nr. 1 peikar på at barn sitt beste er eit viktig omsyn i saker som gjelder barn. Barnekonvensjonen artikkel 3 nr. 1 lyder: «Ved alle handlinger som berører barn, enten de foretas av offentlige eller private velferdsorganisasjoner, domstoler, administrative myndigheter eller lovgivende organer, skal barnets beste være et grunnleggende hensyn». Dette er ei sak som i aller høgste grad vedkjem barn. Det er difor viktig at vaksne i sine vurderingar verkeleg prøver å forstå og gjera vurderingane sine med dette som grunnlag. Det er eit stort ansvar som kviler på oss at det ikkje vert kjensler til skular eller bygder som pregar avgjerda. Samfunnet endrar seg heile tida og barn sin trong for oppvekstmiljø, endrar seg. Det er barn sitt beste at dei har eit trygt og godt oppvekstmiljø og at dei får utvikla seg saman med gode vener. Økonomiske innsparingar bør ikkje vera det som er mest avgjerande i vurderingane av barn sitt beste. Det er viktig at barn blir høyrde i denne saka. Elevråda ved dei to skulane må ta arbeidet med å opplysa barn med å sjå saka frå fleire synsvinklar. Dette er ei god sak å trena dei i demokratiet. Høyringsinstansar Omvikdalen skule. Elevar, føresette, tilsette Malmanger skule: Elevar, føresette, tilsette BygdalagIinteresseforeningar i Omvikdalen Bygdalag/interesseforeningar i Rosendal Andre i området som ynskjer å uttala seg. Høyringstid I følgje rundskriv frå departementet skal saker som gjeld endringar av krinsgrenser til høyring i aktuelle instansar i minst 8 veker.
11 Analyse, vurderingar og konklusjonar. I rådmannen sine vurderingar om endring av krinsgrensa mellom Mauranger og Omvikdalen skule, er det fleire omsyn å ta. I det følgjande kjem ein oversikt og ei vurdering av dei ulike elementa i saka. Dette vil til slutt byggja opp om rådmannen sitt forslag til innstilling i saka. Nærskuleprinsippet Når det gjeld nærskuleprinsippet og retten til å gå på næraste skule, kan det seiast at avstanden til dei to skulane er svært lik uansett kor ein bur i dette området. Viss ein ser bak lova seier NOU 1995:18 at målsetjinga med prinsippet er at barn har faste haldepunkt i nærmiljøet og at det er forutsigbart kva skule dei skal gå på. Barn som bur i same bustad-område bør ikkje delast på fleire skular. NOUen nemner også at når barn får gå på skule i sitt eige bumiljø, fører det ofte til at skulevegen vert tryggare. Vidare legg NOUen vekt på at geografisk nærleik kan fastsetjast på grunnlag av fysisk avstand til skulen, men den seier også at geografisk tilhøyrsle også kan fastsetjast ut frå topografiske og trafikale tilhøve. Gjennom dette synest det som om at intensjonen bak lova er at det er fleire tilhøve som må vurderast når det gjeld skulekrinsgrenser og ikkje alltid berre minste avstand til nærskule. Det at borna har ein trafikkfarleg skuleveg frå Lundsneset til Omvikdalen, med kryssing av ei smal bru over elv må også takast inn i vurderingane. Skulevegen Skulevegen til Malmanger er mest lik i avstand som til Omvikdalen skule, men mykje tryggare for borna som er busette i Lundsneset. Her kan dei både sykla og gå trygt til skulen. Fysisk aktivitet før og etter skuletid er svært bra for helsa til born og dei vil sjølve skora både helsemessig og i høve læring på å vera i fysisk aktivitet. Denne skulevegen er så flott at den bør vera eit eksempel for alle skular i kommunen vår. Det er barn med langt mindre bra skuleveg som går til skulen kvar dag. Kommunen har brukt store midlar på å byggja denne gang- og sykkelstien og å trygga Lundsneset. Sett ut frå ein slik synsvinkel vil det kanskje vera rett og naturleg at vegen vert nytta og at kommunen ikkje får ytterlegare økonomiske utgifter med å kjøra borna i dette området til Omvikdalen skule. Skulebygga Som før nemnt er begge skulebygga godkjende etter Miljøretta helsevern. Det er Omvikdalen skule som har minst areal og som er mest oppfylt i høve talet på elevar og tilgjengelig areal. Omvikdalen har det eldste bygget, og sjølv om skulen har fått ei god oppgradering den siste tida, er den ikkje ein skule som har stor kapasitet. Elevtalet framover i tid kjenner me ikkje til lengre enn i 6 år, og dei tala me har syner at Omvikdalen held seg betre i elevtal enn Malmanger. Malmanger skule, er heller ikkje ein ny skule, men er eit betre og større bygg enn Omvikdalen. Slik det ser ut av dei elevtala som vert lagt til grunn, vil elevtalet ved Malmanger skule gå meir ned enn i Omvikdalen. Malmanger skule vil såleis truleg har større kapasitet til å ta mot elevar frå eit nytt byggefelt enn det Omvikdalen skule har. Å høyra til eit miljø. I NOU 1995:18, vert det poengtert at det er viktig at barn har tilbod som er forutsigbare og som gjev kjensle av å høyra til i eit miljø. Det vert peika på at det er viktig at born i same bu-område går på same skule. Slik det har vore til no i området i Lundsneset har krinsgrensa gått midt i eit byggefelt. Barn som bur nær kvarandre har vore elevar ved kvar sine skular. Her må ein vurdera om dette er barn sitt beste. Ville det kanskje vore betre for barn og fått gå saman til skule og fått gått på ein trygg skuleveg? På den andre sida er det barn som allereie har tilhøyrsle på ulike skular. Vil det beste
12 for dei vera å få gjera ferdig skuletida si på den skulen dei har starta på, men at nye førsteklassingar frå same bu-område får tilhøyrsle til same skule. Konklusjon Konklusjonen i denne utgreiinga er at etter ei samla vurdering blir skulekrinsgrensa mellom Malmanger og Omvikdalen skule flytta slik at elevane I Lundsneset og Seimshamrane får Malmanger skule som nærskule. Figur 3 i høyringsnotatet syner ny og gamal grense. Elevar som har starta ved Omvikdalen skule får gjera ferdig barneskuleåra der, medan nye førsteklassingar startar på Malmanger skule frå hausten 2019. Spørsmål i høyringa I høyringa ynskjer ein svar på følgjande : 1. Kvifor høyringsinstansen støttar å oppretthalda eksisterande krinsgrense mellom Malmanger og Omvikdalen skule 2. Kvifor høyringsinstansen støttar å endra krinsgrensa mellom Malmanger og Omvikdalen skule slik at nye førsteklassingar frå Lundneset og Seimshamrane frå hauste 2019 høyrer til Malmanger skulekrins. 3. Andre innspel som høyringsinstansen ynskjer å fremja i saka. Levekårskomiteen i Kvinnherad kommune sender notatet til høyring i dei aktuelle skulekrinsane. Høyringfristen er 8 veker