Innkalling for Hovudutval for plan, landbruk og teknisk

Transkript

1 Radøy kommune Innkalling for Hovudutval for plan, landbruk og teknisk Møtedato: Møtestad: Møtetid: Kommunestyresalen Saksliste: Saksnr Tittel 016/2017 Delegerte saker 017/2017 Meldingar og referatsaker 018/2017 Byggesak gbnr 14/75,105 Soltveit - båtheis - dispensasjon frå arealføremål og byggeforbod i strandsone 019/2017 Delingssak gbnr 99/15 Ystebø - ny grunneigedom - dispensasjon frå arealføremål og deleforbod i strandsone - 2. gongs handsaming 020/2017 Plansak - PlanID detaljregulering Langhøyane - mindre endring i trinn 1 - godkjenning 021/2017 Revidering av kommunedelplan for avløp /2017 Revidering av kommunedelplan for vatn Den som har lovleg forfall eller er ugild i nokon av sakene må melda i frå til kultur- og sørvistorget så snart som råd, tlf Varamedlemmer møter etter nærare innkalling. 2. mai 2017 Christel Villanger Håland møteleiar Arthur Kleiveland utvalssekretær

2 Radøy kommune Saksframlegg Saknr Utval Type Dato 016/2017 Hovudutval for plan, landbruk og teknisk PS Sakshandsamar Arkivsaknr.: Dokumentnr.: Arthur Kleiveland 17/915 17/5676 Delegerte saker Saksopplysingar: Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Delegerte saker vert tekne til orientering 086/2017, Byggesak Gbnr 14/53 Soltveit - riving og oppføring av fritidsbustad - løyve til tiltak i etttrinn Vedtak: Med heimel i plan- og bygningslova 20-1 a og e, 20-2 a og 20-3 vert det GODKJENT søknad om løyve til tiltak i eitt-trinn som omsøkt for riving og oppføring av ny fritidsbustad på følgjande vilkår: 1. Tiltaket kan plasserast i som vist i søknaden med heimel i plan- og bygningslova Det vert føresett at byggverket vert oppført i tråd føresegne gjeve i eller i medhald av med plan- og bygningsloven, herunder kommuneplanen og reguleringsplanen sine føresegner. Dersom søknaden er i strid med offentlege føresegner, gjeld føresegnene føre løyvet. 3. Heile tiltaket vert godkjent i tiltaksklasse Tiltaket skal knytast til privat avløpsanlegg i samsvar med utsleppsløyve i sak 088/2017, og utførast i samsvar med godkjent VA-plan/situasjonsplan. 5. Vilkår sett i dispensasjonsløyve gjeld. Fyllingen som vert etablert skal ha ein naturleg overgang til opphavleg terreng og såast til med stadeigen vegetasjon. 6. Før det vert gjeve ferdigattest/mellombels bruksløyve for tiltaket må følgjande liggje føre: 1. Faktisk plassering av tiltaket må vere innmålt, og koordinatar sendt kommunen. 083/2017, Byggesak Gbnr 23/10 Marøy - garasje - løyve til tiltak Med heimel i plan- og bygningslova 20-1 a, 20-2 b og 20-4 a jf byggesaksforskrifta 3-1 a vert det GODKJENT oppføring av garasje som vist i søknad av på følgjande vilkår: 1. Tiltaket kan plasserast som vist i søknaden med heimel i plan- og bygningslova Tiltakshavar er ansvarleg for at byggverket vert oppført i tråd føresegne gjeve i eller i medhald av med plan- og bygningsloven, herunder kommuneplanen og reguleringsplanen sine føresegner, jf plan- og bygningslova 23-1, 2. ledd. Om søknaden er i strid med offentlege føresegner, gjeld føresegnene føre løyvet. 091/2017, Byggesak Gbnr 24/304 Bø - Einebustad - endring av løyve til tiltak Med heimel i plan- og bygningslova 20-1 a, 20-2 a og 20-3 vert det GODKJENT endring av vedtak i sak 026/2017 som omsøkt på følgjande vilkår: 1. Tiltaket skal plasserast som vist i situasjonsplan med revisjonsdato A/ og terrengprofil med revisjonsdato A/ med heimel i pbl. 29-4, jf. SAK Det skal opparbeidast areal ved biloppstillingsplass som gjer det mogleg å snu på eigen grunn.

3 080/2017, Byggesak gbnr 28/101 Kvalheim nedre/bressvika - einebustad - pålegg om retting og vedtak om tvangsmulkt VEDTAK: Pålegg Med heimel i pbl pålegg Radøy kommune at terrengstøttemur, terrasse mot vest, mur mot vest, terrasse innanfor LNF-område og støttemur mot nord og aust må førast tilbake til opphaveleg godkjent situasjon innan Med opphaveleg godkjent situasjon meinast: Terrasse og mur mot vest: Terrasse over 0,5 meter og mur må rivast. Skråning av sprengte massar mot vest må sikrast med gjerde og plantast til, for å ivareta «visuelle kvaliteter» etter Pbl Dette er i samsvar med det som ansvarleg søkjar skriv i brev datert der det kjem fram at det av «estetiske årsaker ( ) det valgt å bygge opp tomten av stedlige masser slik at skråningen kan beplantes.» Terrasse og mur innanfor LNF-området mot nord og aust Terrasse og mur innanfor LNF-område i gjeldande reguleringsplan må fjernast. Det gjeld merka område i kart under (omtrentleg markert). Frist for retting settast til Dette vedtaket er endeleg, viss ikkje det vert påklaga innanfor tidsfristen på 3 veker. Viss vedtaket vert påklaga, og Fylkesmannen opprettheld kommunen sitt vedtak, vil frist for retting vere fem veker etter Fylkesmannens vedtaksdato. Radøy kommune må varslast skriftleg og med daterte bilete når arbeidet er ferdig tilbakeført- Tvangsmulkt Med heimel i pbl ilegg Radøy kommune tvangsmulkt som ein eingongssum på kr som vil forfalle til betaling om ikkje dei ulovlege tiltaka på eigedomen er dokumentert tilbakeført til opphaveleg situasjon, eller det er innsendt fullstendig søknad for tiltaka innan fristen. Vidare ilegg Radøy kommune tvangsmulkt som dagmulkt på kr 700,- pr. dag frå fristen , og fram til eigedomen er dokumentert tilbakeført til opphaveleg godkjent situasjon, eller det er innsendt fullstendig søknad for tiltaka. Med fullstendig søknad meinast at søknaden omfattar alle søknadspliktige tiltak, og at søknaden inneheld all naudsynt dokumentasjon etter kapittel 5 i byggesaksforskrifta. Viss vedtaket vert påklaga, og Fylkesmannen opprettheld kommunens vedtak, vil tvangsmulkt begynne og løpa fem veker etter Fylkesmannens vedtaksdato. Mulkten løper frå frist for retting og inntil bygningsmyndigheitene har mottatt skriftleg dokumentasjon med bilete om at tiltaket er tilbakeført. Vi kan eventuelt gjennomføre synfaring for å konstatere at tiltaket er retta i samsvar med dette vedtaket. 070/2017, Byggesak Gbnr 28/148 Kvalheim nedre - einebustad - forlenga mellombels bruksløyve Med heimel i plan- og bygningslova 21-10, 3. ledd vert det gjeve mellombels bruksløyve for einebustad på gnr. 28 bnr. 148 på følgjande vilkår: 1. Ferdigattest skal liggje føre innan /2017, Byggesak Gbnr 29/8 Vågenes Øvre - riving av låve - godkjenning Med heimel i plan- og bygningslova 20-1, 20-2 og 20-4 jf. byggesaksforskrifta 3-2 a vert det GODKJENT riving av driftsbygning som vist i søknad av på følgjande vilkår: 1. Avfall skal leverast til godkjent avfallsdeponi og skal kunne dokumenterast i ettertid.

4 046/2017, Byggesak Gbnr 38/44 Helland - einebustad - rehabilitering og reinseanlegg - løyve i eitt-trinn Vedtak: Med heimel i plan- og bygningslova 20-1 b, 20-2 a og 20-3 vert det GODKJENT søknad om løyve til tiltak i eitt-trinn som omsøkt for ansvarsrettar for reparasjon av bustad etter brann og etablering av minireinseanlegg på følgjande vilkår: 1. Tiltaket kan plasserast i som vist i søknaden med heimel i plan- og bygningslova Det vert føresett at byggverket vert oppført i tråd føresegne gjeve i eller i medhald av med plan- og bygningsloven, herunder kommuneplanen og reguleringsplanen sine føresegner. Dersom søknaden er i strid med offentlege føresegner, gjeld føresegnene føre løyvet. 3. Heile tiltaket vert godkjent i tiltaksklasse Tiltaket skal knytast til privat avløpsanlegg i samsvar med utsleppsløyve i sak 051/2017, og utførast i samsvar med godkjent VA-plan/situasjonsplan. 090/2017, Byggesak Gbnr 44/75 Mangersneset - garasje - løyve til tiltak Med heimel i plan- og bygningslova 20-2 b og 20-4 a, jf. byggesaksforskrifta 3-1 a vert det GODKJENT oppføring av garasje som vist i søknad av på følgjande vilkår: 1. Tiltaket kan plasserast som vist i søknaden med heimel i plan- og bygningslova Tiltakshavar er ansvarleg for at byggverket vert oppført i tråd føresegne gjeve i eller i medhald av plan- og bygningsloven, herunder kommuneplanen og reguleringsplanen sine føresegner, jf plan- og bygningslova 23-1, 2. ledd. Om søknaden er i strid med offentlege føresegner, gjeld føresegnene føre løyvet. 069/2017, Byggesak Gbnr 45/1/112 Manger - tilbygg og endring av fasade på einebustad - løyve til tiltak Med heimel i plan- og bygningslova 20-1 a og c, 20-2 b og 20-4 a jf byggesaksforskrifta 3-1 a vert det GODKJENT oppføring av tilbygg, utvidelse av terrasse og utskifting av to vinduer til skyvedør som vist i søknad av på følgjande vilkår: 1. Tiltaket kan plasserast som vist i søknaden med heimel i plan- og bygningslova Tiltakshavar er ansvarleg for at byggverket vert oppført i tråd føresegne gjeve i eller i medhald av med plan- og bygningsloven, herunder kommuneplanen og reguleringsplanen sine føresegner, jf plan- og bygningslova 23-1, 2. ledd. Om søknaden er i strid med offentlege føresegner, gjeld føresegnene føre løyvet. 074/2017, Byggesak Gbnr 45/1/54 Manger - gapahuk - løyve til tiltak Med heimel i plan- og bygningslova 20-1 a, 20-2 b og 20-4 a jf byggesaksforskrifta 3-1 b vert det GODKJENT oppføring av gapahuk som vist i søknad av på følgjande vilkår: 1. Tiltaket kan plasserast som vist i søknaden med heimel i plan- og bygningslova Tiltakshavar er ansvarleg for at byggverket vert oppført i tråd føresegne gjeve i eller i medhald av med plan- og bygningsloven, herunder kommuneplanen og reguleringsplanen sine føresegner, jf plan- og bygningslova 23-1, 2. ledd. Om søknaden er i strid med offentlege føresegner, gjeld føresegnene føre løyvet. 097/2017, Byggesak Gbnr 45/108 Manger - einebustad - bruksendring frå tilleggsdel til hovuddel - ferdigattest Vedtak: I medhald av delegasjonsreglement i Radøy kommune og plan- og bygningslova vert det gjeve ferdigattest for gnr 45 bnr 108 i Radøy kommune. Bygningen eller delar av den må ikkje takast i bruk til anna føremål enn det løyvet fastset. Bruksendring krev særskild løyve (jfr. Pbl d).

5 033/2017, Byggesak Gbnr 45/352 Manger - påbygg einebustad - løyve til tiltak Vedtak: Med heimel i plan- og bygningslova 20-1 a og c, 20-2 a og 20-3 vert det GODKJENT søknad om løyve til tiltak i eitt-trinn som omsøkt for oppføring av påbygg til eksisterande ark på einebustad på følgjande vilkår: 1. Tiltaket kan plasserast i som vist i søknaden med heimel i plan- og bygningslova Det vert føresett at byggverket vert oppført i tråd føresegne gjeve i eller i medhald av med plan- og bygningsloven, herunder kommuneplanen og reguleringsplanen sine føresegner. Dersom søknaden er i strid med offentlege føresegner, gjeld føresegnene føre løyvet. 3. Heile tiltaket vert godkjent i tiltaksklasse /2017, Byggesak Gbnr 45/448 - Manger/Selfallet - einebustad - mellombels bruksløyve Med heimel i plan- og bygningslova 21-10, 3. ledd vert det gjeve mellombels bruksløyve for einebustad på gnr. 45 bnr. 448 på følgjande vilkår: 1. Ferdigattest skal liggje føre innan /2017, Byggesak Gbnr 45/456,418 Manger - Forretningsbygg Rema 1000 med utomhusareal, VA-anlegg, kommunal veg - forlenga mellombels bruksløyve I medhald av delegasjonsreglement i Radøy kommune og plan- og bygningslova vert det gjeve mellombels bruksløyve for gnr. 45 bnr. 456 i Radøy kommune - Forretningsbygg Rema 1000 med utomhusareal, VA-anlegg, kommunal veg - på følgjande vilkår: 1. Ferdigattest skal liggje føre innan Mellombels bruksløyve fell bort på fristdato for ferdigattest. Om det ikkje ligg føre ferdigattest innan frist er bruk ikkje lenger lovleg og må opphøyra. Bygningsstyresmakta vil følgje opp manglande ferdigstilling med pålegg og sanksjonar etter plan- og bygningslova kap. 32. Bygningen eller delar av den må ikkje takast i bruk til anna føremål enn det løyvet fastset. Bruksendring krev særskild løyve (jf. Pbl d). 350/2016, Byggesak Gbnr 45/464 Manger - garasje og riving av terrasse - løyve til tiltak Med heimel i plan- og bygningslova 20-1 a og e, 20-2 b og 20-4 a jf byggesaksforskrifta 3-1 b vert det GODKJENT oppføring av garasje og riving av terrasse som vist i søknad av på

6 følgjande vilkår: 1. Tiltaket kan plasserast som vist i søknaden med heimel i plan- og bygningslova Tiltakshavar er ansvarleg for at byggverket vert oppført i tråd føresegne gjeve i eller i medhald av med plan- og bygningsloven, herunder kommuneplanen og reguleringsplanen sine føresegner, jf plan- og bygningslova 23-1, 2. ledd. Om søknaden er i strid med offentlege føresegner, gjeld føresegnene føre løyvet. 084/2017, Byggesak Gbnr 48/3 Solend søndre - reinseanlegg - ansvarsrettar - godkjenning Vedtak: Med heimel i plan- og bygningslova 20-1, 20-2, 20-3vert det GODKJENT søknad om løyve til tiltak i eitt-trinn som omsøkt for etablering av reinseanlegg på eigedom gnr. 48 bnr. 3 på følgjande vilkår: 1. Tiltaket kan plasserast i som vist i søknaden med heimel i plan- og bygningslova Det vert føresett at tiltaket vert oppført i tråd føresegne gjeve i eller i medhald av med plan- og bygningsloven, herunder kommuneplanen og reguleringsplanen sine føresegner. Dersom søknaden er i strid med offentlege føresegner, gjeld føresegnene føre løyvet. 3. Heile tiltaket vert godkjent i tiltaksklasse Før det vert gjeve ferdigattest/mellombels bruksløyve for tiltaket må følgjande liggje føre: 1. Faktisk plassering av tiltaket må vere innmålt, og koordinatar sendt kommunen. 078/2017, Byggesak Gbnr 68/31 Askeland - rehabilitering av skorstein - løyve til tiltak Vedtak: Med heimel i plan- og bygningslova 20-1 f, 20-2 a og 20-3 vert det GODKJENT søknad om løyve til tiltak i eitt-trinn som omsøkt for rehabilitering av skorstein på følgjande vilkår: 1. Heile tiltaket vert godkjent i tiltaksklasse 087/2017, Byggesak Gbnr 77/23 Solheim vestre - tilbygg bustad - godkjenning Vedtak: Med heimel i plan- og bygningslova 20-1, 20-2, 20-3 vert det GODKJENT søknad om løyve til tiltak i eitt-trinn for fasadeendring og påbygg til einebustad som omsøkt på følgjande vilkår: 1. Tiltaket kan plasserast i som vist i søknaden med heimel i plan- og bygningslova 29-4.

7 2. Det vert føresett at byggverket vert oppført i tråd føresegne gjeve i eller i medhald av med plan- og bygningsloven, herunder kommuneplanen og reguleringsplanen sine føresegner. Dersom søknaden er i strid med offentlege føresegner, gjeld føresegnene føre løyvet. 3. Heile tiltaket vert godkjent i tiltaksklasse /2017, Byggesak Gbnr 85/40 Vetås nordre - Einebustad - godkjenning Vedtak: Med heimel i plan- og bygningslova 20-1a, 20-2, 20-3, vert det GODKJENT søknad om løyve til tiltak i eitt-trinn som omsøkt for oppføring av einebustad på følgjande vilkår: 1. Tiltaket kan plasserast i som vist i søknaden med heimel i plan- og bygningslova Det vert føresett at byggverket vert oppført i tråd føresegne gjeve i eller i medhald av med plan- og bygningsloven, herunder kommuneplanen og reguleringsplanen sine føresegner. Dersom søknaden er i strid med offentlege føresegner, gjeld føresegnene føre løyvet. 3. Heile tiltaket vert godkjent i tiltaksklasse Vilkår sett i dispensasjonsvedtak frå Statens Vegvesen datert skal gjelde også i byggjesaka. 5. Tiltaket skal knytast til privat vassordning og utførast i samsvar med godkjent VAplan/situasjonsplan. 6. Tiltaket skal knytast til privat avløpsanlegg i samsvar med utsleppsløyve i sak 081/2017, datert , og utførast i samsvar med godkjent VA-plan/situasjonsplan. 7. Tiltaket får tilkomst til offentleg veg via privat veg. Veg og avkjørsle skal opparbeidast definert og trafikksikker, og i samsvar med løyve frå vegstyresmakta datert ,. 8. Før det vert gjeve ferdigattest/mellombels bruksløyve for tiltaket må følgjande liggje føre: 1. Ferdigattest/mellombels bruksløyve for VA-anlegget. 2. Faktisk plassering av tiltaket må vere innmålt, og koordinatar sendt kommunen. 094/2017, Byggesak Gbnr 88/91 Sæbø Ytre - rekkehus - rekke A og B - ferdigattest Vedtak: I medhald av delegasjonsreglement i Radøy kommune og plan- og bygningslova vert det gjeve ferdigattest for rekke A og B, seksjon 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, gnr. 88 bnr. 91 i Radøy kommune. Bygningen eller delar av den må ikkje takast i bruk til anna føremål enn det løyvet fastset. Bruksendring krev særskild løyve (jfr. Pbl d). 073/2017, Byggesak Gbnr15/1 Nordanger - søknad om løyve til tiltak- avlaupsanlegg - godkjenning Vedtak: Med heimel i plan- og bygningslova 20-1, 20-2, 20-3 vert det GODKJENT søknad om løyve til tiltak i eitt-trinn som omsøkt for etablering av avløpsanlegg/minireinseanlegg på eigedom gnr. 15 bnr. 1 på følgjande vilkår: 1. Tiltaket kan plasserast i som vist i søknaden med heimel i plan- og bygningslova Det vert føresett at tiltaket vert utført i tråd føresegne gjeve i eller i medhald av med plan- og bygningsloven, herunder kommuneplanen og reguleringsplanen sine føresegner. Dersom søknaden er i strid med offentlege føresegner, gjeld føresegnene føre løyvet.

8 3. Heile tiltaket vert godkjent i tiltaksklasse Før det vert gjeve ferdigattest/mellombels bruksløyve for tiltaket må følgjande liggje føre: Faktisk plassering av tiltaket skal vere innmålt, og koordinatar sendt kommunen. 081/2017, Miljøsak Gbnr 85/40 Vetås Nordre - utsleppsløyve - godkjenning Vedtak: Med heimel i forureiningslova 11, forureiningsforskrifta 12-3 og 12-5 og Lokal forskrift om utslepp frå mindre avlaupsanlegg for Radøy kommune 7 vert det gjeve UTSLEPPSLØYVE for utslepp frå minireinseanlegg reinseklasse A på følgjande vilkår: 1. Det skal monterast tilstrekkeleg dimensjonert typegodkjent minireinseanlegg i reinseklasse A. Restutsleppet frå minireinseanlegget skal førast i tett leidning til sjø som omsøkt og vist på kart. Avløpsanlegget skal utførast i samsvar med forskrift om utslepp frå mindre avlaupsanlegg for Radøy kommune. 2. Om anlegget er avhengig av at det må tømmast for slam med jamne mellomrom, må avstand til plass med mogelegheit for parkering av tømmebil vere maksimum 100 meter, og botnen av anlegget må då ikkje leggjast lågare enn at løftehøgda til tømmebil (ikkje overstig 8 meter). 3. Tiltaket er søknadspliktig etter Plan- og bygningslova. Søknad om løyve til tiltak må sendast inn av kvalifisert føretak og godkjennast før arbeidet kan setjast i gang. 4. Alt arbeid skal følgje føresegne gjeve i eller i medhald av forureiningslova og plan- og bygningslova. Om søknaden er i strid med offentlege føresegner, gjeld føresegnene føre løyvet. 5. Før det vert gjeve ferdigattest/mellombels bruksløyve for avløpsanlegget må det liggje føre stadfesting frå montør, serviceavtale for drift og vedlikehald og koordinatar for plassering av anlegget. 072/2017, Utsleppssak Gbnr 64/20 Haugstad - avlaupsordning/minireinseanlegg - ferdigattest Vedtak: I medhald av delegasjonsreglement i Radøy kommune og plan- og bygningslova vert det gjeve ferdigattest for gnr. 64 bnr. 20 i Radøy kommune. 102/2017, Byggesak Gbnr 17/117 Rossnes - Fritidsbustad - pålegg om stogg i arbeida og førehandsvarsel om pålegg om retting og tvangsmulkt. Med heimel i plan- og bygningslova 32-4 vert det gjeve pålegg om omgåande stopp i arbeidet. Arbeidsstaden må sikrast forsvarleg før den vert forlaten.

9 060/2017, Byggesak Gbnr 26/22 Listveiten - tilbygg fritidsbustad, bod og terrasse - dispensasjon - løyve til tiltak Med heimel i plan- og bygningslova 19-2, 20-1 a, 20-2 b og 20-4 a, jf byggesaksforskrifta 3-1 a og b vert det gjeve DISPENSASJON i frå LNF-føremål og GODKJENT oppføring av tilbygg og terrasse som vist i søknad av på følgjande vilkår: 1. Tiltaka kan plasserast som vist i søknaden med heimel i plan- og bygningslova Tiltakshavar er ansvarleg for at byggverket vert oppført i tråd føresegne gjeve i eller i medhald av med plan- og bygningsloven, herunder kommuneplanen og reguleringsplanen sine føresegner, jf plan- og bygningslova 23-1, 2. ledd. Om søknaden er i strid med offentlege føresegner, gjeld føresegnene føre løyvet. 3. Fritidsbustaden skal ha godkjent avlaup. Det må sendast inn søknad om etablering av lovleg godkjent avlaupsløysing før arbeida tek til. 4. Det må leggjast fram dokumentasjon på at eigedomen har lovleg avkjørsle til kommunal veg eller det må søkjast om avkjørsleløyve til kommunal veg. Alternativt må avkjørsle til kommunal veg stengast. Med heimel i plan- og bygningslova 19-2 vert det gjeve avslag på søknad om dispensasjon i frå LNF-føremål og byggeforbod mot vassdrag etter kommuneplan for Radøy kommune for oppføring av bod som omsøkt. 105/2017, Byggesak gbnr 28/101 Kvalheim nedre/bressvika - einebustad - vedtak om utsatt frist for retting Med heimel i plan- og bygningslova 32-2 vert vedtak i sak 080/2017 endra slik at frist for retting vert sett til Tilsvarande vert forfall for tvangsmulkt med heimel i plan- og bygningslova 32-5 endra til Det er kun fristdato som er endra ved dette vedtaket. Vedtak i sak 080/2017 gjeld for øvrig uendra. 099/2017, Byggesak Gbnr 33/54 Hella Indre - tilbygg til eksisterande kai - dispensasjon frå arealføremål og byggegrense mot sjø - dispensasjonsvedtak Med heimel i plan- og bygningslova 19-2 vert det godkjent DISPENSASJON frå arealføremål og byggegrense mot sjø ved utvidelse av kai på følgjande vilkår: 1. Tilbygg til kai skal i hovudsak plasserast som vist i dispensasjonssaka, men slik at endeleg storleik vert å godkjenne i byggesaka.

10 2. Søkjer må innhente eventuelt naudsynt løyve frå Bergen og omland hamnevesen. 100/2017, Byggesak Gbnr 78/3 Solheim austre - driftsbygning - løyve til tiltak Med heimel i plan- og bygningslova 20-1 a og e, jf b, 20-4 b og byggesaksforskrifta 3-2 a vert det gjeve løyve til tiltak for riving av eksisterande garasje og oppføring av driftsbygning på følgjande vilkår: 1. Tiltaket skal plasserast som vist i situasjonsplan datert med heimel i pbl Tiltakshavar er ansvarleg for at byggverket vert oppført i tråd føresegne gjeve i eller i medhald av plan- og bygningsloven, herunder kommuneplanen og reguleringsplanen sine føresegner, jf plan- og bygningslova 23-1, 1. ledd. Om søknaden er i strid med offentlege føresegner, gjeld føresegnene føre løyvet. 108/2017, Miljøsak Gbnr 14/17, 104, 171, 172 Soltveit - utsleppsløyve forureiningslova - godkjenning Vedtak: Med heimel i forureiningslova 11, forureiningsforskrifta 12-3 og 12-5 og Lokal forskrift om utslepp frå mindre avlaupsanlegg for Radøy kommune 7 vert det gjeve UTSLEPPSLØYVE for utslepp frå minireinseanlegg reinseklasse A på følgjande vilkår: 1. Det skal monterast tilstrekkeleg dimensjonert typegodkjent minireinseanlegg i reinseklasse A. Restutsleppet frå minireinseanlegget skal førast i tett leidning til heilårsresipient som omsøkt og vist på kart. Avløpsanlegget skal utførast i samsvar med forskrift om utslepp frå mindre avlaupsanlegg for Radøy kommune. 2. Om anlegget er avhengig av at det må tømmast for slam med jamne mellomrom, må avstand til plass med mogelegheit for parkering av tømmebil vere maksimum 100 meter, og botnen av anlegget må då ikkje leggjast lågare enn at løftehøgda til tømmebil (ikkje overstig 8 meter). 3. Tiltaket er søknadspliktig etter Plan- og bygningslova. Søknad om løyve til tiltak må sendast inn av kvalifisert føretak og godkjennast før arbeidet kan setjast i gang. 4. Alt arbeid skal følgje føresegne gjeve i eller i medhald av forureiningslova og plan- og bygningslova. Om søknaden er i strid med offentlege føresegner, gjeld føresegnene føre løyvet. 5. Før det vert gjeve ferdigattest/mellombels bruksløyve for avløpsanlegget må det liggje føre stadfesting frå montør, serviceavtale for drift og vedlikehald og koordinatar for plassering av anlegget. 110/2017, Miljøsak Gbnr 14/17, 104, 171, 172 Soltveit - utsleppsløyve og reinseanlegg - godkjenning Med heimel i plan- og bygningslova 20-1, 20-2, 20-3 vert det GODKJENT søknad om løyve til tiltak i eitt-trinn som omsøkt for etablering av avløpsanlegg/minireinseanlegg på eigedom gnr. 14 bnr. 17, 104, 171, 172 på følgjande vilkår:

11 1. Tiltaket kan plasserast i som vist i søknaden med heimel i plan- og bygningslova Det vert føresett at tiltaket vert utført i tråd føresegne gjeve i eller i medhald av med plan- og bygningsloven, herunder kommuneplanen og reguleringsplanen sine føresegner. Dersom søknaden er i strid med offentlege føresegner, gjeld føresegnene føre løyvet. 3. Heile tiltaket vert godkjent i tiltaksklasse Før det vert gjeve ferdigattest/mellombels bruksløyve for tiltaket må følgjande liggje føre: Faktisk plassering av tiltaket skal vere innmålt, og koordinatar sendt kommunen. 106/2017, Miljøsak Gbnr 83/21 Haukeland nordre - utslepp - søknad om løyve til tiltak - ansvarsrettar - godkjenning Vedtak: Med heimel i plan- og bygningslova 20-1, 20-2, 20-3 vert det GODKJENT søknad om løyve til tiltak i eitt-trinn omsøkt for etablering av minireinseanlegg på eigedom gnr. 83 br. 21: 1. Tiltaket kan plasserast i som vist i søknaden med heimel i plan- og bygningslova Det vert føresett at byggverket vert oppført i tråd føresegne gjeve i eller i medhald av med plan- og bygningsloven, herunder kommuneplanen og reguleringsplanen sine føresegner. Dersom søknaden er i strid med offentlege føresegner, gjeld føresegnene føre løyvet. 3. Heile tiltaket vert godkjent i tiltaksklasse Før det vert gjeve ferdigattest/mellombels bruksløyve for tiltaket må følgjande liggje føre: 1. Faktisk plassering av tiltaket skal vere innmålt og koordinatar sendt skal vere sendt til kommunen. 2. Servicekontrakt for drift og vedlikehald skal vere sendt til Radøy kommune. 104/2017, Miljøsak Gbnr 83/21 Haukeland nordre - utslepp - søknad om utslepp av sanitært avløpsvatn - godkjenning Vedtak: Med heimel i forureiningslova 11, forureiningsforskrifta 12-3 og 12-5 og Lokal forskrift om utslepp frå mindre avlaupsanlegg for Radøy kommune 7 vert det gjeve UTSLEPPSLØYVE for utslepp frå minireinseanlegg reinseklasse A på følgjande vilkår: 1. Det skal monterast tilstrekkeleg dimensjonert typegodkjent minireinseanlegg i reinseklasse A. Restutsleppet frå minireinseanlegget skal førast i tett leidning til heilårsresipient som omsøkt og vist på kart. Avløpsanlegget skal utførast i samsvar med forskrift om utslepp frå mindre avlaupsanlegg for Radøy kommune. 2. Om anlegget er avhengig av at det må tømmast for slam med jamne mellomrom, må avstand til plass med mogelegheit for parkering av septikbil vere maksimum 100 meter, og botnen av anlegget må då ikkje leggjast lågare enn at løftehøgda til septikbil (ikkje overstig 8 meter). 3. Tiltaket er søknadspliktig etter Plan- og bygningslova. Søknad om løyve til tiltak må sendast inn av kvalifisert føretak og godkjennast før arbeidet kan setjast i gang.

12 4. Alt arbeid skal følgje føresegne gjeve i eller i medhald av forureiningslova og plan- og bygningslova. Om søknaden er i strid med offentlege føresegner, gjeld føresegnene føre løyvet. 5. Før det vert gjeve ferdigattest/mellombels bruksløyve for avløpsanlegget må det liggje føre stadfesting frå montør, serviceavtale for drift og vedlikehald og koordinatar for plassering av anlegget. 107/2017, Miljøsak Gbnr 99/57 Ystebø - utsleppsløyve - søknad - godkjenning Vedtak: Med heimel i forureiningslova 11, forureiningsforskrifta 12-3 og 12-5 og Lokal forskrift om utslepp frå mindre avlaupsanlegg for Radøy kommune 7 vert det gjeve UTSLEPPSLØYVE for utslepp frå minireinseanlegg reinseklasse A på følgjande vilkår: 1. Det skal monterast tilstrekkeleg dimensjonert typegodkjent minireinseanlegg i reinseklasse A. Restutsleppet frå minireinseanlegget skal førast i tett leidning til heilårsresipient som omsøkt og vist på kart. Avløpsanlegget skal utførast i samsvar med forskrift om utslepp frå mindre avlaupsanlegg for Radøy kommune. 2. Om anlegget er avhengig av at det må tømmast for slam med jamne mellomrom, må avstand til plass med mogelegheit for parkering av septikbil vere maksimum 100 meter, og botnen av anlegget må då ikkje leggjast lågare enn at løftehøgda til septikbil (ikkje overstig 8 meter). 3. Tiltaket er søknadspliktig etter Plan- og bygningslova. Søknad om løyve til tiltak må sendast inn av kvalifisert føretak og godkjennast før arbeidet kan setjast i gang. 4. Alt arbeid skal følgje føresegne gjeve i eller i medhald av forureiningslova og plan- og bygningslova. Om søknaden er i strid med offentlege føresegner, gjeld føresegnene føre løyvet. 5. Før det vert gjeve ferdigattest/mellombels bruksløyve for avløpsanlegget må det liggje føre stadfesting frå montør, serviceavtale for drift og vedlikehald og koordinatar for plassering av anlegget.

13 Radøy kommune Saksframlegg Saknr Utval Type Dato 017/2017 Hovudutval for plan, landbruk og teknisk PS Sakshandsamar Arkivsaknr.: Dokumentnr.: Arthur Kleiveland 17/915 17/5675 Meldingar og referatsaker Saksopplysingar: Det vert lagt fram følgjande meldingar og referatsaker: a. Regional jordvernkonferanse b. Fylkesmannen sin kandidat til jordvernpris 2017 c. Skogsamarbeid over eigedomsgrensene Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Meldingar og referatsaker vert tekne til orientering Vedlegg: Regional jordvernkonferanse Fylkesmannen sin kandidat til jordvernpris 2017 Skogsamarbeid over eigedomsgrensene

14 Regional jordvernkonferanse 2. oktober Beitelandskapet i Sæbø Landskapspark i Radøy kommune er vakkert. (Foto: Dirk Kohlmann / FMHO) Publisert Fylkesmannen i Hordaland skal saman med Fylkesmannen i Rogaland halde ein konferanse knytt til jordvern i Haugesund 2. oktober. Her blir mellom anna fortetting av bustadområde, transformasjon og konsentrert utbygging sett på programmet. Vi anbefaler politikarar, tilsette i kommunane og andre interesserte om å sette av datoen allereie no. Landbruks- og matdepartementet, LMD, har bedt fylkesmennene i Hordaland og Rogaland om å arrangere ein felles konferanse om jordvern. LMD meiner det er viktig å følgje opp den nasjonale jordvernkonferansen 7.juni med regionale konferansar i pressområda. Difor har departementet utfordra Hordaland og Rogaland, og Trøndelags-fylka. Departementet peikar på kommunane som ei viktig målgruppe for konferansen, men med sentrale tema som fortetting, transformasjon og konsentrert utbygging, er også andre velkomne til å melde seg på. Fylkesmennene i Rogaland og Hordaland er i gang med arbeidet. For å få innspel til programmet har vi sendt ut brev til eit knippe organisasjonar. Men skulle også du som les dette ønske å gi innspel, så send det til fmhopostmottak@fylkesmannen.no innan 12.mai.

15

16 Fylkesmannen i Hordaland si kandidat til jordvernpris 2017 God bruk av overskotsmassar kan gi gode jordbruksareal (illustrasjonsfoto) (Foto: Øyvind Vatshelle / FMHO) Publisert Fylkesmannen i Hordaland innstiller Region Nordhordland som kandidat til jordvernpris. Bakgrunn I samband med nasjonal jordvernstrategi som blei lagt fram for Stortinget i Prop. 127 S ( ) om jordbruksoppgjeret m.m., var eitt av tiltaka å etablere ei nasjonal jordvernpris. Landbruks- og matdepartementet har som følgje av dette, saman med KS, utarbeida statuttar for ein slik pris. Formålet er å «styrke jordvernet. Prisen skal bidra til å øke oppmerksomheten om jordvernet, særlig i kommunene og fylkeskommunene, og få fram gode ideer og eksempler på tiltak, planer og strategier for å ta vare på dyrka mark.» Målgruppa er fylkeskommunar og kommunar som tek aktive grep i regionale planar og i kommune- og reguleringsplanar. Prisen vil bli delt ut annakvart år av ei jury som blir leda av landbruks- og matministeren, og prisen blir delt ut for første gong sommaren Fylkesmannen i Hordaland har blitt bede om å sende inn eit grunngjeve forslag om minst ein kandidat frå Hordaland fylke til Landbruks- og matdepartementet innan 1. april.

17 Kandidaten Fylkesmannen i Hordaland si kandidat til jordvernprisen 2017 er Region Nordhordland for rettleiaren «Jordmassar - frå problem til ressurs». Det er i brevet til Landbruks- og matdepartementet lagt vekt på at rettleiaren som er utarbeidd av kommunane i Nordhordland har bidrege til å rette fokus på dei ulike problemstillingane knytt overskotsmassar, slik at dei kan nyttast til å styrkje driftsgrunnlaget til landbrukseigedomar. Rettleiaren bidreg til å avklare sentrale spørsmål knytt sakshandsaming som dei private, men også det offentlege, har til gjennomføring av tiltak. Rettleiaren har vore til hjelp for ikkje berre dei kommunane som har utarbeidd den, men også for andre kommunar i Hordaland, slik at den beste jorda blir varetatt og nytta i eit framtidig perspektiv. Grunngjevinga for kandidaten ligg i si heilheit i høgre marg, saman med brevet frå Landbruks- og matdepartementet og statuttane til prisen og sjølve rettleiaren «Jordmassar frå problem til ressurs».

18 Skogsamarbeid over eigedomsgrensene Taubanedrift i Hordaland / FMHO) Publisert (Foto: Prosjektet «Eigedomsoverbyggande skogsamarbeid» skal byggje kompetanse og utvikle konsept for meir effektiv og berekraftig skogforvalting. Både skogeigarane av pilotområda i prosjektet og forvaltinga er positive. I samarbeid med Hordaland Fylkeskommune og Fylkesmannen i Hordaland ynskjer skogeigarane av 3 pilotområde i Hordaland å sjå på moglegheiter for felles forvalting av eigedomane. Dei første møta på Voss og i Bergen er gjennomførde. Interessa for prosjektet er stort og engasjementet hjå skogeigarane positivt. Skogbruk på Vestlandet Som produktivt skogareal på Vestlandet i dag reknar vi i all hovudsak skogreisingsskogen av gran. Noko av skogen har dimensjonar som er klar for hogst, medan noko av skogen framleis er for ung. Marknadsprisane for tømmer går opp og ned og tømmerkjøparane må tilpasse seg desse endringane. Mykje av tømmeret i dag vert frakta langvegs med båt til mellom anna Tyskland. Om hogsten er godt planlagd og skjer ved rett trealder, og tømmeret transporterast rasjonelt til bilveg eller kai, er det god økonomi for skogeigar og samfunnet. Likeins kan ein sjå dårleg økonomi ved hogst av for ung skog eller i område utan infrastruktur. Hogst av for ung skog skjer til dømes for å finansiere dei nybygde skogsvegane, eller at naboen hogger og ein sjølv seier ja til hogst på same tid for å spare flyttekostnader. Den einskilde skogeigar bør ta avgjersler for skogteigen sin stadig vekk, men har han

19 sjølv kompetansen? Er det rett tidspunkt for hogst, bør han plante gran eller andre treslag - eller skal han tilpasse hogstform slik at naturen sjølv gjev tilbod om ny forynging? Kan ung og eldre skog tynnast for å sikre større stabilitet mot vinterstormane som allereie har øydelagt store investeringar og framtidig inntekt? Kva med stadig strengare omsyn til biomangfald og friluftslivinteresser? Meir og betre rådgjeving til skogeigarane Ein står altså ovanfor store oppgåver når det gjeld rådgjeving til skogeigarane om til dømes forynging, skjøtsel, vegbygging, hogst og økonomi. Rådgjevinga må vere meir enn berre å fylle ut tilskotsskjema og godkjenne skogsvegar. Rådgjevinga må i større grad gje skogfaglege råd om berekraftig skogsdrift og større inntekter for skogeigarane og samfunnet enn i dag. Fordi eigedomane er små og terrengtilhøve på Vestlandet er særs utfordrande, vil ein truleg lukkast betre med samarbeid på tvers av eigedomsgrensene. Prosjektet har som mål å etablere større forvaltingseiningar eigd av skogeigarane, for ein meir heilskapleg rasjonell forvalting og drift av skogane. Dei kommunale skogbrukssjefane i samarbeid med skogeigarane i pilotområda utviklar no konsept for meir skogsamarbeid og aktiv rådgjeving på tvers av eigedomsgrensene. Prosjektet vil vare i tre år. Mykje av vegen vert til undervegs dette er nybrotsarbeid på Vestlandet og i Noreg. Etter at eit frivillig samarbeid er på plass, vil ein diskutere med skogeigarane korleis dei ynskjer å utvikle framtidsskogen. Kva slags ambisjonar har dei for skogsdrift og korleis eit samarbeid kan bli varig, nyttig og meir forpliktande for den einskilde eigar. Vi ynskjer å byggje kompetanse og hauste erfaringar i alle ledd ein vinn-vinn-situasjon mellom eigarane, næringa og forvaltinga.

20 Radøy kommune Saksframlegg Saknr Utval Type Dato 018/2017 Hovudutval for plan, landbruk og teknisk PS Sakshandsamar Arkivsaknr.: Dokumentnr.: Tonje Nepstad Epland 17/537 17/4843 Byggesak gbnr 14/75,105 Soltveit - båtheis - dispensasjon frå arealføremål og byggeforbod i strandsone Saksopplysingar: Tiltak Det er søkt om oppføring av båtheis. Eigedomen er frå før bygd med fritidsbustad og nokre andre tiltak. Dispensasjon Det er trong for dispensasjon frå arealføremål etter Kommuneplan for Radøy kommune og frå byggeforbod i strandsone etter plan- og bygningslova 1-8. Dokumentasjon og opplysningar i søknaden Det vert vist til søknad mottatt og tilleggsopplysningar motteke Søknaden er vedlagt kart som viser omtrentleg plassering av båtheisen. Kartet er i målestokk 1:1000 og er ikkje målsett. Kommunen har etterlyst målsett situasjonsplan, men har ikkje motteke dette. Det er såleis ut i frå søknaden ikkje mogleg å fastslå konkret plassering. Det er ikkje opplysningar i søknaden om båtheisen sin storleik, men leverandøren har i e-post av opplyst at båtheisen har ein høgde på motorboksane på ca. 150 cm over vassflaten, og ein bredde på ca. 250 cm mellom H-bjelkane. Lengda på armane som båten kvilar på er ca. 215 cm. Det er vidare i e-post av opplyst at båtheisen skal monterast på fjell og at bjelkane vert bolta i fjellet med ein vinkel på ca. 23 grader. Kommunen legg etter dette til grunn at båtheisen ikkje skal monterast på eksisterande kai på eigedomen. Kommunen har den motteke eit bilete frå leverandøren av ein båtheis som skal vere tilsvarande omsøkt båtheis.

21 Grunngjeving Grunngjevinga for søknad om dispensasjon er at: Planstatus Planlagt båtheis skal ikkje ha betydning verken for lokal båttrafikk eller alminnelig tilgang til strandsone. Båtheisen skal ha stor lettelse for meg å komme med båt til land. Jeg vil også nevne at det allerede finnes mange slike båtheiser i Radøy komune. Eigedomen ligg i uregulert område innafor det som i kommuneplan for Radøy er definert som område for landbruk, natur og friluftsområde (LNF). Arealføremål i sjø er fleirbruksområde for bruk og vern av sjø (FNFF). Uttal frå annan styresmakt Saka er sendt på høyring til Fylkesmannen i Hordaland den Det ligg føre slik uttale datert : Vi synes det er positivt at kommunen løftar opp denne problemstillinga utover denne eine konkrete saka. Denne type båtheisar er også upløgd mark for Fylkesmannen, slik at i denne uttalen får kommunen nokre første refleksjonar og vurderingar frå oss. Dette er eit tema som vi heilt sikkert kjem nærare tilbake til. Det aller viktigaste er å gjere slik som de allereie har gjort, nemleg å krevje søknad. Generelt vurderer vi hos oss at ein slik konstruksjon blir vurdert litt på same vis som ei flytebrygge. Er båtheisen lokalisert til ein kai, brygge etc., det vil seie til ein tiltak som allereie er godkjent og etablert, vil ein båtheis vere rimeleg kurant. Blir derimot båtheisen lokalisert til eit inngrepsfritt areal, slik som i den fjellveggen som vist i eksempelet frå oversendinga, vil vere konfliktfullt i forhold til strandsonevernet.

22 Akkurat som med båtplassar generelt, bør kommunen også sjå på om båtheisar bør lokaliserast til fellesanlegg. Eller at eit fellesanlegg vil avhjelpe slik at «behovet» for båtheis vert redusert. Det er veldig bra at kommunen tar tak i problemstillinga tidleg. Kor populære slike båtheisar vil bli, og kva som er marknad for slike konstruksjonar, veit vi ikkje enda. Så dette er ein tematikk som Fylkesmannen ønskjer å følgje tett opp, og ønskjer å ha ein god dialog med kommunen om. For den konkrete saka på Soltveit, stiller Fylkesmannen seg i utgangspunktet positiv til båtheis under føresetnad av at den blir forankra til ei allereie godkjent kai/brygge slik det ser ut til på flyfotoet. Skulle det vise seg at kaien/brygga er ulovleg oppført, må kommunen krevje søknad for alle tiltaka samla og gjennomføre ei ny behandling med ny høyring. Fylkesmannen har i sin uttale lagt til grunn at båtheisen skal plasserast på ein kai. Kommunen har difor i e-post av bedt fylkesmannen presisere om uttalen skal forståast som ein negativ uttale for det tilfelle at båtheisen skal monterast på berg. Fylkesmannen har i e-post av uttalt at: Ja det er rett tolka. Så får kommunen sjå nærare på kor godt tilpassa båtheisen er tilpassa i forhold til brygge/kai, landskap etc., og kor konfliktfullt tiltaket er i høve til strandsonevernet. Skulle trenden bli at slike båtheisar generelt blir montert på fjellveggar, vil det vere ein lite ønskja utvikling. Løyve etter hamne- og farvasslova Bergen og omland havnevesen har i e-post til Radøy kommune av avklart at båtheis er ein type tiltak som krev løyve etter hamne- og farvasslova. Det ligg føre positiv førehandsuttale frå Bergen og omland havnevesen av Tiltakshavar må sjølv søkje om løyve etter hamne- og farvasslova. Kulturminne Det er ikkje kjente kulturminne på eigedomen. Nabovarsling Kommunen har motteke kopi av nabovarsel datert og Varslinga er mangelfull i høve pbl Det er mellom annan ikkje opplyst mottakar for merknader. Kvitteringsliste er ikkje påført mottakarsignatur eller stempel frå posten. Nabovarslingsfristen var ikkje utløpt når søknaden vart sendt til kommunen Kommunen har ikkje motteke merknader i saka. Kommunen har i brev av bedt om stadfesting frå søkjer om at det ikkje har komen nabomerknader. Kommunen har ikkje motteke stadfesting frå søkjer.

23 Plassering Plassering av tiltaket er omtrentleg vist i kart datert (mottatt ). Kartet er i 1:1000 og er ikkje målsatt. Plassering er ikkje tilstrekkeleg i kartet. Mangelen er meddelt søkjer i brev av Situasjonsplan mottatt Ortofoto 2015 LOVGRUNNLAG: Det følgjar av plan- og bygningslova (pbl.) 11-6 og 1-6 at tiltak ikkje kan setjast i verk i strid med kommuneplan. Vidare følgjer det av pbl. 1-8 at det er byggeforbod i strandsone for alle andre tiltak enn fasadeendring. Kommunen har høve til å gje dispensasjon frå føresegner gjeve i eller i medhald av plan bygningslova med heimel i pbl

24 Det er to vilkår som må vere oppfylt for å gje dispensasjon etter pbl For det første må dei omsyna som ligg bak føresegna det dispenserast i frå ikkje verte vesentleg tilsidesett. For det andre må fordelane ved å gje dispensasjon vere klårt større enn ulempene, etter ei samla vurdering. Ved dispensasjon frå planar skal nasjonale og regionale rammer og mål tilleggjast særleg vekt, og det bør ikkje gjevast dispensasjon frå planar når ein direkte råka statleg eller regional styresmakt har gjeve negativ uttale til søknaden, jf. pbl. 19-2(4). Ved dispensasjon frå lov og forskrifter skal det leggjast særleg vekt på dispensasjonen sine konsekvensar for helse, miljø, tryggleik og tilgjenge. Det kan setjast vilkår for dispensasjonen, jf. pbl Vilkåra må liggje innafor ramma av dei omsyn loven skal ivareta, og det må vere ein naturleg samanheng mellom dispensasjon og vilkår, til dømes slik at vilkår så langt som mogleg kompenserer for ulemper dispensasjon kan medføre, jf. Ot.prp. nr. 56 ( ) s 102. Søknad om dispensasjon skal vere grunngjeve, jf pbl VURDERING: Båtheis er ein ny type tiltak som kommune ikkje har røynsle med frå før. Heller ikkje våre samarbeidskommunar i Nordhordland, eller Fylkesmannen i Hordaland, har handsama søknader som gjeld båtheis. Radøy kommune har fått nokre førespurnader om båtheisar, og me har gjennom flyfoto avdekka at det allereie er ført opp to båtheisar i kommunen utan søknad. Båtheis er ein søknadspliktig konstruksjon etter plan- og bygningslova 20-1a. Når tiltaket er søknadspliktig vil det samstundes vere bunden av arealføremål i plan, jf. plan- og bygningslova 1-6. Om tiltaket ikkje er i tråd med arealføremål i plan og kjem i strid med byggeforbod i strandsone etter plan- og bygningslova 1-8 vil det krevje dispensasjon, jf. også uttale frå Fylkesmannen i Hordaland i saka. Plassering av tiltaket er ikkje nøyaktig vist i søknaden og det ligg ikkje føre teikningar/illustrasjonar som synar kva konsekvensar tiltaket vil få for strandsoneverdiane, spesielt landskap og estetikk på aktuell plassering. Kommune har etterlyst meir opplysningar, men søkjar har vist til det som allereie er sendt inn. Kommunen har i dialog med leverandøren fått avklart storleiken på båtheisen, og at båtheisen skal monterast direkte på fjell. Søknaden vert handsama som den ligg føre. Vurderingstemaet for rådmannen har vore om ein dispensasjon i saka vesentleg vil setje til side omsynet bak føresegna det vert dispensert i frå. Dispensasjonssøknaden er knapp og grunngjevinga er i hovudsak knytt til personlege behov hjå søkjer. Omsynet bak arealføremålet LNF Omsyna bak LNF-føremålet er i hovudsak å verne om samfunnsinteresser knytt til landbruk, natur og

25 friluftsliv. Det er ynskjeleg å unngå uheldig omdisponering og fragmentering av landbruksområde og anna grønstruktur. Båtheisen er eit mindre tiltak og endrar ikkje tilhøva på eigedomen vesentleg. Landbruksinteressene er allereie tilsidesett. Tiltaket er plassert med ein nærleik til fritidsbustaden som tilseier at tiltaket ikkje endrar tilhøva for friluftslivet vesentleg eller råker allemansrettar. Tiltaket er lite og råker i liten grad naturomsynet. Det er rådmannen si vurdering at omsynet bak arealføremålet LNF ikkje vert vesentleg sett til side av en dispensasjon i saka. Omsynet bak arealføremålet Bruk og vern av sjø (FNFF) Omsynet bak Fleirbruksområde for bruk og vern av sjø ferdsle, natur, friluftsliv og fiske (FNFF) er å verne om samfunnsinteresser knytt til at bruk av sjøareala kan skje sidestilt og med omsyn til naturressursane. Båtheisen vil i nedsenka posisjon berøre arealføremål Bruk og vern av sjø, men i svært liten grad. Omsynet til ferdsle til sjøs vert teke i vare gjennom Bergen og omland hamnevesen sin sakshandsaming etter hamne- og farvasslova. Det er rådmannen si vurdering at omsynet bak arealføremålet Bruk og vern av sjø ikkje vert vesentleg sett til side av en dispensasjon i saka. Omsynet bak byggeforbod i strandsone (strandsonevernet) Omsynet bak byggjeforbodet i strandsona er å gje strandsona eit særskilt vern og halde den fri for tiltak for å sikre ålmenta sine interesser, spesielt ferdsle og friluftsinteresser, landskapsomsyn og verneinteresser. Desse omsyna vil, i varierande grad, og gjerde seg gjeldande på ein bygd eigedom. Til dømes vil landskapsomsyn, herunder landskapsestetikk, tilseie at fysiske inngrep og/eller anlegg i strandlina lyt avgrensast. Det er rådmannen si vurdering at det er omsynet til landskapet, eksponering i frå sjø og visuelle kvalitetar som gjer seg sterkast gjeldande i denne saka. Å verne kystlandskapet, kulturelle kvalitetar i farleia og unngå nedbygging av strandsona inngår i omsynet bak strandsonevernet. Den aktuelle strandsona er allereie delvis nedbygd både på denne eigedomen og øvrige eigedomar, men mange av tiltaka har status som lovbrottssaker og skal ikkje tilleggjast vekt i kommunen sin vurdering av landskapsverkanden i denne saka. Til dømes skal kommunen sjå bort i frå kai som er oppført på søkjer si eigedom i 2009, og som kommunen har kravd fjerna ved brev til tiltakshavar av Båtheisen er ein rein teknisk innretning utan arkitektoniske eller estetiske kvalitetar, og er uført i eit materiale som vil kunne gje sol-/lysrefleksjonar og der av fjernverknad. Den skil seg vesentleg frå tradisjonelle bygningstiltak i strandsone som naust, kaier og lunnar. Som ein del av eit område som allereie er bygd med kaianlegg og andre tekniske innretningar, som til dømes eit småbåtanlegg, vil ein båtheis kunne vere ein naturleg del av landskapsbilete. I eit LNF område der strandsona i hovudsak skal vere fri for tiltak vil ein båtheis vere eit vesentleg framandelement i landskapet. Fylkesmannen har også i sin uttale vist til at lokalisering av båtheisar i et elles inngrepsfritt areal vil

26 vere konfliktfylt i høve strandsonevernet. I vektinga av fordelar og ulemper har rådmannen særleg lagt vekt på presedensverknaden av saka. Dette er den første saka kommunen handsamar som gjeld båtheisar og saka vil skape presedens for seinare tilsvarande saker. Fylkesmannen har i sin uttale sagt at «Skulle trenden bli at slike båtheisar generelt blir montert på fjellveggar, vil det vere ein lite ønskja utvikling.» Ved å opne for dispensasjon i denne saka vil ein nettopp skape presedens for ein slik uønska utvikling. Søkjer har vist til at det allereie er mange tilsvarande båtheisar i Radøy kommune. Kommunen er kjent med at det er ført opp to båtheiser i kommunen. Begge er registrert som lovbrottssaker og kan ikkje tilleggjast vekt i vurderinga i denne saka. Dispensasjonssøknaden er elles grunngjeve i omsyn av rein privat karakter for søkjer. Plan- og bygningslova skal ivareta langsiktig forvaltning av areal. Medan eigar- og brukartilhøve vil endre seg over tid. Reint personlege fordelar skal difor normalt ikkje ha avgjerande vekt i dispensasjonsvurderinga, jf. Ot.prp.nr. 32 ( ) s I denne saka vil det å opne for oppføring av båtheis setje til side strandsoneinteressene utan ein klar overvekt av fordelar sett i eit samfunnsperspektiv. Dette vil igjen kunne svekke kommuneplanen som informasjonskjelde og styringsverktøy. Etter ei samla og konkret vurdering finn rådmannen at vilkåra for å gje dispensasjon frå arealføremål og byggeforbod i strandsone som omsøkt ikkje er oppfylt. Sakshandsamingsfrist Sakshandsamingsfrist etter plan- og bygningslova 21-7 er 12 veker, pluss eventuelt høyringsperiode på 4 veker: Søknad om tillatelse til tiltak etter 20-2 som krever dispensasjon fra plan eller planbestemmelser, skal avgjøres av kommunen innen 12 uker. Fristen løper ikke i den tiden søknaden ligger til uttalelse hos regionale og statlige myndigheter, jf Søknaden er motteke , med tilleggsopplysningar mottatt Nabovarslingsfristen utløpe Søknaden er ikkje kompett og klar for handsaming, og sakshandsamingstida er ikkje starta. Søknaden er handsama Sakshandsamingstida har vore 0 veker inkludert høyringsperiode, og søknaden er handsama innan sakshandsamingsfristen. Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Det vert ikkje gjeve dispensasjon frå arealføremål og byggeforbod i strandsone for oppføring av båtheis. Grunngjeving for vedtaket går fram av saksutgreiinga. Vedtaket har heimel i plan- og bygningslova 19-2 jf. 1-8 og 11-6.

27 Vedlegg: Byggesak Gbnr 14/75, 105 Soltveit - Båtheis - Søknad om dispensasjon Situasjonskart Byggesak Gbnr 14/75, 105 Soltveit - Båtheis - førehandsuttale sony Byggesak Gbnr 14/75, 105 Soltveit - Båtheis - dispensasjon - uttale

28

29

30

31

32 .L é.ls... eaw). ` Jl y...l å I VA /1P, «.1. rj W _x Lu. u i m _k, P.. `. \, Vr 1.32i..U...f 4.;.._ Wu, wm,w x r. f, \ /

33 Sakshandsamar, telefon Morten Sageidet, Vår dato Dykkar dato Vår referanse 2017/ Dykkar referanse 17/537 Radøy kommune Radøyvegen Manger Uttale til søknad om dispensasjon til båtheis på gnr. 14 bnr. 75,105, Soltveit, Radøy Vi viser til kommunen si oversending i saka. Saka gjeld søknad om båtheis på gnr. 14 bnr. 75,104 på Soltveit. Fylkesmannen er samd med kommunen i at ein slik teknisk konstruksjon er søknadspliktig etter 20-1 i plan- og bygningslova, og som då krev dispensasjon både frå LNF-føremålet i kommuneplanen og byggeforbodet i 1-8 i plan- og bygningslova. Vi synes det er positivt at kommunen løftar opp denne problemstillinga utover denne eine konkrete saka. Denne type båtheisar er også upløgd mark for Fylkesmannen, slik at i denne uttalen får kommunen nokre første refleksjonar og vurderingar frå oss. Dette er eit tema som vi heilt sikkert kjem nærare tilbake til. Det aller viktigaste er å gjere slik som de allereie har gjort, nemleg å krevje søknad. Generelt vurderer vi hos oss at ein slik konstruksjon blir vurdert litt på same vis som ei flytebrygge. Er båtheisen lokalisert til ein kai, brygge etc., det vil seie til ein tiltak som allereie er godkjent og etablert, vil ein båtheis vere rimeleg kurant. Blir derimot båtheisen lokalisert til eit inngrepsfritt areal, slik som i den fjellveggen som vist i eksempelet frå oversendinga, vil vere konfliktfullt i forhold til strandsonevernet. Akkurat som med båtplassar generelt, bør kommunen også sjå på om båtheisar bør lokaliserast til fellesanlegg. Eller at eit fellesanlegg vil avhjelpe slik at «behovet» for båtheis vert redusert. Det er veldig bra at kommunen tar tak i problemstillinga tidleg. Kor populære slike båtheisar vil bli, og kva som er marknad for slike konstruksjonar, veit vi ikkje enda. Så dette er ein tematikk som Fylkesmannen ønskjer å følgje tett opp, og ønskjer å ha ein god dialog med kommunen om. Fylkesmannen i Hordaland Postadresse: Postboks 7310, 5020 Bergen Besøksadresse: Statens hus, Kaigaten 9, Bergen Telefon: Kommunal- og samfunnsplanavdelinga Kontakt: Nettside: Org.nr:

34 For den konkrete saka på Soltveit, stiller Fylkesmannen seg i utgangspunktet positiv til båtheis under føresetnad av at den blir forankra til ei allereie godkjent kai/brygge slik det ser ut til på flyfotoet. Skulle det vise seg at kaien/brygga er ulovleg oppført, må kommunen krevje søknad for alle tiltaka samla og gjennomføre ei ny behandling med ny høyring. Med helsing Egil Hauge fagdirektør Morten Sageidet seniorrådgjevar Brevet er godkjent elektronisk og har derfor inga underskrift. Kopi til: Hordaland fylkeskommune Postboks Bergen 2

35 Radøy kommune Saksframlegg Saknr Utval Type Dato 019/2017 Hovudutval for plan, landbruk og teknisk PS Sakshandsamar Arkivsaknr.: Dokumentnr.: Tonje Nepstad Epland 16/ /4847 Delingssak gbnr 99/15 Ystebø - ny grunneigedom - dispensasjon frå arealføremål og deleforbod i strandsone - 2. gongs handsaming Saksopplysingar: Saka gjeld søknad om oppretting av ny grunneigedom for fritidsbustad. Saka var handsama av hovudutval for plan, landbruk og teknisk i møte , sak 10/2017. Hovudutvalet ynskjer synfaring i saka og utsette difor saka. PLT-vedtak sak 010/2017: Saka vert utsett. Saka vert lagt fram for hovudutvalet til ny handsaming. Nye opplysningar i saka: Det er i søknad om delingsløyve opplyst at eigedomen skal nyttast til «fritidseigedom» og kommunen har lagt til grunn at det gjeld søknad om ny grunneigedom for fritidsbustad. I samband med varsling av synfaring har søkjer i e-post av opplyst at Merk for øvrig, saka omhandlar ikkje at det er søkt om frådeling for å oppføre fritidsbustad. Dette gjeld ei frådeling for ein grunneigedom til fritidsbruk. Som følgje av e-post frå søkjer har kommunen i brev av opplyst søkjer om at saka må supplerast med følgjande tilleggsopplysningar: Opplysningar om føremålet med delinga Dokumentasjon for veg, vatn og avlaup Når det gjeld føremål har kommunen opplyst søkjer om følgjande: Dykkar søknad mottatt er mangelfullt utfylt ved at det ikkje er kryssa ut i skjemaet pkt 4. «Oppretta matrikkeleining skal nyttast til». I skjemaet pkt 11 «Spesifikasjon av parsellar det er søkt om» er det i kolonna «Parsellen skal nyttast til» ført på «Fritidsiegedom». Kommunen har difor lagt til grunn at søknad om deling gjeld ny

36 grunneigedom for fritidsbustad. ( ) Det er ikkje høve til å dele i frå ein grunneigedom utan at føremålet er definert. Det er i dykkar e-post opplyst at eigedomen skal nyttast til «Fritidsbruk», men utan at det skal førast opp fritidsbustad på eigedomen. Fritidsbruk utan oppføring av fritidsbustad er ikkje eit definert føremål. Kommunen skal i sin handsaming av saka leggje til grunn kva eigedomen objektivt sett fremstår som egna til, uavhengig av søkjer sine opplysningar, jf. forarbeidene til plan-og bygningslova 1985 (Ot.prp. nr 56 ( ) side 53. Søkjer har i e-post av opplyst at: Vurdering Kva eigedommen skal brukast til: Den skal i fyrste omgang brukast til friluftsliv. Det vil sei ein plass der ein kan drive med soling og bading. Lage mat på ei gruve og kanskje prøve fiskestanga, og slå opp telt. Elles skal den holdast i hevd på like linje med reisten av eigedommen. Slå graset og hogge ned tre som skal nyttast til ved. Kanskje med tid og stunder at ein av sønene mine vil søkje om å lage ein kai, naust eller hytte, men det er langt fram i tid. I første omgang kunne for friluftsliv. Dette er ein del av ein eigedom me hadde stor glede av som barn og vaksen, difor ønskjer me å dele av ein del til meg, slik mine foreldre også var einige om. Eigedommen har vore i familien i over hundre år, difor er den særs viktig for oss. "Frådelingsparten" skal kun nyttast til friluftsliv. Vurdering av uendra bruk Som følgje av dei nye opplysningane i saka må kommunen ta stilling til om delinga fell inn under den ulovfesta læra om deling til uendra bruk. Etter plan- og bygningslova 21-4 skal tiltak tillatast om tiltaket ikkje er i strid med lov eller plan. Det følgjer vidare av pbl 11-6 at kommuneplanen fastsett framtidig arealbruk for området og er bindande for nye tiltak eller utviding av eksisterande tiltak. Frådeling er å rekne som eit tiltak etter pbl 1-6. Avgjerande for om delinga krev dispensasjon er om tiltaket er i strid med kommuneplanen. Det må vurderast om delinga oppfyller vilkåra for deling til uendra bruk, og følgjeleg ikkje er eit nytt tiltak som endrar den framtidige arealbruken av LNF-området. Er vilkåra ikkje oppfylt vert tiltaket rekna som eit nytt tiltak i LNF-området. For at frådeling skal reknast som frådeling til uendra bruk må bruken av området både vere etablert og lovleg før området vart avsett til LNF-føremål, jf. Planjuss nr 1/2012 s. 48, og bruken må vere vidareført utan lengre avbrot. I tillegg følgjer det av Ot.prp. nr. 45 ( ) s. 53 at: Når det gjelder fradeling av eigedom ( ) er det avgjørende hva det aktuelle areal fremstår som

37 egnet til. Dersom fradelingen gjelder areal som mest naturlig fremstår som byggetomt, er det dette som må legges til grunn, sjølv om det på nåværende tidspunkt ikke er aktuelt å bebygge arealet. Føremålet med delinga i denne saka er å oppnå eigarskap til ein del av eigedomen. LNF-føremålet skal nyttast på areal som anten skal sikrast for landbruksføremål, eller sikrast som urørte naturområder til bruk for ålmenta. Arealet som er søkt frådelt i denne saken fremstår som utmark og er per i dag i brukt i tråd med arealføremålet til sporadisk uttak av ved, samt ferdsle og friluftsliv for grunneigar og ålmenta. Bruken som har funne stad på eigedomen er langt på veg i samsvar med allemannsretten. Ein bruk som i hovudsak er i samsvar med allemannsrettar stettar ikkje vilkåra om intensitet i bruk. Det føreligg såleis ikkje ein etablert bruk som oppfyller dei ulovfesta krava til frådeling til uendra bruk. Om læra om uendra bruk hadde opna for frådeling av ubygd LNF-områder som vert nytta til friluftsliv, ville store deler av LNF-areala kunne frådelast med heimel i den ulovfesta læra om uendra bruk. Ein slik forståing av regelverket ville utholde tiltaksforbodet i LNF-områdane. Tunge omsyn til føreseieleg og langsiktig arealforvaltning taler difor for at det må skiljast mellom frådeling av eigedom med ein lovleg etablert bruk og oppretting av ubygde parsellar i LNF-området. Vidare skal det i vurderinga leggjast vekt på kva den frådelte eigedomen objektivt sett fremstår som egna til, uavhengig av søkjer sine opplysningar, jf. SOMB Det at søkjer ikkje har planar om å utvikle eigedomen vidare, men bare ynskjer å eige eigedomen er ikkje relevant i vurderinga. Det er rådmannen sin vurdering at eigedomen objektivt sett kan fremstå som egna til fritidsbustad, naust eller liknande tiltak, og at delinga kan leggje til rette for eit seinare krav om/forventning om å kunne bygge, jf. også som det fremgår av søkjer si e-post av : Kanskje med tid og stunder at ein av sønene mine vil søkje om å lage ein kai, naust eller hytte, men det er langt fram i tid. Det er etter dette rådmannen sin vurdering at det ikkje ligg føre ein etablert og lovleg bruk av eigedomen i tråd med vilkår i den ulovfesta læra om frådeling til uendra bruk. Rådmannen finn klar støtte for vurderinga i Fylkesmannen i Sogn og Fjordande (ref. 2016/ ) sin vurdering av klage frå Fylkesmannen i Hordaland som gjaldt frådeling av LNF-areal i Askøy kommune. Vurdering av dispensasjon Når vilkåra for uendra bruk ikkje er oppfylt vil deling krevje dispensasjon. I dispensasjonsvurderinga som er gjort i saksframlegg i 10/2017 er det lagt til grunn at søknaden gjeld ny grunneigedom for fritidsbustad. Det er no avklart at føremålet med delinga kun er eigarskap. I dispensasjonsvurderinga her skal det likevel takast utgangspunkt i at eigedomen objektivt sett er egna til arealbruk i strid med LNF-føremålet. Vurderinga vert difor ikkje vesentleg annleis enn vurderinga som er gjort i sak 10/2017 og rådmannen viser i hovudsak til denne. Når eigedomen objektiv fremstår som egna til bruk i strid med arealføremålet LNF er det rådmannen

38 si vurdering at omsynet til natur, friluftsliv og ålmenta sine interesser vert råka av delinga. Eigedomen ligg i eit langt samanhengande LNF-område med strandline mot Slettosen. Eigedomen ligg på eit nes, og områda på begge sider av fjorden er fremstår som ubygd. Ein frådeling vil leggje til rette for ein oppstykking av ei elles samanhengande og ubygd strandline, og vere sterkt i strid med nasjonale retningsliner for strandsoneforvaltning. Rådmannen vil også presisere at det i vurderinga av fordelar og ulemper skal gjerast ein breiare vurdering enn bare fordelane for søkjer. Fordelar som er av rein privat karakter skal ikkje tilleggjast særleg vekt i vurderinga. Det er hovudsakleg arealbruksomsyn som har relevans. Det er rådmannen si vurdering at dei nye opplysningane i saka ikkje endrar vurderinga og det resultatet som rådmannen tilrådde i sak 010/2017. Rådmannen sitt framlegg til vedtak er difor uendra. Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Det vert ikkje gjeve dispensasjon frå arealføremål LNF og byggje- og deleforbodet i strandsone. Grunngjeving for vedtaket går fram av saksutgreiinga og saksutgreiing i sak 010/2017. Vedtaket har heimel i plan- og bygningslova (pbl) 20-1m og 19-2 jf og 1-8. Vedlegg: Delingssak Gbnr 99/15 Ystebø - ny grunneigedom for fritidsbustad - dispensasjon frå arealføremål LNF og byggeforbod i strandsone Delingssak Gbnr 99/15 Ystebø - oppretting av grunneigedom - søknad om deling Opplysningar gjeve i nabovarsel Situasjonskart Delingssak Gbnr 99/15 Ystebø - oppretting av grunneigedom - søknad om dispensasjon Delingssak Gbnr 99/15 Ystebø - oppretting av grunneigedom - uttale Delingssak Gbnr 99/15 Ystebø - oppretting av grunneigedom - tilbakemelding om handsaming etter jordlova Delingssak gbnr 99/15 Ystebø - ny grunneigedom for fritidsbustad - melding om utsett sak for synfaring og trong for tilleggsopplysningar

39 Radøy kommune Saksframlegg Saknr Utval Type Dato 010/2017 Hovudutval for plan, landbruk og teknisk PS Sakshandsamar Arkivsaknr.: Dokumentnr.: Tonje Nepstad Epland 16/ /3340 Delingssak Gbnr 99/15 Ystebø - ny grunneigedom for fritidsbustad - dispensasjon frå arealføremål LNF og byggeforbod i strandsone Saksopplysingar: Bakgrunn Tiltak Det er søkt om frådeling av ny grunneigedom med føremål fritidsbustad. Planstatus Eigedomen ligg innanfor arealføremål LNF (landbruk, natur og Friluftsliv ) i Kommuneplan for Radøy kommune Store delar av eigedomen ligg samstundes innanfor bygge- og deleforbodssona mot sjø etter planog bygningslova 1-8.

40 Dispensasjon Det er trong for dispensasjon frå arealføremålet LNF i gjeldande kommuneplan. Det er vidare trong for dispensasjon frå bygge- og deleforbodet i 100-metersbeltet langs langs sjø etter plan- og bygningslova 1-8. Grunngjeving Grunngjeving for søknaden: Plassering Plassering er vist i kart vedlagt søknaden:

41 Dokumentasjon og opplysningar i søknaden Det vert elles vist til søknad om deling og dispensasjon mottatt vedlagt kopi av skjøter og utskrift frå grunnbok. Uttale frå annan styresmakt Søknaden er sendt på uttale til Fylkesmannen i Hordaland og Hordaland fylkeskommune den Det har ikkje komen uttale innan fristen. Handsaming etter jordlova Landbrukssjefen har i brev av vurdert at deling ikkje skal handsamast etter jordlova 12: Det ligg på ingen måte til rette for jordbruksproduksjon med økonomisk utbytte på eigedomen. Etter synfaring i området og nærare studier på kartet så ligg garden isolert frå andre gardsbruk i drift. Eigar nyttar i stor grad båt til å ta seg fram til eigedomen og det er ikkje køyreveg fram. Altså er ikkje arealet eigna som tilleggsjord til andre gardsbruk i drift. I realiteten er dette ein 22 dekar stor fritidstomt utan karakter av landbruksdrift. Fylkesmannen i Hordaland har i brev av stadfesta kommunen sin rettsbruk etter jordlova. Kulturminne Det er ikkje kjente kulturminne på eigedomen, men i skøyte frå 2005 er det opplyst at det er ein potetkjellar på eigedomen. Eigedomen ligg i område som er direkte knytt til den indre farlei. Naturmangfald Det er ikkje treff på eigedomen i naturbasen. Eigedoms- og bygningsstatus Eigedomen er på ca. 21 daa og er delt i frå gbnr. 99/7 i I følgje matrikkelen er eigedomen bygd med våningshus nytta som fritidsbustad og naust. Eigedomen var opphavleg bygd med bare ein løe (1908) og eigedomen var nytta til dyrking og beite. Kommunen har ikkje dokumentasjon på ombygging av løa til bueining/fritidsbustad. Nabovarsling Tiltaket er nabovarsla i samsvar med pbl Det ligg føre merknad frå eigar av gbnr. 99/11 og 99/12. Det er i merknaden vist til uklare grensar og manglande vegrett. Vatn og avløp (VA)

42 Eigedomen er ikkje sikra vatn og avlaup i samsvar med krav i plan- og bygningslova 27-1 og Tilkomst, avkjørsle og parkering Eigedomen er ikkje sikra lovleg tilkomst til offentleg veg i samsvar med krav i plan- og bygningslova Det er i søkanden opplyst at den nye parsellen skal ha gangsti over gbnr 99/15 og elles same vegretter som gbnr 99/15. Det er knytt nabomerknad til vegrett. Flom, skred og andre natur- og miljøforhold Det er ikkje avdekka risiko for uønska hendingar. LOVGRUNNLAG: Saka skal handsamast etter plan og bygningslova 20-1 m om deling. Det følgjar av plan- og bygningslova (pbl.) 11-6 og 1-6 at tiltak ikkje kan setjast i verk i strid med kommuneplan. Kommunen har høve til å gje dispensasjon frå føresegner gjeve i eller i medhald av plan bygningslova med heimel i pbl Det er to vilkår som må vere oppfylt for å gje dispensasjon etter pbl For det første må dei omsyna som ligg bak føresegna det dispenserast i frå ikkje verte vesentleg tilsidesett. For det andre må fordelane ved å gje dispensasjon vere klårt større enn ulempene, etter ei samla vurdering. Ved dispensasjon frå planar skal nasjonale og regionale rammer og mål tilleggjast særleg vekt, og det bør ikkje gjevast dispensasjon frå planar når ein direkte råka statleg eller regional styresmakt har gjeve negativ uttale til søknaden, jf. pbl. 19-2(4). Ved dispensasjon frå lov og forskrifter skal det leggjast særleg vekt på dispensasjonen sine konsekvensar for helse, miljø, tryggleik og tilgjenge. Det kan setjast vilkår for dispensasjonen, jf. pbl Vilkåra må liggje innafor ramma av dei omsyn loven skal ivareta, og det må vere ein naturleg samanheng mellom dispensasjon og vilkår, til dømes slik at vilkår så langt som mogleg kompenserer for ulemper dispensasjon kan medføre, jf. Ot.prp. nr. 56 ( ) s 102. Søknad om dispensasjon skal vere grunngjeve, jf pbl VURDERING:

43 Det er rådmannen sin vurdering at tiltaket ikkje er i tråd med arealføremålet LNF og vil ha trong for dispensasjon frå arealføremålet i gjeldande kommuneplan. Det er vidare trong for dispensasjon frå bygge- og deleforbodet i 100-meters beltet langs sjø etter plan og bygningslova 1-8. Vurderingstema for rådmannen har for det første vore om dei omsyna som ligg bak føresegna det er søkt dispensasjon i frå vert vesentleg tilsidesett. Omsyna bak LNF-føremålet er i hovudsak å verne om samfunnsinteresser knytt til landbruk, natur og friluftsliv. Det er ynskjeleg å unngå uheldig omdisponering og fragmentering av landbruksområde og anna grønstruktur. I vurderinga skal det leggjast vekt på konsekvensar for helse, miljø, tryggleik og tilgjenge, sikre ålmenta sine interesser, spesielt ferdsle og friluftsinteresser, landskapsomsyn og verneinteresser. Omsyna bak byggjeforbodet i strandsona er å gje strandsona eit særskilt vern og halde den fri for tiltak for å sikre ålmenta sine interesser, spesielt ferdsle og friluftsinteresser, landskapsomsyn og verneinteresser. Omsynet bak LNF føremålet og byggeforbodet i strandsone vil langt på veg vere samanfallande i denne saka og vurderinga vert difor gjort samla. Landbrukssjefen har i vurdering i høve jordlova konkludert med at eigedomen ikkje er egna for landbruksdrift og rådmannen legg til grunn at omsynet til landbruket ikkje vert vesentleg sett til side av ein dispensasjon i saka. Når det gjeld omsynet til landskapet og dei landskapsmessige strandsonevediane er det rådmannen sin vurdering at deling i seg sjølv ikkje råkar omsynet, men at deling med føremål fritidsbustad legg til rette for ein framtidig bruk som vil råke omsynet til landskapet og dei landskapsmessige strandsonevediane. Ein framtidig oppføring av fritidsbustad vil føre til nedbygging av strandsone og vil være vesentleg eksponert i frå sjø. Når det gjeld eksponering i frå sjø må det i denne saks særskilt peikast på eigedomen sin plassering i den indre farlei. Når de gjeld friluftsliv og tilgjenge for ålmenta er det rådmannen sin vurdering at frådeling med føremål fritidsbustad vil leggje til rette for privatisering av strandsona i området, og hindre ålmen ferdsle og friluftsliv. Rådmannen vil elles peike på at byggeforbodet i strandsona har vore skjerpa dei seinare åra og at det vil vere i strid med nasjonale føringar å opne nye områder for utbygging gjennom dispensasjonar. Eventuell ny utbygging i strandsona skal skje etter plan og bør skje som fortetting i allereie utbygde områder framfor å ta i bruk nye områder. Det er rådmannen sin vurdering at omsyna bak arealføremålet LNF og byggeforbod i strandsone vert vesentleg sett til side av ein dispensasjon i saka. Rådmannen går etter dette ikkje inn i vektinga av fordelar og ulemper. Sakshandsamingsfrist Sakshandsamingsfrist etter plan- og bygningslova 21-7 er 12 veker, pluss eventuelt høyringsperiode

44 på 4 veker: Søknad om tillatelse til tiltak etter 20-2 som krever dispensasjon fra plan eller planbestemmelser, skal avgjøres av kommunen innen 12 uker. Fristen løper ikke i den tiden søknaden ligger til uttalelse hos regionale og statlige myndigheter, jf Søknaden er motteke , men var først komplett og klar for handsaming når det låg føre handsaming etter jordlova Søknaden er handsama Sakshandsamingstida har vore 8 veker og søknaden er handsama innan sakshandsamingsfristen. Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Det vert ikkje gjeve dispensasjon frå arealføremål LNF og byggje- og deleforbodet i strandsone etter plan og bygningslova 1-8. Grunngjeving for vedtaket går fram av saksutgeiinga. Vedtaket har heimel i plan- og bygningslova (pbl) 20-1m og 19-2 jf og 1-8. Hovudutval for plan, landbruk og teknisk - 010/2017 PLT - handsaming: Hovudutvalet ønskjer synfaring i saka før utvalet tar stilling i saka. Det vart sett fram følgjande felles framlegg i møtet: Saka vert utsett. Hovudutvalet vedtok samrøystes framlegg til vedtak i møte. PLT - vedtak: Saka vert utsett. Vedlegg: Delingssak Gbnr 99/15 Ystebø - oppretting av grunneigedom - søknad om deling Opplysningar gjeve i nabovarsel Situasjonskart Delingssak Gbnr 99/15 Ystebø - oppretting av grunneigedom - søknad om dispensasjon Delingssak Gbnr 99/15 Ystebø - oppretting av grunneigedom - uttale Delingssak Gbnr 99/15 Ystebø - oppretting av grunneigedom - tilbakemelding om handsaming etter jordlova

45

46

47

48

49

50

51

52

53 Landbrukskontoret for Austrheim, Fedje og Radøy Teknisk forvaltning Referansar: Saksbehandlar: Dato: Dykkar: Kjartan Nyhammer Vår: 16/ /1065 Landbrukssak Gbnr 99/15 - Søknad om deling av grunneigedom - Treng ikkje handsaming etter jordlova Saksutgreiing: Me viser til motteke nemnde sak for handsaming etter jordlova Jordlova har til føremål å leggja tilhøva slik til rette at jordviddene i landet med skog og fjell og alt som høyrer til (arealressursane), kan verte brukt på den måten som er mest gagnleg for samfunnet og dei som har yrket sitt i landbruket. Ein føresetnad for at jordlova kjem til anvending er at areal som vert søkt omdisponert og/eller frådelt, enten alene eller saman med anna jordbruksareal på eiendomen, kan gje grunnlag for jordbruksproduksjon. Det må objektivt sett ligga til rette for jordbruksproduksjon. Produksjonen må samstundes vere av eit visst omfang, enten for salg eller for eige bruk. Området sin karakter vil spilla ei viss rolle. Det er relevant å trekkje inn i vurderinga om eigedomen ligg i eit typisk jordbruksområde. Eigedomen gbnr 99/15 har eit totaltareal på 21,8 dekar. Av dette er 2,9 dekar definert som fulldyrka mark og 6,1 dekar som beite. Det er ikkje køyreveg fram til eigedomen og eigedomen er utan hus og driftsbygning for husdyrhald. Vurdering : Det ligg på ingen måte til rette for jordbruksproduksjon med økonomisk utbytte på eigedomen. Etter synfaring i området og nærare studier på kartet så ligg garden isolert frå andre gardsbruk i drift. Eigar nyttar i stor grad båt til å ta seg fram til eigedomen og det er ikkje køyreveg fram. Altså er ikkje arealet eigna som tilleggsjord til andre gardsbruk i drift. I realiteten er dette ein 22 dekar stor fritidstomt utan karakter av landbruksdrift. Post Kontakt postmottak@radoy.kommune.no Telefon Konto Radøyvegen 1690, 5936 Manger Telefaks Org.nr

54 Konklusjon: På bakgrunn av dette finn ein at saka ikkje skal handsamast etter jordlova. Med helsing Kjartan Nyhammer Landbrukssjef Dette dokumentet er elektronisk godkjent og har difor ingen signatur. Mottakarar: Teknisk forvaltning Side 2 16/2218-2

55 Sakshandsamar, innvalstelefon Trond Håkon Stadheim, Vår dato Dykkar dato Vår referanse 2017/ Dykkar referanse Ystebøgardane Tilbakemelding om handsaming etter jordlova - Radøy - Gnr 99 Bnr 15 - Ystebø - Dispensasjon frå arealføremål LNF og deleforbod i strandsone Fylkesmannen visar til e-post sendt , med kopi til kommunen, der det går fram at ein meiner deling av gnr. 99, bnr. 15 i Radøy kommune skal handsamast etter jordlova. Det er i e-posten vist til at tilgrensande eigedomar er i drift og kan nytte seg av arealet, og at det går både lastebilveg og traktorveg mot eigedomen. Vidare at eigedomen saka gjeld, er ein verdifull ressurs for nærliggande landbrukseigedomar. Dette tilseier at saka må handsamast etter jordlova. Det går ikkje fram av e-posten om dette er ein klage eller om ein ynskjer at Fylkesmannen skal ta stilling til spørsmålet om saka skal handsamast etter jordlova, og dermed gjere om konklusjonen til kommunen. Ut i frå ordlyden i e-posten «merknad» og «oversending for uttale» tolkar Fylkesmannen at avsendar ynskjer at Fylkesmannen tek stilling til om det er riktig rettsbruk som er lagt til grunn. Dersom det er tale om ein klage, skal denne stilast til Fylkesmannen, men sendast til Radøy kommune. Fylkesmannen vil på bakgrunn av førespurnaden likevel kome med ei generell tilbakemelding. Det er i utgangspunktet kommunen som har mynde til å avgjere spørsmålet om deling, inkludert å ta stilling til om delingsføresegna i jordlova 12 kjem til bruk, jf. forskrift om delegert mynde, FOR første ledd. Det følgjer av 12 første ledd første setning at føresegna gjeld «eigedom som er nytta eller kan nyttast til jordbruk eller skogbruk». Det er i samband med dette gjeve nærare rettleiing for praktisering av føresegna i rundskriv M-1/2013. I punkt er det lagt til grunn følgjande: «Bestemmelsen omfatter bebygde og ubebygde eiendommer som er nyttet eller kan nyttes til jordbruk eller skogbruk. Det er uten betydning om eiendommen består av kun dyrka jord eller kun skog. Inn under bestemmelsen kommer også eiendommer som brukes til hagebruk. Eiendommen må ha en slik størrelse og beliggenhet at den kan gi grunnlag for lønnsom drift. Statens hus Kaigaten 9, 5020 Bergen Telefon: Telefaks: Landbruksavdelinga Postboks 7310, 5020 Bergen Org.nr: E-post: postmottak@fmho.no Internett:

56 En liten eiendom kan omfattes av bestemmelsen om deling dersom det hører dyrka jord av høy kvalitet til eiendommen. I praksis har en eiendom med totalareal på 5 dekar blitt ansett tilstrekkelig ettersom den hadde 3 dekar fulldyrka jord. Eiendommens beliggenhet er et relevant moment. Det samme gjelder kvaliteten på arealet, vekstvilkår, og hvilken produksjonsform som er påregnelig. Den eiendommen som søkes delt skal betraktes isolert. Det forhold at eiendommen egner seg som tilleggsjord, har ikke betydning for spørsmålet om eiendommen faller inn under loven. Vurderingen må ta utgangspunkt i hva en eier med alminnelige kunnskaper og erfaring kan få ut av eiendommen.» At det er interesse frå nærliggande landbrukseigedomar er ikkje noko som kan vektleggjast i samband med vurderinga om deling skal vurderast ut i frå 12 tredje ledd. Utgangspunktet for vurderinga vil vere eigedomen isolert sett. Om delingsføresegna kjem til bruk vil kome an på ei skjønnsmessig vurdering ut i frå dei lokale tilhøva, der ei rekkje moment vil kunne gjere seg gjeldande. Fylkesmannen kan ikkje sjå at det på bakgrunn av e-posten som er sendt, ligg føre openbare feil ved rettsbruken hjå kommunen når dei har kome fram til at saka ikkje skal handsamast etter jordlova 12, som tilseier at ein skal gjere om vedtaket i medhald av 35 i forvaltningslova. Fylkesmannen vil likevel påpeike at sjølv om jordlova ikkje kjem til bruk, må saka handsamast etter plan- og bygningslova. Sjølv om det ikkje er nødvendig med samtykke til frådeling etter jordlova 12, vil det framleis kunne vere grunnlag for avslag etter plan- og bygningslova. Med helsing Åse Vaag landbruksdirektør Trond Håkon Stadheim rådgjevar Brevet er godkjent elektronisk og har derfor inga underskrift. Kopi til: Radøy kommune Radøyvegen Manger 2

57 Fra: Gunn-Kari Vatsøy Sendt: onsdag 26. april Til: Tonje Nepstad Epland Kopi: Dag Gjert Thomassen Emne: Emne: [EXTERNAL] 17/4731 Delingssak gbnr 99/15 Ystebø - ny grunneigedom for fritidsbustad - melding om utsett sak for synfaring og trong for tilleggsopplysningar Kva eigedommen skal brukast til: Den skal i fyrste omgang brukast til friluftsliv. Det vil sei ein plass der ein kan drive med soling og bading. Lage mat på ei gruve og kanskje prøve fiskestanga, og slå opp telt. Elles skal den holdast i hevd på like linje med reisten av eigedommen. Slå graset og hogge ned tre som skal nyttast til ved. Kanskje med tid og stunder at ein av sønene mine vil søkje om å lage ein kai, naust eller hytte, men det er langt fram i tid. I første omgang kunne for friluftsliv. Dette er ein del av ein eigedom me hadde stor glede av som barn og vaksen, difor ønskjer me å dele av ein del til me,g slik mine foreldre også var einige om. Eigedommen har vore i familien i over hundre år, difor er den særs viktig for oss. "Frådelingsparten" skal kun nyttast til friluftsliv. Mvh Gunn Kari Vatsøy Kopi: Dag Gjert Thomassen

58 Radøy kommune Saksframlegg Saknr Utval Type Dato 020/2017 Hovudutval for plan, landbruk og teknisk PS Sakshandsamar Arkivsaknr.: Dokumentnr.: Rolf Raknes 17/830 17/5155 Plansak - PlanID detaljregulering Langhøyane - mindre endring i trinn 1 - godkjenning Saksopplysingar: Bakgrunn Tiltakshavar Langhøyane AS ynskjer nokre endringar i gjeldande plankart for Langhøyane bustadfelt. (PlanID ). Ein har sett ved utbygging og prosjektering at planeringshøgder og avkøyrsler til nokre av tomtene ikkje passar overeins med dei faktiske terrengforholda på staden og såleis bør endrast for å få til ei god løysing. Endringane går ut på at ein endrar planeringshøgde og avkøyrsel til nokre av tomtane innanfor det raude området på kartet under, samt at ein endrar bygge- og tomtegrense for to av tomtene.

59 Her visast endringane som er ønska: Det er halde avgrensa høyring for mindre planendring for desse partane: Naboar: Gnr. Bnr. Adresse Langhøyane Manger Langhøyane 37A 5936 Manger Langhøyane 37B 5936 Manger Eigedomen har ikkje vegadresse Andre: Fylkesmannen i Hordaland, kommunal - og samfunnsplanavdelinga Postboks BERGEN Hordaland fylkeskommune, regionalavdelinga, planseksjonen Postboks BERGEN Kjøparar av tomtane innanfor området der det skal gjerast endringar Frist for merknader til framlegget om mindre endring vart sett til: Det kom inn to merknader innan frist: Fylkesmannen i Hordaland Hordaland Fylkeskommune Vurdering

60 Vurdering av merknadene: 1. Merknad Fylkesmannen Hadde ingen merknader Det er teke til vitande hjå planleggar/tiltakshavar. Rådmannen sin kommentar: Vert teke til vitande. 2. Merknad frå Hordaland Fylkeskommune Viser til fråsegn av Ut over dei tidlegare nemnde innspel på samferdsel har fylkeskommunen ingen vesentlege merknader til dei føreslegne endringane i reguleringsplanen. Er teke omsyn til hjå planleggar/tiltakshavar. Rådmannen sin kommentar: Vert teke til vitande. Generell vurdering: Rådmannen vurderer at dei føreslegne justeringar av planeringshøgd og avkøyrsle vil føra til at ein får til betre terrengtilpassing og tilkomst til eigedomane i området. Endringane fører til at dei nye bygga vert jamt over lågare i terrenget og at tilhøva for avkjørsle vert betre med omsyn til stigningstilhøve. Alle endringane er innanfor 1,5m +/- i høgd. Grannar utanfor planen har ikkje levert merknad til endringa. At nye bygg kjem lågare i terrenget vil gje ein positiv verknad for dei nemnde grannane. Justeringa av byggegrense og tomtegrense for dei to tomtene i søraust fører til at ein har moglegheit for å kunne kople saman dei planlagde bustadene på dei to tomtene slik tiltakshavar har planar om. Rådmannen vurderer at desse endringane ikkje endrar hovudprinsippa i detaljreguleringa. Trongen for endring har kome fram i samband med prosjekteringa. Vurderinga er at det har vore litt lite fokus på planeringshøgdene i flateplanlegginga og at når dette no vert oppdaga er det fornuftig å justera dette før utbygginga tek til. På bakgrunn av gjennomført avgrensa høyring utan merknader, og at endringane ikkje får nemneverdige konsekvensar for hovudtrekka i planen, vurderer rådmannen at desse justeringane kan gjennomførast som mindre endring av plan i tråd med reglane i Plan og bygningslova Konklusjon Rådmannen rår til at forslag til endring (PlanID: ) av detaljreguleringsplan for Langhøyane bustadfelt (PlanID ) vert godkjent i samsvar med reglane i Plan- og

61 bygningslova som mindre planendring. Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Hovudutval for plan, landbruk og teknisk vedtek mindre planendring (PlanID: ) for detaljreguleringsplan «Langhøyane bustadfelt» (PlanID: ) slik endringane viser i kartframstilling figur 3 i denne saksutgreiinga og i revidert plankart datert Vedtaket har heimel i Plan og Bygningslova Vedlegg: Merknad_Fylkeskommunen_Langhøyane 2_ Merknad_Fylkesmannen_Langhøyane 2_ Merknadsskjema_varsling_Langhøyane 2 Plankart_Langhøy 2_mindre endring_

62

63 Fra: Sendt: 31. mars :02 Til: post Emne: Til uttale - Radøy - Gnr 45 bnr m fl - Langøyane - Mindre endring av reguleringsplan Vi viser til brev av og varsel om mindre endring av reguleringsplan for Langhøyane, vedteken Ein har sett ved utbygging og detaljering av planen at planeringshøgder og avkøyrsler til nokre av tomtene ikkje passar overeins med dei faktiske terrengforholda på staden og såleis bør endrast for å få til ei god løysing. Føremålet med endringane er såleis tilpassa planeringshøgde og avkøyrsel til nokre av tomtane, samt at ein endrar byggje- og tomtegrense for to av tomtene. Fylkesmannen har ingen merknader til endringane. mvh Jan Vidar Voster Kommunal- og samfunnsplanavdelinga Fylkesmannen i Hordaland

64 MERKNADSSKJEMA FORSLAGSSTILLAR SINE KOMMENTARAR TIL MERKNADAR - VARSLING Side1 Plannamn Mindre endring, Langhøyane, gnr. 45, bnr. 416, 417 m.fl. Radøy kommune Arealplan-ID Saksnummer Utarbeidd av Ard arealplan as Datert/Revidert Avsendar Hovudpunkt i merknad / uttaling Forslagsstillar sin kommentar 1. Fylkesmannen Hordaland Fylkeskommune Ingen merknadar 1. Tatt til følgje. 1. Viser til deira fråsegn av Ut over dei nemnde innspel på samferdsel har fylkeskommunen ingen vesentlege merknader til føreslåtte endringar i reguleringsplanen. 1. Tatt til følgje.

65 10,0 4,0 o_fri daa 4,0 ph c+16,0 4,0 ph c+16,0 15,45 16,05 16,65 4x20 R9,0 17,25 R9,0 17,48 o_pp daa f_øk daa ph c+20,0 ph c+18,0 f_leik daa 17,07 16,11 15,14 o_kv17 f_øk04 14,27 4,0 2, daa ph c+12,0 13,65 13,28 Ureg.kr. 20x20 13,16 6x20 11,32 ph c+12,0 BF daa %-BYA=25% ph c+14,0 R9,0 3,0 5,75 o_ft14 o_ft13 11,42 13,29 11,43 13,67 11,33 14,25 11,21 14,85 ph c+15,0 BF09 ph c+16, daa %-BYA=25% o_avg daa f_au daa 2,5 4,0 3,0 f_g04 o_kv18 ph c+18,0 ph c+19,5 BF daa %-BYA=25% 4,0 3,0 4,0 ph c+21,0 BF daa %-BYA=25% 5,0 ph c+22,0 4,0 4,0 ph c+20,5 4,0 o_fri daa 18,04 o_ft10 11,08 o_g03 19,01 ph c+17,0 ph c+12,0 ph c+18,5 11,03 ph c+21,0 20,95 19,98 11,32 o_avg daa 11,66 ph c+20,5 BF daa %-BYA=25% 22,64 21,86 ph c+21,0 ph c+18,0 ph c+14,0 20x20 12,10 Ureg.kryss 6x20 11,79 11,89 o_avg daa 6,0 3,0 o_fri daa o_avg daa ph c+20,0 RpOmråde daa 21,24 ph c+22,0 H350_1 5,0 21,17 4,0 BF01 21,11 21,04 10,0 4,0 %-BYA=25% ph c+22,0 4,0 5,0 5,0 4, daa ph c+21,0 20,98 20,99 4,0 3,0 ph c+22,0 ph c+21,0 4,0 4,0 f_au020.2 daa 21,07 BF daa %-BYA=25% 4x20 21,21 4,0 f_kv11 R6,0 o_kv06 21,42 21,68 f_bk daa %-BYA=35% f_leik daa 21,94 ph c+22,5 ph c+18,0 ph c+20,0 f_øk daa f_kv10 3x20 4,0 o_ft08 o_avg daa ph c+22,0 R75,4 o_kv05 23,32 23,25 6x20 23,18 o_pp daa 5,75 3,0 o_ft07 Ureg.kryss o_fri daa R9,0 3,0 20x20 2,5 ph c+21,0 f_bk daa %-BYA=35% o_fri daa f_bk daa %-BYA=35% 4x20 R6,0 o_avg daa ph c+27,0 ph c+28,0 o_kv04 3x20 ph c+22,0 R6,0 f_kv08 o_g01 o_g02 26,64 ph c+26,5 29,01 44,3 26,30 2,5 f_leik daa 28,84 ph c+28,5 BF daa %-BYA=25% 3,0 5,75 f_bk daa %-BYA=35% 26,95 f_øk02 3x20 28,67 ph c+23,0 R8,5 25,61 ph c+27, daa o_ft06 28,50 o_avg13 o_avg daa ph c+24,5 25,27 BF12 28,33 ph c+29,0 24, daa 28,19 24,58 ph c+26,0 %-BYA=25% ph c+29,0 4x20 ph c+23,5 24,24 f_g05 f_bk daa %-BYA=35% 28,09 R9,0 R6,0 R9,0 10x54 Forkjørskryss 23,83 o_ft12 f_kv07 o_ft05 28,05 5,0 23,30 ph c+24,0 28,02 3,0 28,00 ph c+28,5 5,75 BF daa %-BYA=25% ph c+23,0 f_leik daa o_ft02 27,50 27,83 27,98 26,97 27,96 26,24 25,41 ph c+26,0 Forkjørskryss R9,0 4,0 9,0 10x54 ph c+24,0 ph c+26,0 BF daa %-BYA=25% BF daa %-BYA=25% R9,0 o_kv03 24,57 23,74 f_bk daa %-BYA=35% f_bh daa %-BYA=25% o_ft03 ph c+21,5 4,0 4,0 22,90 4x20 f_kv16 o_avg daa 15,0 4,0 f_øk daa 4x20 22,07 3,0 6,0 3,0 f_kv15 21,24 R4,0 o_avg daa ph c+23,0 20,40 19,57 f_bk06 o_avg daa o_ft daa %-BYA=35% ph c+20,0 18,73 17,90 o_kv14 o_ft11 17,07 16,23 URHAUGVEGEN 15,40 2,7 12,90 13,73 5,75 14,56 R9,0 f_leik daa 12,14 o_ft09 o_kv12 12,55 13,12 Ureg.kryss 13,71 6x20 R9,0 14,15 o_avg09 20x20 14, daa o_kv13 5,75 LANGHØYANE FV410 TOSKAVEGEN TEIKNFORKLARING Plankart 1 av 1 AREALFORMÅL BYGNINGAR OG ANLEGG (PBL 12-5 nr. 1) BF BK BH ØK LEIK AU GRØNTSTRUKTUR Bustader frittliggjande småhus Bustader-konsentrert-småhus Friområde (PBL 12-6 JF. 11-8) (2016) Mindre reguleringsendring for: jf. plan- og byningslovens (pbl) kap.12 (1112) SAMFERDSELSANLEGG OG TEKNISK INFRASTRUKTUR (PBL 12-5 nr. 2) KV FT G AVG PP FRI Barnehage Leikeplass (1161) (1610) Gangveg/ gangareal (PBL 12-5 nr. 3) (3040) OMSYNSSONER SIKRINGS-, STØY- OG FARESONER Frisikt (PBL 12-5 ) Andre komunaltekniske anlegg Anna uteopphaldsareal Køyreveg (2011) Fortau (2012) Annan veggrunn-grøntareal Parkeringsplassar (140) (2082) Brann-/eksplosjonsfare (1690) (PBL 11-8 a) (350) (2019) (1111) (1560) (RpFormålGrense) SOSI ver. 4.5 JURIDISKE TEKSTER, LINE- OG PUNKTSYMBOL (JF. REGULERINGSFØRESEGNER) ILLUSTRASJON ph c+## BASISKART Kartmålestokk: 1:1000 Planens begrensning Formålsgrense Regulert tomtegrense Byggjegrense Eigedomsgrense Geodetisk grunnlag: UTM32_Euref 89 Geodetisk høgdegrunnlag: NN1954 Uttaksdato basiskart: Dato tilleggskartlegging: (1211) Regulert senterline Frisiktline i vegkryss (1221) (1203) (1222) Regulert kant kjørebane Regulert parkeringsfelt (1223) Bygning som inngår i planen Stenging av avkjøyrsle (1241) Avkjøyrsle Prinsipptrase Planeringshøyde Eksisterande busetnad Ekvidistanse: 1m m (RpGrense) (1225) (1214) SELFALLET RADØY KOMMUNE. Langhøyane, gnr. 45, bnr. 416, 417 m. fl. R6,0 6x54 4,0 f_kv02 Forkjørskryss R6,0 o_ft01 o_avg daa o_kv01 15,0 FV410 TOSKAVEGEN Langhøyane. PlanID Sakshandsaming i følgje plan- og bygningslova Nabovarsel / høyring Utarbeidd av: Plankart datert Føresegner datert dd.mm.åå Radøy kommune sitt saksnummer: xx/xxxx Nygårdsgaten 114, 5008 Bergen Det vert stadfesta at plankartet er i samsvar med kommunestyret sitt vedtak: Rådmann Siste revisjonsdato plankart:

66 Radøy kommune Saksframlegg Saknr Utval Type Dato 021/2017 Hovudutval for plan, landbruk og teknisk PS Sakshandsamar Arkivsaknr.: Dokumentnr.: Tore Rikstad 16/ /5004 Revidering av kommunedelplan for avløp Saksopplysingar: Nye opplysningar i saka Saka har vore ute til offentleg ettersyn. Innan fristen kom det inn følgjande merknader: I samband med plan for framføring av vatn Vetås Haukeland Storheim etterlyser også Vetås Bygdelag plan for offentleg avløp på strekninga. Byggjenemnda har fatta følgjande vedtak knytt til innspelet: «Byggjenemnda si vurdering er at dersom tiltaket skal inn i planen må det utarbeidast ein plan for samordning og eigna felles traséval for tiltaka saman med ei kostnadsramme. Byggjenemnda kjem tilbake til saka når konsulent har utarbeidd nytt forslag» Tiltaket er ikkje tatt med i handlingsplanen. Kommentar frå kommuneoverlege: «Kommunehelsetenestelova er oppheva. Det er Folkehelselova og(evt. Helse/omsorgstenestelova) ein då må vise til» Elles har kommuneoverlegen kome med merknader til at dokumentert forureining i sjøen i Bøvågen kan få konsekvensar for dei som måtte nytta rekreasjonsanlegget der til t.d. bading: «Eg har diskutert dette med teknisk inpektør i miljøretta helsevern, som kan få tatt vannprøvar der som vi gjer ved andre badestader i regionen. Generelt spør eg derfor om den nye planen for vann og avløp kanskje burde kunne vise til vannprøvar der det er rekreasjonsområde eller der det blir bada i nærheit av avløp og avløpsanlegg? Dette for å forebygge at befolkningen ikkje blir utsett for forureinsing dersom dei skal bade». Vurdering Planen er ei vidareføring av gjeldane plan og omhandlar mål for avløpshandteringa og skildrar status og hovudtrekk for avløpsutbygging i Radøy i planperioden. Planen skal og vera grunnlag for kommunen si prioritering både når det gjeld utbygging av anlegg og drift av avløpssystemet.

67 Gjennomføringsplanen viser også tal for investeringar. Av prioriterte tiltak kan nemnast : Nytt hovudreinseanlegg på Manger Sanering rundt Mangersvågen Rehabilitering leidningsnett i Bøvågen Konklusjon Hovudplan for avløp kan godkjennast slik den ligg føre med merknad om at dersom avløp for strekninga Vetås-Haukeland- Storheim vert lagt inn i hovudplanen, må det utarbeidast ein plan for samordning og eigna traséval både for vatn og avløp. Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Framlegg til hovudplan for avløp vert godkjent slik den ligg føre, med merknad om at plan for avløp Vetås-Haukeland Storheim vert lagt inn i planen. Vedlegg: Radøy Hovedplan avløp (3) Revidering av kommunedelplan for avløp _14_09_16

68 Radøy kommune Radøy kommune Kommunedelplan for avløp Utgave:

69 Kommunedelplan for avløp 1 DOKUMENTINFORMASJON Oppdragsgiver: Radøy kommune Rapporttittel: Kommunedelplan for avløp Utgave/dato: 2 / 6. mai Arkivreferanse: - Oppdrag: Revisjon av kommunale hovudplanar for vatn og avløp Oppdragsleder: Tom Christian Monstad Fag: Vann og miljø Tema Skrevet av: Margrethe Dalsgaard Bonnerup Kvalitetskontroll: Tom Monstad Asplan Viak AS Radøy kommune Asplan Viak AS

70 Kommunedelplan for avløp 2 FORORD Asplan Viak har vært engasjert av Radøy kommune for å utarbeide Kommunedelplan for avløp. Tore Rikstad har vært Radøy kommune sin kontaktperson for oppdraget. Einar Færø og Jan Magnus Drivenes har også deltatt i arbeidet. Tom Christian Monstad har vært oppdragsleder for Asplan Viak. I møte ble planen gjennomgått med byggenemda ved John Bauge, Torill Helland og Martin Soltveit. Bergen, 06/05/2016 Tom Christian Monstad Oppdragsleder Margrethe D. Bonnerup Radøy kommune Asplan Viak AS

71 Kommunedelplan for avløp 3 INNHOLDSFORTEGNELSE 1 Innleiing Revidert hovudplan Regelverk avløp Planar og retningslinjer Juridiske rammevilkår, lover og forskrifter Økonomiske rammevilkår Status og Utfordringar Status i Norge Radøy - vasskvalitet i vassdrag og sjø Separat og privat avløpsutbygging Kommunale avløpsanlegg i Radøy Omtale av avløpstilhøva i Radøy kommune Generelt om dei kommunale avløpsanlegga Abonnentservice og gebyrstatus Vaktservice og leidningskartverk Gebyrpolitikk Tiltak Kommunal planlegging Leidningsnett og avløpsanlegg Drift og beredskap Handlingsplan Gebyrfinansiering av kommunale avløpstiltak Generelt om rammevilkår for finansiering Lov om kommunale vass- og kloakkavgifter Status finansiell situasjon Finansiering av tiltak...34 Radøy kommune Asplan Viak AS

72 Kommunedelplan for avløp 4 FIGURLISTE Figur 1 Utsnitt frå Norsk Vann brosjyre "Kva bør du vite om avløpsreinseanlegget ditt"...23 Figur 2 Årsgebyrnivå avløp (bolig 120 m²) i Radøy Kommune. Kjelde: SSB...26 Figur 3 Årsgebyr avløp (bolig 120 m²) i Hordaland (2014), Kjelde: SSB...26 Figur 4 Samanlikning eingongsgebyr for tilknyting avløp, Hordaland Kjelde: SSB...27 Figur 5 Forslag plassering av ny slamavskiljar ved Storsandvik...29 Figur 6 Hovedleidning ved Bøvågen bustadfelt...30 Figur 7 Tilbakeslagsventil på overløpsledning til innløpspumpekum...30 Figur 8 Ny utsleppsleidning frå Bøvågen RA...31 Figur 9 Avløpsanlegg ved Rikstadvågen...31 Figur 10 Årlige investeringer avløp...33 TABELLAR Tabell 1 Reinsekrav og anleggsløysingar ved separate avløpsanlegg (frå lokal forskrift)...9 Tabell 2 Lengde avløpsnett, kilde SSB...14 Tabell 3 Tilknytte til avløpsanlegg i kommunen, kilde SSB...15 Tabell 4 Framdriftsplan avløps investeringar Tabell 5 Status gebyrgrunnlag og inntekter, kjelde SSB Tabell 6 Økte kapitalkostnader som følge av investeringsplan...35 Radøy kommune Asplan Viak AS

73 Kommunedelplan for avløp 5 1 INNLEIING Radøy kommune vedtok våren 2015 å revidere hovudplan for avløp frå Siste hovudplan vart utarbeidd for perioden Føremålet med hovudplanen er: Vurdere og foreslå eventuelle tiltak som er nødvendige for å sikre god avløps handtering. Utforme ein handlingsplan for vidare utbygging av avløpsanlegga. Arbeidsgruppa i planprosessen har vore samansett av Tore Rikstad, Einar Færø og Jan Magnus Drivenes frå kommunen. Asplan Viak AS v/tom Monstad og Margrethe Bonnerup har vore engasjert som rådgjevar for arbeidsgruppa, og har utforma plandokumentet. Arbeidet er gjennomført i perioden juni desember Planen skal no vidareførast for perioden Hovudplanen omhandlar mål for avløpshandteringa, og skal skildre status (forvaltning og utbygging) og hovudtrekk for avløpsutbygging i Radøy kommune i den komande perioden. 1.1 Revidert hovudplan Denne planen er ein revisjon av hovudplandokumentet for avløp frå Hovudplan for avløp er handsama og vedteken som kommunedelplan. Føreliggjande utgåve av avløpsplanen vert også søkt godkjent og vedteken som kommunedelplan. Kommunedelplan for avløp skal vere grunnlag for kommunen si prioritering når det gjeld utbygging av anlegg og drift av avløpssystemet i kommunen. Radøy kommune Asplan Viak AS

74 Kommunedelplan for avløp 6 2 REGELVERK AVLØP 2.1 Planar og retningslinjer Radøy kommune sitt overordna mål for avløpsområdet er: "Kommunen ynskjer å handtere avløpet slik at det ikkje er til skade for menneske eller natur, og på ein kostnadseffektiv måte." I gjeldande kommuneplan står følgjande tekst om vern mot ureining (kap. 4.2) og kommunal avløpshandtering (kap. 10): 4.2 Vern mot ureining Gode løysningar som tek omsyn til både miljø og klima skal vera overordna i all planlegging og handling. Vassforskrifta skal vera med og styra forvaltinga og utsleppa til vassdraga og fjordane våre. Vassdraga og sjøområda i kommunen skal ha ein vasskvalitet som gjev livsgrunnlag for biologisk mangfald, rekreasjon, bruk og produksjon. Ein må overvaka vasskvaliteten i dei vassdraga i Radøy ein veit har dårlege tilhøve i dag. Å få tilbake naturtilstanden i vassdraga og fjordane våre er eit overordna mål. Mål Redusera og hindre vassforureining og næringstilsig til vassdraga våre. Innbyggjarane i Radøy kommune skal ha god kunnskap om vasskvaliteten i vatn- og vassdrag og kva som må gjerast for å betre denne. Kunnskapen om korleis me får eit betre vassmiljø må aukast hjå alle. Radøy kommune skal arbeida for å få tilbake naturtilstanden i våre vassdrag og sjøområde. Tiltak/handling Avrenning frå hushaldningar og landbruk m.m. til vatn og sjø må reduserast gjennom miljø- og planarbeid. Sanering av gamle avløp må prioriterast. Minireinseanlegg og tett leidning til sjø (eventuelt med reinseanlegg der det er mogeleg) må gjennomførast der resipientane er dårlege og problema med blågrønalgar er store. Radøy kommune skal aktiv informere om tilstanden i våre vassdrag og ha ei overvaking som folk kan vera trygge på. 10. Kommunalteknisk utbygging og drift: Avløpsanlegg Hovudplan for kommunalt avløp er under revidering. Det overordna målet for avløpshandteringa er at avløpsanlegg og utslepp ikkje skal ha uheldige verknader korkje for menneske eller natur. Vassdraga og sjøområda i kommunen skal ha ein vasskvalitet som gjev livsgrunnlag for biologisk mangfald, bruk og produksjon. Det er sett krav til reinsing av avløpsvatn med bakgrunn i forureiningslova og lokal forskrift om utslepp frå mindre avløpsanlegg. Det vert òg lagt opp til ein gjennomføringsplan for kontroll og fornying av eksisterande avløpsanlegg og gransking av vassdrag og sjøresipientar. I planen vert det lagt til rette for at ein kan knyta seg på avløpsnettet der ein av ulike årsaker har dårlege separate avløpsløysingar, og ligg nær opp til allereie etablerte offentlege avløpsanlegg. Mål Auka talet på abonnentar tilknytt offentleg avløpsanlegg Tiltak/handling Kartlegging Informasjon til mogelege abonnentar Radøy kommune Asplan Viak AS

75 Kommunedelplan for avløp Juridiske rammevilkår, lover og forskrifter Noreg er forplikta gjennom EØS-avtalen til å oppfylle regelverk innanfor EU. EU sitt vassrammedirektiv EU sitt vassrammedirektiv er meint å danne et rammeverk for å koordinere den utstrakte fellesskapslovgjevinga som føreligg på vassområdet. Fleire direktiva er direkte relatert under vassrammedirektivet, bl.a. avløpsdirektivet. Vassrammedirektivet skal fremme ei integrert og heilskapleg vassforvaltning med utgangspunkt å oppnå god økologisk og kjemisk tilstand i ferskvatn og marine område ut til ei nautisk mil utanfor grunnlinja. Miljømålet som skal oppnåast er såkalla god vass status. Forpliktinga for landa ligg i å fastsette miljømål for kvart nedbørfelt og å fastsette tiltaksprogram med sikte på å oppnå måla innan Arbeidet vert koordinert av Miljøverndepartementet (MD), medan Fylkesmannen er regionalt ansvarleg. EU sitt avløpsdirektiv Avløpsdirektivet gjeld oppsamling, reinsing og utslepp av avløpsvatn frå tett busetnad, samt reinsing og utslipp av spillvatn frå visse industrisektorar. Storleiken på utslepp er no knytt til den mengde organisk stoff som bli slept ut og har nemninga PE (personeining). Dette til forskjell frå tidlegare då utslepp var knytt opp til den mengde forureining ein person produserer. PE er definert som den mengde organisk stoff som blir brote ned biokjemisk ved eit oksygenforbruk målt over 5 døgn (BOF5) på 60 g oksygen pr. døgn. Direktivet set spesifikke reinsekrav til, og tidsfristar for, avløpsvatn for tett busetnad over PE (personeining) ved utslepp til ferskvatn og elvemunningar, og PE ved utslepp til kystfarvatn. Forureiningsforskrifta I juni 2004 vedtok Miljøverndepartementet (MD) tre samleforskrifta som erstatta 50 forskrifter på områda forureining, avfall og produkt (forureiningsforskrifta). Forskrifta blei gjeldande Ny avløpsdel i forureiningsforskrifta Ei ny forskrift som er tilpassa EU sitt avløpsdirektiv om krav til utslepp av avløpsvatn og som også omfattar krav til mindre avløpsanlegg, blei vedteke like før årsskiftet 2005/2006 og er overordna lovgrunnlag og heimel for ei rekkje forskrifter på avløpsområdet. Krava har, med enkelte unntak, vert gjeldande sidan Det nye krava er innlemma i forskrift om avgrensing av forureining (forureiningsforskrifta). Føremålet med avløpsdelen er å beskytte miljøet mot ureining frå utslepp av avløpsvatn, og ivareta brukarinteresser som kan verte påverka av avløpsutslepp. Målsetninga for arbeidet med avløpsforskrifta kan delast i tre: Fastsette statlege minstekrav til visse avløpsanlegg Meir føremålstenleg myndigheitsfordeling mellom stat og kommune Forenkle regelverket. Det er sett standardiserte krav for reinsing og utslepp av kommunalt avløpsvatn, utifrå type resipient og storleik på utsleppet (mengde). I tillegg har ein gått bort frå å vurdere kvart einskilde anlegg/utslepp uavhengig av nærliggjande anlegg, ein ser no heilskapleg på samla belastning frå den aktuelle tettstad/busetnad (som ofte har fleire utsleppspunkt nær kvarandre) til same resipient. Radøy kommune Asplan Viak AS

76 Kommunedelplan for avløp 8 Kommunen er forureiningsmynde og har tilsynsansvar for avløpsutslepp frå tettbebyggelse med samla utslepp mindre enn pe til ferskvatn og mindre enn pe til sjø. I Radøy kommune gjeld dette alle utslepp av kommunalt avløpsvatn. Tilhøva i Radøy er slik at dei fleste felles avløpsanlegg vert omfatta av kapittel 13 i forskrifta (> 50 pe; mindre tettbebyggelse), som m.a. betyr følgjande: For alle nye avløpsutslepp og vesentleg auka utslepp er det sett sjølvberande reinsekrav. Spesifikke reinsekrav er oppgjeve som prosentvis reduksjon (av parameter) eller målas restkonsentrasjon. Frå slike anlegg er det krav til å dokumentere reinsinga (prøveteig og analyse) etter nærmare fastsette vilkår. Kommunen kan likevel fråvike standardkrava eller nekte etablering av utslepp - utifrå ei total vurdering av fordeler og ulemper. Kommunalt avløpsvann med utslipp til følsamt og normalt område, skal minst etterkomme 90% reduksjon av fosformengda beregnet som årlig middelverdi av det som blir tilført reinseanlegget. Eksisterande felles utslepp (>50 pe) til mindre følsamt område skal ikkje forsøple sjø og sjøbunn, og minst etterkomme; o o o o 20% reduksjon av SS-mengda i avløpsvatnet beregnet som årlig middelverdi av det som blir tilført reinseanlegget, 100 mg SS/l ved utslipp beregnet som årlig middelverdi, etablert med sil (maks. 1 mm opning) eller rett dimensjonert/utforma slamavskiljar. For alle nye avløpsutslepp og for eksisterande utslepp (før 2007) som vert vesentleg auka i forhold til vilkåra i (evt) gjeldande løyve, må det søkjast om nytt løyve. Søknader skal avgjerast i kommunen innan 6 veker. o o Tidlegare utsleppsløyve (før 2007) for utslepp <1000 pe til sjø - og som er gjeve i medhald at forureiningslova - er framleis gjeldande. Tidlegare utsleppsløyve (før 2007) for kommunalt avløpsvatn til ferskvatn eller for > 1000 pe til sjø kan også vere gjeldande, men for desse anlegga har forskriftens standardkrav erstatta tidlegare vilkår dersom desse har vore meir lempelege. For reinseanlegg < 1000 pe er det mulig å dokumentere at reinseanlegget innan 18 månadar etter oppstart tilfredsstiller krav til reinseeffekt (minst 6 prøver tatt over en periode på 12 månader). For reinseanlegg > 1000 pe må man årlig ta 12 prøver for å dokumentere reinseeffekt, dvs reduksjon av SS. Prøvene kan ta som døgn- eller ukeblandeprøver. Det er konkrete krav til utforming og drift av avløpsnettet, spesielt for å redusere lekkasjar og overløp til lokal resipient. Eigar skal ha oversyn over alle overlaup og større lekkasjar frå nettet Løyve for dagens avløpsutslepp Alle utsleppspunkt frå "større" felles avløpsanlegg (> 15 personar tilknytt) vart tidlegare godkjent av Fylkesmannen si Miljøvernavdeling (i samla utsleppsløyve). Dette løyvet set vilkår m.a. til oppsamling-/ transportanlegg, reinsing og utsleppsarrangement for alle anlegg. Det er og knytt vilkår til tilknytingsvolum til godkjenninga. Radøy kommune Asplan Viak AS

77 Kommunedelplan for avløp 9 Sidan 2001 har kommunen sjølv vore forureiningsmynde for alle avløpsutslepp (både offentlege og private) < 1000 PE, og det er kommunestyret som har godkjent nye avløpsutslepp, både i privat og kommunal regi. Det er ikkje gjort endringar i vilkåra for dei avløpsutsleppa som FMVA i sin tid gav løyve til Lokal forskrift om utslepp frå mindre avløpsanlegg. Med heimmel i 12-6 i Forureiningsforskrifta har Radøy kommunestyre vedteke "Lokal forskrift om utslepp frå mindre avløpsanlegg". 1 Forskrifta regulerer m.a. kva reinsekrav og -løysingar som vert påbode ved ny busetnad i nedbørsområde til ulike resipienttypar: Tabell 1 Reinsekrav og anleggsløysingar ved separate avløpsanlegg (frå lokal forskrift) Forskriftskrava gjeld over heile kommunen, og både i nedbørsområde til sjø- og ferskvassresipientar. I hovudsak er det to anleggstypar som er aktuelle; slamavskiljar og direkte utslepp til god sjøresipient, minireinseanlegg der ferskvassførekomstar eller sårbart sjøområde er resipient. Karakterisering av h.v. gode og sårbare sjøresipientar er basert på kommunen sin kjennskap til den lokale tilstanden i fjordar, sund og våger. M.a. vert det sett krav til minireinseanlegg ved ny busetnad i nedbørsområdet mot Rikstadvågen (vest for Bøvågen), fordi den grunne botn-terskelen mot nord gir lite vassutskifting og oksygensvikt i det meste av vågen. 1 Forskrift datert , vedtatt i kommunestyret (sak 046/10) Radøy kommune Asplan Viak AS

78 Kommunedelplan for avløp 10 Fram til ca. midten av 1990-talet blei reinsing i sandfiltergrøfter brukt som dominerande avløpsløysing i spreidd busetnad. Det er i dag ca. 200 private sandfilter-anlegg i Radøy. Nokre anlegg fungerer framleis bra, men det er også fleire sandfilteranlegg med store driftsproblem. Dette skuldast som regel tetting av sandmateriale grunna slamflukt frå slamavskiljar. Filtersanden må normalt skiftast ut kvart år, men som regel blir ikkje dette gjort. Dette fører til unødig stor forureining av resipienten. Sandfiltergrøfter velt difor ikkje lenger godkjent som avløpsreinseløysing, og det er eit mål å få redusert dagens omfang av dårlege sandfilteranlegg. Direkte infiltrasjon i grunnen eller oppsamling i tett tank vert heller ikkje godkjent som avløpsløysingar i Radøy, men i særskilde høve kan det gjevast dispensasjon for tett tank. Det er også totalforbod mot avløpsutslepp i nokre nedbørsområde mot drikkevasskjelder el. vatn med store algeproblem Andre lover og forskrifter Nedanfor er døme på andre nasjonale lover som direkte el. indirekte har betydning for kommunal avløpsforvaltning; Kommunelova (Lov om kommuner og fylkeskommuner) av 1992 handlar om kommunal organisering, sakshandsaming, økonomisk forvaltning og planegging i kommunane. Kommunehelsetenestelova (iverksett 1984) sitt føremål er å framme folkehelse og trivsel og gode sosiale og miljømessige tilhøve, og å førebyggje sjukdom, skade eller lyte. Plan- og bygningslova (frå 1985, sist endra i 2008) er den sentrale loven for offentleg styring av fysisk miljø. Føremålet med loven er å sikre omsynet til ålmennheita og samordne byggjeaktivitet i kommunen. Nasjonale mål for vass og helse - Målsettingar under WHO/UNECE Protokoll for vann og helse. Protokollen er forankra i WHO og FN og ble fastsatt i London, 17. juni Hovedmålsettingen med Protokoll om vann og helse er å beskytte folkehelsen og gi økt livsgrunnlag gjennom en bedra vassforvaltning, herunder å beskytte vannforekomstene og førebygge, kontrollere og redusere førekomsten av vassbårne sykdommer. Partene til protokollen forpliktar seg til å sette mål på fleire områder for å ivareta dette. Mattilsynet har på oppdrag frå Helse- og omsorgsdepartementet koordinert arbeidet med å utarbeide Nasjonale mål for vann og helse, som ble vedtatt av regjeringa 22. mai Økonomiske rammevilkår Lov (av 31.mai 1974 nr. 17) om kommunale vann- og kloakkavgifter seier at eigarar av bygg/eigedomar som er/blir tilknytt kommunalt VA-anlegg pliktar å betale avgift, og at avgiftsordninga skal innehalde både eingongsavgift for tilknyting og årlege avgifter. Med heimel i denne lov (og tilhøyrande forskrift) har Radøy vedteke ( ) sin lokale gebyrforskrift for kommunale vass- og avløpstenester; korleis gebyra skal reknast og innkrevjast. Radøy kommune Asplan Viak AS

79 Kommunedelplan for avløp 11 Løyving av tiltaksinvesteringar på avløpsområdet vert vedteke av kommunestyret kvar haust, i samband med vedtak av budsjett for kommande år. I denne samanheng vert gebyrstorleiken for neste kalenderår fastsett. Radøy kommune Asplan Viak AS

80 Kommunedelplan for avløp 12 3 STATUS OG UTFORDRINGAR 3.1 Status i Norge Miljødirektoratet og Fylkesmannen har i gjennomført tilsyn retta mot kommunale avløpsanlegg. Eit utval frå resultata er: Over 90% av kommunane har god oversikt over leidningsnett, overløp og problemområde Over 80% av kommunane har gode rutinar for drift av leidningsnett og overløp 44% av avløpsanlegga overheld ikkje reinsekrav i løyve 40% av kommunane har ikkje forberedt seg for å møte klimaendringar 3.2 Radøy - vasskvalitet i vassdrag og sjø. Det overordna føremålet med Forureiningslova - og kommunen si målsetting - er at avløpsanlegg og utslepp ikkje skal gi uheldige verknader i resipientområda. Rådgivande Biologer AS gjennomførte i 1998 ein enkel undersøking og vurdering av 7 innsjøresipientar, samt ei teoretisk vurdering av 14 sjøområde i kommunen. Oppdraget var ikkje primært retta mot utsleppseffektar av kommunalt avløpsvatn, men utifrå diverse naturgitte føresetnader (djupne-/straum) vart resipientane sin kapasitet for tilføring av nærings- og organisk stoff vurdert. Tidlegare hadde det ikkje vore utført tilsvarande tilstandsundersøkingar i desse områda. I 2006 vart 3 innsjøar (Ulvatnet, Hallandsvatnet og Nesvatnet) undersøkt m.o.t. innhaldet/oppblomstring av giftproduserande blågrønalgar. Radøy kommune har ikkje utført nye resipientgranskingar etter dette, men det er kjent at NGIR har utført undersøkingar i Radsundet og at resultata ikkje berre var gode med omsyn til auka utslepp utan strengare reinsekrav. Kartet som blir brukt til å vurdere reinsekrav for nye anlegg bør oppdaterast og gjerast meir tilgjengeleg, til dømes på kommunen sin heimeside eller på karttenesten nordhordlandskart.no Ferskvassresipientar Alle ferskvassresipientar er i Forureiningsforskriftens kap. 11 vedlegg 1A definert som følsamt område, som må karakteriserast som sårbare for kloakkutslepp. I fleire av vassdraga (innsjøane) i kommunen er det registrert oppblomstring av toksinproduserande blågrønalgar t.d. Hallandsvatnet (øvre innsjø i Bøvågenvassdraget), Mykingsvatnet og Hauglandsvatnet. Alle desse vatn - og fleire til - har dårlegare tilstand enn forventa naturtilstand; gjengroingsproblem som følgje av eutrofiering. Det vert tilført for mykje næringsstoff sett i høve til resipientkapasiteten. Avløpsutslepp frå spreidd busetnad medverkar i noko grad til dette, men avrenning frå jordbruksområde er utan tvil den største enkeltkjelda. Brukarinteresser i vassdrag: Langs Ulvatnvassdraget er det i dag inntak for offentleg drikkevassforsyning i Ulvatnet. Nedbørsområda til Ulvatnet er klausulert. Radøy kommune Asplan Viak AS

81 Kommunedelplan for avløp Sjøresipientar Ingen sjøresipientar er detaljert granska, men på sør-vestsida av Radøy er det gode resipienttilhøve; Radfjorden er oksygenrik og med god vassutskifting. I nokre vågar kan det lokalt vere dårlegare vassutskifting utifrå naturgitte tilhøve, t.d. Mangerspollen, Sæbøvågen. Følgjande tette bustadområder har drenering/utslepp til Radfjorden; Sæbø, Manger, Toska, Helleneset og Marøy. Østsida av Radøy, med Radsundet (mot Lindås) som hovudresipient, har også utslepp til akseptabel resipient sett i høve til belastninga frå kommunalt avløp. Bra gjennomstrøyming, men nokre tersklar på tvers av sundet medfører at det kan oppstå oksygensvikt i djupbassenga. Lindås kommune har undersøkt tilstanden enkelte plassar i Radsundet, og tilstanden er dokumentert generelt dårleg. I tillegg er Taulsvågen resipient for ein del spreidd busetnad, og inste del av vågen er truleg sårbar for av nærings-/organisk stofftilføring. Følgjande tettbebyggelser har drenering/utslepp til desse resipientområda; Storsandvik, Austmarka, Taule-Lunde (Taulsvågen), Haugstad (Taulsvågen), Sletta og Valdersnes. På nordsida av øya, er det i større grad innelukka fjordarmer/våger med tersklar, som gjer at vassmiljøet er meir sårbart for nærings- og organisk stofftilføring. Rikstadvågen og Bøvågen er typiske eksempel på slike resipientar der det er lite oksygen i djupvatnet, og stadvis høgt innhald av næringsstoff og algebiomasse. Brukarinteresser i sjø: Fleire sjøområde langs kyststripa i Radøy er populære for rekreasjon, enkelte er også tilrettelagt for bading og friluftsliv. I arealdelen (av kommuneplanen) er det avsett ulike område for fiskeformål (kaste-iåssetting, gyteområde) og akvakultur. I tillegg kan det vere stor småbåttrafikk langs strandsona, og fleire stader er det etablert kai- /bryggeanlegg for mellombels fortøying. Ved utslepp til sjø er det krav til slamavskiljar og at utsleppet skal vere ført til min. 10 meter djupne ( 25pe), alternativt 20 meter djupne ( 25pe). I tillegg min. 20 meter horisontalavstand frå strandlinja - større dersom det er ålment nytta badeplass. Alle felles avløpsanlegg >50pe i Radøy (private og kommunale) har utslepp til sjøresipientar. Med eitt unntak blir avløpsvatnet reinsa i slamavskiljarar. Nye avløpsanlegg og -utslepp >50 pe skal ha funksjonskrav (reinseeffekt el. restkonsentrasjon), og det må dokumenterast gjennom prøvetaking/analyse at krava vert stetta. 3.3 Separat og privat avløpsutbygging Kontroll med private reinseanlegg Kommunane har tilsynsplikt og -rett til å kontrollere alle private avløpsanlegg (både separate og felles). Tøming av slamavskiljarar er pålagt i lovverket, og dette vert gjort i samsvar med eiga forskrift; kvart 2. år ved separate slamavskiljarar for heilårsbustader, kvart 4. år ved separate slamavskiljarar for fritidsbustader, og normalt 1 gong årleg ved større, felles SA. Dersom slamavskiljarar er underdimensjonerte i høve til tilknyting, kan kommunen pålegge tøming oftare. Radøy kommune Asplan Viak AS

82 Kommunedelplan for avløp 14 I 2010 er det ca. 500 heilårsbustader og 200 fritidsbustader med slamavskiljar som er med i tvungen ordning for slamtøming. Det er i dag ca. 150 typegodkjente minireinseanlegg i drift i Radøy. Dei siste åra har etablering av denne type anlegg auka merkbart. Eigarar av minireinseanlegg må sjølv syte for tøming i samsvar driftsinstruks for anlegget, og kvart 4. år skal det dokumenterast utsleppskvalitet. Sørvis-/vedlikehaldsforetaket pliktar å sende årsrapport - og ev. kopi av sørvisrapporter til kommunen. Kommunen meiner såleis å ha god oversikt over desse anlegga, sjølv om det er nokre få avvik Kommunal overtaking av private VA-anlegg. Ved utvikling av nye utbyggingsfelt (i samsvar med regulerings-/byggeplanar) kan det ofte gå lang tid før feltet blir heilt utbygd (med bustader etc.) og alle kostnader med grunnetableringa (VVA-infrastruktur til tomtegrense/yttervegg) blir refundert. Kommunestyret vil eventuelt fatte vedtak om å inngå utbyggingsavtale for eit utbyggingsområde. I ein slik avtale kan inngå avtaler om opparbeiding av td vei, vann og avløp innanfor byggeområdet. Dersom kommunen skal overta som eigar av tidlegare private avløpsanlegg (inkl. ansvar for drift/vedlikehald) blir alltid følgjande minimumsvilkår lagt til grunn: leidningsnettet skal være i samsvar med Radøy kommune sin VA-norm. Før overtaking skal kvaliteten dokumenterast (TV-inspeksjon el. likn.) alle anlegg skal overtakast vederlagsfritt. 3.4 Kommunale avløpsanlegg i Radøy I følgje SSB har kommunen har driftsansvar for 8 avløpspumpestasjonar og 5 reinseanlegg. Total lengde på avløpsnettet er 8.3 km Radøy 2014 Lengde spillvannsnett totalt Lengde fellesledninger for både spill- og overvann Lengde separat spillvannsnett Lengde separat overvannsnett Tabell 2 Lengde avløpsnett, kilde SSB 1260 Radøy 2014 Antall avløpsanlegg i kommunen (=>50 pe) 5 Antall kommunalt eide avløpsanlegg (=>50 pe) 5 Antall innbyggere tilknyttet kommunalt avløp (=>50 pe) 830 Antall innbyggere tilknyttet små kommunale anlegg 3903 Antall innbyggere tilknyttet anlegg (=>50pe) 1111 Antall innbyggere tilknyttet anlegg med kjemisk rensing (=> 50 pe) 0 Antall innbyggere tilknyttet anlegg med biologisk-kjemisk rensing (=> 50 pe) 327 Ant innb tilkn anlegg med mek, bio, naturbasert eller annen rensing (=> 50 pe) 784 Radøy kommune Asplan Viak AS

83 Kommunedelplan for avløp 15 Antall innbyggere tilknyttet ledningsnettet med urenset utslipp (=> 50 pe) 0 Tabell 3 Tilknytte til avløpsanlegg i kommunen, kilde SSB 3.5 Omtale av avløpstilhøva i Radøy kommune Radøy kommune har ingen tette bustadområder som har avløp større enn 1500 pe til ferskvann og pe til sjø. Hele kommunen vert dermed omfatta av kap. 13 i Forureiningsforskrifta Storsandvik Bustadområde beståande av bustader og industriområde (ved Storsandane). Avløpsanlegg som samlar avløp frå nokre få av bustadene og sanitæravløp frå industriverksemda (inntil ca. 50 tilsette). Reinsing i liten slamavskiljar (5 m 3 ) og utslepp ved industriområdet (kai). Denne er for liten og ligger for lavt og må derfor flyttas høgare opp og erstattast med ny slamavskiljar. En mulig plassering kan være rett ovanfor nåverande plassering, som vist på bildar under. Bilde 1 Frå Storsandvik, mogeleg lokalitet for ny slamavskiljar på bildet til høgre Produksjonsvatn frå bedriftene (båt- og notindustri) skal gå i eigne lukka avløpssystem, godkjent av Klif. 2 Resipient er Radsundet. Ein kjenner ikkje til at nærsona til utslippspunktet er undersøkt spesielt, men resipienten generelt har lite oksygen i botnvatnet i delar av året. Innafor bustadområdet er det eit klart potensiale for å auke tilknytinga (sanere separate anlegg) ved å vidareføre avløpsanlegget langs fv Ved ny utbygging bør det lagast VArammeplan, mellom anna for å sjekke kapasitet på avløpssystemet og at overvatnet handterast slik at ein forureinar nærliggande resipient. Det finst ikkje oversikt over tall på private slamavskiljarar i området. 2 Klima- og forureiningsdepartementet (tidlegare SFT Statens Forureiningstilsyn). Radøy kommune Asplan Viak AS

84 Kommunedelplan for avløp Austmarka Bustad- og skuleområde mellom fv565 og sjø (Radsundet), det er etablert 2 avskilte kommunale avløpsanlegg med kvar sin slamavskiljar (123 m 3 og 30 m 3 ) og utslepp til Radsundet. Anlegga blei bygd i h.v og Tilstand er ukjend. Det er regulert eit nytt bustadfelt (Austmarka øvre) med ca. 100 nye bueiningar på vestsida av Fv 565. Avløp frå dette feltet må byggjast i privat regi, med eiga leidning mot sjø og slamavskiljar (eksisterande kommunale har ikkje kapasitet). Utslepp kan eventuelt knytast til eksisterande utsleppsleidning (utbyggingsavtale), men det kan vere aktuelt med skjerpa krav til reinsing som følgje av ny kunnskap om tilhøva i resipienten. Vidare er det planlagt enda to bustadfelta sør for det eksisterande feltet Sæbø Område utan felles kommunale avløpsanlegg. Separate utslepp (hovudsakleg via eldre sandfiltergrøfter) til terreng, drenerer vidare mot Sæbøvågen. Vasskvaliteten i Sæbøvågen er ikkje undersøkt spesifikt, men resipienten er populær som badeplass. Evt. nye bustader får krav om å installere minireinseanlegg. Topografisk og ut frå etablert infrastruktur/busetting ligg det teknisk godt til rette å sanere store deler av busetnaden. Avløp frå omlag personar bør kunne samlast opp i felles anlegg og betre utslepp direkte til sjø. Saneringstiltak vil også på sikt kunne utløyse nye utbyggingsområde Taule-Lunde I dette området er det ikkje felles avløpsanlegg, men separate utslepp frå 3 uavhengige bustadklynger drenerer via bekker/vassig mot Indre Taulsvågen som er ein terskelvåg. Vasskvaliteten i Indre Taulsvågen er ikkje undersøkt spesifikt, men ei teoretisk vurdering frå Rådgivende Biologer tilseier at indre Taulsvågen har ingen rest kapasitet for tilførsel av organisk stoff. 3 Utifrå topografi skal det vere mogleg å sanere dette området, og samle avløpa, slik vasskvaliteten i Taulsvågen bedra. Avløpsutbygging kan på sikt utløyse nye utbyggingsområder Marås Heilårs- og fritidsbustader med separate avløpsanlegg; eldre busetnad med slamavskiljar og sandfiltergrøfter. Terrenget drenerer hovudsakleg mot Taulsvågen, men også frå ferskvasskjelder mot Hallandsvatnet. Evt. nye bustader får krav om å installere minireinseanlegg Manger Kommunesenteret med næringsverksemder (forretningar, offentleg helse/utdanning og div. industri) og bustadklynger. Det er 3 avskilte kommunale avløpsanlegg i Mangerområdet; 3 Rådgivende Biologer - rapport 317: "Beskrivelse av 14 marine resipienter i Radøy, 1998." Radøy kommune Asplan Viak AS

85 Kommunedelplan for avløp 17 Vestre område (vest for Prestbrekka) tilknytt anlegg med reinsing i slamavskiljar ved Mangerspollen og lang utsleppsleidning gjennom Mangerspollen og Mangersvågen. Fleire tilknytingar på utsleppsleidninga (nedstraums SA) frå busetnad rundt Pollen. Austre område (aust for Prestbrekka) tilknytt anlegg med reinsing i slamavskiljar ved Nesvatnet og utslepp til ytre del av Mangersvågen. Mangersnesvegen. Mindre slamavskiljar for nokre bygg langs Mangersnesvegen. I fleire delområde opplever ein stor innlekking på avløpsnettet noe som overbelastar avløpsnettet og som påverkar resipient lokalt. Området rundt Mangerspollen-Mangersvågen er i kommuneplanen peika ut som fortettingsområde for bustader, ein ventar difor større avløpsbelastning i dette nedslagsfeltet. Området har også potensiale som tur- og rekreasjonsområde. I tillegg er det eit klart potensiale for å få fleire eksisterande bustader i tettbebyggelsen til å knytte seg til offentleg avløpsanlegg. Ein del av desse har gamle og sviktande avløpsanlegg som bør sanerast. Bustadområda ved Seglfallet har eit mellombels utsleppsløyve. Feltet ligg slik til at det det bør overførast til eit nytt felles reinseanlegg. Det har i fleire år vore meininga å samle alle utsleppa frå Mangerområdet, reinse avløpsvatnet i eit felles reinseanlegg og etablere nytt felles utslepp på god djupne utanfor terskelen til Mangersvågen. Dagens folketal i grunnkretsane Manger og Mangersvåg er ca Om man legger til grunn SSB sin framskriving Middels Nasjonal vekst vil folketalet i heile kommunen ha steget med 20% innan Ein 20% vekst i området Manger/Mangersvåg gir eit folketal på ca Det vert derfor lagt til grunn at eit nytt reinseanlegg vert dimensjonert for 1500 pe. I vedlagde notat «Forslag til avløpsrenseanlegg for Manger» er det gjort ein vurdering av reinsemetode (silanlegg eller slamavskiljar), aktuelle lokaliteter for plassering av eit nytt anlegg og kva dei ulike alternativa vil innebere av utbygging og kostnader. Radøy kommune Asplan Viak AS

86 Kommunedelplan for avløp 18 Bilde 2 Parti frå Mangerspollen Sletta - Ystebø I området er det bustader og gardsbruk langs Fv565 som drenerer mot sårbart vassdrag (bekkar og små vatn). I 2003 blei det bygd eit omfattande leidningsanlegg (ca. 3 km) med reinsing og utslepp frå Sletta kai til Sletteosen. Til no er det berre ca. 20 abonnentar tilknytt, og det bør arbeidast for å få fleire inn på anlegget som fungerer godt. Vidare er det etablert alarmsystem ved pumpestasjonane, slik at det gis automatisk beskjed ved pumpestopp. Vasskvaliteten i Sletteosen er ikkje undersøkt spesifikt, men ein vurderer resipienten lite følsam for næringssalter samstundes som det periodevis vil vere oksygenfritt i djupvatnet. Det er regulert nytt hytte- og campingområde ved Sletta kai som vil bli tilknytt avløpsanlegget Haugstad Bustader og gardsbruk i dette området, det er ikkje felles avløpsanlegg, men separate avløpsløysingar med slamavskiljarar og utslepp anten direkte til Taulsvågen eller via sandfiltergrøfter/infiltrasjon. Vasskvalitet i Taulsvågen er ikkje undersøkt spesifikt Hellaneset Bustadfelt og gardsbruk på vestsida av Radøy. Det er 2 separate kommunale avløpsanlegg (nord og sør) med kvar sin slamavskiljar (hv. 25 og 10 m 3 ) og utslepp direkte til Eltrevågen. Samla lengde 1,3 km, inkl. 2 pumpestasjonar. Miljøtilhøva ved utsleppspunktet er ikkje undersøkt spesifikt. Radøy kommune Asplan Viak AS

87 Kommunedelplan for avløp 19 Det er potensiale for å tilknytte fleire bustader i nord (ved hovudvegen) til avløpsanlegget, og å samankople dei to anlegga til eitt Bøvågen - Rikstadvågen Ein ny områdeplan for Bøvågen er lagt fram for 1. gongs handsaming i Planen legg mellom anna til rette for nye fritidsbustader og bustader. Ved Bøvågen ligg eit kommunalt høggradig reinseanlegg som har utslepp til indre del av Bøvågen. Reinseeffektiviteten m.o.t. nærings- og organisk stoff er god og generelt vert utsleppskrava i løyvet stetta. Ved anlegget er hovudproblemet at det kjem for mykje vatn til reinseanlegget, og dette skuldast overvatn som kjem inn i leidningsnettet enten ved innlekking av som følgje av feilkoplingar. For mykje tilrenning samtidig med høg sjøvasstand medfører at leidningsnettet fram til anlegget ikkje har kapasitet og avløpsvatn kjem då opp av kummane ved anlegget. Dette er generelt ikkje bra, men spesielt fordi næraste nabo er ein næringsmiddelprodusent. Ved vasstand høgare enn kote 1 vil sjøvatn komme inn i anlegget. Det er derfor trong for å installere ein tilbakeslagventil på overløpsrøret frå innløpspumpetank. Det er då ein føresetnad at sjøvatn ikkje kjem inn i leidningsnettet ein annan plass på leidninga til reinseanlegget. Det bur i dag ca 500 personar rundt Bøvågen og om lag 350 er tilknytt reinseanlegget. Det er oppgitt at kapasiteten til anlegget er 150 m3/d. Ein slik kapasitet bør halde til min pe. Anlegget skal derfor kunne ha kapasitet til fleire tilknytningar, men det er avgjerande at framandvatnet vert fjerna frå avløpsnettet. Det er vurdert at største innlekking skjer på avløpsnettet ved Bøvågen Bustadfelt. Det er derfor høgt prioritert å få kontroll på systemet i dette området. Det planleggast derfor å få registrert tilstanden på avløpsleidningane og deretter rehabilitere leidningsnettet dersom det visar seg at nettet er dårleg. Rundt Bøvågen er det problema med forureining/dårleg vatn. Resipientområdet er innelukka og med fleire tersklar og djupvassbassenget. Det er derfor ønskeleg å føre utslippssjøleidningen frå reinseanlegget lengre ut. Ein lengre sjøleidning vil gi større trykktap og det kan då bli trong for å pumpe avløpsvatnet ut. Rikstadvågen er ein sårbar resipient og dei seinaste åra har nye bustader i dette nedslagsfeltet fått pålegg om å installere minireinseanlegg. I framtida bør det byggast eit avløpssystem som leder avløpsvatn til Bøvågen reinseanlegg. Dette kan gjerast ved å Radøy kommune Asplan Viak AS

88 Kommunedelplan for avløp 20 etablere ein pumpestasjon ved Rikstadvågen og leidningsanlegg herifrå og til Nordbø, der leidningane koplas på eksisterande leidningsanlegg. Litt sør for Hordabø ligger Kvalheim fritidssenter. Radøy Kommune har her ansvar for å tømma slamavskiljar, men leidningar og anlegg er privat Marøy Heilårs- og fritidsbustader med separate avløpsanlegg; slamavskiljar og utslepp anten til sjø eller sandfiltergrøft. Sjøresipient er anten Kvolmosen (vest) eller Bøvågen/Makrellvågen (aust). Bøvågen vert rekna som lite følsam for moderat tilførsel av avløpsvatn, men djupbassenget antas å ha liten kapasitet for tilførsel av organisk stoff Toska Heilårsbustader (nokre hytter) med separate avløpsanlegg; hovudsakleg slamavskiljar og utslepp til sjø. Resipientar er Toskavågen eller sundet i aust. Resipientar er ikkje undersøkte men det er antatt at i Toskavågen er det jamleg oksygenfritt i botnvatnet, og difor lite kapasitet for tilførsel av organisk stoff Sylta Heilårsbustader (nokre hytter) med separate avløpsanlegg; slamavskiljar og utslepp til Austrevågen (indre del av Syltavågen).Teoretisk skal djupvatnet i Austrevågen frå naturens side ikkje bli oksygenfritt. Nokre bustader har utslepp via sandfiltergrøft Mjøs Heilårsbustader (nokre hytter) og gardsbruk med separate avløpsløysingar; slamavskiljar og utslepp via sandfiltergrøft/infiltrasjon. Drenering vidare mot indre del av Nordangervågen (sjø) eller Mjøsvatnet (ferskvatn). Vasskvalitet i indre del av Nordangervågen er ikkje undersøkt spesifikt, men teoretisk skal bassenget (innafor terskelen) ikkje vere spesielt følsam for nærings- eller organisk stoff tilføring. Mjøsvatnet vert rekna som sårbart for organisk- og næringsstofftilføring Valdersnes Heilårs-/fritidsbustader og gardsbruk med separate avløpsløysingar; slamavskiljar og utslepp direkte til sjø; Valdersvågen. Vasskvalitet i Valdersvågen er ikkje undersøkt spesifikt. 4 Rådgivende Biologer - rapport 378: "Beskrivelse og enkel undersøkelse av sju innsjøresipienter i Radøy 1998." Radøy kommune Asplan Viak AS

89 Kommunedelplan for avløp Rossnes Fritidsbustader med separate avløpsanlegg; slamavskiljar og utslepp hovudsakleg direkte til sjø. Anten Rossnesvågen eller Lurefjorden. Begge resipientane er lite følsame for moderate tilførsler av avløpsvatn Andre utslepp med <50 pe tilknytt Olsvollsstranda industriområde Kommunalt avløpsanlegg der det er tilknytt verksemder (~50 tilsette) som driv innafor plastindustri (Plastinvent), skumproduksjon (Solberg Scandinavian), mekanisk industri (Nordhordland Industri) og lager (Radøygruppen). Ca. 600 m leidningsanlegg, slamavskiljar (60 m3) og utslepp til Radsundet. Skumprodusenten Solberg Scandinavian har eiga separat system for prosessavløp, godkjent av Klif. Det var tidlegare meldt om utfordingar med "spesiell" slamkvalitet frå denne slamavskiljaren, men dette har ikkje vore eit gjentakande problem dei siste åra. Kommunen har ikkje påsleppsavtaler med verksemdene som er tilknytt anlegget, og vurderer det ikkje som naudsynt pr. dd. Vetås Eiga privat utslepp (med reinsing i slamavskiljar) til Radfjorden frå Radøygruppen sine industrilokalar ( tilsette). Usikkert om sanitæravløp og produksjonsavløp er separert, verksemda er miljøsertifisert. Bøvågen Fiskeindustri/-foredling med tilsette som har eiga (privat) reinseanlegg og utslepp til Bøvågen. Har tidlegare hatt noko problem med mykje feitt i utsleppsvatnet (som har påverka resipienten), men det er rydda opp i dette. Verksemda har no søkt om å flytte utsleppet til utsida av Marøy, som er ein meir open resipient med betre vassutskifting. 3.6 Generelt om dei kommunale avløpsanlegga. I Radøy kommune er busetting og avstandar slik at fleire mindre "klynger" av bustader, spreidd over det meste av øya, pr. definisjon (Forureiningsforskrifta) er mindre tett busetnad, med dei vilkår som følgjer av kap. 13 i forskrifta. Kommunen har i lang tid vore forureiningsmyndigheit i desse busettingane, og det har ikkje vore noko aktuell problemstilling å leggje opp til omfattande utbygging av fellesanlegg. Med dei krava som er sett i lokal forskrift om utslepp frå mindre avløpsanlegg, er det mest realistisk å rekne med at det i dei fleste slike område framleis vil verte nytta separate løysingar her. Framleis er det mange bustader innafor naturleg tilknytingsområde for dagens anlegg som ikkje er tilknytt, her bør kommunen gjere meir for å påleggje tilknyting. Det er ønskeleg å skaffe betre kontroll/dokumentasjon av dagens anleggsmasse, for å sikre tilfredsstillande drift og overvaking. Då er det behov for å styrke bemanninga innafor drift og overvaking. Byggenemnda tilrår at det vert tilsett ny fagarbeidar på VA frå 2016, der arbeidsområde og kostnad vert delt likt mellom vatn og avløp. Radøy kommune Asplan Viak AS

90 Kommunedelplan for avløp Separatsystem / fellessystem. Alle kommunale avløpsanlegg er bygd som separatsystem. Nedbørsvatn frå "tette" flater har stort sett avrenning på overflata til næraste sidegrøft. Ein kjenner ikkje til at elveløp/bekkefar er ført direkte inn på spillvatns-systemet i nokre av dei andre områda Kvalitet på leidningsnettet. Dei eldste kommunale leidningsanlegga (i Radøy) er bygd i 1970-åra, i Manger-området. Snittalder for kommunalt leidningsnett (med kjent byggjeår) er 41 år i følgje SSB sin statestikk (pr. aug. 2015). Det er ikkje utført systematiske undersøkingar (innvendig TV-inspeksjon) av avløpsleidningane i kommunen, men driftsoperatørane har generelt bra kjennskap til ev. strekningar/område med dårleg røyrkvalitet, ut frå oppståtte driftsproblem, meldingar frå publikum m.v. Det er mykje problem med innlekking, overløp og lekkasjar i avløpssystemet i noen områder t.d. på Manger og Hordabø. Å utbetre desse tilhøva har derfor 1. prioritet i kommunen. Planlagde, systematiske TV-inspeksjonar vil eventuelt kunne avdekke noko av omfanget, og i dei kommande åra vil VA-drift arbeide meir systematisk med å få dokumentert røyrkvalitet i utvalde område (der det kan vere indikasjonar på dårlege leidningsstrekk). Det er etablert eit EDB-basert styrings- og overvakingssystem som bidrar til at driftsproblem på nokre av dei tekniske anlegga (pumpestasjonar/reinseanlegg) raskare blir oppdaga Avløpspumpestasjonar. Det er 8 kommunale avløpspumpestasjonar, av desse er 6 stasjonar overbygde. Det er berre 2 stasjonar på Hellaneset som ikkje har overbygg. Alle stasjonar er tilknytt kommunen sitt overordna system for driftsovervaking/-styring Avløpsreinseanlegg. Det er 9 kommunale avløpsreinseanlegg i Radøy pr. 2015; 8 slamavskiljarar og 1 høggradig anlegg. Slamavskiljarane ligg i følgjande tett busetnader/områder: Storsandvik, Austmarka, Olsvollstranda, Manger (Nesvatnet og Pollen), Hellaneset (2 stk) og på Sletta. Det er eit gjengs problem at folk kastar framandelement i avløpet, noko som skarpar unødige driftsproblem. Radøy kommune ynskjer derfor å starte ein kampanje der dei opplyser om dette. Norsk Vann har ein eigen brosjyre som kan nyttast til dette formålet. Figuren under er frå denne brosjyren. Radøy kommune Asplan Viak AS

91 Kommunedelplan for avløp 23 Figur 1 Utsnitt frå Norsk Vann brosjyre "Kva bør du vite om avløpsreinseanlegget ditt" Ved Bøvågen er det bygd (1995) eit høggradig minireinseanlegg (Biovac-prosess; biologiskkjemisk). Anlegget i Bøvågen er tilkopla driftsovervakingssystemet, og har jamleg tilsyn av driftsoperatørane. Slamavskiljarane blir sjeldan kontrollert. Ved Bøvågen reinseanlegg blir det gjennomført prøvetaking og analysar av avløpsvatnet, i samsvar med krav i gjeldande utsleppsløyve. Det vert analysert på innhald/kvalitet m.o.t. organisk stoff (KOF) og næringsstoff (Tot-P) i avløpsvatnet. Utanom Bøvågen blir det ikkje dokumentert reinseeffektar eller restkonsentrasjonar ved andre reinseanlegg. Septikslam frå (separate/felles) slamavskiljarar og biologisk slam frå Bøvågen blir transportert og behandla på NGIR sitt anlegg i Lindås (Kjevikdalen). Alle slamavskiljarar blir tømt systematisk i samsvar med førehandsbestemte frekvensar Overløp. Overløp er etablert ved alle kommunale avløpspumpestasjonar, men det er ikkje etablert naud- eller regnvassoverløp ute på sjølve leidningsnettet. Det blir automatisk registrert dersom ureinsa avløpsvatn går i overløp, og frå 3 avløpspumpestasjonar (Pollen, Bøvågen og Hellaneset) får ein alarm via driftsovervakingssystemet når dette skjer. Ein får ikkje overløpsalarmer frå dei andre anlegga. Radøy kommune Asplan Viak AS

92 Kommunedelplan for avløp 24 Bilde 3 Pumpestasjon ved Ystebø Utslepp og påslepp av næringsverksemd. Dei fleste industriverksemdene skal ha eigne produksjonsavløpssystem med reinsing og utslepp - etter løyve frå Miljødirektoratet (tidl. Klif). Døme på dette er verksemdene på Storsandane (båt- og notindustri), Olsvollstranda (plast-, skum- og mekanisk industri), Vetås (mekanisk industri, Radøygruppen) og Bøvågen (fiskeindustri). Radøy kommune har ikkje forureinings- eller tilsynsmyndigheit ovanfor slike verksemder så lenge dei har eigne avløpsanlegg, men utsleppa påverkar sjølvsagt ofte dei same resipientområda. Nokre vare- /tenesteytande og offentlege verksemder i Manger- og Bøvågen-området er tilknytt kommunalt avløpsnett, men kommunen har ikkje påsleppsavtale til kommunalt avløpsnett med nokon bedrifter. I følgje Forureiningsforskriften kan kommunen krevje slik påsleppsavtale. Radøy kommune Asplan Viak AS

93 Kommunedelplan for avløp 25 4 ABONNENTSERVICE OG GEBYRSTATUS. Avløpsverksemda er ei kommunal kundeorientert forretningsdrift, der kostnadene vert dekt av avløpsgebyra. Abonnentane skal få fullverdige avløpstenester og god service. Radøy kommune har ca. 670 avløpsabonnentar totalt (2009). Av desse har ca vassmålarar (gebyr rekna etter målt forbruk); dette er berre nærings- og offentlege verksemder. Ingen hushaldsabonnentar har installert vassmålar. Abonnenttalet har auka med ca. 20 dei siste 3 åra; 5-10 nye bustadabonnentar kvart år. Kommunen har også tilsynsplikt og -rett for private avløpsanlegg, både dei som er tilknytt offentleg nett og anlegg som ikkje er tilknytt. 4.1 Vaktservice og leidningskartverk. Det er etablert døgnvaktordning med eige nummer til vakttelefon, der tilstoppingar og andre forhold ved avløpssystemet kan meldast. Det er likevel ikkje utforma serviceerklæring (tenestedeklarasjon) for kommunale avløpsanlegg. Naudsynte utbetringar blir prioritert. Det er ønskjeleg at heile det offentlege leidningsnettet skal vere lett tilgjengeleg i eit digitalisert kartverk, slik at publikum kan få informasjon "over skranken". Alle ny-etablerte offentlege avløpsanlegg blir innmålt og tekniske data (dimensjon, røyrtype) registrert i kommunen sitt leidningskartverk Leidningskartverket m.o.t. private anlegg skal gradvis oppdaterast. Ein stor utfordring - og svært ressurskrevjande - er å få registrert inn data på private avløpsanlegg (rørleggjarmeldingar). Her er det store manglar i kommunen sitt register, men ein har som mål - på sikt - å få betre dokumentasjon også på private anlegg. Ein håpar å få avsett nok tid/ressursar hjå oppmålingsavdelinga dei nærmaste åra, slik at ein i utvalde område kan få betre leidningskartgrunnlag. 4.2 Gebyrpolitikk. Radøy kommune har vedteke lokal forskrift for vass- og avløpsgebyr ( ), i medhald av lov om kommunale vass- og kloakkavgifter ( 3) og forskrift om kommunale vass- og avløpsgebyr. Storleiken på gebyra går fram av kommunen sitt gebyrregulativ, som blir fastsett årleg (for neste kalenderår) av kommunestyret. Radøy ønskjer å ha ein rettferdig gebyr-politikk. Alle som ønskjer gebyr berekna etter målt forbruk skal få høve til det, abonnentane må sjølve ta kostnaden med kjøp, montering og drift av vassmålaren. Kommunen fastset type og storleik på målar. Gebyrregulativet gjev kommunen rett til å ta betalt for sine kostnader med tilsyn/kontroll med private avløpsanlegg, men dette bidraget til gebyrrekneskapet er i dag tilnærma null Årsgebyr Det følgjer av lokal forskrift at det årlege gebyret skal fastsetjast etter storleik på bustad, eit fast beløp for bustader <90 m 2 og eit for dei bustadene som er >90 m 2. Nokre større næringsverksemder (private og offentlege) har installelt vassmålarar og får årsgebyret berekna ut frå ei einingspris som vert fastsett i gebyrregulativet. Radøy kommune Asplan Viak AS

94 Kommunedelplan for avløp 26 Gebyrnivået i Radøy på avløpsområdet har, som følgje av relativt store investeringar, hatt ei markert auke i perioden og deretter vært stabilt med unntak av Figur 2 Årsgebyrnivå avløp (bolig 120 m²) i Radøy Kommune. Kjelde: SSB Som figuren nedanfor illustrerer, hadde Radøy i 2014 ikkje blant dei høgaste avløpsgebyra i fylket, men normalen for perioden er at nivået er i øvre sjikt. Figur 3 Årsgebyr avløp (bolig 120 m²) i Hordaland (2014), Kjelde: SSB Radøy kommune Asplan Viak AS

95 Kommunedelplan for avløp 27 Kommunen held fast på 100 % gebyrinndekning av dei samla kostnadene (sjølvkost), men har som mål at gebyrnivået ikkje skal auke urimeleg i løpet av perioden (samanlikna med 2013-nivå) Eingongsgebyr for tilknyting Radøy kommune har ein felles sats for tilknyting til kommunalt avløpsanlegg, uavhengig av bustadstorleik. Gebyrsatsen for 2016 er satt til kr ,- eks. mva. Sett i høve til andre kommunar i Hordaland, er dette gebyret litt høgare enn gjennomsnittet. Men det er også mange andre som har eingongsgebyr på same nivå som Radøy, sjå figur under. Eingongsgebyr for tilknytning - Avløp (kr) Modalen 1201 Bergen 1235 Voss 1246 Fjell 1222 Fitjar 1265 Fedje 1223 Tysnes 1256 Meland 1238 Kvam 1242 Samnanger 1231 Ullensvang 1247 Askøy 1251 Vaksdal 1253 Osterøy 1232 Eidfjord 1211 Etne 1241 Fusa 1221 Stord 1260 Radøy 1224 Kvinnherad 1233 Ulvik 1234 Granvin 1264 Austrheim 1227 Jondal 1245 Sund 1266 Masfjorden 1259 Øygarden 1244 Austevoll 1243 Os (Hord.) Figur 4 Samanlikning eingongsgebyr for tilknyting avløp, Hordaland Kjelde: SSB Radøy kommune Asplan Viak AS

96 Kommunedelplan for avløp 28 5 TILTAK Følgande investeringstiltak med prosjektkostnader inngår i kommunedelplanen. Investeringstiltaka er en del av kommunens handlingsplan for å handtera de utfordringa som er identifisert i førre kapitel. Prosjektkostandene er berekna frå tilsvarande anlegg i Bergen og omland. I prosjektkostnadene er det lagt til 15 % for uføresette kostnader og 15 % til planlegging og administrasjon. Handlingsplanen inneheld både nye utbyggingsoppgåver (for t.d. sanering av "dårlege" avløpsutslepp) og oppgåver i samband med tilstandskontroll og fornying av eksisterande kommunale avløpsanlegg, der dette er naudsynt. 5.1 Kommunal planlegging Kommunedelplanane for vatn og avløp må samordnast og koordinerast med kommunen sin arealplan. Vidare må man på eit tidleg stadium i områdeplanlegging ta omsyn til løyningar for vatn, avløp og overvatn. Det vert derfor tilrådd at det ved utarbeiding av reguleringsplanar skal følgje ein overordna rammeplan for VA. Denne skal avklare teknisk løysning for utbygging av vatn og avløpsløysingar innanfor planområdet. Vidare skal planen beskrive løysningar for handtering av overvatn. Utgangspunktet er opne vassveger, infiltrasjon og fordrøyning. Utbygging av nye områder skal ikkje medføre overvassproblem nedstrøms. 5.2 Leidningsnett og avløpsanlegg Manger Avløp rundt Mangersvågen og eksisterande avløp frå slamavskiljar ved Nesvatnet skal samlast i eit felles nytt reinseanlegg ved Mangersvågen. Reinseanlegget vert tilrådd dimensjonert for 1500 pe. Ny utsleppsleidning skal førast til utslepp på djupne 50 m Ved bygging av nytt reinseanlegg må man leggje til rette for kontroll og dokumentasjon av reinseeffekt/utsleppsmengda. I notatet «Forslag til avløpsrenseanlegg for Manger» vert det gitt følgjande tilråding: Lokalitet ved Mangersvåg kai og Mangersnesvegen peiker seg ut som beste lokalitet. Ein pumpestasjon må da byggast ved kaiområdet. Ein slamavskiljar vil vere minst kostbar å byggje. Dersom man vektlegger pris alene, og gitt at man tilet lukt og støy ved tøyming av slamtank, vert det tilrådd slamavskiljar. Der er likevel argument som talar for at eit silanlegg vil framstå som ein meir framtidsretta løysing med omsyn på reinsegrad og kontroll med kvalitet på reinsa avløp. 5 Som ein konsekvens vert det tilrådd at dei eksisterande 3 slamavskiljarane vert nedlagt og at avløpsvatnet vert overført til nytt reinseanlegg. 5 Kommunestyret i Radøy sak 050/2016: Nytt reinseanlegg Manger vert bygd som trykksilanlegg, plassert i området ved Manger kai. Rådmannen kjem tilbake med endeleg plassering i samband med budsjett 2017.Finansiering av renseanlegget vert å koma tilbake til i budsjett for Handlingsplanen i dette dokumentet er oppdatert med kostnader for dette vedtaket. Radøy kommune Asplan Viak AS

97 Kommunedelplan for avløp 29 Det er viktig å redusere innlekking av overvatn til avløpsnettet for ikkje å overlaste nytt reinseanlegg Storsandvik Tiltaket gjeld bygging av ny og større slamavskiljar plassert høgare opp enn dagens slamavskiljar. Plassering må vere i samråd med grunneigar. Det er trong for nye leidningar til og frå ny slamavskiljar. Forslag til plassering er vist på Figur 5. Figur 5 Forslag plassering av ny slamavskiljar ved Storsandvik Radøy kommune Asplan Viak AS

98 Kommunedelplan for avløp Bøvågen Tiltaka gjeld: Registrerar tilstand på avløpsleidningar Rehabilitere leidningsnettet, særlig for å hindre innlekking av overvatn på avløpsleidning ved Bøvågen bustadfelt. Sjå Figur 6 Figur 6 Hovedleidning ved Bøvågen bustadfelt Ved Bøvågen reinseanlegg: Radøy kommune Asplan Viak AS

99 Kommunedelplan for avløp 31 Installasjon av tilbakeslagsventil ved overløpet frå avløpsanlegget Figur 7 Tilbakeslagsventil på overløpsledning til innløpspumpekum Det må på sikt vurderast om reinseanlegget bør leggjast ned og erstattast med eit nytt anlegg på ny lokalitet. Dette fordi dagens anlegg ligg for lavt og fordi reinseprosessen (og dermed også kostnadene) er for omfattande i forhold til reinsekrav. Tiltaket under bør sjåast i samanheng med lokalitet for eit nytt anlegg. Forlenge utslippsleidningen frå reinseanlegget, sjå Figur 8. Figur 8 Ny utsleppsleidning frå Bøvågen RA Radøy kommune Asplan Viak AS

100 Kommunedelplan for avløp 32 Ved Rikstadvågen: Etablere ein pumpestasjon ved Rikstadvågen og leidningsanlegg til Nordbø. Etablere avløpsleidning frå Bøgjerdet til ny pumpestasjon ved Rikstadvågen. Figur 9 Avløpsanlegg ved Rikstadvågen 5.3 Drift og beredskap I tillegg til dei ovannemnte utbyggingstiltaka er det ei prioritert oppgåve å dokumentere tilstanden på eksisterande anlegg, og gjere utbetringar der det er behov: Undersøkingar for å dokumentere tilstanden i avløpsnettet og herifrå skal det utarbeidast prioriteringsliste, slik at dei verste områdane blir sanert først og problema med frammed vatn, overløp og lekkasjar vert stoppa. Gamle og/eller dårlege avløpsleidningar skal fornyast i samsvar med utarbeidd prioriteringsliste. Kampanje mot framandelement i avløpsvatnet i de områder det er et problem. Oppfølging avløpsreinseanlegg. Dokumentasjon reinseresultat og avløpsutslepp etter eige prøvetakings- og analyseprogram. Gjeld nye utslepp og utslepp som vert vesentleg auka, t.d. ved nytt RA Manger. Kostnader for slike tiltak vert belasta driftsrekneskapet. Gransking av vassdrag og sjøresipientar (ved utsleppspunkt), m.o.t. å vurdere/dokumentere i kva grad avløpsutslepp har negativ påverknad. Sist gransking av marine resipientområde (Jf. kap 4) ble utført i Siste ferskvassundersøking er noko nyare, men føremålet for dei siste ferskvassgranskingane har ikkje vore retta mot fokus på avløpspåverknad. Fokusområda i ei slik gransking tilpassast avløpsutsleppa. Radøy kommune Asplan Viak AS

101 Kommunedelplan for avløp 33 Gjennom ny resipientgransking i år 2019 vil ein dokumentere vasskvalitet og forureiningssituasjon i sårbare resipientar, ved store avløpsutslepp og nær tilrettelagde badeplassar. 5.4 Handlingsplan Avløp Investeringstiltak mill. kr Tiltak - utbygningsplan for avløp Hovudreinseanlegg Manger, silanlegg inkl grunnavståing Grunnarbeid tomt og nye ledningsanlegg ved Mangersvågen Ny pumpestasjon Manger kai Sanering rundt Mangersvågen Storsandvik - oppgradering og flytting av slamavskiller Bustadfelt Bøvågen - registrering tilstand avløpsleidning Bustadfelt Bøvågen - rehabillitering leidningsnett Bøvågen RA - innstallasjon av tilbakeslagssikring mot Bøvågen RA - forlengning av utslippsledning Bøvågen PST for ny utslippsledning Rikstadvågen - kryss Nordbø leidningsanlegg Rikstadvågen, avløpspumpestasjon Bøgjerdet, avløpsledning Resipientgranskning Årlige investeringer Driftskontrollsystem, årleg Fornying/utbedring, 3% av tot. lengde/år Årlige investeringer tekniske anlegg - 20 år nedskriving Årlige investeringer ledn. anlegg etc - 40 år nedskriving Totale investeringer pr år Tabell 4 Framdriftsplan avløps investeringar Prosjekt kostnad Figur 10 Årlige investeringer avløp. Radøy kommune Asplan Viak AS

102 Kommunedelplan for avløp 34 6 GEBYRFINANSIERING AV KOMMUNALE AVLØPSTILTAK. 6.1 Generelt om rammevilkår for finansiering. Tiltaka må finansierast over avløpsgebyra. Inntektene frå tilknyting (eingongsgebyr) og forbruk (årsgebyr) skal dekkje kommunen sine utgifter knytt til avløpshandtering. 6.2 Lov om kommunale vass- og kloakkavgifter. I loven er det eit grunnleggjande prinsipp at kommunale vass- og kloakkgebyr ikkje skal overstige kommunen sine nødvendige kostnader på vass- og aviøpssektoren. Type gebyr er eingongsgebyr for å knyte seg tii- og årleg gebyr for bruk av kommunen sitt avløpsanlegg Lokal forskrift om vass- og avløpsgebyr Radøy kommune har vedteke eiga lokal gebyrforskrift innanfor rammene av denne loven. Storleiken på gebyra går fram av kommunen sitt gebyrregulativ og driftsbudsjett, som kvart år vert vedteke av kommunestyret. Før vedtak om gebyrstorleik vert gjort, skal det liggje føre eit overslag over kommunen sine forventa direkte og indirekte kostnader knytt til drifts-, vedlikehalds- og kapitalkostnader for dei næraste 4 åra. Overslaget skal så vidt mogeleg utarbeidast i samanheng med kommunen sin driftsbudsjettering kvar haust. Dette inkluderer også overslag over beløpa som ein vonar gebyra vil bringe inn. Satsane for 2016 i Radøy er oppsummert i kap Status finansiell situasjon Status per var at Radøy kommune hadde eit positivt selvkostfond på kr 1.4 mill Radøy Gebyrgrunnlaget Gebyrinntekter Avsetning til selvkostfond / dekning av fremført underskudd Bruk av selvkostfond / fremføring av underskudd Saldo selvkostfond per 1.1 (fra skjema 23) Tabell 5 Status gebyrgrunnlag og inntekter, kjelde SSB. 6.4 Finansiering av tiltak Avløpsgebyret er avhengig av kor store investeringar kommunen har gjort og kor mange abonnentar dei kan fordele kostnadene på. Nye utbyggingstiltak aukar kommunen si gjeld, men dette er langsiktige investeringar som legg til rette for vidare utvikling i kommunen. Investeringane skal avskrivast over år. Radøy kommune Asplan Viak AS

103 Kommunedelplan for avløp 35 Investeringstiltaka vil gi økte kapitalkostnader. Kommunen kan dekke inn økte kostnader ved å auke gebyrinntektene eller ved å bruke av opparbeida fond. Kommunen kan også gå i underskot eit år, men fondet må gå i ballanse over ein periode på 5 år. Tabellen under viser de økte kapitalkostnadene som følgje av investeringstiltaka. I den same perioden kan kommunen ha reduksjon i kapitalkostnader knytt til tidlegare investeringar, men dette er ikkje vist i tabellen. år: Sum kapital kostnader (1000 kr): Tabell 6 Økte kapitalkostnader som følge av investeringsplan Radøy kommune Asplan Viak AS

104 Radøy kommune Saksframlegg Saknr Utval Type Dato 068/2016 Hovudutval for plan, landbruk og teknisk PS Sakshandsamar Arkivsaknr.: Dokumentnr.: Tore Rikstad 16/ /9741 Revidering av kommunedelplan for avløp Saksopplysingar: Bakgrunn Det overordna målet for avløpshandteringa er at avløpsanlegg og utslepp ikkje skal ha uheldige verknader for miljøet. Det er sett krav til reinsing av avløpsvatn med bakgrunn i forureiningslova og lokal forskrift om utslepp frå mindre avløpsanlegg. Rådgivande Biologar AS gjennomførte i 1998 ei enkel undersøkjing og kartlegging av 7 innsjøresipientar og 14 sjøområder i kommunen. Det er denne resepientundersøkjinga som i tillegg til forureiningslova og den lokale forsktifta om utslepp frå mindre avløpsanlegg som vert lagt til grunn ved handsaming av utsleppsløyver. Det er planlagt ny undersøkjing og kartlegging av resepientane i I fleire delområder opplever ein stor innlekking på avløpsnettet som er med og forringar reinseeffekten. I Bøvågen er det gjennomført lekkasjeregistrering og utbetring av leidningsnettet har starta. På Manger er det planlagt nytt reinseanlegg og det er viktig at det då samtidig vert gjort utbetringar på leidningsnettet også her. Det vert lagt fram eiga sak til politisk handsaming om nytt reinseanlegg på Manger. Elles vert det i den nye planen vist til øvrige foreslåtte tiltak og investeringsplan for desse. Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Framlegg til kommunedelplan for avløp for Radøy kommune vert lagt ut på høyring og offentleg ettersyn slik den ligg føre. Hovudutval for plan, landbruk og teknisk - 068/2016 PLT - handsaming: Hovudutvalet vedtok samrøystes rådmannen sitt framlegg til vedtak. PLT - vedtak: Framlegg til kommunedelplan for avløp for Radøy kommune vert lagt ut på høyring og offentleg ettersyn slik den ligg føre.

105 Vedlegg: Radøy Hovedplan avløp (3)

106 Radøy kommune Saksframlegg Saknr Utval Type Dato 022/2017 Hovudutval for plan, landbruk og teknisk PS Sakshandsamar Arkivsaknr.: Dokumentnr.: Tore Rikstad 16/ /4387 Revidering av kommunedelplan for vatn Saksopplysingar: Nye opplysningar i saka Saka har vore ute til offentleg ettersyn. Innan høyringsfristen, er det kome inn følgjande merknader: Framføring av vatn Vetås-Haukeland-Storheim: Vetås Bygdelag stiller seg svært positiv til forslaget om at etablering av vassforsyning til Vetås- Haukeland-Storheim vert tatt med i planen, men etterlyser samtidig plan for avløpsnettet på same strekninga. Byggjenemnda har fatta følgjande vedtak knytt til dette innspelet: «Byggjenemnda si vurdering er at dersom tiltaket skal inn i planane må det utarbeidast ein plan for samordning og eigna felles trasevalg for tiltaka saman med ei kostnadsramme. Byggjenemnda kjem tilbake til saka når konsulent har utarbeidd nytt forslag». I investeringsplanen er tatt med kostnader for strekninga for utføring i Framføring av vatn til Mangersnes: Kvalheim Eigedom AS har kome med merknader om at framføring av ny vassleidning med bakgrunn i nytt bustadfelt på Mangersnes ikkje er med og viser m.a. til godkjent VA-rammeplan for området. Ved ei utbygging er det behov for auka vasskapasitet utover det ein har i dag og slik det også går fram av VA-rammeplanen. Det ligg ikkje føre avtale om at det er kommunen som skal føra ny vassleidning fram til Mangersnes. Dersom kommunen skal gå inn og ta del i framføringa og liggja dette inn i planen er det framføringa gjennom sjølve Nesvatnet som vert vurdert. Kostnadene med denne framføringa er ikkje avklart, men vurdert til ca. kr ,- Byggjenemnda har fatta følgjande vedtak knytt til dette innspelet: «Under føresetnad av at det blir framdrift i utbygginga i planperioden og ei deling av kostnaden med ein ½ part kvar, vil byggjenemnda tilrå at t iltaket vert lagt inn i hovudplanen i denne perioden». Det er kome inn søknad om framføring av vatn frå Sætre til Listveiten.

107 Byggjenemnda har fatta følgjande vedtak knytt til dette innspelet: «Tiltaket inngår ikkje i hovudplan for vatn og byggjenemnda ser ikkje på dette som ei kommunal utbygging i planperioden. Byggjenemnda vil tilrå at dersom oppsitjarane likevel ønskjer å føra vatnet via eit dugnadsprosjekt kan det søkjast om tilskot til dekning av noko av utgiftene. Retningslinene for tildeling er under arbeid». Saka er lagt fram for formannskapet og kommunestyret. I sak KS-006/2017 er det fatta følgjande vedtak: «Søknaden om framføring av kommunalt vatn til Listveiten gjennom Mykingsvatnet til kum på Listveiten som grunneigarane kan kopla seg til, vert imøtekomen. Det er eit vilkår at fleirtalet av oppsitjarane på Listveiten inngår avtale med kommunen om å knyta seg på det kommunale vassverket. Kommunen ser positivt på at grunneigarane tek på seg kostnadene med grøfta opp frå Mykingsvatnet til kum på Listveiten. Arbeida vert å starta opp snarast slik at at anlegget vert ferdigstilt i Kostnaden med anlegget vert dekka av løyvde midlar til vassverket i budsjettet for 2017.» Framføring av vatn i ny vegtrase Marås-Haukåsen: Det er i hovudplanen lagt inn ny vassleidning mot planlagt høgdebassen i Haukåsen gjennom Hallandsvatnet. Bakgrunnen for å vurdera alternativet med å byggja ein ny vassleidning i den nye vegtraseen er å sjå på moglege innsparingar når arbeida vert samordna samtidig med utbygginga av vegen. Det er utarbeidd eit notat frå konsulent Asplan Viak om dette. I begge alternatiav må planlagt høgdebasseng i Haukåsen vera med. Byggjenemnda har fatta følgjande vedtak knytt til dette innspelet: «Sjølv om det framleis er uklart kva alternativ som vert den beste løysinga for kommunen, ønskjer byggjenemnda at det vert utarbeidd tilbodsgrunnlag for framføring av vassleidningen i den nye vegen og at dette vert oversendt Statens vegvesen slik at dette vert lagt inn i tilbodsgrunnlaget for vegen som ein opsjonspris der kommunen tar atterhald om at prosjektet kan trekkjast ut utan kostnad for Radøy kommune.» Kommentar frå kommuneoverlege: «Kommunehelsetjenesteloven er opphevet.det er Folkehelseloven og (evt.helse omsorgstjenesteloven) en må vise til». Kommunal byggjenemnd har kome med innspel om at det årleg bør setjast av kr ,- som bygdene kan søkja om få nytta til framføring av kommunalt vatn. Det er ikkje konkretisert korleis denne posten skal kunne nyttast. Rådmannen arbeider med framlegg til sak om ei ordning med slikt tilskot til dugnadsmidler, eller anna ordning for å søkja på midlar samt retningsliner for søknad og kriterier for tildeling. Vurdering

108 Det er i hovudplanen lagt opp til realistiske mål og gjennomføringsplanen viser prioritert rekkefølgje og tal for investeringar i planperioden. Av nokre prioriterte tiltak kan nemnast: Etablering av nytt høgdebasseng i Haukåsen(styrkar forsyningstryggleiken) Utskifting av vassleidning Øvre Kvalheim mot Kvalheimsneset(styrkar forsyningstryggleiken) Utskifting av vassleidning Litlavatnet-Sæbøvågen(styrkar forsyningstryggleiken) Konklusjon Med bakgrunn i vedtak i byggjenemnda er framføring av vatn frå Vetås fram til Haukeland og Storheim foreslått lagt inn i planen og med bakgrunn i Kommunestyret sitt vedtak vert framføring av vatn til Listveiten også lagt inn i planen. Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Framlegg til hovudplan for vassforsyning vert godkjent med merknad om at vassforsyning til Listveiten kjem med i planen for utføring i Vedlegg: Radøy Hovedplan vassforsyning Revidering av kommunedelplan for vatn _vedtak_HPLT_14_09_16 Revidering av kommunedelplan for vatn _HPLT_26_10_16

109 Radøy kommune Radøy kommune Kommunedelplan for vassforsyning Utgave: 2 Dato:

110 Kommunedelplan for vassforsyning 1 DOKUMENTINFORMASJON Oppdragsgiver: Radøy kommune Rapporttittel: Kommunedelplan for vassforsyning Utgave/dato: 2 / 8. okt Arkivreferanse: - Oppdrag: Revisjon av kommunale hovudplanar for vatn og avløp Oppdragsleder: Tom Christian Monstad Fag: Vann og miljø Tema Skrevet av: Margrethe Dalsgaard Bonnerup Kvalitetskontroll: Tom Monstad Asplan Viak AS Radøy kommune Asplan Viak AS

111 Kommunedelplan for vassforsyning 2 FORORD Asplan Viak har vært engasjert av Radøy kommune for å utarbeide Kommunedelplan for vassforsyning. Tore Rikstad har vært Radøy kommune sin kontaktperson for oppdraget. Einar Færø og Jan Magnus Drivenes har også deltatt i arbeidet. Tom Christian Monstad har vært oppdragsleder for Asplan Viak. I møte ble planen gjennomgått med byggenemda ved John Bauge, Torill Helland og Martin Soltveit. Bergen, 06/05/2016 Tom Christian Monstad Oppdragsleder Margrethe D. Bonnerup Radøy kommune Asplan Viak AS

112 Kommunedelplan for vassforsyning 3 INNHOLDSFORTEGNELSE 1 Innleiing Revidert hovudplan Regelverk vatn Planar og retningslinjer Lover og forskrifter Ansvar og organisering Mål Vasskjelder og vasskvalitet Forsyningsområde og Ieidningsnett Drift og beredskap Status og utfordringar Generelt Vasskjelder og vasskvalitet Forsyningsområde og leidningsnett Drift og beredskap Gebyrpolitikk Tiltak Kommunal planlegging Vasskjelder og vasskvalitet Forsyningsområde og leidningsnett Drift og beredskap Investeringsplan Gebyrfinansiering av kommunale vassforsyningstiltak Generelt om rammevilkår for finansiering Lov om kommunale vass- og kloakkavgifter Status finansiell situasjon Finansiering av tiltak...31 Radøy kommune Asplan Viak AS

113 Kommunedelplan for vassforsyning 4 FIGURLISTE Figur 1 Organisasjonsplan vassforsyning i Radøy kommune... 9 Figur 2 Arsgebyrnivå vassforsyning (bolig på 120 m² ) Radøy kommune. Kjelde: SSB...19 Figur 3 Årsgebyr vassforsyning (bolig på 120 m²) i Hordaland i Kjelde: SSB...19 Figur 4 Tilknytingsgebyr vassforsyning (bolig på 120 m²), Hordaland Kjelde: SSB...20 Figur 5 Utskifting av eternittleidnig ved Manger...22 Figur 6 Basseng Haukåsen, mogleg plassering...23 Figur 7 Ny hovudleidning frå eks. leidning ved Lifjellet mot Haukåsen...24 Figur 8 Ny hovudleidning mellom Bø og Nordanger...24 Figur 9 Ny vassleiding Øvre Kvalheim mot Kvalheimneset...25 Figur 10 Nye sjøleidninger Bøvågen - Marøy...25 Figur 11 Ny vassleding Austmarka - Storsandvik...26 Figur 12 Ny vassleidning mellom Litlevatnet og Sæbøvågen...27 Figur 13 Ny vassleidning Vetås - Haukeland - Storheim...28 Figur 14 Årlige investeringer vassforsyning TABELLAR Tabell 1 Investeringer Tabell 2 Status gebyrgrunnlag og inntekter, kjelde SSB...31 Tabell 3 Auka kapitalkostnader som følge av investeringsplan...32 Radøy kommune Asplan Viak AS

114 Kommunedelplan for vassforsyning 5 1 INNLEIING Radøy kommune vedtok våren 2014 å revidere hovudplan for vassforsyning frå Asplan Viak AS fekk i oppdrag å revidere planen i samarbeid med administrasjonen i kommunen og framlagt for politisk behandling. Føremålet med hovudplanen er: Vurdere og foreslå eventuelle tiltak som er nødvendige for å stette krava til god vassforsyning. Utforme ein handlingsplan for vidare utbygging av vassforsyningsanlegga. Vatn er vårt viktigaste næringsmiddel, og det er aukande fokus på vasskvalitet og tryggleik i vassforsyninga. Radøy kommune har ei god vasskjelde (Ulvatnet) med god kapasitet og vasskvalitet. Kommunen forsyner store dele av kommunen med godt drikkevatn, men leidningsnettet er sårbart og det er liten reservekapasitet i systemet. Kommunen vert forsynt med vatn frå Kolåseidet vassverk som er kommunalt eigd. Kommunen er delt i forsyningsområda Manger og Sæbø. I arbeidet med revisjon av kommunens hovudplan for vassforsyning er det lagt spesiell vekt på forsyningstryggleik ved å foreslå følgjande tiltak: Etablere nytt høgdebasseng for å sikre stabil vassforsyning. Etablere reservevassforsyning/krisevassforsyning. Leggje ringleidningar slik at forsyningsområda kan forsynast med vatn frå 2 leidningar. Tiltaka vil føre til at Radøy kommune får ei tryggare vassforsyning. I 2014 fikk Radøy Kommune prisen for «Fornying av drikkevassnettet», tildelt av fagorganet, Opplysningsutvalget for VA-ledningsnett (Oval). 1.1 Revidert hovudplan Denne planen er ein revisjon av hovudplandokumentet for vassforsyning frå Hovudplan for vassforsyning er handsama og vedteken som kommunedelplan. Føreliggjande utgåve av planen vert også søkt godkjent og vedteken som kommunedelplan. Kommunedelplan for vassforsyning skal vere grunnlag for kommunen si prioritering når det gjeld utbygging av anlegg og drift av vassforsyninga i kommunen. Kommunedelplanen byggjer på kommunen si målsetjing med omsyn til vasskvalitet og kapasitet, regularitet i vassforsyninga, kjeldeval, økonomi og leveringsgrenser. Hovudplanen tek mellom anna føre seg dei krava som bør stillast til dei tekniske anlegga, og omtalar kortsiktige og langsiktige mål. Radøy kommune Asplan Viak AS

115 Kommunedelplan for vassforsyning 6 2 REGELVERK VATN 2.1 Planar og retningslinjer Gjeldande kommuneplan for Radøy kommune er kommuneplan Kommuneplanen er kommunen sitt overordna planleggingsverktøy for dei næraste åra. Arealdelen er den overordna arealbruken fastsett. Hovudplanen for vassforsyning skal bidra til å leggje tilhøva til rette for eit utbyggingsmønster som skissert i kommuneplanen. Trygg vassforsyning er grunnleggjande for etablering og utvikling av nye område for fritidsbustader, bustader og industri. Det er difor viktig at hovudplanen for vassforsyning vert tilpassa kommuneplanen sin arealdel. I gjeldande kommuneplan står følgjande tekst om kommunal vassforsyning (kap.10): 10. Kommunalteknisk utbygging og drift: Hovudplan for vassforsyninga er under revidering. Den skal vera eit retningsgjevande bidrag til kommuneplanen og gi grunnlag for kommunen si prioritering når det gjeld anlegg og drift av vassforsyninga. Hovudplanen byggjer på kommunen si målsetjing med omsyn til vasskvalitet og kapasitet, regularitet i vassforsyninga, kjeldeval, økonomi og leveringsgrenser. Drikkevasskjelda er Ulvatn. Kommunen har i dag ca vassabonnentar. Målet er både å auka tal på vassabonnentar og å tilby ei endå betre vassforsyning med omsyn til stabilitet og kvalitet. Ombygginga av vassbehandlingsanlegget på Kolåseidet pumpestasjon og ny ringleidning Kartveit-Kolstad, er med å sikra ei stabil vassforsyning og kvalitetskrava frå Mattilsynet. Planen legg opp til at forsyningstryggleiken må betrast ytterlegare gjennom vidare utbygging av leidningsnettet i kommunen. Gjennom interkommunalt samarbeid planlegg ein også å binda saman leidningsnettet med nabokommunane, dette som ledd i beredskapsplanen i eventuelle krisesituasjonar. Mål Redusera lekkasjane i vassnettet frå 35 til 25% Sikra og utvida forsyningsområdet for vatn Tiltak/handling Kartlegging. Utskifting av røyrnett og koplingar Utskifting Sæbø Vetås Utført Utskifting Hallandsvatnet Manger Utført Vurdere interkommunalt samarbeid med reservevassforsyning Radøy Mongstad førebels skrinlagd 2.2 Lover og forskrifter Hovudplan for vassforsyning er utarbeidd og handsama i samsvar med reglane i plan- og bygningslova som gjeld for kommunedelplanar. Verksemder, som produserer eller omset drikkevatn, må førehalde seg til regelverket innan næringsmiddelforvaltninga og helseforvaltninga. Sentrale direktiv, lover og forskrifter som ligg til grunn for forvaltninga på disse områdane er beskreiv under. Radøy kommune Asplan Viak AS

116 Kommunedelplan for vassforsyning 7 Forskrift om vassforsyning og drikkevatn (drikkevassforskrifta) med tilhøyrande rettleiar av (seinast revidert desember 2010) angir tekniske og administrative krav for sektoren Lov om matproduksjon og mattryggleik m.v. (matlova) har til formål å sikre helsemessig trygge næringsmiddel (inkl. drikkevatn) og fremme helse, kvalitet og forbruker omsyn langs heile produksjonskjeden, samt ivareta miljøvennleg produksjon og fremme god plante- og dyrehelse. Nasjonale mål for vass og helse - Målsettingar under WHO/UNECE Protokoll for vann og helse. Protokollen er forankra i WHO og FN og ble fastsatt i London, 17. juni Hovedmålsettingen med Protokoll om vann og helse er å beskytte folkehelsa og gi økt livsgrunnlag gjennom ein bedra vassforvaltning, herunder å beskytte vassforekomstene og førebyggje, kontrollere og redusere førekomst av vassbårne sykdommer. Partane til protokollen forpliktar seg til å sette mål på fleire områder for å ivareta dette. Mattilsynet har på oppdrag frå Helse- og omsorgsdepartementet koordinert arbeidet med å utarbeide Nasjonale mål for vann og helse, som ble vedtatt av regjeringa 22. mai Lov om kommunale vass- og avløpsanlegg med tilhøyrande forskrift av har til føremål å sikre kommunane ei finansieringsordning slik at oppgåvene kan løysast på ein god måte. Sentrale prinsipp er sjølvkost og betaling etter forbruk. Lov om vassdrag og grunnvann (Vassressursloven) omhandlar mellom anna eigedomsretten til vatn, rett til utnytting og reglar om tiltak, samt sikring av nedslagsfelt i vassdrag. Lov om oreigning av fast eigedom kan nyttast til ekspropriasjon av grunn til vassforsyningsformål. Plan og bygningslova kan og nyttast. Lov om hamner og farvatn m.v. har til formål å leggje forholda til rette for best mogeleg planlegging, utbygging og drift av hamner, samt å tryggje ferdsla på sjøen. Alle planar for nye leidningar lagt i sjø skal godkjennast av hamnesjefen og/eller Kystverket 2. distrikt- før leidningane vert lagde. Lov om helsetenesten i kommunane tilseia at den kommunale helsetenesta mellom anna skal drive miljøretta helsevern. Miljøretta helsevern handlar om "faktorar i miljøet som til kvar tid direkte eller indirekte kan ha innverknad på helsa." Forskrift om organisering og dimensjonering av brannvesen (dimensjoneringsforskrifta) heimla i lov om brann, eksplosjon og ulykker med farlig stoff og om brannvesenet sine redningsoppgåver (brann og eksplosjonsvernlova). Drikkevassforskrifta har innarbeida minimumskrav gitt i EU sitt drikkevassdirektiv (98/83/EF). Alle materialar og kjemikaliar som blir nytta i eit vassforsyningssystem skal vere godkjent av Mattilsynet. EU sitt rammedirektiv for vatn er implementert i Noreg. Direktivet gjelder for alle forhold som råkar vassressursar, og er på den måten viktig i samband med all arealbruk, uttak av vatn frå vassdrag, utslepp av forureiningar, vassdragsreguleringar m.v. I direktivet stillest det krav om registrering av eksisterande og planlagde vassforsyningssystem, internkontroll, krav til overvaking av drikkevasskjeldene, og at ein så Radøy kommune Asplan Viak AS

117 Kommunedelplan for vassforsyning 8 langt som mogleg beskyttar disse mot forureining. Dette blir grunngjeve ut frå både helserelaterte og økonomiske omsyn. Anna lovverk som bl.a. plan- og bygningslova og forureiningslova kan også influere på forvaltninga av vassforsyninga Sentrale aktørar Ved danninga av Mattilsynet vart det føreteke endringar i ansvarstilhøva innan forvalting av vassforsyning i Noreg. Helsedepartementet har det overordna ansvar for heimelslovene for drikkevassforskrifta. Mattilsynet er direktorat for forbrukar- og helseretta tilsyn med næringsmidlar, mellom anna drikkevatn. Tilsynet skal utforme regelverk, godkjenne og føre tilsyn med vassforsyningssystema i Noreg. Godkjenning og tilsyn etter drikkevassforskrifta er i hovudsak delegert til lokalt nivå i Mattilsynet. Folkehelseinstituttet er eit faglig, rådgjevande organ innan drikkevassfaglege spørsmål. Andre sentrale aktørar på det overordna nivået er NVE, SFT og Statens helsetilsyn. På det regionale nivået er Mattilsynet klageorgan for vedtak fatta av det lokale Mattilsynet. Fylkesmannen er viktig deltakar i samband med å verne nedbørfeltet mot forureiningar. Fylkeskommunen er ein høyringsinstans i samband med godkjenning av større vassforsyningssystem. På det lokale nivået ble det ved danninga av Mattilsynet, overført myndigheit frå kommunen til å godkjenne vassforsyningssystem. Kommunestyret har myndigheit til å fatte vedtak etter kommunehelsetenesteloven kap. 4a om miljøretta helsevern, mellom anna vatn til drikke eller hygienisk bruk. Medisinsk faglig personell, som regel kommunelege I, er ein viktig høyringsinstans i samband med godkjenning av vassverk. Vidare kan kommunen i særlige beredskapssituasjonar bestemme at det framleis kan bli levert vatn sjølv om kvalitetskrava i drikkevassforskrifta ikkje er tilfredsstilt. 2.3 Ansvar og organisering Prioriteringar av dei årlege investeringane i vassforsyninga vert handsama i kommunestyret i samband med vedtak av budsjett for påfølgjande år og rullering av økonomiprogram. Kommunedelplan for vassforsyning skall rullerast i tråd med reglane i plan og bygningslova. Ansvaret for rulleringa av planen er lagt til nemnda for veg, vatn og avlaup. Vassforsyning er organisert som vist nedanfor. Radøy kommune Asplan Viak AS

118 Kommunedelplan for vassforsyning 9 Kommunestyret Kommunelege Rådmann Driftsansvarlig vatn/avløp Drift vassforsyning Radøy vassverk Sæbø forsyningsområder Manger forsyningsområde Figur 1 Organisasjonsplan vassforsyning i Radøy kommune Radøy kommune Asplan Viak AS

119 Kommunedelplan for vassforsyning 10 3 MÅL 3.1 Vasskjelder og vasskvalitet Radøy kommune skal levere vatn som ved uttak frå kommunalleidning oppfyller krava i den til ei kvar tid gjeldande drikkevassforskrifta. Driftsoperatørar på vatn og avløp skal ha tilfredsstillande kunnskap og kvalifikasjonar, dette inneber opplæring via bransjekurs/opplæring Ulvatnet har nok kapasitet til å forsyne heile kommunen med drikkevatn. Kjelda er og skal hovudkjelda i framtida. Det skal etablerast krisevasskjelde og eventuelt også reservevasskjelde. 3.2 Forsyningsområde og Ieidningsnett Nok vatn til planlagd bustadbygging og industri i heile forsyningsområdet. Vasskrevjande industri skal få nok vatn i dei utpeika industriområda. Hagevatning skal vere tillate innanfor kapasiteten i vassverket. Restriksjonar og forbod mot hagevatning skal innførast dersom leveringskapasiteten til vassverket vert overstige. Lekkasjane i røyrnettet skal haldast under 35%. System for aktiv lekkasjekontroll skal byggjast opp. Vasstrykket på hovudleidningane skal haldast mellom 2.0 og 9.0 bar under vanlege forsyningstilhøve. Alle regulerte bustadområde skal ha sentrale punkt for brannvatn uttak med kapasitet 12 l/s ved 1.0 bar. Kommunen skal kunne levere vatn til sprinklaranlegg i dei ulike industriområda etter førehandsavtalte mengder/trykk for kvart område. 3.3 Drift og beredskap Avbrot i forsyninga på inntil 8 timar på dagtid skal ikkje skje oftare enn kvar 6. månad. Avvik frå målet skal registrerast og vurderast særskilt. Avstenging av leidning med brot skal ta til seinast 1 time etter at melding om brot er motteken. Beredskapsvakt skal tilpassast dette. Normalt skal brot på leidning reparerast med ein gong. Dersom konsekvens av brot vurderast som lite så kan reparasjon gjerast snarast råd innanfor ordinær arbeidstid. Ved avbrot i forsyninga som vil vare lenger enn 12 timar på dagtid, skal tankbilar køyre vatn til avstengde område. Vassforsyningssystemet skal ha reservevoium i basseng til å kunne forsyne i 2 døgn. Radøy kommune Asplan Viak AS

120 Kommunedelplan for vassforsyning 11 4 STATUS OG UTFORDRINGAR 4.1 Generelt For investeringar i anlegg for vassforsyning bør ein leggje til grunn ei forventa levetid på 50 til 100 år. I dei økonomiske overslaga er avskrivingsreglane knytt til sjølvkostberekninga som er brukt, det vil seie 5 år for EDB/IKT, 20 år for prosessutstyr, pumper og liknande, 40 år for leidningsanlegg og 50 år for bygningsmassen. Type anlegg vil avgjere kor langt fram i tid ein skal dimensjonere anlegga. Ein har valt å dimensjonera leidningsnett, høgdebasseng, pumpestasjonar og vassbehandlingsanlegga for stipulert vassforbruk i I gjennomgangen av dagens vassforsyning syner vi til revidert hovudplan vassforsyning Folketalsutvikling I januar 2015 var folketalet i Radøy kommune 5014 personar (SSB). Folketalsutviklinga, basert på prognosen for midlarar vekst frå SSB, gjev eit folketal i 2040 på 5997 personar. Dette gjev ein folketalsauke på 983 personar i løpet av 25 år, dvs ca 20% auke Framtidig vassforbruk Det er ikkje venta særleg auke i vassforbruket til industri i kommunen, men det er framleis under utredning om Radøy kommune skal kunne levere vatn (50 m 3 /t) til Statoil Mongstad. Lekkasjedelen er venta redusert slik at spesifikt vassforbruk kan setjast til 400 l/p*d i år I 2030 er det venta ein tilknytingsgrad på 90 %. Maks døgnfaktor i 2040 er venta å bli f=1,3. Med grunnlag i oversjåande tal får ein dimensjonerande maks døgnforbruk: Q maksdøgn = 2800 m 3 /d i Kapasitet ved Kolåseidet vassverk er i dag ca m 3 /d. Det er ikkje teke omsyn til ein mogleg leveranse av vatn til Mongstad. Radøy kommune Asplan Viak AS

121 Kommunedelplan for vassforsyning Vasskjelder og vasskvalitet Ulvatnet er vasskjelde for Kolåseidet vassverk som forsyner områda Manger og Sæbø. Ulvatnet Nedbørsfelt Ca. 3,32 km 2 med skrinn bakkejord og myr areal Vassareal Ca. 0,93 km 2 Volum 20,3 mill m 3 Spesifikk middelavrenning Ca. 45 l/s*km 2 Middelavrenning Ca. 140 l/s Kote 12 m.o.h. Uttak til vassforsyning (2014) m 3 /år, som tilsvara ca m 3 /d Uttak i % av avrenning (1992) 16 % Rett til uttak Avgrensa i skjønn Råvatn-data (Snitt for perioden mai 2013-mai 2015) E. coli 1 pr. 100 ml Fargetall 10 mg/l pt Turbiditet 0,31 FNU ph 6,07 Kimtal 97 pr. ml Koliforme 39 pr. 100 ml Analyser av vassprøvar tekne i Ulvatnet synar at vatnet er surt med låg alkalitet og lågt innhald av kalsium. Det er sporadiske funn av koliforme bakteriar som er ein indikator på forureining frå dyr. Elles er vatnet godt. Det er innført restriksjonar på aktivitetar som kan føre til ureining i nedbørsfeltet. Ved handsaminga av hovudplanen i 1994 vart gjeldande klausulering vurdert som tilstrekkeleg. Klausuleringa kommunen føretok før utbygginga i 1973 gjev grunneigarane rett til å fortsetje landbruksverksemd med same intensitet og måte som var på det tidspunktet. Det er registrert følgjande forureinande aktivitetar, verksemder i nedbørsfeltet: Beiting på sommartid Hjort i område Risiko for forureining frå transport langs vegen ved Ulvatnet. Fastbuande har eldre sandfiltergrøfter for avløpsvatn som må oppgraderast. Aktivitet av villsau i nedbørfeltet. Villsauen går ute heile aret. Krava i drikkevassforskrifta er skjerpa sidan 1994 og gjeldande klausulering kan ikkje lenger vurderast til å vere ein hygienisk barriere. Til det er aktivitetane i nedbørfeltet for omfattande. Gjeldande krav for kimtal er 100 pr.ml. Analysane frå leidningsnett i Manger syner ein stabil vasskvalitet i høve til kimtal. I perioden jan mai 2015 har det vært eit kimtal rundt 3 pr. ml. I hausten 2014 ble det målt høge kimtal verdiar med eit maks i september på 1880 pr. ml. Analysar frå Haugland Radøy kommune Asplan Viak AS

122 Kommunedelplan for vassforsyning 13 høgdebasseng viser same tendens med eit kimtal i 2015 på rundt 8 pr. ml og høgare i hausten 2014 med eit maks i september på 1250 pr. ml. Dette er under gjeldande krav som er 100 pr.ml. Analysane frå Sæbø sitt leidningsnett syner også ein stabil vasskvalitet i høve til kimtal. Analysane frå Austbygd skule har tidlegare vist høge kimtal med ein maks i okt på 3830 pr. ml. Perioden januar 2015 mai 2015 syner kimtal på rundt 7 pr. ml. Analysane frå Sæbø skule syner stabile verdiar med eit snitt på 22 pr. ml i perioden aug aug Forklaringa på de høge kimtal verdiane kan vere at leidningsnettet ikkje er tilstrekkeleg reingjort slik at det ligg att organisk materiale. Det gjerne kombinert med lang opphaldstid i leidningsnettet Kolåseidet vassverk Kolåseidet vassverk vart godkjent Vassverket forsyner områda Manger og Sæbø med vatn frå Ulvatnet. Både Manger og Sæbø har vassuttak på Kolåseidet (Sæbø hadde tidligare vassuttak i Borevika). Borevika pumpestasjon vart i 2007 erstatta av ei ny overføringsleidning frå vassbehandlingsanlegget på Kolåseidet (Kolåseidet vassverk). Kolåseidet vassverk forsyner 3350 fastbuande pr Talet på husstandar forsynt er og talet på hytter forsynt er 2358 (tal frå VREG). Gjennomsnittleg produksjon ved Kolåseidet vassverk i 2014 vert 2100 m 3 /d. 11% av vassforsyninga går til næringsmiddelindustriproduksjon, 49% til hushald fast busetjing, 6% til hushald hytter og fritidsbuleger, 32% er lekkasje og 2% er anna (tal frå VREG 2014). Austmarka, Manger og Bøvågen er områda med størst busetjing. I vassbehandlingsanlegget vert råvatnet silt i trykksil med maskevidde 0,1 mm, tilsett klor, og desinfisert i trinn nr 2 med UV-stråling. Til slutt i vassbehandlinga vert det tilsett vassglas for justering av ph. Forsyninga til Sæbø/Olsvoll (som erstattar anlegget i Borevika) er oppretta med eit nytt pumpeanlegg kopla til hovudleidningen ut frå anlegget. Vassbehandlingsanlegget er dimensjonert for ein forsyningskapasitet på 95 m 3 /t mot Lifjell kt + 93 (Manger) og 15 m 3 /t mot Olsvoll kt+150 (Sæbø). Det er installert 3 hovudpumper. 2 som gjev naudsynt kapasitet, medan den tredje er reserve. Forsyninga mot Sæbø/Olsvoll er etablert med 2 pumper som kvar kan forsyne maksimalt forbruk, 15 m 3 /t. Pumpene vert styrt av nivå i bassenga. Radøy kommune Asplan Viak AS

123 Kommunedelplan for vassforsyning Reservevassforsyning Ordinær forsyning skjer frå Ulvatnet og kommunen har ikkje etablert reservevassforsyning. Kapasitetsmessig dekkjer Ulvatnet kommunen sitt behov for drikkevatn. Klassifisering av vasskjelder Omgrepa krisevatn, reservevatn og naudvatn med tilhørande krav er ikkje definert direkte i drikkevassforskrifta eller anna lovverk, men ifølge 11 i drikkevassforskrifta skal «Vassverkseier gjennomføre nødvendige beredskapsforberedelser og utarbeide beredskapsplaner jf. lov av 23. juni 2000 nr. 56 om helsemessig og sosial beredskap og forskrift av 23. juli 2001 nr. 881 om krav til beredskapsplanlegging og beredskapsarbeid, for å sikre levering av tilstrekkelige mengder drikkevann også under kriser og katastrofar i fredstid, og ved krig.» Med utgangspunkt i drikkevassforskrifta definerer Folkehelseinstituttet (FHI) krisevatn, reservevatn og naudvatn slik: Ein «reservevasskjelde» er ein vasskjelde som kan bli nytta når vassverkseier måtte ønske det, utan andre tiltak enn start av det tekniske utstyret. Dette føreset at alle krav i drikkevassforskrifta er oppfylt. Også bruksmessige krav som ikkje har helsemessig betyding må oppfyllast, og vassforsyninga må ha to hygieniske barrierar. Ein «krisevasskjelde» er ein vasskjelde som ikkje oppfyller alle drikkevassforskrifta sin krav, og følgjeleg bare blir nytta når det ikkje er mogleg å oppretthalde vassforsyninga til abonnentane på anna måte. Før ein krisevasskjelde tas i bruk skal andre midlar være forsøkt, så som innkalling av ekstramannskaper til reparasjonsarbeid, restriksjonar i vassforbruket osv. Man kan anse drikkevassforskriftas 18 som eit forskriftskrav til krisevassforsyning, i det det krævast at vatnet ikkje medfører uakseptabel fare for folkehelsa. «Naudvassforsyning» forståast ofte som forsyning vha. flaske eller tank. Som krisevasskjelde i høve til alvorleg ureining av kjelda, skal det vere opplegg for å forsyne abonnentane på enten frå Kvalheimsvatnet eller Hallandsvatnet. Som mulig reservevassforsyning er det vurdert ulike alternativ som Hallandsvatnet, Storavatnet på Toska og Litlavatnet (Sæbø forsyningsområde). Færavatnet i nordre del av Radøy forsyningsområde kan og vere aktuelt. I tillegg bør tryggleiken i leidningsnettet aukast ved å etablere ringleidningar i hovudleidningssystemet. Hallandsvatnet Hallandsvatnet er vurdert som krisevassforsyning til Ulvatnet og Kolåseidet VBA. Det er teke 2 vassprøvar frå Hallandsvatnet i januar 2016 og de syner at vasskvaliteten med omsyn til bakteriologi ikkje er ok, medan dei fysisk/kjemikalske verdiane er akseptable. For å få eit godt bilde på vasskvaliteten i vatnet bør man følgje opp med prøvetaking gjennom eit heilt år. Radøy kommune Asplan Viak AS

124 Kommunedelplan for vassforsyning 15 Litlavatnet Det er teke vassprøvar frå Litlavatnet, og prøvene syner at Litlavatnet ikkje kan reknast som ein hygienisk barriere. I tillegg må ph hevast og fargetalet reduserast. Vasskjelda er lita med avgrensa kapasitet. Konklusjonen er at Litlavatnet ikkje er aktuell som reservevasskjelde. Storavatnet Det er ikkje teke vassprøvar frå Storavatnet på Toska. Dersom denne kjelda skal nyttast, må ny leidning leggjast og pumpestasjon etablerast for å knyte kjelda til det eksisterande leidningsnettet. Kjelda ligg perifert i forhold til leidningsnettet. Storavatnet er ikkje sikra mot forureining, og det er mykje fugl i området. Med grunnlag i oversjåande diskusjon tilrår ikkje byggenemnda å nytta Storavatnet som reservevasskjelde. Færavatnet I kommuneplanen sin arealdel er dette vatnet med nedbørfelt satt av til reservekjelde. Det føreligg ikkje vassprøver frå Færavatnet, men ut frå erfaring veit ein at kjelda har dårleg kvalitet (høgt humusinnhald). Kjelda er godt skjerma mot forureining, men ligg langt frå eksisterande leidningsnett. For å kunne bruke vatnet må det i så fall leggjast nye overføringsleidningar/pumpestasjon for tilknyting til eksisterande leidningsnett på Sætre. Byggjenemnda vurderer denne kjelda som ikkje aktuell reservevassvasskjelde på grunn av dårleg kvalitet og avstand frå eksisterande leidningsanlegg. Kvalheimsvatnet Kvalheimsvatnet ligg nært til eksisterande leidningsnett og det vil av den grunn være enkelt å knytte til dette vatnet. Nedbørfeltet har ein årleg middelavrenning på 144 l/s. Det er i 2016 tatt 2 vassprøver frå vatnet (2 ulike dyp). Prøver viser at vatnet med omsyn til bakteriologi ikkje er ok og dei fysisk/kjemiske parametrane er særs dårleg. Vatnet framstår ikkje som aktuelt til bruk i offentleg vassforsyning. Interkommunalt samarbeid om reservevassforsyning ringleidning Det er har tidlegare vært diskutert samarbeid med nabokommunane Lindås, Meland og Austrheim om etablering av ein ringleidning mellom Radøy-Austrheim-Lindås for reservevassforsyning. Denne ringleidningen skulle vere med på å avhjelpe Radøy kommune med reservevassforsyning, samtidig som den ville gi moglegheit for å forsyne Mongstad med vatn frå Kolåseidet. I 2008 blei det utarbeidd eit forprosjekt på samarbeid med nabokommunane Austrheim og Lindås ved å etablere ringleidning frå Radøy via Njøten i Austrheim kommune til Risa i Lindås kommune, kor leidningsnettet blei knyt i saman med Lindås sitt vassleidningsnett. Forprosjektet omfatta to fasar. Fase 1 gjaldt forsterking av eksisterande leidningsnett frå Manger til Sletta, nytt høgdebasseng i Haukåsen og ny leidning Sletta-Njøten, Austrheim kommune (sjøieidning). Fase 2 gjaldt vidareføring frå Njøten til samankopling med eksisterande vassleidningsnett på Risa i Lindås kommune. Forprosjektet konkluderte med at dagens kapasitet på vassbehandlingsanlegget er for lite med omsyn på overføring av 50 m 3 /t vatn til Mongstad. Radøy kommune Asplan Viak AS

125 Kommunedelplan for vassforsyning 16 Både pumpe, UV-anlegg og sil måtte oppdimensjonerast viss det skulle være mogleg å overføra ein vassmengda på 50 m 3 /t til Mongstad i framtida. Det er pr. dags dato konkludert at man ikkje skal gå vidare med desse planane. 4.3 Forsyningsområde og leidningsnett Radøy er blant dei kommunane i Hordaland som har høgast lekkasjeprosent på vassleidningsnettet sitt. Eit overslag tilseier at lekkasjar/tap/sløsing utgjer heil 47% av produsert vassmengde. I 2016 er pris vatn etter målt forbruk kr 15.5 pr m 3. Om en reduserer lekkasjane til 30%, utgjer dette ein årleg verdi på 3.4 mill kr. Radøy kommune må ha kontinuerleg fokus på å tette lekkasjar og skifte røyr på problemstrekningar. For å styrke arbeidet vil det vere ein fordel å drive aktive lekkasje kontroll. Ein start vil være å dele leidningsnettet i soner med eigne vassmålarar kopla til kommunen sitt driftskontrollsystem Forsyningsområdet Manger Forsyningsområdet Manger er det største i kommunen. Det er ført leidningar til abonnentar aust for høgdebassenget (Lifjell) og det er etablert leidningsnett som forsyner kommunesenteret Manger og områda rundt. Det er lagt leidning til Toska, og til bygdene Sletta, Valdersnes og Soltveit. Nordover frå Manger er det ført leidning langs fylkesvegen til Bøvågen. Frå Bøvågen er det ført leidningar i sjø og over land til Marøy. Det er også lagt leidningar langs riksveg 565 til Villanger. Bygdene og gardane der leidning går framom vert og forsynt. Leidningsnettet er på om lag 65 km og storparten er PVC-røyr. Hovuddelen av leidningsnettet er lagt etter Det er lagt lite asbestsement- og støypejernsrøyr. Nokre leidningstrekk i Manger sentrum består av eldre eternitrøyr, desse bør skiftast ut. Lifjell høgdebasseng er ein tunnel med tverrsnitt på 10 m 2 og fritt vass-speil på kote 93. Bassenget er etablert med helling mot vest. Volum i bassenget er 2500 m 3 for vatnet renn i overløp. Pumpene på Kolåseidet vassverk er nivåregulerte. Desse kunne med fordelt hatt drift via frekvensomformar og styring etter nivået i bassenget. Dette for å oppnå ein mest mogleg stabil drift. Det er lagt leidning frå pumpestasjonen på Kolåseidet til Manger sentrum via høgdebassenget i Lifjell. Høgdebassenget har kapasitet til å forsyne i 1-2 døgn. Ved alvorlege driftshendingar som brot vert det vanskeleg å oppretthalde vassforsyninga. I 2010 blei det etablert ei ringleidning frå Kartveit til Kolstad for å trygge forsyninga. I nordre del av forsyningsområdet er det aktuelt å leggje nye leidningar for å forsyne nye områder eller for å styrke forsyningstryggleiken. Radøy kommune Asplan Viak AS

126 Kommunedelplan for vassforsyning Forsyningsområdet Sæbø Forsyningsomlandet Sæbø dekkjer mesteparten av områda i søre delen av kommunen. Leidningsnettet er på om lag 28 km, mest PVC-røyr, og ein del PE-røyr. Hovudparten av leidningsnettet er lagt etter Det er ca. 1 km støypejernsrøyr pumpeleidning. Forsyningsområdet dekkjer bygdene Sæbø, Tjore, Vetås, Storsandvik og Bognøy. Høgdebassenget på Olsvoll er på m 3 med fritt vass-speil på kote 150. Frå høgdebassenget vert vatnet ført til Tjore, Sæbø, Austmarka og Storsandvik, Vetås, Bognøy og Askeland. 4.4 Drift og beredskap Kommunen har utarbeidd system for internkontroll. Av organisasjonsplanen går det fram at det er driftsoperatørane som syt for drifta. Loggbøker og rapportar skal leverast til driftsleiar eller avdelingsingeniør innan avtalt tid. Avvik skal rapporterast straks. Det er utarbeidd eigne internkontrollsystem for: Kjelda Kolåseidet vassverk Lifjell høgdebasseng Olsvoll høgdebasseng Leidningsnetta Driftsoperatørane har gjennomført driftsoperatøropplæring. Tilsette i Radøy kommune som arbeider med vassforsyninga deltar på nødvendige kurs for å halde seg fagleg oppdaterte. Gjeldande plan for tryggleik og beredskap i vassforsyninga vert oppdatert med jamne mellomrom System for drift og overvaking Kommunen har sentralt drifts- og overvakingssystem for overvaking av viktige element i vassforsyningssystemet. Man kan følgje med på vassforbruket ut frå Kolåseidet vassverk og ut frå Lifjell høgdebasseng. Kommunikasjon er over oppringt samband. Avhengig av kor mykje data som skal overførast og kor ofte ein skal få oppdateringar, kan det være ein mindre kostbar løysing å nytte radiosamband. Det er då viktig å vere klar over at slikt samband krev løyve etter gjeldande forskrift Leidningskartverk Kommunen har digitalt leidningskartverk og arbeider med å leggje inn opplysningar om eksisterande leidningsnett og andre installasjonar på nettet. Nye anlegg vert målt inn. Det vil Radøy kommune Asplan Viak AS

127 Kommunedelplan for vassforsyning 18 vere ein fordel å måle inn også eksisterande anlegg og til dømes registrere installasjonar, utrustning mm med foto Sårbarheit og beredskap Drikkevassforskrifta har krav knytt til analysar av risiko og sårbarheit. Dette bør sjåast i samanheng med beredskapen i kommunen. Radøy kommune har i 2014 gjennomført analysar av risiko og sårbarheit i vassforsyninga. 4.5 Gebyrpolitikk Radøy kommune har vedteke lokal forskrift for vass- og avløpsgebyr i medhald av lov om kommunale vass- og kloakkavgifter ( 3) og forskrift om kommunale vass- og avløpsgebyr. Storleiken på gebyra går fram av kommunen sitt gebyrregulativ, som blir fastsett årleg (for neste kalenderår) av kommunestyret. Ein ny forskrift er under arbeid. Radøy ønskjer å ha ein rettferdig gebyr-politikk. Alle som ønskjer gebyr berekna etter målt forbruk skal få høve til det, abonnentane må sjølve ta kostnaden med kjøp, montering og drift av vassmålaren. Kommunen fastset type og storleik på målar Årsgebyr Gebyrnivået i Radøy på vassforsyningssektoren hadde ei kraftig auke frå som følgje av store investeringar. Utvikling i årsgebyr er vist i Figur 2. Frå 2008 til 2009 blei vassgebyra redusert med 10% som følgje av store positive tal på reguleringsfondet. Frå 2009 til 2013 blei gebyra haldne uendra, medan nivået er økt til kr 3920,- i 2015 og Som Figur 3 syner ligg årsgebyra for vatn i Radøy kommune så vidt under fylkesgjennomsnittet (basert på 120 m 2 normalbustad). Radøy kommune Asplan Viak AS

128 Kommunedelplan for vassforsyning 19 Figur 2 Arsgebyrnivå vassforsyning (bolig på 120 m² ) Radøy kommune. Kjelde: SSB Figur 3 Årsgebyr vassforsyning (bolig på 120 m²) i Hordaland i Kjelde: SSB Eingongsgebyr for tilknyting Radøy kommune har felles sats for tilknyting til kommunal vassforsyning. Det gjeld heile kommunen og er uavhengig av bustadstorleik. Gebyrsatsen for 2016 er kr 18375,- eks. mva. Sett i høve til andre kommunar i Hordaland, ligger dette gebyret litt over gjennomsnittet i Hordaland. Radøy kommune Asplan Viak AS

129 Kommunedelplan for vassforsyning 20 Eingongsgebyr for tilknytning - vatn (kr) Bergen 1252 Modalen 1235 Voss 1222 Fitjar 1246 Fjell 1265 Fedje 1241 Fusa 1256 Meland 1238 Kvam 1242 Samnanger 1247 Askøy 1251 Vaksdal 1253 Osterøy 1232 Eidfjord 1260 Radøy 1211 Etne 1221 Stord 1224 Kvinnherad 1233 Ulvik 1266 Masfjorden 1234 Granvin 1244 Austevoll 1264 Austrheim 1259 Øygarden 1231 Ullensvang 1245 Sund 1227 Jondal 1243 Os (Hord.) Figur 4 Tilknytingsgebyr vassforsyning (bolig på 120 m²), Hordaland Kjelde: SSB Radøy kommune Asplan Viak AS

130 Kommunedelplan for vassforsyning 21 5 TILTAK Det er identifisert tiltak som er nødvendige å gjennomføre for at vassforsyning i Radøy kommune skal stetta alle krav i regelverket. Tiltaka må prioriterast og gjennomføringa må skje stegvis. Dei prioriterte tiltaka vii styrkje tryggleiken og kapasiteten i hovudsystemet. Det er framleis behov for store investeringar i vassforsyninga, og det er viktig å sikre tiifredsstiiiande drift og overvaking av utbygginga som er gjennomført. Det er difor også svært viktig å styrke bemanninga innafor drift og overvaking. 5.1 Kommunal planlegging Kommunedelplanane for vatn og avløp må samordnast og koordinerast med kommunen sin arealplan. Vidare må man på eit tidleg stadium i områdeplanlegging ta omsyn til løysingar for vatn, avløp og overvatn. Det vert derfor tilrådd at det ved utarbeiding av reguleringsplanar skal følgje ein overordna rammeplan for VA. Denne skal avklare teknisk løysing for utbygging av vatn og avløpsløysingar innanfor planområdet. Vidare skal planen beskrive løysingar for handtering av overvatn. Utgangspunktet er opne vassveger, infiltrasjon og fordrøyning. Utbygging av nye områder skal ikkje medføre overvassproblem nedstrøms. 5.2 Vasskjelder og vasskvalitet Ulvatnet har god kapasitet, men vassverket har ikkje reserve- eller krisevasskjelde Hallandsvatnet som krisevasskjelde Hallandsvatnet ligger på kote og Ulvatnet ligger i kote +12,4. Mellom Hallandsvatnet og Kolåseidet vannbehandlingsanlegg er det bare ca 240 m, sjå kartutsnitt under. Det betyr at det er relativt enkelt å lede vatn frå Hallandsvatnet til Kolåseidet VBA, enten midlertidig med ein brannslange eller ved utlegging av anna leidning på bakken. Det vert tilrådd at det gjennom 2016 blir gjennomført eit prøvetakingsprogram for å klarlegge vasskvaliteten i Hallandsvatnet. Målet er å kunne ta i bruk Hallandsvatnet som krisevasskjelde, og å etablere det som reservekjelde. Radøy kommune Asplan Viak AS

131 Kommunedelplan for vassforsyning Kvalheimvatnet som krisevasskjelde Kvalheimvatnet er vurdert nytte som krisevasskjelde, ref kap 4.2.2, men innsjøen er grunn og vassprøver syner så dårleg vasskvalitet at det ikkje vert tilrådd å vurdere denne kjelda vidare. 5.3 Forsyningsområde og leidningsnett Radøy kommune er mellom kommunane i Hordaland med størst lekkasjetap i leidningsnettet. Leidningsnettet vil ikkje kunne bli heilt tett, men 47% lekkasjar er høgt. Lekkasjedelen må søkast redusert til nærare 30% innan Sidan vass- og avløpsleidningane fleire stader ligg i same grøft, er det reell fare for innsug av avløpsvatn ved brot på vassleidningen Forsyningsområdet Manger Manger sentrum Øvre Manger Strekk med eternitleidningar må skiftast ut i Øvre Manger. Det bør her vurderas om man kan bruke no-dig metodar. Figur 5 Utskifting av eternittleidnig ved Manger Radøy kommune Asplan Viak AS

132 Kommunedelplan for vassforsyning 23 Høgdebasseng Haukåsen Ved Haukåsen er det mogleg å etablere eit basseng med vassnivå kote 75 nært til eksisterande vassleidning, både på nord og sørsida av vegen. Bassenget vil sikre forsyning mot busetnaden øst og nord for bassenget ved brot på leidning frå Lifjellet. Bassenget vil også kunne forsyne tilbake mot Manger og mot vestsida av Radøy. Det vert lagt til grunn et eit basseng med volum m 3. Figur 6 Basseng Haukåsen, mogleg plassering Hallandsvatnet Haukåsen Ny hovudleidning frå Hallandsvatnet til Haukåsen for å auke forsyningstryggleiken nord i kommunen. Ny hovudvassleidning DN225 mm PE100, lengde ca 4200 m, sjå Figur 7 Bø - Nordanger Ny vassleidning frå eksisterande vassleidning ved Nordanger til eksisterande vassleidning på Bø. Denne leidningen vil etablere ein ringleidning som vil vere med på å forsterke forsyningssikkerheita i nordre del av kommunen. Tiltaket bør vurderast i samband med ein eventuell ny veg mellom Bø og Mjøs. Ny vassleidning ø225 PE100, lengde ca m, sjå Figur 8 Radøy kommune Asplan Viak AS

133 Kommunedelplan for vassforsyning 24 Figur 7 Ny hovudleidning frå eks. leidning ved Lifjellet mot Haukåsen Figur 8 Ny hovudleidning mellom Bø og Nordanger Radøy kommune Asplan Viak AS

134 Kommunedelplan for vassforsyning 25 Øvre Kvalheim mot Kvalheimneset Ny vassleidning mot Øvre Kvaheim og mot Kvalheimenest for å styrke forsyningsnettet. Ny vassleidning ø160 PE100, lengde ca. 385 m. Figur 9 Ny vassleiding Øvre Kvalheim mot Kvalheimneset Bøvågen Marøy, Nordre Kvalheimsneset Ny vassleidning mellom Bøvågen og Marøy og vidare ny vassleidning ut i sjøen for kopling til privat vassleidning. Nye sjøleidninger DN160 mm PE100, total lengde ca m. Figur 10 Nye sjøleidninger Bøvågen - Marøy Radøy kommune Asplan Viak AS

135 Kommunedelplan for vassforsyning Forsyningsområde Sæbø Austmarka - Storsandvik For å styrke forsyningstryggleiken til Storsandvik er det ønskjeleg å etablere ein ny vassleidning som sjøleidning. Ny vassleidning Ø160 PE100, lengde ca 2300 m. Figur 11 Ny vassleding Austmarka - Storsandvik Lindås kommune planlegg framføring av ny DN160 mm vassleidning frå Indre Fosse til Rimmo. Etter bygging av desse leidningane er det ikkje mykje som manglar på at vassforsyningssystema kan koplast saman, noko som vil auke tryggleika i vassforsyninga. Olsvoll høgdebasseng Ved Olsvoll høgdebasseng er det trong for å installere ein røyrbrotsventil som stenger dersom det oppstår brot på leidningen ut frå bassenget. Det er viktig at ein ikkje bygger ein bygger ein løysning som sikrar at ventilen ikkje stengjer ved uttak til brannslukking. Radøy kommune Asplan Viak AS

136 Kommunedelplan for vassforsyning 27 Litlevatnet Sæbøvågen Det skal etableras ny leidning mellom Litlevatnet og Sæbøvågen, da eksisterande leidning er gammal PVC av dårlig kvalitet og har for liten dimensjon. Ny vassleidning Ø160 PE100, lengde ca 770 m. Figur 12 Ny vassleidning mellom Litlevatnet og Sæbøvågen Vetås Haukeland - Storheim På strekninga mellom Vetås og Storheim er skal det legges ny vassleidning for utviding av forsyningsområdet. Radøy kommune Asplan Viak AS

137 Kommunedelplan for vassforsyning 28 Ny vassleidning Ø160 PE100, lengde ca 2 km. Figur 13 Ny vassleidning Vetås - Haukeland - Storheim Radøy kommune Asplan Viak AS