HANDLINGSPLAN MOT MOBBING

Transkript

1 HANDLINGSPLAN MOT MOBBING

2 Føreord av rektor Sagstad skule skal vera ein skule som er prega av tryggleik og trivnad. Arbeidet skal vera førebyggjande og ein skal vera tydelege på at vi ikkje godtek mobbing ved skulen vår. Det er alle sitt ansvar at alle har det godt på skulen. Vi må vere nøye med korleis vi snakkar om, med og til kvarandre. Ingen er berre det du ser. Vi må respektere at alle er ulike og handle utifrå det. Sagstad skule er ein skule med null toleranse mot mobbing. Denne handlingsplanen viser korleis arbeidet mot mobbing kan gjerast på skulenivå, klassenivå og individnivå. Vi veit at mange elevar, også på Sagstad skule, er involverte i mobbing, som offer eller plagarar. I tillegg er endå fleire involverte som aktive eller passive tilskodarar til mobbing. For mobbeoffera er plaginga krenkande. Trivselen på skulen minskar og sjølvbiletet vert truga, og for nokon kan det føra til alvorleg angst og depresjon. For plagarane kan den negative veremåten deira over tid føra til store sosiale problem. Dersom mobbing oppstår, er skulen ansvarleg for å gripa inn, slik at plaginga stoggar. Gjennom målretta arbeid gjer vi Sagstad skule til ein god skule, ein trygg stad å vera og ein god stad og læra. Målet vårt er at alle elevane på Sagstad skule skal vera trygge og vita at mobbing ikkje vert godteke! Sagstad skule, februar-15 Magne Lædre -rektor- Vi ønskjer eit positivt og godt skulemiljø for alle elevane! Handlingsplan mot mobbing 2

3 Innhaldsliste 0. Skulen sitt arbeid mot mobbing 1. Avdekking av mobbing 1.1 Årleg elevundersøking av omfanget av mobbing ved skulen 1.2 Vakt og tilsynsordningar 1.3 Kommunikasjon lærar elev føresette 1.4 Ved mistanke om mobbing 2. Løysing av mobbesaker 2.1 Skulen sine prosedyrar når mobbing er meldt eller avdekka 2.2 Samarbeid med andre instansar ved mobbing 2.3 Arbeid i etterkant av ei mobbesak elevarbeid 2.4 Arbeid i etterkant av ei mobbesak organisasjonsarbeid 3. Førebygging 3.1 Relasjon lærar elev 3.2 Relasjon lærar - klasse/gruppe 3.3 Relasjon elev elev 3.4 Relasjon lærar føresette 3.5 Skulen sitt samarbeid med heimane 3.6 Skulestart 3.7 Klasse/gruppestart 3.8 Overgangar mellom barnehage-skule og mellom skuleslag 3.9 Fokus på mobbing i det førebyggande arbeidet 4. Kontinuitet 4.1 Ansvarskjede 4.2 Faste tiltak i eit årshjul 4.3 Informasjon om handlingsplanen 4.4 Årleg gjennomgang og revisjon av planen Handlingsplan mot mobbing 3

4 Skulen sitt arbeid mot mobbing Mål: Alle elevar skal oppleve eit trygt og godt læringsmiljø fritt for mobbing på skulen. Med mobbing eller plaging forstår vi psykisk og/eller fysisk vold retta mot eit offer, utført av einskildpersonar eller grupper. Mobbing føreset eit ujamt styrkeforhold mellom offer og plagar, og episodane vert gjentekne over tid. (Omsett til nynorsk frå Roland og Sørensen Vaaland, i Zero, SAFs program mot mobbing. «Lærerveiledning, 2003 ). Skulen sitt arbeid mot mobbing vert omtala i skulen sin handlingsplan. Planen byggjer på fire prinsipp: Avdekking av mobbing Løysing av mobbesaker Førebygging Kontinuitet i arbeidet 1. Avdekking av mobbing Mål: Mobbing som går føre seg i og ved skulen vert avdekka. Skulen sine prosedyrar for jamleg å ha tiltak for å avdekkje eventuell mobbing av og blant elevar vert sette opp. Spørsmål om mobbing frå vaksne vert også tekne med. I tillegg til prosedyrane set dei og opp kva for ansvar ulike aktørar har i denne samanhengen. Aktuelle aktørar kan vere: leiing, lærarar, assistentar, andre tilsette, elevar og foreldre. 1.1 Årleg elevundersøking av omfanget av mobbing ved skulen Prosedyre ved den årlege undersøkinga: Årleg undersøking på alle trinn, bortsett frå 1. trinn. Undersøkinga blir gjennomført i april/mai. Administrasjonen administrerer undersøkinga og lagar påloggingskodar til klassane. Administrasjonen set opp tid på datarommet og fordeler vaksenressursar til gjennomføringa. Kontaktlærar deler ut informasjonsskriv til føresette seinast 2 veker før undersøkinga skal gjennomførast. Alle som skal vere med å gjennomføre undersøkinga, må lese gjennom eigen instruks for gjennomføring. (Vedlegg 1) Elevane blir ikkje varsla på førehand. Resultatet blir gitt til dei tilsette, FAU og elevråd seinast 3 veker etter gjennomføringa. Ansvar i samband med gjennomføring og oppfølging av den årlege undersøkinga: Administrasjonen har ansvar for fastsetting av dag, fordeling av ressursar og for oppsummering av undersøkinga. Handlingsplan mot mobbing 4

5 Når undersøkinga er gjennomført, har administrasjonen ansvar for tilbakemelding til FAU/SMU og kollegagrupper/lærarar. Elevrådslærer har ansvar for tilbakemelding til elevrådet. 1.2 Vakt og tilsynsordningar Sjekkpunkt for vakt og tilsynsordningar i friminutta: 1. Alle som har vakt ber vestar som gjer dei synlege i skulegard/uteområde. Ytterlegare konkretisering: Dette gjeld òg vikarar og tilsette som har inspeksjon på enkeltelevar. Ansvarlege: Alle som har inspeksjon 2. Skuleplassen er delt inn i ulike soner. Kvar vakt har si eiga sone dei skal ha inspeksjon i. Ytterlegare konkretisering: Skuleplassen er delt inn i 5 soner. Det er ein vakt i kvar sone. Skulen har i tillegg vakt på enkeltelevar. Den som er sett opp på toppvakt, skal bidra der det er behov. Ansvarlege: Alle som har inspeksjon har ansvar for å vere til stades til rett tid på oppsett område, samt halde seg oppdaterte på endringar i inspeksjonsplanen. 3. Sagstad skule har ein eigen instruks for inspeksjon. Alle som har inspeksjon skal gjere seg kjende med den. (Vedlegg 2) 4. Skulen har eit område som er ekstra sikra. Her er det alltid ein vaksen til stades. Det veit alle elevar om. Ytterlegare konkretisering: På småplassen er dette sone B og på storeplassen er det sone C. Dersom ein har inspeksjon og ser at vi har for lite folk ute, skal denne plassen sikrast først. Ansvarlege: Alle som har inspeksjon. 5. Lærar og assistent/fagarbeidar har ansvar for elevane i garderoben i samband med kroppsøvingstimar. Ytterlegare konkretisering: Lærar eller assistent/fagarbeidar må vere til stades i eller rett utanfor garderobe, for å trygge elevane i ein sårbar situasjon i samband med byte av klede eller når dei dusjar. Det er viktig at ikkje garderoben vert ein «fristad» der vaksne ikkje har kontroll. I starten av skuleåret skal kontaktlærarar orientere tydeleg om reglar og forventa åtferd i garderobe. Dette må takast opp att fleire gonger gjennom året av involverte vaksne. Ansvarlege: Faglærar og assistent/fagarbeider 6. Tilsyn på SFO : Eit av måla til SFO er at det skal vere ein trygg stad å vere. For å oppnå dette vil vi ha gode omsorgspersonar som er tilstades for barna ute og inne. Vi skal vere synlege og tilgjengelege heile tida barna er på SFO. Alle brukar vest ute. Den einskilde sitt ansvar ved vakt og tilsynsordningar: Undervisningsinspektør har ansvar for å lage inspeksjonsplan. Dei ulike teama har ansvar for å melde inn kva for elevar som treng ein eigen vakt på seg. Handlingsplan mot mobbing 5

6 Alle som har inspeksjon skal kjenne til instruks for inspeksjon og gjennomføre inspeksjonen i tråd med den. Kontaktlærar har ansvar for å informere elevane om kva for område som er ekstra sikra. 1.3 Kommunikasjon lærar elev føresette Sjekkpunkt: Den einskilde eleven sitt læringsmiljø som utgangspunkt for å avdekkje eventuell mobbing: 1. Mobbing er tema på zero-timar. Ytterlegare konkretisering: Alle klassane skal ha zero-time med fokus på mobbing og/eller relasjonsbyggande arbeid minst ein gong i månaden. Døme på innhald: rollespel, diskusjon, ta opp konkrete hendingar. Repetere definisjon av mobbing jamleg. Ansvarleg: Kontaktlærar 2. Mobbing vert teke opp i alle utviklingssamtalar med elevar og føresette. Ytterlegare konkretisering: Utviklingssamtalen skal alltid innehalde spørsmål om trivsel og mobbing. Det er viktig å få fram om eleven opplever seg mobba sjølv, eller om dei veit om nokon som ikkje har det bra på skulen. Ansvarleg: Kontaktlærar 3. Mobbing er tema på klasseforeldremøtet. Ytterlegare konkretisering: Klassemiljø og mobbing er tema som vert tekne opp på foreldremøta om hausten. Ansvarleg: Kontaktlærar 4. Mobbing som tema vert teke opp overfor alle foreldra ved skulen Ytterlegare konkretisering: FAU har ansvar for å kalle inn til foreldremøte om våren der mellom anna mobbing skal være eit av fleire aktuelle tema. Ansvarleg: FAU leiar 5. Alle elevane frå klasse kan varsle skuleleiinga anonymt om dei veit om nokon som vert mobba. Ytterlegare konkretisering: Skulen har ein postkasse utanfor inngangen til administrasjonen. I den kan elevane levere inn eit skjema anonymt, der dei varslar om nokon vert mobba. Skjema ligg i klasserommet. Ansvarlege: Skuleleiinga har ansvar for å informere elevane om postkassa. Kontaktlærar er ansvarleg for at det er skjema tilgjengeleg i klasserommet. 1.4 Ved mistanke om mobbing Prosedyre når mistanke om mobbing er til stades: 1. Innhenting av informasjon gjennom samtale med den ein trur er offer og andre. Ytterlegare konkretisering: Handlingsplan mot mobbing 6

7 o Kontaktlærer skal umiddelbart ha samtale med offer. Avhengig av alvorsgrad, saka og presset på offeret, skal det avtalast tid for neste møte. Møta skal skje tett. o Offeret skal heile tida vere orientert om kva som skal skje. o Foreldre / føresette skal informerast. o Mobbeofferet skal ikkje gjerast ansvarleg for prosessen. o Det er viktig å uttrykke støtte til offeret. Ansvarleg: Kontaktlærar 2. Innhenting av informasjon gjennom observasjon Ytterlegare konkretisering: o Dersom vi ikkje har ein konkret mistanke, går vi i gang med systematisk og profesjonell observasjon av eleven. Når ein observerer, brukar ein observasjonsskjema. (Vedlegg 3) Det er viktig at den som observerer skil observasjon og tolking. Observasjonane avtalast på team. Kva for elev skal observerast, kven har ansvar i dei ulike friminutta og kor lenge skal observasjonsperioden vare? o Ansvarlege : Kontaktlærar har ansvar for å be om at eleven blir observert. Alle på team har ansvar for å observere etter avtale. 3. Systematisk innhenting av informasjon frå elevane. (Tilrådd verkty: Innblikk, av Tove Flack.) Ytterlegare konkretisering: Skulen har nokre lærarar som er trena i å gjennomføre elevsamtale etter oppskrift i «Innblikk». Dersom skulen har vanskar med å få fram opplysningar i ei mobbesak, kan ein be skuleleiinga leggje til rette for denne elevsamtalen. Ansvarleg: Skuleleiinga, kontaktlærar og spesialpedagog. 4. Innhenting av informasjon frå foreldre Ytterlegare konkretisering: Dersom skulen gjennom samtale med ein elev får bekrefta mistanke om at eleven vert utsett for mobbing, vert foreldra kontakta, både for å informere om kva som skal skje vidare, men og for eventuelt å få fleire opplysningar frå foreldra. Dersom føresette til ein elev tek kontakt med skulen for å varsle om mistanke om mobbing, skal skuleleiinga varslast og det skal skrivast enkeltvedtak. Ansvarleg: Kontaktlærar eller den som vert kontakta av føresette. Etter undersøkingar kan saka få to utfall: Dersom mobbing er konstatert, eller føresette krev tiltak, fattar rektor enkeltvedtak etter Forvaltingslova. Prosedyre for løysing av mobbesaker vert følgt. Om det ikkje er konstatert mobbing, vert saka avslutta, også med eit enkeltvedtak. Dokumentasjon vert lagt i relevante elevmapper. Handlingsplan mot mobbing 7

8 2. Løysing av mobbesaker Mål: Skulen tek ansvar og initiativ for å stoppe mobbing. Dette vert gjort på måtar som i neste omgang førebyggjer mobbing ved skulen Skulen sin fellesstrategi skal sikre at lærarar eller føresette som tek opp ei mobbesak, veit at den vert teken opp seriøst etter retningsliner ein er blitt einige om. Skuleleiinga skal alltid vere orientert om alle mobbesaker Skulen sine prosedyrar når mobbing er avdekka Skulen sine prosedyrar ved ei mobbesak er : 1. Det vert fatta eit enkeltvedtak med ei kort beskriving av faktaopplysningar i saka og kva som er gjort til no. Enkeltvedtaket vil gje føresette ei orientering om kva som skal skje vidare i saka. Ytterlegare konkretisering: Rektor fattar enkeltvedtak ut frå tilbakemeldingane frå informasjonen som er innhenta. Ansvar: Rektor 2. Det vert gjennomført samtalar med offer og plagar(ar)/mobbar(ar) som beskrive i kapittel 7 i lærarrettleiinga til Zero. Samtalane skal gjennomførast i denne rekkjefølgja: a. Første samtale med offer. Ytterlegare konkretisering: Punktvis kan vi seie at første samtale med offeret skal innehalde følgjande: - Forklare for eleven kvifor ein har samtale. - Gje eleven støtte. - Gje eleven løfte om fortløpande informasjon om kva som skal skje. - Avtale oppfølging - Informere føresette til offer dersom dei ikkje allereie er informerte. Ansvar: Kontaktlærar eller SFO leiar b. Første samtale med plagar(ar)/mobbar(ar) Ytterlegare konkretisering: Det skal gjennomførast individuelle samtalar. Punktvis kan vi seie at første samtale med offeret skal innehalde følgjande: - Konfrontere plagaren med alvoret i den faktiske situasjonen. - Ikkje gå i diskusjon med plager/mobbar. - Få eleven med på å ta avstand frå mobbinga. - Få eleven til å forplikte seg til positiv åtferd overfor offeret. - Ved fleire mobbarar skal det gjennomførast gruppesamtale med kvar av dei. - Informere om konsekvensen dersom mobbinga ikkje stoppar. Sjå konsekvenstrappa. (Vedlegg 4) - Informere føresette til plagar/mobbar om innhaldet i samtalen. Ansvar: Kontaktlærar til offer og kontaktlærar til plagar. Handlingsplan mot mobbing 8

9 c. Oppfølgingssamtalar med offer: (Innan 3 veker og oppfølging nummer 2 etter behov, men innan 6 veker) Ytterlegare konkretisering: Avklare om mobbinga har stoppa. Ansvar: Kontaktlærar til offer. d. Oppfølgingssamtale med mobbar(ar): (Innan 3 veker og oppfølging nummer 2 etter behov, men innan 6 veker.) Ytterlegare konkretisering: Har mobbaren slutta med mobbinga? Er avtalar følgde opp? Gjere nye avtalar eller setje inn tiltak. Ansvar: Kontaktlærar til mobbar. e. Samtalar med foreldra til offer: (Innan 3 veker og oppfølging nummer 2 etter behov, men innan 6 veker.) Ytterlegare konkretisering: Er det situasjonar eller handlingar offeret kan gjere for å komme i god posisjon? Treng offeret hjelp i høve til eigen åtferd for ikkje å utløyse mobbesituasjonar? Gjere avtalar. Ansvar: Kontaktlærar til offer. f. Samtalar med foreldra til plagar: (Innan 3 veker og oppfølging nummer 2 etter behov, men innan 6 veker.) Ytterlegare konkretisering: Kva kan føresette bidra med for at mobbing ikkje skal skje? Gjere avtalar. Ansvar: Kontaktlærar til mobbar. Aktuelle samarbeidspartar utanfor skulen er: PPT, BUP, barnevern, fastlege, helsesøster. 2.2 Samarbeid med andre instansar ved mobbing Prosedyrar for samarbeid med partar utanfor skulen: o Skulen prøver alltid å løyse saka på lågast mogleg nivå. Rektor kontaktar eksterne instansar ved behov. Ansvar for å følgje opp prosedyrane: Rektor 2.3 Arbeid i etterkant av ei mobbesak - elevarbeid Etter at ei mobbesak er løyst eller at det er teke affære for å endre situasjonen, vil det vere nødvendig å jobbe strategisk i forhold til dei ulike partane: mobbeofferet, mobbarane og tilskodarane. Målet med dette arbeidet må vere å hjelpe den einskilde og hindre at mobbing skal oppstå seinare. Prosedyrar for jobbing i etterkant med enkeltelevar og klasse/gruppe: o Oppfølging med jamlege samtalar. o Haldningsskapande arbeid i klassen. o Zero-time med fokus på mobbing og/eller relasjonsbyggjande arbeid minst ein gong kvar månad. Handlingsplan mot mobbing 9

10 Ansvarlege : Kontaktlærar. Skuleleiinga ved behov. 2.4 Arbeid i etterkant av ei mobbesak - organisasjonsarbeid Problemløysing på individnivå og etterarbeid etter ei mobbesak kan avdekkje svake punkt i systemet. Det må ein ta opp for å gjera skulen sitt arbeid betre. Det er difor viktig at kvar mobbesak vert avslutta med ei evaluering. Leiinga, saman med aktuelle partar, drøfter kva ein kan lære i organisasjonen av denne saka med tanke på å førebyggje og løyse mobbesaker. Prosedyrar for jobbing i etterkant med fokus på organisasjonen: 1. Gjennomgang av saka med tanke på kva den viser av organisering og rutinar, kva som fungerer bra og kva som ikkje fungerer godt nok. Ytterlegare konkretisering: Evaluering på team/trinn. Skriftleggjering av funna. Ansvarlege: Teamleiarar i samarbeid med rektor 2. Informasjon til andre tilsette og drøfting basert på det som kjem fram i punkt 1 i prosedyren. Ytterlegare konkretisering: Ting som kjem fram i punkt 1 vert gjennomgått på personalmøte. Ansvarlege: rektor og SFO-leiar 3. Endring av prosedyrar dersom det er aktuelt. Ytterlegare konkretisering: Informasjon om endringar i prosedyren vert gjort kjende for personalet omgåande. SMU vert informert på første møte etter at endringane er vedtekne. Ansvarleg: Rektor 3. FØREBYGGING Mål: Alle elevar skal oppleve eit godt læringsmiljø 3.1 Relasjon vaksen - elev Lærar er ein tydeleg autoritativ vaksen som eleven kan ha tillit til. Læraren jobbar for ein god relasjon til kvar einskild elev. Det betyr at den vaksne: Følgjer reglar og rutinar som er fastsette, mellom anna felles reglar for klasseleiing (vedlegg 5). Respekterer den særskilde elev sine særtrekk og føresetnadar. Gjev elevane tryggleik ved at dei vert tekne på alvor. Handlingsplan mot mobbing 10

11 Tiltak skulen set i verk for å medverke til at læraren si relasjonsbygging til den einskilde eleven går føre seg kontinuerleg og har høg kvalitet: Den vaksne skal ha rom for eigne samtalar med elevar som treng det i skulekvardagen. Den vaksne helsar på elevane kvar dag. Den vaksne ser kvar elev kvar dag. Den vaksne syner interesse for eleven og veit noko om kva for fritidsinteresser eleven har. 3.2 Relasjon lærar - klasse/gruppe Læraren har tydeleg leiing på ein slik måte at klassen/gruppa vert opplevd som ein trygg stad for alle elevane. Læraren stiller krav ut frå kjente reglar for åtferd. Det betyr: Lærar er ein tydeleg vaksen. Lærar er konsekvent. Lærar er føreseieleg og skapar tryggleik. Lærar er godt førebudd til timen. Lærar handlar ut frå elevane sine ulike behov og nivå. At trivsel og mobbing er tema på alle utviklingssamtaler. Tiltak skulen set i verk for å medverke til at læraren si relasjonsbygging til klassen/gruppa har høg kvalitet: Skuleleiinga skal gjere dei vaksne bevisste på si rolle og deira ansvar. Skuleleiinga skal leggje til rette for fagleg utvikling. Skuleleiinga skal leggje til rette for godt samarbeid. Skuleleiinga skal leggje til rette for fellesaktivitetar. Skuleleiinga skal leggje til rette for relasjonsbygging. 3.3 Relasjon elev - elev Elevane i klassen/gruppa tek vare på kvarandre og er opptekne av at alle har det trygt. Det betyr: o At elevane inkluderer kvarandre i skulearbeid og leik. o At elevane føler ansvar og omsorg for kvarandre. o At elevane er høflege og venlege i omgang med kvarandre. o At elevane kjem til dei vaksne for å seie frå dersom dei opplever seg plaga/mobba, eller opplever at andre elevar vert plaga eller mobba. Tiltak skulen set i verk for å medverke til at dei vaksne si stimulering av positive relasjonar mellom elevane går føre seg kontinuerleg og har høg kvalitet. o Zero-gladtime og Zeroshow på tvers av klassar og trinn Handlingsplan mot mobbing 11

12 o BlimE-dans o Faste turdagar o Fadderordning. o Aktivitetsdag/fotballturnering o Gjere elevane bevisste på at «tull» frå den eine si side, kan oppfattast som plaging/mobbing frå den andre si side. o Bidra til å gje elevane gode relasjonelle dugleikar, lære reglar for leik og sosiale aktivitetar. Kontaktlærar har ansvar for at dei minste elevane lærer reglane i trivselsleikane. 3.4 Relasjon lærar - føresette Relasjonen mellom lærar og den einskilde elev sine føresette er prega av respekt, tillit og samarbeidsvilje. Det betyr: At det er nok og god kommunikasjon mellom skule og heim. At føresette nyttar Visma til å halde seg orienterte om sitt born sine merknader og fråvær, og har låg terskel for å ta kontakt dersom noko er uklart. At skule og heim er lydhøre ovanfor den andre sine synspunkt. At ein har respekt for den andre sine perspektiv. At begge partar er imøtekommande ovanfor kvarandre. Tiltak skulen set i verk for å medverke til at lærarane sitt arbeid er med å byggje gode relasjonar til føresette, går føre seg kontinuerleg og har høg kvalitet: Zerokveld tidlegare «Open dag» Utviklingssamtale haust og vår. Foreldremøte om hausten. Skuleleiinga har ansvar for å leggje til rette i høve til lærars arbeidstidsavtale, fysiske tilhøve og kommunikasjonskanalar. 3.5 Skulen sitt samarbeid med heimane Skulen har eit ope og aktivt samarbeid med dei føresette som gruppe. Det betyr: Felles foreldremøte på trinn ved skulestart. Føresette brukast som deltakarar i utviklingsprosessar og som høyringsinstans. Føresette vert informerte om korleis dei skal stille seg til ulike saker dei ønskjer å ta opp med skulen. Føresette oppmodast til å snakke positivt om skulen i påhøyr av borna sine. Tiltak skulen set i verk for å medverke til at skulen sitt samarbeid med heimane har høg kvalitet og medverkar best mogleg til utvikling av gode læringsmiljø for elevane: Skulen har eit godt samarbeid med FAU. Handlingsplan mot mobbing 12

13 Skulen informerer om korleis føresette skal gå fram i ulike saker dei ønskjer å ta opp med skulen, mellom anna i samband med mobbesaker/skriftleggjering i samband med enkeltvedtak. Føresette er representerte i SU og SMU. 3.6 Skulestart Skulestarten skal vere planlagt og trygg, og gje alle elevar ei positiv oppleving. Det betyr at elevar og føresette veit kva dei møter når dei kjem på skulen første skuledag. Tiltak skulen set i verk for å sikre ein god skulestart for den einskilde eleven: Skulen sender ut eit velkomstbrev med nyttig informasjon. Nye førsteklassingar vert inviterte til førskuledag. Dei skal då vere i klassane dei skal gå i til hausten. Dersom det er mogleg, skal klassestyrar som skal ha klassen til hausten vere saman med klassen denne dagen. På førskuledagen vert det gjennomført eit foreldremøte, der både skule og SFO er representerte, og lærarar som er godt vande med førsteklassingar fortel om kva som er viktig i oppstarten. 5. trinn er fadder for dei nye førsteklassingane. Skulen anbefaler at førsteklassingane starter i SFO før skulestart, for å bli best mogleg kjende med dei som dei skal gå saman med. 3.7 Klasse/gruppestart Lærar møter klassen/gruppa på ein måte som signaliserer trygg leiing og ivaretaking som basis for gjensidig tillit. Det betyr: At lærar kjem presis til time. At personalet møter elevane på ein trygg og høfleg måte. At lærarane praktiserer felles forpliktande regler for klasseleiing. (Vedlegg 4) Tiltak skulen set i verk for å sikre ein god årleg start for klassar/grupper: Ved lærarskifte: Overføringsmøte mellom gammal og ny kontaktlærar før sommarferien dersom det er mogleg. Ny kontaktlærar møter klassen før sommarferien dersom mogleg. Kontaktlærar har ansvar for å skaffe seg kjennskap til elevar med særskilde behov. 3.8 Overgangar mellom barnehage - skule og mellom skuleslag Overgangar mellom barnehage og skule og mellom skuleslag, vert opplevd som planmessige og trygge for elevane. Det betyr: Handlingsplan mot mobbing 13

14 At elevane får høve til å besøke skulen dei skal gå på før skulestart. At det er overføringsmøter frå barnehage-skule og barneskule-ungdomsskule for elevar med særskilde behov. At barnehagane får ta med førskuleborna på besøk på skulen. Litteratur som tek for seg kva gode overgangar og god skulestart betyr FUB, FUG & Utdanningsforbundet (2011). Med spent forventning Sjekkliste for en god overgang frå barnehage til skole. Kunnskapsdepartementet. (2008). Veileder. Fra eldst til yngst. Samarbeid og sammenheng mellom barnehage og skole. Løge, I. K., Bø., Omdal, H. & Thorsen, A. A. (2003). Hva skjer ved overgangen barnehage skole? Tverrfaglig samarbeid rundt skolestart teori og evaluering. SAF, HiS. Roland, E. (1998). Elevkollektivet. Stavanger, Rebell forlag. Handlingsplan mot mobbing 14

15 3.9 Fokus på mobbing i det førebyggjande arbeidet Elevane skal få kunnskap om temaet mobbing og byggje opp haldningar som vil verke mot mobbing. 1. Utvikling av kunnskap om og haldningar mot mobbing. Ytterlegare konkretisering: Zero-time med fokus på mobbing og/eller relasjonsbyggjande arbeid minst ein gong i månaden. Ansvarleg: Kontaktlærar eller faglærar etter avtale med kontaktlærar. 2. Elevmedverknad i arbeidet mot mobbing Ytterlegare konkretisering: Skulen har trivselsleiarar som er rollemodellar når det gjeld haldningar mot mobbing og som er aktive «miljøskaparar» Ansvarleg: Trivselsleiaransvarleg og kontaktlærar 3. Klasse/gruppeleiar sitt arbeid overfor elevane om mobbing Ytterlegare konkretisering: Kontaktlærar praktiserer «Ukeslutt» etter modell på side 48 i lærarrettleiinga. Ansvarleg: Kontaktlærar 5. Klasse/gruppeleiar sitt arbeid overfor dei føresette om mobbing Ytterlegare konkretisering: Mobbing er tema på klasseforeldremøte og utviklingssamtalar. Ansvarleg: Kontaktlærar. 4. Kontinuitet Mål: Skulen sitt arbeid med å førebyggje, avdekkje og stoppe mobbing, går føre seg kontinuerleg. 4.1 Ansvarskjede Prinsippet er at problem vert løyst på så lågt nivå som mogeleg, men at lærarar veit når saker skal meldast vidare, og dei veit kven dei kan vende seg til dersom problema ikkje kan verte løyst på deira nivå. Det vil altså vere som ei trapp der ein prøver å løyse problema på eit så lågt nivå som mogleg, men der ein går lenger opp i trappa når det er naudsynt. Ansvar for arbeidet med mobbesaker er beskrive i kapittel 1 og 2. Rektor har det overordna ansvar for at dette vert følgt opp. Handlingsplan mot mobbing 15

16 4.2.1 Faste tiltak i eit årshjul For å sikre kontinuitet i tiltak for å førebyggje og avdekkje mobbing, vert faste tiltak på skulen sett inn i ein kalender over skuleåret. Det vert sett opp ei oversikt som følgjer skuleåret og som syner kven som er ansvarleg for gjennomføring av dei ulike tiltaka mot mobbing. 4.3 Informasjon om handlingsplanen Nye tilsette, nye elevar og føresette må gjerast kjent med handlingsplanen, slik at dei kan ta del i skulen sitt arbeid mot mobbing. 1. Tiltak for å informere nye tilsette. Ytterlegare konkretisering: Handlingsplanen er ein del av «Informasjon for tilsette» som alle nye tilsette får. Ansvarleg: Rektor og inspektør 2. Tiltak for å informere nye elevar og føresette: Ytterlegare konkretisering: Nye elevar og tilsette får informasjon om at skulen sin handlingsplan ligg på heimesida til skulen og at alle skal gjere seg kjende med innhaldet i den. Ansvarleg: Kontaktlærar. 4.4 Årleg gjennomgang og revisjon av planen For å gjere planen til eit aktivt verkty i organisasjonen, vil det vere naudsynt med ein årleg gjennomgang for å vurdere om planen fungerer tilfredsstillande, eller om det er naudsynt med revisjon. a) Handlingsplanen skal evaluerast og reviderast før 15. september kvar haust. b) Ansvarleg for at årleg gjennomgang av planen mot mobbing vert gjort: Rektor. Handlingsplan mot mobbing 16

17 Vedlegg 1 RUTINER FOR GJENNOMFØRING AV ELEVUNDERSØKINGA For trinn er det behov for to vaksne til å gjennomføre undersøkinga dersom ein kjører heile klassar/grupper samstundes. Den eine kan ha ansvar for pålogging, og den andre har ansvar for bistand under gjennomføringa. Ved grupper inntil 7 elevar, kan undersøkinga truleg gjennomførast med ein vaksen. For trinn kan undersøkinga gjennomførast individuelt, men den må gå føre seg i eit rom der det er minimum ein vaksen til stades hele tida. Ein vaksen må kunne hjelpe med pålogging og kunne yte hjelp undervegs. Det er viktig at den/dei vaksne er bevisste at ein ikkje går unødig nær skjermane, utanom når ein blir tilkalla av eleven (for å sikre anonymiteten). Prosedyrar for 2., 3. og 4. trinn: Felles klassevis/gruppevis undersøking med ein vaksen som les all informasjon i skjemaet, og som styrer framdrifta ved å lese eitt spørsmål om gongen. Først må ein gi klar instruksjon om at: Undersøkinga er anonym ingen skal eller kan få vite kva eleven har svart. Elevane bør oppmodast til å scrolle nedover i skjemaet etter kvart som dei svarer, for å skjule svara og for at det skal bli lettare å halde kontroll over kvar ein er i skjemaet. Alle skal svare så ærleg som dei kan og dei skal velje det svaralternativet som passar best for seg. Om elevane treng hjelp, rekkjer dei opp handa og ventar til ein vaksen kjem for å hjelpe. Elevane skal ikkje snakke samen under utfyllinga. Dersom det er mogleg, bør det være god plass mellom elevane for å hindre innsyn, eller så bør skjermen trekkast så nærme eleven som mogleg for å hindre innsyn i svara. Alle skal følgje dei instruksjonane den/dei vaksne gir. Innlogging: o Sjå til at maskina står på rett webadresse, slik at koden for pålogging kan fyllast inn. o Sjå til at alle er innlogga og at dei står i det bildet der det er skriftleg informasjon om undersøkinga. Les informasjonen høgt for elevane, eller be dei om å lese sjølve. Gi beskjed om at dei ikkje skal gjere noko meir før dei får vidare instruksjon. Undersøkinga: o Når alle er klare - be dei trykke neste. Då vil det første spørsmålet som kjem opp vere kva årstrinn dei tilhøyrar. Instruer dei i korleis dei skal svare, gjerne ved å vise på ei digital tavle. Dersom du ikkje har digital tavle, be dei sjå på skjermen når du les spørsmåla. Be dei trykke neste, og spørsmål om dei er gut eller jente kjem opp. Nasjonalt senter for læringsmiljø og åtferdsforsking 5 Handlingsplan mot mobbing 17

18 o Les instruksjonen om kva som er mobbing høgt før du les det første spørsmålet. Les også alle svaralternativa. o Følg skjemaet heilt ut med å lese spørsmål for spørsmål gjenta svaralternativa ein del gonger, gjerne på alle dei første spørsmåla. o Be elevane om å trykke neste. o Når spørsmåla kjem om kven dei vil rapportere mobbing til hugs at her kan dei krysse av for fleire alternativ. o Når elevane har svart på alle spørsmåla, skal dei trykke fullfør. Dette er viktig for at svara deira skal bli ein del av datamaterialet! Avslutning: o Be elevane om ikkje å røpe spørsmål til elevar som skal gjennomføre undersøkinga seinare. Makuler påloggingskodane. Prosedyrar for trinn: Undersøkinga kan gjennomførast individuelt, men det må alltid vere minst ein vaksen i rommet. Dersom ein har elevar med lese- og skrivevanskar eller andre vanskar, bør ein styrke vaksenressursane ved gjennomføringa. Først må eleven få klar instruksjon om at: Undersøkinga er anonym ingen skal eller kan få vite kva han/ho har svart. Alle skal svare så ærleg som dei kan og dei skal velje det svaralternativet som passer best for seg. Om ein elev treng hjelp, rekkjer dei opp handa og venter til en vaksen kjem og hjelper. Elevar skal ikkje snakke saman under utfyllinga. Dersom det er mogleg bør det være god plass mellom elevane for å hindre innsyn, eller så bør skjermen trekkast så nærme eleven som mogleg for å hindre innsyn i svara. Alle skal følgje dei instruksjonane den/dei vaksne gir. Innlogging og gjennomføring: o Sjå til at maskina står på rett webadresse, slik at eleven kan skrive inn sin påloggingskode. o Sjå til at eleven har klart innlogginga, og at han/ho står i det bildet der det er skriftleg informasjon om undersøkinga. Be elevane lese informasjonen før dei begynner å svare, og lese overskrifter og informasjon i teksten i høve til spørsmåla nøye før dei svarer. o Når elevane har svart på spørsmåla på ei side, skal dei trykke neste. o Når elevane har svart på alle spørsmåla skal dei trykke fullfør. Dette er viktig for at svara deira skal bli en del av datamaterialet! Avslutning: o Be elevane om ikkje å røpe spørsmål til elevar som skal gjennomføre undersøkinga seinare. Makuler påloggingskodane. Takk alle elevane for innsatsen! Lykke til! Handlingsplan mot mobbing 18

19 Vedlegg 2 Instruks vedr. Inspeksjon på Sagstad Skule ( ) Alle som skal ha inspeksjon må vere førebudd, slik at dei kan starte inspeksjonen når friminuttet startar. Alle som har inspeksjon SKAL ha på seg refleksvest, også dei som har ansvar for enkeltelevar. Forsking viser at fleire synlege vaksne har ein dempande effekt på negativ åtferd i ein skulegard. Dei som har inspeksjon må ikkje «trekkje saman» og bli ståande og prate, men halde fokus på elevane og vere der «det skjer». Dei som er oppsett på ei sone har det generelle ansvaret for alle elevane i si sone, og bør opphalde seg relativt sentralt i sona. Dei som er oppsett på topp i sone ABC (småplassen), eller DEF (storeplassen), har like stort ansvar for elevane, men skal vandre rundt og sørgje for større vaksendekning dersom det hopar seg opp elevar ein eller annan stad. Dei skal også ha eit spesielt auge med trivselsleikane, slik at trivselsleiarane ikkje treng å ta ansvar i negative situasjonar som oppstår. Dei som er på topp skal også ta seg av elevar som av ulike grunnar treng ekstra hjelp der og då. Til dømes dei har slått seg og treng plaster, eller har komne i «slåstkamp», plagar andre, eller av andre grunnar må visast bort. Hugs loggbok og blyant. Alle som har inspeksjon har ansvar for å rapportere uønskt, negativ åtferd til kontaktlærarane, til dei som gjer negative ting, og eventuelt til kontaktlærarane til dei som vert utsett for slik negativ åtferd. Morgonvakta må låse opp toaletta på småplassen. Lærarane får elevane ut av klasserommet så raskt som mogleg og låser klasserommet. Lærarane ser til at elevane går ut på plassen. Lærarar som sender elevar ut før tida, må ha tilsyn med dei. Kvar klasse har ein bestemt veg å gå ut og inn til klasserommet. Time out : Dersom inspektøren må gripe inn/stoppe «hardhendt» leik eller slåsting, kan eleven bli sett inn på møterommet. Informer kontaktlærar/administrasjonen Legg leikar m.m. på plass i kassane på småplassen i siste friminutt. Det er lov: Fotballspeling på avsett plass (Storeplassen). Ball-leikar (ikkje fotball) på øvre del av småplassen. NB! Inspektør vere på vakt for ballspel. Klatre i tre og klatrevegg. Bruk bord og benkar til å sitje på. Rumpeakebrett: Ned mot skogen småplassen, haugen på storeplassen. Snowracer/rattakebrett: organisert av vakt utafor gjerdet på haugen på storeplassen. Rattakebrett lov frå 1.klasserommet til hjørnet på skulekjøkkenet på småplassen. Snowracer forbode på småplassen. Snøballkasting på klatrevegg. Det er ikkje lov: Å bruke mobil i skule- og SFO - tida, heller ikkje i friminutta. Handlingsplan mot mobbing 19

20 Vedlegg 3 OBSERVASJON Kven blir observert: Kva skal vi sjå etter: Dato, tid og namn OBSERVASJON på den som observerer TOLKING Handlingsplan mot mobbing 20

21 Vedlegg 4 Konsekvenstrapp Sagstad skule. Alle tiltak og sanksjonar er sett inn med heimel i ordensreglementet ved skulen 2. tiltak Midlertidig eller permanent klassebyte. Dersom ingen av tiltaka har effekt, vil mobbaren bli flytta midlertidig eller permanent til ein annan skule. 1. tiltak Avgrensing av eleven si rørslefridom i friminutt, og/eller påbod om å vere i nærleiken av ein namngjeven tilsett for å hindre at mobbesituasjonar oppstår. (1-3 veker) Påbod om å halde seg på eit avgrensa område inne eller ute. (1-3 veker) Påbod om at den som mobbar skal følgjast av føresette til og frå skulen. (1-3 veker) Problemløysande samtale: Samtale med mobbar. I samtalen skal det klargjerast at mobbinga skal stoppa no. Mobbar vert informert om at vi kjem til å følgje med vidare og at det vert sett inn andre reaksjonsformer dersom mobbinga ikkje stoppar. Handlingsplan mot mobbing 21

22 Vedlegg 5 KLASSELEIING - Felles forpliktande regler OPPSTART LÆRER SAMLAR KLASSENS MERKSEMD OG TAR STYRING SOM KLASSELEIIAR. Luer/caps og jakker skal henge på gangen, tyggegummi skal spyttast ut når ein går inn. Alle elevane reiser seg. Alle helsar første møtet. Elevane står ved pulten inntil det er ro i klassen. (1. trinn berre 1. time, andre trinn i alle timar). Lærarane ber elevane setje seg og startar timen. Gjennomgå Dagen i dag Lærar registrerar fråvær. Kontaktlærar svarar på meldingar etter at arbeidet er satt i gang GJENNOMFØRING Klargjere agenda for timen. Elevane skal få vite kva som skal skje i timen; Kva dei skal lære (Mål) og korleis (Aktivitet). Ved oppstart av timen skal læraren alltid syte for at elevane har forstått kva dei skal gjere. Alle skal ha arbeidsro. Lærar styrer overgang til nye aktivitetar. Ingen frie diskusjonar. Lytte kort ta diskusjonen etterpå. Eventuelle diskusjonar skal være lærarstyrte. Elevinitierte diskusjonar handterast som føreskrive ovanfor. Elevane skal vere konsekvente på å vente på tur, ikkje avbryte. Elevane rekkjer opp handa og ventar på tur før dei får ordet. Ingen avbrytingar. Lærer stopper usakleg framferd og stygg språkbruk. AVSLUTNING Læraren sørgjer for god struktur for avslutning av timen: Læraren passar klokka slik at det er tid til å avslutte. Lærar oppsummerer timen og gir faglege beskjedar. Digital tavle klårgjerast til neste time, og klasserommet ryddast. Bøker pakkast saman for trinn skal neste times bøker leggast opp. (Om det er same klasserom neste time) Ingen elevar skal gå ut før det ringer. (1. og 2. trinn styrar tida sjølve.) Læraren ser til at alle går ut før døra låsast. Handlingsplan mot mobbing 22