MELDING OM PLANAR FOR TO VINDKRAFTVERK PÅ RADØY - FRÅSEGN

Transkript

1 HORDALAND FYLKESKOMMUNE Strategi- og næringsavdelinga Plan- og miljøseksjonen Arkivsak Arkivnr. 344 Saksh. Anne Gro Ullaland, Vigdis Berge Saksgang Kultur- og ressursutvalet Fylkesutvalet Møtedato MELDING OM PLANAR FOR TO VINDKRAFTVERK PÅ RADØY - FRÅSEGN SAMANDRAG Mjøs Vindpark A/S og Vestavind Kraft AS planlegg kvar sin vindkraftutbygging i om lag same område på Radøy. Mjøs Vindpark AS planlegg ei utbygging med vindmøller med effekt 2-4 MW pr turbin i eit område nord for Mjøs, til saman MW. Radøy vindpark i regi av Vestavind Kraft AS planlegg ein vindpark i området mellom Bøvågen og Fesøy med vindmøller med samla effekt kring 40 MW. Tiltaka er av ein storleik som krev konsekvensutgreiing, og denne saka gjeld informasjon om prosjekta og program for konsekvensutgreiing som no er sendt på høyring. I saka vert det peika på at vurderingar av konsekvensar for kulturminne må omfatte influensområdet til vindparken, samt at undersøkingsplikta etter 9 i Kulturminneloven bør oppfyllast i samband med konsekvensutgreiinga. FORSLAG TIL INNSTILLING 1. Fylkesdelplan for energi /fylkesdelplan for vindkraft må leggjast til grunn for den vidare planlegginga av Mjøs Vindpark og Radøy vindpark. 2. I samband med konsekvensutgreiingane er viktig at kulturminneinteresser vert omtalt, verneverdien vurdert og tatt omsyn til i det vidare planarbeidet. Konsekvensar for kulturminne og kulturmiljø i influensområdet til vindparken må også vurderast. Dette gjeld ikkje berre automatisk freda kulturminne og bygningar/ bygningsmiljø, men og gamle ferdselsårer, utmarksminne, tekniske kulturminne, kulturlandskap og steingardar m.m. Visuell verknad for kulturmiljøet frå steinalder rundt Fosnstraumen og det verneverdige kulturlandskapet på Lurekalven og Utluro i Lindås kommune må framgå. Det er stort potensiale for funn av automatisk freda kulturminne som steinalderbuplasser. Fylkesutvalet vil be om at 9 undersøkingar etter Kulturminneloven vert gjort i samband med konsekvensutgreiing og før konsesjonshandsaming. 3. Utgreiingsprogramma famnar i hovudsak dei tema som er viktige å få utgreidd. Gode visualiseringar og kartunderlag må inngå i konsekvensutgreiinga, der også kraftliner og vegar med fyllingar/skjeringar inngår i tillegg til vindmøllene. Paul M. Nilsen Vedlegg: Kart Fylkespolitiske retningsliner Jan Per Styve

2 FYLKESRÅDMANNEN, : 1. Innleiing To aktørar planlegg vindkraftutbygging i omlag same område på Radøy. Vestavind Kraft AS er eigd av selskapa i Vestlandsalliansen, som består av Haugaland Kraft, Sunnhordland Kraftlag, BKK, Sognekraft, Sunnfjord Energi, Sogn og Fjordane Energi og Tafjord Kraft. Mjøs vindpark AS har Claus Gad Rasmussen som dagleg leiar og eigar, der Thomas Dalgaard er nemnt som teknisk kontaktperson for meldinga dei same som står som kontaktpersonar for konsesjonssøknad for Kollsnes vindpark som også er på høyring. Norges vassdrags- og energidirektorat har sendt meldinga på høyring med frist 21.november Dokumenta i saka kan ein lese på NVE si nettside 2. Prosjekta I denne fasen er grunnlagsmaterialet frå utbyggjarane svært generelt når det gjeld utforming av vindparkane. Skissene for Mjøs vindpark er mest konkret i høve til avgrensing av areal og mølleplassering. Ingen av prosjekta har valt vindmølleleverandør, og materialet i meldingsfasen viser difor berre typiske verdiar. 2.1 Mjøs vindpark Vindparkområdet er i utmarka til gardane Mjøs og Villanger nordvest for busetnaden på Mjøs i Radøy kommune. Området er vurdert til å kunne ha inntil 20 stk vindmøller i storleik 2-4 MW. Totalt installert effekt vert MW. Det vert naudsynt med eit internt vegnett på 6-8 km og arbeidsområde på kring 1000m 2 ved kvar vindmølle. Konisk kvitt røyrtårn med innvendig tilkomst til maskinhus på toppen av tårnet, samt navhøgde og rotordiameter er m er typisk for vindmøller i denne storleiken. Vindturbinane vert reist og montert med mobilkraner. Vindhastighet i navhøgde er estimert til kring 8m/s, som kan gje inntil 178 GWh ved bygging av 20 vindmøller. Kostnad for bygging av vindturbinar vert i dag rekna til 8-9 mill NOK pr installert MW. I driftsfasen vert det naudsynt med eit driftspersonale på 1-2 årsverk. Området er småkupert med noko vegetasjon med høgare trær som grunneigarane på førehand har gjeve løyve om at kan verte hogga. Området vert i dag nytta til beite, skogshogst og jakt. Etter utbygging kan området i utvida omfang bli nytta til beiting. 2.2 Radøy vindpark Aktuelt vindparkområde ligg i eit større område mellom Bøvågen og Fesøy. Utbygginga vil gjelde vindturbinar med total yteevne på inntil 40 MW. Høgde på tårn vil vere mellom m, med maskinhus på toppen. Ved kvar turbin er det naudsynt med oppstillingsplass og tilkomstveg som vert nytta ved montering. I tillegg er det naudsynt med kai og tilfredstillande veg fram til vindparken. Produksjon ved installasjon av 35MW er kring 80 GWh/pr år. Investeringskostnad vil vere i storleik 230 MNOK. 2-4 personar vil vere knytt til drift av vindparken. Det vert planlagt å knyte seg til eksisterande 132 kv kraftnett med ny trafo ved Kartveit. 2

3 3. Konsekvensar av ei utbygging Utbygginga er av ein storleik som gjer det naudsynt med eigen konsekvensutgreiing for tiltaket. Området er i dag i kommuneplanen avsett til landbruk- natur- og friluftsområde (LNF). Gjennom området er det regulert inn ein trase for kondensatrøyr mellom Kollsnes og Mongstad, men denne er ikkje bygd. BKK har søkt om 300kV kraftline på strekninga Kollsnes Mongstad med trasealternativ like ved vindparken. Meldingane omtaler i stor grad generelle verknader av vindkraft, utan i særleg grad å nemne spesifikke arealkonfliktar i og ved dei konkrete utbyggingsområda. Dei to framlegga til utgreiingsprogram omhandlar i stor grad dei same tema: Radøy vindpark Landskap med visualisering Kulturminne Friluftsliv og ferdsel Urørte naturområde Flora og fauna Støy Anna arealbruk Samfunnsverknad Infrastruktur Nettilknyting Mjøs vindpark Landskap med visualisering Kulturminne og kulturmiljø Friluftsliv og ferdsel Urørte naturområde vert omtalt under landskap Naturmiljø, flora og fauna Støy og skuggekast Jord og skogbruk Samfunnsverknad (Transporttilhøve - inngår i omtale av tiltaket) (Nettilknyting inngår i omtale av tiltaket) Framlegga til utgreiingsprogram femner dei vanlegaste utgreiingstema for vindkraftanlegg. 4. Nærare omtale av kulturminneinteresser for områda Mjøs Vindpark: Det er ikkje omtalt konkrete kulturminne i meldinga som vert råka av den planlagde vindmølleparken. I den nasjonale databasen for kulturminne, Askeladden (askeladden.ra.no), går det fram at det er kjend eit automatisk freda kulturminne innanfor det skisserte planområdet. Dette er ei tuft frå førreformatorisk tid som ligg i sørenden av Mjøsvatn. Planområdet ligg rett vest for Fosnstraumen kor det er registrert eit stort tal med automatisk freda kulturminne. Det er kjend over 50 buplassar frå steinalderen i dette området. Det vart i samband med ilandføring av kondensatrøryleidning mellom Kollsnes i Øygarden kommune og Mongstad i Lindås kommune på midten av 1990-talet utført kulturhistoriske registreringar i eit mindre område ved sørlege del av Mjøsvatn. I dette området er det også registrert ei rekke nyare tids kulturminne som steingardar, utmarksbygningar, vegar og bruleggingar. Det er ikkje gjort systematisk registreringar i planområdet. Det er eit stort potensial for funn av automatisk freda kulturminne, særskilt for funn av steinalderbuplassar i område opp til 25 meter over havet. Radøy vindpark: Det aktuelle området som er peika ut for vindpark i meldinga er eit stort område mellom Bøvågen og Fesøy i Radøy kommune. I meldinga er kulturlandskapet generelt omtalt, i tillegg er Vestnorsk utvandringssenter på Sletta, og Bogatunet heilt sør på Radøy med ståande bygningar frå 1600 talet nemnd som kulturminne som kan bli påverka av utbygginga. I den nasjonale databasen for kulturminne, Askeladden (askeladden.ra.no), går det fram at det er kjend rundt 80 automatisk freda kulturminne innanfor det skisserte planområdet. Vindparkområdet omfattar bl.a. Fosnstraumen med over 50 buplassar frå steinalder. Vindparkområdet ligg i overkant av 2 km nordvest for Lurekalven og Utluro i Lindås kommune, som er eit verneverdig kulturlandskap av nasjonal og regional verdi. På Lurekalven ligg også restar etter ein øydegard frå vikingtid og mellomalder. 3

4 I området frå nord for Fosnstraumen i Austrheim kommune over Straume, Nordanger til Haugland sørvest i Radøy kommune vart det i samband med ilandføring av kondensatrøyrleidning mellom Kollsnes i Øygarden kommune og Mongstad i Lindås kommune utført kulturhistoriske registreringar på midten av 1990-talet. I tillegg er det i området rundt Fosnstraumen utført kulturhistoriske registreringar i samband med vegprosjektet Fosnstraumen på midten av 1980-talet. Utover dette er det ikkje gjort større systematiske registreringar i planområdet. Det er eit stort potensial for funn av automatisk freda kulturminne, særskilt for funn av steinalderbuplassar i område opp til 25 meter over havet. 5. Vurdering Gjennom fylkesdelplan for vindkraft , som seinare vart innarbeidd i fylkesdelplan for energi , er det vedteke fylkespolitiske retningsliner for oppstilling av vindparkar i Hordaland. Det er vedteke mål om at det innan 2010 skal produserast 300GWh vindenergi i Hordaland, som tilsvarar 10% av det nasjonale målet for vindkraft ved same tidspunkt. NVE gav i 2007 konsesjon til 5 større og mindre vindparkar i Hordaland, som samla kan gje 618 GWh. Konsesjon for alle kraftprosjekta vart anka, og Midtfjellet vindpark i Fitjar som kan gje 450 GWh har fått konsesjonen sin stadfesta av departementet. Dei andre 4 vindkraftkonsesjonane gjeld anlegg i Austevoll der ankane ikkje er ferdighandsama. Det ligg vidare føre konsesjonssøknad for ein større og to mindre vindparkar som samla kan gje kring 125 GWh. Når det gjeld meldingar om vindkraftprosjekt har det tidlegare vore meldt planar om ei større utbygging på Rolvsnes i Bømlo, men desse planane har Statkraft informert om at dei har lagt vekk. I tillegg kjem dei to prosjekta Radøy som saka gjeld, og som kan gje i storleik GWh. Dei fylkespolitiske retningslinene vert nytta både for å få kommunane til å vurdere å sette av eigna område til vindkraft i kommuneplanen, og til handsaming av konkrete vindkraftprosjekt. Retningslinene er lagt ved saka. I denne omgang skal ein ikkje ta stilling til sjølve utbyggingsspørsmålet, men syte for at relevante tema vert gjort greie for slik at ein har eit godt nok grunnlag for å vurdere konsesjonssøknaden på eit seinare tidspunkt. Ved at det ligg føre to prosjekt for same område er det naturleg at konsekvensutgreiingsprogramma for prosjekta inneheld dei same momenta. Planområdet til Mjøs vindpark er noko meir avgrensa enn for Radøy vindpark, som kan ha innverknad på kva som skal inngå i utreiingane. NVE vil truleg berre gje konsesjon til eitt av prosjekta. Prosjekta med framlegg til utgreiingsprogram famnar i store trekk dei tema som vert peika på i dei fylkespolitiske retningslinene. Kommentarar kring kulturminne er gjort i eige avsnittt. Elles vil ein påpeike at gode visualiseringar og kart må inngå i konsekvensutgreiinga. I tillegg til vindmøllene bør desse visualiseringane også vise større inngrep som veganlegg med skjeringar/fyllingar og eventuelle kraftliner. Kulturminne: Det er viktig at kulturminneinteresser vert omtalt, verneverdien vurdert og tatt omsyn til i det vidare planarbeidet. Konsekvensar for kulturminne i influensområdet til vindparken må også vurderast. Dette gjeld ikkje berre automatisk freda kulturminne og bygningar/ bygningsmiljø, men og gamle ferdselsårer, utmarksminne, tekniske kulturminne, kulturlandskap og steingardar m.m. Ein gjennomgang av arkivmaterialet, bygdebøker, stadnamn, samtale med lokalpersonar som har kjennskap til området, og ei grundig overflateregistrering av planområdet er viktig for å få fram kunnskap om kulturminne i området. Konsekvensutgreiinga må gjera greie for om det er restar etter nyare tids kulturminne eller forhistorisk minne som er synleg på markoverflata innanfor vindparkområdet, eller ved naudsynte kraftlinetrasear, vegar og annan infrastruktur. 4

5 Det er også trong for å sjå kva visuell verknad vindparken vil ha for dei ulike kulturmiljøa i influensområdet. Dette gjeld særskild for kulturmiljøet frå steinalder rundt Fosnstraumen og det verneverdige kulturlandskapet på Lurekalven og Utluro i Lindås kommune. Når det gjeld undersøkingsplikta etter 9 i Kulturminneloven bør dette skjer så tidleg i planprosessen som mogleg. Vindparkområda er ikkje systematisk registrert av arkeologar. Det eit stort potensiale for å finne fleire hittil ukjente automatisk freda kulturminne. Det er viktig å avklare omfang og karakter av automatisk freda kulturminne innafor planområdet på et tidleg stadium. Ein vil sterkt tilrå at undersøkingsplikta vert oppfylt i samband med konsekvensutgreiinga slik at det kjem fram nok kunnskap til å klargjøre konfliktgraden av tiltaket. Dette vil vera avgjerande for å kunne vurdera om det på grunn av konflikt med automatisk freda kulturminne er aktuelt å gå i mot den planlagde vindparken. Hordaland fylkeskommune har gode erfaringar med å gjera ei grovmaska arkeologisk registrering i samband med konsekvensutgreiinga, og ei meir omfattande registrering i samband med utarbeiding av reguleringsplan når meir konkrete løysingar ligg føre. 5