Saksnr Utval Møtedato Samferdselsutvalet

Transkript

1 saksframlegg Dato: Referanse: Vår saksbehandlar: /2018 Olav Arne Vatne Saksnr Utval Møtedato Samferdselsutvalet Valg av kailøysing fv. 64 Sølsnes - Åfarnes Bakgrunn Møre og Romsdal fylkeskommune har hatt Romsdalspakka ute på anbod, og det er no teikna kontrakt med Fjord1 frå Ferjestrekninga fv. 64 Sølsnes Åfarnes ligg inne i pakka. Kart over området: Ferjesambandet Sølsnes Åfarnes ligg på strekninga fv. 64, og er det tredje største ferjesambandet og difor eit av dei viktigaste sambanda i Møre og Romsdal fylke. Fylkesvegen går inn til Åndalsnes der den møter E136 ein av eksportvegane ut av fylket. I tillegg til at fv. 64 er knytt seg til E136 på Åndalsnes er den også knytt opp mot jernbanen som har sin endestasjon på Åndalsnes. Fylkesvegen er med dette den viktigaste vegen for godstransporten til og frå Nordmøre og Romsdal og Austlandet.

2 Statens vegvesen utarbeidde i 2017 kai rapporten «Tilpassingar ferjepakkar 2020». Rapporten tilsa at tilleggskai (pir) både på Åfarnes og Sølsnes har restlevetid på 5 år dersom ein nyttar ei ferje med 100 PBE. Rapporten viste også at det må utdjupast på Åfarnes før nye ferjer kjem, og at det manglar liggeplass til ferje nr 2. Rapporten frå 2017 anbefalte å sjå på nytt anlegg ved Sølsnes. I kontrakt mellom Møre og Romsdal fylkeskommune og Fjord1 bind fylkeskommunen seg til å stille liggekai til råvelde frå 1. januar 2022 for ferje nr to. Denne skal ligge innanfor 500 meter frå eksisterande kai på Sølsnes, dersom det vert lengre avstand til liggekai skal fylkeskommunen dekke dokumenterte meirkostnader. Det vart utarbeidd ei sak til plannemnd for samferdselsutbygging, PNS-2/18 - Val av konsept på kai konstruksjonar Åfarnes Sølsnes. I saka var det to alternativ til konseptval: 1. Ny tilleggskai (pir) på begge anløpa til 1. januar 2024 (miljøkrav) og etablering av liggekai ved Sølsnes til 1. januar Ny kai på Sølsnes, eksisterande kai blir B-kai. Ny tilleggskai (pir) på Åfarnes. Administrasjonen anbefalte løysing nr. 1 kor liggekai kunne løysast på 3 ulike måtar: 1a. liggekai på innside av leder på Sølsnes. 1b. liggekai på innside av leder på Åfarnes. 1c. frittliggande liggekai. (Røyrkonstruksjon med fenderpanel, tilsvarande liggekai som på Seivika, Nordmøre). Det vart gjort samrøystes vedtak i plannemnd for samferdselsutbygging: «Plannemda for samferdselsutbygging ber administrasjonen gjere utgreiinga av liggekai på Åfarnes-Sølsnes, Romsdalspakken etter dei føringane som ligg i denne saka». Vurdering Statens vegvesen fekk i bestilling å utarbeide eit forprosjekt for ferjesambandet Sølsnes Åfarnes basert på saka som blei behandla i plannemnd for samferdselsutbygging. Statens vegvesen har sett på ulike løysingar med anlegga på kvar side av sambandet, og dei ulike alternativa er skissert under. Kostnadsoverslag (tal i mill. kroner) Ferjekai Sølsnes Åfarnes Liggekai Sum Løysing nr 1 med 40 81,5 12,5 134 liggekai på Sølsnes med mudring og spunting/erosjonssikring Løysing nr ,5 12,5 100 (minimumsløysing) med liggekai på Sølsnes utan mudring og spunting Anbefalt alternativ frå SVV med nytt anlegg på Åfarnes

3 I økonomiplana for perioden ligg Romsdalspakken del 1 med Åfarnes fk. og Sølsnes ferjekai inne med 50 mill. kroner i 2021 og 85 mill. kroner i Økonomiplana er basert på å etablere liggekai på Sølsnes, og gjere anlegga klar for miljøferje frå Dersom ein vel å bygge nytt anlegg på Åfarnes må midlar tilførast tidligare i perioden. Tabellen viser kva år kostnaden kjem med dei ulike løysingane(tal i mill. kroner) Ferjekai År 2020 År 2021 År 2022 År 2023 Sum Sølsnes - alt. 1 liggekai med utdjuping og spunting/erosjonssikring Sølsnes alt. 2 liggekai utan utdyping (minimumsløysing) Åfarnes nytt anlegg med pir Sølsnes i år Sølsnes løysning 1 med mudring/spunting: Plassering av liggekai: Statens vegvesen har sett på plassering av liggekai på Sølsnes og tilrår ei løysing med stålrørskai på Gjertrudhammaren (sjå bilete under). Dette svarer ut bestillinga som blei gjort i saka til PNS. Ei stålrøyrskai har ein estimert kostnad på 12,5 mill. kroner, og kan byggast til år 2022 innanfor dei krav som er skrevet i kontrakt. Skisse over Sølsnes med liggekai på Gjertrudhammaren: Oppstillingsareal: Oppstillingsarealet vert det same som i dag, men det må etablerast ein tilkomst (gangsti) til liggekaia.

4 Regulerings- og eigedomsforhold: Ferjekaiområdet er regulert i plan frå Reguleringsplanen frå 2009 omfattar ikkje Gjertrudhammaren, bygging av liggekai på Gjertrudhammaren krev difor ein ny reguleringsplan som det vil ta 1,5 2 år å ferdigstille. Møre og Romsdal fylkeskommune er grunneigar for kai- og landområdet på Sølsnes, men eig ikkje Gjertrudhammaren der det vert planlagt å bygge liggekaia. Maritime forhold: Plasseringa av liggekaien til å vere noko ugunstig i forhold til vêr-, vind- og straumforhold. I nokre situasjonar vil bevegelse i ferja medføre lyder i form av «gniks» i stålrøyrskonstruksjonen. Dette vil vere «støyande» for naboar til kaianlegget og for mannskapet. Trafikkavvikling for ferje i anleggsperiode: Dersom det vert etablert liggekai på Sølsnes må det på Åfarnes måtte gjennomføre store mudrings- og plastringsarbeid. Det kan også verte naudsynt med spunting. Forprosjektet syner erosjonssikring og spunting ved Åfarnes kan medføre stenging av sambandet i ca. 2-6 mnd. I arbeidet med forprosjektet har det vore vurdert bruk av mobilkai i anleggsperioden, men har kome fram til at forholda ikkje er godt egna til dette på Åfarnes. I 2016 måtte det gjennomførast tiltak for 27 mill. kroner på Hareid ferjekai grunna undergraving av ferjekaia på Hareid. Det er påvist setningar på betongmuren ved brubåsen på Åfarnes. Verknader for Åfarnes og Sølsnes: Etablering av liggekai på Sølsnes vil medføre behov for utbetring av eksisterande tilleggskaier både på Sølsnes og Åfarnes grunna miljøferje frå Ein vil da behalde brubåsen og nytte den vidare. Kostnader for sambandet: Etablering av liggekai er satt til 12,5 mill. kroner, utbetring av tilleggskaia på Sølsnes 40 mill. kroner, utbetring av tilleggskaia på Åfarnes 81,5 mill. kroner, til saman 134 mill. kroner. Berekninga er eit grovt overslag med ±40 prosent. Sølsnes løysning 2 utan mudring og spunting (minimumsløysing): Dette er same alternativ som Sølsnes løysing nr 1, men ein legg ikkje opp til utdjuping og erosjonssikring (plastring) på Åfarnes. Ein må med denne løysinga uansett gjere enkel justering (liten erosjonssikring) av ei tilstøtande fylling på Åfarnes. Dette er eit minimumsalternativ. Djupna vert berre 5. meter, mens kravet for djupne er 7. meter noko som vil vere ei utfordring.

5 Kostnader for sambandet: Etablering av liggekai er satt til 12,5 mill. kroner, utbetring av tilleggskaia på Sølsnes 40 mill. kroner og utbetring av tilleggskaia på Åfarnes 47,5 mill. kroner, til saman 100 mill. kroner. Berekninga er eit grovt overslag med usikkerheit på ±40 prosent. Anbefalt alternativ frå SVV med nytt anlegg på Åfarnes: Plassering av liggekai: Statens vegvesen foreslår å etablere liggekai på Åfarnes saman med bygging av ny tilleggskai og ferjekaibås. Det betyr nytt anlegg for trafikkavviklinga i det daglege, og nytte eksisterande kai som liggekai så lenge tilstanden er tilfredsstillande. Første og siste avgang for B ruta kan da gå frå eksisterande kai og ein vil då unngå å forhaling i motsetting til dei andre to alternativa. Skisse under, Åfarnes med ny ferjekai: Oppstillingsareal: Landarealet må reorganiserast ved bygging av ei ny ferjekai, da kaia blir plassert lengre mot vest - retning Mix kiosken. Regulerings- og eigedomsforhold: Ved etablering av ei ny kai må det gjennomførast ny regulering av området. Heile ferjekaiområdet er uregulert i dag, og planarbeidet tek om lag 1,5-2 år. Ny plassering av ferjekaia vil medføre at Mix kiosken på Åfarnes som ligg på privat grunn bør rivast. Ei detaljert prosjektering kan syne at det er mogleg å behalde kiosken, men grunna trafikksikkerheit og parkering mv gjer at kiosken bør rivast.

6 Maritime forhold: Ei ny kai vil vere meir utsatt for vêr og vind en dagens kai, då den ligg nærmare spissen av neset, men vil framleis ligge i le bak Klugerneset. Trafikkavvikling for ferje i anleggsperiode: Alternativet med ny kai på Åfarnes medfører ikkje stenging av ferjesambandet, og bygging vil ikkje vere noko hinder for drifta av sambandet. Verknader for Sølsnes: Om ein bygger nytt anlegg på Åfarnes er det ikkje behov for liggekai på Sølsnes, men ein må framleis bygge ny tilleggskai. Kostnader for sambandet: Etablering av ei ny ferjekai på Åfarnes er estimert til 100 mill. kroner, og utbetring av tilleggskaia på Sølsnes er satt til 40 mill. kroner. Dette gir en samla kostnad på 140 mill. kroner i fase 1. Ein vil nytte dagens tilleggskai på Åfarnes som liggekai. Dette vil gje ein auke beredskap og ein får ikkje behov for forhaling. I ein seinare fase kan innsida av ny tilleggskai utviklast og nyttast til fullverdig ferjekaibås til ein samla pris på 21 mill. kroner. Berekninga er eit grovt overslag med usikkerheit på ±40 prosent. Andre forhold: Kairapporten som blei utarbeidd i 2017 synte at tilleggskai på Åfarnes har dårlig tilstand med ei restlevetid på 5 år. Massane framfor brubås er dårlege og gjev erosjon. Det er gjort midlertidige tiltak på Åfarnes, med det er ein risiko for at massane vil bevege på seg ved ei utdjuping og spunting. Oppsummering av dei ulike alternativa Fordeler/ulemper med liggekai Sølsnes løysing 1: Fordel: Kort forhalingsstrekning med ei stålrøyrskai på Gjertrudhammaren Lav kostnad for liggekai Oppstillingsareal får små justeringar God av- og påkøyringsretning på Sølsnes Tilstrekkelig djupne Ulemper: Området må regulerast (1,5-2 år med planarbeid) Ugunstig plassering av liggekai i forhold til vêr, vind og straumforhold «Gnikselyder» ved liggekai for mannskap og naboer Høg kostnad ved utbetring på Åfarnes (erosjonssikring) Kan medføre stenging av ferjesambandet i inntil 6 mnd. Fordeler/ulemper med liggekai Sølsnes løysing 2/minimumsløysing (utan utdjuping) tillegg til de ovannemnte punkt :

7 Fordel: Ingen stenging av ferjestrekninga utover noko nattestenging Ingen kostnadsdrivande mudring og plastring på Åfarnes, men berre kostnad med justering av fylling. Ulemper: Djupneforholda blir verande, da ein ikkje får moglegheit til å mudre og plastre. Dette kan få konsekvensar ved større og djupare ferje, særleg dei med djup thruster. Risiko for setningar grunna erosjon med moglegheit for store ekstra kostnadar og ikkje planlat stenging av sambandet. Det er påvist setningar på betongmuren som ligg ved brubåsen. Oppsummering fordeler og ulemper med liggekai Åfarnes/anbefalt alternativ: Fordel: Eksisterande ferjekaibås kan nyttast som liggekai så lenge kaia er tilfredsstillande, og ein unngår forhaling Nytt anlegg på Åfarnes med betre vinkel for ferjeleia Moglegheit for bygging av ein andre brubås på innsida av ny tilleggskai for ekstra beredskap Betre av- og påkøyring enn dei andre alternativa. Ulemper: Området må regulerast (1,5-2 år med planarbeid) Reorganisering av landareal, og sanering av kiosk Høgare kostnad framfor løysinga på Sølsnes, men gjev eit framtidsretta anlegg med ein liten tilleggskostnad Framdrift Ein må uansett val av kailøysing måtte gjennomføre regulering av område enten på Sølsnes eller Åfarnes. Ein reguleringsprosess tek mellom 1,5-2 år. Det er vanleg at ein startar prosjektering etter godskjent reguleringsplan, men med Sølsnes Åfarnes vil ein gjennomføre parallelt. Dette vil spare tid, og tiltaket kan lysast ut kort tid etter godkjent reguleringsplan. Statens vegvesen har kome fram til at ved god framdrift vil ein med planlegging og bygging bruke 3,5 år. Det vil seie at alle alternativa som er skissert ovanfor vil vere ferdig til hausten 2023, men dette føreset at ein startar opp med regulering i mars Tabellen synar tidspunkt og område for regulering. For å etablere liggekai til 2022 må bygginga i anbefalt alternativ (nytt anlegg Åfarnes) starte opp i År 2022/23 syner utviding av liggekai/pir.

8 Løysing med liggekai på Sølsnes Sølsnes kai Prosjektering Bygging av Gjertrudhammaren Regulering Bygging av liggekai Åfarnes kai Prosjektering Bygging av Bygging av Bygging av Løysing med nytt anlegg på Åfarnes (anbefalt frå SVV) Sølsnes kai Prosjektering Bygging av Åfarnes kai Regulering Prosjektering Bygging av Bygging av Bygging av Dette er den oppdaterte framdriftsplana per februar Den som står i Statens vegvesen sin rapport er ikkje oppdatert. Tilråding Bestilt alternativ kostar 6.mill kroner mindre enn anbefalt alternativ frå Statens vegvesen. I anbefalt alternativ vert det lagt til grunn ei ny ferjekai på Åfarnes og eksisterande vert nytta som liggekai. Når eksisterande ferjekai ikkje kan nyttast vil den nye tilleggskaia nyttast som liggekai. Det vil ikkje vere behov for å stengje sambandet i byggeprosessen. Den nye ferjekaia har ei levetid på 50 år. Bestilt alternativ legg opp til å nytte eksisterande kai på Åfarnes med utdjuping, erosjonssikring og forsterking av eksisterande tilleggskai. Med bakgrunn i botnforholda er det ein risiko for setningsskadar på konstruksjonane på kaia når ein gjennomfører erosjonssikring og plastring rundt kaia. I følgje rapport frå mars 2017 vart kaianlegget på Åfarnes bygd i 1983 og fornya i For å gjennomføre bestilt alternativ må sambandet stengast i fleire månadar. Det er liten kostnadsforskjell mellom anbefalt og bestilt alternativ. Sølsnes Åfarnes er eit av største og viktigaste sambanda i fylket og fylkesrådmannen ser det som særs uheldig å stengje sambandet i fleire månadar. I anbefalt alternativ vert det bygd eit nytt anlegg på Åfarnes med 50 års levetid mens bestilt alternativ er ei utbetring av eit anlegg som vart bygd for 36 år sidan.

9 Med bakgrunn i at kostnadsforskjellen mellom bestilt alternativ og anbefalt alternativ er liten meiner fylkesrådmannen at fordelane ved anbefalt alternativ er så stor at bestilt alternativ ikkje er å tilrå. Minimumsløysinga er 40. mill. kroner rimelegare enn anbefalt alternativ. Denne løysinga krev ingen stenging av sambandet, men alternativet har fleire utfordringar. Det er i dag 5 m. djupne i brubåsen på Åfarnes, reglane tilseier at det skal vere 7. meter. Det vert i minimumsalternativet ikkje lagt opp til utdjuping. Risikoen for erosjon og setningar i konstruksjonane er ikkje ubetydelege, om dette oppstår vil det høgst sannsynleg medføre stenging av sambandet. Det er påvist setningar ved brubåsen. I 2016 måtte Hareid ferjekai stengje grunna erosjonsskader tiltaka kosta 27 mill. kroner. På Hareid var det ei reservekai som kunne nyttast i den perioden det vart gjennomført tiltak på hovudkaia. På Åfarnes er det ingen reservekailøysing og forholda er ikkje gode for mobilkai. Dersom Åfarnes ferjekai skulle få liknande skadar som det var på Hareid vil kostnadane for utbetring langt på veg utgjere differansen i kostnad mellom minimumsalternativet og anbefalt løysing. I tillegg vil ei stenging av sambandet bety fråvær av inntekter for fylkeskommunen og store kostnader for brukarane av sambandet. Ved anbefalt alternativ har fylkeskommunen eit nytt anlegg med ei levetid på 50 år, minimumsalternativet er ei utbetring av eit eksisterande anlegg som er 36 år der brubåsen har ei restlevetid på om lag 14 år. Med bakgrunn i dette tilrår fylkesrådmannen å byggje anbefalt løysning på Åfarnes. I økonomiplanen er det lagt inn 50 mill. kroner i 2021 og 85 mill. kroner i Framdriftsplanen for gjennomføring av tiltaka synleggjer behov for 2. mill. kroner i mill. kroner i mill kroner i mill. kroner i 2023 Fylkesrådmannen vil innarbeide dette i handsaming av budsjett og økonomiplan for Eit nytt anlegg vil vere klart til 1. januar 2024, Møre og Romsdal fylkeskommune har i kontrakt med Fjord 1 forplikta seg til å klar ei liggekai til 1. januar Fylkesrådmannen ser på ulike løysingar for å få dette på plass.

10 Forslag til vedtak: 1. Samferdselsutvalet vedtek å bygge nytt kaianlegg på Åfarnes med liggekai som blir ferdigstilt til januar Tilleggskai/pir på Sølsnes blir etablert til januar Administrasjonen arbeider vidare med å finne ei løysning på liggekai for perioden januar januar Ottar Brage Guttelvik fylkesrådmann Arild Fuglseth samferdselssjef Vedlegg 1 Forprosjektrapport frå SVV november 2018