Sortsprøving i bringebær

Transkript

1 Sortsprøving i bringebær Bærseminar Hamar Dag Røen Graminor AS Njøs frukt- og bærsenter

2 Graminor skal foredle eller representere sortar som er klimatilpassa, vinterherdige, har god sjukdomsresistens, gode agronomiske eigenskapar og gode kvalitetseigenskapar sørge for at marknaden har tilgang på sjukdomsfritt sortsmateriale

3 Sortsgruppe bær I bær er det etablert ei sortsgruppe som består av: Norsk bærdyrkerlag(leiar) Bioforsk(sekretariat) Graminor Norsk landbruksrådgiving Norgro Sagaplant Bestemt å utvide sortsgruppa med: Representant frå konservesindustrien Representant frå grossistane Sortsgruppa har laga felles køyreplan for prøving av sortar der ein prøver å utnytte ressursane best mogeleg ved ei klar rollefordeling

4 Arbeidsfordeling ved prøving og introduksjon av sortar avtalt gjennom Sortsgruppe bær Forslag om sortar for prøving alle Kontakt med sortseigar og testavtalar Graminor Førsteprøving Graminor Prøving hos dyrkarar - NLR Rettleiingsprøving Bioforsk Produksjonslisensar Graminor Reint plantemateriale Sagaplant Leveranse av planter - Norgro

5 Førsteprøving Førsteprøvinga med dagens opplegg gir oss kunnskap om: Mogningstid/ haustesesong, avlingsnivå, bærvekt Bærlosningog smuldring Torning Kor utsett sorten er for bladmidd Førsteinntrykk av kor utsett sorten er for stengelsjukdomar og bærråte Førsteinntrykk av vinterherdigheit Farge, utsjånad, fastheit, skinnstyrke og smak Innhald av løyst tørrstoff og titrerbar syre Saftavrenning etter tining av frosne bær Førsteprøvinga er planlagt utvida til å omfatte kunnskap om: Mottakelegheit for raud rotråte Kor egna sorten er for industri (analyse TMA, vurdering av bærmos, prøvesylting hos industribedrifter) Kor egna sorten er for friskkonsum (første testing hos grossist)

6 Prøving hos dyrkarar- Gjennom prøving hos dyrkarari regi av NLR får vi: Prøvd sorten i praktisk dyrking Erfaringarfrå ulike lokalitetarog dyrkingsopplegg når det gjeld vinterherdigheitog mottakelegheitfor sjukdomarog skadedyr Fleire erfaringar når det gjeld avlingsnivå og hausteeigenskapar Vi kan få erfaring med sorten dyrka i plasttunnel, i veksthus og i felt med maskinhausting Fruktmengder nok til ei sikrarevurdering av potensial av sorten hos grossist og industri

7 Rettleiingsprøving - Rettleiingsprøvinga bør ha som mål å skaffe meirdetaljert kunnskap for optimalisering av dyrkingsopplegg for einsort. Dette kan omfatte: Prøving i langskotproduksjon Prøving av gjødslingsregime Optimal skottettleik Respons på klimafaktorar

8 Prøvefelt bringebærsortar Stad Planteår Tal planter Sortar og seleksjonar Seleksjonar per sort frå andre land* frå Graminor* Sommarberande bringebær Graminor Njøs(RU082) x Graminor Njøs(RU092) x Graminor Njøs(RU102) x Graminor Njøs(RU112) x Bioforsk Øst Apelsvoll x Bioforsk Øst Apelsvoll x Bioforsk Øst Apelsvoll langskot dyrkarar industribærprosjekt x dyrkarar industribærprosjekt x dyrkarar- industribærposjekt x * ekskl. kontrollsortar

9 Sommarberandesortari prøving på Njøs RU082 planta 2008 RU092 planta 2009 RU102 planta 2010 RU112 planta 2011 RU122 Planta 2012 RU132 Planta 2013 Cascade Delight Glen Doll BC Glencoe Karl 0019E2 Cowichan Glen Ericht Saanich Max 0447C-5 Malling Freya SCRI 00123A7 SCRI 9059D K-1 Glen Doll Tadmor SCRI 9268E-3 Glen Fyne Valentina SCRI 9764F-3 Jeanne d Orleans Ukee SJR SJR SJR Graminorseleksjonar 8 Graminorseleksjonar 15 Graminorseleksjonar 16 Graminorseleksjonar

10 Sommarberande: Sortar i prøving hos dyrkarar Planta 2010 Planta 2011 Planta 2012 Planlagt planta 2014 Glen Doll RU Cascade Delight RU Glen Fyne RU Cowichan Glen Magna Octavia RU RU Haustberande: Etablert planter 2013 Kwanza Kweli Imara Cascade Delight Glen Ericht

11 Sortar i prøving Bioforsk Øst Apelsvoll Planta 2008 Planta 2010 Oppal langskot 2013 Planlagt oppal langskot 2014 Cascade Delight Glen Doll Glen Fyne RU Cowichan Glen Ericht Glen Ample RU RU Glen Fyne RU Glen Ample RU Glen Ample RU SCRI 9059 D-2

12 Opphav til sortar og seleksjonar i førsteprøvingsommarberande bringebær Foredlar I førsteprøving planta I førsteprøving planta Graminor- Noreg 26 seleksjonar 16 seleksjonar James Hutton Institute UK PARC, AAFC, Bristish Columbia - Canada HRDC, AAFC, Quebec Canada Western Washington Research & Extension Centre - USA Glen Doll Glen Ericht(SCRI 99111B2 Glen Fyne SCRI 9059D-2 SCRI 9268E-3 SCRI 9764F-3 SCRI 00123A7 Cowichan BC Saanich Ukee Jeanne D'Orleans SJR941-1 SJR SJR944-2 Cascade Delight East Malling- UK Malling Freya(EM 6413/59) Valentina HortResearch Nelson - New Zealand Johannes Øydvin- Noreg Tadmor 0019E2 0447C K-1 Karl Max

13 Opphav til sortar og seleksjonar importert dei siste åra haustberande bringebær Foredlar East Malling- UK Har tatt inn materiale for førsteprøving Autumn Treasure Advanced Berry Breeding Nederland Medway Fruits- UK Istituto Sperimentale Per La Frutticoltura - Italia Imara Kwanza Kweli Joan Squire Marcela Erika Redeva UK Red Angel (13/10) Promo-Fruit Himbo-Top

14 Resultat førsteprøvingsfelt RU klon bærvekt totalavling roteavling haustedato g g/skot kg/daa % første 50 % hausta Cascade Delight 7, ,4 2. aug. 13. aug. Cowichan 7, ,8 1. aug. 12. aug. Glen Ample 6, ,5 26. jul. 6. aug. Glen Doll 4, ,8 27. jul. 11. aug. Glen Fyne 6, ,4 26. jul. 10. aug. RU , ,8 31. jul. 12. aug. RU , ,8 4. aug. 16. aug. Middelverdi felt 5, ,6 29. jul. 10. aug. torning frostskade bladmidd spinnmidd skala 1-9 skala 1-9 skala 1-9 skala 1-9 klon middel 2 år middel 4 år middel 3 år reg 1 år Cascade Delight 8,5 6,3 9,0 5,0 Cowichan 6,5 5,8 8,0 3,0 Glen Ample 9,0 8,0 5,7 6,0 Glen Doll 9,0 7,5 8,7 5,0 Glen Fyne 9,0 7,5 8,7 7,0 RU ,5 8,5 8,7 3,0 RU ,5 6,0 9,0 5,0 middelverdi felt 6,0 6,5 8,5 5,0

15 Resultat førsteprøvingsfelt RU utsjånad smak fastheit skinnstyrke farge råte Brix Syre Brix / syre klon skala 1-9 skala 1-9 skala 1-9 skala 1-9 skala 1-9 skala 1-9 g /100 g g / 100 g Cascade Delight 4,5 4,1 4,0 5,0 5,5 7,3 10,4 2,4 4,4 Cowichan 4,3 4,2 4,0 5,3 5,4 7,3 10,2 2,1 4,9 Glen Ample 4,8 4,1 4,0 4,8 5,5 8,5 10,3 2,2 4,7 Glen Doll 5,3 4,9 5,2 5,9 5,4 8,4 10,8 2,0 5,5 Glen Fyne 5,6 4,8 4,1 5,1 6,1 8,3 10,4 1,9 5,5 RU ,2 5,6 5,7 5,9 6,1 8,5 11,8 1,8 6,6 RU ,0 4,4 5,1 5,6 5,6 8,3 11,3 1,8 6,1 middelverdi felt 4,7 4,2 4,0 5,0 6,0 8,0 10,8 1,8 6,1

16 Cascade Delight Dyrking Bær Anna Plantetilgang Høgavling Sterk mot bladmidd Noko utsett for vinterskade Så vidt litt tornar Store bær Sein sort Friskkonsumkvalitetpå nivåmed GA God til syltetøy Skal ha ein viss resistens mot raud rotråte Graminorrepresentant Norske planter er forventa i sal frå 2015

17 Cowichan Dyrking Bær Bra avling Sterk mot bladmidd Utsett for vinterskade Litt tornar Store bær Sein sort Friskkonsumkvalitet på nivå med GA OK til syltetøy Anna Plantetilgang Graminor representant Norske planter er forventa i sal frå 2015

18 Glen Doll Dyrking Bær Anna Plantetilgang Braavling Sterk mot bladmidd Tornfri Ganske små bær Svært god friskkonsumkvalitet Ikkje så god til syltetøy (dårleg fargestabilitet) Graminorrepresentant Norske planter er tilgjengeleg frå Norgro

19 Glen Fyne Dyrking Bær Anna Plantetilgang Høgavling Sterk mot bladmidd Tornfri Bra bærstorleik Litt mørkare enn GA Velegnatilbåde friskkonsum og syltetøy Graminorrepresentant Norske planter er tilgjengeleg frå Norgro

20 RU Dyrking Bær Anna Plantetilgang Braavling Sterk mot bladmidd Ein del tornar Bærlitt mindre enn GA Svært god smak (høg Brix) Faste og haldbare bær Litt mørkare enn GA Lite egna til syltetøy Errensahos Sagaplant, under oppformeiring Planter kan vera i sal frå 2016 (2015)

21 RU Dyrking Bær Anna Plantetilgang Høgavling Sterk mot bladmidd Utsett for vinterskade Ein del tornar Store bær Faste bær med bra smak Sein sort God til syltetøy Blir sendtsagaplant for rensing 2014

22 Resultat førsteprøvingsfelt RU bærvekt totalavling roteavling haustedato klon g g/skot kg/daa % første 50 % hausta RU , ,7 26.jul 13.aug Glen Ericht 5, ,5 24.jul 29.jul Tadmor 7, ,8 26.jul 11.aug Glen Ample 7, ,9 26.jul 14.aug SCRI 00123A7 6, ,3 25.jul 14.aug Glen Doll 5, ,1 28.jul 14.aug Veten 5, ,1 24.jul 08.aug middelverdi felt 5, ,1 24. jul. 8. aug. torning frostskade bladmidd spinnmidd skala 1-9 skala 1-9 skala 1-9 skala 1-9 klon middel 2 år middel 4 år middel 3 år reg 1 år RU ,0 8,0 8,0 7,5 Glen Ericht 9,0 8,0 6,3 5,5 Tadmor 6,0 5,8 8,3 7,5 Glen Ample 9,0 7,0 7,3 7,5 SCRI 00123A7 9,0 6,5 8,3 8,0 Glen Doll 9,0 7,5 9,0 8,0 Veten 6,0 7,8 8,7 8,5 middelverdi felt 7,6 7,1 8,2 7,3

23 Resultat førsteprøvingsfelt RU utsjånad smak fastheit skinnstyrke farge råte Brix Syre Brix / syre klon skala 1-9 skala 1-9 skala 1-9 skala 1-9 skala 1-9 skala 1-9 g /100 g g / 100 g RU ,3 5,4 4,5 5,8 5,8 8,8 12,2 1,7 7,2 Glen Ericht 3,9 2,9 4,2 5,2 6,2 8,0 9,5 2,7 3,5 Tadmor 4,8 3,8 3,8 4,9 6,1 5,1 10,2 2,4 4,3 Glen Ample 4,5 4,0 3,7 4,6 5,7 9,0 9,4 1,9 4,9 SCRI 00123A7 4,5 4,0 4,7 3,9 4,9 6,2 10,2 1,7 5,9 Glen Doll 5,1 5,1 4,9 5,9 5,7 8,0 10,4 2,0 5,2 4,4 4,0 3,9 4,8 5,2 8,2 10,4 2 5,4

24 Glen Ericht Dyrking Bær Anna Plantetilgang Middelsavling Utsett for bladmidd Svært sterk mot rotråte Tornfri Litt små bær Uegna til friskkonsum(sur) OK til syltetøy Avventarvidareprøving før vi evt. forhandlar om representasjon

25 RU Dyrking Bær Anna Plantetilgang Braavling Utsett for bladmidd Tornfri Middels store bær Svært god smak (høg Brix) Bra faste bær Litt mørkare enn GA God til syltetøy Errensahos Sagaplant, under oppformeiring Planter kan vera i sal frå 2016 (2015)

26 Resultat førsteprøvingsfelt RU bærvekt totalavling roteavling haustedato skottorn frostskd bladmidd g g/skot kg/daa % første 50 % hausta skala 1-9 skala 1-9 skala 1-9 klon 1 år middel 2 år middel 2 år RU , ,4 30. jul. 20. aug. 9,0 7,0 7,5 RU , ,9 23. jul. 9. aug. 9,0 9,0 7,0 Glen Ample 6, ,0 19. jul. 2. aug. 9,0 8,0 3,5 SCRI 9059D-2 8, ,5 23. jul. 7. aug. 9,0 5,5 6,5 SCRI 9268E-3 6, ,9 28. jul. 11. aug. 9,0 5,0 6,5 SCRI9764F-3 6, ,4 30. jul. 16. aug. 9,0 6,5 9,0 RU , ,3 31. jul. 16. aug. 4,0 7,5 9,0 RU , ,3 28. jul. 9. aug. 9,0 7,0 4,0 BC , ,1 26. jul. 7. aug. 5,0 4,0 9,0 Saanich 5, ,9 2. aug. 11. aug. 4,0 6,0 9,0 Ukee 5, ,0 30. jul. 12. aug. 4,0 7,5 9,0 Veten 5, ,8 24. jul. 2. aug. 6,0 8,5 5,0 RU , ,7 30. jul. 14. aug. 3,0 8,0 9,0 middelverdi felt 6, ,3 27. jul. 10. aug. 6,9 7,0 7,4

27 Resultat førsteprøvingsfelt RU utsjånad smak fastheit skinnstyrke farge råte Brix Syre Brix / syre klon skala 1-9 skala 1-9 skala 1-9 skala 1-9 skala 1-9 skala 1-9 g /100 g g / 100 g RU ,1 4,7 3,3 5,3 6,1 9,0 9,6 1,94 5,0 RU ,5 3,8 3,8 4,9 5,5 8,3 9,1 1,88 4,9 Glen Ample 4,5 4,1 3,8 5,0 5,6 6,9 9,7 2,12 4,6 SCRI 9059D-2 4,2 4,2 4,0 5,3 4,9 7,7 9,7 2,50 3,9 SCRI 9268E-3 3,6 3,6 4,2 5,1 5,1 6,3 9,4 2,81 3,4 SCRI9764F-3 3,9 3,3 4,7 5,7 5,7 7,3 9,2 2,18 4,3 RU ,7 5,0 5,9 6,7 6,0 8,8 11,5 1,84 6,4 BC ,7 4,8 4,4 6,3 6,2 8,8 11,8 1,97 6,2 Saanich 4,9 4,7 4,2 5,4 5,7 7,5 12,9 2,21 6,3 Ukee 5,1 4,0 4,0 4,4 4,6 8,7 11,8 2,32 5,1 Veten 3,5 2,2 2,7 3,6 6,9 7,7 8,5 2,39 3,6 RU ,4 4,1 4,6 5,9 5,3 8,8 10,9 2,62 4,2 middel felt 4,4 4,0 4,1 5,2 5,6 7,7 10,3 2,2 4,8

28 RU Dyrking Bær Anna Plantetilgang Høgavling Sterk mot bladmidd Tornfri Store bær Sein sort Litt mørkare enn GA Usikkert om den er fin nok og fast nok til friskkonsum God til syltetøy Erikkje etablert hos Sagaplant enda

29 Resultat førsteprøvingsfelt RU bærvekt totalavling roteavling haustedato skottorn frostskd bladmidd g g/skot kg/daa % første 50 % hausta skala 1-9 skala 1-9 skala 1-9 klon 1 år 1 år middel 2 år RU , ,4 1. aug. 15. aug. 9,0 5,0 9,0 RU , ,5 29. jul. 12. aug. 6,0 9,0 9,0 RU , ,8 29. jul. 12. aug. 9,0 8,0 9,0 RU , ,4 1. aug. 19. aug. 9,0 6,0 8,5 RU , ,5 1. aug. 15. aug. 9,0 9,0 8,5 RU , ,3 29. jul. 12. aug. 9,0 9,0 9,0 RU , ,3 29. jul. 12. aug. 9,0 9,0 9,0 RU , ,5 29. jul. 12. aug. 9,0 9,0 9,0 RU , ,3 29. jul. 12. aug. 9,0 7,0 9,0 RU , ,1 29. jul. 15. aug. 9,0 7,0 9,0 RU , ,5 29. jul. 14. aug. 9,0 8,0 6,5 Glencoe 4, ,2 5. aug. 15. aug. 9,0 6,0 8,5 middelverdi felt 6, ,0 30. jul. 13. aug. 8,9 5,7 8,1

30 Resultat førsteprøvingsfelt RU utsjånad smak fastheit skinnstyrke farge råte Brix Syre Brix / syre klon skala 1-9 skala 1-9 skala 1-9 skala 1-9 skala 1-9 skala 1-9 g /100 g g / 100 g RU ,4 3,1 4,7 4,6 6,1 7,0 9,0 2,06 4,4 RU ,4 4,1 4,3 4,6 4,5 7,0 10,0 2,11 4,8 RU ,3 3,4 2,9 5,2 5,6 8,5 10,9 2,77 4,0 RU ,5 3,3 3,4 4,9 5,9 8,5 9,5 1,93 4,9 RU ,2 4,1 3,9 4,6 5,6 8,5 11,0 2,18 5,1 RU ,8 4,1 4,9 4,5 5,5 9,0 10,7 2,74 3,9 RU ,4 5,1 5,5 6,0 6,7 9,0 11,6 2,31 5,0 RU ,4 3,3 3,9 4,9 6,1 9,0 10,8 2,50 4,3 RU ,5 3,2 4,1 4,8 4,5 8,0 9,8 2,60 3,8 RU ,1 3,8 4,6 4,8 5,9 9,0 9,9 2,23 4,5 RU ,6 5,7 4,8 5,8 5,4 8,5 11,9 2,00 6,0 Glencoe 3,8 3,2 2,9 4,6 7,9 9,0 10,9 1,85 5,9 middelverdi felt 4,5 3,8 4,1 4,9 5,8 8,4 10,7 2,24 4,9

31 RU Dyrking Bær Anna Plantetilgang Høgavling Sterk mot bladmidd Tornfri Store bær Sein sort Ein del mørkare enn GA Faste bær med god smak (høg Brix) Ikkje prøvd til syltetøy Erikkje etablert hos Sagaplant enda

32 Planlagt lansering av nye sortar Søknad om rettsvern for 3 nye Graminor-sortar planlagt 2014: RU (industri) RU (konsum + industri) RU (konsum)

33 RU

34 RU (friskkonsum og industri)

35 RU (friskkonsum)

36 Oppsummering sortar Sort Industri Friskkonsum Karakteristika CascadeDelight Litt tornar, høg avling, store og faste bær, OK til friskkonsum, sterk mot bladmidd, svært godt egna til syltetøy, sterk mot rotråte Cowichan Litt tornar, høg avling, store og faste bær, OK til friskkonsum, sterk mot bladmidd, egna til syltetøy Glen Doll Tornfri, middels avling, relativt små bær som er faste, fine og med god smak, sterk mot bladmidd, lite egna til syltetøy Glen Ericht Tornfri, høg avling, middels store bær, ikkjegod nok smak til friskkonsum, middels egna til syltetøy, svært sterk mot rotråte Glen Fyne Tornfri, høg avling, store og bra faste bær, fin utsjånadog bra smak, sterk mot bladmidd, svært godt egna til syltetøy RU ? Tornfri, høg avling, store og faste bær, normalt ikkjegod nok smak til friskonsum, sterk mot bladmidd, svært godt egna til syltetøy RU ? Tornfri,høg avling, store bær, uavklart om den er god nok til friskkonsum, svært godt egna til syltetøy RU Tornfri, høg avling, middels bærvekt, faste bær med høg Brix og svært god smak, noko utsett for bladmidd, svært godt egna til syltetøy RU Ein del tornar, høg avling, middels bærvekt, faste og haldbare bær med høg Brix og svært god smak, sterk mot bladmidd, lite egna til syltetøy RU ? Ein del tornar, høg avling, store, faste og fine bær, bra smak, sterk mot bladmidd, noko utsett for frostskade, svært godt egna til syltetøy Glen Ample NB! Konklusjonane er basert på prøving til og med Nye resultat kan gje endra konklusjonar.

37 Nytt bærprosjekt: BÆRSORT Tittel: «High quality cultivars of strawberry and raspberry for processing and fresh market» Prosjekteigar: Graminor AS IPN-prosjekt Total budsjettramme 13,880 mill kr (6,760 mill kr frå NFR) Ei vidareføring av «Industribærprosjektet» ( ) Hovudmål: Auka konkurransekraft for norsk bærproduksjonog industri gjennom velegna, nye sortar av jordbær og bringebær for industri og friskkonsum. Delmål: 1. Utvikle molekylære markørar for ein meir effektiv seleksjon av sortar for industri og friskkonsum 2. Utvikle kunnskap om metabolittar i bær og samanheng mellom molekylære markørar og metabolittar 3. Utvikle kunnskap om samanheng mellom metabolittar og viktige karakterar hos bær, og kvalitet og lagringsevne hos bærpodukt 4. Utvikle eit målretta og effektivt system for prøving og seleksjon av bærsortar for industri og friskkonsum 5. Finne klimatilpassa sorter med gode dyrkingseigenskapar velegna for industri og friskkonsum

38 Nytt bærprosjekt: BÆRSORT Prosjektpartnerar: Graminor, Nofima, Bioforsk, Norsk landbruksrådgiving (Landbruk Nordvest, Frukt-og bærrådgivingenmjøsen, Norsk landbruksrådgiving Sogn og Fjordane, Norsk landbruksrådgiving Viken), Norgro, Sagaplant, BAMA, Gartnerhallen, Sognabær, Valldal Grønt, Lerum, Orkla Foods, Røra, Njøs næringsutvikling Sortsgruppe bær er tiltenkt ei sentral rolle i prosjektet med ansvar for val av sortar som går inn til prøving hos industri og grossist og ut i prøvefelt hos dyrkarar Arbeidspakke 3: Sortsprøving AP 3.1 Koordinering av prøvinga AP 3.2 Prøving av sortar i dyrking AP 3.3 prøving av sortar for industri AP 3.4 Prøving av sortar for friskkonsum

39 Takk for at de høyrtepå