Konsekvensar for plantehelse ved opnare import. Arne Stensvand Bioforsk Plantehelse

Størrelse: px

Begynne med side:

Download "Konsekvensar for plantehelse ved opnare import. Arne Stensvand Bioforsk Plantehelse"

Rebecca Berntsen
8 år siden
Visninger:

1 Konsekvensar for plantehelse ved opnare import Arne Stensvand Bioforsk Plantehelse

2 Årsaka til at importforbod vart innført på kjernefrukt og jordbærplanter (og nokre nære slektningar i rosefamilien) er sjukdomane pærebrann og raud marg. Men Pærebrann påvist midt på 1980-talet i Rogaland. Raud marg påvist midt på 1990-talet i Hedmark, Agder-fylka og i grenseområdet mellom Rogaland og Hordaland. Likevel Importforbodet fortsette heilt til i dag, med eit strengt kontrollregime i planteproduksjonen.

Raud marg påvist midt på 1990-talet i Hedmark, Agder-fylka og i grenseområdet mellom Rogaland og

3 Pærebrann (Erwinia amylovora) Cotoneaster salicifolius Foto: V. Talgø Cotoneaster bullatus

4 Angrep av pærebrann i ein eplehage i Canada Foto: V. Philion, IRDA, Quebec Ikkje klima for pærebrann under fruktblomstringa i Noreg?

5 Rydding av mispel i Rogaland på 2000-talet Foto: A. Sletten Utryddings-kampanjar for fjerning av vertplanter av pærebrann (med og uten smitte av bakterien) og andre tiltak har truleg hindra spreiing til fruktdistrikta

6 Nederland har sterkt redusert reservoiret av smitte av pærebrann i buffersonene rundt planteskular som produserer kjernefrukt Talet på positive funn er mykje lågare enn for år sidan Men Dei siste 4-5 åra har tal funn flata ut og stabilisert seg I planteskular er det kun angrepne planter og dei plantene som står nærast, som vert destruerte

10-20 år sidan Men Dei siste 4-5 åra har tal funn flata ut og stabilisert seg I

7 Relativt lite spreiing av pærebrann med plantemateriale av eple i Europa Men funn på Åland truleg som resultat av import frå Belgia

8 Heksekost (Candidatus Phytoplasma mali) på eple Heksekost er spreidd i alle fruktdistrikt av landet, likevel viktig å ha sjukdomsfritt plantemateriale Foto: E. Fløistad Det vert spreidd ein god del phytoplasma med plantemateriale i Europa Visuell kontroll i Nederlandske planteskular Foto: O. Sørum Foto: D.-R. Blystad

9 Raud marg (Phytophthora fragariae) på jordbær Foto: A. Stensvand

10 Funn av raud marg i og Romsdal: 2 bærprodusentar Rogaland/Hordaland: 2 bærprodusentar, 1 sertifisert planteprodusent Hedmark: 6 bærprodusentar Buskerud: 1 bærprodusent Agder: 5 bærprodusentar Vestfold: 2 bærprodusentar

sertifisert planteprodusent Hedmark: 6 bærprodusentar

11 Jordbæråker på Austlandet i ferd med å verta gitt opp pga. angrep av raud marg, planta i 2013, bilete tatt i august 2014 Foto: A. Stensvand

12 Forbod mot import av jordbærplanter og streng handtering i framavlen har truleg seinka spreiinga av raud marg i Noreg. I Sverige kom raud marg inn med importplanter frå Tyskland i 1976, og i 1995 vart det hevda at 90 % av jordbærjorda i Skåne og Blekinge var infisert med raud marg. Danske og svenske konsulentar hevdar at det er lite/ingen problem med raud marg ved import av planter frå Nederland.

I Sverige kom raud marg inn med importplanter frå Tyskland i 1976, og i 1995 vart det hevda at 90 %

13 Foto: Eppo Foto: Eppo Bakteriebladflekk (Xanthomonas fragariae) ikkje påvist i Noreg Foto:

14 «Sertifiseringspyramiden» for jordbærplanter i NL Kjerneplanter Bruk av «lusenett» Elite-planter (SEE) Står i jord på friland Elite-planter (SE) Sertifiserte planter (EE) Sertifiserte planter (E) Alle nivå skal vera frie for raud marg Ikkje testa for Xanthomonas viss testing av morplantene året før

Sertifiserte planter (EE) Sertifiserte planter (E) Alle nivå skal vera

15 Mattilsynet tilrår at det ut frå plantehelsemessige tilhøve bør kunna opnast for import av jordbærplanter Produksjonsstaden skal vera fri for: Phytophthora fragariae Xanthomonas fragariae Strawberry mottle virus (toleransegrense for 2 % på sertifisert plantemateriale i EU i dag) Etc.

for: Phytophthora fragariae Xanthomonas fragariae Strawberry mottle

16 Angrep av raud rotròte (Phytophthora rubi) i importerte bringebær Ikkje påvist i norsk sertifisert produksjon Foto: A. Stensvand

17 Marcel Wenneker, plantepatolog frå Wageningen University Research i Nederland Har jobba i mange år med produsentar av frukttre i Nederland Store utfordringar med kvalitetsskadegjerarane frukttrekreft i kjernefrukt og bakteriekreft i steinfrukt i nederlandske planteskular

Nederland Store utfordringar med kvalitetsskadegjerarane

18 Foto: A. Stensvand Angrep av frukttrekreft i nyplanta eplefelt med Santana importert frå Nederland

19 Bakteriekreft på tre av søtkirsebær importert frå Nederland Foto: A. Stensvand

20 Foto: Foto: IPMimages.org Nyleg funn av Xanthomonas arboricola pv. pruni på importerte grunnstammer av plomme

21 Forbetring av plantehelsa gjennom FoU-samarbeid

23 Naktuinbouw i NL har sterk fokus på plantehelse Driv produksjon av kjerne- og eliteplanter Er planteinspektør Testar for sjukdomar og skadedyr Eigd av planteprodusentane Viktig å stilla krav ved import av plantemateriale, slik som Mattilsynet no vil gjera. Greier vi å oppretthalda desse krava i framtida?

24 Opning for import vil/kan gi: Større tilgang på interessante plantekvalitetar Sikrare leveringar (?) Raskare tilgang på nye sortar (?) Mindre transparent system for sikring av plantehelse Raskare spreiing av nye skadegjerarar Norsk plantemateriale vil på sikt verta vanskelegare tilgjengeleg (og kanskje dyrare?) Nasjonal ekspertise innan sertifisert planteproduksjon vil verta redusert Viktig å invitera til og sikra eit tett samarbeid med planteprodusentar og tilsyn i eksportlanda!

25 Sjukdomsfrie planter heilt nødvendig utgangspunkt for ein god plantekultur

Like dokumenter

Forskrift om endring i forskrift om planter og tiltak mot planteskadegjørere

Forskrift om endring i forskrift om planter tiltak mot planteskadegjørere Hjemmel: Fastsatt av Landbruks- matdepartementet 9. september 2015 med hjemmel i lov 19. desember 2003 nr. 124 om matproduksjon